GEOMATICS LTD HİZMETLERİ ve DGPS / GIS ÇALIŞMALARI

Transkript

1 GEOMATICS LTD HİZMETLERİ ve DGPS / GIS ÇALIŞMALARI 1. Giriş Ülkemizde yapılan kurumsal projelerin konumsal veri ihtiyaçlarının en verimli şekilde üretimi, derlenmesi ve paylaşılması konularında faaliyet göstermek üzere 1996 yılında kurulan Geomatics Ltd. şirketi halen projeye özel çözümleri ile çalışmalarını sürdürmektedir. Şirketin faaliyetleri içerisinde GPS veya GNSS olarak adlandırılan global konumlama sistemlerinin satış ve hizmet çalışmaları yanında, coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama ile entegrasyonları ve çözümleri bulunmaktadır. Bu bağlamda temsilciğini yaptığı dünya lideri üretici kuruluşlardan donanım ithalatı yapmakta, bu donanımların ülkemiz şartlarına uygunluğunu sağlayan ek donanımları geliştirmekte ve ayrıca ihtiyaca yönelik bilgi sistemi mantığında yazılımlar geliştirmektedir. Belirtilen çalışmalar DSİ, TEİAŞ, HGK, TKGM, birçok üniversite, İl Özel İdareler, TCK, BOTAŞ, TPAO gibi birçok kurum adına yüzlerce adet gerçekleştirilmiştir. Geomatics LTD ülkemizde konusunda projeye özel çalışmalar yapan nadir kuruluşlardan biridir. Hatta kapsam itibariyle tek kuruluş olarak bilinmektedir. 2. DGPS Çalışmaları Teknolojinin çok hızlı gelişimi özellikle konumsal bilgi ihtiyacında oldukça kolaylıklar getirmiştir. Çok yakın zaman öncesine kadar elde edilebilen hassasiyetler artmış ve donanım/yazılım yatırımları azalmıştır. Coğrafi bilgi sistemi uygulamalarının çoğunluğunun gerektirdiği metre altı hassasiyet için gereken yatırım da oldukça düşmüş ve uygulama çalışmaları oldukça kolaylaşmıştır. Aşağıda tüm bu özellikleri barındıran en yeni teknoloji Crescent çip setli Hemisphere A100 modeli ve bu modelin tamamlayıcısı MakroPAD isimli mobil veri işleme yazılımının yeteneklerinden bahsedilmiştir. 3. DGPS Temel Bilgiler GPS cihazları (GPS uydu alıcıları); Konum, zaman ve dolayısıyla hız bilgisi üretebilen, Bu bilgileri muhtelif ara yüzlerle harita ile ilişkilendirebilen, Böylelikle doğa yürüyüşü, gemi seyrüseferi, araç navigasyonu, mühendislik çalışmaları gibi uygulamaları gerçekleştirebilen elektronik sistemlerdir. 1

2 Bahsedilen uygulamaların konumsal hassasiyeti cihazın kalitesine ve çevresel şartlara bağlı olarak 3-15 metre arasında değişir. Maden, Tarım, Orman, Telekom, Harita v.b Hassas mühendislik çalışmaları gibi Seyrüsefer (Navigasyon) harici ihtiyaçlarda yukarıdaki hassasiyetler çoğunlukla yetersiz kalır. Bu durumda Diferansiyel GPS veya DGPS olarak bilinen sistemler kullanılır. Diferansiyel GPS yönteminde koordinatı tespit edilecek noktada bulunan GPS alıcısı bir şekilde hesapladığı koordinatı düzeltir. Koordinat düzeltme işlemi için muhtelif yöntemler mevcuttur. Bu yöntemler; - Post-Processing olarak bilinen arazide toplanan verinin sonradan işlenmesi yöntemi: Bu yöntemde veri arazide toplanıp sonradan büroda işlenir. Dezavantajı, koordinat ölçüden çok sonra tespit edilir ve bazı ölçülerin sonucunun iyi olmadığı ofis ortamında görüldüğünde ölçü için tekrar araziye çıkılmasını gerektirir. Çok özel uygulamalar haricinde terk edilmeye başlanmıştır. - Lokal Real Time olarak bilinen yerel referans istasyonu yöntemi: Gerçek zamanda koordinat üretebilen yöntemlerdendir. Düzeltme verisi gerçek zamanda modem v.s aracılığı ile yerel bir sabit istasyondan alınır. Bu yöntemde de düzeltme verisinin iletimi oldukça problemlidir ve erişim kısıtlıdır. - Uydu Bazlı Real Time Diferansiyel yöntemi: Bu yöntemde koordinat düzeltme işlemi uydulardan alınarak gerçekleşir. Böylelikle hareket veya bölge kısıtlaması ortadan kalkar. Hızlı ve pratik bir şekilde sonuç alınır. Uydu bazlı yöntemde iki farklı tipte uydudan düzeltme alınabilir: -- Ücretli abonelik sistemi ile çalışan uydular (Omnistar): GPS alıcısı ürettiği koordinata uygulayacağı düzeltme verisini bu tip abonelik sistemli ilave uydulardan alır. Abonelik işlemi 1 yıl ila 5 yıl arası süreler için geçerlidir. Bu süre sonunda abonelik yenilenmezse elde edilecek hassasiyet bir kaç metre dolaylarında kalır. -- Ücretsiz yayın yapan SBAS uyduları (WAAS, EGNOS, MSAS): Bu uyduların kapsama alanında olan ülkelerde kullanılabilen bir sistemdir. Ülkemiz üç adet EGNOS uydusunun kapsama alanındadır. Ücretsiz olarak bu düzeltmelerden uygun donanımlar faydalanabilir. Yukarıdaki yazımızda metre altı hassasiyet amaçlı "faz yardımlı kod diferansiyel" çözümü yapan sistemler ele alınmıştır. Farklı sinyal, teknik ve cihazlar kullanılarak çok daha hassas veya kaba sonuçlar elde edilebilir. Tüm sistemler öncelikli olarak mümkün olan en yüksek hassasiyete erişmeye çalışırlar. Ancak hangi sistem kullanılırsa kullanılsın yapılacak işe uyumluluğu, pratikliği, opsiyonel dahi olsa güncelleme ve gelişme imkânları araştırılmalıdır. 2

3 4. DGPS Çözüm Teknikleri Diferansiyel modda çalışarak metre altı seviyede konum bilgisi üretmek mümkündür. Ancak bu hassasiyetin sürekliliği hem cihazın hem de düzeltme kaynağının oldukça güçlü olmasını gerektirir. Uydu bazlı düzeltme verisi kaynağı iki farklı tipte mevcuttur. Düzeltme yayını yapan uydular diğer haberleşme uydularında olduğu gibi ekvator düzleminde bulunurlar ve dünya ile aynı anda hareket ederler. Dolayısıyla dünyadaki herhangi bir noktaya relatif olarak hareketleri yoktur. Geo-stationary olarak da adlandırılırlar. Birinci kaynak abonelik şartı olmadan ücretsiz yayın yapan ve şu anda 3 adet uydudan oluşan EGNOS uydularıdır. EGNOS uyduları diğer benzer uydular olan WAAS ve MSAS ile beraber genel olarak SBAS (Satellite Based Augmenting System) olarak adlandırılır. Ülkemiz yer istasyonları yardımıyla hesaplanıp EGNOS uyduları tarafından yayınlanan düzeltme bölgesinin tam içerisindedir. Aşağıdaki resim SBAS için yer istasyonları sayesinde oluşturulan düzeltme verisi alanını harita üzerinde göstermektedir. İkinci kaynak ise OMNISTAR v.b ticari abonelik sistemi ile çalışan uydulardır. Bu kaynaktan faydalanabilmek için bir adet düzelme yayınlarını alabilen bir alıcı ve bu alıcının seri numarasına kayıtlı bir abonelik mevcut olması gerekir. 3

4 Abonelik başvuru yapıldıktan sonra uydu yayını başlatılır ve zamanı dolduğunda bitirilir. Abonelikler yıllık veya bir kaç yıllık olarak oluşturulabilir. Bir önceki sayfada OMNISTAR kapsama alanı ve yer istasyonları gösterilmektedir. Bahsedilen düzeltme verisi kaynaklarının haricinde DGPS alıcısının kalitesi yani havadaki sinyali değerlendirme kapasitesi, sahip olduğu donanımların kalitesi, dizaynın işe uygunluğu gibi daha bir çok kriter cihazdan zahmetsiz bir şekilde sonuç alınıp alınamayacağını göstermektedir. Aşağıda uzun yıllar boyunca yapılmış AR-GE çalışmalarının sonucu olarak ortaya çıkarılmış CRESCENT chipset teknolojisini kullanan alıcı performans değerlendirmesi ile ilgili grafikler vardır. Yukarıdaki grafik 4 km uzaktaki bir sabit istasyondan yerel olarak yapılmış düzeltme yayını ile elde edilmiş 24 saatlik ölçü grafiğini göstermektedir. Grafikteki en büyük sapma 20cm dir. 4

5 Yukarıdaki grafikte ise SBAS sinyalleri kullanılarak elde edilen 24 saatlik ölçünün dökümü görülmektedir. Sapmalar 50 cm içerisindedir İstatistiksel Bakış GPS alıcıları koordinat bilgisi üreten cihazlardır. Dolayısıyla bir ölçü söz konusudur ve doğada yapılan tüm ölçüler hata bilgisi içermektedir. Birazdan verilecek hassasiyet/doğruluk verilerinin daha iyi anlaşılması için kısa bilgiler verilecektir. Hassasiyet ve doğruluk terimleri hep birbiriyle karıştırılır. Aşağıdaki resimlerde hassasiyet ve doğruluktan ne anlaşılması gerektiği anlatılmıştır. Resimlerde "X" işaretleri yapılan ölçüyü, "kırmızı daire" olması gereken konumu, diğer daireler de gerçek değerden olan sapmayı göstermektedir. Soldaki resimde ölçüler doğrudur (çünkü ortalama değer ile gerçek değer birbirine yakındır, fakat hassas değildir. Ortadaki resimde ise ölçüler hassastır ancak doğru değildir. En sağdaki ölçüler ise hem hassas hem de doğrudur. Gerçek hayattaki karşılıkları ise şu şekildedir. Kırmızı nokta ile ifade edilen doğru değer, koordinatı bilinen ulusal nirengi noktalarıdır (örnek TUTGA). X işaretli noktalar ise GPS/DGPS cihazları ile elde edilen koordinatlardır. Sonuç olarak kullanılan GPS/DGPS cihazından elde edilmesi gereken sonuç koordinat hem hassas hem doğru olmalıdır. Hassasiyet cihazın tutarlı bir şekilde sonuç ürettiğini yani iç duyarlılığının yüksek olduğunu gösterir. Doğruluk ise hata sınırları dahilinde sürekli olarak gerçek değere yakın bir sonuç elde edileceğini garanti eder. Bu bağlamda aşağıda detayları verilen muhtelif testler CRESCENT Chipset'e sahip olan Hemisphere A100 ve Hemisphere R100 serisi alıcıları kullanılarak gerçekleştirilmiş ve sonuçlar farklı bakış açılarında irdelenmiştir. 5

6 4.2. Tutarlılık Testi Koordinatı çok hassas olarak bilinen ve 15 derece yükselme açısı ile çevresi açık olan bir noktada saniyede bir olmak üzere toplam 4014 adet koordinat örneklemesi toplamış ve bilinen koordinata göre dağılımı aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Resimde her bir daire bilinen koordinattan 50cm artımlı sapmaları ifade etmektedir. Grafiğe dökülen kırmızı, mavi ve yeşil noktalar ise toplam 4014 adet olan ölçüleri göstermektedir. Kırmızı renkli noktalar DGPS anteninin çevresine kasıtlı olarak konulan fiziksel engellerle uydu erişimin zorlandığı durumda elde edilen koordinatları ifade etmektedir. Mavi ve yeşiller ise uydu erişiminin normal olduğu ancak erişilen uydu sayısı ve uydu geometrisine göre sınıflanmış koordinatları göstermektedir. Sonuç olarak yoğun orman veya yoğun yerleşim bölgelerinde dahi ortalama 150 cm civarında sapma elde edilmekle beraber, 2 3 katlı binaların olduğu yani ufuk çizgisinden derece yukarıda uydu erişimin olduğu bölgelerde ortalama 50 cm civarında sapmanın elde edildiği görülmektedir. 6

7 4.3. Nokta Performans Testi Yukarıda bahsedilen süreklilik performans testinin haricinde birde koordinatı bilinen muhtelif noktalarda testler yapılmış ve anlık olarak elde edilen değerler gerçek değerler ile karşılaştırılmıştır. Aşağıda bu farklar tablo halinde verilmiştir. Nokta no Enlem Boylam ' " Bilinen " Farklar ' " Bilinen " Farklar Toplam Sapma GCP m GCP m GCP m GCP m GCP m GCP m GCP m GCP m Yukarıda listelenen hassasiyet değerleri mutlak sapmalardır. Kot, koordinat farkı gibi relatif sapmalar uygun uydu erişim durumunda 30cm civarında kalmaktadır. 5. DGPS Veri Toplama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Uygulaması El Bilgisayarı Yazılımı DGPS uygulamaları uygun bir alıcı ile metre altı hassasiyette üretilen konum bilgisi ve bu konum bilgisinin uygun bir yazılım aracılığı ile derlenmesi şeklinde özetlenebilir. Bu bağlamda uygun bir alıcının yanında arazide çalışabilecek bir bilgisayar ve bu bilgisayarda koşacak bir yazılımın seçilmesi de çok önemlidir. Her ne kadar yüksek hassasiyetli koordinat çiftleri elde edilmiş olsa dahi bu verinin en hızlı, doğru ve zahmetsizce değerlendirilmesi gerekir. Bu değerlendirme işlemi için Geomatics AR-GE birimi tarafından herhangi bir hazır kütüphane kullanmadan tamamen yerli güçlü bir yazılım geliştirilmiştir. Yazılım Windows CE. NET ve Windows XP işletim sistemlerinde Coğrafi Bilgi Sistemleri mantığında çalışan iki farklı versiyondan oluşmaktadır. CE.NET işletim sisteminde çalışan versiyon arazide tüm harita çalışmalarını tamamlayabilecek yetenekte bir yazılımdır ve endüstriyel el bilgisayarlarında çalışmaktadır. XP versiyonu ise ofiste yapılması gereken ön hazırlıklar olduğu durumda ve araziden toplanan verilerin farklı GIS formatlarına dönüşümünde kullanılır. Her iki versiyon yazılımın ürettiği veriler kendi içlerinde tamamen uyumludur. 7

8 Bugüne kadar yapılan harita çalışmaları, koordinat bilgisi ve krokiden ibaretti. Arazide koordinat bilgileri toplandıktan sonra, krokiler ofis ortamında birleştirilerek sayısal haritalar oluşturulur. Bu çalışmalar uzun süre, yüksek maliyet ve çok personel gerektiriyordu. Son yıllarda Coğrafi bilgi sisteminin gelişmesi ve yaygınlaşması ile birlikte, veri standartları ve çeşitleri de artmıştır. Günümüzde yapılan kadastral, jeoloji, altyapı gibi her türlü haritalar GIS veri standartlarına uygun, akıllı haritalar olmak zorundadır. Dolayısı ile arazide topladığımız veriler, sadece koordinat bilgisi içermemekte bunun yanında belki onlarca coğrafi olmayan veri de barındırmaktadır. Sayısal haritaların yapımı yanında, harita güncellemede de büyük sıkıntılar yaşanmaktaydı. GIS tabanlı veri toplama ve güncelleme yazılımı ile bütün bu zorluklar aşılmış bulunmakta, Mobile GIS veri toplama sistemimiz ile GIS haritalarınızı veya sayısal haritalarınızı mobil olarak yanınızda taşıyabilir, GPS bağlı sistemlerle veri toplama ve güncellemelerinizi yapabilirsiniz. Mobile GIS yazılımı farklı projeler için tarafımızca oluşturulmuş veritabanlarına sahiptir. Bu veritabanlarına göre kullanıcı arazide çoktan seçmeli veriyi koordinata ilişkilendirebilir. Hatta ilave alt kategoriler var ise TXT dosyasına ekleyerek veritabanını zenginleştirebilir. Veritabanı çalışması yaptığımız projeler: Tedaş Telekomünikasyon Tarım Bakanlığı İl Özel İdareler Su Kanal Müdürlükleri Belediye, Üniversite, GIS Veri toplama ihtiyacı olan Kurumlar Tamamen Türkçe kullanıma sahiptir: Ara yüz ve menüler benzer projelerde çalışmış personelin şimdiye kadar kullandığı terim ve mantık kullanılarak tamamen Türkçe olarak dizayn edilmiştir. Böylelikle çalışacak teknik personel çok kısa bir eğitim ile hemen çalışmaya başlayabilmektedir. Gerekirse İngilizce ve başka dillere çevrilebilir. Otomatik veya Manuel olarak parsel bilgisi toplama: Arazide herhangi bir parsel bilgisi toplarken, parsel köşe noktalarını işaretlediğinizde aynı zamanda otomatik olarak alanını çizilebilir. Çizilen alanlın toplam alan bilgisi ve çevre uzunluğu bilgisi otomatik olarak veri tabanına kaydedilir. 8

9 DGPS ile gerçek zamanlı metre altı hassasiyette konum toplama: Üzerinde çalıştığı endüstriyel bilgisayarın bluetooth bağlantı özelliğinden faydalanarak Hemisphere marka DGPS ürünlere kablosuz bağlanıp senkronize çalışabilmektedir. Hemisphere marka ürünlerin yüksek hassasiyetteki konum bilgisi böylelikle coğrafi bilgi sistemi ortamında derlenebilmektedir. Ayrıca yazılım üzerinden cihazın çözüm performansı, erişilen uydu sayısı, koordinat ve yükseklik gibi bilgiler de görülebilmektedir. Projeye göre özelleştirilebilen (kullanacak personelin eğitimi ve ihtiyaca göre ara yüzü düzenlenebilen) ara yüz: Yazılım üzerindeki menüler ve ikonlar kullanıma göre kaldırılıp eklenebilmektedir. Böylelikle fazla olduğu düşünülen fonksiyonlar olmadan ara yüz mümkün olduğunca sadeleştirilebilmekte veya yeni ikonlar eklenebilmektedir. Ulusal ve uluslar arası tüm koordinat sistemlerini desteklemektedir: Ülkemizde birçok harita altlık kaynağı mevcuttur. Ancak bu kaynakların referans aldığı koordinat sistemleri farklılık gösterebilmektedir. Bu farklılıkları ortadan kaldırarak tüm verileri aynı projede kullanabilmek için program ulusal ve uluslar arası koordinat sistemlerini desteklemektedir. Örneğin ülkemizde kullanılan UTM (6 derece), Gauss Kruger (3 derece), Coğrafi (Enlem Boylam) koordinat sistemleri ile ED50, ITRF XX datumları ve ayrıca iki-üç boyutlu dönüşüm parametreleri ile yerel sistemleri de desteklemektedir. Toplanan verinin öznitelikleri kullanılarak sorgulanabilmesi mümkündür: Yazılım toplanan grafik bilgilerin öznitelikleri kıstas olmak koşuluyla seçilebilmesi, sıralanabilmesi gibi işlemleri gerçekleştirilebilmektedir. Öznitelik veri sorgusu yapılırken VE, VEYA, BÜYÜK, KÜÇÜK gibi mantık kullanarak çoklu öznitelik sütunu da seçilebilmektedir. Ayrıca herhangi bir alana veya çoklu çizgiye ait Alan ve Toplam Çevre uzunluğu da sorgulanabilmektedir. 9

10 Katman mantığı ile çalışabilmektedir: Uygulama sahasına göre projede mevcut olan altlıklar çalışmaların kolaylaştırılması için katman katman yüklenebilmekte ve istenildiğinde eklenip kaldırılabilmektedir. Örneğin uydu görüntüsü ve taranmış 1/ lik harita gibi raster, hâlihazır harita gibi vektör haritalar ile çalışılan katman üst üste açılabilmekte ve istenilen kapatılabilmektedir. Toplanan verinin kaydedileceği katman listeden kullanıcı tarafından seçilebilmektedir. Ayrıca ekranda görünebilirlik performansını artırıcı etiket açıp kapama, ölçek ayarına göre katman görünebilirliği gibi ilave özelliklerde mevcuttur. Aynı katmana ister nokta, ister çizgi, isterse kapalı alan ekleyebilmektedir: Arazi çalışmalarında karşılaşılabilecek rogar gibi nokta, kablo gibi çizgi, bina gibi kapalı alan objelerini aynı katmana kaydedilebilmekte ve böylece kullanım kolaylığı sağlanmaktadır. İstenildiği kadar sayıda ve tipte öznitelik (attributefeature) eklenebilmektedir: Projeye göre her bir katman, farklı sayıda ve veri tipinde öznitelik verisine ihtiyaç duyabilmektedir. Projede toplanacak veri çeşidine göre önceden tasarlanan veritabanı oluşturulabilmekte ve sonradan ekleme veya çıkarma yapılabilmektedir. Hatta kullanım kolaylığı açısından önceden tasarlanmış uygun proje seçildiğinde otomatik olarak veritabanı dizaynı da seçilmiş olmaktadır. Öznitelik verisi için kütüphaneye veri eklenip çoktan seçmeli çalışabilmektedir: Daha önceden tasarlanmış veritabanı proje içeriğine göre doldurulan kütüphane kullanabilmektedir. Böylelikle kullanıcı arazide toplayacağı öznitelik verisini yazmaktansa çoktan seçmeli olarak kullanabilmekte, veriye ilişkin açıklamaları çok hızlı girebilmektedir. 10

11 Lazer Mesafe Ölçer gibi ilave cihazlar ile beraber kullanılabilmektedir: Erişimin zor olduğu noktalara gitmeden koordinat tespiti için kullanılan profesyonel lazer mesafe ölçer veya derinlik ölçülerinde kullanılan Echo-Sounder gibi ilave cihazları kullanarak veri üretimi entegrasyonu mümkündür. Yüz adet taranmış 1/ lik harita paftasını dahi aynı anda açıp çok hızlı bir şekilde çalışabilmektedir: Yazılım oldukça güçlü bir algoritma kullanarak yüklenen verinin performanslı bir şekilde büyütülebilmesi, küçültülebilmesi, kaydırılabilmesi gibi en çok kullanılan temel işlemlerin gerçekleşebilmesini sağlar. Ayrıca altlık olsun olmasın kayıt, katman seçimi, aplikasyon (yerinde tespit), öznitelik girme/seçme, serbest çizim, alan hesabı, mesafe sorgulama gibi işlemler de çok hızlı bir şekilde gerçekleşir. Birçok vektör ve raster formatları destekleyebilmektedir: AutoCAD (DXF), NetCAD (DXF, NCN), Esri (SHP), Mapinfo (TAB) ve TXT, MapeXplorer (MPL), MicroStation V7 (DGN), Google Earth (KML), Magellan (UPT, LOG) gibi vektör formatlar ile Erdas (ECW) raster formatı desteklemektedir. CE.NET endüstriyel platformda çalışmaktadır: Arazi çalışmalarında üstün performans gösteren endüstriyel bilgisayarların işletim sistemi olan CE. NET te çalışabilmektedir. MakroPAD Geomatics AR-GE ekibi tarafından geliştirilmiştir. 11

12 6. Coğrafi Bilgi Sistemleri Uygulaması Masaüstü Bilgisayarı Yazılımı - MapeXplorer MapeXplorer arazide gerçekleşen çalışmaların büroda da görüntülenip gerekiyorsa ilave çalışmaların yapılabilmesini sağlayan, grafik ara yüzlü, Türkçe menülü, MakroPAD ile birebir aynı veri formatında, PC üzerinde çalışan bir yazılımdır. Kütüphane oluşturma, altlık haritaların hazırlanması, format dönüşümleri, koordinat sistemi ayarları gibi işlemler için kullanılabilmektedir. Ayrıca bu yazılım ile Magellan El tipi GPS alıcıları ile Hemisphere DGPS cihazlarına veri derleme ve arazide toplanan verilerin arşivlenmesi amacıyla da kullanılabilir. Toplanan tüm veriler bir buton aracılığı ile Google Earth programına da atılabilmektedir. 12

13 Yazılım yukarıda sayılan MakroPAD in tüm özelliklerine gerçek zamanlı veri toplama haricinde NCN, DXF, SHP, MIF vb. uzantılı dosyaları açarak altlık olarak kullanma yeteneğine sahiptir. DXF formattaki bir projeden alınan Harita aşağıda görülmektedir. Desteklediği formatlar Alan hesabı ve bilgi sorgulama 7. Sonuçlar Yukarıda Geomatics Ltd in DGPS ve Coğrafi Bilgi Sistemi mantığında veri toplama ve güncelleme ile ilgili yaptığı çalışmalar özetlenmiştir. Bahsedilen tüm çalışmalar birçok kurum ve kuruluşlara yapılan projelerin içeriği olarak ülkemiz koşullarına yönelik geliştirilen donanım ve yazılımların bütünüdür. Ancak ihtiyaçlar projeye göre halen farklılıklar gösterebilmektedir. Bu bağlamda Geomatics Ltd in en güçlü tarafı projeye özel çözümleri yurtdışına bağımlı olmadan en hızlı şekilde uygulamaya sokabilmesi olarak ortaya çıkmaktadır. MapeXplorer Geomatics AR-GE ekibi tarafından geliştirilmiştir. 13