Kablosuz SATELLITE. Zekâ TELE. Dünyanın En Büyük Uydu Donanımı Dergisi. Bu CHESS LNB leri gerçekten bu kadar iyi mi? Japonya için HDTV alıcısı.

Transkript

1 Japonya için HDTV alıcısı Özel seri: Almanya, İngiltere, Japonya, İtalya, ABD ve Çin de HDTV ULUSLARARASI UYDU DERGİSİ 2006 Nº YTL SATELLITE Yılı: 26 TELE Dünyanın En Büyük Uydu Donanımı Dergisi Bu CHESS LNB leri gerçekten bu kadar iyi mi? 0,2 db FEC 9/10: Yeni FEC değerinin arkasındaki sır Dijital Kablosuz WLAN ve PVR fonksiyonlu Yeni Topfield TF6000PVR Bu alıcı İnternet üzerinden kontrol edilebilir! Kablosuz Zekâ TUR

2

3 TELE-satellite okurlarına özel: SatcoDX World of Satellites SatcoDX World of Satellites yazılımı dünya çapındaki her uydu yayının teknik verilerini içerir. SatcoDX Yazılım Etkinleştirme kodu SatcoDX yazılımının 3.10 sürümü için etkinleştirme kodu CB21BAE3E6BAC59841B8G7GF6DEED868 TELE-satellite Dergisi nin bir sonraki sayısı çıkana kadar geçerlidir. SatcoDX yazılımını buradan indirebilirsiniz: TELE SatcoDX yazılımını bilgisayarınızda kullanmak için adım adım kurma talimatları: SATELLITE ULUSLARARASI UYDU DERGİSİ Editörlük Ofisi TELE-satellite International Postfach Münih-Ufg ALMANYA Editör Alexander Wiese Yayın Şirketi TELE-satellite Medien GmbH Aschheimer Weg Unterföhring ALMANYA 1. Yazılımın 3.10 sürümünü yukarıda belirtilen İnternet adresinden indiriniz. Not: Eğer zaten 3.10 sürümünü bilgisayarınıza kurmuş iseniz, tekrar kurmanıza gerek yoktur. Kurulu yazılımın sürümünü ise, menüdeki YARDIM (HELP) sekmesini seçip, orada HAKKINDA (ABOUT) seçeneğini tıklayarak kontrol edebilirsiniz. Üçüncü satırda bilgisayarınıza kurulu sürümün numarası yazılı olacaktır. 2. Yazılımın ana menüsündeki LICENSE (LİSANS) seçeneğine tıklayıp oradan REGISTRATION (LİSANS KODU) seçeneğini tıklayarak, etkinleştirme kodunu öngörülen yere giriniz. Etkinleştirme kodunu girdikten sonra, VALİDATE KEY (KODU ONAYLA) düğmesine basıp Çevirmenler Adil Seyrek, Lütfü Şimşek menüden çıkınız. Bundan sonra, ne zaman isterseniz, en son uydu transpondör verilerini İnternet ten indirebilirsiniz, bilgisayarınızın İnternet e bağlı olması ve gereken FTP portlarının açık olması koşuluyla. Not: SatcoDX yazılımı, etkinleştirme kodu olmadan, ya da girilen kodun geçerliliği bittikten sonra da çalışır. Ancak bu durumda transpondör veri tabanı güncellenemez ve kayıtlı veriler en son güncelleme yapıldığı ya da yazılımın oluşturulduğu zamana ait olacaktır. Genel olarak her SatcoDX yazılımı oluşturulduğu tarihte geçerli olan transpondör verilerini veri tabanında bulundurur. Grafik-Dizayn TELE-satellite Hungary Kft Nemetei Barna Attila Basımevi Litografia Rosés Gavá Barcelona İSPANYA Her uydunun tüm teknik verilerini içeren eksiksiz kanal listesi Reklam TELE-satellite International Postfach Münih-Ufg ALMANYA Tlf Faks E-posta alex@tele-satellite.com Abonelik Doğan Burda Dergi Yayıncılık A.Ş. Esra Çokal Hürriyet Medya Towers Güneşli-İstanbul Tlf. (212) Faks (212) E-posta ecokal@dpp.com.tr Alımı mümkün tüm uyduların otomatik olarak gösterilmesi SatcoDX uyumlu alıcıları otomatik olarak programlama olanağı İnternet üzerinden iki sunucu üzerinden her an güncelleme olanağı Türkiye Bayiliği ve Dağıtım Doğan Burda Dergi Yayıncılık A.Ş. Esra Çokal Hürriyet Medya Towers Güneşli-İstanbul Tlf. (212) Faks (212) E-posta ecokal@dpp.com.tr Copyright 2006 by TELE-satellite ISSN Kanal listelerini kapsama haritalarıyla birlikte HTML formatında yazdırabilirsiniz İnternet sitesi Bir Distripress üyesidir Veriler birçok kullanışlı dosya formatında kaydedilebilir

4

5

6 İÇINDEKILER TOPFIELD TF6000PVR PVR fonksiyonlu ve W-LAN lı Dijital Uydu Alıcısı EYCOS S30.12CI CI yuvalı Dijital Uydu Alıcısı ARION 9400 PV2R 2 ad. CI PCMCIA, çift tüner ve PVR fonksiyonlu Dijital FTA Uydu Alıcısı MASPRO DT330 Dijital terestik-, BS Uydu- ve CS Uydu Alıcısı TechniSat TechniCAM CX / CW CA Deşifreleme Modülü DVB-Shop Technotrend S1500 Budget, plus CI Dijital Uydu Tüneri PCI kartı Spaun SMS NF Amplifikatörü yerleşik Çoklu Şalter Chess Edition II LNB s of Max Communication Üniversal LNBF ler Prolink-4C Premium Dijital TV ve Uydu için Sinyal ölçe Sevgili okurlar, Kısa süre öncesine kadar, HDTV nin sadece var olan teknolojilerin geliştirilmiş bir şekli olduğunu düşünüyordum. Ne de olsa çoktandır 16:9 formatında yapılan yayınlar var. Bu yayınlar standart bir 4:3 ekran formatlı TV cihazıyla aynı 16:9 formatlı TV lerdeki gibi seyredilebilir. Diğer bir deyişle, 16:9 yayınları, 4:3 yayınlarına göre geri-uyumuna sahiptir. Hal böyleyken, HDTV de sadece ekran formatı genişliyorken görüntünün satır sayısı da ikiye katlanıyor diye düşünüyordum. Bu basit yaklaşımımla yanıldığımı ilk olarak, ta iki yıl önce, TELE-satellite de ilk HDTV alıcısı tanıtıldığı zaman anladım: bu alıcılar her ne kadar MPEG-2 standardından yararlanıyorlardı ise de, standart bir alıcıyla hiç bir şey görünmüyordu. Sonra uzunca bir süre HDTV konusunda pek bir gelişme olmadı, ta ki geçtiğimiz sayıda TELE-satellite'in HDTV için MPEG-4 adında (ya da H-264) yeni bir veri sıkıştırma yönteminin ve hemen de DVB-S2 adına yeni bir modülasyon metodunun oluşturulduğu açıklanana kadar. Ve bütün bunlar yetmezmiş gibi, bazı HDTV-yayınlarının bugüne kadar hiç görülmemiş bir FEC oranı olan 9/10 ya da 8/9 ile yayınlandıkları ortaya çıktı. Bu değerlerin varlığından bile bihaberdim. Uydu alıcınızın ya da bilgisayar uydu TV kartınızın menüsüne bir göz atın, 8/9 ya da 9/10 gibi bir FEC oranını ne ayarlayabilirsiniz ne de hakkında herhangi bir ipucu bulabilirsiniz. Bu yeni FEC oranı o kadar aniden geldi ki, SatcoDX yazılımı bile onu henüz tanımıyor. Yazılım geliştirildiği zaman, sadece varlığı bilinen FEC değerlerinin kullanılacağı sanılmıştı. Daha başka FEC değerlerinin ilave edilmesi için herhangi bir önlem alınmamıştı. Şu anda SatcoDX yazılımının programlamacıları bu yeni FEC değerlerinin gösterilmesi için gereken değişiklikleri yapmakla meşguller. Bakar mısınız karışıklığa?! Şimdi ortaya çıkan durum, HDTV ile tüm parametrelerle tamamen yeni bir yayın normuna sahip olduğumuzdur. Buysa biraz ani oldu, bana göre. Ve bana öyle de geliyor ki, sanki bu norm daha ziyade teknikerlerin kaleminden gelen bir norm. Siyasetçilerin parmağı olsaydı, bu HDTVnormu da geriye-uyumlu olurdu. Örneğin, renkli TV çıktığındaki gibi: Eski siyah/ beyaz TV cihazları yeni renkli yayınları gösterebiliyordu. Veya stereo ses ortaya çıktığındaki gibi: Mono cihazlar sorun yaşamadan stereo yayınlanan yayınları duyurabiliyordu. Ancak dijital teknolojinin çıkmasında, geriye-uyum söz konusu olamadı. Ve şimdi yeni olarak yaygınlaşan HDTVteknolojisinde de, hiçbir şekilde geriyeuyumu olmayan, tamamen yeni bir teknoloji söz konusu. Bu konuda değişik görüşlere sahip olunabilir. İyi olan bir şey varsa, yeni HDTV-teknolojisinin anlaşılan odur ki elde bulunan teknik olanaklardan mümkün olabildiğince iyi bir performans çıkarıyor olmasıdır. İyi olmayan yanı ise, tüketicilerin HDTV televizyonundan HDTV-uydu alcısına kadar, tamamen yeni bir donanım satın almak zorunda olmalarıdır. Hmm, aslında düşünüyorum da, bu durum üreticilerden başka, bir ihtisas dergisi olarak, bizi de sevindirir: Siz okuyucu olarak en iyi seçimi yapabilmeniz için yeni çıkan cihazları denemekle çok işimiz olacak. Onun için: Yaşasın bu yepyeni teknoloji! Sevgilerle, Alexander Wiese NOT: Bu ayki favori uydu radyo istasyonum: THOR 2,3 uydusunda (359,2 d. doğu) yayınlanan The Voice kanalı, 11,293 GHz, 24500, A-PID 654: bana göre biraz fazla konuşma geçen sabah saatlerinin dışında, geri kalan zamanda sırf Rock müziği çalıyor buysa uykuyu giderir. Beginner Section: Bir uydu anteninin temel ayarları -2. Bölüm Feature: 9/10 ya da 8/9 oranında FEC değerleri ne anlama gelir? SatcoDX New Satellite Channels Satellite Technology: Kuzey Amerika da HDTV İtalya da HDTV Büyük Britanya da HDTV Almanya da HDTV Çin de HDTV Japonya da HDTV TSI Team: Sorularınız, Cevaplarımız... 59, 62, 63 ANGA CABLE ARION... 7 CHANGHONG...21 COMMUNIC ASIA DIGITAL TELEMEDIA...19 DOEBIS DOEBIS DVB SHOP...57 EDON...47 EEBC...64 REKLAM VERENLER EMP...33 EYCOS...11 GLOBAL TECHNOLOGIES...27 GOLDEN INTERSTAR...17 HORIZON...61 JAEGER/WEISS...55 MAX COMMUNICATION...25 MOTECK...37 MTI... 5 OPENTECH...68 PROMAX...42 SATKRAK SMARTWI...49 STAB...67 STARSAT...35 TECHNISAT...15 TECHNOMATE...31 TELE-satellite CITY...60 TOPFIELD... 2 VANTAGE... 4

7

8

9

10 BEGINNER SECTION Anten kurulumu Temel Anten Ayarlari - 2. bölüm Heinz Koppitz Bu serinin ilk bölümünde (sayı 191) bir antenin bir uyduya ayarlanmasından bahsettik. Şimdi birinci bölümü son derece basit ve kesin bir işlemi anlatarak tamamlamak istiyoruz. Web sayfamızdan indirebileceğiniz FXPOS programı sadece bu iş için hazırlandı. Bu program bir anteni bir veya bir kaç uyduya (tekli veya çoklu LNB) ayarlamak için kullanılan karmaşık tablo ve çizimlerden kurtulmanızı sağlayacak. Programın hatasız hesaplama özelliğini tam olarak kullanabilmek için bulunduğunuz yerin koordinatlarını bir GPS cihazıyla öğrenmeniz çok iyi olacaktır. Enlem ve boylam derecelerinin 0.2 adımlarla gösterildiği haritalar da işinize yarar. batı ve güney değerlerinin başına eksi işareti koymanız gerekiyor. - 3 e basıldığında programdan çıkılıyor. Hesaplanan azimut ve elevasyon değerleri o kadar kesindir ki, sinyali izlemeye hemen başlar ve normalde anteni ayrıca hassas ayar yapmaya gerek kalmaz. Hiç şüphesiz, anten direğindeki mekanik parçalar o kadar hassas ayarlanmaz. Bunu gözönünde bulundurarak, aşağıdaki kurulum işlemlerini tavsiye ediyoruz. - Bir terazi yardımıyla anten ayağını tam dikey olacak şekilde takın. - Çanağı anten üzerindeki ölçeği kullanarak doğru kalkış açısında takın - Anteni güneye çevirin (güney yarımkürede de kuzeye). Bundan sonra bir pusula iyi işe yarar. - Uydu alıcınızda aktif bir kanal seçin - Takılı çanak anteni yavaşça hesaplanan azimut değerine çevirin. Gözünüzü uydu alıcısının sinyal kalitesi göstergesinden ayırmayın. Gerekiyorsa, antenin elevasyonunu maksimum sinyal kalitesi elde edecek şekilde ayarlayın. Programı şu adresten indirebilirsiniz : Programı çalıştırdıktan sonra, Münih de 19.2 batı Astra 1 uydusu için geçerli azimut ve elevasyon değerleri aşağıda gösteriliyor. Aşağıdaki yöntem kullanılarak dünyanın herhangi bir yerindeki herhangi bir uydu için gerekli değerler kolaylıkla bulunabilir. - 1 nolu menüye girerek uydunun pozisyonunu değiştirebilirsiniz. Bu değer ondalık olarak ve ondalık işaretiyle girilmeli; batı değerlerinin önüne bir eksi işareti konulmalı (örneğin, 97.0 batı 97.0 olarak girilmeli). - 2 nolu menüye girerek, bulunduğunuz bölgeyi değiştirebilirsiniz. Enlem ve Boylam değerleri de ondalık formatta girilmeli (ondalık kısmı noktayla ayrılmış olarak). Burada da Bu kadar kolay: programı çalıştırdıktan sonra, varsayılan değerler karşınıza çıkıyor. 1 ile uyduyu 2 ile bulunduğunuz yeri değiştirebilirsiniz. Resimde 19.2 doğu için bulunan değerler görülüyor doğuya geçildiğinde, yeni değerler karşımıza çıkıyor. Daha sonra, yeni bir enlem değeri giriliyor. Referans: Güncel Uydu tanımları Uydu donanmasının hızlıca gelişmesinin bir sonucu olarak eskiyen uydular hizmetten alınıyor ve yerlerine yenileri geçiyor. SatcoDX listelerimizde hep güncel tanımlar kullanılmaktadır. Birçok alıcıda ise, konum ve transpondör ayarları için hala eski uydu tanımlarına bakılmak zorundadır. Yandaki tablo en önemli değişiklikleri gösteriyor: Konum Önceki tanımı Yeni tanımı 42 E Türksat 1C Eurasiasat 28.5 E Eutelsat 2F4 Telecom Eurobird 23.5 E Kopernikus 3 Astra 3A 16 E Eutelsat F3 Eutelsat W2 10 E Eutelsat F2 Eutelsat W1 7 E Eutelsat F4 Eutelsat W3 5 W Telecom 2B Atlantic Bird 3 8 W Telecom 2A2D Atlantic Bird 2 10 TELE-satellite International

11

12 FEATURE MPEG-4 & DVB-S2 9/10 veya 8/9 FEC oranı nedir bu hocam? Peter Miller Son zamanlarda 9/10 veya 8/9 gibi garip FEC değerleriyle yayınlanan transpondörler hakkındaki haberlere sık sık rastlamak mümkün. Uydu yayın kuruluşlarının bu yeni oranlardan bekledikleri nedir ve aslında işin temelinde müşterilere yeni alıcılar satma çabası yatmıyor mu? Aslında 9/10 ya da 8/9 oranında bir FEC değeri, sadece alışılmış DVB standardı ile bir bağlamda incelendiğinde gariptir. Ama bu standardın yenisi olan DVB-S2 nin özellikleri incelendiğinde, bu değerler tamamen normal ve uygun olarak görünür. DVB-S2 nin açılımı Digital Video Broadcasting Satellite 2 dir, ve burada DVB, gerek uydu üzerinden, gerek kablo ya da terestik olarak yapılan (DVB-S, DVB-C, DVB- T) dijital TV yayınlarını standardize eden bir kurumdur. DVB-S2 nin büyük avantajı, var olan transpondör kapasitelerinden daha iyi yararlanıyor olmasıdır. Bu şekilde aynı transpondörde %30 Şekil 1. QPSK Dalga diyagramı oranında daha fazla kanal yayınlanabilir ve bunun için özellikle HDTV kanallarını yayınlamak isteyen yayın kuruluşları bu standart ile de olasılı modülasyon yöntemlerinden bir tane- türü klasik DVB-S de kullanılıyor ve DVB-S2 için ilgileniyorlar. Çünkü MPEG-4 veri sıkıştırılması sidir. Diğer modülasyon yöntemleri ise 8PSK, sayesinde gereken bant genişlikleri küçülmüşse de, bir HDTV kanalının yine de MPEG-2 ramları şekil 2, 3 ve 4 te gösterilmiştir. 16APSK ve 32APSK olup, bunların kayma diyag- ile sıkıştırılan normal bir SDTV kanalından çok 8PSK aynı QPSK gibi sabit bir dalga genliği daha fazla kapasiteye ihtiyacı vardır. kullanıyorken, daha fazla faz kaymasına izin Bazılarınız belki de QPSK terimini duymuşlardır. QPSK, gelen sinyalin sinüs dalgasının kayması ardı ardına gelen 3 Bit'e bağlı olarak veriyor (4 yerine 8). Bunu yaparken, her faz gelen Bit çiftlerine uygun bir şekilde kaydırılan gerçekleşiyor (QPSK de olan iki Bit yerine), bir modülasyon şeklidir. Şekil 1 de görülebildiği bunun için bu modülasyonda bir Sembol 3 Bit e gibi, 00, 01, 10 ve 11 değerleri dalganın üzerinde değişik etkilere sebep olur. 16APSK ve 32APSK faz kaydırılmasından eşdeğerdir. başka bir de 2 ya da 3 değişik genlik seviyesinden Bit çifti 00 a denk ise, QPSK modülatörü çıkış yararlanıyor. Bir Sembol burada 4 (16APSK de) sinyalinin fazını referans sinyale göre 45 derecelik bir kayma ile değiştiriyor. Gelen Bit ler okunaklı olmaları için sadece 2 rasgele seçilen ya da 5 Bit e eşdeğerdir (32APSK de). Şekillerde 10 a denk ise, faz kayması 135 derece, vs.. Sembol e denk gelen Bit değerlerini gösterdik. Genlik ise her Bit çifti için aynı kalıyor (vektörün Genel olarak, diyagramda ne kadar çok nokta uzunluğu diyagramda sabittir). Bu modülasyon görülürse, modülasyon o kadar etkilidir dene- bilir. Ama dikkat! Bu kadar basit değil. Böyle olsa, herkes sadece 32APSK kullanırdı. Esas sorun, hata duyarlılığında yatıyor. Zira modülasyon etkililiği ne kadar yüksek olursa, o kadar da hatalara karşı duyarlı olur. Bu şekilde QPSK en sağlam modülasyon şekli olarak adlandırılabilir. Bunun içindir ki, DVB-S2 sadece modülasyonu değil, aynı zamanda da hata düzeltim yöntemini de yeniliyor. Bu sistemse, sinyalin hatalara karşı duyarlılığını azaltmakta büyük bir rol oynuyor ve yeni standardın performansına katkıda bulunabilir. İşte bu noktada yeni 1/4 ten 9/10 a varan hata düzeltim oranlarına geliyoruz. Tam olarak söylemek gerekirse, bunlar 1/4, 1/3, 2/5, 1/2, 3/5, 2/3, 3/4, 4/5, 5/6, 8/9 ve 9/10 oranlarıdır. Görülen şu ki, eski değerlerin yerine yenileri konmamış, aksine sadece yenilerle tamamlanmış oluyorlar. Bu şekilde görebilirsiniz ki, yayın kuruluşları sizi fahiş yöntemlerle yeni alıcı almaya zorlamak gibi bir çabaları yok, aksine modern ve HDTV standardı için gerekli teknolojiden yararlanmaya çalışıyorlar. Yani DVB-S2 sinyallerini alabilmek için, hem yeni hata düzeltim sistemiyle, hem de yeni modülasyon yöntemleriyle baş edebilen yeni bir alıcıya mutlaka ihtiyacınız vardır. Tabii ki bu aletler geriye-uyumludur ve sayede MPEG-4 ün yanında sorun olmadan MPEG-2 ile yapılan normal DVB yayınlarını da gösterebilirler. Almanya nın Sat.1 kanalı, ilk yayın kuruluşlarından biri olarak yayınını DVB-S2 standardıyla yayınlamaya başladı. Daha başka kuruluşlar şu anda bu adımı gerçekleştirmek aşamasında ya da son denemeleri yapmaktadırlar. Pace, Humax veya Phillips gibi büyük alıcı üreticileri, 2006 Dünya Futbol Şampiyonasına kadar tüketicinin talebini karşılayacak yeterli miktarda cihazların piyasada olacağını vaat ediyor. Sorulması gereken tek şey olarak şu kalıyor: Spor müsabakaları gerçekten HDTV olarak yayınlanmak zorunda mı? Bize göre, evet. Çünkü bu şekilde bu yeni teknolojilerin Avrupa da yaygınlaşması destekleniyor. Şekil 2. 8PSK Dalga diyagramı Şekil 3. 16APSK Dalga diyagramı Şekil 4. 32APSK Dalga diyagramı 12 TELE-satellite International

13

14 TEST REPORT Uydu alıcısı Topfield TF6000PVR Gelecek Kablosuz İlk bakışta yalnızca ön paneldeki etiketten karşınızdaki uydu alıcısının TF6000PVR olduğunu anlıyorsunuz; çünkü bu yeni model etiket görünüm dışında görünüm olarak tamamen iki sayı önce tanıtımını yaptığımız TF5000 Masterpiece uydu alıcısına benziyor. Topfield orijinal Masterpiece için kullandığı orijinal tasarımı bozmamaya karar vermiş. Zaten bu tasarım da tüm Televizyonlarla çok iyi bütünlük oluşturacak güzel bir görünüme sahip. alıcısını ilk açısında doğruca ana menüye gidiyor. Mantıksal bir tasarıma sahip OSD sayesinde, menünün mantığına alışmakta hiç zorluk çekilmiyor. Uydu alıcısının temel ayarları Sistem Ayarları menüsünde yapılıyor. CVBS ve RGB ye ek olarak S-Video ve YUV seçenekleri de var. Bunların varlığı özellikle düz ekran televizyon ve projeksiyon sistemi olan kişileri memnun edecektir. PAL ve NTSC sinyalleri arasında oto- fazla parametre atanabilir. Örneğin, testlerimizde 1. Tunere çok beslemeli bir anten bağlarken 2. Tunere bir DiSEqC motoru bağladık. Uydu alıcısı mevcut anten tesisatına göre ayarlandıktan sonra yapılan ikinci işlem kanal taraması oldu. 80 transpondörlük uydu tarama testimiz sadece 5 dakikadan biraz daha fazla bir zaman aldı. Şebeke taraması fazladan 23 kanal daha buldu; ama 90 saniye daha uzun sürdü. Tüm diğer önceki modellerde olduğu gibi, yalnızca 5000 TV ve radyo kanalı kaydetmeye yetecek bir hafıza vardı. Bu cihazın sahip olduğu tüm Ön panelde uzaktan kumanda olmadan da uydu alıcısını kullanabilmenizi sağlayan beş düğme yer alıyor. Büyük, okunması kolay bir VFD gösterge ön panelin tam ortasında, çeşitli şifre modülleriyle uyumlu 2 CI yuvası ise sağ taraftaki bir kapakçığın altında gizlenmiş. Tüm bilinen şifreleme sistemleri Irdeto, Seca, Mediaguard, Viaccess, Nagravision, Conax, CryptoWorks, vs. sistem tarafından destekleniyor. Arka panelde ise ön panelin aksine bazı değişiklikler var: Her iki tuner için IF girişi ve aktarması, görüntü ve stereo ses çıkışları için 3 RCA jakı, S-Video çıkışı, USB 2.0 bağlantısı, RS-232 arabirimi ve dijital ses çıkışı gibi alışılmış bağlantıların yanı sıra YUV çıkışı için fazladan 3 RCA jakı ve WLAN anten bağlantısı gibi yeni bağlantılar da arka panele eklenmiş. İşte cihazın en yeni özelliği de bu: Topfield kayıtların bilgisayar ve uydu alıcısı arasında aktarılmasında USB bağlantısının mükemmel olduğunu kabul etse de, bilgisayarı ve uydu alıcısı oturma odasında yan yana duran kaç kişi vardır ki? Topfield bu durumun da farkına varmış olmalı ki, TF6000 PVR uydu alıcısına WLAN özelliğini eklemeye karar vermiş. Topfield den bekleneceği üzere, bu uydu alıcısının işçiliği çok iyi. Cihazla gelen uzaktan kumanda bile mantıklı bir şekilde tasarlanmış ve ele çok iyi oturuyor. Kullanıcı kitapçığında cihazın tüm fonksiyonları ayrıntılı bir şekilde anlatılmış. Biraz daha karışık görünen WLAN bile acemiler için sorun olmayacak kadar kolay. Günlük Kullanım Diğer çoğu uydu alıcısı üreticisi firmanın aksine, Topfield yazılım içerisinde bir kurulum asistanı bulundurmuyor. Kullanıcı, uydu matik geçiş tıpkı diğer Topfield modellerinde olduğu gibi- TF6000 PVR tarafından da hiç sorunsuz yapılıyor. Cihaz fabrikadan çoğu Avrupa ve Asya uydusu hafızasına yüklenmiş olarak geliyor. Ancak, maalesef liste çok güncel değil, ve bazı uydular tamamen liste dışı kalmış. Topfield bir çok DiSEqC protokolünü destekliyor: DiSEqC 1.0, 1.1, 1.2 ve 1.3 (USALS). Her iki tuner ve her bir uydu için birden TEST SATELLITE TELE RESULT ULUSLARARASI UYDU DERGİSİ Özellikler Kanal hafızası Kanal Tarama hızı Kanal değişim süresi Görüntü kalitesi Ses kalitesi Tüner hassasiyeti nitelikleri ve özellikleri düşündüğümüzde bu sayının yeterli olmadığını düşünüyoruz. Kanal geçiş hızı, Topfield den bekleneceği gibi mükemmel. Yeni kanalın görüntü ve ses olarak ekrana gelmesi için gereken süre bir saniyeden bile daha azdı. Aynı anda maksimum iki programın kaydı iki tuner aracılığıyla yapılırken üçüncü bir program canlı yayından veya mevcut kayıtlar arasından seçilerek izlenebiliyor. Bizim test 14 TELE-satellite International

15

16 ettiğimiz cihaz son derece sessiz çalışan 160 GB büyüklüğünde bir sabit diske sahipti. Hiç şüphesiz daha büyük sabit disk seçenekleri WLAN Ayrıntılı kullanıcı kitapçığı sayesinde, cihazı bir WLAN router arka planda farkedilmeden yapıldığı için, uzun süren veri aktarma işlemleri çok da sıkıcı değil; çünkü bu sırada herhangi bir kısıtlama olmaksızın uydu alıcısını normal şekilde kullanmaya devam edebiliyorsunuz. de var. OSD ve cihazın genel kullanımı Topfield Masterpiece in bire bir kopyası. Bizce bu da akıllı bir seçim; çünkü bu kopsept daha önceki testlerimizde kendisini zaten ispatlamıştı. Kayıt fonksiyonları ve Zamanlayıcı ayarları çok kolay. Cihaza maksimum 64 zamanlama girişi veya AccessPoint (Erişim Noktası) desteğiyle kurmak hiç vakit almıyor. ETSI, FCC veya MKK TECHNIC DATA Manufacturer Topfield, Seongnam, Korea Fax yapılabiliyor ve iki bağımsız kayıt gibi çeşitli standartlar ve 1 ile 54 inquiry@topfield.co.kr aynı anda yapılmak üzere prog- Mbps arasındaki iletim hızları des- Model TF6000PVR ramlanabiliyor. Eğer günlük pembe dizilerinizi veya TV filmlerini kaçır- tekleniyor. Gerektiğinde güvenilir şifreleme için WEP protokolünü Function Digital Satellite Receiver with PVR and WLAN mak istemiyorsanız günlük ve kullanmak mümkün. Channel Memory 5000 haftalık zamanlayıcı özelliklerini Symbolrate 1-45 Ms/sec. öğrenmeye hemen başlamalısınız. Tüm ayarlar yapıldıktan sonra, SCPC Compatible Bu mükemmel resmi tamamlamak kullanıcı bir Web penceresi veya USALS üzere, cihazın dahili bir teletext dekoderine ve gerçekten iyi düşünülmüş kullanımı kolay bir menü yapısına sahip olduğunu söyleyelim. Test ettiğimiz her uydu alıcısında olduğu gibi TF6000PVR de sinyal alma konusunda kendini ispatlamak zorundaydı. 5 derece doğu Pas12 uydusu üzerinde Ms/ sn ve 22 derece batı NSS7 uydusu FTP üzerinden uydu alıcısına ulaşabilir. Hermes adı verilen web arayüzü sayesinde TF6000PVR nin daha önemli fonksiyonlarını dünyanın herhangi bir yerinde (ister iş yeriniz olsun ister tatilinizi yaptığınız yerdeki herhangi bir internet kafe) web üzerinden ayarlayabilirsiniz. Kalan sabit disk boşluğu gibi önemli bilgilere ek olarak, kayıtları düzenlemek ve çalıştırmak gibi işlemleri Hermes i kul- DiSEqC 1.0/1.1/1.2/1.3 Scart Connectors 2 Video/Audio Outputs 3 x RCA plus 3 x RCA YUV UHF Modulator 0/12-Volt Output Digital Audio Output WLAN EPG C/Ku-band Compatible Power Supply VAC, 50/60Hz SatcoDX Compatible üzerinde Ms/sn sinyaller lanarak yapabilirsiniz. Hatta MP3 üzerinde yaptığımız testlerde söz dosyalarını cihaza yüklemek veya konusu sinyallerin tanınmasında, cihazdan indirmek de mümkün. işlenmesinde ve gösterilmesinde Yalnızca, verilerin alınıp veril- hiçbir güçlükle karşılaşmadık. mesinde FTP programının kullan- Cihaz, zayıf sinyalleri göstermekte mak zorunlu. Program sayesinde de hiç zorlanmıyor. Münih te Astra TF6000PVR ye veri yükleme- 2D ve Viyena da Arabsat 2D uydu- niz veya ondan veri indirmeniz ları üzerinde yaptığımız BBC testleri başarılı oldu. Maalesef sinyal aktarma hızı 500 kb/sn gibi düşük bir değer olsa da son derece kolay Hermes (Timer) Time Setup gücü ve kalitesi göstergeleri arada yapılıyor. Umarız Topfield, ileride sırada beliriyordu ve doğru değer- bu hız konusunda bazı iyileştir- leri vermiyorlardı. melere gider. Veri indirme işlemi + Uzman görüşü Topfield, TF6000PVR ile yine ileri doğru dev bir adım atan ilk üretici firma oldu. WLAN arabirimi sayesinde, cihazı bilgisayara bağlamak ve oradan kontrol etmek son derece kolay. TF5000PVR, bu uydu alıcısı için mükemmel bir temel oluşturmuş. - Thomas Haring TELE-satellite Test Merkezi Avusturya WLAN aktarma hızı henüz çok iyi değil. Üreticinin bu konuda iyileştirmeler yapması gerekir. Satellite Scan Info Bar Main Menu EPG 16 TELE-satellite International

17

18 TEST REPORT Uydu alıcısı Eycos S30.12CI Şık Küçük Kardeş TELE-satellite dergisinin son sayısında yayınlanan Eycos S50.12PVR testinden sonra bu uydu alıcısına ilişkin pek çok olumlu değerlendirme geldi. Bu değerlendirmelerin haricinde, bu uydu alıcısının küçük kardeşi S30.12CI için bir test yazısı hazırlamamızı isteyen çok sayıda yazı da aldık. Doğal olarak, okuyucuya istediğini vermek gibi bir görevimiz (elimizden geldiği ölçüde tabii ki) var. Satforce firmasıyla irtibata geçtiğimizde bize Eycos un en son ürününü göndermek nezaketini gösterdiler. Uydu alıcısı hem C-bandı hem de Ku-bandıyla uyumlu. Önceden yüklenmiş çok sayıda LOF değerleri dışında kullanıcı S-bandı gibi yüklü olmayan değerleri de kendisi girebiliyor. Eğer ilk izlenimin bir anlamı varsa S30.12CI bundan çok karlı çıkar: Bugüne kadar test ettiğimiz en şık uydu alıcısı olduğunu hiç tereddütsüz söyleyebiliriz. Hatta büyük kardeşi bile bu konuda bu küçük kardeşle boy ölçüşemez. Daha Az bazen Daha Fazladır sloganıyla Eycos bütün düğmeleri ve kart yuvalarını tüm ön paneli kaplayan büyük bir itmeli kapakçığın altına gizlemiş. Ama karanlıkta bile transparan plastik panel sayesinde uydu alıcının segmentli göstergesi yanı sıra, iki Scart bağlantısı, görüntü ve analog ses, artı dijital ses için dört RCA jakı, RF modülatör, ana güç düğmesi ve yeni alıcı programını ya da kanal listelerini yüklemek için bir RS-232 arabirimi arka panele yerleştirilmiş. Cihazın uzaktan kumandası da şık ve ergonomik. Ele çok iyi oturuyor, düğmeleri; biçimi ve okunaklılık olarak çok iyi. İngilizce ve Almanca olarak yazılmış son derece detaylı kullanıcı kitapçığı sayesinde, kullanıcı saatlerce Flemenkçe, Türkçe, Yunanca, Macarca, İsveçce, Romence, Slovence ve Portekizce dillerinde mevcut OSD (Ekran üstü yazı) beş bölüme ayrılmış: Uydu Kurulumu, Kanal Tarama, Kanal ve Sistem Düzenleme ve Aksesuarlar (Takvim ve Video Oyunları da içinde). S30.12CI tüm DiSEqC proto- TEST RESULT Özellikler Kanal hafızası Kanal Tarama hızı Uydu alıcısını antenimize bağladıktan sonra, artık Kurulum menüsündeki değişik ayarlara daha yakından bakmaya başlayabiliriz. Saat ayarı ve video çıkışı (RGB veya CVBS-Maalesef S- Video ve YUV formatları yok) gibi basit ayarların yanı sıra arzu ettiğiniz renk standardını (PAL, NTSC veya AUTO) seçebilir ve diğer menü animasyonlarını (kanal SATELLITE ULUSLARARASI UYDU DERGİSİ Kanal değişim süresi Görüntü kalitesi Ses kalitesi TELE Tüner hassasiyeti kolayca görülebiliyor. Ön kapak açıldığında, iki CI yuvası (Irdeto, Nagravision/Betacrypt, Seca Mediaguard, Viaccess, Conax vb. Tüm CA sistemleriyle uyumlu) ve uzaktan kumanda yokken de cihazı tümüyle kontrol etmemizi sağlayacak sekiz düğme ortaya çıkıyor. Arka panelin tasarımı oldukça mantıklı bir şekilde yapılmış: aktarması olan uydu IF girişinin zaman yitirmeden bu uydu alıcısını kullanmayı kolayca öğrenebilir. Günlük Kullanım Neyse ki, Eycos S30.12CI daki menu yapısını değiştirmemiş. Bu sayede en acemiler bile bu cihazı kolayca öğrenebilir. İngilizce, Almanca, Fransızca, İtalyanca, Rusça, Farsça, İspanyolca, kollerini destekliyor(1.0, 1.1, 1.2, 1.3 veya diğer adıyla USALS) ve bu sayede sabit bir antenden 16 LNB kullanan çok beslemeli karmaşık bir sisteme kadar, hatta motorlu DiSEqC 1.3 gibi gelişmiş sistemler dahil çok farklı anten konfigürasyonlarıyla kullanılabiliyor. Cihaz 55 uydu önceden hafızasına yüklenmiş olarak geliyor. Bunun dışında, menüler arasında gizlenmiş bir seçenekle yeni uydular eklemek de mümkün. değişikliğinde ekranın sönmesi veya açılması gibi) zevkinize göre belirleyebilirsiniz. Alışılmadık ölçüde hızlı kanal tarama hızı bizi çok şaşırttı. S30.12CI 80 transpondörlük tarama testimizi şebeke taraması kapalıyken sadece üç dakikada tamamladı. Şebeke taraması aktifleştirildiğinde bu süre 4.5 dakikaya çıktı; ama fazladan 328 TV ve Radyo kanalı bulundu. 18 TELE-satellite International

19

20 leri haftalık ve günlük bilgilerle ekranda beliriyor. Diğer çoğu yazılım fonksiyonu gibi, Eycos bu cihazın yazılımını; büyük kardeşinin yazılımına benzetmiş. TELEsatellite in önceki sayısında bu yazılımdan son derece memnun kaldığımızı belirtmiştik. Donanım söz konusu olduğunda da Eycos, diğer çoğu üreticinin aksine kaliteyi gözönüne almış ve düşük FEC hızındaki en zayıf sinyalleri bile alabilen son derece hassas bir tuneri de sisteme eklemiş. Arabsat 2D veya Nilesat veya Astra 2D nin yatay sinyalleri gibi zayıf sinyaller üzerinde yaptığımız çeşitli testlerde hep olumlu sonuçlar elde ettik. S30.12CI. uydu alıcısının SCPC becerileri bizi biraz hayal kırıklığına uğrattı. Üretici kullanıcı kitapçığında 2-45 Ms/sn değerlerini vermiş ve bunun tam doğru olduğu anlaşıldı. 45 Doğu Pas12 üzerindeki transpondör testinde Ms/sn lik bir sinyal ve yine 22 Batı NSS7 uydusu üzerindeki testimizde de Ms/sn sinyali bu alıcı tarafından işlenemedi. S30.12CI yalnızca 2.0 Ms/sn den başlayan sembol hızlarını çözmeyi başarabiliyor. Diğer yandan, bu uydu alıcısının kablosuz telefonlarla parazit yapmamasından da son derece memnun kaldık (tabii ki yüksek kalite kablolar kullanılmış ise). Bu problem okurlarımızdan bize ulaştığı kadarıyla sık sık karşılaşılan bir durum. Bu cihaz hakkında genelinde olumlu olan iyi izlenimimiz, 8 hafızalı zamanlayıcıyı görünce daha Cihaz; manuel olarak da transpondör taraması (şebeke açık veya kapalı) yapabiliyor; ayrıca daha deneyimli kullanıcıların PID değerlerini girerek tarama yapması da mümkün. Son derece geniş kanal hafızasını belirtelim: cihazın hafızası 8000 kanalı sorunsuzca alıyor. Bunu örnek alması ve benzer girişimlerde bulunması gereken pek çok şirket olduğunu düşünüyoruz. Çoklu beslemeye sahip bir uydu sisteminde, iki veya daha fazla uydu üzerinde yapılan bir taramada hafızaya arası kanal yükü binmesi bugünlerde çok olağan sayılıyor. Bu kanalların tümünü organize etmeye kalkışarak zaman yitirmemek belki de iyi bir fikirdir. Eycos, zaten kanal listesinde alfabetik olarak sıralama ya da şifreli/şifresiz sıralama dışında bir seçenek sunmuyor. Ancak kanalların isimlerinin silinmesi, taşınması veya yeni isimler verilmesi çok kolay. En sevilen kanalların favoriler listesine alınması ve daha sonra tek bir tuşla izlenebilmesi de mümkün. Uzaktan kumanda üzerindeki OK tuşuna basıldığında kanal listesinin açılması tüm uydu alıcılarında neredeyse bir standart haline gelmiş durumda. Aynı şey S30.12CI için de geçerli. Info tuşuna basıldığında kanala ilişkin ayrıntılı bilgi ve sinyal gücü ve kalitesi gibi grafik göstergeler ekranda beliriyor. Kanal geçişlerinde fade in/fade out gibi optik efektlerden vazgeçebilirseniz, kanal değiştirmek bir saniyeden az sürüyor ve bu oldukça iyi bir hız sayılır. Bir kanala geçtikten hemen sonra EPG verida arttı. İyi çalışan teletext dekoderi ve takvim, hesap makinesi ve video oyunları da bu memnuniyetimizi artıran diğer etkenler. TECHNIC DATA Manufacturer Distributor Europa Eycos web sitesinde (www. eycos.de) bilgisayarınızda kullanabileceğiniz bir kanal düzenleyicisini ücretsiz olarak sunuyor. Sahip olduğu tüm geniş özelliklere karşın bu düzenleyicinin kullanımı son derece kolay. Uydu üzerinden yazılım güncellemesi yapmak mümkün değil (en azından şimdilik); ama pratik güncelleme programları sayesinde, bilgisayarınızla da bu işlemi kolayca yapabiliyorsunuz. Eycos, yazılımın mümkün olan en kolay ve en basit şekilde işlem yapabilmesi için oldukça gayret etmiş. Testlerimiz sırasında herhangi bir sorunla karşılaşmadık. Ayrıca cihazda yüklü değişik OSD dillerini de kontrol ettik, tüm bu dillerde ekran yazıları ve sunumlar genel olarak olumlu bir şekilde yapılmıştı. Eycos Multimedia Systems No.756, 189-1, Kumi-dong Bundang-ku, Seongnam , Korea Satforce Kommunikationstechnik GmbH Tel. +49 (0) Fax +49 (0) Model Function info@satforce.com S30.12CI Channel Memory 8000 Satellites 75 Symbolrate SCPC Compatible USALS CI yuvalı Dijital Uydu Alıcısı 2-45 Ms/sec. DiSEqC 1.0 / 1.1 / 1.2 / 1.3 Scart Connectors 2 Audio/Video Outputs UHF Output 3 x RCA 0/12-Volt Output Digital Audio Output EPG C/Ku-band Compatible SatcoDX Compatible Power Supply VAC, 50/60 Hz Power Consumption max. 30W Uzman görüşü + Çift tuner ve PVR sizin için zorunluluk değilse, S30.12CI çok iyi bir seçim olabilir. Alıcı fonksiyonları çok iyi çalışıyor ve kullanımı çok kolay. Kullanıcı kitapçığı çok ayrıntılı ve her durumda size gerekli bilgiyi kolayca bulabilirsiniz. Bu cihaz bütün oturma odaları için ideal ve en önemlisi görünüş olarak çok şık bir seçenek olacaktır. Thomas Haring TELE-satellite Test Merkezi Avusturya - Maalesef, Eycos s50.12pvr ve S30.12CI çalışırken aynı uzaktan kumanda sinyallerini kullanıyor. Main Menu (ex. Farsi) SCPC Channel Scan EPG 20 TELE-satellite International

21

22 TEST REPORT Uydu alıcısı ARION 9400 PV2R Kadına ve Erkeğe Bir Uydu Alıcı, İki TV! Analog uydu alıcıları uzun süredir artık gereksiz bir aksesuar konumuna düştü ve her geçen gün daha fazla sayıda uydu kanalının dijital sisteme geçmesiyle birlikte yavaş yavaş yerlerini dijital uydu alıcılarına bırakıyorlar. Ama gelişme burada bir son bulmuş Bu gelişmenin ikinci adımı ise, cihaza ikinci bir tuner eklemek oldu. Sabit diskler daha da büyüdüğü ve ucuzladığı için artık birkaç farklı kanalı aynı anda kaydetmek mümkün. Arion, ürettiği bir önceki model 9300 PVR ile dört farklı yayını aynı anda kaydetme olanağını sunmuştu (bkz TELE-satellite 08-09/2005). Şimdi bir adım daha ilerlemiş ve karşımıza yeni bir kreasyonla çıkıyor: Arion 9400 PV2R. Bu cihazın tek özelliği yalnızca dahili bir sabit diski olması değil, ayrıca iki tuneri ve ikinci bir TV için bağımsız ayrı bir çıkışı da var! Test laboratuarımız bu en son modelin bir prototipini ele geçirerek ayrıntılı bir teste tabi tutma şansı yakaladı. Cihazın kutusunu açarken birkaç sürprize hazırlıklı olmanız gerekiyor. Kutudan önce 37x27x6 cm boyutlarıyla gümüş renkli cihaz ve uzaktan kumanda çıkıyor. Bizim paketimizden iki aynı boyutlu cihaz çıktı; ama kullanıcı kitapçığında üç tanesinden bahsediliyor. Kitapçığa göre, üçüncüsü yedekleme amacıyla kullanıllıyor ve fonksiyonları sınırlı. Liste bağlantı kablolarıyla uzuyor (Scart, RCA-AV, ikinci tuner için aktarma kablosu, USB bağlantısı ve Sputnik i andıran küçük anteniyle komik görünüşlü küçük bir cihaz. Arion un Sputnik cihazı aslında sadece radyo frekanks sinyaliyle çalışan ikinci uzaktan kumanda için basit bir RF alıcısından ibaret. İkinci uzaktan kumandanın uydu alıcısını görmeyen farklı bir odadan kullanılacağı varsayıldığı için böyle bir yöntem kullanılmış. ARION 9400 PV2R son derece hoş bir ön panele sahip. Panel, yatay gümüş renkli bir bantla estetik bir şekilde ikiye bölünmüş. Üst yarı vakum florasan göstergeyi (VFD) gizliyor. Bu gösterge cihaz açıldığında ortaya çıkıyor ve o anki moda göre, standby konumundayken saati, televizyon izlerken kanalın adını veya programlama modunda, içinde bulunulan menüyü gösteriyor. değil. Günümüzdeki eğilim bu dijital kutulara bir sabit diski de dahil etmek ve kullanıcının sevdiği programı kaydederek daha sonra tekrar izlemesine olanak tanımak. Bu sayede kasetlerle vakit kaybetme devri de ortadan kalkmış oluyor. rabilmek için USB bağlantısı. Bu bağlantılar çoğunlukla tüm yeni model uydu alıcılarında bulunan bağlantılar. Tüm bu bağlantıların üzerinde, üç A/V RCA bağlantısı daha göze çarpıyor. Bunlar cihazı başka bir odadaki ikinci bir Televizyona bağlamak için düşünülmüş. Bunu ya uzun bir kablo kullanarak veya bir A/V transmiteri kullanarak yapmak mümkün. Küçük bir kulaklık jakı da sputnik bağlantısını yapmaya yarıyor. Bir de ana açma kapama düğmesi var. İki büyük uzaktan kumanda birbirinin aynı; aradaki tek fark birinin alt kısmında 1 diğerinin ise 2 yazması. 1 numaralı kumanda uydu alıcısının bulunduğu odada kullanılması gereken kumanda, 2 numaralı kumanda ise radyo frekansı ile çalışan ve diğer odada kullanılacak olan kumanda. Bu kumandaya dokunulduğunda Sputnik sinyali algılayarak uydu alıcısının tıpkı 1. Kumandaya basılmış gibi tepki vermesini sağlıyor. Ya da hemen hemen aynı şekilde TEST SATELLITE TELE RESULT ULUSLARARASI UYDU DERGİSİ Özellikler Kanal hafızası Kanal Tarama hızı Kanal değişim süresi Görüntü kalitesi Ses kalitesi Tüner hassasiyeti Ön panelin alt kısmının tamamı, açıldığında iki CI slotunu ve sağ taraftaki yedi düğmeyi ortaya çıkaran itmeli bir kapakçık şeklinde tasarlanmış. Bunlar kanal yukarı/ aşağı ve menü işlemlerini yapmanızı sağlayan oklar ve slotların sol tarafındaki biraz daha büyük standby/on düğmeleri. Ön paneli ikiye bölen şeridin her iki ucunda iki akıllı LED bulunuyor. Standby konumundayken bunların her ikisi de kırmızı. Cihaz açıldığında, normal çalışma modundayken yeşil renge bürünüyorlar. Uzaktan kumandaya her basıldığında ise, portakal rengine dönüyorlar. ARION 9400 PV2R nin arka paneli çeşitli bağlantılarla donatılmış: aktarması olan iki tuner girişi, bir RCA jak grubu, ses/görüntü giriş çıkışları için 2 Scart bağlantısı, anten şalterleri için programlanabilir 0/12 volt RCA jakı, optik S/PDIF dijital ses çıkışı, S-VHS çıkışı, yazılım güncellemeleri için bir RS/232 arabirimi, kaydedilen programları bilgisayar ve uydu alıcısında aktademek lazım; çünkü kullanıcı istediğinde menü sayfasında 2. Uzaktan kumandanın fonksiyonlarını kısıtlayabilme olanağına sahip. Uzaktan kumandaların tasarımı son derece modern; uzun gövde, parlak siyah ön yüz ve krom renkli düğmeler kumandaya hoş bir görünüm kazandırıyor. Maalesef çoğunun ikinci (shift) görevleri olan bu düğmeler çok küçük ve bunların özel fonksiyonlarını birbirinden ayırmak oldukça zor. ARION 9400 PV2R çok farklı anten konfigürasyonlarında kullanılabilir ve tek bir LNB li sistemden (2. Tuner için aktarma kullanılmak şartıyla), motorlu bir çanağa (DiSEqC 1.2 veya USALS), veya aynı anda birden fazla kayıt yapılmasını sağlayan çoklu LNB li çok beslemeli sistemlere kadar farklı ortamlarda kullanılabilir. Aynı anda farklı kayıtlar yapılması istendiğinde Televizyon odanıza iki ayrı kablonun girmesi gerektiğini de hatırlatalım. Bu uydu alıcısını bağlayacağınız anten sistemine karar verdikten sonra başlangıç kurulumunu yapmaya başlayabilirsiniz. Biz kendi testlerimizde iki LNB alternatifini kullandık. Uydu alıcısını ilk açtığınızda, 22 TELE-satellite International

23 çoğu diğer uydu alıcısında olduğu gibi ses dilini, alt yazı dilini ve bulunduğunuz saat bölgesi vs. seçmeniz isteniyor. Daha sonra anten ayarları ve değişik arama seçenekleri (otomatik, manuel, ileri) yapılıyor. Kanal tarama süresi son derece hızlı ve liste kısa sürede doluyor. Liste tamamlandığında kullanıcıdan, onaylaması ve listeyi kaydetmesi isteniyor. Şaşırtıcı olan, listenin kaydedilmesinin oldukça uzun sürmesi. Yeni bulunan kanallar istenildiği şekilde favoriler listesine alınabiliyor ki bu listelere istediğiniz ismi verebilirsiniz. Aynı şekilde ekran üzerinde beliren sanal klavyeyle istediğiniz kanalın adını değiştirmek de mümkün. Transpondör ve uydu listesi hafızaya yüklü gelse de biraz güncellemeye ihtiyacı var gibi; örneğin, artık çok da yeni sayılmayan HellasSat ı hafızada bulamadık. Menü sayfalarını kullanarak yeni uydu eklemek mümkün; ama bunu nasıl yapacağımızı bulamadık. USALS motoruyla kullanmak için bir yörünge atamak da mümkün. Günlük Kullanim Temel olarak bakıldığında ARION 9400 PV2R diğer üst sınıf dijital uydu alıcılarına benziyor. İki tuner ve sabit disk gibi özellikler daha baştan bu cihazı özel kılıyor. Testimiz için tercih ettiğimiz anten konfigürasyonunda 2 farklı transpondör üzerinde 4 kanalı aynı anda kayıt edebildik. Bu uydu alıcısında tamamen yeni olan şey, herhangi iki kanalı iki ayrı televizyonda aynı anda izleyebilmek! Bunun da ötesinde, her iki izleyici de istediği gibi kanal değiştirebilir veya daha önce yapılmış herhangi bir kaydı izleyebilir. Aynı şey, tabii ki radyo istasyonları için de geçerli. Hatta isterseniz diğer izleyicinin yan odada ne izlediğine bile göz atabilirsiniz. Bu özellik, 2. Televizyon çocukların odasında olduğunda çok faydalı olacaktır. Ana kullanıcı bazı Uzman görüşü + İki CI yuvası, aklınıza gelebilecek bütün bağlantılar, büyük bir sabit disk, iki tuner ve iki ayrı TV çıkışı bu uydu alıcısını bütün aile için tam bir eğlence merkezine dönüştürüyor ve buna rağmen profesyonellere hitap etmeyi de ihmal etmiyor. - kanalları kilitleyerek çocukların istenmeyen yayınları izlemesinin önüne geçebilir. 1 veya 2 numaralı küçük bir TV kutucuğu içinde o sırada izlenilen yayını görebilirsiniz. EPG son derece güzel organize edilmiş. EPG tuşuna bastığınızda o anki kanalın program bilgisi, programın, uydunun adı ve frekans değerlerini gösteren bir pencere açılıyor. Info düğmesine basarak daha ayrıntılı teknik bilgilere ulaşmak da mümkün. PIP (resim içinde resim) özelliği de var, ve bu özelliği kullanarak ilginizi çektiğinde küçük kutuyu seçerek ekranda ana görüntü haline gelmesini sağlayabilirsiniz. Bizim test ettiğimiz numunenin dahili sabit diski 160 GB Seagate markaydı. Kayıtlar için yeterli bir büyüklük ve son derece sessiz çalışıyor. Duyulabilen tek gürültü, soğutucu fanın çıkardığı ses oldu. Ses fazla rahatsız edici değildi; ama maalesef sürekli devam ediyordu. Cihaz standby modunda bekleme konumundayken bile sabit disk sürekli çalışıyor gibi ses çıkarıyordu. Umarız üretici firma bu sorunu giderebilir. Cihaz, kaydettiğiniz yayınlar üzerinde düzenleme yapmanıza olanak tanıyor ve bu sayede kayıtlarınızdan reklamlar gibi istemediğiniz bölümleri atabiliyorsunuz. USB arabirimi sayesinde sevdiğiniz MP3 şarkıları uydu alıcısının sabit diskine yüklemeniz ve cihaza bağlı müzik sistemi üzerinden dinlemeniz de mümkün. Sabit diske kaydettiğiniz tüm şarkılar bir liste halinde TV ekranında çıkıyor ve buradan istediğinizi seçebiliyorsunuz. Ya da isterseniz listeye hiç dokunmadan sırayla çalmasını da seçebilirsiniz. Yanis Patalidis TELE-satellite Test Merkezi Fransa EPG ve bir kaydın program menüsünde gezinmek için biraz alışmak gerek. Uzaktan kumandalar görünüş olarak şık olsa da, küçük düğmeler kullanılmasını zorlaştırmış. Kullanıcı kitapçığı hiç görmediğimiz kadar kaliteli bir şekilde hazırlanmış görünüyor. görünüyor diyoruz çünkü, bizim incelediğimiz prototiple birlikte herhangi bir kitap gelmedi. Ancak, İngilizce olarak hazırlanmış PDF dosyası pek çok fotoğraf ve ekran görüntüsü yardımıyla toplam 78 (!) sayfada cihazın bütün özelliklerini ayrıntısıyla anlatıyor. Cihazın işçiliği ve sağlamlığı genel olarak bakıldığında üzerimizde iyi bir izlenim bıraktı. Bir takvim ve TECHNIC DATA Extended info System setup hesap makinesi (böylece hisseleri satma zamanının gelip gelmediğini hesaplayabilirsiniz artı üç video oyununu da eklersek bu uydu alıcısının bütün özelliklerini saymış olacağız. Bu arada, ev dışında ısı sensörleri olan hava istasyonunuz varsa, evin dışındaki bu sensörlerin ekranda görünmesi sizi şaşırtmasın; bunun nedeni Sputnik ; muhtemelen onun frekansları hava istasyonununkilerle birbirine karışıyordur. Manufacturer ARION Building 3F, , Hogye-Dong, Dongan-Gu, Anyang-Si, GyeongGi-Do, Korea Tel Fax info@arion.co.kr Internet Model ARION 9400 PV2R Function 2 ad. CI PCMCIA, çift tüner ve PVR fonksiyonlu Dijital FTA Channel Memory 8000 Symbol Rate 2-45 Ms/sec DiSEqC 1.0 / 1.1 / 1.2 / 1.3 USALS 0/12 Volt Output Digital Audio Output S/PDIF (optical) Scart Connectors 2 Video/Audio Output 3 x RCA + second TV Colour System PAL D/K, B/G, I S-VHS Output Modulator SCPC Compatible EPG Teletext (OSD und VBI) Power Supply VAC 50/60 Hz Power Consumption 50 W max. Weather stations Antenna setting TELE-satellite International 23

24 TEST REPORT HDTV Uydu Alıcısı Maspro DT330 HDTV fakat sadece Japonya için Maspro DT330 dijital, ISDB standardında sıkıştırılmış hem uydu, hem de terestik TV yayınları için tasarlanmış kombineli bir alıcıdır. Alıcı sadece ISDB standardını desteklediği için, nispeten az ayar olanakları var, çünkü örneğin DVB ya da MPEG-2 standartlarını hiç işleyemiyor. alıcının PAY TV'ye kayıt ve etkileşimli oylamalarda kullanılabilecek bir telefon bağlantısı var. Denemede olumsuz olarak dikkat çeken bir şey, alıcı her kapatıldıktan sonra, seçilen ses kanalının yine standart kanala geri döndürülmesi oldu. Japonca konuşan kullanıcılar için bu bir sorun olmasa da, İngilizce konuşanlar cihazın her açılışından sonra önce dil seçeneğini değiştirmek zorundadır. Uydu işlevinde, cihazı uygun bir antene bağlamak yeterlidir; Cihaz hemen otomatik olarak kanalları arar ve bir kaç saniye içerisinde sistem kullanıma hazır olur. Terestik alımlar için ise, kullanıcı bir listeden kendisine en yakın olan büyük bir şehri seçip, kanal aramayı başlatması gerekir. Alıcı çekilebilen kanalları arar ve otomatik olarak listeye katar. Kanal hafızasına kaydedilen kanallar, yayın platformuna göre 4 ayrı listeye alınır: terestik kanallar için TR, DBS uydu kanalları için BS ve DBS olmayan uydu kanalları için CS1 ve CS2. 4 alım şekillerinin arasında değişmek için bir tuşa basılması gerekir ve değişik platformlardan değişik kanalların karıştırılması da mümkün değil. Örneğin BS bölümünde bulunuluyorsa, yukarı/aşağı tuşlarıyla sadece bu kanallar arasında zaplama yapılabilir, örneğin CS1 kanallarını seyredebilmek için, önce platformun değişmesi gerekir. Bunun böyle olması her ne kadar çok pratik değilse de, bu durum Japonya da neredeyse tüm cihazlar için geçerli. Alıcı 4:3, 16:9 ve HDTV kanalları arasında otomatik olarak değişiyor. Bir TV cihazını bağlamak için üç ayrı görüntü çıkışı vardır: Standart bir RCA soketi, bir S-Video çıkışı ve Japonya ya mahsus ve HDTV nin analog olarak çıkış verilmesini sağlayan ve TV cihazının durumuna göre 525-i, 720-p ve 1125-i olarak ayarlanabilen bir D4 bağlantısı. Ekran menüsü ve EPG sade tutulmuş ama bu sayede kullanımları da kolay. Maalesef tasarımcılar, bazı TV cihazlarının daha yüksek çözünürlükleri sayesinde daha fazla kanalı gösterebilecek olan bir HD program rehberini ilave etmeyi ihmal etmişler. Alete yüklü olan işletim yazılımıyla, HD TV cihazları sahipleri, tıpkı normal TV cihazı sahiplerinin gördükleri EPG nin aynısını görürler. Alıcının, giriş hassasiyeti yüksek olan bir tüneri var. Güçlü DBS sinyali sayesinde uydu alımında buna gerek olmasa da, terestik tünerde oldukça zayıf olarak yayınlanan yerel bir TV sinyali neredeyse sorun olmadan gösterilebildi. Karşılaştırmalı bir başka cihaz (dijital tüneri yerleşik olan bir TV cihazı) bu frekansta hiç bir görüntü gösteremedi. Maalesef cihazın geniş bant İnternet bağlantısına bağlanabilecek olduğu bir ağ bağlantısı yok. Bu şekilde alıcının İnternet bağlantısı gerektiren etkileşimli yayınlara erişimi engellidir. Ancak TECHNIC DATA Sonuç Uzman görüşü + Oldukça kolay kurulum, çok hassas tüner. - Kullanım konforu daha iyi olabilirdi. Vendor Address Denediğimiz alıcı, hâlihazırda hem terestik HDTV hem de uydu üzerinden HDTV yi destekleyen piyasadaki en ucuz cihazlardan birisidir. Bu sınıftaki cihazlara göre neredeyse hiçbir fark yoktur. Bu yüzden Maspro DT330 birinci veya ikini alıcı olarak çok iyi bir seçim teşkil eder. Maspro Denkoh Corp. Asada, Nissin, Aichi, , Japan Phone Fax Internet Model Function boeki@maspro.co.jp DT330 Martyn Williams TELE-satellite Test Merkezi Japonya Dijital terestik-, BS Uydu- ve CS Uydu Alıcısı Channel memory 4,000 Input Terrestrial: MHz Satellite: MHz Video output RCA x2, S-Video x2, D4 HDTV x1 Audio output RCA x2 Power supply AC100 volts 50/60Hz Size 60mm x 275mm x 270mm Weight 2.3 kgs 24 TELE-satellite International

25

26 SatcoDX NEW Satellite Channels 04/2006 SatcoDX Uydu Listesi TELE-satellite International Dergisi nin son sayısından beri çıkan yeni uydu kanalları Dünya çapında bulunan SatcoDX Kontrol Üsleri tarafından, TELE-satellite International Dergisi için özel olarak toplanmıştır. SatcoDX Kontrol Üsleri: İ Kendi SatcoDX World of Satellites CD-ROM unuzu, TELE-satellite International dergisi nin 3. sayfasında belirtilen talimatlara uyarak oluşturunuz. Dünya çapında yayınlanan tüm uydu transpondörlerinin teknik verilerini içeren SatcoDX World of Satellites Küresel Uydu Listesi, TELE-satellite International Dergisi okurlarına özeldir. Yazılım İnternet ten temin edilebilir ve TELE-satellite International Dergisi nin bu sayısındaki 3. sayfasında bulunan etkinleştirme koduyla aktive edilebilir. Dünya çapında bulunan tüm uyduların teknik verileri, tüm dünyada bulunan SatcoDX Kontrol Üsleri tarafından sürekli olarak izlenmekte ve güncellenmektedir. CRYPT kısaltmalarının açıklaması 26

27

28 SatcoDX NEW Satellite Channels 04/

29 SatcoDX NEW Satellite Channels 04/

30 SatcoDX NEW Satellite Channels 04/

31

32 SatcoDX NEW Satellite Channels 04/

33 SatcoDX NEW Satellite Channels 04/

34 SatcoDX NEW Satellite Channels 04/

35

36 SatcoDX NEW Satellite Channels 04/

37 SatcoDX NEW Satellite Channels 04/

38 SatcoDX NEW Satellite Channels 04/

39 SatcoDX NEW Satellite Channels 04/

40 SatcoDX NEW Satellite Channels 04/

41 SatcoDX NEW Satellite Channels 04/

42

43 Pay-TV Cards TEST REPORT TechniSat TechniCAM CX / CW Herkes için Conax& Cryptoworks Günümüzde en sıkı DX çiler bile yaygın şifreleme teknolojilerinin ötesine geçemezler. Bu nedenle Cryptoworks ve Conax sayıları artan diğer şifreleme teknolojilerinin yanı sıra- DX çilerin konuşmalarında her geçen gün daha sık geçer oluyor. Bu bilginin teoriye sıkışıp kalmaması için; Technisat, Conax için TechniCAM : CX modülü ve Cryptoworks için de bir CW modülünü gerçek uydu tutkunlarının kullanımına sundu. Conax Conax, Avrupa nın merkezinde ve Doğu Avrupa da yaygın bir şekilde kullanılan bir sistem. Uydu üzerinde baktığınızda Conax sistemine, Şili de (61.5 Batı Amazonas uydusu üzerinde Zap paketi)hindistan da (95 doğu NSS6 uydusu üzerinde Dish TV Hindistan Paketi) ve İskandinavya (1 batı) rastlayabilirsiniz. RSA-tabanlı bu şifreleme tekniği çeşitli ödeme seçenekleri sunar: klasik izlediğiniz film başına ödeme ve IPTV gibi kanal dönüş teknolojileriyle bu teknik hala yeterli sayılabilecek bir potansiyel taşımaktadır. Cmore HD Film ile Conax şifreli ilk HDTV kanalı 1 derece batı uydusunda yayın yapmaya başlamış oldu. TechniCAM CX Almanca konuşulan bölgelerde daha da ilgi çekici bir sistem. Çünkü Astra üzerinde Tehniradio nun bir SmartKar- + TechniCAM CX ve CW, her ikisi de iyi CA modülleri. Diğer bir Artı da 24 Aylık üretici garantisi - Cryptoworks Avrupa dışında pek kullanılmıyor tıyla birlikte kullanıldığında ucuz bir pakette sözleşmesiz 17 farklı radyo kanalı dinleyebiliyorsunuz. Bağımlılık yapan Radioropa Hoerbuch, ve ayrıca altı MTV müzik kanalı paketi tamamlayan diğer kanallar. Bu nedenle TechniCAM CX modülünü, Techniradio SmartKartıyla birlikte test ettik. CAM yazılımı, sürüm sorunsuz Uzman görüşü çalıştı. CAM erişimi geciktirici bir faktör olsa da Kanal geçiş hızları oldukça iyiydi. Cryptoworks Cryptoworks sayfadaki çizimden de anlaşılacağı gibi, tamamen farklı bir dağıtıma sahip. Cryptoworks esas olarak Avrupa da kullanılıyor (Viacom müzik kanalları, easy TV, JSTV,UPC Direct, Canal Digitaal, ORF, Kabel Deutscland ve diğerleri) Garip ama Kore de bu sistemi kullanan bir dizi kanal var (113 doğu Koreasat üzerindeki Sky Cast), ayrıca Yeni Zellanda (16 doğu Pas 8 uydusu üzerinde Viacom/Nickelodeon on Pas 8 at) da bu sistem kullanılıyor. Cryptoworks ayrıca Türkiye, Orta Doğu ve Malezya da da kullanılıyor. Reto Jeger TELE-satellite Test Merkezi, İsviçre Conax ın pek çok özelliği doğal olarak Cryptoworks ile de ilişkilendiriliyor. Bu TECHNIC DATA sistemde de değişik ödeme sistemleri kabul edilebiliyor. Technicam CW yi standart kolay bir tv SmartKartıyla birlikte kullandık. Yazılım versiyonu olan CAM sorunsuz çalıştı. Sonuç TechniCAM modüllerinin her ikisi de (CX ve CW) oldukça iyi; güzel paketlenmiş ve garanti kartlarıyla birlikte geliyor. Elinize aldığınızda bu modülleri satın olarak doğru bir seçim yaptığınız hissine kapılıyorsunuz. 24 aylık üretici garantisi de işin cabası. Testlerimiz sırasında Techniradio paketinin gerçekten iyi olduğunu keşfettik: sözleşme için bir şeye ihtiyaç yok ve düşük ücretler sayesinde gerçek radyo keyfini çok ucuza yaşayabiliyorsunuz. Manufacturer TechniSat Digital GmbH, Daun/Germany Tel Fax international@technisat.com Model TechniCAM CX (Conax), resp. TechniCAM CW (Cryptoworks) Function CA TELE-satellite International 43

44 TEST REPORT DVB-S PCI uydu kartı DVB-Shop Technotrend S1500 Budget, artı CI Win MCE2005 için DVB-S çözümü Windows Media Center Edition (Windows MCE 2005) için üretilen PC-DVB-S-çözümleri oldukça seyrektir. Bu nadir bulunan türden kartlardan bir tanesi ise distribütörlüğü DVB-Shop tarafından yapılan TT 1500 Budget'tir. Ek bir PCI kartı halinde PCI kartını, ekstra sayılan CI yuvası ve uzaktan kumanda setiyle birlikte denedik. Tüm aksamlar sürücünün bulunduğu bir CD-ROM ile (sürüm 2.19) deneme ekibimize ulaştı. Yanında bir de uzaktan kumandanın PCI kartının kızak sacına takılan kızılötesi algılayıcısı ve de CI yuvasını esas DVB- S kartına bağlayan yassı kablo da vardı. Sağdaki resimden de anlaşılacağı üzere, Technotrend'in hedef aldığı kullanıcı kitlesi, son günlerde yaygınlaşan oturma-odası-bilgisayarları da denen Barebones bilgisayarlarının kullanıcılarıdır. Bu bilgisayarlara ise, ancak kısıtlı derecede ilave kartlar takılabilir ve bunun için bu bilgisayar kullanıcıları, CI yuvası için ikinci bir karta gerek duymayan her çözüm için minnet duyarlar. Burada incelediğimiz kartın böyle bir özelliği olması sayesinde, ek kartı kendi sistemimizde kullanılmayan boş bir AGP kart yuvasına yerleştirerek, PCI yerinden tasarruf edebildik. Yanında verilen Digital TV - TT Budget adındaki standart yazılımın özel bir sürümünü daha önce denemiş olduğumuz için, burada bu yazılıma fazla eğilmeyeceğiz. Ancak TT S1500 Budget in uydu üzerinden İnternet erişimini sağlayan bir veri transferi uygulamasıyla da satıldığını belirtmekte yarar vardır. Tak ve DX le Kartın bu standart uygulama için kurulumu, beklendiği gibi kolayca gerçekleşti: Kartı yuvasına oturtup vidalarını sıkmak, sürücüyü kurmak, DVB-TV-uygulamasını kurmak o kadar! TT S1500 Budget'in kullanımı ise, biraz daha fazla çaba gerektirir. Diğer bir deyişle: Windows MCE 2005 için yapılması gereken ayarlar biraz alıştırma ister. Bu noktada DVB-Shop müşterileri net bir şekilde avantajlı sayılır: DVB- Shop un iyi bir şekilde yönetilmiş İnternet forumu, çok sayıda sürücülere bağlantılar ve açıklamalı yazılarla gerçek bir kullanıcı desteği teşkil eder. Bu sayede standart-pci-sürücülerini Microsoft-menşei sürücülerle birkaç dakika içerisinde değiştirebildik. İyi hazırlanmış ve mutlaka okunması gereken - kullanıcı kılavuzu, sadece kurulumu adım adım anlatmakla kalmıyor, DVB- S kartının Windows MCE 2005 ile nasıl bir uyum oluşturduğunu da gösteriyor: DVB-T arabirimi üzerinden. Burada uydu transpondörleri sanal birer DVB-T kanalı haline getiriliyor. Bu işlem biraz ilginç gelebilse de, bir Mediacenter-bilgisayarının günlük kullanımında fark edilmiyor. tasarlanmış bir CI yuvası aksamıyla birlikte, DVB- Shop un sunduğu bu çözüm, bir Windows MCE 2005 bilgisayarıyla uydu alımını gerçekleştirmek isteyen kullanıcılar için tam bir her-eve-lazım paketi oluşturuyor. Bu işlem sayesinde MCE 2005 gık demeden sözde DVB-T-kanallarını tarıyor ve sonuç olarak tüm uydu kanallarımızı buluyor. Eurobird/ Astra uydu ikilisinin komple tarama işlemi Broadcast Driver Architecture (Yayın Sürücü Yapısı- BDA) Televizyon alımı alanında değişik unsur ve yapıların arasında (dijital & analog) bir bağ oluşturan çerçevetakriben 17 dakika sürmüştü. Kanal değişim süreçleri (Windows MCE 2005 yazılımı çerçevesinde) rahatsız etmeyecek kadar kısadır. CI-yuvası TT S1500 Budget in Windows MCE 2005 için bir CA modülü ile donatılmış sürümü iki uygulamadan oluşuyor: Arka planda çalışan Background Add-In uygulaması CA modülünü Mediacenter in başlatılmasında çalıştırır. On Demand Add-In adlı ek yazılım üzerinden ise, CA modülü veya içinde takılı olan modül veya smart kart ve özellikle kullanılan şifreleme sistemleri hakkında bilgi veren etkileşimli bir uygulama başlatılabilir. Denemede kullandığımız biraz eski tarihli bir CA modülüyle deşifreleme işlemi sorunsuz olarak gerçekleşti. Ancak dikkat edilmesi gereken bir husus, ek kartın CA modülü fonksiyonlarını Windows MCE 2005 altında kullanabilmek için, mutlaka güvenlik paketi 2 nin gerekiyor olmasıdır. Yazılımın kurulu olduğu TechnoTrend dizisinin MCE Tools adlı alt klasöründe bulunan MultiDecode. txt dosyasından da Transportstream-ID leri ile Service-ID lerin sekiz kadar veri akımının otomatik olarak (yani aynı anda) deşifre edilebilmesi için birbirlerine nasıl bağlanabildiği, yani nasıl tanımlandığı konusunda bilgi alınabilir. Söz konusu dosyaya bir metin düzenleyicisi ile (örneğin Notepad ile) bakılabilir ve içinde birkaç tane örnek verilmiştir. BDA sürücüsü 44 TELE-satellite International

45 sel bir yapıdır. Bu unsurlar, şebeke oluşumu için gerekli olan kontrol yazılımlarını, demultipleksörleri ve ATSC ve DVB gibi yaygın dijital TV-standartları için gereken IP veri transferinin tanımlarını kapsar. BDA nın yapılış sebebi, video aktarımının değil de, bu yayınların bir TV/bilgisayar platformuyla yüksek performanslı medyumlara kaydedilmesi (örn. Hard Disklere) telif hakkı bakımından sorun teşkil ediyor olmasıydı. Gerçekten de, aksi halde bir Windows MCE 2005 bilgisayarıyla, film ve dizilerin İnternet te paylaşıma açık ortamlarda sunmak son derece kolay bir şey olurdu. Protected BDA ile, Microsoft bu tür yasal bir çelişkiye girmeden, bunun gibi oluşumları önceden engellemeye çalışıyor. Ama bunun dışında, alınan bu önlemlerin avantajları da var: Yazılım geliştirenler, BDA ile standardize edilmiş bir alt yapıya sahip oluyorlar ve bu sayede son kullanıcılara sabit düzeyde TV keyfi yaşatılabiliyor. Ancak uygulamada bir Windows MCE2005 bilgisayarını, en azında bir güvenlik paketi ile güncellemek gerekir, Microsoft tan gelen her şey için alışık olduğumuz gibi. Ama yine de Microsoft MCE2005 şu anda kullanım konforu konusunda lider durumdadır. MCE alternatifi Yukarıdaki resimler (soldan sağa): TT S1500 ile Astra 2 nin taranması; kızak sacındaki bağlantılar: koaksiyel kablo ve kızılötesi algılayıcı bağlantısı, yeşil PCI kapağının kaldırılmasıyla CI yuvasının yerden tasarruf ederek (bir barebone bilgisayarına) monte edilmesi (sağdaki resme de bakınız). miz bir BDA-uygulaması olan TT Media-Center yazılımını sunuyor. Ancak zaman aktarmalı kayıt, kayıt, EPG, vs. gibi fonksiyonlar Windows MCE 2005 nin de kapsamında bulunuyor zaten. Aslında bu alternatif yazılım da bilgisayarın günlük kullanımda bir TV cihazı olarak kullanılması için tamamen yeterli bir potansiyele sahiptir. Daha başka Medya yazılımlarının denenmesi (örn. HTPC) bu deneme raporunun kapsamını aşacaktı. Sonuç TT S1500 Budget ve Windows MCE 2005 ile TV seyretmek oldukça keyif vericidir. Ama hemen olumsuz yanından da bahsedelim: Windows Media Center sürümü, kartı (ve dolayısıyla kullanıcıyı da), sadece TV keyfiyle ilgilenen kullanıcıları tatmin edecek bir kapsamla sınırlı bırakıyor. Aramızdaki DX çiler bu tür sınırlamalara maruz kalmadan TT S1500 Budget ile gökyüzünü aratabilmek için, daha ziyade DVB- Shop un (veya Technotrend in) temin ettiği yazılımlarından faydalanmayı tercih edeceklerdir. Ancak: TT S1500 Budget özellikle Windows MCE2005 kullanıcıları için bir artı teşkil ediyor; çünkü bu TT S1500 Budget sayesinde, Microsoft tarafından BDA kapsa- Çoğu kullanıcının en büyük zorluğu, Windows MCE 2005 in bilgisayar donanımına gereksinimi olacaktır. Sonuçta Technotrend de sürümünü kısaca denediğimında öngörülmemiş fonksiyonlar (Disecq 1.0, CI-yuvası gibi), ilave o l u n u y o r. Bu bağ- TECHNIC DATA Distributor Internet Model Function System requirements DVB Shop TT S1500 Budget, plus CI DVB-S PCI uydu kartı IF range Mhz Symbol rates SCPC compatible C band compatible DiSEqC 1.0 IP multicast Teletext EPG Memory Windows 98SE/ME/2000/XP, 500 MHz PIII or above, 128 MB RAM or above, VGA card with at least 16 MB memory 2 45 Ms/s unlimited lamda, bundan sonra TechnoTrend (ya da DVB-Shop) tarafından daha ne gibi ürünlerle karşılaşacağımız merakla beklenir. Uzman görüşü Reto Jeger TELE-satellite Test Merkezi, İsviçre + Windows Mediacenter 2005 i uydu alımı olanağıyla donatmak isteyen kullanıcılar için, normal' bir bilgisayarda da (Windows MCE olmadan kullanılabilen bu sağlam olan ve karmaşık olmayan karttan başka bir yol yoktur. - TT S1500 Budget in henüz BDA-sürücüleri konusunda bir takım küçük aksaklıkları var ve bunun için kurulumu için destek forumlarının yardımı ve de kullanım kılavuzunun desteği gerekmektedir. TELE-satellite International 45

46 TEST REPORT Çoklu şalter SPAUN SMS NF Çoklu Şalteri Tak-çalıştır felsefesine tam uyum Çoklu şalterler kullanıldığında, genellikle ek yükselticilerin de kullanılmasına gerek vardır. Bunun sebebi ise, her şalterin sinyal şiddetinde en az 1 desibellik bir kayba sebep oluyor olmasıdır. Ancak her iki aksamın yani şalter ve yükselticinin bir kasaya yerleştirilmiş olan sistemler de vardır. Bunlardan bir tanesi, Alman üretici SPAUN Electronic in SMS NF adlı modelidir. yeceğini sınadık. İlk test aşamasında, değişik frekanslarda ana sinyal çıkışı ve alıcı çıkışlarındaki sinyal şiddetleri ölçüldü. Tablo 1 de frekans ve yayın düzeyine bağlı olarak test sinyal ölçümleri görülebilir. Sonuçlar şekil 1 de gösterilir. Buradan, alıcı çıkışlarında bulunan sinyal, neredeyse tam olarak verilen değerlere uygun olduğu anlaşılır (örn db). Ve ana giriş sinyallerinin çıkışları da beklenen sonuçları gösteriyor ( db) ki, bazı frekanslarda sonuç belirtilenden de üstün. Tüm verilen değerler, üç alıcı çıkışında yapılan ölçümlerle elde edildi. Bir Cihaz biraz daha yakından incelendiğinde, yerleşik yükselticilerin sadece çok cazibeli bir bütünün bir parçası oldukları anlaşılıyor. Şalter aslında dört adet Dörtlü LNB için kullanılmak üzere (yani 16 tane girişe sahip) tasarlanmışsa da, Çift-LNB ler ve hatta normal üniversal SPAUN çoklu şalterin sekiz adet alıcı çıkışı bulunur. Buysa oldukça yüksek bir rakam sayılır. Ama yine de daha fazlasını istiyorsanız, 16 ana sinyal artı terestrik anten için bir adet olmak üzere 17 giriş sinyalinin ikinci bir çoklu şalterinin kademeli olarak bağlanabileceği LNB leri bile kullanabilir- aktarılmış çıkışları bulunuyor. siniz. Bunun için sadece cihazın üst tarafında bulunan güç beslemesi şalteri (LNB güç tedariki) uygun konuma getirilmesi gerekir. Ama SMS NF nin hünerleri bununla sınırlı değil. İstendiğinde, elektrikten tasarruf etmek için, Bağlanabilen SMK F, SMK F veya SMK F modelleri ilave edilerek 8, 12 veya hatta 16 tane alıcı bağlantısı daha yaratılabilir. Üreticinin en son verdiği bilgiye göre, bu kademeli şalterler bu makale yayınlandığı sırada kullanılmamakta olan LNB lerin piyasada satılmaya başlamış olacakmış. cereyanlarının kesileceği şekilde Denemelerin yapıldığı de ayarlanabilir. Örneğin bağlı bulunan tüm alıcılarda A uydusunda yayınlanan programlar seyrediliyorsa, sırada bu cihazlar henüz temin edilemiyordu ve bunun için de bir denemeye tabii tutulamadı. B, C ve D uydularının LNB lerinin elektrikleri kapatılabilir. Teknik verilere bakıldığında, daha fazla sürprizle karşılaşılıyor: Alıcı çıkışlarındaki sinyal şiddeti, Çok renkli ışıklı bir diyot üzerinden neredeyse LNB lerden gelen giriş çoklu şalterin durumu ve varsa güç beslemesindeki hatalar gösterilir. Elektrik devresinde bir kısa devre tespit edilir edilmez, cihaz kendini kapatıyor. SMS NF 1.0 sürümü ve üstü DiSEqC komutlarıyla yönetilir. Tablo 1. Test sinyalleri. sinyalininkiyle aynıdır ( db). Bu performans sayesinde sinyalleri kuvvetlendirmek için bir yükselticinin düşünülmesine gerek kalmaz yapılması gereken, LNB leri bağlamak ve alıcı çıkışlarında uygun sinyali değerlendirmektir. Ve ana girişlerin aktarılmış çıkışlarına uygulanan sinyal yükseltimi için de +16 ilâ +20 db lik bir yükseltim ile çok uygun bir değer seçildi. Bu şekilde kademeli bir çoklu şalter bağlandığında (SMK 17xxx F), ek bir yükseltici gerektirmeyecek kadar güçlü bir sinyal bulunur. Diğer bir değişle, SMS/SMK ürün ailesi, gerçekten de tak-çalıştır felsefesini tam olarak yaşatıyor. Tabii ki, belirtilen değerlerin tatbikata da elde edilip edileme- Şekil 1. Ana hat ile çıkış yükseltimi. giriş frekansı için ayrıca tüm alıcı çıkışlarını denedik ve bu denemenin sonuçlarıysa şekil 2 de görülebilir. 2 db lik bir kayma, tamamen kabul edilebilir bir değer ve bu şekilde uygulamada bir alıcının sekiz çıkıştan hangisine bağlı olduğunun büyük bir rol oynamayacağı anlamına geliyor. Tüm çıkışlarda sinyal şiddeti ve de kalitesi neredeyse birbirlerinin aynı olacaktır. Çoklu şalterin sinyale çok fazla bir gürültü yüklemediğinden emin olabilmek için, her seferinde SMS NF yi bağlamadan önce ve bağladıktan sonraki gürültü oranlarını da ölçtük. Sonuçlar Tablo 2 de verilmiştir. Sinyal, haliyle biraz kötüleşse de, bu kötüleşmenin kapsamı 46 TELE-satellite International

47 Şekil 2. Uzman görüşü + SMS NF nin kurulumu kolaydır. Ek yükselticilere gereksinimi yok ve teknik değerleri belirtilen değerler ile ya aynıdır ya da onları biraz da geçiyor. - Yok gayet sınırlıdır. Unutulmamalıdır ki, dahili yükselticiler sayesinde elde ettiğimiz sinyal zaten yükseltilmiş ve daha başka ünite (veya başka bir deyişle daha başka gürültü kaynağı) bağlamamıza gerek kalmıyor. Ama tabii ki, çoklu şalterler kullanıldığında, her zaman basit bir tertibatla standart bir LNB ile alıcı kullanıldığında gerektiğinden biraz daha büyük bir antenin kullanılması tavsiye edilir. Peter Miller TELE-satellite Test Merkezi Polonya TECHNIC DATA Manufacturer SPAUN Electronic, Byk-Gulden-Str. 22, D Singen, Germany Internet info@spaun.de Phone Fax Model Description Inputs Receiver outputs 8 Cascade outputs 16+1 Input frequency IF tap gain IF input attenuation adjustment range IF pass-through gain Terrestrial tap loss Terrestrial pass-through loss Isolation between satellite inputs Isolation between satellite and terrestrial inputs Current drawn from receiver Remote power supply Power supply Operating temperature range Tablo 2. SMS NF Amplifikatörü yerleşik Çoklu Şalter 16 satellite + 1 terrestrial MHz (Sat.) and MHz (Terr.) db 0 10dB db db 5 db > 30 db > 32 db 25 ma 1200 ma per LNB (300 ma per jack) V / Hz 54W max C/dry indoor use TELE-satellite International 47

48 TEST REPORT LNB ler Max Communication dan Chess II Sürüm LNB ler 0.2 db LNB ler - Yeni LNB ler 0.2 db cihazlardan farklı mı? Mevcut LNB nizi hangi sebepten değiştirmek isteyebilirsiniz? Bunun cevabı örneğin yeni TV standardı HDTV olabilir mi? Peki ya yeni sıkıştırma yöntemi (MPEG-4) böyle bir gereklilik getiriyor mu? Veya DBV-S2? Her üçü de değil. Bunlardan hiçbiri LNB nizi değiştirmek için bir gerekçe olamaz. DVB-S2 standartlarında göre şifrelenmiş, MPEG-4 formatında sıkıştırılmış bir HDTV yayınını LNB nizi değiştirmeden de izleyebilirsiniz. Yapmanız gereken tek şey uydu alıcınızı daha yeni bir modelle değiştirmek. Peki öyleyse LNB üreticilerine, tüketicilerin mevcut LNB lerini değiştirmek isteyebileceklerini düşündüren ne olabilir? Maddi arızalar dışında bunun tek bir nedeni olabilir: yeni modellerin gürültü seviyeleri daha düşük. Bilindiği gibi, her elektronik cihaz, görevi ne olursa olsun, sistemde fazladan parazit oluşmasına neden olur. Tamamen gürültüsüz bir amfi ya da frekans dönüştürücü yapmak imkansızdır; ama yeni LNB ler gürültü değerleri söz konusu olduğunda eskilerine göre çok daha iyiler. Eğer 0.3 db LNB lere ilişkin test yazılarımızı okuduysanız, 0.8 db ve 0.3 db lik aletler arasındaki farkın ne kadar önemli olduğunu zaten biliyorsunuz. Ama 0.2 db ile 0.3 db arasındaki fark hissedilebilir bir fark mı ve o kadar önemli mi? Max Communication, yeni Chess Edition II LNB lerini gönderdiğinde oldukça meraklandık. Elimizde eksiksiz bir set vardı: tekli, ikili, quatro ve quad modeller (1001, 1002, 1004 ve 1004-S modelleri). Daha önce aynı firmanın 0.3 db LNB Lerini test etmiştik(platinum Edition modeli). O da çok iyi bir aletti ve 0.8 db lik LNB lerle arasında ciddi bir kalite farkı vardı. Bu testimizde Platinum Edition Model 801 (tekli, NF=0.3 db) LNB sini baz olarak aldık. Test sinyali olarak da 5 Doğu Sirius uydusundan GHz, SR 27500, ¾, yatay sinyalini kullandık. Şekil 1 de farklı LNB lerin çıkış değerleri yer alıyor. Birinci sütunda baz LNB nin değerlerini görüyorsunuz. Genel olarak konuşursak, yüksek değer daha iyi; ancak kanal gücü en önemli parametre değil. Şimdi artık, parazit ölçümlerine ilişkin sonuçlara bakalım: Şekil 2 MER (Modülasyon Hata Hızı- Modulation Error Rate) değerlerini gösteriyor. Ne kadar yüksek olursa sinyal ve gürültü arasındaki ayrım da o kadar yüksek. Sizin de görebileceğiniz gibi, en iyi sonucu veren çiftli LNB (model 1002) oldu. Tekli LNB pratikte baz Şekil 1 Şekil 2 48 TELE-satellite International

49 LNB ile eş sonuçlar verdi ve yeni quad modelin iki çıkışı baz değerinden daha bile kötüydü. MER dışında CBER (Kanal Bit Hata Hızı- Channel Bit Error Rate) değerini de ölçtük. Bu değer bize parazite bağlı olarak hatalı bitlerin hangi sıklıkla oluştuğunu gösterir. Örneğin CBER, 1 x 10 E-3 e eşitse, bunun anlamı, ortalama olarak her 1000 bitte bir hatalı bit oluştuğudur. Bu değer ne kadar düşük olursa, o kadar iyidir. Şekil 3 CBER ölçüm sonuçlarını gösteriyor. Umulacağı gibi, en iyi MER değerine sahip LNB, ayrıca en düşük CBER değerini gösteriyordu. Aynı şey en kötü için de geçerli. Sizin de görebileceğiniz gibi, yeni modellerin bazıları baz Şekil 3 değerlerinden biraz daha iyiydi, ama bazıları da daha zayıftı. Ancak istatistiksel olarak, 0.2 db LNB ler 0.3 db LNB Lere göre birazcık daha iyi çıktı. Tüketicilerin kullandığı LNB lerde söz konusu olan problem bunların gürültü performanslarının ortalama değerler olarak belirlenmiş olması. Bu pazarlamacılar için kolaylık sağlasa da basit bazı soruları yanıtlamak zorunda olan satıcılar için bir karabasandan farksız: 0.3 db lik LNB mi 0.2 db lik bir LNB ile değiştirirsem fark olur mu? Bu sorunun dürüst cevabı: bazen evet, bazen hayır. Ne kadar şanslı olduğunuza, gerçekte elde edeceğiniz gürültü değerine ve tabii ki mevcut LNB nizin gerçek gürültü değerine göre bu değişebilir; ama şunu da aklınızda TECHNIC DATA Manufatcurer/Distributor Max Communication GmbH Siemensstr , Rellingen Germany info@max-communication.de Telephone Fax Models Description Noise Figure LOF 1001 (single) 1002 (twin) 1004 (quatro) 1004-S (quad) LNB leri Üniversal LNBF ler 0.2 db (typical) and GHz Uzman görüşü + Max Communication ın Chess Edition II LNB lerindeki işçilik herkesi tatmin edecek kadar iyi. Aşağı kaydırma koruyucusu (F bağlantısını korumak için) oldukça pratik bir çözüm. Testlerimizde 02 db LNB lerin 0.3 db modellere göre daha iyi olduğu ortaya çıktı. - Tüketiciye yönelik LNB lerin üretim şekli nedeniyle gerçek gürültü değeri her LNB de 02 db civarında farklı değerler alacaktır. tutmalısınız ki, fark öyle çarpıcı boyutlarda değil. Yine de sisteminizden alabileceğiniz en yüksek performansı almak gibi bir hayaliniz varsa, denemeye değer. Peter Miller TELE-satellite Test Merkezi Polanya TELE-satellite International 49

50 TEST REPORT Dijital TV ve Uydu için Ölçüm Cihazı Prolink-4C Premium Dijital TV ve Uydu için Ölçüm Cihazı Bu ölçüm aletine hemen ilk bakıldığında, tasarımcı ve teknikerlerin bu kadar çok fonksiyon ve özelliği nasıl bu kadar küçük ebatlara sahip bir kasaya Daha birkaç yıl öncesine kadar, çok daha az fonksiyona sahip ölçüm cihazları, çok daha büyük, daha ağır ve özellikle daha pahalıydı. Buna rağmen bu eski cihazlar sadece uydu TV sinyallerini ölçebiliyorlardı ve üstelik sadece tek renkli ekranları vardı. Promax Electronica üreticisinden gelen bu Prolink-4C Premium, bu bakımdan bam başka bir ligde top oynar, zira uydu TV sinyallerinden başka, kablolu TV ve terestik anten sinyallerini de ölçebiliyor üstelik hem dijital, hem analog olmak üzere. Ayrıca her tür SDTV sinyallerinin analizi için uygun olduğu gibi, DAB (Dijital radyo) ve FM radyo sinyalleri için de kullanılabilir. Kablosuz ağ şebekeleri sinyallerini, NICAM ses normunu, RDS bilgilerini (radyo kanalı tanımlama) ve teleteksti işletebiliyor ve iyi çözünürlükteki renkli ekranı sadece ölçüm sonuçlarıyla frekans yelpazesini grafik olarak değil, ayarlı bir TV kanalının yayını da gösterebiliyor. Eski ölçüm cihazları sadece analog kanalların görüntüsünü gösterebiliyordu; bu cihaz ise, dijital kanallarının da yayınlarını gösterebiliyor. Hem de sadece FTA kanalları değil; Prolink ölçüm cihazının CI yuvasında uygun bir kartla donatılmış bir CAM modülü takılı olursa, şifreli yayınları da gösterebiliyor. Yerleşik ekranından başka, görsel çıktısı bir Scart bağlantısı üzerinden de bir TV cihazına aktarılabilir, bu şekilde ise, bu cihazın bir TV cihazıyla birlikte kullanılması için hiç bir engel olmayıp, alınan görüntülere tam çözünürlükte bakılabilir. Yani Prolink-4C Premium cihazı, aslında analog ya da dijital bir alıcı olarak da kullanılabilir. Tabi ki cihazın kendi de, yayının sesini verebilmek için küçük bir hoparlörle donatılmıştır. Prolink-4C Premium, alınan veri aktarımını, paralel formatında (SPI) da çıkarabiliyor ve bu sayede uygun bir MPEG-2 bilgisayar kartıyla veriler daha sonra analize edilmek üzere kaydedilebilir. Tersine, MPEG-2 veri aktarımını bir 25-uçlu bağlantı üzerinden, ölçüm aletine aktarmak da mümkün ve RS-232-arabirimi cihazın bilgisayar üzerinden kontrolüne ve de ölçüm sonuçlarının bilgisayara aktarımına ya da seriyel bir bağlantısı olan harici bir yazıcıdan çıktı alınmasına izin veriyor. Resimlerden de anlaşılacağı gibi, ölçüm cihazının, bu tür taşınabilir aletlerde olması gerektiği gibi, oldukça sağlam bir kasası var. Aynı zamanda görünümü kaba olmayıp, cihazla birlikte kullanışlı bir taşıma çantası da veriliyor. Sözü edilen bu çantadan başka, dahili şarj edilebilir pili doldurmak için bir güç adaptörü ve bir araç şarj aleti de veriliyor. Ayrıca değişik bağlantı türleri için adaptör fişler de var. Kullanım kılavuzu Almanca, İngilizce ve Fransızca olmak üzere yerleştirebildiklerine şaşırmamak elde değil. Cihazların dış ebatları sadece 294 x 106 x 274 mm dir ve cihaz sadece 5 kg ağırlığında. üç dilde yazılmış ve iyi bir düzen ve geniş kapsamıyla (120 sayfa) takdir kazanır. İçinde kullanıcının cihazın fonksiyonlarını daha rahat anlayabilmesini sağlayan ekran çıktıları verilmiş. Aranan bilginin hızlı olarak bulunması için içinde çok sayıda dipnotlar ve göndermeler vardır. Kılavuzun ekinde, değişik normlardaki TV kanalları için frekans tabloları ve de Astra, Astra2 ve Hotbird uydusu için kısa kanal listeleri var. Tüm temel fonksiyonlara ön panelde bulunan tuşlar üzerinden erişilebiliyor ve frekans ayarlama düğmesine bir defa basıldığında diğer menü başlıklarına ulaşılır. Bu düğme (spektrum analizi modunda) imleci hareket ettirmek, fonksiyon listelerinde aşağıyukarı hareket etmek ve seçilen bir öğeyi onaylamak (düğmeye basılarak) için de kullanılır. İki ayrı tuşa da kullanıcı tercihlerine göre herhangi bir fonksiyon yüklenebilir oldukça güzel bir özellik! Benzer cihazlarla karşılaştırıldığında bu cihazın yüksek kullanım konforu dikkat çekiyor yapılması gereken adımlara çabuk alışılıyor ve kullanıcının yönlendirilmesi içgüdüsel bir çizgiyi takip ediyor. Küçük bir burukluk, her bir seçimin onayından sonra otomatik olarak menüye geri dönülmesi gereği sayılabilir, ancak. Örneğin, frekans bandını, frekans aralığını ve referans değerini değiştirmek istiyorsanız, bu işlemleri tek tek, menüye üç defa ayrı ayrı girerek yapmalısınız. Peki, bu cihaz bir uydu tertibatının kurulmasında nasıl kullanılır? Prolink-4C Premium, bir uydu anteninin ayarlanması için çok uygundur. Anten zaten en iyi konuma göre ayarlı olup da, yine alım sorunu yaşandığı durumlarda, bu ölçüm cihazıyla, sorunun LNB'nin düşük performansından mı, yoksa sinyal gidişatındaki (kablo, sviç, yükseltici, yalıtıcı, vs.) kayıplardan mı kaynaklanan bir sorun olduğunu rahatlıkla tespit edebilirsiniz. Alıcının giriş hassasiyeti de bu cihazla ölçülebilir ve aynı şekilde set üstü kutunuzun UHF sinyal çıkışı da analiz edilebilir. Sinyali bütün evinize dağıttıysanız, Prolink-4C Premium ile evdeki değişik bağlantı yerlerindeki sinyal değerlerini incelemek için de kullanılabilir. Denemelerimizin başında cihazın anten kurulumu esnasında gösterdiği tepki süreçlerini inceledik. Gerçekten bu cihaz en yüksek çözünürlükte de beklentilere tam olarak cevap verdiğini düşünüyoruz, ama daha uygun iki çalışma modu daha vardır: Fast (hızlı) ve Antenna Alignment (anten ayarı). İkisi önce sözünü ettiğimiz mod kadar kesin çalışmıyor ama bunun yerine daha hızlı çalışıyor. Antenna Alignment modunda rakamsal değerler gösterilmediğinden bu fonksiyon Fast-modundan daha da hızlı çalışıyor. Anteni ayarlarken ekranın gözetilmesi mümkün olmadığı durumlarda, sadece sesli kontrol sinyalinin aktive edilmesi gerekir ve böylece kabaran ses sinyaliyle antenin konumu iyileştirilebilir. DVB Kanal tanımlayıcısı, bu ölçüm cihazının performansını gösteren ve anten kurulumu esnasında oldukça kullanışlı olan bir diğer özelliğidir. Bu fonksiyon dijital bir transpondörün yayın kuruluşunu gösterir ve bu şekilde antenin hangi uyduya ayarlı olduğu hızlı bir şekilde tespit edilebilir. Spektrum analizi modunda, imleç çizgisi frekans ayar düğmesi ile hareket ettirilebilir ve frekans ile sinyal şiddeti verileri ekranın alt kenarından okunabilir. Prolink cihazı çift işaretli moda getirildiği zaman, frekans ve sinyal şiddeti farkları ayrıca db birimiyle de ifade edilir. (Frekans düğmesine basılarak ulaşılan) menü üzerin- 50 TELE-satellite International

51 den ölçüm seçenekleri değiştirilebilir. Sinyal şiddeti isteğe göre dbm, dbµv ya da dbmv birimleriyle gösterilebilir. Uydu bandı için frekans aralığı şu adımlarla ayarlanabilir: Full MHz. Ölçeğin maksimum değeri 10 dbµv ve 130 dbµv arasında tespit edilebildiği gibi, ölçeğin bölme aralığı da ayarlanabilir ( db/bölme). Cihazın kendi gürültü oranı, normal uydu TV sinyallerinin genellikle 50 ilâ 60 dbµv arasında olduğu düşünülürse oldukça iyi bir değer sayılan 15dBµV civarındadır. Başka bir deyişle, ölçüm cihazının kendi gürültüsü C/N ölçümlerine tesir etmeyecektir. Sinyal şiddetinin ölçüm kesinliği uydu bandı için (950 ilâ 2150 MHz arasında) 1,5 db olup bu da iyi bir değer sayılır. Peki bu Prolink-4C Premium adlı cihaz tam olarak hangi parametreleri ölçebiliyor? İsterseniz siz sayın, cihaz büyük bir ihtimalle ölçebilecektir. Sinyal şiddetinden tutun, kanal performansından C/ N oranına kadar olan bütün ölçüm yelpazesi otomatik ya da manuel olarak (kullanıcının referans değeri vermesiyle) ölçülebilir, bunlara MPEG-2 hata düzeltiminden önce ve sonraki Bit Error Rate (BER), Modulation Error Rate (MER) ve belli bir zaman aralığında alınan hatalı paket sayısı da dahildir. Prolink, dijital görüntü çözünürlüğü ve güncel görüntü bit oranı gibi egzotik değerleri bile gösteriyor. Düşük çözünürlükte ayarlıyken, Hotbird uydularından dijital olarak yayınlanan kanalları fark ettiğimizde bir hayli şaşırdık. Bu konumda bini aşkın kanal bulundu. Sinyal şiddeti, kanal gücü, kanal numarası veya frekans gibi parametreler doğrudan spektrum analizi modunda ölçülebilir. Tüm diğer veriler istenen sinyal işaretlendikten sonra, ölçüm moduna geçerek elde edilebilir. Ölçüm sonuçlarının tüm ölçüm modlarında sık sık güncellendiklerini fark ettik. Bu şekilde antenin hafifçe dönmesinin C/N oranına etkisini hemen görebildik. Uydu sinyalinin ölçülmesinde Prolink-4C Premium Uzman görüşü + Prolink-4C Premium oldukça çok yönlü bir sinyal ölçüm cihazı neredeyse kendi başına bir laboratuar sayılır. Cihaz hem küçük hem de hafif olduğu için taşınabilir sıfatını hak ediyor. Cihaz uydu, kablolu ve terestik TV sinyallerini dünyada geçerli tüm yayın normlarıyla ölçebiliyor. Yüksek kesinliği ve düşük gürültü oranı inandırıcı ölçümlerin yapılabilmesini sağlar. - besleme gerilimini (13, 15 ya da 18 Volt) ve yapılan ayarlara göre 22 KHz-kontrol sinyalini veriyor. Çanağa bağlı alım elektroniğinin (LNB, şalter) harcadığı cereyan da aynı şekilde ölçülüyor ve gösteriliyor. Ama bununla da sınırlı değil: ölçüm cihazı kendinden DiSEqC-komutlarını yaratabilmesi sayesinde tüm anten tertibatının son ayrıntısına kadar incelenmesi mümkün oluyor. Üreticinin verdiği bilgilere göre, cihaz 1.2 sürümüne kadar DiSEqC uyumludur. Denemelerimizde DiSEqC 1.0 ile hiçbir sorun yaşamadık ve cihaz basit DiSEqC de denen (Tone Burst) fonksiyonu da kullanabiliyor. Kısa devre olduğunda da, bu durum hemen fark ediliyor ve bir mesajla bildiriliyor, durum ortadan kalkana kadar. Ancak bu fonksiyon sadece TV modunda veya menüde çalışıyor. Bu mesaj spektrum analizi modundayken maalesef gösterilmiyor. Spektrum analizi özel olarak bu amaçla tasarlanmamışsa da, feed avcıları da Prolink-4C Premium u belli uydularda feed aktarımlarını yakalamak için kullanabilirler. Bir bakışta canlı bir sinyalin bulunup bulunmadığı görülebiliyor. Spektrum analizinde istenen frekans bulunduktan sonra, söz konusu transpondör için standart alıcıda bir kanal araması yaptırılabilir. Çalışma hızı rakipsiz sayılır ve hiçbir kör tarama fonksiyonlu alıcı bu görevi spektrum analizinden daha hızlı yerine getirmeyi başaramaz. Ölçüm cihazıyla TV seyretmek mi? Evet bu, bu cihazın temel özelliklerinden sayılmasa da, sorunsuz olarak mümkündür. Analog ve dijital kanallarla bunu denedik ve CI yuvasına uygun bir CAM modülü yerleştirildiği takdirde PAY TV alımları bile mümkün. Anten tesisatçısı için, müşterisine şifreli kanallar dahil, her şeyin çalıştığını gösterebilmek oldukça önemli olabilir. Uydu sinyallerinin ölçümü bu cihazın fonksiyonlarının sadece takriben %30 unu kapsar. Bunun yanında bu cihaz terestik veya kablolu TV yayınları için de kullanılabilir. Çoğu evler Peter Miller TELE-satellite Test Merkezi Polonya Denemelerimiz esnasında spektrum analizi modundayken kasıtlı olarak kısa devre meydana getirdiğimizde, bununla ilgili bir ikaz mesajı gelmediğini fark ettik. bir uydu anteninden başka bir terestik antenle de donatılmış oluyor. Bazen ve özellikle terestik sinyallerin değişik yönlerden alınması istendiğinde - terestik antenlerin ayarlanması bir uydu anteninin ayarlanmasından çok daha zahmetli bir iş haline gelebilir. Prolink-4C Premium u başarılı bir şekilde anten filtrelerinin performans ölçümünde kullandık ve kablolu TV sinyal ölçümlerinde de bu cihaz çok iyi bir izlenim bırakmayı başardı. Ölçüm cihazına bir de bir gürültü jeneratörü ilave edilirse, örneğin Promax ın NG-281 cihazı gibi, filtre, yükseltici ve benzer donanımın frekans tepkisini ölçmek için mükemmel bir ekipmana sahip olusunuz. Bu raporda verilen resimlerde filtrelerde geçiş dalgalarını veya bir sinyal düşüşünün nasıl ölçülebildiğini TECHNIC DATA Manufacturer Filtre sinyalinde düşüşün ölçümü Promax Electronica, S.A., Barcelona, Spain, promax@promax.es Phone Fax Model Description Prolink-4C Premium Dijital TV ve Uydu için Sinyal ölçer Frequency Band 1: MHz Band 2: MHz Measurement range Terr.: + FM Band: db V Sat.: db V Accuracy Monitor Color system TV Standard Synchronization 50/60 Hz QPSK Symbol Rate Accumulator Operating temperature 1.5 db 5 TFT color görebilirsiniz. Prolink-4C Premium sadece değişik donanımın denenmesi amacıyla anten tesisatçısı için değil, ek cihazlar satan satıcılar için de vazgeçilmez bir test aracıdır. Bu ölçüm cihazının sahipleri onun sayesinde değişik ürünleri objektif bir şekilde karşılaştırabilirler ve müşteri şikâyetlerine daha iyi cevap verebilirler. Dahili RS-232-arabirimi ister ölçüm cihazının bir bilgisayara, ister seriyel bir yazıcının bağlanması için kullanılabilir. Bilgisayar üzerinden cihazın kontrolü problemsiz mümkün ve veriler cihazdan doğrudan bilgisayara aktarılabilir. Bu amaçla Promax Electronica kendine ait bir yazılımı temin ediyor. Seriyel bağlantılı bir yazıcıyla, özel gösterim grafikleri ya da rakamsal değerler çıktı halinde alınabilir. Üretici aynı zamanda uygun bir yazıcıyı da ürün yelpazesinde bulunduruyor. PAL, SECAM, NTSC M, N, B, G, I, D, K and L Automatic selection according to system 2 45 Msps Li-Ion 7.2 V, 13 Ah 2 hours of autonomy operation 4 hours charging time 5 40 C Geçiş dalgalarının ölçümü TELE-satellite International 51

52 SATELLITE TECHNOLOGY HDTV Kuzey Amerika da HDTV Ron Roessel Amerika da HDTV yayınları bir kaç yıldır devam ediyor ve bu formatta yayın yapan kanal sayısı her geçen gün istikrarlı bir şekilde artıyor. Bu yazıda bu kanalları bulmak ve kolay bir şekilde izlemek için yapılması gerekenler üzerinde duracağız. Geçtiğimiz yıl boyunca TELE-satellite dergisinin sayfalarını karıştırırken HDTV yayınlarının burada dünyanın diğer bölgelerine göre daha büyük bir hızla yayıldığı gözünüze çarpmış olabilir. Mükemmel! diye bağırıp, ertesi gün HDTV uydu alıcısı satın almaya çıktığınızda ise bunların sayısının son derece az olduğunu görmüşsünüzdür. Öyle ki, çoğu uydu donanımı satıcısı bu tip uydu alıcılarını satmazlardı bile. Ama mevcut olduğu varsayılan HDTV yayınlarına rağmen böyle bir şey nasıl olabilirdi? Bunun cevabı çok basit. Mevcut HDTV yayınlarının %95 i şifreli olarak yapılıyor. Bunun dışında kalan bir kaç istisna var, ve yazımızın ilerleyen kısımlarında bunlardan bahsedeceğiz; ama eğer uydu üzerinden HDTV yayınları izlemek istiyorsanız tek seçeneğiniz DishNetwork, DirecTV, Bell ExpressVu veya Star Choice gibi abonelik gerektiren şifreli şebekeler. Çok yakın zamana kadar diğer bir seçenek de VOOM du. Yalnızca yüksek çözünürlüklü yayın yapıyorlardı; ama şirket geçen yıl kapandı. Birçok Kablo TV şirketi de HDTV yayınları yapıyor ve bunları çoğunlukla yer yayınları Televizyonlara gelince; bir elektronik mağazasına gittiğinizde içinden seçim yapabileceğiniz çok geniş bir yelpazede HDTV ve HDTV ye hazır televizyon çeşitleri olduğunu görürsünüz. İki tür televizyon arasında çok belirgin bir farklılık var. Bir HDTV televizyon dahili bir HDTV tunerine sahiptir ve yapmanız gereken tek normal anteninizi cihaza bağlamaktır. HDTV ye hazır televizyonların ise dahili HDTV tunerleri yoktur. Büyük şehir merkezlerinde havadan yayın yapan kanallar HDTV yayınlarını normal analog yayınlarla birlikte gerçekleştirirler. HDTV yayınlarını almak için ihtiyaç duyduğunuz tek şey HDTV tuneri olan bir televizyondur. Bu yayınlar genellikle ücretsizdir ve 5.1 Dolby Digital ses formatında olurlar. Bu kanalları yine bölgesel kablo yayınlarında da izlemek mümkün olabilir. Yalnız, dahili bir HDTV tuneri olan bir TV tek başına çok yeterli olmayabilir. Bazı yayıncılar yalnızca kendilerinden temin edebileceğiniz özel HDTV çözücüleri şart koşabilirler. Bazen de herhangi bir kanalın HD formatında izlenebilmesi için o kanalın, normal yayına abone olmak ya da HD yayını için ekstra ödeme yapmak gerekebilir. Ve tabii ki, bunun dışında bir de uydu TV var. Daha önce de açıkladığımız gibi, uydu üzerinden HDTV yayınlarını izlemek için büyük şifreli yayın şebekelerine abone olmak gerekli. Bu sistemde ayrıca HD uydu alıcısına da gerek var. Bunun bir takım avantajları olsa da (tatile çıktığınızda alıcınızı beraber götürebilirsiniz) yalnızca yayın kuruluşunun verdiği alıcıyı kullanmak gibi bir kısıtlamayla da karşı karşıya kalırsınız. Bu sistemde bir elektronik mağazasına gidip istediğiniz tüm özelliklere sahip bir HD uydu alıcısı (tabii eğer HD uydu alıcısı satıyorsa) alamazsınız. Yalnızca yayıncının verdiği uydu alıcıyı kullanabilirsiniz. ViP622TMDVR PBS HD Uydu Yayınından Bir Sahne Sıra geldi havadan yapılan ücretsiz HDTV yayınlarına: Burada maalesef fazla seçeneğiniz yok. Galaxy 11 üzerinde yayın yapan bir HD kanalı, yine PBS nin AMC3 üzerinde bir HDTV kanalı ve Galaxy 10R üzerinde bir HD kanalı ve ayrıca Galaxy 13 üzerinde birkaç tane daha. Bundan da anlayacağınız gibi seçenekler son derece sınırlı. Tabii ki, sağda solda arada sırada ortaya çıkan HD feedlerini de bu listeye ekleyebilirsiniz ve az sayıda da olsa bir kaç Digicipher HD kanalı da var; ama hepsi bir yana bunların hepsi şifreli ve üstelik bunlar DVB/MPEG-2 sinyalleri. Yalnızca Abonelerin Kullandığı Bir Dishnetwork HD alıcısı. Tüm bunların anlamını özetlersek: Sevdiğiniz spor kanalını HD formatında izlemek istiyorsanız veya HBO veya Showtime ın yayınladığı filmleri HD formatında seyretmeyi arzuluyorsanız, ücretini ödemek zorundasınız ve yayıncıların zorunlu tuttuğu alıcıları satın almalısınız. Kuzey Amerika üzerinde yayın yapan uydularda bazı şifresiz HD kanaların olduğu doğru ama; şu anda çok fazla seçenek yok. Umarız bu durum kısa sürede değişir. 52 TELE-satellite International

53 HDTV SATELLITE TECHNOLOGY İtalya da HDTV Alberto Boselli İtalya da HDTV kelimesinin pek çok anlamı var: Önceklikle İtalyan HD Forumunu belirtelim;ayrıca bir HD konseyi ve 2005 sonbaharında yapılan uydu ürünleri fuarında bir HD sergi alanını da eklemek gerek. Bu sergide pek çok uzman konuşmasında eski SDTV karşısında HDTV nin sahip olduğu avantajlara değindi: yalnızca daha kaliteli görüntü değil, ama daha farklı içerikler de, yeni iş sahaları ve yeni işler de bu yeni yayın türüyle birlikte hayatlarımıza girecek. Bu yılın sonlarına doğru dört büyük İtalyan şehrinde toplantıları içeren bir HD Expo Forum Tour yapılacak ve yayıncılık alanında profesyonellerin HDTV yi tercih etmesi teşvik edilecek. Bir de HD-Ready etiketinden bahsedelim. Düz ekran TV ler (plazma ve LCD) gittikçe artan sayılarda bu etiketi kullanıyor; çünkü bunlar ya 720p veya 1080i (fakat, genellikle ikisi aynı anda olmuyor) çözünürlükte resim gösteriyorlar ve DVI ya da HDMI girişleri var. Eksik olan tek şey HDTV nin kendisi. Tabii ki tüm Avrupa HDTV uydu yayınları İtalya dan da izlenebiliyor. Ama bunların arasında İtalya dan düzenli yayın yapan yalnızca tek bir kanal var. DTT (Dijital terestik Televizyon) sisteminin aksine (ki bu sistem için hem devlet hem özel sektör önemli kaynaklar ayırmış ve DVB-T alıcı- ları devlet tarafından analog sistemden çıkışı hızlandırmak amacıyla fonlanıyor) HDTV ye geçiş konusunda resmi herhangi Standart ve HD Görüntü Çözünürlüğünün Karşılaştırılması bir adım atılmış değil. Bu konuda bir karar verilebilmesi için EBU nun lider İtalyan Devlet Televizyonu RAI nin Avrupa da hangi HDTV standardını seçeceğine karar vermesi bekleniyor. Önde gelen bir HD ekipman üreticisinin çıkardığı bir gazetenin son haberlerinde Yeni teknolojiler söz konusu olduğunda her zaman HDTV ye doğru ilk adımı atarak HD formatında bazı seriler çekmek için HD ekipmanları aldığı bildiriliyordu. Bu yayınların ne zaman ve hangi şekilde HD formatında yapılacağı konusunda şimdilik hiçbir bilgi yok; ama 7 Doğu Eutelsat W3 uydusu üzerinde bir RAI HD Test kanalı yayına başladı bile (MPEG-2 formatında) EUTELSAT W3A üzerinde İtalyan RAI nin ilk HDTV test kanalı yayına başladı Neyse ki şifreli yayın yapan operatörlerden televizyon tutkunları için daha iyi haberler geliyor: Sky İtalya nın 2006 Dünya Futbol şampiyonasını ve Wimledon Tennis Şampiyonasını MPEG-4 (H.264/AVC)sıkıştırma tekniğiyle HD formatında yapacağına dair söylentiler her geçen gün artıyor. Bu söylentilere göre, bu yılın sonlarında (sonbahar) düzenli Sinema, Spor ve belgesel kanalları da yayına geçmiş olacak. Yine Sky İtalya da Hotbird uydusu üzerinden kendi HD test kanalının yayınlarına başladı. HDTV hakkında söylediğimiz bunca sözden sonra İtalya da bu konuda gerçekten somut adımlar atılmasını beklediğimizi ekleyerek bitirelim. Sky s zukünftiger HDTV PVR Receiver İngiltere de HDTV Andy Middleton Sky s HD Logo HDTV Kanäle im Sky EPG İngiltere nin televizyon seyircileri büyük bir sabır ve sebatla hala HDTV nin nihai olarak hizmete girmesini bekliyor. Ağustos 2005 ten beri PayTV kuruluşu olan Sky şirketi, müşterilerine bu hizmet için sıra alma olanağını açmış ve hala kesin bir başlangıç tarihi bildirilmemiş olmasına rağmen, Nisan 2006 da başlayacağına dair söylentilerin yoğunluğu artıyor. Kesin söylenebilen bir şey varsa, HDTV için reklam kampanyalarının yavaşa yavaş başladığı ve bunun ise artık bu yeni hizmetin de devreye gireceği tarihin uzak olmadığına bir işaret sayılabildiğidir. Ancak Sky, müşterileri için en önemli soruyu hala cevapsız bırakıyor: Yeni (DVB2 standartlı) alıcının ve abonelik fiyatının ne olacağı. Yalnız her halükarda söz konusu kutu önceki Sky+ modelleriyle aynı fonksiyonlara ve de bir hard diske ve iki yayını aynı anda kaydetme olanağına sahip olacakmış. Televizyon cihazları cephesinde de sanayi HDTV nin başlangıcı için kendini hazırlamış durumda ve neredeyse tüm elektronik eşya market zincirlerinde artık düzinelerce, sunum için ancak şimdilik yabancı HDTV yayınlarıyla çalıştırılabilen HDTV uyumlu TV cihazı bulunabilir. Oldukça ilginç bir durum. Kısa süre önce Sky, Astra 2 uydusunda 11798H, 12324V, 12344H frekanslarında hepsinin sembol oranları ve FEC oranları 3/4 olan ilk HDTV test transpondörlerini hizmete sokmuştu. Normal Sky kutularında da bu kanallar gitgide EPG de görülmeye başladı ama tabi ki onlarla seyredilemiyor. Onun yerine bir uyarı mesajı kullanıcıyı bu konuda Sky ile irtibata geçip yeni bir alıcı ısmarlaması gerektiği konusunda bilgilendiriyor, sadece. Yüksek çözünürlüklü Sky kanallarında ilk kanallar Sky Sports, Sky Movies 9 ve 10, Sky Box Office ve de Sky One kanalları olacaklar. Discovery Channel, National Geographic, Artsworld ve MTV kanalları için de böyle planlar vardır. Geçmişte de olduğu gibi, HDTV nin yayılmasında da büyük spor müsabakalarının yayınlanması önemli rol oynayacaktır. Seçkin bir medya kitlesine bir süre önce HD olarak yayınlanan futbol yayınları sunulmuştu bile ve bunu Britanyalıların favori sporları olan Kriket ve Ragbi, yüksek çözünürlüklü görüntü ile Dolby Dijial 5:1 ses kalitesiyle takip edecekmiş. BBC deki durum ise hala tamamen karanlıkta. Geçen yıl BBC nin Eurobird 28.5 doğu uydusunda yaptığı bazı HDTV testleri görülebildi, ancak ne zaman ve hangi kanallarla HDTV li döneme geçileceği konusu, hala çok iyi saklanan bir sırdır. Ancak yıl ortasında düzenlenecek olan Futbol Dünya Şampiyonası nın BBC tarafından HDTV standardıyla yayınlanacağı bekleniyor, muhtemelen Sky HD platformu ya da kablolu yayın üzerinden. Şu anda terestik DVB-T alanında yapılacak HDTV testler bile düşünülüyor, ancak bu alanda hala analog yayınlar yapıldığı müddetçe (analog yayınlara son verilmesi 2012 yılı için planlanıyor) boş bant aralıkları bunun için fazlasıyla kısıtlı sayılır. TELE-satellite International 53

54 SATELLITE TECHNOLOGY HDTV Almanya da HDTV Thomas Haring Dünyanın farklı yerlerinde yüksek-çözünürlüklü televizyon yayınları üzerinde on yıllardır çalışılıyor olmasına ve kablolu yayın veya uydu üzerinden ve dijital yer yayınlarıyla HDTV yayını artık günlük yaşamın bir parçası haline gelmiş olmasına rağmen Almanya da işler daha ağır işliyor; çünkü bu ülkede nitelik hala nicelikten daha fazla önemseniyor. Televizyonun Taş Devrinden çıkış yolunda ilk adım 1 Ocak 2004 yılında 576 görülebilir dikey ve 720 yatay çizgi 50 Hz tarama hızıyla atıldı. Avrupa nın diğer kısımlarında da olduğu gibi, Almanya daki izleyiciler de teorik olarak yeni HDTV kanalı Euro1080 i (ki bu kanala şimdi artık iki yeni kanal daha katıldı ve isimleri de HD1, HD2 ve HD5) izleyebilirdi. Bu büyük atılım, yine de çoğu teknolojik ilerlemede karşılaşılan aynı büyük dezavantajla karşılaştı: Yalnızca bir avuç izleyici HDTV kanalını izleyebiliyordu. Çünkü bu yayınları almaya uygun alıcı sayısı yeterli değildi. Bunu, izleyicilerin uzun vadede yüksek çözünürlüklü TV ye ilgilerini kaybetmeleri izledi; bunun nedeni özellikle Euro1080 in içerik olarak sonu gelmeyen ticari reklamlardan ve kısa programlardan oluşmasıydı. Büyük yayın kuruluşların yöneticileri bile, bu yeni teknolojide bu şekilde bir devrim yapamayacaklarını çok kısa sürede fark ettiler. Yine de tüm bu süre boyunca, teknolojik gelişme ilerlemeye devam etti ve çoğu kişi daha ne olduğunu anlamadan yeni bir standart yerleşiverdi. MPEG-2 standardındaki diji- Euro 1080 tal HDTV yayınları dönemi zamanla kapandı ve yerini yavaş yavaş DVB-S2 standardına bırakmaya başladı. Zaten bu standart da işe başlamak için hazırdı artık. Muazzam şekilde artırılmış sıkıştırma kapasitesi sayesinde transpondörlerin daha ekonomik kullanılmasının yanı sıra yeni hata düzeltme sistemiyle zenginleştirilen DVB-S2 (DVB-S2 de tipik olan 9/10 FEC değerini bunu gösteriyor) pahalı transmisyon bant genişliğinin daha ekonomik bir şekilde kullanılmasını da sağlıyor. Almanya nın HDTV tarihindeki en son kilometre taşları açık yayın yapan pro7, Sat1 ve şifreli yayıncı Premiere nin HDTV kanallarını başlatması oldu. Tahmin edeceğiniz gibi ortalama izleyici bunun farkına pek varamadı; çünkü yeterli sayıda alıcı yoktu ve DVB-S2 standardının yerleştiği sırada ilk kuşak HDTV alıcıları çoktan ıskartaya çıkmaya başlamıştı. Fakat, şu anda HDTV ye geçiş süreci çok yavaş da ilerlese, Almanya daki tüm uzmanlar, Alman izleyicisinin bu yeni sisteme geçmeye ancak en sevdikleri spor olan futbol yayınları kristal netliğindeki HDTV formatında yapılmaya başlandığında ikna olacakları konusunda hemfikir. Hem üreticiler hem de yayıncılar Almanya da yapılacak olan 2006 Dünya Futbol Şampiyonasının Almanya da HDTV nin başarıya ulaşması için zorunlu ivmeyi vereceğini umuyorlar. 54 TELE-satellite International

55

56 SATELLITE TECHNOLOGY HDTV Çin de HDTV Lou Jun sundan (122 der. doğu) 4,060 GHz, H, frekansıyla, Çin'in her bölgesinde alınabiliyor. Çin de günümüzde bütün gazete ve diğer reklam medyumlarında HDTV ready ibareli ekran ve televizyon cihazları için sayısız ilanlar görülebilir. İlanlar tüm HDTV standartlarına uyum vaat ediyorlar: Örneğin 720P (P harfi 1280 x 720 pikselli Progressive Scan, yani satır satır işlenen görüntü sistemi için duruyor) ya da 1080i (i harfi 1920 x 1080 pikselli interlaced Scan, yani önce her ikinci satırın, ikinci geçişte ise diğer satırların işletildiği bir sistem için duruyor.)normuna uyumlu plazma veya LCD-ekranları. Gerçekten de Japonya ve Güney Kore'de yıllardan beri HDTV yayınları yapılmakta ve yeteri kadar büyük çanaklarla bu yayınların Çin in bazı yörelerinde de alımları mümkündür. Çin in ilk HDTV Pay TV kanalının adı CCTV-HD olup ( bu kanal üç farklı şifreleme sistemi kullanıyor: Irdeto, NDS ve Novel Tong- Fang. Bu kanalın yayınları ASIASAT 4 uydu- CCTV-HD ilk deneme yayınına 1 Eylül 2005 tarihinde başladı ve 1 Ocak 2006 dan beri olağan yayın sürecine geçti. Her gün 18 saat yayın yapılmakta ve yayın içerikleri sinema filmleri, değişik şovlar ve kültürel etkinliklerden oluşuyor. Bu kanalın dışında daha başka HDTV kanallarının hizmete girmesi de planlanıyor, örneğin sadece sinema filmleri gösteren bir kanal ve 2006 Dünya Futbol Şampiyonası münasebetiyle yayına girmesi planlanan ve tüm müsabakaları canlı olarak yayınlayacak olan bir spor kanalı gibi. Çin de CCTV-HD kanalını seyretmenin iki yolu var. Her şeyden önce, aylık 120 Yuan (yakl. 19 YTL) abonelik ücretinin ödenmesi gerekir. Abonenin bir kablolu TV şebekesine bağlantısı varsa, yayın taşıyıcısı tarafından yayınlanan başka uydu programlarını da seyredilebileceği bir DVB-C-HDTV-alıcısını satın alması gerekir. Kablolu TV yoksa, bir DVB-S-HDTV-alıcısıyla C-bant anteninin satın alınması lazım ve bu tertibatla CDM nin (China DTV Media) şu anda yayınlanmakta olan diğer 19 kanalın da seyredilmesi mümkün. Bir devlet kuruluşu olan CCTV-teşkilatı, HDTV konusunda oldukça faaldir ve bu alanda Panasonic, Hitachi ve Hisense gibi üreticilerle işbirliği yapıyor. Birçok yerel TV kanalı da HDTV standardında yayın yapmayı planlıyor. ASIASAT 4 uydusunun yayın kapsama haritası Çin in ilk HDTV-kanalı olan CCTV-HD nin ulaştığı bölgeleri gösterir. Novel TongFang şifreleme sistemi için CCTV-HDsmart kartı DVB-S-alıcısı için şifreleme sistemi DVB-C alıcılarında kullanılan Novel TongFang şifreleme sistemi için CCTV-HD-smart kartı CCTV-HD için reklam fotoğrafları Panasonic TZ-CCH1000A DVB-C 56 TELE-satellite International

57

58 SATELLITE TECHNOLOGY HDTV Japonya da HDTV Martyn Williams 1964 yılında kamu yayıncısı NHK (Nippon Hoso Kyokai) NTSC nin yerine geçecek yeni bir yayın sistemi bulmaya karar verdiğinde Japonya da HDTV yayınları için ilk adım atılmış oldu. O sıralarda dijital TV uygulanabilir olmaktan çok uzak olduğu için mühendisler analog bir HDTV sistemi geliştirdiler. Sisteme MUSE adı verildi ve 1125 çizgili sinyali NHK Hi-vision markasıyla pazarladı. HDTV programlarının yapımına 1981 yılında başlandı ve 1984 yılında NHK, Los Angeles Olimpiyatlarının açılışını HDTV formatında verdi yılında uydu üzerinden günde bir saatlik deneme yayınları başladı ve 1991 yılında NHK ve bir özel yayıncılar konsorsiyumu ve diğer şirketler uydu üzerinden HDTV yayınlarına başladılar. ettiler. Sonuç olarak, çoğu evde 6 yer kanalı ve 6 uydudan şifresiz yayın yapan HDTV yayını var. Japonya kendine özgü ISDB (Integrated Services Digital Broadcasting) adı verilen ve her kanalı 13 segmente ayıran bir dijital TV sistemi kullanıyor. HDTV yayınlarında bu segmentlerin 12 si tek bir kanal için kullanılırken; standart televizyon var ve bu servisi kullanan izleyici sayısı hızla artıyor aralığında dijital uydu HDTV yayınlarını izleyen ev sayısı 10 milyona ulaşırken aynı anda yeni terestik dijital yer yayınlarını izleyen ev sayısı da 1 milyona ulaşmıştı. Analog DBS yayınları 2006 sonunda bitecek ve böylece yeni HDTV kanallarının açılması için yolu temizlemiş olacak. Peki sonuç olarak, elimizde ne var? NHK nın Sistem binlerce izleyiciyi kendine bağladı, ama sistemle uyumlu Televizyonlar büyük ve pahalı, yayınların sayısı da çok fazla olmadığından başarısı sınırlı oldu. Buna rağmen, NHK kameraları yıllarca Olimpiyatlar ve Dünya Kupası gibi büyük organizasyonlar söz konusu olduğunda HDTV yayın yapan biricik kameralar oldu. HDTV, 2000 yılında Japonya dijital DBS yayınlarına başlayınca hızla yayılmaya başladı. Bir tanesi NHK dan olmak üzere yedi HDTV kanalı beş havadan açık yayın yapan ticari kanal ve bir de şifreli film kanalının yayınına başladı. İkinci büyük patlama 2004 yılının sonunda dijital yer yayınlarının başlamasıyla yaşandı. Diğer ülkelerin aksine Japon izleyiciler fazladan yeni kanallara kavuşmadılar; çünkü yayıncılar ekstra yayın alanını HDTV yayınları için kullanmayı, standart TV için kullanmaya tercih yayıncılığında üç farklı kanal için 4 segmentlik 3 gruba bölünüyor. 13. segment bazen aynı programın MPEG-4 sisteminde yayınlanması için kullanılıyor. Uydu yayınlarında bu düşük kaliteli bir yedekleme anlamına geliyor ve kötü havalarda ana program izlenemediğinde işe yarıyor. Terestik yer televizyonlarında cep telefonları için kullanılıyor. ISDB bazlı servislerle uyumlu tunerler artık neredeyse tüm high-definition televizyonlarda HDTV yayıncılığına erken başlaması, şirketin yer kanalında yayınladığı her proğramın HDTV formatında olduğu ve yüksek çözünürlüklü program stoğunun son derece yüklü olduğu anlamına geliyor. Hatta haberler ve spor yayınları bile HD formatında yapılıyor. Gerek yer yayınları olsun, gerek uydu yayınları; yayıncılar HDTV ye geçiş konusunda yavaş hareket etmiş olsa da dramalar, bilgi yarışmaları, filmler ve haberler gibi prime-time yayınların çoğu artık hep HD formatında yayınlanıyor. Satellite HDTV in Japan Bsat 1A/2A, 110 degrees East Transponder BS-Asahi BS-i Transponder BS-Japan Wowow (Pay TV) Transponder BS-NTV BS-Fuji Transponder NHK BS-Hi Jsat 110, 110 degrees East Transponder Star Channel HV (Pay TV) Transponder EP55 58 TELE-satellite International

59 Sorularınız, cevaplarımız TSI Team Uydu Sinyalleri Bir Coolsat 4000 Pro Şifresiz uydu alıcım ve bir 24 inç Ku band uydu antenim var. Evim Miami de (Enlem 26.1 Kuzey, Boylam 80.1 Batı) batı Telstar uydusundan yayın yapan Brezilya televizyonu TV PAMPA yı, 61.0 Ku band Amazonas uydusundan yayın yapan Brezilya Televizyonu TV CIDADE yi ve yine 30.0 batı Hispasat 1D üzerinden yayın yapan Brezilya Televizyonu REDE yi izleyebilir miyim? 24 inçlik anten muhtemelen küçük olacaktır. Bu uydular için santimlik çanaklar kullanmanız çok daha iyi olur. Amazonas üzerindeki TV CIDADE C bandından yayın yapıyor ve Ku-bant çanağı ile alınamaz. Bu kanalı almak için çok daha büyük bir anteniniz olması gerekir (yarı çapı feet civarında). Uydu Alıcısı Ayarlama Ron Roessel [ABD] sorularınızı cevaplıyor Bir uydu alıcısı bir uydudan ses taşıyıcı kanalı aldıktan sonra yapılması gereken işlemler nelerdir? Bir Samsonic Technology ProSat P-5600 Model IRD21102S uydu alıcım var. Bu cihazın programını bilgisayar üzerinden güncelleyebileceğim herhangi bir yazılım bugüne kadar bulamadım. TELE-satellite International dergisini çok beğeniyorum ve derginizden çok şey öğreniyorum. Yazdıklarınız genel olarak doğru. Yapmanız gereken sadece transpondör yüklemek ve bir kanal taraması yapmak. Bundan sonra her şeyin hazır olması gerekir. Yalnızca frekans, polarite ve sembol hızını bilmeniz yeterli. Tüm diğer değerler uydu alıcısı tarafından kanal taraması yapılırken otomatik olarak bulunur. Eğer bir kanaldan ses gelmiyorsa, bunun anlamı muhtemelen bir ses taşıyıcısının olmamasıdır; ama bu pek güçlü bir olasılık değil, sesin AC3 formatında olması daha muhtemel. Bu durumda yalnızca dijital ses girişi olan dijital stereo bir uydu alıcısı tarafından çözümlenebilir. Bunun diğer anlamı da artık uydu alıcınızı değiştirme zamanının geldiğidir. Powervu Uydu Alıcısıyla Hotbird Kanalları Powervu uydu alıcımla (AFN) Hotbird kanallarını izlemem için yapmam gerekenler konusunda bana yardımcı olabilir misiniz. Şifresiz yayınları izlemek istediğinizde, Powervu uydu alıcınızı kullanırken hiçbir sorunla karşılaşmazsınız. Uydu alıcınızı yerine yerleştirdikten sonra, ilk olarak çanağınızı Hotbird uydusuna yöneltmeniz ve izlemek istediğiniz frekansları cihaza girmeniz gerekir. Bunun için muhtemelen ilk önce eğer yoksa Hotbird uydusunu uydu alıcınızın uydu listesine eklemeniz gerekebilir. Bu uydunun LOF değeri, kullandığınız LNB nin LOF değeri olmalı. Daha sonra Hotbird uydusunun transpondörlerini ve bunların herbiri için sembol hızını eklemelisiniz. Tüm bunlar tamamlandığında, bir kanal taraması başlatır ve bu işlemin ardından girdiğiniz transpondörlerdeki kanalları izlemeye başlayabilirsiniz. Agila 2 Şifresiz yayınlara (FTA) acemiyim ve halen bu konuda yeni şeyler öğrenmeye ve kendimi geliştirmeye devam ediyorum. Şu anda asıl öğrenmek istediğim şey Kaliforniya Merkez den batı Agila 2 uydusundan yayın yapan kanalları izlemenin mümkün olup olmadığı. Teşekkürler. Eğer Hawaii de yaşıyor olsaydınız, bu soruya hemen, evet Agila 2 uydusunu izleyebilirsiniz diye yanıt verirdim. Ama Kaliforniya da olduğunuz için bu sorunun cevabı maalesef, hayır. Agila uydusunun Kaliforniya ya yetişen herhangi bir ışını yok. Bu uydu bulunduğunuz yerde ufuk çizgisinin altında kalıyor ve bu nedenle size dönük bir ışın olsaydı bile, bunun size bir faydası olmazdı. Ufuk çizgisi altında kalan bir uydudan hiçbir şekilde yayın alınamaz. Madagaskar da R.F.I Bir kaç aylığına Madagaskar a gidiyorum ve Fransız radyolarını (esas olarak Radio France) takip etmek istiyorum. RFI istasyonunun bir uydu radyo alıcısıyla dinlenmesinin mümkün olduğunu duydum; ama böyle bir cihaz bulmak için yaptığım araştırmalar boşa çıktı. Bu olası tek çözüm müdür ya da en uygun çözüm müdür? Bu uydu radyo alıcısını nerede bulabilirim? Haklısınız, RFI yayınlarını Madagaskar da Worldspace uydu radyo alıcısı ile dinleyebilirsiniz. Ayrıntılar ve abonelik için internet üzerinde www. worldspace.fr adresine bakın. Sinyal 21 Doğu AFRISTAR uydusu üzerinde L Bandında yayınlanıyor. Ama, RFI yayınları FM modülasyonunda bütün Malgache bölgesinde bulunduğunuz yere göre 92.00, 96.00, MHz de dinlenebilir. Ayrıntılar için adresine bakabilirsiniz. Montreal de JSTV Sylvain Oscul [Fransa] sorularınızı cevaplıyor Montreal e taşınacağım ve tıpkı Fransa da olduğu gibi Japon kanalı JSTV yi izlemeye devam etmek istiyorum. Uydu alıcımı hangi uyduya çevirmem gerekiyor? 13 doğu Hotbird uydusu üzerinden yayın yapan JSTV Londra merkezlidir ve çoğunlukla NHK programları yayınlar. Kuzey Amerika ya yayın yapmaz; fakat NHK World yayınlarını 58 batı PANAMSAT 9 uydusunda yaklaşık 2.50 metrelik (8 feet) bir anten kullanarak C bandında izleyebilirsiniz. Londra da RTI (Fildişi Sahili) Londra da 34.5 Batı INTELSAT 903 uydusu üzerinde yayın yapan RTI (Fildişi Sahili) kanalını izlememin mümkün olup olmadığını öğrenmek istiyorum. Hayır, sizin de SatcoDX ayak izi grafiğinden görebileceğiniz gibi INTEL- SAT 903 Avrupa ya büyük çanaklarla bile izlenemeyecek kadar uzak kalıyor. Prima TV (62 Doğu INTELSAT) izlerken Problem Intelsat 902 den yayın yapan Prima TV yi izlerken sorun yaşıyorum. 80 santimlik bir çanak ve Universal LNB kullanıyorum. Nasıl bir sorun yaşadığınızı belirtmemişsiniz. Sinyale kilitlenmede problemler yaşadığınızı varsayıyorum. Öncelikle bu sinyalin gücünde diğer sinyallere göre bir farklılık olmadığını söyleyelim. İlk olarak anteninizin yerinden oynayıp oynamadığını kontrol edin. Eğer sorun bundan kaynaklanmıyorsa, anteninizin çapını büyültün ve/veya LNB yi daha hassas bir modelle (örneğin 0.2 db) değiştirin. Bulunduğunuz yere bakıldığında sinyalin gücü yaklaşık 50 db civarında, yani bu sinyali alabilmek için 80 santimlik bir yeterli. Montreal de RTS1 RTS1 yayınlarını izlemek için INTEL- SAT 801 uydusunu Montreal den izlemenin mümkün olup olmadığını öğrenmek istiyorum. Yaptığım araştırma sırasında bazıları bunun mümkün olduğunu söyledi. Ama herhangi bir şey satın almadan önce uzman görüşü almak isterim. Teorik olarak bakıldığında bu uydu Montreal den görülür ve izlenmesi mümkündür; ama RTS1 Kuzey Amerika ya yayın yapmaz. Yani Montreal de bu uydudan sinyal alabilirsiniz. Yalnızca Global ışına kilitlenmek mümkündür; ama RTS1 ve ORTM Doğu ışını üzerinden yayın yapmaktadır. TELE-satellite International 59

60 Monika Balázsné-Szabó Advertising Manager Tel.: Fax:

61

62 Sorularınız, cevaplarımız TSI Team Saleh Al-Wehaimod [Mısır] sorularınızı cevaplıyor Hindistan da Arabsat Hindistan ın Bona kentinde üniversitede okuyan Arap bir talebeyim. Burada acıyla memleketimin TV ve radyo yayınlarının eksikliğini çektiğim için, 26 derece doğu konumundaki Arabsat uydusundan yayınlanan hangi transpondörleri çekebileceğimi merak ediyorum. Sizin için hem iyi, hem de kötü haberlerim var; evvelâ iyisiyle başlayalım: MHz ve MHz bant aralıklarındaki Arabsat 2D frekanslarının alımı Hindistan da mümkün olsa gerek. Ancak kötü haber şu ki, Arabsat şirketi bu uydunun yerine önümüzdeki aylarda Arabsat 4A uydusunu hizmete sokacağı ve bu uydunun yayın bölgesi kapsama alanının muhtemelen Hindistan a kadar uzamayacağıdır. Almajd TV şifreli mi? Bu aralar Arabsat 2B uydusunda yayınlanan Almajd Children (çocuk) ve Almajd Documentary (belgesel) kanallarını seyretmek için yeni bir anten almayı düşünüyorum. İyi bir dostum bana, bu kanalların şifreli olduğunu söylüyorken, başkalarından bu kanalların serbestçe seyredilebildiğini duydum. Hangi bilgi doğru? Her iki Almajd kanalı, şu anda hem şifreli, hem de açık olarak yayınlanmaktadır. Başta yayın kuruluşu her iki kanalı şifreli yayınlamayı planlamıştı, ama bu planlar belirsiz bir zamana kadar ertelendi, şimdilik. Bunun için her iki kanalın Arabsat2B uydusundan V, SR 27500, FEC 3/4 frekanslarından serbestçe alımları mümkündür. Bir Nilesat antenine ek bir LNB'nin takılması Mısır ın başkenti Kahire de yaşıyorum ve Nilesat 7 batı yönüne çevrili 1,8 m lik bir anten kullanıyorum. Anteni bir motor ile donatmadan, aynı antenle hem Nilesat hem de Hotbird 13 doğu uydusu ya da Hispasat 30 batı uydusunu seyretmenin yolunu arıyorum. Sinyalin bunda zayıflayacağını biliyorum. Merkez odağındaki LNB'yi Nilesat'a ayarlayacağım (ki, olumsuz hava koşullarında da yeteri kadar potansiyelim olsun) ve ikinci LNB yi, şaşı olarak monte edeceğim ve iki sinyali de bir DiseqC şalteri üzerinden alıcıma aktaracağım. Sizin profesyonel görüşünüz nedir bu konuda?? Hispasat alımı için ikinci LNB yi Nilesat LNB sinin sağında (antenin önünde durduğunuzu varsayarak) monte ederseniz, Hispasat 1D uydusunun 11557V frekansındaki gibi, birkaç tane güçlü transpondörün alımı mümkün olabilir, Ancak tüm transpondörleri çekebileceğinizi beklemeyiniz. Aynısı da Hotbird alımı için geçerlidir (bunun için LNB Nilesat LNB sinin soluna monte edilmelidir), ancak burada da sadece en güçlü transpondörleri çekebileceksiniz. Genel olarak motor yönetimli bir tertibat, birden çok uydunun olabildiğince iyi alımı için en temiz çözümdür. Uydu üzerinden Irak televizyonu Bir süreden beri Iraklı TV kanalı El Nehreyn i Nilesat ya da Arabsat üzerinden almaya çalışıyorum, ama bir türlü bulamadım. Hangi frekansta saklandığı konusunda bir fikriniz var mı? El Nehreyn, Arabsat ya da Nilesat üzerinden planlanmış olmasına karşın hala yayın yapmayan nadir kanallardan biridir. Bunun yerine El Nehreyn i Eutelsat W doğu konumunda bulabilirsiniz. Footprint of PANAMSAT 10, carrying sports channels from South Africa İngiltere de Polsat aboneliği İngiltere de yaşıyorum ve Polsat Spor paketi için abonelik almak istiyorum. Size bu mümkün mü? Polsat'ta İngiliz adresiniz ve İngiliz banka hesabınızla bir abonelik alabileceğinizi sanmıyorum. Ancak Polonya da ikametgâhınız varsa, ya da bir banka hesabınız olup da Polonya da bulunan akrabalarınız yerinde destek olurlarsa, durum farklı olabilir. Bu durumda gerekli alıcıyı kartıyla birlikte İngiltere ye getirmek sorun teşkil etmese gerek. Bunun dışında birçok İnternet sitesinde para karşılığında abonelik için aracı olacak birilerini bulabilirsiniz. Bunun için google gibi değişik İnternet arama makinelerinden birine Polsat subscription in UK" girin, ve değişen fiyatlarla çok sayıda değişik teklifler bulacaksınız. Ancak mutlaka aracılığın tüm abonelik süresince geçerli olmasına ve bu hizmeti veren kişi ya da kurumun yasal olmasına dikkat ediniz. Venture Skylighter için yedek parçası 18 inçlik Venture Skylighter Anten Motorum için yana döne yedek parçası arıyorum ama henüz bulamadım. Bana üreticinin adresini vererek yardımda bulunabilir misiniz? Skylighter Amerikalı Şirket olan Venture Manufacturing Company tarafından üretiliyor. Adresi: 3636 Dayton Park Drive, Dayton, OH 45414, ABD. Telefon numarası ise ve bu şirkete İnternet üzerinden de adresinden ulaşabilirsiniz. Çölde spor kanalları Andy Middleton [İngiltere] sorularınızı cevaplıyor Gallerliyim ve şu anda işimden dolayı Libya çölünde bulunuyorum. Burada hiç bir şeyi sevgili Ragbim kadar özlemiyorum. Birkaç yıl önce yine işimden dolayı Azerbaycan a gittiğimde, Ragbi, Kriket ve Futbol gösteren iki tane Güney Afrikalı Spor kanalını seyredebiliyorduk. Sizce bu kanalları Libya da da çekmenin olanağı var mı, ya da sizce, taşınmanın dışında favori spor yayınlarıma ulaşmanın başka bir yolu var mı? Yeteri kadar büyük bir anten olursa, 13 der. doğu konumundaki Hotbird uydusunun alımı mümkün olması lazım. Bu uyduda çok sayıda şifreli PAY TV spor kanalının yanında, Dubai Sports ve RAI Sport Sat şifresiz olarak yayınlanıyor. Tam olarak bulunduğunuz yeri bilmek daha iyi olurdu, zira Hotbird uydusunun resmi yayın kapsama grafiği tam Libya nın ortasından geçiyor. Bahsettiğiniz Güney Afrika menşei kanallar muhtemelen C-bantta PAS doğu uydusunda yayınlanan kanallardı ve Libya da da (C-banda mahsus daha geniş kapsama alanları sayesinde) Hotbird için gerekli olduğu kadar büyük bir antenle alınabilir. Ancak söz konusu kanalların muhtemelen abonelik gerektiren Güney Afrika nın Super Spor kanalları olduğunu da göz ardı etmeyiniz (daha ayrıntılı bilgi için com adresine bakınız). Alternatif olarak Ten Sports kanalının Hint ve Pakistan versiyonları da tercih edilebilir. Bunlar da aynı uydu üzerinden yayın yapıyorlar ama onlar da şifreli. Nilesat ve Arabsat uydularında da size uygun kanallar var. En iyisi, bulunduğunuz yerde çekilebilen tüm kanalları gösterme fonksiyonuna sahip SatcoDX in World of Satellites yazılımına bir göz atmanız olur. Galler de Hollanda TV Galler de yaşıyorum ve Hollanda televizyonu seyretmek istiyorum. Bunun içim Sky Box ile antenimi kullanabilir miyim? Hayır, maalesef Sky ın yörünge konumundan şu anda Hollandalı kanallar yayınlanmamaktadır. Yani mutlaka 19,2 der. doğu konumundaki Astra 1 uydusuna yönlendirilmiş ikinci bir antene ihtiyacınız vardır. Bu uyduların yayın kapsama bölgesi İngiltere ye kadar uzanır ve bir problem teşkil etmiyor. Ancak Sky Box unuzu yine de kullanamayacaksınız, ama onun yerine piyasada satılan her Seca Mediaguard CI modüllü uydu alıcısı ile Hollanda yayınları için gereken uygun bir abonelik kartı iş görecektir. İki alıcıda tek bir Sky kartı Sky UK için geçerli bir aboneliğim var ve geçenlerde Slovakya daki yazlığım için ikinci bir Sky Box satın aldım. Böylece alıcıyı her seferinde yanımda taşımak zorunda kalmam, sadece kartı almam yeterli diye. Ancak şimdi fark ettim ki, kart sadece alıcılardan birinde çalışıyor, yani kart alıcıya programlı sanki. Kartı buna rağmen her iki alıcıda kullanmanın bir yolunu biliyor musunuz? Maalesef, zira aboneliğiniz için para ödüyor olmanıza rağmen, Sky abonelik kartıyla, kanallarını iki ayrı yerde seyretmenize (velev ki İngiltere sınırları dahilinde de olsa) engel olmak istiyor. Kanalların bir kısmı (Sky One, Discovery, vs.) ama yine de her iki alıcıda çalışacaktır, ama sinema ve spor gibi Premium paketleri alıcıya bağlı hizmetlerdir. Bu durumda alıcıyı da yanınızda götürmekten başka bir çareniz yoktur. 62 TELE-satellite International

63 Sorularınız, cevaplarımız TSI Team Almanya da ESPN Thomas Haring [Avusturya] sorularınızı cevaplıyor Beysbol veya buz hokeyi gibi Amerikan sporları hayranıyım. Maalesef bu sporla ilgili yayın yapan kanalların sayısı oldukça kısıtlıdır. Tesadüf eseri, adresindeki frekans listelerini ararken, 15 der. batıdan yayın yapan Telstar 12 uydusunda 12524V transpondörünü buldum. Listeye göre bu frekansta ESPN yayınlarını doğrudan Avrupa'ya da yayınlıyor. Buysa Münih'te bir otelde ESPN seyrettiğini söyleyen bir arkadaşımın sözünü doğrulardı. ESPN alımı için nelere ihtiyacım olduğu ya da Avrupa'da başka Amerikan Sporlarını nasıl izleyeceğim konusunda bana yardımcı olabilir misiniz? ESPN transmits on Telstar west and can be received in Europe - the signal is encrypted Orbit ESPN Gerçekten de ESPN yayınlarını 15 der. batıdaki Telstar 12 uydusu üzerinden Avrupa ya yayınlıyor, ancak bu yayın sadece TV kuruluşları için bir iletim yayınıdır, son kullanıcılara yönelik bir yayın değil. Bu kanallar PowerVU sistemiyle şifreli olarak aktarılıyor ve sadece her bir cihaz için özel açma lisansı gerektiren özel alıcılarla alınabilir. Yıllara dayanan tecrübelerime dayanarak, özel bir kişi olarak bu tür bir alıcıyla açma lisansını almak için yayın kuruluşuyla irtibata geçmenin faydasının olmayacağını söyleyebilirim. Dolayısıyla bu çözümdense, muhtelif alternatifler daha ilginç gelebilir: Bir tanesi NASN (North American Sports Network) (adından da anlaşılacağı gibi,) sadece Amerikan Sporlarla ilgilenen bir kanal. Yayınları hem PayTV taşıyıcısı olan Sky Digital den uydu üzerinden de alınabilir, hem de Kabel Deutschland kablolu TV şebekesi üzerinden de seyredilebilir. İkinci bir seçenek ise, yayın buketinde Orbit ESPN kanalını bulunduran Arap PayTV kuruluşu Orbit ten www. orbit.net alınan bir abonelik olabilir. Bu kanalda düzenli olarak doğrudan ESPN den alınan yayınlar görülebilir. Üçüncü ve en ucuz yolu ise, döner tertibatlı bir uydu antenidir herhalde. Bu tür bir tesisatla feed avına girişebilirsiniz. İnternette hevesli feed avcılarının buluşlarını herkese duyurdukları sayısız tartışma grupları vardır. Garip FEC oranı adresindeki kanal listelerini ararken, 23,5 der. doğudan yayın yapan Astra3A uydusunun bazı transpondörlerinde 9/10 FEC oranını gördüm. Bildiğim kadarıyla sadece 1/2, 2/3, 3/4, 5/6 ve 7/8 kullanılıyor. Verilen bu değerler acaba yanlışlıkla mı yazıldı, yoksa bu rakamların arkasında yeni bir hata düzeltim yöntemi mi yatıyor? Saydığım transpondörleri dbox1 cihazımla okutma çabalarım şimdiye kadar hep başarısız kaldı. Hayır, burada hata yok, aksine gerçekten bu 9/10 gibi düşük bir oranla çalışabilen iyileştirilmiş bir hata düzeltim yöntemi vardır. Ancak bu sistem şimdilik sadece DVB-S2 standardıyla yayınlanan HDTV yayınları için kullanılıyor, bunun için sizin eski alıcınız da hiçbir şeyi okuyamadı. DVB-S2 yayınlarını alabilmek için, sinyallerin deşifresi için gereken yeni bir işlemcinin yanı sıra, değiştirilmiş hata düzeltim yöntemiyle baş edebilecek yeni bir tüner de gerekecektir. Avrupa da şu anda sadece Humax ve Pace üreticileri küçük bir seri halinde de olsa, uygun cihazları üretebiliyor. Ama hiç değilse bu yeni sistem geriye-uyumludur ve DVB-S standardıyla yayınlanan yayınları da işletebilir. Küçük antenlerle C-bant alımı TELE-satellite dergisinin son sayısında Kanada da küçük antenlerle gerçekleştirilen C-bant alımları hakkındaki mükemmel makalenizden esinlenerek, kendim de Avrupa da şansımı denemek istedim ve 90 cm çaplı bir Gibertini çanakla deneme yapmaya başladım. Maalesef denemelerim başarılı değildi. Ancak tek bir uyduda çok zayıf bir sinyal alabildim. Antenim fazla mı küçük yoksa nerede hata yapıyorum? Bu konuyla ilgili bir sonraki TELEsatellite sayısında olasılı problemlere de eğilen ve yapılabileceklerle yapılamayanları anlatacak çok ayrıntılı bir makaleyi planlıyoruz. Bir kere 90 cm lik bir çanakla gereksinimin alt sınırında bulunduğunuz kesin. Ayrıca, antenle C-bantta deneme yapmadan, onu mutlaka önce Ku-bant için ayarlamalısınız ki antenin gerçekten en iyi şekilde ayarlanmış olduğu temin edilsin. Uygun bir Feed tutacı da önemlidir, kablo kelepçeleri veya benzeri şeylerle gerçekleştirilen çözümleri tavsiye etmem, zira LNB yi bunlarla devamlı olarak sağlamlaştırmak genellikle mümkün olmuyor. Alberto Boselli [İtalya] sorularınızı cevaplıyor Uydu sinyalini hızlandırmak Bir süredir, uydu sinyalinin terestik sinyalle karşılaştırılırsa, birkaç saniye gecikmeyle aktarıldığının farkındayım. Bunun en rahatsız edici yan etkisini, bir futbol maçını seyrederken, komşumun atılan bir gole çığlık attığı halde, benim televizyonumda bu golün daha gerçekleşmediğini gördüğüm zaman yaşıyorum! Bu probleme çözüm getirmek için herhangi bir teknik olanak var mıdır? Varsa bu kaça mal olur? Korkarım bu sorunun sadece tek bir çözümü var: O da komşunuza da bir uydu alıcısı satın almanız! Ama şaka bir yana, yaşanan gecikmenin tabi ki teknik bir sebebi var ve bu şartlara sizin tesir etmeniz olanaksız. Stadyumdan iletilen görüntüler evvela bir feed kanalı vasıtasıyla yayın kuruluşuna ulaşılıp oradan da terestik yayınlar için verici antenlerine aktarılıyor. Bu sinyal komşunuzun seyrettiği sinyaldir. Dijital uydu sinyali ise, yola çıkmadan önce yayın kuruluşu tarafından önce dönüştürülmeli, sıkıştırılmalı ve çoğu zamanda bir de şifrelendirilmelidir. En modern donanımla bile, bu işlem birkaç saniye sürer. Hazır olan sinyal bu şekilde uyduya gönderilir, oradan da dünyaya geri gelir ve sonunda alıcınızın içinde yine televizyon cihazına aktarılacak analog bir sinyale dönüştürülür. Terestik sinyalle sizin uydu sinyalinizin aktarım yolunu karşılaştırsanız, sinyalinizin televizyonunuza ulaşmadan önce çok daha fazla merhaleden geçmesi gerektiğini görürsünüz. Buysa gecikmenin sebebidir. Avrupa da Güney Amerika Yayınları, 2. Bölüm Geçtiğimiz sayıda bir okuyucumuzun Avrupa da yayınlanan Brezilya'lı kanallar hakkındaki sorusuna, Avrupa da sadece Avrupa için öngörülen kanalların seyredilebileceğine işaret ederek ve doğrudan bir alımın mümkün olmadığını söyleyerek yanıtlamıştık. Söylemeyi unuttuğumuz şey ise, KU bant ile ilgili saydığımız olanakların yanında, C-bantta da İtalya'da alımları mümkün olan Brezilya lı kanalların bulunuyor olmasıdır. Özel olarak Arjantin, Brezilya ve Venezuela dan Avrupa ya değişik kanalları yayınlayan 40,5 der. batıdaki NSS 806 uydusunu kastediyorum. SatcoDX in World of Satellites yazılımı ile birkaç fare tıklamasıyla bulunduğunuz yere ait çanak büyüklüğü gereksinimi hesaplayabilirsiniz. Kendi Uydu TV kanalını başlatmak Merak etmeyin, TV branşına değişmeyi düşünmüyorum. Sadece meraktan soruyorum. Kendi uydu kanalımı başlatmak için ne gibi şartlar yerine getirmem gerekiyor? İlk olarak karar vermeniz gereken şey, hangi ülkelere veya hangi kıtalara yayın yapmak istediğinizdir. Çok sayıda seyirciye mi hitap etmek istiyorsunuz, yoksa daha ziyade kısıtlı bir hedef kitlesi olan bir niş kanalı mı olacak? SatcoDX uydu ve frekans listeleri sayesinde ilk olarak kendi ihtiyaçlarınıza uygun bir uydu kuruluşunu seçmelisiniz ve bu kuruluşla (Astra, Eutelsat, vs.) irtibata geçmelisiniz ve gereken teknik parametrelerle transpondör kirası için fiyat teklifini alabilirsiniz. İkinci bir yöntem ise, kanalınızın Uplink, Downlink ve transpondör kirası ile ilgilenen aracı şirketler olabilir. Genellikle bu şirketlerin kendi uyduları yok, ama dünya çapında birçok uyduda transpondör kapasiteleri kiralamış olup, bunları para karşılığında kiraya vermektedirler. Garip rakamlar Anten tertibatımın ayarını kontrol edebildiğim ya da düzeltebildiğim küçük bir ölçüm aletim var. Sirius 2 uydusunda bu maalesef hiç çalışmıyor. Bana bir akıl verebilir misiniz? Sonra, uydu adlarının arkasında hep yazılan şu dereceli garip rakamlar ne anlama geliyor? DishTrak feature showing Azimuth/Elevation Bu garip dediğiniz rakamlar, herhalde en önemli bilgiyi teşkil eder. Çünkü bu rakam, söz konusu uydunun hangi yörünge konumunda bulunduğunu açıklıyor. Örneğin Sirius 2 5 doğu dendiğinde, Sirius 2 adlı uydunun ekvatora dikey bir yörüngede doğu yönünde 5 derecelik bir boylamda bulunduğunu gösteriyor. Yerküre de döndüğü için, uydunun tam olarak tespit edilmiş bir yükseklikte bulunmalıdır ki, hep jeostasyoner (yani yerküreye göre sabit bir noktada) kalabilsin. Pratikte bu bilgi genellikle bu şekilde değerlendiriliyor: Fransa nın Lyon kentinde yaşadığınızı belirtmişsiniz. Şansınıza Lyon da 5 derecelik doğu boylamında bulunuyor ve bunun için anteninizi bir pusula yardımıyla önce tam olarak güneye çevirmeniz gerekir. Tüm diğer okuyucular antenleri ayarlamak için gerekli ve bulunulan yere göre değişen azimut ve elevasyon değerlerini World of Satellites yazılımının DishTrak fonksiyonuyla kolaylıkla hesaplayabilirler. TELE-satellite International 63

64

65

66 FUAR PROGRAMI Nisan 2006: Satellite Expo 2006 Opportunity for satellite retailers, technicians and exhibitors Georgia International Center, Atlanta, USA Eylül 2006: SatExpo 2006 Space and Advanced Telecommunications Vicenza Trade Fair, Vicenza, Italy 30 Mayis - 1 Haziran 2006: ANGA Cable 2006 Trade Fair For Cable, Satellite and Multimedia CongressCentrum East, Koelnmesse, Cologne, Germany Ekim 2006: Taitronics Autumn Taipei International Electronic Autumn Show Taipei World Trade Center (TWTC), TaiWan Haziran 2006: CommunicAsia th International Communications and Information Technology Exhibition & Conference Singapore Expo, Halls 2B 6, Singapore Ekim 2006: EEBC 2006 Eastern Europe Broadband Convention Exhibition Centre KievExpoPlaza, Kiev, Ukraine Eylül 2006: CeBIT Eurasia 2006 International Trade Fair for Information Technology, Telecommunications, Software and Services TUYAP Congress Center Beylikdüzü, Istanbul, Turkey Ekim 2006: SAT KRAK 2006 International Satellite Exhibition Centrum Targowe, ul. Klimeckiego 14, Krakow, Poland ABONELİK FORMU TELE-satellite International ULUSLARARASI UYDU DERGİSİ Abonelik Doğan Burda Dergi Yayıncılık A.Ş. Esra Cokal Hürriyet Medya Towers Güneşli-İstanbul Tlf. (212) Faks (212) Yıllık abonelik ücreti (6 sayı): 32,40 YTL HEMEN ABONE OLUN Adınız Şirket adı Adres Posta kodu Ülke Telefon E-posta Ödeme şekli Kart no. Geçerliliği Kart sahibinin adı MasterCard VISA Tarih Güvenlik numarası (kartın arkasına... İmza......