TARIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER A-İKLİM

Transkript

1 TÜRKİYE DE TARIM Türkiye doğal faktörlere göre tarımsal potansiyeli olan bir ülkedir. İklim çeşitliliğimizin olması ve ılıman iklim kuşağında olması tarımda olumlu sonuçları ortaya çıkarır. Ancak tarımda yeterince modern yöntemler kullanmadığımız için istenilen düzeyde verim alınamıyor. Ekstansif tarımdan modern yani intansif tarıma geçildiğinde Türkiye önemli bir tarım üreticisi olacaktır. Türkiye de tarım ürünü çeşidi çoktur. Ürün çeşidi çok olsa da üretim miktarı bakımından yeterli seviyede değiliz. İhracatını yaptığımız bir çok ürün var ancak zaman zaman dışarıdan aldığımız tarım ürünleri de olmaktadır. Sonuç olarak tarımda kendimize yetiyor olabiliriz ama gerçek potansiyelimizi kullandığımız zaman tarım ticaretinden çok daha fazla para kazanılabilecektir. TARIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER A-İKLİM Tarım ürünleri tohumlama, filizlenme, olgunlaşma dönemlerinde belirli sıcaklık isterler. Her devresinde sıcaklık istekleri farklı olabilir. Bazı ürünler bu konuda oldukça hassas olabiliyor. Ayrıca ekiminden haşatına kadar geçen sürede toplam birikmiş sıcaklıklara da ihtiyaçları vardır. Türkiye de enlem faktörüne bağlı olarak güneyden kuzeye sıcaklık azalmaktadır. Bu sebeple Akdeniz bölgesinde sıcaklık isteyen tarım ürünleri yetiştirilir. Akdeniz bölgesi iklim olarak tarıma en elverişli bölgemizdir. Sıcaklık terimlerinden biri de don dur. Bazı tarım ürünleri don olayından etkilendiği için sıcaklık değerlerinin sıfırın altına inmemesi gerekir. Akdeniz bölgemiz ve Doğu Karadeniz bölgemizin kıyı şeridi don olaylarına en az rastlanan yerlerimizdir. Havanın nemliliği de tarım ürünlerini etkiler. Bazı ürünler nemi sever bazı ürünlerin ise nem istekleri çok az olabilir. Türkiye de iç bölgelerimiz nemin en az olduğu yerlerimizdir. Yağışın tipi, miktarı ve rejimi tarımı etkiler. Yağışın yetersiz ya da düzensiz olduğu yerlerde sulama ile bu sorun çözülebilse de ek maliyet gerektirdiği için yağış durumuna göre tarım ürünü seçmek ve yetiştirmek daha uygun olabilmektedir. Ancak ekonomik değeri yüksek olan ürünler de yağış yetersiz olsa bile sulama sistemleriyle ürün yetiştirmek yine de karlı bir iş olabilmektedir. Türkiye de Karadeniz bölgemiz dışındaki tüm bölgelerimizde sulamalı tarım yapılır. Karadeniz bölgemizde yağış miktarının çok ve daha düzenli olması sulamalı tarım yapma ihtiyacını ortadan kaldırır. İklim elemanlarından rüzgar diğer iklim elemanları kadar etki yapmamaktadır. Ancak rüzgar hassasiyeti olan ürünler yetiştirilirken rüzgarı hesaba katmamız gerekir. Ayrıca rüzgarların sıcaklığı artırıcı ya da azaltıcı etkisi ile nem ve yağış getirme etkisini de göz önüne almalıyız. Çünkü muson asyasında etkili olan muson yağışları rüzgarlar tarafından denizdeki nemin karaya taşınmasıyla oluşur ve yağış getirir. Batı avrupa da etkili olan batı rüzgarları iklime etki eder ve oldukça kuzeyde yer alan avrupa da tarımsal üretimi arttırır. Muson ve batı rüzgarları Türkiye tarımında etkili değildir. Ancak fönh rüzgarları Türkiye tarımına etki yapmaktadır. Dağ yamacı boyunca sürtünerek ısınan fönh rüzgarları bitkileri kurutabişmektedir. Böyle yerlerde sıcak kuru rüzgarlardan zarar görmeyen tarım ürünleri yetiştirilir. Karadeniz dağlarının güney yamacı fönh rüzgarlarının etkili olduğu alanlardır. B-TOPRAK Toprak tarım ürünlerinin gerek duyduğu mineralleri içinde barındıran önemli bir faktördür. Türkiye de farklı bir çok toprak türü vardır. Bazıları kireçli bazıları kumlu ve bazıları tuzlu olabilmektedir. Bunların dışında daha birçok toprak özelliği vardır ve bu özellikleri tarımda verimi etkiler. Ekimi yapılacak tarım ürününün toprak isteğini iyi anlamalıyız. Hem topraktaki mineraller hem de toprağın yapısı ve özellikleri tarım ürününü çok etkiler. Topraktaki humus miktarı da tarımda çok önemlidir. Humus toprakta verimi arttıran bir özelliktir. Ülkemizde kara toprak ismiyle bilinen çernezyom toprakları en verimli topraklarımızdandır. Ancak bu toprak Erzurum ve Kars yörelerimizde görülür ve bu bölge oldukça soğuk olduğu için tarım yapılmamaktadır. En verimli topraklar şüphesiz ki alüvyal topraklardır. Bu topraklar akarsular tarafından çeşitli bölgelerden aşındırılan malzemenin başka bir yerde biriktirilmesiyle oluşmuştur. Bir çok farklı bölgeden malzeme getirildiği için mineral bakımından en zengin topraklardır. Ayrıca yapısı gereği bitki köklerinin en rahat gelişeceği toprak tipidir. Volkanik arazilerin toprakları da verimlidir. Volkanlardan çıkan mağma içinde çok fazla eriyik halde mineral vardır. Mağma kuruyup zamanla topraklaştığı zaman verimli toprakları meydana getirir. Toprakların bakımı ve korunması da çok önemlidir. Erozyonla beraber toprak kaybedilmektedir. Toprak kaybedilince tarımda verimde yavaş yavaş azalmaktadır. Toprağın verimini tarımda kullandığımız ilaç ve gübrelerde etkilemektedir. Bilinçsizce kullanımı toprağa zarar verir. Tarım teknikleri de toprağın verimini etkiler. Bazı yerlerde bir yıl ekim yapılır bir yıl ekim yapılmaz, buna nadas uygulaması denir. Nadas uygulaması toprakta verimi düşürür. Bunun yerine nöbetleşe ekim yapılmalıdır. Bu yöntemle bir yıl başka bir yıl başka tarım ürünü ekimi yapılır. Böylece toprak boş bırakılmaz ve işlevine devam eder. Yıldan yıla farklı ürün

2 yetiştirmek bazı ürünlerde mecburi bir yöntemdir. Çünkü tarım ürünü topraktaki bir çok minerali kullanır ve tüketir. Diğer yıl aynı ürün ekilirse, ürün topraktan ihtiyaç duyduğu minerali alamaz ve verim düşük olur. Bu yüzden toprakta hangi mineral varsa ona uygun tarım ürünü ekilir ve verim alınır. Diğer yıl tekrar bir önceki yıl ekilen ürün artık ekilebilir ve toprakta istediği minerali bulacaktır. Eğimli yerlerde toprağın eğim yönünde sürülmesi de toprağa zarar verir. Bu durumda su toprağı daha rahat taşır ve toprak zamanla yok olur. Böyle yerlerde toprağı eğim yönünde değil de eğime yatay sürmemiz gerekir, yani basamaklar oluşturmak gibi. Eğimli yerlerde basamaklar oluşturmak ta toprak erozyonunu engelleyecektir. YERŞEKİLLERİ Tarım en iyi şekilde düz alanlarda yapılabilir. Özellikle makine kullanımı için düz alan olmak zorundadır. Bu yüzden düz alanlarda daha iyi verim alınmaktadır. Ayrıca bir çok tarım ürünü eğimli arazide yetişememektedir. Çok nadirde olsa eğimli arazide yetişebilen (fındık ve çay) tarım ürünleri de vardır. C-SULAMA Ülkemizde Karadeniz bölgemiz dışındaki bölgelerimizde yağış yetersiz olduğu için tarımda sulamaya ihtiyaç duyulur. Özellikle iç bölgelerimiz kurak olduğu için sulamaya daha çok ihtiyaç vardır. Sulama miktarı ve yöntemi tarım yetiştirilen tarım ürününe göre değişiklik gösterir. Tohumlama, yetişme ve olgunluk dönemlerinde su ihtiyaçları farklılık gösterebilir. Ayrıca sulama yöntemi de yetiştirilen ürüne göre değişir. Bazı ürünler damlama, bazı ürünler yağmurlama gibi yöntemlere uygunluk gösterir. Sulama Olanaklarının Geliştiği Yerlerde Ortaya Çıkan Olumlu Sonuçlar 1-Tarımda iklime (özellikle yağış koşullarına) bağlılık önemli derecede azalır. 2-Yılda birden fazla ürün alınabilir. 3-Toprak her yıl kullanılabilir. 4-Üretimde süreklilik sağlanır. 5-Nadas yöntemi azalır. 6-Birim alandan alınan verim artar. D-GÜBRELEME Toprağın devamlı kullanılması topraktaki minerallerin azalmasına sebep olur ve tarımda verim düşer. Gübreleme ile toprağa mineral takviyesi yapılmış olur. Doğal ve suni gübrelerle bu takviye gerçekleştirilir. E-TOHUM ISLAHI İyi tohum kullanılması tarımsal üretimi arttırır. F-MAKİNELEŞME Tarımda makine kullanılması ile insan gücü yerine makine kullanılarak tarımsal üretim artar. Her şeyden önce makine ile zamandan tasarruf sağlanır. Tarım alanı zamanında sürülür, bakımı zamanında yapılır ve ürün ekimi zamanında ve hızlı bir şekilde gerçekleşir. Tarımda ekim ve hasat zamanı çok önemli olduğu için makine kullanımı da oldukça önemlidir. Özellikle büyük tarım alanlarında makine kullanılması verimi oldukça iyi artırır. Makineli tarım da traktör, biçerdöver gibi makineler ile bunlara takılan parçalar kullanılır. Makineli tarım engebeli arazilerde yapılamaz. Makinelerin rahat hareket edebilmesi için düz yerlerde kullanılabilir. Türkiye de makineli tarıma geçilmeyen yerlerimizin olmasında; engebeli arazilerimizin varlığı, makine fiyatları, küçük işletmeler olarak tarım yapılması, arazi toplulaştırmasının yapılmamış olması ve insan gücünün daha ucuz olması gibi faktörler etkilidir. G-İLAÇLAMA (ZİRAİ MÜCADELE) Tarım ürünlerini hastalık ve zararlılara karşı korumaya zirai mücadele denir. İlaçlama ya da farklı yöntemlerle zararlılarla ve hastalıklarla mücadele edilir. Ancak dikkatli bir şekilde uygulanması gereklidir. Zirai mücadele yapılmazsa istenilen miktarda ürün alınamaz, ayrıca tohumlarda zarar göreceği için kaliteli tohumları kaybedebiliriz. H-PAZARLAMA Tarım ürünlerinin pazarlanması devlet ve özel kuruluşlar tarafından sağlanır. Pazarlama ne kadar gelişmişse tarımda o kadar gelişecektir. Şayet ürünler satılamazsa onun tarımının yapılmasının pek bir anlamı kalmayacaktır. Pazarlama da rekabet çok önemlidir. Özellikle ihracatı yapılacak ürünler, başka ülkelerin ürünleriyle fiyat ve kalite olarak karşılaştırılacağı için kar getirecek bir politika izlenmelidir. Çok fazla emek, zaman ve para harcanarak yetiştirilen ürün başka ülkede daha rahat ve emeksiz

3 yetiştiriliyorsa, o ürünle rekabete girmek çok zor olacaktır. Bu sebeple yetiştirilen tarım ürününün tük artısı ve eksisi göz önüne alınmalıdır. ÜRÜN GRUBU ÜRÜN DOĞAL KOŞULLAR BAZI ÖZELLİKLERİ TAHILLAR BUĞDAY Yarıkurak iklimi sever Türkiye de en çok üretilen tarım ürünüdür. ARPA Yarıkurak iklimi sever. Soğuğa dayanıklıdır. Türkiye de buğdaydan sonra en çok üretilen tarım ürünüdür. MISIR Yaz döneminde yağış alan veya sulama yapılan yerlerde yetişir. Yağ, un ve çerez Karadeniz kıyı bölgesi doğal yetişme alanıdır. Ancak yağ üretiminde kullanılmaya başlayınca değeri arttığı için Akdeniz bölgesinde daha fazla yetiştirilmeye başlamıştır. Türkiye nin iç kesimlerinde üretimi azdır. PİRİNÇ (ÇELTİK) Yetişme süresi boyunca yüksek nem ve sıcaklık ister Su içinde yetişir. Hasat döneminde kuraklık ister Muson ikliminin bitkisidir. BAKLAGİLLER YEŞİL MERCİMEK Kuraklığı sever Yeşil mercimek en çok İç Anadolu, Özellikle olgunlaşma döneminde sıcak ve kurak iklim ister Kırmızı mercimek Güneydoğu KIRMIZI MERCİMEK Anadolu da yetişir. NOHUT Yarıkurak iklimi sever Üretimi oldukça fazladır Türkiye nin bir çok yerinde yetişebilir FASULYE İklim seçmez ancak yaz döneminde suya ihtiyacı vardır Sulamalı tarımla Türkiye nin birçok yerinde yetişebilir. SANAYİ BİTKİLERİ YAĞ BİTKİLERİ TÜTÜN PAMUK Sıcağı ve nemi sever Olgunlaşma döneminde kuraklık ister Kıraç toprağı sever Sıcağı sever. Olgunlaşma döneminde sıcak ve kurak olmalı, kesinlikle yağış olmamalı Türkiye tütünü dünyadaki en kaliteli tütünlerdendir. Kaliteyi korumak ve pazarlama sorunlarına engel olmak için Devlet denetiminde üretilir Tekstil, dokuma ve tıp sanayisi bitkisidir. ŞEKER PANCARI Sıcaklık isteği yoktur Hasatından hemen sonra işlenmelidir. Şeker ve yem yapımında kullanılır. HAŞHAŞ AYÇİÇEĞİ Yağıştan büyük zarar görür Türkiye nin birçok yerinde yetişebilir (devlet denetiminde olduğu için sınırlı alanlarda yetiştirilir. Yetişme döneminde yağış, olgunlaşma döneminde kuraklık ister Uzun süre güneşlenme ister. Soğuğa dayanıklıdır İlaç, yağ ve uyuşturucu Uyuşturucu yapımında kullanıldığı için devlet denetiminde yetiştirilir. Yağ ve çerez SOYA FASULYESİ Ilıman iklimi sever Yağ ve hammadde SUSAM Ilıman iklimi sever Helva ve yağ YERFISTIĞI Sıcak ve nemli iklimi sever. Gevşek toprağı sever Çerez ve yağ MEYVELER FINDIK Ilıman ve serin iklimi sever Don olayı ve yaz kuraklığı verimi düşürür TURUNÇGİLLER İNCİR Alüvyal toprakları sever Yüksek sıcaklık ve bol yağış ister Don olayında çabuk zarar görür Yüksek sıcaklık ister. Soğuğu sevmez Don olayında çabuk zarar görür Türkiye fındığın kalitesi ve üretim miktarı bakımından dünyada birincidir. İhrac edilir. Yağış yeterli olmadığında sulama yapılmalıdır. Portakal, mandalina, limon, grayfurt türleridir. Türkiye üretimde dünyada birincidir. Kuru incir olarak ihraç edilir. ELMA İklim seçmez Türkiye de üzümden sonra en çok yetiştirilen meyvedir. KİRAZ Ilıman iklimi sever ÜZÜM İklim seçmez Türkiye de en çok yetiştirilen meyvedir. KAYISI Yağışı sevmez Karadeniz bölgesi hariç Türkiye nin her yerinde yetişir KİVİ Sıcak ve yağışlı iklimleri sever En fazla üretim Yalova da yapılır MUZ Sıcağı sever Türkiye de çok kısıtlı alanda yetişir. Anamur ve çevresinde yetiştirilir. ŞEFTALİ Nemli sıcak iklimi sever Başlıca üreticiler Bursa ve Çanakkale DİĞERLERİ ÇAY Nemli sıcak veya nemli ılıman iklim ister İhraç edilir, ithal edilen çaylarda Kireçsiz toprak ister vardır. ZEYTİN Kışın yüksek sıcaklık ister Kuraklığa dayanıklıdır Bir yıl çok bir yıl az ürün verir İspanya, İtalya ve Yunanistan dan sonra Türkiye üretimde dördüncüdür. ANTEP FISTIĞI Kuraklığa dayanıklıdır Çerez ve pastacılık KETEN-KENEVİR Türkiye de her yerde yetişebilir. Ancak üretimi devlet tarafından sınırlandırılmıştır Devlet kontrolünde sınırlı üretim yapılır PATATES Toprak altında yetişen bir üründür. Türkiye nin her yerinde yetişebilir. Kumlu toprağı sever. Yumrulu bitkilerdendir. SOĞAN-SARIMSAK Soğuğu sevmez, kuraklığa dayanıklıdır Sarımsağın neme ihtiyacı vardır. Yumrulu bitkilerdendir. En fazla sarımsak Kastamonu

4 SERACILIK SEBZECİLİK TURFANDA SEBZECİLİK VE MEYVECİLİK BAĞCILIK Doğal yetişme mevsimlerinin dışında ürün yetiştirmektir. Kış sıcaklıklarının belli bir değerin altına düşmediği yerlerde yapılır. Sıcaklığın çok düştüğü yerlerde ekonomik açıdan faydalı olmaz. Türkiye de her yerde iklimine göre sebze yetiştirilir. Sebzecilik sulama ve yoğun emek gerektirir. Erken üretim anlamındadır. Mevsimin başında üretimdir. İlkbaharın erken başladığı bölgelerde yapılır ve erkenden ürün alınır. Üzüm ekiminin yapıldığı faaliyettir. Üzüm ülkemizin her yerinde yetişir ancak ekonomik anlamda yani bağcılık sektörü altında en çok ege bölgesinde yetiştirilir. Taşköprü de üretilir. En fazla Akdeniz ve Ege kıyıları boyunca yapılır. Ülkemizde seraların yarısı Antalya da dır. Şehirlerin etrafında yoğunlaşır. Ülkemizde en çok Adana, Antalya ve Mersin de yapılır. En fazla ege bölgesinde yapılır. BUĞDAY ARPA MISIR PİRİNÇ (ÇELTİK) YEŞİL MERCİMEK KIRMIZI MERCİMEK NOHUT FASULYE

5 TÜTÜN PAMUK ŞEKER PANCARI HAŞHAŞ AYÇİÇEĞİ SOYA FASULYESİ SUSAM YERFISTIĞI FINDIK TURUNÇGİLLER

6 İNCİR ELMA KİRAZ ÜZÜM KAYISI KİVİ MUZ ŞEFTALİ ÇAY ZEYTİN

7 ANTEP FISTIĞI KETEN-KENEVİR PATATES SOĞAN-SARIMSAK TÜRKİYE DE ORMANCILIK Türkiye orman bakımından çok zengin bir ülke değildir. Ülke yüzölçümünün %26 sı ormanlarla kaplıdır. Bu oran Finlandiya ve İsveç gibi ülkelerde yarıdan fazladır. Ormanların çoğunluğu yağış miktarına göre dağılış gösterir. Bu sebepten dolayı ormanların çoğu Karadeniz Bölgesi ndedir. Bu bölgeden sonra Akdeniz Bölgesi ikinci sırada gelir. Bunu da Ege ve Marmara takip eder. İç Anadolu bölgesi kuraklıktan dolayı ormanların en az olduğu bölgemizdir. Ormanların kullanım alanı oldukça geniştir. Ormanlardan ana ürünler ve yan ürünler olmak üzere iki türlü verim alınır. Tomruk, telefon direği, sanayi odunu ve kağıtlık odun gibi üretimler ana orman ürünleridir. Reçine, defne yaprağı, sığla yağı, meyve, tohum gibi ürünler ise yan ürünlerdir. Kısaca ağacın gövdesi ana ürünler için, ağacın yaprak ve kök gibi kısımları yan ürünler için kaynak oluşturur. TÜRKİYE DE HAYVANCILIK Evcilleştirilmiş olan hayvanların güçlerinden ya da ürünlerinden faydalanmak için yetiştirilmesine hayvancılık denir. Türkiye de yerşekillerinin engebeli olması tarımsal faaliyetlerin yapılmasına çoğunlukla engel olduğu için hayvancılık oldukça fazla yapılır. Türkiye de hayvan sayısı fazla olsa da verimin az olmasını unutmamak gereklidir. Hayvancılığı büyükbaş hayvancılık ve küçükbaş hayvancılık olmak üzere 2 ye ayırırız. Sığır, manda, at, eşek, katır ve deve gibi hayvanlar büyükbaş; koyun, kıl keçisi ve tiflik keçisi gibi hayvanlar küçükbaş hayvanlardır. Türkiye nin iklimi ve bitki örtüsü (bozkır) küçükbaş hayvancılığa oldukça elverişlidir. Türkiye koyun sayısı bakımından dünyada ilk beştedir. Büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık yapılış şekline göre 3 ana guruba ayrılır. Daha çok koyun ve keçi yetiştiriciliği için kışın köylerde yazın yaylalarda yapılan hayvancılık faaliyetine yarı göçebe hayvancılık denir. Yılın büyük bölümü sürüler haline otlaklarda yapılan hayvancılığa mera hayvancılığı denir. Kış mevsiminde küçükbaş hayvanlar ağıllarda, büyükbaş hayvanlar ahırlarda beslenir. Mera hayvancılığında verim düşüktür. Yağışın fazla olduğu dönemlerde otlaklar gürleştiği için verim artar. Ahır ismi verilen modern barınaklarda yapılan hayvancılığa besi ve ahır hayvancılığı denir. Bu hayvancılık türünde hayvanlar otlaklarda beslenmez, hayvanlar doğal ve suni yemlerle beslenir. Et ve süt verimi yüksektir. HAYVANCILIĞI GELİŞTİRMEK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER 1-Hayvan soylarının ıslahı 2-Mera hayvancılığı yerine besi ve ahır hayvancılığının yaygınlaştırılması 3-Yem üretiminin arttırılması 4-Süt kuzu ve dana kesiminin önlenmesi 5-Hayvan ürünleri sanayisinin geliştirilmesi 6-Hayvanclılıkla ilgili bilgilendirici eğitimlerin verilmesi 7-Hayvansal ürünlerin pazarlanması 8-Meraların erken ve aşırı otlatılmasının önlenmesi 9-Devlet teşviklerinin arttırılması

8 TÜRKİYE DE HAYVAN VARLIĞI VE DAĞILIŞI 1-KÜÇÜKBAŞ HAYVANCILIK Koyun, tiftik keçisi ve kıl keçisi gibi hayvanlar küçükbaş hayvanlardır. Küçükbaş hayvancılık Türkiye de yaygındır. Yeryüzü şekillerinin engebeli olması ve bozkır bitki örtüsü bu hayvancılığın yapılmasına müsaittir. Türkiye de et üretiminin 1/3 ü küçükbaş hayvanlardan sağlanır. 2-BÜYÜKBAŞ HAYVANCILIK Sığır, manda, at, katır, eşek, deve gibi hayvanlardır. Bunlar arasında en çok yetiştirilen sığırdır. Büyükbaş hayvancılık en fazla Erzurum- Kars yöresinde beslenir. Doğu Anadolu da Erzurum-Kars yöresi ve Doğu Karadeniz de sığır yetiştiriciliği yaygındır. Bu bölgelerde yağıştan dolayı gür otlaklar olduğu için büyükbaş hayvancılık fazladır. 3-DİĞERLERİ Kümes hayvancılığı, ipek böcekçiliği, arıcılık, su ürünleri (deniz balıkçılığı, tatlı su balıkçılığı, kültür balıkçılığı), Türkiye de yapılan diğer hayvancılık türünden faaliyetlerdir. Kümes hayvancılığında ilk başta tavuk gelir. Tavuk etinden ve yumurtasından yararlanılan kanatlı hayvandır. Tavuk yetiştiriciliğinde pazara yakın olma söz konusu olduğu için tavukçuluk büyükşehirlere yakın yerlere kurulmuştur. Diğer bir kümes hayvancılığı da hindidir. İpekböcekçiliği yurdumuzun hemen hemen her yerinde yapılabilecek bir faaliyettir. Ancak yağışın yeterli olduğu yerlerde dut ağacı daha verimli olduğu için ve üretilen ipeğin pazara yakın olması söz konusu olduğu için, ipekböcekçiliği daha çok Marmara bölgesinde gelişmiştir. İpek böceği kozasından üretilen ipek dokuma sanayisinde kullanılır. Arıcılık Türkiye nin her yerinde yapılabilir. Arıcılık için temel faktör çiçek faktörüdür. Bu sebeple daha çok dağlık yerlerde gelişmiştir. Arıcılık fazla masraf gerektirmeyen bir iş koludur. Su ürünlerinden deniz balıkçılığı en gelişmiş olanıdır. En fazla balık Karadeniz den çıkarılır. Özel havuzlarda yetiştirilen balıkçılığa kültür balıkçılığı adı verilir. Tatlı su balıkçılığı göl ve akarsularda yapılır. Türkiye de göl ve akarsuların dağılışına göre dağılış gösterir. Balıkçılığı Geliştirmek İçin; 1-Açıkdeniz balıkçılığının yaygınlaştırılması 2-Zararlı avlanma yöntemleri önlenmeli 3-Modern yöntemler uygulanmalı 4-Balıkların yumurtlama döneminde avlanmasının yasaklanması 5-Küçük teknelerle değil büyük teknelerle açık deniz balıkçılığı geliştirilmeli Fatih KARAGÖZ