Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Kitapçığı

Transkript

1

2 Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Kitapçığı

3 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU TBMM KABUL TARİHİ : RESMİ GAZETE YAYIM TARİHİ : RESMİ GAZETE NO. : KANUN NUMARASI : Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 30/06/2012 tarihinde Resmi Gazetede Yayımlanarak (Kademeli olarak) Yürürlüğe Girmiştir. Kapsam: Sayı sınırı olmaksızın, Memur, işçi, işveren, çırak, stajyer tüm çalışanlar, Kamu ve özel sektöre ait bütün işler ve işyerleri, Tarım vb. dahil tüm işkolları İstisna: TSK, emniyet, MİT, afet müdahale ekipleri, ev hizmetleri, kendi nam ve hesabına tek başına çalışanlar Temel İş Sağlığı ve Güvenliği 2

4 TANIMLAR MADDE 3- (1) Bu Kanunun uygulanmasında; Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını, Çalışan: Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın kamu veya özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişiyi, Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışanı, Destek elemanı: Asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişiyi, İş güvenliği uzmanı: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip mühendis, mimar veya teknik elemanı, İşyeri hekimi: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, işyeri hekimliği belgesine sahip hekimi, İş kazası: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olayı, 3 İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Müdürlüğü

5 Meslek hastalığı: Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalığı, İşyeri: Aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçları da içeren organizasyonu, İşveren: Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları, işveren vekili: İşveren adına hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev alan işveren vekilleri, bu Kanunun uygulanması bakımından işveren sayılır. Kurul: İş sağlığı ve güvenliği kurulunu, Ortak sağlık ve güvenlik birimi: Kamu kurum ve kuruluşları, organize sanayi bölgeleri ile Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren şirketler tarafından, işyerlerine iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça yetkilendirilen birimi, Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini, Tehlike sınıfı: İş sağlığı ve güvenliği açısından, yapılan işin özelliği, işin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları ile ilgili diğer hususlar dikkate alınarak işyeri için belirlenen tehlike grubunu, Temel İş Sağlığı ve Güvenliği 4

6 Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini, Risk değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla gerekli çalışmaları yapmak. Amaç BU KANUNUN AMACI NEDİR? 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu nun yürürlüğe girmesi ile mevzuattaki dağınıklığın giderilmesi, kapsamının genişletilmesi ve konulara bütüncül yaklaşım sergileyen bir yapıya kavuşturulması amaçlanmıştır. Bu Kanunun amacı; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir. KANUNDAN BAŞKA YÖNETMELİKLERDE VAR MI? İş Sağlığı ve Güvenliği İle İlgili Çeşitli Yönetmelikler Çıkarıldı. İSG Kanunun uygulanmasına yönelik yaklaşık 40 a yakın yönetmelik çıktı.»» Acil durumlar yönt. 5 İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Müdürlüğü

7 »» Risk değerlendirmesi yön.»» İş ekipmanları yön.»» Çalışma ortam ve şartlar»» Gece çalışmaları yön.»» İş Sağ. ve Güv. Kurullar Yön.»» Ekranlı Araçlarla Çal. Sağ. ve Güv. Önlemleri Hakkında Yönetmelik»» Elle Taşıma İşleri Yön.»» İş yeri bina ve eklentileri yön.»» İş güvenliği hizmetlerinin alımı»» Büyük kaza önleme politika belgesi»» Kişisel Kor. Don. İşy. Kul. Hak. Yön.»» Yapı İşlerinde İş Sağ. ve Güv. Yön.»» Çal. İş Sağ. ve Güv. Eğitimleri Hak. Yön.»» Çal. Patlayıcı Ortam Tehlike Hak. Yön.»» Çal. Gürültü ile İlgili Risk. Kor. Yön.»» Çal. Titreşim ile İlgili Risk. Kor. Yön SORUMLULUĞUMUZ NEZAMAN BAŞLIYOR? Soru : 6331 sayılı Kanunun 6 ve 7 nci maddelerinde ne anlatılıyor? Cevap: İşyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları bulundurma zorunluluğu ile ilgili maddeler. Soru : Ne zaman İş Güvenliği Uzmanı ve İş Yeri Hekimi bulundurmak zorunda kalacağım? Cevap: 50 den az çalışanı olan az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için ( ) 50 den az çalışanı olan tehlikeli sınıfta yer alan Temel İş Sağlığı ve Güvenliği 6

8 işyerleri için ( ) 50 den az çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için ( ) Diğer işyerleri için kanun yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra, ( ) Her ne kadar kamu kurumlarında İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanı bulundurma zorunluluğu 30 haziran 2016 tarihinde başlasa da; İşveren (Kamu veya Özel) hangi tehlike sınıfında olursa olsun 1 kişi dahi çalıştırsa diğer sorumluluklar de başladı. Soru : Bu sorumluluklar nelerdir? Cevap: 1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurullarının Oluşturulması 2. Risk analizlerinin yapılması 3. Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım planları 4. Tahliye planları 5. Çalışanların bilgilendirilmesi 6. Çalışanların eğitimi 7. Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması 8. Çalışanların sağlık gözetimi 7 İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Müdürlüğü

9 NE YAPILMASI GEREKİYOR? İSG Uzmanı ve İş Yeri Hekimi bulundurma yükümlülüğü başladı ise; Kadrolu olarak İSG Uzmanı ve İş Yeri Hekimi bulundurabilir, İşveren bu niteliklere sahip ise görevi kendi üstlenebilir, Yetkilendirilmiş OSGB (Ortak Sağlık Güvenlik Birimi) nden bu hizmeti satın alabilir. Yapılması gereken tüm çalışmaları İSG Uzmanı ve İş Yeri Hekimi yürütür. AYDA KAÇ SAAT HİZMET ALMAM GEREKİYOR? İSG UZMANI 10 dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına yılda en az 60 dakika. Az tehlikeli sınıfta çalışan başına ayda en az 6 dakika 2016 >10 dk. Tehlikeli sınıfta çalışan başına ayda en az 8 dakika 2016 > 20 dak. Çok tehlikeli sınıfta, çalışan başına ayda en az 12 dakika 2016 > 40 dk. İŞYERİ HEKİMİ Az tehlikeli sınıfta; ayda en az 4 dakika > 5 dak. Temel İş Sağlığı ve Güvenliği 8

10 Tehlikeli sınıfta; ayda en az 6 dakika 2016 > 10 dak. Çok tehlikeli sınıfta; ayda en az 8 dakika > 15 dak. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve on ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde diğer sağlık personeli görevlendirir. (6331/Md:6-1-a) İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREVLENDİRME SÜRELERİ YÜRÜRLÜKTE TAM ZAMANLI ÇALIŞAN BAŞINA (AYDA) AZ TEHLİKELİ 2000 KİŞİ 6 dk TEHLİKELİ 1500 KİŞİ 8 dk ÇOK TEHLİKELİ 1000 KİŞİ 12 dk İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREVLENDİRME SÜRELERİ DAN İTİBAREN TAM ZAMANLI ÇALIŞAN BAŞINA (AYDA) AZ TEHLİKELİ 1000 KİŞİ 10 dk 9 İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Müdürlüğü

11 TEHLİKELİ 500 KİŞİ 20 dk ÇOK TEHLİKELİ 250 KİŞİ 40 dk İŞ YERİ HEKİMLERİNİN GÖREVLENDİRME SÜRELERİ YÜRÜRLÜKTE TAM ZAMANLI ÇALIŞAN BAŞINA (AYDA) AZ TEHLİKELİ 2000 KİŞİ 4 dk TEHLİKELİ 1500 KİŞİ 6 dk ÇOK TEHLİKELİ 1000 KİŞİ 8 dk İŞ YERİ HEKİMLERİNİN GÖREVLENDİRME SÜRELERİ DAN İTİBAREN TAM ZAMANLI ÇALIŞAN BAŞINA (AYDA) SAĞLIK MUAYENELERİ AZ TEHLİKELİ 2000 KİŞİ 5 dk 5 Yıl TEHLİKELİ 1000 KİŞİ 10 dk 3 Yıl ÇOK TEHLİKELİ 750 KİŞİ 15 dk 1 Yıl YÜKÜMLÜLÜKLERİMİ YERİNE GETİRMEZSEM NE OLUR? İDARİ PARA CEZALARI ÖRNEK 50 Kişi Çalışanı olan bir işyeri 10 ay boyunca İş güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi bulundurmamış. CEZA (İş Güvenliği Uzmanı Bulundurmama) TL TL (1. ay) 5601 x10 ay = TL (10 ay sonra) CEZA (İş Yeri Hekimi Bulundurmama) Temel İş Sağlığı ve Güvenliği 10

12 6.167 TL (1. ay) 5601 x10 ay = TL (10 ay sonra) 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İnceleme Tüm Çalışanlar İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Kapsamına Alındı Kapsamlar; (Madde 2) 1. Kamu 2. Özel sektör 3. Çırak ve stajyerler 4. Tüm istihdam edilenler İstisnalar; (Madde 2) 1. Ev hizmetleri 2. Bağımsız çalışanlar 3. Türk Silahlı Kuvvetleri 4. Kolluk kuvvetleri 5. Milli İstihbarat Teşkilatı 6. Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri İşverenlerin Yükümlülükleri Daha Ayrıntılı Tanımlandı (1) İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür Her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar. 11 İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Müdürlüğü

13 İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar. Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. İşverenlerin Yükümlülükleri Daha Ayrıntılı Tanımlandı (2) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır. Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır. İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz. Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz. Çalışanların Yükümlülükleri Daha Ayrıntılı Tanımlandı (1) Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür. İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak Temel İş Sağlığı ve Güvenliği 12

14 çıkarmamak ve değiştirmemek. Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak. Çalışanların Yükümlülükleri Daha Ayrıntılı Tanımlandı (2) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek. Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak. Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak. Tüm İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonellerinin Görevlendirilmesi Sağlandı Bütün çalışanlar, sayı sınırlaması ve işyeri türüne bakılmaksızın iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinden yararlanacaktır. Kamu kurum ve kuruluşlarında da iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirme zorunluluğu getirilmiştir. Çok tehlikeli Tehlikeli Az tehlikeli (A) sınıfı (B) sınıfı > 4 YIL (A) sınıfı (C) sınıfı > 3 YIL (B) sınıfı 13 İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Müdürlüğü

15 Tüm İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonellerinin Görevlendirilmesi Sağlandı Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirir. Bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir Bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonellerinin Yükümlülükleri Arttı Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının yetki belgesi askıya alınır. Kamu hariç, 10 dan az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli işyerleri desteklenecektir. 10 dan az çalışanı bulunan, az tehlikeli sınıftaki işyerleri Bakanlar Kurulu kararı ile desteklenecektir. Kamu kurumları hariç ondan az çalışanı bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta bulunan işyerlerinin, ekonomik sürdürülebilirliklerinin sağlanması amacıyla, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesinde Bakanlıkça maddi destek sağlanacaktır Çalışanların Tamamı Sağlık Gözetimine Tabi Tutulacaktır Çalışanların tamamının sağlık gözetimine tabi Temel İş Sağlığı ve Güvenliği 14

16 tutulmaları sağlanmış ve bu yükümlülüğün maliyetinin işverence karşılanması öngörülmüştür. Ayrıca, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamayacaklardır. İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Bildirimleri İşveren tüm iş kazaları ve meslek hastalıklarının kaydını tutmak, gerekli incelemeleri yaparak rapor hazırlamak ve son dakika önlenmiş olayların (ramak kala) dahi değerlendirmesini yapmak ile yükümlüdür. İşverenler, iş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından bildirilen meslek hastalıklarını ise öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde SGK ya bildirilecektir. İş kazaları ve meslek hastalıklarının kayıtları daha etkin ve güncel hale getirilecek. SGK İşveren Yetkili sağlık hizmeti sunucusu (Hastane) İşyeri hekimi Diğer sağlık personeli Sağlık hizmeti sunucusu (Aile hekimi, Poliklinik, Tıp merkezi, Özel hastane) 15 İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Müdürlüğü

17 Acil Durum Planları, Yangınla Mücadele ve İlk Yardım İlkyardım, yangınla mücadele, kişilerin tahliyesi, ciddi ve yakın tehlikeyle karşılaşılması gibi durumlar için önceden planlama ve hazırlık yapılması işyerlerinin yükümlülükleri arasındadır. Hayati ve özel tehlike bulunan yerlere yeterli bilgi ve talimatı olmayan çalışanların girmemesi için de gerekli tedbirlerin alınması sağlanmış ve oluşabilecek kayıpların önüne geçilmiştir. Çalışanların Bilgilendirilmesi ve Eğitimi İşveren, tüm çalışanlarını iş sağlığı ve güvenliği konusunda bilgilendirmekle yükümlüdür. Çalışanlar, işyerinde karşılaşabilecekleri her durum hakkında olduğu gibi, hak ve sorumlulukları ile ilgili de bilgilendirilecektir. Tehlikeli ve çok tehlikeli işyerlerinde çalışacak olanların, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgelemeleri şart olmuştur. Temel İş Sağlığı ve Güvenliği 16

18 İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitim Konuları 1. Genel konular a) Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler, b) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları, c) İşyeri temizliği ve düzeni, ç) İş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sonuçlar 2. Sağlık konuları a) Meslek hastalıklarının sebepleri, b)hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanması, c) Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri, ç) İlkyardım 3. Teknik konular a) Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri, b) Elle kaldırma ve taşıma, c) Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma, ç) İş ekipmanlarının güvenli kullanımı, d) Ekranlı araçlarla çalışma, e) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri, f)iş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri ile tekniklerinin uygulanması, g) Güvenlik ve sağlık işaretleri, ğ) Kişisel koruyucu donanım kullanımı, h) İş sağlığı ve güvenliği genel kuralları ve güvenlik kültürü, ı) Tahliye ve kurtarma 17 İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Müdürlüğü

19 Çalışan Temsilcisi Kavramı Kademeli olarak iki ile elli arasında çalışanı bulunan işyerlerinden başlamak üzere, iş sağlığı ve güvenliği konularında işverene önerilerde bulunma, gerekli tedbirlerin alınmasını isteme gibi konularda işyerindeki tüm çalışanlarla işveren arasındaki iletişimi sağlamak üzere, çalışanlar arasında yapılacak seçimle veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla iş sağlığı ve güvenliği çalışan temsilcisi görevlendirilmesi hükmü getirilmiştir. Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinin Bulunduğu İşyerlerinde Oluşturulacak İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu İle İlgili Düzenleme Yapılmıştır Aynı çalışma alanında birden fazla işverenin bulunması durumları özel olarak düzenlenmiştir Çalışan, ciddi ve yakın tehlikeyle karşı karşıya kaldığında çalışmaktan kaçınma hakkını kullanabilecek. İşyerlerinde Hayati Tehlike Tespitinde İşyerini Kapatma Yerine İşin Durdurulması Hükmü Getirilmiştir Hayati tehlike tespitinde işyerlerinin bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında işin durdurulması hükmü getirilmiş ve böylece işyerinin tamamen kapatılmasıyla yaşanabilecek mağduriyetler giderilmiştir. Temel İş Sağlığı ve Güvenliği 18

20 Büyük Endüstriyel Kaza Oluşabilecek İşyerleri İçin Düzenleme Yapılmıştır Büyük endüstriyel kaza oluşabilecek işyerlerine, işyerinin büyüklüğüne göre büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporunun işletmeye başlanmadan önce hazırlanması yükümlülüğü getirilmiştir Elektronik Ortamda Belgeleme Bakanlık her türlü belge veya bilgiyi, elektronik ve benzeri ortamlar üzerinden isteyebilir, arşivleyebilir, bu ortamlar üzerinden onay, yetki, bilgi ve belge verebilir. Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi Ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere Konsey görev yapacaktır. Konsey yılda iki defa olağan toplanacaktır. Bakanlık Müsteşarının İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü, Çalışma Genel Müdürü, İş Teftiş Kurulu Başkanı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji, Çevre ve Şehircilik, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Gıda, Tarım ve Hayvancılık, Kalkınma, Millî Eğitim ile Sağlık bakanlıklarından ilgili birer Genel Müdür, işçi ve işveren temsilcileri 19 İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Müdürlüğü

21 Ulusal Yayın Zorunluluğu Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu ile ulusal, bölgesel ve yerel yayın yapan özel televizyon kuruluşları ve radyolar; ayda en az altmış dakika iş sağlığı ve güvenliği, çalışma hayatında kayıt dışılığın önlenmesi, sosyal güvenlik, işçi ve işveren ilişkileri konularında uyarıcı ve eğitici mahiyette yayınlar yapmak zorundadır. HANGİ ÇALIŞMALARIN YAPILMASI GEREKİYOR? 1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurullarının Oluşturulması 2. Risk analizlerinin yapılması, 3. Acil Durum Planlarının hazırlanması, 4. İSG eğitimlerinin verilmesi, 5. Gerekli önlemlerin alınması 6. Sağlık muayenelerinin yapılması AYDA KAÇ SAAT HİZMET ALMAM GEREKİYOR? Zorunluluk yok. Kendi bünyemizde ekipler oluşturarak çalışmalar yapılabilir. RİSK ANALİZİ NEDİR? NİYE YAPILIR? İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, Bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi, Kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmalardır. Temel İş Sağlığı ve Güvenliği 20

22 RİSK ANALİZİNİ KİMLER YAPAR? Risk değerlendirmesi ekibi aşağıdakilerden oluşur. 1. İşveren veya işveren vekili. 2. İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri. 3. İşyerindeki çalışan temsilcileri. 4. İşyerindeki destek elemanları. 5. İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar. RİSK DEĞERLENDİRMESİ İŞVEREN VEYA VEKİLİ İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI RİSK DEĞERLENDİRME EKİBİ KURULUR ÇALIŞAN TEMSİLCİLERİ İŞ YERİ HEKİMİ DESTEK ELEMANLARI RİSKLER KONUSUNDA BİLGİ SAHİBİ ÇALIŞANLAR 21 İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Müdürlüğü

23 RİSK DEĞERLENDİRME AŞAMALARI NELERDİR? İŞ SAĞ. VE GÜV. RİSK DEĞERLEN. YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: a) Planlama b) Risk kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması 1. Tehlike veya tehlike kaynaklarının ortadan kaldırılması. 2. Tehlikelinin, tehlikeli olmayanla veya daha az tehlikeli olanla değiştirilmesi. 3. Riskler ile kaynağında mücadele edilmesi. c) Risk kontrol tedbirlerinin uygulanması ç) Uygulamaların izlenmesi RİSK DEĞERLENDİRME ÖRNEĞİ ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ.. DAİRESİ BAŞKANLIĞI.. ŞUBE müdürlüğü RAPOR NO RİSK DEĞ. YAP. BÖLÜM YÜRÜRLÜK TARİHİ GEÇERLİLİK TARİHİ SAYFA NO TEHLİKE VE RİSK TANIMLAMA RİSK DEĞERLENDİRME RİSK KON- TROL MADDE NO TEHLİKE RİSK RİSK ATINDAKİLER OLASILIK ŞİDDET RİSK PUANI RİSK GRUBU ALINACAK ÖNLEMLER TERMİN (SÜRE) SORUMLUSU OLASILIK ŞİDDET RİSK PUANI RİSK GRUBU 1 Elektirk Kırık, yıpranmış ve çatlak piriz ve fişlerin kullanımı Çalışanlar Kırık, yıpranmış ve çatlak piriz ve fişler kullanılmamalıdır. 5 (Gün) Salim Övüç -Teknisyen Temel İş Sağlığı ve Güvenliği 22

24 DÖKÜMANTASYONDA NELER BULUNUR? 1) Risk değerlendirmesi asgarî aşağıdaki hususları kapsayacak şekilde dokümante edilir. b) Gerçekleştiren kişilerin isim ve unvanları ile bunlardan iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi olanların Bakanlıkça verilmiş belge bilgileri. c) Gerçekleştirildiği tarih ve geçerlilik tarihi. ç) Risk değerlendirmesi işyerindeki farklı bölümler için ayrı ayrı yapılmışsa her birinin adı. d) Belirlenen tehlike kaynakları ile tehlikeler. e) Tespit edilen riskler. RİSK DEĞERLENDİRMESİNDE BULUNMASI GEREKENLER 1-İşyerinin unvanı, adresi ve işverenin adı. 2-Gerçekleştiren kişilerin isim ve unvanları ile bunlardan iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi olanların Bakanlıkça verilmiş belge bilgileri. 3-Gerçekleştirildiği tarih ve geçerlilik tarihi. 4-Risk değerlendirmesi işyerindeki farklı bölümler için ayrı ayrı yapılmışsa her birinin adı. 5- Belirlenen tehlike kaynakları ile tehlikeler. 6-Tespit edilen riskler. 7-Risk analizinde kullanılan yöntem veya yöntemler. 8-Tespit edilen risklerin önem ve öncelik sırasını da içeren analiz sonuçları. 9-Düzeltici ve önleyici kontrol tedbirleri, 23 İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Müdürlüğü

25 gerçekleştirilme tarihleri ve sonrasında tespit edilen risk seviyesi. 10-Risk değerlendirmesi dokümanının sayfaları numaralandırılarak; gerçekleştiren kişiler tarafından her sayfası paraflanıp, son sayfası imzalanır ve işyerinde saklanır. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI-1 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete Tarihi: Sayısı:28532 Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. Kurul aşağıda belirtilen kişilerden oluşur: a) İşveren veya işveren vekili, b) İş güvenliği uzmanı, c) İşyeri hekimi, ç) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi, d) Bulunması halinde sivil savunma uzmanı, e) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta, f) Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması halinde baş temsilci. Az tehlikeli gruptaki işyerlerinin Kurullarında şimdilik İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu yoktur. Temel İş Sağlığı ve Güvenliği 24

26 Kurulun başkanı işveren, kurulun sekreteri ise iş güvenliği uzmanıdır. İş güvenliği uzmanının tam zamanlı çalışma zorunluluğu olmayan işyerlerinde ise kurul sekretaryası; insan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi tarafından yürütülür. ÇALIŞAN TEMSİLCİLERİNİN SEÇİMİ > 6 ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ 1- İşyerinin tam süreli daimi çalışanı olması, 2- En az 3 yıllık iş deneyiminin bulunması, 3- En az ortaokul düzeyinde öğrenim görmüş olması. Kurulun görev ve yetkileri şunlardır; a) İşyerinin niteliğine uygun bir iş sağlığı ve güvenliği iç yönerge taslağı hazırlamak, işverenin veya işveren vekilinin onayına sunmak ve yönergenin uygulanmasını izlemek, izleme sonuçlarını rapor haline getirip alınması gereken tedbirleri belirlemek ve kurul gündemine almak, b) İş sağlığı ve güvenliği konularında o işyerinde çalışanlara yol göstermek, 25 İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Müdürlüğü

27 c) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tehlikeleri ve önlemleri değerlendirmek, tedbirleri belirlemek, işveren veya işveren vekiline bildirimde bulunmak, ç) İşyerinde meydana gelen her iş kazası ve işyerinde meydana gelen ancak iş kazası olarak değerlendirilmeyen işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğratma potansiyeli olan olayları veya meslek hastalığında yahut iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili bir tehlike halinde gerekli araştırma ve incelemeyi yapmak, alınması gereken tedbirleri bir raporla tespit ederek işveren veya işveren vekiline vermek, d) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği eğitim ve öğretimini planlamak, bu konu ve kurallarla ilgili programları hazırlamak, işveren veya işveren vekilinin onayına sunmak ve bu programların uygulanmasını izlemek ve eksiklik görülmesi halinde geri bildirimde bulunmak, e) İşyerinde yapılacak bakım ve onarım çalışmalarında gerekli güvenlik tedbirlerini planlamak ve bu tedbirlerin uygulamalarını kontrol etmek, f) İşyerinde yangın, doğal afet, sabotaj ve benzeri tehlikeler için alınan tedbirlerin yeterliliğini ve ekiplerin çalışmalarını izlemek, g) İşyerinin iş sağlığı ve güvenliği durumuyla ilgili yıllık bir rapor hazırlamak, o yılki çalışmaları değerlendirmek, elde edilen tecrübeye göre ertesi yılın çalışma programında yer alacak hususları değerlendirerek belirlemek ve işverene teklifte bulunmak, ğ) 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 13 üncü maddesinde belirtilen çalışmaktan kaçınma hakkı talepleri ile ilgili acilen toplanarak karar vermek, Temel İş Sağlığı ve Güvenliği

28 h) İşyerinde teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmeye yönelik çalışmalar yapmak. YÜKÜMLÜLÜKLERİMİ YERİNE GETİRMEZSEM NE OLUR? İş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmayan veya yaptırmayan işverene 3361 Türk Lirası, Aykırılığın devam ettiği her ay için 5041 Türk Lirası, Acil durum planları, yangınla mücadele, ilk yardım, acil/yakın tehlike halinde işyerinin tahliyesine aykırı hareket eden işverene, uyulmayan her bir yükümlülük için 1120 Türk Lirası, Aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, 1120 Türk Lirası, İşyerinde genel iş sağlığı ve güvenliği sağlamayan, mesleki riskleri önlenmesi için koruyucu malzemeleri temin etmeyen, eğitim vermeyen, bilgilendirme yapmayan bu kapsamda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene her bir yükümlülük için ayrı ayrı 2000 Türk Lirası, 3 Ay boyunca hiçbir çalışma yapmayan bir işyeri için örnek ceza = en az TL İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Müdürlüğü

29 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUNA GÖRE UYGULANACAK İDARİ PARA CEZALARI Son Düzenleme: Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli Az Tehlikeli /1-b 26-1/a İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini izlememek, denetlememek ve uygunsuzlukları gidermemek Tehlikeli Çok Tehlikeli Az Tehlikeli /1-a 26-1/b İş güvenliği uzmanı çalıştırmamak Tehlikeli Çok Tehlikeli Az Tehlikeli /1-a 26-1/b İşyeri hekimi çalıştırmamak Tehlikeli Çok Tehlikeli Az Tehlikeli /1-a 26-1/b Diğer sağlık personeli çalıştırmamak Tehlikeli Çok Tehlikeli /1-b 26-1/b İSG hizmetleri için görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç-gereç-mekân sağlamamak Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli Az Tehlikeli /1-c 26-1/b İSG hizmetlerini yürütenler arasında koordinasyonu sağlamamak Tehlikeli Çok Tehlikeli Türk Lirası / her yükümlülük için TL / Her ay (Aykırılığın devamı halinde) TL / Her ay (Aykırılığın devamı halinde) TL / Her ay (Aykırılığın devamı halinde) Türk Lirası Türk Lirası Kanun Maddesi Ceza Maddesi 4/1-a 26-1/a İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili tedbir almamak, organizasyonu yapmamak, gerekli araç ve gereçleri sağlamamak, sağlık ve güvenlik tedbirlerini değişen şartlara uygun hale getirmemek ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapmamak Türk Lirası / her yükümlülük için Temel İş Sağlığı ve Güvenliği 28

30 6/1-ç 26-1/b 6/1-d 26-1/b 8/1 26-1/c 8 8/6 26-1/c 10/1 26-1/ç 10 10/4 26-1/ç /d Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirmemek. Görevlendirilen kişileri, hizmet alınan kuruluşları, başka işyerlerinden gelen çalışanları ve bunların işverenlerini İSG riskleri konusunda bilgilendirmemek. İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının hak ve yetkilerini kısıtlamak. Tam süreli görevlendirmelerde işyeri sağlık ve güvenlik birimini kurmamak. Risk değerlendirmesi yapmamak veya yaptırmamak. Risk değerlendirmesi yapmamaya veya yaptırmamaya devam etmek. Risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlamamak Acil durumları belirlememek, acil durumlar için tedbir almamak, acil durum planlarını hazırlamamak, destek elemanı görevlendirmemek, araç gereç sağlamamak, acil durumlarda işyeri dışındaki kuruluşla irtibatı sağlayacak düzenlemeyi yapmamak Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli TL / Her tedbir için Türk Lirası Türk Lirası / uzman ve hekim için ayrı ayrı Türk Lirası Türk Lirası TL / Her ay (Aykırılığın devamı halinde) Türk Lirası TL / Her yükümlülük için (aykırılığın devamı halinde her ay için aynı miktar) 29 İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Müdürlüğü

31 /d Ciddi ve yakın tehlike durumunda; çalışanların işi bırakarak güvenli yere gitmelerini sağlamamak. Zorunluluk olmadıkça, gerekli donanıma sahip ve özel olarak görevlendirilenler dışındaki çalışanlardan işlerine devam etmelerini istemek. Müdahalede bulunan çalışanları yaptıkları müdahaleden dolayı sorumlu tutmak Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli TL / Her yükümlülük için (aykırılığın devamı halinde her ay için aynı miktar) 14/1 26-1/e İş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutmamak, ramak kala olaylar ve iş kazaları ile ilgili incelemeler yaparak ilgili raporları düzenlememek Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli TL / Her yükümlülük için 14 14/2 26-1/e İş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde, sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmemek Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli Türk Lirası 14/4 Sağlık hizmeti sunucularının iş kazalarını, yetkili sağlık hizmet 26-1/e sunucularının meslek hastalıklarını en geç 10 gün içinde SGK'ya bildirmemesi. Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli Türk Lirası 15/1 26-1/f Çalışanlara sağlık gözetimi yaptırmamak TL / Her çalışan için 15 15/2 26-1/f Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar için yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu almamak TL / Her çalışan için /g Çalışanları, karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları hakkında, ilk yardım, yangınla mücadele ve tahliye işleri konusunda görevlendirilen kişiler hakkında bilgilendirmemek TL / Her çalışan için /ğ Çalışanlara eğitim verme yükümlülüğüne uymamak (İSG eğitimi, çalışan temsilcisine özel eğitim, mesleki eğitim, iş kazası geçirene ilave eğitim, yenileme eğitimi, başka işyerinden çalışmak için gelenlere eğitim, geçici iş ilişkisiyle gelenlere eğitim vermemek, eğitim maliyetini çalışanlara yansıtmak, eğitimlerde geçen süreyi çalışma süresinden saymamak.) TL / Her bir aykırılık için * Her çalışan başına ayrı ayrı ( öncesi cezalar: TL / Her çalışan için) /h Çalışanların görüşlerini alma ve katılmalarını sağlama yükümlülüklerine uymamak TL / Her çalışan için Uygun sayıda çalışan temsilcisi görevlendirmemek. (2-50 çalışana 20/1 26-1/ı 1, çalışana 2, çalışana 3, çalışana 4, çalışana 5, 2001 ve üzeri çalışanı bulunan işyerine 6) Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli Türk Lirası Temel İş Sağlığı ve Güvenliği 30

32 20 20/3 26-1/ı Tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için, öneride bulunan ve gerekli tedbirlerin alınmasını isteyen çalışan temsilcilerinin isteklerini yerine getirmemek. 20/4 26-1/ı Çalışan temsilcilerinin ve destek elemanlarının haklarını kısıtlamak ve gerekli imkanları sağlamamak /i İş sağlığı ve güvenliği kurulu ile ilgili yükümlülükleri yerine getirmemek 23 23/2 26-1/j Birden çok işyerinin bulunduğu iş hanları, sanayi bölgeleri vb. yerlerde diğer işyerlerini etkileyecek tehlikeler konusunda işverenleri uyarmayan, uyarılara uymayan işverenleri Bakanlığa bildirmeyen yönetimlere 24 24/2 26-1/k İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda ölçüm, inceleme ve araştırma yapılmasına, numune alınmasına veya eğitim kurumları ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin kontrol ve denetiminin yapılmasına engel olmak /l İşyerinin bir bölümünde veya tamamında verilen durdurma kararına uymayarak durdurulan işe devam etmek /8 İşyerinde durdurulan işlerde izinsiz çalışma yaptırmak 25/6 26-1/l İşin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödememek veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermemek Büyük endüstriyel kaza olabilecek işyerlerinde büyük kaza önleme politika belgesi hazırlamamak Güvenlik raporunu hazırlayarak Bakanlığa sunmadan işyerini faaliyete geçirmek /m Az Tehlikeli Tehlikeli Türk Lirası Çok Tehlikeli Türk Lirası / hakları kısıtlanan her birey için Az Tehlikeli Tehlikeli TL / Her aykırılık için Çok Tehlikeli Az Tehlikeli Tehlikeli Türk Lirası Çok Tehlikeli Az Tehlikeli Tehlikeli Türk Lirası Çok Tehlikeli ( öncesi cezalar: TL / Her çalışan için) tarihi itibarıyla; işyerinde durdurulan işlerde izinsiz çalışma yaptıran işveren veya işveren vekillerine üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir Türk Lirası / ihlale uğrayan her çalışan için (aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar) Az Tehlikeli Tehlikeli Türk Lirası Çok Tehlikeli Az Tehlikeli Tehlikeli Türk Lirası Çok Tehlikeli Az Tehlikeli İş Sağlığı ve Güvenliği Şube Müdürlüğü

33 /n 26-1/o 26-1/ö İşletilmesine Bakanlıkça izin verilmeyen işyerini faaliyete geçirmek Durdurulan işyerinde faaliyete devam etmek 30 uncu maddede öngörülen yönetmeliklerdeki hükümlere aykırı hareket etmek Çalışanlarına, standartlara uygun ve CE işaretli kişisel koruyucu donanım temin etmemek Yer altı maden işletmelerinde çalışanların bulundukları yeri ve giriş çıkışlarını gösteren takip sistemini kurmamak Tehlikeli Çok Tehlikeli Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli ( tarihinde uygulanacak) Türk Lirası Türk Lirası TL / Her hüküm için (aykırılığın devamı halinde her ay için aynı miktar) TL / Her çalışan için TL / Her çalışan için - - Temel İş Sağlığı ve Güvenliği 32