Türk Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanlık Eğitimi UZMANLIK ÖĞRENCİSİ KARNESİ*

Transkript

1 Türk Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanlık Eğitimi UZMANLIK ÖĞRENCİSİ KARNESİ* RESİM Adı-Soyadı TC Kimlik No Başlama tarihi Doğum yeri ve yılı Kurum Sicil No Adres Telefon e-posta Mezun olduğu lise Mezun olduğu fakülte ve yılı Uzmanlık eğitimine başlayış tarihi Girdiği TUS dönemi Uzmanlık eğitiminin bitiş tarihi Bildiği yabancı dil (belgelenmiş) Askerlik Durumu Çalıştığı kurumlar ve görevi-yılı Üyesi olduğu dernekler Not: Uzmanlık Öğrencisi karnesi, eğitim süresince Uzmanlık Öğrencilerinin kendilerinde kalır; uzmanlık döneminde de saklanmalıdır. Uzmanlık Öğrencisi karnesinin uygulama esasları her AD/Klinik Şefliğinin bağlı bulunduğu yönetim usul ve esasları doğrultusunda düzenlenir. sel Yetkinliklere ait tablolar asistan tarafından doldurulduktan sonra tabloda yer alan son sütun ilgili birimin sorumlu eğiticisi tarafından onaylanır. Uzmanlık ünvanının kazanımını izleyerek karnenin bir örneği çıkarılıp Anabilim Dalı arşivinde saklanır. *Bu karne taslağı, Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanlık Eğitimi Çekirdek Eğitim Müfredatı v.1 temel alınarak 1

2 hazırlanmıştır. UZMANLIK ÖĞRENCİSİ EĞİTİM PROGRAMI AMAÇLAR ve HEDEFLER Uzmanlık eğitiminin temel amacı, mikrobiyal hastalık etkenleri, patogenezi ve konak savunmasına ait temel bilgiye hakim, laboratuvar tanısını yapan, hastanede ve toplumda enfeksiyon kontrolünde sorumluluk alan, hastalık oluşmadan önlem alabilen, tedavisinde yönlendirici rol alan, eğiticilik ve araştırma yapan uzmanların yetiştirilmesidir Dört yıllık Eğitim süreci sonunda Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanı; Enfeksiyon hastalıkları tanısı, tedavi seçenekleri ve epidemiyolojisi konusunda hizmet verecek bir tıbbi mikrobiyoloji laboratuvarını geliştirebilmeli ve yönetebilmelidir (Diagnostik=tanısal rol) Enfeksiyon hastalıklarının tanısı, izlemi ve tedavisi için gerekli mikrobiyolojik verileri ve diğer uygun bilgileri sağlamalı, yorumlayabilmeli ve klinisyene nakletmelidir. Epidemiyolojik sorunlara çözümler üretebilmelidir. (Konsültatif rol) Etkin mikrobiyoloji eğitim programları planlamalı ve yürütebilmelidir. (Eğitici rol) Tıbbi veya halk sağlığı sorunu olan enfeksiyon hastalıklarıyla ilgili mikrobiyolojik araştırma tasarlamalı ve yönetebilmelidir. (Araştırmacı rol) YÜRÜTÜCÜ KİŞİ veya KOMİSYON İlgili birimin eğitim sorumlularından en az bir kişi kurumun belirlediği süre ile Uzmanlık Öğrencisi eğitim takibini sürdürür. Yürütücü kişi veya komisyon en az 6 ayda bir eğitim kayıtlarını gözden geçirir, değerlendirir ve TTMYK tarafından geliştirilen Çekirdek Eğitim Müfredat'ı (ÇEM) değişikliklerini izler. KURAMSAL EĞİTİM TUKMOS tarafından önerilen öğrenme ve öğretme yöntemleri kullanılmaktadır. Bunlar: Yapılandırılmış Eğitim Etkinlikleri (YE), Uygulamalı Eğitim Etkinlikleri (UE), Bağımsız ve Keşfederek Öğrenme Etkinlikleri (BE) olarak tarif edilmektedir. Yapılandırılmış Eğitim Etkinlikleri (YE) Uzmanlık öğrencilerine eğitim sürecinde mesleki gelişim düzeylerine uygun olarak; genel mikrobiyoloji, bakteriyoloji, immünoloji, viroloji, seroloji, mikoloji, parazitoloji, moleküler mikrobiyoloji konu başlıkları altında yapılandırılmış kuramsal eğitimleri içerir. Kuramsal eğitim farklı eğitim yöntemleri uygulanarak gerçekleştirilebilir. Sunum Seminer Olgu Makale Konsey Kurs, çalıştay, kongre katılımları vb. Uygulamalı Eğitim Etkinlikleri (UE) B) İşe Dayalı Uygulamalı Eğitim (çalışma alanında eğitim) (UE) İşe dayalı uygulamalı eğitimde, Tıbbi Mikrobiyoloji uzmanlarında olması gereken becerilerde tam yeterliliğin kazanılması hedeflenir.

3 1. Yatan hasta bakımı (Tıbbi Mikrobiyoloji Anadal eğitiminde yatan hasta takibi yapılmadığı için bu öğrenme etkinliklerinden sadece vizit Tıbbi Mikrobiyoloji uzmanlık eğitimi sürecinin klinik rotasyonlarında yapılması beklenmektedir) a. Vizit b. Nöbet c.. Ayaktan hasta bakımı 3. Laboratuvar alanında eğitim (İş başında UE) a. Laboratuvar Viziti b. Nöbet c. Bağımsız ve Keşfederek Öğrenme Etkinlikleri (BE) 1. Ayaktan hasta/materyal takibi. Akran öğrenmesi 3. Literatür okuma. Araştırma 5. Öğretme EĞİTİM SÜRESİ, ROTASYONLAR VE NÖBETLER Toplam eğitim süresi dört yıldır. Bu süre içinde Birim içinde; Genel mikrobiyoloji (1 ay), immünoloji (3 ay), viroloji ( ay) moleküler mikrobiyoloji (3 ay), bakteriyoloji (1 ay), mikobakteriyoloji (3 ay), mikoloji (3 ay), parazitoloji (3 ay), hastane enfeksiyonları mikrobiyolojisi ( ay), laboratuvar yönetimi ve etiği ( ay), kan merkezi (1 ay), seçmeli (5 ay) şeklinde planlanır. Birim dışı rotasyonlar; Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Tıbbi Biyokimya, Halk Sağlığı'dır. Nöbetler: Klinik Mikrobiyoloji rutin laboratuvarında Uzmanlık Öğrencisi mesai saati dışında da hizmetlerin yürütülmesinde sorumluluk almaktadır. DEĞERLENDİRME VE İZLEM Tıbbi Mikrobiyoloji uzmanlık eğitiminde iki kıdem vardır. Her kıdem aşamalarının, uygun yöntemler ile değerlendirilmesi önerilir. Kıdem 1 (İlk iki yıl): Bu kıdem döneminin ilk yılında Tıbbi Mikrobiyolojinin temel prensipleri ve acil yaklaşımları konusunda kuramsal ve uygulamalı eğitim planlanır. Ağırlıklı olarak genel mikrobiyoloji ve bakteriyoloji laboratuvarındaki eğitimi içerir. İkinci yıl; klinikler ile iş birliğinin geliştirilerek mikobakteriyoloji, mikoloji, parazitoloji, viroloji, immünoloji ve moleküler mikrobiyoloji alanlarında, birim içi laboratuvarlarda ağırlıklı olarak 3

4 uygulamalı beceriler konusunda eğitimi içerir. Bu aşamada uzmanlık öğrencisinin bir araştırma projesi içinde yer alması ve araştırma, planlama, tasarlama, uygulama ve yazma eğitimi verilerek kendi tez projesini hazırlayabilmesi sağlanır. Dönem sonunda ölçme ve değerlendirme yapılır. Kıdem (Son iki yıl): Bu kıdem döneminin ilk yarısı, ağırlıklı olarak rotasyon eğitimlerini, tamamlanması gereken birim içi laboratuvar eğitimlerini ve tez projesi çalışmalarını kapsar. Uzmanlık öğrencisi ikinci yılın sonunda ikinci kıdeme geçtiğinde tez konusunu almış olmalıdır. Kıdem sürecinin ikinci yarısı uzmanlık eğitimi yasal süresinin son dönemidir. Bu dönemde, rotasyonlar, laboratuvar işletimi ve yönetimi konularındaki bölüm içi uygulamalar ve tez çalışmasını içerir. Mevcut yönetmelik gereği bu dönemin son üç ayı içinde tez sınavı yapılır ( Öğrencinin. Yıl 9. Ayda (Uzmanlık sınavından 3 ay önce) tezi basılmış olarak hazır olmalıdır). Uzmanlık eğitimi yasal süresi sonunda mevzuata uygun şekilde bitirme sınavı yapılır ve yeterli olarak değerlendirilen uzmanlık öğrencisi Tıbbi Mikrobiyoloji uzmanı yetki ve unvanını alır. Uzmanlık Öğrencisi, her bölüm içi rotasyon sonunda en az eğitim sorumlusu tarafından uygulamalı ve/veya yazılı bir sınav ile değerlendirilir. Yetersiz bulunan Uzmanlık Öğrencileri için her kurum kendi koşullarına uygun tamamlayıcı faaliyet uygular. Uzmanlık Öğrencileri, TUKMOS da yer alan ve karnede tablolar halinde belirtilen klinik ve girişimsel yetkinliklerine göre, aldıkları eğitim modeli doğrultusunda değerlendirilirler. Uzmanlık Öğrencileri eğitimlerinin 1.yılından sonra ve kurumların belirlediği süreler ve değerlendirme yöntemleri esas olmak üzere yılda en az bir kez değerlendirilir. Uzmanlık eğitim sürecinin sonunda değerlendirme sonuçlarının ortalaması 60/100 puanın altında olanlar uzmanlık sınavına giremezler. TIBBİ MİKROBİYOLOJİ UZMANLIK EĞİTİMİ YETKİNLİKLERİ Yetkinlik, bir uzmanın bir iş ya da işlemin gerektiği gibi yapılabilmesi için kritik değer taşıyan, eğitim ve öğretim yoluyla kazanılıp iyileştirilebilen, gözlenip ölçülebilen, özellikleri daha önceden tarif edilmiş olan, bilgi, beceri, tutum ve davranışların toplamıdır. Mikrobiyoloji uzmanı; Mesleki etik ve insani değerler çerçevesinde (değer ve sorumluluk sahibi) bir laboratuvarı yönetebilen (yönetici), birlikte çalışmaya uygun (ekip üyesi), doğru iletişim kurabilen (hastalar, klinisyenler ve diğer çalışma arkadaşları ile), koruyucu sağlık hizmetlerini önceleyen, sürekli kendini geliştirebilen, idaresindeki personele öğretebilen (öğrenen ve öğreten) ve Mikrobiyoloji Laboratuvarını sevk ve idare edebilecek mesleki bilgi, beceri ve tutumları kazanmış (hizmet sunucusu) temel yetkinliğe sahip olmalıdır. Hizmet açısından temel yetkinlik alanındaki yetkinlikler, kullanılış yerlerine göre iki türdür: Klinik Yetkinlik: Bilgiyi, kişisel, sosyal ve/veya metodolojik becerileri tıbbi kararlar konusunda kullanabilme yeteneğidir; sel Yetkinlik: Bilgiyi, kişisel, sosyal ve/veya metodolojik becerileri tıbbi girişimler konusunda kullanabilme yeteneğidir

5 KLİNİK YETKİNLİK İÇİN KULLANILAN TANIMLAR VE KISALTMALARI Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanlığına Özgü Klinik Yetkinlikler İçin Kullanılan Tanımlar ve Açıklamaları B: Bilir, açıklar T: Laboratuvar tanısını koyar, danışmanlık verir (B yi içerir). ETT: Ekip çalışması yaparak tanı ve tedavide yer alır (konsülte eder). A (Acil): Acil incelenmesi gereken örnekleri ve etkenleri tanımlar, tanı basamaklarını hızlandırır, sonucu hızla doğru yere ulaştırır. K (Korunma-Kontrol): Enfeksiyon etkeninin kontrolü ve korunma için gerekli önlemleri alır. Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanlığına Özgü sel (işlemsel) Yetkinlikler Tablosunun Açıklamaları: 1.Düzey: İşlemin nasıl yapıldığı konusunda bilgi sahibi olmayı ve bu konuda gerektiğinde açıklama yapabilecek olmayı ifade eder..düzey: Acil bir durumda/gerektiğinde, kılavuz veya yönerge eşliğinde veya yüksek süpervizyon altında bu işlemi yapabilmeyi ifade eder. 3.Düzey: Karmaşık olmayan işlemlerde uygulayabilmeyi ifade eder..düzey: Karmaşık olsun veya olmasın, her örnek için, kendi başına yetkin bir şekilde baştan sona işlemi gerçekleştirebilmeyi ifade eder. 5

6 ( ) ROTASYONLAR (Toplam 8 ay) İç rotasyonlar Birim Süre Başlangıç Bitiş Sorumlu Eğitici Genel mikrobiyoloji 1 ay Bakteriyoloji 1 ay **Değerlendirme Sonucu İmza Mikobakteriyoloji Mikoloji Parazitoloji Viroloji İmmünoloji Moleküler mikrobiyoloji Hastane enfeksiyonları mikrobiyolojisi ( )Laboratuvar Etiği, İşletimi ve Yönetimi Kan Merkezi (*) Seçmeli İç rotasyon toplamı 3 ay 3 ay 3 ay ay 3 ay 3 ay ay ay 1 ay 5 ay Ay 6

7 Dış rotasyonlar Birim Süre Başlangıç Bitiş Sorumlu Eğitici Enfeksiyon Hastalıkları 3 ay ve Klinik Mikrobiyoloji Çocuk Sağlığı ve 1 ay Hastalıkları Halk Sağlığı 1 ay (Üniversitelerin halk sağlığı anabilim dalları veya Hıfzıssıhha da) Tıbbi Biyokimya 1 ay Dış rotasyon toplamı 6 Ay **Değerlendirme Sonucu İmza ( ) Eğitim kurumlarının alt yapısının yeterli olmadığı durumlarda rotasyon, uygun görülen eğitim kurumunda yaptırılabilir (TUEY-01 madde 18.3 e bkz). (*) Seçmeli rotasyon; Eğitim biriminin gereksinimi, fiziksel yapı özellikleri, Uzmanlık Öğrencisinin ilgi alanı veya yapacağı araştırma, tez konularına göre iç veya dış rotasyon şeklinde planlanır. (**) Yeterli veya ( ) Bu rotasyon ÇEM'e uymak koşuluyla birimlerin iç dinamiklerine göre diğer rotasyonlara entegre edilerek de yapılabilir. UZMANLIK TEZİ Tez danışmanı: Tezin veriliş tarihi: Tez konusu: 7

8 Rotasyon Çizelgesi (Birinci yıl) Çalıştığı Birim Başlama Tarihi Bitirme Tarihi Sorumlu Öğretim Üyesi Rotasyon Çizelgesi (İkinci yıl) Çalıştığı Birim Başlama Tarihi Bitirme Tarihi Sorumlu Öğretim Üyesi Rotasyon Çizelgesi (Üçüncü yıl) Çalıştığı Birim Başlama Tarihi Bitirme Tarihi Sorumlu Öğretim Üyesi 8

9 Rotasyon Çizelgesi (dördüncü yıl) Çalıştığı Birim Başlama Tarihi Bitirme Tarihi Sorumlu Öğretim Üyesi Rotasyon Çizelgesi (beşinci yıl) Çalıştığı Birim Başlama Tarihi Bitirme Tarihi Sorumlu Öğretim Üyesi Anlattığı Seminer ve Dergi Saati Toplantı Konu Tarih Anlattığı Yer Danışman Öğretim Üyesi 9

10 Katıldığı Bilimsel Çalışmalar Araştırmanın Adı Yapıldığı Birim Tarih Danışman Öğretim Üyesi Sonuç (poster, bildiri, yayın) 10

11 Katıldığı Kongre, Kurs ve Workshop Etkinlikleri Toplantının adı Tarih Yer Katılım Şekli 11

12 TIBBİ MİKROBİYOLOJİ ANABİLİM DALI İÇ ROTASYONLARI GİRİŞİMSEL YETKİNLİKLER 1.GENEL MİKROBİYOLOJİ (Laboratuvar güvenliği, sterilizasyon-dezenfeksiyon, tampon hazırlama, konsantrasyon hesapları, ph ölçümü ve hesaplama, mikroskobik incelemeler, literatür tarama, bilgi-işlem kullanımı, örnek yönetimi, temel besiyerleri vb. kapsamlarını içerir) 1.1 LABORATUVAR GÜVENLİĞİ Hedefler sel yetkinlik Yapılandırılmış eğitim / uygulamalı eğitim (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) tartışma * Laboratuvarda Risk Analizi Aerosol yoluyla bulaşan enfeksiyon etkenleri Kesici delici alet yaralanması ile bulaşan enfeksiyon etkenleri Direkt temasla bulaşan enfeksiyon etkenleri Laboratuvar kaynaklı enfeksiyon etkenleri Laboratuvar kazaları ve acil durum yönetimi Kesici delici alet yaralanması Biyolojik bulaş Kimyasal bulaş Laboratuvar Güvenliği ve Biyoemniyet Yönetimi Kişisel koruyucu önlemler Yönetsel önlemler Mühendislik önlemlerinin yönetimi * : KLİMUD, TMC vb mesleki örgütler, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu vb. kurumlar tarafından düzenlenen eğitimler, kurslar vb. 1

13 1..STERİLİZASYON VE DEZENFEKSİYON: sel yetkinlik MSÜ İşletimi ve yönetimi Temizlik işlemlerinin yönetimi Temizlik kontrol yönetimi Sterilizasyon işlemlerinin yönetimi Yüksek ısı ile sterilizasyon Düşük ısı ile sterilizasyon Sterilizasyon kontrol sürecinin yönetimi Dezenfeksiyon Uygulamaları Yüksek düzey dezenfeksiyon Orta düzey dezenfeksiyon Düşük düzey dezenfeksiyon Dezenfektanların etkinlik kontrolü Tıbbi Cihazların sterilizasyon/dezenfeksiyon açısından sınıflandırılması Laboratuvarda sterilizasyon/dezenfeksiyon ve temel uygulamalar Besiyeri hazırlama Boya ve solüsyon hazırlama Tampon hazırlama, konsantrasyon hesapları, ph ölçümü ve hesaplama Besiyeri ve solüsyonların sterilizasyonu Yapılandırılmış eğitim / uygulamalı eğitim (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) tartışma 13

14 Atık yönetimi Laboratuvar dezenfeksiyonu Mikroskop kullanımı 1.3.ÖRNEK YÖNETİMİ sel yetkinlik Yapılandırılmış eğitim / uygulamalı eğitim (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) tartışma yetkin eğitim *Örnek alma, transport, kabul/ret, saklama Örnek alma Transport koşulları Örnek kabul/red kriterleri Örnek saklama Preanalitik hata kaynaklarını saptama * Bu tablo her laboratuvarın ilgili bölümünde değerlendirilip doldurulacaktır. 1

15 . BAKTERİYOLOJİ sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Seminer Örnek yönetimi* / Boyasız Mikroskobik incelemeler Boyalı Mikroskobik incelemeler Kültür uygulamaları (kantitatif, tek koloni) Kritik bildirim İdrar Değerlendirme (mikroorganizma sayısının hesaplanması ve mikrobiyota/etken ayrımı vb.) Sonuçların yorumlanması ve raporlanması Dışkı Rutin besiyerlerinin seçimi ve kullanımı Özel besiyerlerinin seçimi ve kullanımı (C. difficile dahil) Rektal sürüntü örneklerinin VRE açısından incelenmesi Değerlendirme (mikrobiyota/etken ayrımı, ileri incelemeler, seroaglutinasyon ve diğer tanımlama yöntemleri) Sonuçların yorumlanması ve raporlanması 3 15

16 sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Seminer Yara, abse, doku örnekleri / Aerop kültür Anaerop kültür Değerlendirme Sonuçların yorumlanması ve raporlanması Steril vücut sıvıları (BOS dışı) Değerlendirme Sonuçların yorumlanması ve raporlanması Kan kültürü Kan kültür sistemi kullanımı (aerop ve anaerop kan kültürü) Özel şartlar (uzun inkübasyon) Mikrobiyota/etken ayrımı Değerlendirme (aerop ve anaerop değerlendirme) Sonuçların yorumlanması ve raporlanması Genital örnekler Özel besiyerleri ve şartlarda kültür (Aerop, anaerop) Rutin kültür ortamlarında üremeyen etkenler ve tanımlanması (mikoplazma vb.) Sonuçların yorumlanması ve raporlanması Özel bildirimler 16

17 sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Seminer BOS / Değerlendirme Sonuçların yorumlanması ve raporlanması BOS'da antijen testleri Boğaz sürüntüsü Değerlendirme Diğer yöntemler (S.pyogenes için hasta başı testler) Boğaz sürüntüsünde diğer etkenler (Corynebacterium diphteriae vb.) Burun ve diğer ÜSY sürüntüleri Değerlendirme (Burun için hastane personeli MRSA; gıda portörü için S.aureus) Nazofaringeal sürüntü Bordatella; Alt Solunum Yolu Örnekleri Değerlendirme (kantitasyon ve Mikrobiyota/etken ayrımı) Kistik fibrozisli hasta örneklerine yaklaşım Özel etkenler ve uzun inkübasyon gerektiren durumlar (Legionella Chlamydophila İdrar antijeni vb.) Sonuçların yorumlanması ve raporlanması İleri tanı yöntemleri (MALDI-TOF, LAMP, PCR vb.) 17

18 sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Tanımlama Gram (+) konvansiyonel Gram (-) konvansiyonel Gram (+) otomatize/yarı otomatize Gram (-) otomatize/yarı otomatize Anaerop tanımlama Anaerop üremenin belirlenmesi Anaerop bakteri tanımlanması Antibiyotik duyarlılık yöntemleri ve kısıtlı bildirim Disk difüzyon yöntemi MİK (minimum inhibitör konsantrasyon) otomatize/yarı otomatize saptama yöntemleri MBK saptama yöntemleri Direnç paternlerinin tayini Moleküler yöntemler Antibiyotik sinerji testleri Kısıtlı bildirim ve antibiyotik yönetimi Kalite kontrol, validasyon, verifikasyon Besiyeri, ayraçlar ve boyalar Biyokimyasal testler Antibiyotik duyarlılık testleri Kan kültürü Ticari tanımlama sistemleri *Örnek yönetimi genel mikrobiyoloji başlığında yer alan alt başlığa bakınız 18

19 3.MİKOLOJİ sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Tüm örnekler Örnek yönetimi* Örnek işlemleme ve kültüre alma İdrar ve sürüntü örnekleri Sistemik örnekler Kazıntı ve saç örnekleri Mikroskobik preparat hazırlama ve değerlendirme ıslak preparat Gram boyama Çini mürekkebi KOH Laktofenol pamuk mavisi Kültür değerlendirme (Kolonizasyon/ enfeksiyon/ kontaminasyon ayrımı) İdrar ÜSY ASY Kan BOS dışı vücut sıvıları BOS Biyopsi Yüzeyel örnekler Sürüntü örnekleri sel 19

20 yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Mikolojik tanıya yardımcı biyobelirteçler Galaktomannan Mannan, antimannan 1,3 beta D-glukan Kriptokok antijeni Moleküler yöntemle örnekten mantar saptama Maya mantarı tanımlama Konvansiyonel yöntemler Biyokimyasal testler ve karbonhidrat asimilasyon, fermentasyon testler Otomatize/yarı otomatize sistemler Moleküler yöntem MALDI-TOF yöntemi Küf mantarı tanımlama Konvansiyonel yöntemler Biyokimyasal testler Moleküler yöntemler MALDI-TOF yöntemi Maya mantarlarında antifungal duyarlılık testleri Mikrodilüsyon yöntemi Difüzyon testleri Otomatize testler sel 0

21 yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Küf mantarlarında antifungal duyarlılık testleri Mikrodilüsyon yöntemi Difüzyon testleri Raporlama Sonuçların yorumlanması ve raporlanması Antifungal duyarlılık testi Kritik değer bildirimi Kalite kontrol uygulamaları *Örnek yönetimi için genel mikrobiyoloji başlığında yer alan alt başlığa bakınız 1

22 .MİKOBAKTERİYOLOJİ sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Örnek yönetimi* Laboratuvar Güvenliği TB lab ne göre biyogüvenlik yönetimi Tanı Yöntemleri ARB Mikroskobi Boya ve solüsyonların hazırlanması ve saklanması (EZN, Kinyoun, NALC NaOH vb) Örneğin dekontaminasyonu homojenizasyonu Kültür yöntemleri İmmünokromatografik yöntem MALDI-TOF ile tanı Moleküler tanı yöntemleri İGST testi Kritik Değer Bildirimi 1 Duyarlılık testleri Duyarlılık test yöntemleri Proporsiyon testleri Moleküler yöntemler Raporlama Sonuçların yorumlanması ve raporlanması Sürveyans bildirimi Kalite kontrol uygulamaları

23 5.İMMUNOLOJİ VE SEROLOJİ sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Örnek yönetimi* Temel immuno serolojik yöntemler Presipitasyon temelli testler Aglutinasyon temelli testler (direkt ve indirekt aglütinasyon, hemaglütinasyon) Flokülasyon temelli testler Kompleman fiksasyon testleri 1 İmmun floresan temelli testler Enzim immunoassay temelli testler Radyoimmuno assay temelli testler 1 İmmuno blot temelli testler İmmunoassay temelli hızlı testler Nötralizasyon esaslı testler 1 Otomatize sistemler EIA (Örnek yükleme, sonuç alma) Otomatize sistemler IIF Akım sitometrik bazlı serolojik yöntemler Etkenlere özel serolojik tanı Salmonella spp T.pallidum Brucella spp. Hepatit A,B,C,D,E HIV EBV Toksoplazma sel 3

24 yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Rubella CMV Helicobacter pylori Rotavirus Adenovirus RSV Otoimmun hastalıkların serolojik tanısı ANA IIF değerlendirilmesi, temel paternlerin tanımlanması yorumlanması ANA ayrıştırılmış proteinlerinin (ENA) değerlendirilmesi ve yorumlanması dsdna Crithidia luciliae (IIF) ve Anti ds DNA ELISA testlerinin değerlendirilmesi ve yorumlanması Otoimmun karaciğer hastalıkları paneli (IIF) AMA/ASMA/LKM ANCA ile ilişkili vaskulitler için panel (IIF) p-anca/mpo/c-anca/pr3 Çölyak paneli (IIF ve EIA) Anti Endomisyum IgA/ Anti Doku Transglutaminaz IgA-IgG/ Anti Deamide Gliadin Peptid (DGP) IgG Fosfolipid ilişkili hastalık paneli (EIA); Anti Beta Glikoprotein 1 IgM-IgG/ Anti kardiyolipin IgM-IgG Romatoid artrit paneli Anti-CCP, RF vb. Sonuçların yorumlanması ve raporlanması Kalite kontrol uygulamaları

25 6. MOLEKÜLER MİKROBİYOLOJİ sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Örnek yönetimi Moleküler testler Nükleik asit ekstraksiyonu 3 Amplifikasyon temelli testler 3 PCR ve Gerçek zamanlı PCR 3 Jel elektroforezi PFGE Dizi analizi (izleme/değerlendirme) Filogenetik analiz Genotipleme yöntemleri ve mutasyon analizi Genotipik ilaç direnç analizi (virolojik) Hibridizasyon ve Revers hibridizasyon RFLP Diğer moleküler teknikler (Yeni nesil dizileme, Mikroarrray) Kritik Değer Bildirme Sonuçların yorumlanması ve raporlanması Kalite kontrol uygulamaları 5

26 7. HÜCRE KÜLTÜRÜ sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Seminer / yeterli değil Örnek yönetimi * 1 Hücre dizisi işlemleri Hücre stoklama/stok açma 1 Hücre dizisi oluşturma/ idame 1 Hücre kültürüne inokülasyon 1 Hücre dizisi seçimi 1 Shell vial hücre kültürü 1 Sitopatik etki değerlendirilmesi 1 İmmünofloresans testler Hücre kültüründe antijen saptama 1 Kalite kontrol uygulamaları 1 6

27 8. PARAZİTOLOJİ sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Dışkının parazitolojik incelenmesi Örnek yönetimi* Dışkı yoğunlaştırma teknikleri (yüzdürme ve çöktürme teknikleri) Boyasız Mikroskobik inceleme (direkt preparatlar, yoğunlaştırılmış preparatlar, Enterobius için selofan bant yöntemi) Boyalı Mikroskobik inceleme Trikrom, modifiye trikrom Giemsa Kinyoun asid fast, modifiye asid fast Dışkı incelenmesi için ek yöntemler Nematod larvaları için kültür yöntemleri Entamoeba histolytica kültür yöntemleri Blastocystis spp kültürü Dışkıda antijen saptama testleri Moleküler yöntemler Microsporidia için kemofloresan boyama (kalkoflor veya Uvitex B gb) Barsak parazitlerinin diğer örneklerde incelenmesi Duodenal içerik, (aspirat), BAL, Balgam incelenmesi 7

28 sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Urogenital sistem parazitlerinin incelenmesi Örnek yönetimi* Örneklerin yoğunlaştırılması (idrarda santrifügasyon ve membran filtre yöntemleri) Boyasız Mikroskobik inceleme Boyalı Mikroskobik inceleme Trichomonas vaginalis için hızlı testler Trichomonas vaginalis kültür yöntemleri Solunum yolu örnekleri, Aspiratlar Deri biyopsi materyali BAL örneklerinde Pneumocystis jirovecii için boyalı bakı (Giemsa ve BKZ metanamin gümüş yöntemleri) Mikoloji Kist sıvısında protoskoleks inceleme boyasız, boyalı bakı Leishmania için deri biyopsi örneklerinin incelenmesi Göz, BOS ve SSS örnekleri Örnek yönetimi (serbest yaşayan amipler için) Yoğunlaştırma teknikleri Boyasız Mikroskobik inceleme Boyalı Mikroskobik inceleme (kalkoflor ile kist inceleme) 8

29 sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Kültür Kan ve doku örnekleri (Plasmodium, Leishmania) Örnek yönetimi* İnce yayma preparat hazırlanması, boyanması (Giemsa, Wright ve diğer teknikler) Kalın damla preparat hazırlanması boyanması (Giemsa, Wright ve diğer teknikler) Paraziteminin saptanması ve değerlendirilmesi Sıtmada hızlı antijen (immünokromotografik test) Leishmania kültür yöntemleri Leishmania hızlı tanı testi Kan ve doku örnekleri (microfilaria; Babesia için) Kanda yoğunlaştırma teknikleri ( buffy coat eldesi, membran filtrasyon yöntemleri) Ektoparazitler ve artropodların tanımlanması Serolojik yöntemler Toxoplasma anti Ig G ve Ig M; Ig G avidite testi yorumlanması Bkz. Viroloji- Seroloji Sabin Fieldman Dye testi 1 9

30 sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Echinococcus (EIA, IHA, WB) Diğer etkenler için serolojik tanı Fasciola hepatica (IHA, EIA) Leishmania (IFA) Trichinella (EIA veya WB) Toxocara (EIA veya WB) Strongyloides (EIA veya WB) Entamoeba histolytica (IHA) Moleküler tanı yöntemleri PCR Kritik Değer Bildirme Sonuçların yorumlanması ve Raporlanması Kalite kontrol uygulamaları 30

31 9. DOKU TİPLEME sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Örnek yönetimi ve örnek güvenilirliğinin kontrolü Temel immünolojik yapılar ve girişimler (Buffy coat ayrılması, T ve B lenfosit izolasyonu) Akan hücre ölçer (Flow cytometry) Kalite kontrol uygulamaları Raporlama, danışmanlık ve sonuç güvenliği 31

32 10. HASTANE ENFEKSİYONLARI/TOPLUM SAĞLIĞI sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) yeterli değil Toplum sağlığı sorunu olan enfeksiyon etkenlerinin kontrolü Sürveyans 3 Laboratuvara dayalı sürveyans Salgın yönetimi Koruyucu hekimlik ve bildirim 3 Epidemiyolojik çalışmaları yönetmek Aktif ve pasif bağışıklama sürecinde kullanılan testlerin yönetimi ve danışmanlık Hastane enfeksiyonları Mikrobiyolojik izlem Fenotipik iz sürme /tiplendirme Genotipik iz sürme /tiplendirme (moleküler epidemiyoloji ve teknikler, PFGE, ERIC-PZR, AP-PZR ) 3

33 11. LABORATUVAR YÖNETİMİ sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Kalite kontrol ve kalite yönetim sistemlerinin uygulanması Stok ve ekipman yönetimi Satın alma-teknik şartname hazırlanması Laboratuvar tasarımı Preanalitik, analitik, postanalitik süreçte klinik konsültasyon Örnek ve test seçimi 33

34 1. POSTMORTEM VE ADLİ MİKROBİYOLOJİ sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) yetkin eğitim Postmortem mikrobiyal adli 1 kanıtların yönetimi Postmortem mikrobiyolojik 1 incelemeler 3

35 13. KAN TRANSFÜZYON MERKEZİ İŞLEMLERİ sel yetkinlik (sel yetkinlik düzeyleri olan hedefler için ön koşuldur) Kan-transfüzyon merkezi işletimi ve yönetimi Donör sorgulama İmmün-hematolojik testler Mikrobiyolojik testlerin uygulanması Kan ve kan bileşenlerinin ayırımı ve özelliklerinin açıklanması Kan ve kan bileşenlerinin depolanması Transfüzyon işlemi 1 Transfüzyon reaksiyonlarının değerlendirilmesi, izlenmesi Kalite kontrol uygulamaları 35

36 KLİNİK YETKİNLİKLER Yetkinlik Yapılandırılmış eğitim /Bağımsız eğitim Bağımsız eğitim Solunum sistemi örneklerinde etkenler Üst solunum yolu bakteriyel enfeksiyon etkenleri Üst solunum yolu viral enfeksiyon etkenleri Alt solunum yolu bakteriyel enfeksiyon etkenleri Mikobakteriler Alt solunum yolu viral enfeksiyon etkenleri Atipik pnömoni etkenleri Solunum sisteminin diğer enfeksiyon etkenleri (mantar, parazit) Sindirim sistemi örneklerinde etkenler İnvazif gastroenterit etkenleri T T T, K T Non invaziv gastroenterit etkenleri Besin zehirlenmesi etkenleri Viral gastroenterit etkenleri T, K Bağırsak parazitleri T, K Genitoüriner örneklerde etkenler İdrar yolu bakteriyel enfeksiyon etkenleri İdrar yolu enfeksiyon etkenleri (diğer) Kadın genital sistem enfeksiyonları etkenleri Erkek genital sistem enfeksiyonları etkenleri Cinsel yolla bulaşan etkenler Kan, lenf ve kemik iliği örneklerinde etkenler Bakteriyel etkenler Viral etkenler T, K T, K T, K T, K T, K 36

37 Fungal etkenler Paraziter etkenler Merkezi sinir sistemi örneklerinde etkenler Bakteriyel etkenler Viral etkenler Fungal etkenler Paraziter etkenler Prionlar Kemik-biyopsi-apse ve eklem sıvısı örneklerinde etkenler Bakteriyel etkenler Viral etkenler Fungal ve paraziter etkenler Deri, yumuşak doku, saç, tırnak örneklerinde etkenler Bakteriyel etkenler Viral etkenler Fungal etkenler Paraziter etkenler Göz örneklerinde etkenler Bakteriyel etkenler Viral, fungal ve paraziter etkenler Çevre örnekleri Su, gıda ve diğer örneklerdeki etkenler Gıda ve su ile bulaşan patojenler Gebelik öncesi ve gebelik Torch etkenleri Cinsel yolla bulaşan diğer viral etkenler Diğer genital enfeksiyon etkenleri Prenatal ve konjenital enfeksiyon etkenleri Amniyon sıvısı, kordosentez, koryon villus biyopsisi ve kordon kanı gibi örneklerindeki etkenler Sağlık çalışanlarında mesleksel enfeksiyon riski oluşturan etkenler Solunum yoluyla bulaşan enfeksiyon etkenleri B, K B T,K B B ETT T, K T, K T, K T,K T T 37

38 Kesici delici alet yaralanması ile bulaşan enfeksiyonlar Direkt temas ile bulaşan enfeksiyon etkenleri Laboratuvar kaynaklı enfeksiyon etkenleri Bağışıklığı baskılanmış konakta gelişen enfeksiyonlarda etkenler Fırsatçı bakteriler Fırsatçı mantarlar, virüsler ve parazitler Viral hepatitler Hepatit etkenleri Hastane enfeksiyonları Hastane enfeksiyonları etkenleri Hastane enfeksiyonu Seyahat ve göç enfeksiyonları Seyahat ve göç enfeksiyonlarında etkenler Antimikrobiyal direnç Antimikrobiyal direnç mekanizmaları Biyoterörizm/biyolojik savaş, biyolojik suçlar Biyoterörizm/biyolojik savaş, biyolojik suçlar Mikrobiyom Mikrobiyota ve mikrobiyal metagenomik T T T T, K ETT, K T, K B B, K B 38

39 KATILDIĞI DERSLER TARİH DERSİN ADI EĞİTİCİ İMZA 39

40 SINAVLAR İÇ ROTASYON SONU SÖZLÜ ve / veya YAZILI SINAVLAR Genel Mikrobiyoloji Başarılı Başarısız İmza.. Bakteriyoloji Sınav Tarihi Başarılı Başarısız İmza.. Mikobakteriyoloji Sınav Tarihi Başarılı Başarısız İmza.. Mikoloji Sınav Tarihi Başarılı Başarısız İmza.. Parazitoloji Sınav Tarihi Başarılı Başarısız İmza.. Viroloji ve İmmünoloji Sınav Tarihi Başarılı Başarısız İmza.. Moleküler Mikrobiyoloji Sınav Tarihi Başarılı Başarısız İmza.. Hastane Enfeksiyonları Mikrobiyolojisi Sınav Tarihi Başarılı Başarısız İmza.. Lab.Etiği, İşletimi ve Yönetimi Başarılı Başarısız İmza.. Sınav Tarihi Seçmeli Sınav Tarihi Başarılı Başarısız İmza.. Sınav Tarihi: Sınav jüri üyeleri ve uzmanlık dalları: UZMANLIK SINAVI 0