Suruç ve Ankara Katliamları Sonrası Olası Bazı Deneyimler ve Psikososyal Dayanışma Ağı (PDA) - İstanbul

Transkript

1 Suruç ve Ankara Katliamları Sonrası Olası Bazı Deneyimler ve Psikososyal Dayanışma Ağı (PDA) - İstanbul Piştî Qetlîama Pirsûs û Enqerê Hinek Tecrûbe û Tora Piştgirtina Psîkososyal a (TPP) - Stenbol

2 Suruç ve Ankara Katliamları Sonrası Olası Bazı Deneyimler ve Psikososyal Dayanışma Ağı (PDA) - İstanbul Piştî Qetlîama Pirsûs û Enqerê Hinek Tecrûbe û Tora Piştgirtina Psîkososyal a (TPP) - Stenbol

3 Suruç ve Ankara Katliamları Sonrası Olası Bazı Deneyimler ve Psikososyal Dayanışma Ağı (PDA) - İstanbul Piştî Qetlîama Pirsûs û Enqerê Hinek Tecrûbe û Tora Piştgirtina Psîkososyal a (TPP) - Stenbol Ekim 2015, İstanbul Türk Tabipleri Birliği Yayınları Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi GMK Bulvarı Şehit Daniş Tunalıgil Sokak No: 2 Kat: 4, Maltepe / Ankara Tel: (0 312) Faks: (0 312) E-Posta: ttb@ttb.org.tr Web:

4 TORA PİŞTGİRTİNA PSÎKOSOSYAL A (TPP) - STENBOL 3 Suruç ve Ankara Katliamları Sonrası Olası Bazı Deneyimler ve Psikososyal Dayanışma Ağı (PDA) - İstanbul Piştî Qetlîama Pirsûs û Enqerê Hinek Tecrûbe û Tora Piştgirtina Psîkososyal a (TPP) - Stenbol Suruç ta 20 Temmuz ve Ankara da 10 Ekim 2015 te düzenlenen saldırılar, katliamlardan kurtulmuş, olaya tanıklık etmiş, olayda yakınlarını kaybetmiş veya olayla bir şekilde teması olmuş birçok kişiyi etkileyebilecek niteliklere sahiptir. Suruç Katliamı sonrasında içine girilen ve Ankara Katliamı nda içinde bulunulan savaş ortamı ve artan güvensizlik, ayrımcılık ve adaletsizlik toplumun birçok kesiminin yaşayabileceği sonuçları daha da zor başa çıkılır hale getirmektedir. 20 ê tîrmehê li Pirsûs û 10 ê cotmeha 2015 an de li Enqerê êrişên ku hatinî kirin, li ser kesên ku ji van êrişan xelas bûnî, ên şahidî kirinî, ên nasekî xwe wenda kirî an jî bi avayekî têkiliya bûyeran bûyînî gelek kes bêguman li bin bandorê de mane. Şerê ku Pirsûs dest pêkirî û qetlîama li Enqere hatî kirin û zêde bûna pêne ewletiyê, cihêtî û bê edaletî gelek kesan re ji bo ku encamên bûyeran xwe jê xelas bikin gelek barekê dijwar tîne. Bi van êrişan û piştî êrişande şideta ku derdikeve holê armanca

5 4 PSİKOSOSYAL DAYANIŞMA AĞI (PDA) - İSTANBUL Bu saldırılar ve sonrasında yaşanan şiddet birçok açıdan topluma ve bireye zarar vermeyi amaçlamakta ve toplumsal yaşamın temel dokusuna, temel güven duygusuna ve toplumu birbirine bağlayan bağlara zarar vermektedir. Bu olayların birçok kişide fiziksel ve ruhsal yaralar açabileceği unutulmamalıdır. Bu saldırılar ve benzeri durumlardan, insanlar farklı şekillerde etkilenebilirler. Burada yaşanabilecek bazı deneyimler arasında; durumla ve anılarla baş etmekte zorlanma, hayatın olağan akışında işletilebilen ve olumsuz durum ve deneyimlere katlanmamızı sağlayan mekanizmaların işleyememesi, yoğun bir şekilde yaşanan korku, dehşet, çaresizlik, suçluluk, öfke duyguları sayılabilir. Pek çok yönden insana yönelik tehdit içeren bu tür olaylar sonucunda hayatın doğal akışının sürdürülmesini insan için zor hale getiren sorunlar yaşanabilir. Bu katliamlar sonucunda, toplumsal sorunlar ile etkin bir şekilde vê zirar dayîna civakê û ferdan û bingeha saziya jiyana civakî, bingeha hêstên baweriyê û baxên ku civakê bi hevûdu girêdide pir zirarê didê. Pêwiste neyê bîrvekirin ku ev bûyerene dibin sedemên gelek birînên rûhî û fizîkî. Bi van êrişan û rewşên wek van de, mirov gelek cureyan de têne bi bandorkirin. Mînak; zordestiya serkeftina bîranîna û rewşê, mekanîzmayên ku jiyana normalde li hemberî bûyerên nerênî û tecrûbeyan de derdikevin holê ew çax pêk nayên, bi astekî girîng hêstên wekî tirs, dehşet, bêçaretî, sûcdarî û hêrsbûn tên hejmartin. Di dawiya bûyerên wiha de li ser jiyana mirovan de gelek aliyan ve tehdît tejîne û jiyana berdewamî têxe asteke pir dijwar. Di dawiya van qetlîaman de, pêwiste ku pirsgirêkên civakî re bi hevûdu re were çareserkirin û alîkariya civakî zêde bibe, li hemberî tirsê mirov bi qewî bibin. Perçeyeke vê alîkariyê jî, alîkariya pêçandina birînên me yên ruhî û fizîkî pir girîng e.

6 TORA PİŞTGİRTİNA PSÎKOSOSYAL A (TPP) - STENBOL 5 birlikte mücadele edilmesi ve sosyal dayanışmanın artması, insanların korku karşısında güçlenmesi için bir olanak oluşturmaktadır. Bu dayanışmanın bir parçası olarak, fiziksel ve psikolojik yaralarımızı sarmanının dayanışmasını da göstermek önemlidir. *** Suruç ta ve Ankara da yaşanan patlamaların insan eliyle gerçekleştirilen olaylar olmaları nedeniyle, bir doğa olayı sonucu gerçekleşen bir felaketten farklı etkilere sahip olabilir. Bu saldırıları gerçekleştirenlere veya arkasındakilere ulaşabilme olanağı, sorumluların yargılanması/ yargılanmaması, bir insanın bunu nasıl yapabildiğine dair kabullenmenin daha zor olması ve insanlığa dair genel tasarımların zedelenmesi gibi çeşitli etkenler kişinin travmayı yaşayış ve anlamlandırma süreçlerinde belirleyici olabilecektir. Olayın, bir kez ya da tekrar tekrar oluşu, toplumsal olarak yas tutulup-tutulmaması, kişilerde birbirinden farklı psikolojik yaşantı- Sedema teqandinên ku li Pirsûs û Enqerê hatinî kirin ku li destên mirovan ve bûne, dibe ku encam û bandorên van û ên bûyereke xwezayî bêguman cûda bin. Tişta ku wê bûyerê bide fêhm kirin û wareya travmayê bide nasîn; têgihiştina kesên ku ev bûyere pêk aniye, kesên ku pişta wan, mehkeme kirina wan kesan, dijwariya qebul kirina ku mirovek bikaribe vî karî bike ye. Pêkhatina bûyerê carekî an çend caran e, civakê şîn girtiye an na ev yeke ne li ser mirovan de cure cure jîndariyên ruhî derdixin holê. Li gor tecrûbeyên ferdî û civakî; lerizandina baweriyê, şikestina rûmetê, hişyarbûna hêrsê, afirandina xemginiyê şidet û cûda bûnê zêde dike û bandora li ser jiyîna civakî gelke girîng û fireh e. Di rexeke din jî gelek kes li alîkî marûzê birînên fizîkî, nêrînên dijminayî û cudatiyê dimînin an / an jî şahidîtîyê dikin; hindakirina lebatan, nasan an / an jî mirin û tirsa hindakirinê jî dijîn. Di rexê din de jî tiştên nediyar ên sosyopolîtîk ji di mirovan de asta xemginiyê

7 6 PSİKOSOSYAL DAYANIŞMA AĞI (PDA) - İSTANBUL lara yol açabilir. Bireysel ve toplumsal deneyimler açısından güven sarsıcı, onur kırıcı, öfke uyandırıcı, kaygı yaratan, şiddeti ve ayrımcılığı tetikleyici nitelikteki bu yaşantıların toplumsal çerçevede etki alanı oldukça geniştir. Öte yandan birçok kişi bir yandan ağır fiziksel yaralanmalara, düşmanca tavırlara ve ayırımcılığa maruz kalırken ve/veya tanık olurken; uzuv kaybı, yakın kaybı ve/veya ölüm ve kayıp korkusu da yaşamaktadır. Diğer yandan, bu zeminde oluşan sosyopolitik belirsizlikler de insanlardaki kaygı düzeyini arttırmakta ve kişileri travmanın olumsuz etkilerine daha açık hale getirmektedir. Bu durum, sözü edilen şiddetin her biçimine bir şekilde maruz kalanlarda fiziksel ve duygusal örselenmelere neden olmuş olabilir. Bu saldırı benzeri yaşantıların kişilerin hayatlarını sürdürmesini olağandan daha zor hale getiren bazı etkilerinin, bazen görece daha kısa zaman içinde gündelik destek zêdetir dike û mirovan nerêniyên travmayê re zêdetir vekirî dike. Mumkûn e ku ev rewşa ha, ev kesên ku li bin bandora cureyeke şidetê mayî re birînên fizîkî ruhî derbixe holê. Ji bo ku mirov li ser van tiştan gişta re were hereket kirina alîkariya sazmaniyên civakî ( jin, dost, eqreba, sazman hvd ), pêk anîna usûla hevkarî, piştgirî û têkoşînê gava ku hevce bike, piştgirtin û alîkariya kesên ku li warê tenduristiya ruhî de xebatê dikin girîng tê te xuyîn û - Tora Piştgirtina Psîkososyal a Stenbol ji ber van sedeman hatiye pêk anin. Gava ku mirov rastî bûyere wiha hatin gelek tecrûbe berxwidandina wan nîşanî me didin.hêstên ku verin jiyîn; şok, şik,tirs, panîk, hêrs, sedemên cur be cur şerm kirin an jî sûcdarî dibe; di laşên wan de ne gazindeyên fizîkî ên wekî êş, tengasî, xwêdan, cerifandin, ser gêjbûn û tevlihevbûna dil çêdibin. Mirov, dibe ku nekare diqata xwe berhev bike û bi zehmet konsantre bibe. Dibe ku îştah û xeva wî de

8 TORA PİŞTGİRTİNA PSÎKOSOSYAL A (TPP) - STENBOL 7 ve temasla geçebildiği görülebilmekte, bazı durumlarda ise bu etkilerin geçmesinin zaman aldığı bilinmektedir. İnsanlar arasında belli bir güven ve adalet duygusunun sağlandığı, ayrımcılık ve şiddetin her türlü biçiminin insan yaşantısının dışında bırakıldığı bir ortamın yaratılması ise olayın etkilerinin en başa çıkılabilir hale geldiği durum olacaktır. Tüm bu olası etkilerle başa çıkabilmek için sosyal destek sistemlerinin (eş, dost, akraba, kurum vb.) harekete geçirilmesi, işbirliği, dayanışma ve mücadele yöntemlerinin sağlanması, gerektiğinde ruh sağlığı alanında çalışan kişilerden destek alınması önemli gözükmektedir ve Psikososyal Dayanışma Ağı - İstanbul bu nedenlerle oluşturulmuştur. *** İnsanlar böyle bir olayla karşılaştıklarında bununla baş etmeye çalıştığımızı gösteren birçok deneyim yaşayabilir. Yaşanabilecek duygular, şok, endişe, korku, panik, öfke, çeşitli gerekçelerle guhertin çêbe. Ev kes dibe ku zûtir hêrs bibe. Dibe ku hereketên wî yên rojane ji mirovên derûdora wî re veguherin an jî pêwendiyên xwe de pirsgirikan bijî. Herweha, dubare bûna bûyeran ku a car caran bêdil tên ber çavên wî, dengên ku tên guhên wî; mumkûn e ku van deng û waneyan nekare dûrî hişê xwe bixe. Carna jî ev kesa li hemberê vev wêne û dengên ku wê bûyerê tînin bîra wî gelek dilsoj dibe; dibe ku hertim hêrsoyî û hişyarî be. Ji pê ve, tiştên ku bûyerê bibîr tînin; cih û tiştan bi taybetî dûr dikeve û jê direve, bi girêdayiya vê yekê m inak; neçûyîna cihê qerebalix, nesarbûna erebeyên umumî, nedîtina hinek hevalan, xwestina nederketina derve an jî nekarina tinêbûniyê. Vana gişt û zêdetir, piştî van bûyerên wiha tiştên ku mirov dibe ku bijî nin. Dibe ku van yekan qet jî neyên jîyandin. Wexta ku we ev tiştene hîs kirin û hun aciz bûn, ev çax hun dikarin alîkarî û piştgiriyê bixwazin. Em dikarin bêjin li bin bandora bûyerên ku hatinî jiyandin, di nav jiyana rojane de

9 8 PSİKOSOSYAL DAYANIŞMA AĞI (PDA) - İSTANBUL utanç veya suçluluk olabilir; çeşitli beden bölgelerinde ağrılar, daralma, terleme, titreme, baş dönmesi ve bulantı gibi çeşitli fiziksel şikayetler yaşanabilir. Kişi, dikkatini toplamakta ve konsantre olmakta zorlanabilir, iştahında ve uyku düzeninde değişimler olabilir. Kişi daha kolay öfkelenir hale gelebilir, çevresindeki kişilere karşı davranışları değişebilir ya da ilişkilerinde sorunlar yaşayabilir. Aynı zamanda, olayın tekrarlayıcı biçimde istemsiz olarak kişinin gözü önüne gelmesi, seslerin kulağında yankılanması; bu görüntü ve sesleri zihinden uzaklaştırmakta zorlanma da mümkündür. Bazen de kişi olayı kendisine hatırlatan görüntü ve seslere karşı aşırı hassas olur; kendini sürekli gergin ve tetikte hissedebilir. Ayrıca olayı hatırlatan yer, şey ve uyaranlardan özellikle uzak durmak ve kaçınmak isteyebilir; bununla ilintili olarak örneğin kalabalık yerlere çıkamamak, toplu taşıma araçlarına binememek, bazı arkadaşları ile görüşmekten kaçınmak, dışarı çıkmak istememek ya da yalnız û piştgirtin û têkiliya mirovan hêsantir derbas dibe û ji bo xeyal û veguhertinê gelek girîng e. Tora Piştgirtina Psîkososyal a Stenbol li hev civîna ruhnasî, psîkiyatrî, xizmeta civakî, tıb û hinek kesên ku saziyên mafên mirovan diparêzin de xebatê dikin pve pêk hatiye û hem sazbûneke piştgirtiyê hem jî ji bo kesên ku piştgirtiya psîkososyal bixwazin re wekî kanalekî ye.

10 TORA PİŞTGİRTİNA PSÎKOSOSYAL A (TPP) - STENBOL 9 kalamamak gibi yaşamının doğal seyrini aksatıcı durumlar yaşayabilir. Tüm bunlar ve daha fazlası, insanların bu tip olaylardan sonra yaşayabileceği deneyimlerdir. Bunların hiçbirinin yaşanmadığı durumlar da elbette olabilir. Bunları rahatsız edici boyutlarda yaşadığınız durumlarda, dayanışma ağımız gibi dayanışma ve destek çalışmalarından faydalanmak isteyebilirsiniz. Yaşanan olayın etkileriyle gündelik hayat içinde daha kolay baş etmekte ilişkilerden alınan desteğin, insanlarla kurulan dayanışmanın ve yaşama ve değişime dair hayallerin korunmasının etkili olacağı söylenebilir. Psikososyal Dayanışma Ağı - İstanbul psikoloji, psikiyatri, sosyal hizmet, tıp ve insan hakları alanında çalışan bazı kurumların bir araya gelmesiyle oluşmuştur ve hem bir dayanışma faaliyeti, hem de psikososyal desteğe ulaşmak isteyenler için bir kanal olarak düşünülmüştür.

11 İletişim Bilgileri Agahiyên Ragihandinê pdaistanbul PdaIstanbul

12 İletişim Bilgileri Agahiyên Ragihandinê pdaistanbul PdaIstanbul Psikososyal Dayanışma Ağı (PDA) - İstanbul Tora Piştgirtina Psîkososyal a (TPP) - Stenbol