İzmir için İzmir Üniversiteleri Platformu. Prof. Dr. Mehmet FÜZÜN Dokuz Eylül Üniversitesi Ege AR-GE ve Teknoloji Günleri 1-3 Aralık, 2010

Transkript

1 İzmir için İzmir Üniversiteleri Platformu Prof. Dr. Mehmet FÜZÜN Dokuz Eylül Üniversitesi Ege AR-GE ve Teknoloji Günleri 1-3 Aralık, 2010

2 İZMİR ÜNİVERSİTELERİ PLATFORMU 2008 Aralıkta oluştu. Amacı: İzmir Üniversiteleri arasında akademik, sosyal, kültürel ve sportif alanlarda dayanışma sağlamak. Üniversiteler arasında ortak bilimsel çalışmalar yapılması, öğrenci ve öğretim üyesi değişim programları uygulanmasını saplamak. İzmir in bir Üniversite Kenti olmasını sağlamak için projeler üretmek. Özellikle üniversitelerimizi ya da öğrencilerimizi ilgilendiren konularda merkezi ve yerel yönetimler, meslek odaları, sivil toplum kuruluşları ve diğer kuruluşlar ile İzmir e katkı sağlayacak projeler geliştirmek. Kaynakların etkin kullanımı konusunda somut çözümler üretmek.

3 Üniversitelerin Görevleri Araştırma Eğitim Hizmet

4 DENGE Araştırma Eğitim Hizmet

5 AR-GE Nedir? Bilimsel ve teknik bilgi birikimine katkı sağlamak amacıyla, sistematik bir temele dayalı olarak yürütülen yenilikçi ve yaratıcı çabalardır.

6 AR-GE Nedir? OECD ye göre: İnsanlığın, kültür ve toplumun bilgisi de dahil olmak üzere, bilgi varlığını arttırmak üzere sistematik bir düzen içinde yaratıcı işler üstlenmek ve bu bilgi varlığını yeni uygulamaları tasarlamakta kullanmak

7 ARAŞTIRMA DEVLET VERGİ FON TTM, AR-GE, TEKNOPARK BULUŞ HALKA ULAŞMASI ARAŞTIRMACI SANAYİ PATENT TİCARİİLEŞME ŞİRKET PROTOTİP

8 Research and Development Spendings (%) US Israel S.Korea OECD EU Turkey Source: State Planning Agency

9 Milyon Nüfusa Düşen Araştırmacı Sayısı Araştırmacı Türkiye, Brezilya, Hindistan, İran, Afrika Araştırmacı Çin Araştırmacı Araştırmacı Rusya, Fransa, Almanya Araştırmacı İngiltere, ABD, G.Kore Araştırmacı Japonya

10 AR-GE için yapılan harcamaların Milli Hasıla içindeki oranı Afrika İran, Türkiye, Hindistan Brezilya, Çin, Rusya İngiltere Fransa Almanya, ABD Japonya, G.Kore

11 UNESCO Bilim Raporu 2010 Türkiye (Bölüm 10) Türkiye, Hindistan, Kuzey Afrika ülkeleri gibi ülkelerin en önemli problemi, yetiştirdikleri bilim insanlarının iş bulamamasıdır yılları arasında toplam milli harcamalar iki katına çıkarken, ticari harcamalar içinde AR-GE harcamalarının oranı % 60 a ulaşmıştır.

12 UNESCO Raporu, Türkiye (Bölüm 10) arasında yerel patent başvuruları ve destekler 4 kat artmıştır den beri özel sektör ekonomik büyümeyi yönlendirmektedir. Vizyon 2003 projesi özel sektör ile üniversite iş birliğini sağlamaya yönelmiş, ancak yeterli başarı sağlanamamıştır. Ayrıca araştırmacıların ürettikleri çalışmaların ağırlığı yeterli olmamıştır.

13 Doğru Bilim Politikası Bilimsel bilgi üretiminde ülkeye özgü sorunlara öncelik verilmesi, Temel araştırma geliştirme alanlarının ve konu başlıklarının belirlenmesi ve bunların ilan edilmesi (Kısa, orta ve uzun vadeli araştırma hedefleri), Sağlıklı ve gerçekçi bir bütçe oluşturulması, Bilimsel alt yapının oluşturulması ve bunun için yatırım yapılması, Bilimsel araştırmanın ülke ve devlet politikası olarak benimsenmesi.

14 Doğru Bilim Politikası Belirlenen araştırma başlıklarında optimal verim sağlayabilecek ekiplerin ve ünitelerin oluşturulması:» Optimal verimi sağlayacak sayıda bilim insanı projede görevlendirilmelidir.» Farklı disiplinlerin birlikte çalışması sağlanmalıdır.» Ekip elemanları tanımlanan konuda çalışabilecek yeterlilikte ve deneyimde olmalıdır.» Konu belli üniversite veya araştırma enstitülerinin görev tanımına sokulmalıdır

15 DEÜ Bilimsel Çalışmalar DESTEKLENEN PROJELER ( 5 yıl ) Dokuz Eylül Üniversitesi BAP 930 TÜBİTAK 166 SANTEZ 15 DPT 46

16 DEÜ Bilimsel Çalışmalar TPE ne BAŞVURU ( 4 yıl ) Patent/Faydalı Model 104 ( ) Marka 123 Tasarım 91

17 DEÜ Bilimsel Çalışmalar ERASMUS PROGRAMI Anlaşma Yapılan Üniversite 214 Giden Öğrenci 708 Gelen Öğrenci 305

18 DEÜ Bilimsel Çalışmalar Akademik işbirliği protokolü: 40

19 DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ İLERİ BİYOMEDİKAL AR-GE MERKEZİ

20

21 İLERİ BİYOMEDİKAL ARGE MERKEZİ Amaç: Dokuz Eylül Üniversitesi nde ileri sağlık araştırmalarının, Üniversitenin Tıp Fakültesi ile yakın işbirlik içinde yürütüldüğü, araştırmaların katma değeri yüksek, patentlenebilir, ülkemizde sağlık alanında uygulanabilir çıktıları hedeflediği, uluslararası düzeyde tanınan, akredite bir İleri Sağlık Araştırmaları Merkezi nin oluşturulması, cihaz donanımının sağlanması, yetkin araştırmacı personelin katılımının sonrasında sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulmasıdır.

22 İLERİ BİYOMEDİKAL ARGE MERKEZİ Projenin çıktıları: 1. Ülkemizde ileri sağlık araştırmalarının bir Tıp Fakültesi ile yakın işbirliği ile yürütüldüğü, geleceğe dönük olarak mimari planı, alanı, içerdiği laboratuar, ortak alan, ofis alanları bakımından uluslararası düzeyde, mekan büyüklüğü ve çalışacak araştırmacı sayısı bakımından gelecekte olabilecek genişlemeye olanaklı, ülkemizdeki bu alanda en büyük ve modern binanın tamamlanarak faaliyete geçirilmesidir.

23 İLERİ BİYOMEDİKAL ARGE MERKEZİ Projenin çıktıları: 2. Bu binada klinik ile bağlantılı, katma değeri yüksek, uygulanabilir, sürdürülebilir araştırmalar yapan yetkin araştırmacıların bu merkeze katılarak araştırma grupları kurmaları ile, uluslararası düzeyde bir mükemmeliyet merkezi nin (Center of Excellence) oluşturulmasıdır. Merkezin yurt dışında çalışmakta olan yetkin, tercihan Türk araştırmacılar için bir çekim merkezi olması hedeflenmektedir.

24 İLERİ BİYOMEDİKAL ARGE MERKEZİ Projenin çıktıları: 3. İleri araştırmaların gerçekleştirilmesini sağlayacak modern bir cihaz altyapısının oluşturulmasıdır. Burada, hedeflenen çalışma alanlarında temel ve ileri cihazların alınması planlanmaktadır.

25 İLERİ BİYOMEDİKAL ARGE MERKEZİ Projenin çıktıları: 4. İleri araştırmaların gerçekleştirilmesini sağlayacak teknoloji aktarımı için, seçilecek araştırmacıları, hedeflenen çalışma alanlarında yurt içi ve dışındaki kurumlarda değişik sürelerde eğitim amaçlı görevlendirileceklerdir. Bu amaçla TÜBİTAK ve AB Marie Curie Programı gibi değişik Araştırmacı Yetiştirme Programlarından da yararlanılacaktır.

26 İLERİ BİYOMEDİKAL ARGE MERKEZİ Projenin çıktıları: 5. Modern, interdisipliner, uluslararası tanınırlığı olan bir yüksek lisans ve doktora programının başlatılması yoluyla burada öğrenim gören araştırmacıların DEÜ, Ege bölgesi ve ülkemizde yaşam bilimleri alanında araştırmalara katılmalarıdır. Bunun, ülkemizde tam zamanlı eşdeğer araştırmacı sayısının artırılmasını öngören ülkesel hedeflere de katkısı olması beklenmektedir.

27 İLERİ BİYOMEDİKAL ARGE MERKEZİ Katların Düzeni A Blok B Blok C Blok Ofis alanları Laboratuarlar Ortak kullanım alanları Özel laboratuarlar

28 İLERİ BİYOMEDİKAL ARGE MERKEZİ Binanın katlarındaki oda organizasyonuna göre katlardaki çalışma temaları aşağıda yer almaktadır. Zemin kat: Makroskopik ve mikroskopik patoloji, histo- sitokimya Moleküler biyoloji hücre biyolojisi 1. kat: Biyokimya, hücre biyolojisi Hücre biyolojisi, hücrelere gen aktarımı, ileri görüntüleme teknikleri 2. kat: Biyokimya, hücre biyolojisi Hücre biyolojisi - sitoloji, sitogenetik 3. kat: Gen ve genomik teknolojiler, GMP Tesisi 4. kat: Deney hayvanları üretim, bakım laboratuarları Deney hayvanları operasyon ve deney laboratuarları 5.kat: Özel nitelikli ve Transgenik Deney hayvanları üretim, bakım laboratuarları, Transgenik hayvan üretimi Bodrum katı: Biyobanka ve depolama tesisleri, Sağlık Bilimleri Enstitüsü

29 İLERİ BİYOMEDİKAL ARGE MERKEZİ Seçilen araştırma konuları (Tematik Alanlar) 1. HÜCRESEL TEDAVİLER Çalışmaz duruma gelen organların işlevlerinin yerine konmasında, hastalıkların tedavisinde hastanın kendisinden, başka insanlardan ya da başka canlılardan alınan hücrelerin, çoğaltılmaları sonrasında, yeniden hastaya aktarılmasına dayanan bir teknolojidir. Özellikle kendini yenileyemeyen organlar olarak kabul edilen kalp ve beyin hastalıklarında büyük umut vaat eden bu teknoloji üzerinde dünyada yoğun çalışmalar sürmektedir. Bugün tedavisi olmayan Parkinson, Alzheimer, ALS gibi hastalıklar ve kalpte miyokard enfarktüsü sonrasında zarar gören kalp dokusunun onarılmasında bu hücresel tedaviler umut vermektedir.

30 İLERİ BİYOMEDİKAL ARGE MERKEZİ 2. DOKU MÜHENDİSLİĞİ (YAPAY DERİ, KIKIRDAK, KEMİK, KORNEA, KARACİĞER BAŞTA OLMAK ÜZERE) İşlev görmeyen bir doku ya da organın yerine yenisinin oluşturulması çalışmalarını kapsayan doku mühendisliği, biyolojik bilimler ile kimya ve malzeme bilimleri gibi 3 çok farklı bilimsel alanın yakın işbirliğini gerektirmektedir. Doku mühendisliği ve hücresel çalışmalar, insana uygulanacak malzemenin, hücre ya da yapay doku olsun, GMP şartlarında yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Merkezde kurulacak bu birim, ülkemizde Tıp Fakültesinin kampusu içinde konuşlanan ve ürünlerinin doğrudan hastalara uygulanabildiği bir birim olacaktır.

31 İLERİ BİYOMEDİKAL ARGE MERKEZİ 3. KANSER BİYOLOJİSİ Bu konu üzerinde dünyada çok çalışılmakta olup, kompetitif bir alandır. Dokuz Eylül Üniversitesi, ülkemizdeki 3 Onkoloji Enstitüsünden birisini bünyesinde bulundurmaktadır. Ülkemizde hızla artan kanser olguları, bu büyüklükte bir tıbbi araştırma merkezinde Ege bölgesindeki klinik vakaların inceleneceği, Ege bölgesi kanser risk, insidanslarının belirlendiği bir referans merkez in varlığını gerekli kılmaktadır. Bu konuda ileri araştırmaların İzmir ili ve çevre illerdeki üniversitelerle ortak yürütüleceği bir dizi laboratuarın oluşturulması planlanmaktadır.

32 İLERİ BİYOMEDİKAL ARGE MERKEZİ 4. GENETİK HASTALIKLARIN MOLEKÜLER BİYOLOJİSİ Ülkemizde sık görülen hastalıklar olan metabolik hastalıklar, Behçet, FMF, Kompleks hastalıklar; diyabet, ateroskleroz, hipertansiyon, metabolik sendrom gibi hastalıkların mekanizma ve genetiğini araştırmak üzere, Ege bölgesi hastane ve üniversiteleri ile geniş popülasyon taramaları yapılacak, doku, hücre bankaları, oluşturularak ülkemizde bu hastalıklara yatkınlığı belirleyen genler ortaya konacaktır. 5. KARACİĞER TRANSPLANTASYONU DEÜ, karaciğer transplantasyonlarında ülkemizde yıllık sayı ve başarı oranı bakımından ikinci sırada yer almakta olup, güçlü ve deneyimli bir ekibe sahiptir. Bu nedenle, transplantasyon immünolojisini ele alan, yapay karaciğere yönelik yeni uygulamalar ve hücresel tedavileri geliştirecek bir araştırma ekibi kurulacaktır.

33 İLERİ BİYOMEDİKAL ARGE MERKEZİ 6. ENFEKSİYÖZ HASTALIKLAR Tüberküloz ve bruselloz toplum sağlığı sorunlarının başında gelmektedir. Tanı çalışmalarından elde edilecek veriler ile yeni tanı ve tedavi molekülleri üretimi, patent süresi bitmiş aşıların üretimi ve klinik tedavi alanlarında çalışmaların yapılması gerekliliktir. Ülkemizde ve bölgemizde zoonotik hastalıklar tarım, sağlık, hayvancılık, gıda, su ve önemli ölçüde de endüstriyi ilgilendiren, hastalıklardır. Bu alanda bir erken tanı referans merkezi nin oluşturulması zorunluluğu vardır. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), Avian influenza (Kuş Gribi) gibi hastalıklarda tanı, aşı teknolojilerinin geliştirilmesi ülkemizin halk sağlığı yönünden çok önemlidir.

34 İLERİ BİYOMEDİKAL ARGE MERKEZİ 7. DNA/DOKU BİYOBANKASI Sağlıklı çalışan biyobankalar, ülkemizde klinik araştırmalar için son derece gereklidir. Ege bölgesi kanser ve kalp/damar hastalıkları DNA/doku biyobankalarının oluşturulması, klinik çalışmaların desteklenmesi bakımından önemlidir. 8. DENEY HAYVANLARI LAB. DEÜ deki pek çok grubun yararlanacağı gerek Specific Pathogen Free (SPF) gerekse transgenik hayvanların üretildiği bir altyapı gereklidir. Bu grup, Ege bölgesi üniversitelerinin araştırmacılarının yararlandığı ve işbirliklerini hızla artıran bir çekim merkezi olacaktır. Ülkemizde deney hayvanlarının bakım, üretim ve deneylerinin gerçekleştirildiği laboratuarların koşulları, Tarım Bakanlığı tarafından 2007 yılında yayınlanan bir yönetmelik ile yeniden düzenlenmiştir. Bu birim, bu yönetmeliğe uygun olarak yapılandırılacak ve Bakanlıktan ruhsat alınması sağlanacaktır.

35 İLERİ BİYOMEDİKAL ARGE MERKEZİ 9. NANOBİYOTEKNOLOJİ Hızla gelişen, ancak uygulama alanı yakın gelecekte ortaya çıkabilecek bir araştırma alanıdır. Ülkemizde birkaç merkezde nanoteknoloji çalışmaları, genellikle fizik ve kimya bölümlerinde yürütülmektedir. 10. REKOMBİNANT PROTEİNLERİN ÜRETİMİ Translasyonel tıbbın ulaştığı en ileri noktada, üretilen bu moleküller, insanlara uygulanabilir. Ülkemizde bu çalışmaların çıktılarının kullanılması ile sağlık mevzuatı arasında sorunlar sürmektedir. 11. MOLEKÜLER SİNİRBİLİM Sinirbilimleri dünyada ve ülkemizde önemli bir araştırma konusudur. Üniversitemizin güçlü olduğu alanlardan birisidir. Bu merkezde in vitro ve in vivo çalışmalarla nörolojik ve psikiyatrik hastalıkların moleküler mekanizmasının incelenmesi, biyomarkır geliştirme çalışmalarının yapılması, bu hastalıklarda yeni ilaç geliştirme çalışmaları planlanmaktadır.

36 AR amak GE lişmektir.