Şirketler Hukukuna İlişkin Yeni Düzenlemeler 4

Transkript

1 Şirketler Hukukuna İlişkin Yeni Düzenlemeler 4 Ticari Defterler, Finansal Tablolar ve Türkiye Muhasebe Standartları Türk Ticaret Kanunu Sirküleri 5

2 I. ŞİRKETLER HUKUKUNA İLİŞKİN YENİ DÜZENLEMELER 1. TİCARİ DEFTERLERİN YENİ DÜZENİ VE TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI A. Yeni TTK ya göre Defter Tutma Yükümlülüğü ve Türkiye Muhasebe Standartları Yeni TTK, eski TTK dan farklı olarak, bir yandan iktisadi kıymetlerin genel değerleme ilkelerine ve kayıt düzenine ilişkin yeni hükümlere yer verirken, diğer taraftan ticari defterlerin tutulmasında ve finansal raporların hazırlanmasında, Türkiye Muhasebe Standartlarının (TMS), kavramsal çerçevede yer alan muhasebe ilkelerinin ve bunların ayrılmaz parçası olan yorumların aynen esas alınacağını belirterek bu konuda köklü değişiklikler getirmektedir. (Md.64/1, Md.88) Buna göre, ticari defterlerin, Uluslararası Muhasebe Standartları (IAS) ve Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarını (IFRS) yansıtır şekilde hazırlanan Türkiye Muhasebe Standartlarına (TMS) ve Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına (TFRS) 1 göre, tacirin ticarî işlemleriyle malvarlığı durumunu açıkça gösterir şekilde tutulması şarttır. Konuyla ilgili düzenlemelerin, 1 Ocak 2013 tarihi itibariyle yürürlüğe girmesiyle (Md.1534/2-3), muhasebe Vergi Usul Kanununa, tek düzen hesap planına ve diğer vergi mevzuatına göre tutulur olmaktan çıkacaktır. Dolayısıyla Yeni TTK, Uluslararası Muhasebe Standartları ve Uluslararası Finansal Raporlama Standartları nı baz alacağından, yeni dönemde uluslararası düzenlemeler ışığında bilgi amaçlı bir muhasebe düzenine, yani finansal raporlama anlayışına geçilecektir. Böylelikle, muhasebe kayıtlarının ve finansal tabloların düzenlenmesinde, vergisel sonuçların gösterilmesinden ziyade; şirketin malvarlığının, borç ve yükümlülüklerinin, öz kaynaklarının ve faaliyet sonuçlarının tam, anlaşılabilir, karşılaştırılabilir, ihtiyaçlara ve işletmenin niteliğine uygun bir şekilde; şeffaf ve güvenilir olarak; gerçeği dürüst, aynen ve aslına sadık surette yansıtacak şekilde gösterilmesi amaçlanmaktadır. Bu sağlandığında mali tablolar; mevcut ve potansiyel yatırımcılara, borç verenlere ve kredi veren diğer taraflara dürüst resim ilkesine göre şirketin gerçek durumunu göstermiş olacak, uygulama birliği sağlanarak finansal tablolara milletlerarası pazarlarda geçerlilik kazandırılmış olunacaktır. (Md.88/2, 515) 1 Uluslararası Muhasebe Standartları nın oluşturulması ve yayınlanması yetkisi, 1973 yılından 2001 yılına kadar Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesi (IASC) tarafından kullanılmış, 2001 yılında bu yetki, komite bünyesinde kurulan Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) na devredilmiş olup, standart oluşturma ve yayınlama görev ve yetkisi halen bu Kurula aittir. Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesi (IASC) tarafından yayınlanmış standartlar, (IAS) koduyla, Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu tarafından yayınlanmış ve yayınlanacak standartlar ise (IFRS) koduyla anılmaktadır. Ülkemiz uygulamasında da, bu ayrım muhafaza edilerek, söz konusu standartlar; Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) ve Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS) olarak adlandırılmaktadır. Gerek Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) gerekse Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS) orijinal standartların birebir resmi tercümesidir. Türkçe ifadesiyle UMS/UFRS deyimleri ile TMS/TFRS deyimleri zaman zaman birlikte ya da tek başlarına her ikisini de kapsayacak şekilde de kullanılabilmektedir.

3 Yeni TTK da, yevmiye, defteri kebir ve envanter defterinin yanı sıra pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri ticari defter olarak sayılmış ve bu defterlerin dışında tutulması gereken diğer defterleri belirleme yetkisi ile ticari defterlerin tutulmasında ve finansal raporların hazırlanmasında esas alınacak Türkiye Muhasebe Standartlarını (TMS) belirleme (daha doğru bir ifadeyle yayınlama) yetkisi, Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (TMSK)'na verilmiştir. (Md.88/1) Ancak Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (TMSK)'nun faaliyetine tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 660 sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile son verilmiş ve bu kararname ile oluşturulan Kuruma,..uluslararası standartlarla uyumlu Türkiye Muhasebe Standartlarını oluşturmak 2 ve yayımlamak (660 sayılı KHK/Md.9/1-a) görevi verilmiştir. Dolayısıyla gerek tutulacak ticari defterleri belirleme yetkisi, gerekse Muhasebe ve Denetim Standartlarını belirleme yetkisi, tarihinden itibaren, Kamu Gözetimi, Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumu na geçmiştir sayılı yeni TTK'nın ticari defterler ve Türkiye Muhasebe Standartları ile ilgili maddeleri; a) Büyük ölçekli sermaye şirketleri ile bunların konsolidasyon kapsamına giren bağlı şirketleri, iştirakleri ve şirketler toplulukları, b) Sermaye Piyasası Kanununa göre, ihraç ettikleri sermaye piyasası araçları borsada veya teşkilatlanmış diğer bir piyasada işlem gören şirketler, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri ve konsolidasyon kapsamına alınan diğer işletmeler, c) Bankacılık Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankalar ile bağlı ortaklıkları, d) Sigortacılık Kanununda tanımlanan sigorta ve reasürans şirketleri, e) Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda tanımlanan emeklilik şirketleri, f) Küçük ve orta ölçekli sermaye şirketleri (KOBİ ler) ile yukarıda sayılanlar dışında kalan her ölçüdeki gerçek ve tüzel kişi tacirler, için yayımlanan ve yayımlanacak olan Türkiye Muhasebe Standartları, 1 Ocak 2013 tarihinde yürürlüğe girmektedir. (Md.1534) Dolayısıyla, gerek tutulacak ticari defterler konusunda, gerekse Muhasebe ve Denetim Standartları konusunda anılan kurumun yapacağı ikincil düzenlemelerin izlenmesi gerekmektedir. 2 Daha önce değinildiği üzere, aslında Uluslararası Muhasebe Standartları nın oluşturulması ve yayınlanması yetkisi, halen Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) na aittir. Dolayısıyla, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu nun yapacağı, standartları yayımlamak ve yürürlüğe sokmak olacaktır.

4 Yukarıda sayılan şirketler, Küçük ve orta ölçekli sermaye şirketleri (KOBİ) ile büyük ölçekli şirketlerin dışında kalan her ölçekteki tacirler, 31 Aralık 2012 tarihinde sona erecek olan hesap dönemlerine ilişkin ticari defterlerine dayanarak hazırlayacakları bilançolarını, TFRS'ye göre düzeltmek ve düzeltilmiş bilançolarını 1 Ocak 2013 tarihinde başlayacak hesap döneminin açılış bilançosu olarak ticari defterlerine ve finansal tablolarına geçirmek zorundadır. (Geçici Md.6/1, 2) Böylelikle, 31 Aralık 2013 tarihinde TFRS ye göre hazırlanacak mali tablolar karşılaştırmalı olarak düzenlenebilecektir. Muhasebenin ve düzenlenecek finansal tabloların, Uluslararası Muhasebe Standartları ve Uluslararası Finansal Raporlama Standartları na tam uyumlu Türkiye Finansal Raporlama Standartları esas alınarak hazırlanması gerekeceğinden; TFRS ye göre hazırlanmış mali tablolardaki ticari kârdan hareketle mali kâra ve vergiye ulaşabilmek için ayrıntılı bir çalışma yapma gereği doğacaktır. Bu nedenle, ticari kârdan hareketle mali kâra ve vergiye ulaşabilmek için hangi işlemlerin yapılması gerektiği, bu hesaplamaların yasal defter kayıtlarına yansıtılıp yansıtılmayacağı, yansıtılacaksa kayıt düzeninin nasıl olacağı; Yeni TTK ile mali mevzuatın uyumu amacıyla başta Vergi Usul Kanunu olmak üzere, mali mevzuatta yapılacak değişikliklere ve mali idarenin bu konuda yapacağı düzenlemelere bağlı olarak belirlenmiş olacaktır. 3 B. Defterlerin Onaylanması ve Geçiş Dönemine Ait Defterlerin Onay Tarihleri Yeni TTK nın 64. Maddesinde ticari defterlerin, açılış ve kapanışlarında noter tarafından onaylanacağı hükme bağlanmıştır. Buna göre; kapanış onayları, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar yapılacaktır. (Md.64/3) Maddede ticari defterlerin kapanış onayının ne zamana kadar yapılacağı açıkça ifade edilmiş olmasına rağmen, açılış onaylarının ne zamana kadar yapılması gerektiği belirtilmemiştir. Teoride kanun düzenlenirken bu hususun unutulduğu yönünde eleştiriler yapılmıştır. Ancak, kanunun 64/3. Maddesinin son cümlesinde Türkiye Muhasebe Standartlarına göre elektronik ortamda veya dosyalama suretiyle tutulan defterlerin açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları ile bu defterlerin nasıl tutulacağı Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca bir tebliğle belirlenir. denmiştir. (Md.64/3) Kapanış tasdikinin ne zamana kadar yapılacağı kanunda açıkça belirtilmemiş olması kanımızca da önemli bir eksiklik olmasına rağmen, değinilen hükme istinaden çıkarılacak tebliğle uygulamanın eskisi gibi devam ettirileceğini düşünmekteyiz. 3 Bu konuda; vergi ile ilgili kayıtların ayrı bir defterde izlenmesi, veya bu kayıtların Nazım hesaplarda izlenmesi ya da Vergi Konseyinin VUK da öngördüğü değişikliğin yapılması halinde vergi matrahı bildirimi adıyla bir rapor düzenlemek suretiyle TFRS ye göre oluşturulmuş mali tablolardan hareketle mali kârın ve verginin hesaplanması gibi seçenekler teoride tartışılmaktadır. Uygulamanın nasıl şekilleneceği gerek mali mevzuatta yürütülen değişiklik çalışmalarına gerekse yeni TTK ile ilgili olarak yapılacak ikincil düzenlemelere göre belli olacağından, bu konudaki düzenlemelerin izlenmesi gerekmektedir.

5 Daha önce değindiğimiz üzere, 6102 sayılı yeni TTK'nın ticari defterler ve Türkiye Muhasebe Standartları ile ilgili maddeleri 1 Ocak 2013 tarihinde yürürlüğe girmektedir. (Md.1534) Dolayısıyla, küçük ve orta boy işletmeler (KOBİ) ile büyük ölçekli işletmeler 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren gerek ticari defterlerinin tutulmasında, gerek münferit ve konsolide finansal tablolarının düzenlenmesinde, Türkiye Finansal Raporlama Standartlarını (TFRS) uygulamak zorundadırlar. Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına göre, mali tabloların karşılaştırmalı olarak hazırlanması gerektiğinden, yukarıda sayılan işletmeler 31 Aralık 2012 tarihinde veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarihte sona erecek olan hesap dönemlerine ilişkin ticari defterlerine dayanarak hazırlayacakları bilançolarını, Türkiye Muhasebe Standartlarına göre düzeltmek ve düzeltilmiş bilançolarını 1 Ocak 2013 tarihinde veya özel hesap dönemi bulunanlar daha sonraki bir tarihte başlayacak hesap döneminin açılış bilançosu olarak ticari defterlerine ve finansal tablolarına geçirmek zorundadırlar. (Geçici Md. 6/1, 2) Türkiye Serbest Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odalar Birliği (TÜRMOB), bu düzenlemeleri dikkate alarak uygulama birliği sağlamak amacıyla; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun ticari defterlere ilişkin hükümleri dikkate alındığında;, 1 Ocak 2012 tarihi itibariyle yeni hesap döneminde tutulacak defteri kebir dahil defterlerin açılış tasdiklerinin ayrıca bir düzenleme yapılmadığından 6762 sayılı eski TTK ve 213 sayılı VUK hükümlerine göre tarihine kadar yapılması, 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle sona erecek hesap döneminde tutulan defterlerin kapanış tasdiklerinin 31 Ocak 2012 tarihine kadar yapılması, 2012 yılında tutulan defterlerin kapanış tasdiklerinin 6102 sayılı TTK hükümlerine göre 2013 yılının altıncı ayının sonuna kadar (30 Haziran 2013) yapılması, 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren kullanılacak yevmiye, defteri kebir ve envanter defterinin yanında ayrıca pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin muhasebesiyle ilgili olmamakla birlikte ticari defter olarak kabul edilen ve 660 sayılı KHK'ya göre kurulan Kamu Gözetimi, Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenecek tüm defterlerin açılış onaylarının yapılacak ikincil düzenlemeler de dikkate alınarak 6102 sayılı TTK ve vergi mevzuatı hükümlerine göre kullanılmaya başlanmadan önce tarihine kadar gerçekleştirilmesi, bu defterlerin kapanış tasdiklerinin ise aynı Yasa hükümlerine göre bu yılı izleyen altıncı ayın sonuna kadar (30 Haziran 2014) yapılması, gerektiğini tarih ve sayılı Sirküler Raporu nda duyurmuştur.

6 C. Defter Tutmaya İlişkin Diğer Esaslar Defterler ve gerekli diğer kayıtlar Türkçe tutulmak zorundadır. Kısaltmalar, rakamlar, harfler ve semboller kullanıldığında bunların anlamları açıkça belirtilmelidir.(md.65) Defterlere yazımlar ve diğer gerekli kayıtlar, eksiksiz, doğru, zamanında ve düzenli olarak yapılmalıdır. Bir yazım veya kayıt, önceki içeriği belirlenemeyecek şekilde çizilemez ve değiştirilemez. Kayıt sırasında mı yoksa daha sonra mı yapıldığı anlaşılmayan değiştirmeler yasaktır. Defterler ve gerekli diğer kayıtlar, olgu ve işlemleri saptayan belgelerin dosyalanması şeklinde veya veri taşıyıcıları aracılığıyla tutulabilir; şu şartla ki, muhasebenin bu tutuluş biçimleri ve bu konuda uygulanan yöntemler Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun olmalıdır. Defterlerin ve gerekli diğer kayıtların elektronik ortamda tutulması durumunda, bilgilerin saklanma süresince bunlara ulaşılmasının ve bu süre içinde bunların her zaman kolaylıkla okunmasının temin edilmiş olması şarttır. (Md.65) Tacirler, işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlüdürler. (Md.64/2) Her tacir; ticari defterlerini ve dayanağı olan belgeleri, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, ticari yazışmalarını eskiden olduğu gibi, on yıl süreyle saklamakla yükümlüdür. (Md.82) D. Defterlerin Ticari Davalarda İspat Aracı Olarak Kullanılması Yeni TTK ticari uyuşmazlıklarda ticari defterlerin ispat aracı olarak kullanılması konusunda bir düzenlemeye yer vermemiş, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun, yargılamayı gerektiren davalarda hazırlık işlemlerine ilişkin hükümleriyle senetlerin ibrazı zorunluluğuna dair olan hükümlerinin ticari işlerde de uygulanacağını hükme bağlamıştır. (Md.83/2) Ticari defterlerin ibrazı ve delil olması, 6100 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 222. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilecektir. (6100 Md.222/1) Ticari defterlerin, ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi için, kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olması şarttır. (6100 Md.222/2) Bu şekilde tutulan ticari defter kayıtlarının sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için, diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması veya ilgili hususta hiç bir kayıt içermemesi yahut defter kayıtlarının aksinin senet veya diğer kesin delillerle

7 ispatlanmamış olması gerekir. Bu şartlara uygun olarak tutulan defterlerdeki sahibi lehine ve aleyhine olan kayıtlar birbirinden ayrılamaz. (6100 Md.222/3) Açılış veya kapanış onayları bulunmayan ve içerdiği kayıtlar birbirini doğrulamayan ticari defter kayıtları, sahibi aleyhine delil olacaktır. (6100 Md.222/4) Taraflardan biri tacir olmasa dahi, tacir olan diğer tarafın ticari defterlerindeki kayıtları kabul edeceğini belirtir; ancak, karşı taraf defterlerini ibrazdan kaçınırsa, ibrazı talep eden taraf iddiasını ispat etmiş sayılacaktır. (6100 Md.222/5) E. Defter Tutmaya İlişkin Esaslara Uymamanın Cezaları Bu Kanunun; a. 64 üncü maddesinin birinci fıkrasındaki defter tutma yükümünü yerine getirmeyenler, b. 64 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca belgelerin kopyasını sağlamayanlar, c. 64 üncü maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca gerekli açılış ve kapanış onaylarını yaptırmayanlar, d. 65 inci maddesine uygun olarak defterlerini tutmayanlar, e. 66 ncı maddesine aykırı hileli envanter çıkaranlar, ikiyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılırlar. (Md.562/1) Gerek ticari defterlerini tutarken, gerek münferit ve konsolide finansal tablolarını düzenlerken Türkiye Muhasebe Standartları'na aykırı hareket edenler ise yüz günden üçyüz güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılırlar. (Md.562/2) Daha önce değindiğimiz üzere, adli para cezası, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu nun 52.maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre adli para cezası, beş günden az ve kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde yediyüzotuz günden fazla olmamak üzere belirlenen tam gün sayısının, bir gün karşılığı olarak takdir edilen miktar ile çarpılması suretiyle hesaplanmaktadır. En az yirmi ve en fazla yüz Türk Lirası olan bir gün karşılığı adlî para cezasının miktarı, kişinin ekonomik ve diğer şahsi halleri göz önünde bulundurularak hakim tarafından takdir edilmektedir. Dolayısıyla, yeni TTK nın 562/1. Maddesi kapsamında yukarıda sayılan fiilleri işleyenlere uygulanacak adlî para cezasının miktarı, hakim tarafından 200 günden 730 güne kadar takdir edilebilecektir. (5237/Md.52) Buna göre, söz konusu fiiller için hakimin takdir edeceği en az ceza tutarı (200*20=) TL., en fazla ceza tutarı (730*100=) TL. olacaktır. Ticari defterlerin tutulmasında veya finansal tablolarını düzenlenmesinde Türkiye Muhasebe Standartları'na aykırı hareket edenler için uygulanacak adlî para cezasının miktarı, hakim tarafından 100 günden 300 güne kadar takdir edilebileceğinden; en az ceza tutarı (100*20=) TL., en fazla ceza tutarı (300*100=) TL. olacaktır.

8 Hakim, ekonomik ve şahsi hallerini göz önünde bulundurarak, kişiye adlî para cezasını ödemesi için hükmün kesinleşme tarihinden itibaren bir yıldan fazla olmamak üzere ek süre verebileceği gibi, bu cezanın belirli taksitler halinde ödenmesine de karar verebilir. Taksit süresi iki yılı geçemez ve taksit miktarı dörtten az olamaz. Kararda, taksitlerden birinin zamanında ödenmemesi halinde geri kalan kısmın tamamının tahsil edileceği ve ödenmeyen adlî para cezasının hapse çevrileceği belirtilir. (5237/Md.52/4) Mahkemenin kararından sonra, 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun uyarınca, Cumhuriyet Başsavcılığı nca adli para cezasının otuz gün içinde ödenmesi için hükümlüye bir ödeme emri tebliğ edilir. (5275/Md.106/2) Hükümlü, tebliğ olunan ödeme emri üzerine bu süre içinde adlî para cezasını ödemezse, Cumhuriyet savcısının kararı ile ödenmeyen kısma karşılık gelen gün kadar hapis yatacaktır. (5275/Md.106/3) Adlî para cezası mahkeme tarafından takside bağlanmamış ise, bir aylık süre içinde adlî para cezasının üçte birini ödeyen hükümlünün isteği üzerine geri kalan kısmının birer ay ara ile iki eşit taksitte ödenmesine izin verilir. İlk taksidin süresinde ödenmemesi hâlinde, verilen ikinci takside ilişkin izin hükümsüz kalır. (5275/Md.106/6) Birden fazla hükümle adlî para cezalarına mahkûmiyet hâlinde adlî para cezası yerine çektirilen hapis süresi beş yılı geçemeyecektir. (5275/Md.106/7) Hükümlü, hapis yattığı günlerin dışındaki günlere karşılık gelen parayı öderse hapisten çıkartılır. (5275/Md.106/8) Adlî para cezasından çevrilen hapsin infazı ertelenemez ve bunun infazında koşullu salıverilme hükümleri uygulanmaz. Hapse çevrilmiş olmasına rağmen hak yoksunlukları bakımından esas alınacak olan adlî para cezasıdır. (5275/Md.106/9) F. Uygulanacak Muhasebe Standartları Seti Yeni TTK, ticari defterler ile finansal tablolara ve raporlamaya ilişkin olanlar başta olmak üzere, ilgili tüm hükümlerinin uygulanması bakımından, işletmeleri ölçeklerine göre; küçük ve orta boy işletmeler (KOBİ) ile büyük ölçekli işletmeler olarak sınıflandırılmıştır. Buna göre, küçük ve orta boy işletmeleri (KOBİ) tanımlayan ölçütler, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu nun görüşleri alınarak, kanundaki ifadeyle Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenecektir. (Md.1522) KOBİ'leri tanımlama ve niteliklerini belirleme yetkisi, 635 sayılı KHK'nın 28. maddesi ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'na verilmiştir. Buna göre; net satış hasılatları, malî bilanço tutarları ve çalışan sayıları dikkate alınarak KOBİ'lerin tanımlanmasına, niteliklerine,

9 sınıflandırılmasına ve uygulamalarına ilişkin esaslar, anılan bakanlıkça hazırlanan ve Bakanlar Kurulunca yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenecektir. Bu yönetmelikle belirlenecek ölçütlerin üzerindeki sermaye şirketleri, büyük sermaye şirketi kabul edilecektir. (Md.1522, 1523) Türkiye Muhasebe Standartları / Türkiye Finansal Raporlama Standartları, işletme ölçeklerine göre; Tam set TMS/TFRS KOBİ/TFRS olarak sınıflandırılmış olduğu için, hangi işletmelere hangi muhasebe standartlarının uygulanacağının belirlenebilmesi için, işletmelerin ölçeklerine göre bu şekilde bir sınıflandırmaya tabi tutulması gerekmektedir. Diğer taraftan Kanunun Geçici 1. maddesinin 2. fıkrasında, yukarıda yer verilen maddenin 2. fıkrasına atıf yapılmak suretiyle, hangi ölçeklerdeki işletmelerin hangi standartları uygulayacağı hüküm altına alınmıştır. Buna göre; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenecek Kobi Tanımı dışında kalan büyük ölçekli sermaye şirketleri ile bunların konsolidasyon kapsamına giren bağlı şirketleri, iştirakleri ve şirketler toplulukları, Sermaye Piyasası Kanununa göre, ihraç ettikleri sermaye piyasası araçları borsada veya teşkilatlanmış diğer bir piyasada işlem gören şirketler, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri ve konsolidasyon kapsamına alınan diğer işletmeler, Bankacılık Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankalar ile bağlı ortaklıkları, 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanununda tanımlanan sigorta ve reasürans şirketleri, 28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda tanımlanan emeklilik şirketleri, tam set TMS/TFRS yi kullanmak zorundadırlar. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nca çıkarılacak yönetmeliğe göre, KOBİ tanımına giren işletmeler ise, KOBİ/TFRS yi kullanmak zorundadırlar. Diğer taraftan, KOBİ/TFRS uygulamak durumunda olan işletmelerden dileyenlerin Tam set TMS/TFRS uygulamaları da mümkündür.(geçici Md.1/2-b) KOBİ ler, kamuya hesap verme yükümlülüğü bulunmayan ve dış kullanıcılar için genel amaçlı finansal tablolar yayımlayan işletmeler olduğu için, KOBİ ler için uygulanacak muhasebe standartları tam set TMS/TFRS lerin sadeleştirilmesiyle, basitleştirilmesiyle oluşturulan standartlardır.

10 G. Elektronik Defter Uygulaması 6762 sayılı eski TTK, başlangıçta ticari defterlerin elektronik ortamda düzenlenmesine ilişkin hükümler içermemekteydi. Maliye Bakanlığı, VUK nun 242/2. Maddesine istinaden, 2006/Temmuz ayında yayımlanan 361 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile elektronik defter konusunda bazı düzenlemeler yapmışsa da, tebliğde aranılan koşulların ve izin süreçlerinin ağırlığı nedeniyle uygulama istenilen düzeyde yaygınlaşamamıştır. 2011/Nisan ayında 6762 sayılı eski TTK nın 66. maddesinde yapılan değişiklikle; defterlerin (yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, karar ve işletme defteri) elektronik ortamda veya dosyalama suretiyle tutulabileceği ve bu konuya ilişkin usul ve esasların Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca (MB) çıkarılacak müşterek bir tebliğle belirleneceği hükme bağlanmak suretiyle elektronik defter uygulaması TTK yönünden de yasal dayanağa kavuşturulmuştur. Bu yetkiye istinaden, Maliye Bakanlığı ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan 1 Sıra No.lu Elektronik Defter Genel Tebliği, tarihinde yayımlanmıştır. Bu tebliğle yapılan düzenlemelere göre, elektronik defter uygulaması, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren, isteğe bağlı olarak başlamaktadır. Uygulamanın zaman içerisinde bazı mükellef grupları için zorunlu hale getirileceği düşünülmekte olup, elektronik defter uygulaması konusunda anılan tebliğ ile getirilen düzenlemenin usul ve esasları, büromuzun tarih ve 2011/30 sayılı Sirküleri ile duyurulmuştur. Yeni TTK, Türkiye Muhasebe Standartlarına göre elektronik ortamda veya dosyalama suretiyle tutulan defterlerin açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları ile bu defterlerin nasıl tutulacağını belirleme yetkisini Gümrük ve Ticaret Bakanlığı na vermiştir. Bakanlığın bu konuda yapacağı belirlemeler, çıkarılacak bir tebliğle düzenlenecektir. (Md.64/3) Bu nedenle, elektronik defter konusunda uygulamanın nasıl şekilleneceği konusunda yapılacak ikincil düzenlemelerin beklenmesi gerekmektedir. Defterlerin ve gerekli diğer kayıtların elektronik ortamda tutulması durumunda, bilgilerin saklanma süresince bunlara ulaşılmasının ve bu süre içinde bunların her zaman kolaylıkla okunmasının temin edilmiş olması şarttır. (Md.65/4) ÖNER BAĞIMSIZ DENETİM VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.