İnşaat Öncesi Alternatiflerin BIM ve Kaynak Tabanlı Simülasyon İle Değerlendirilmesi İçin Bir Vaka İncelemesi

Transkript

1 İnşaat Öncesi Alternatiflerin BIM ve Kaynak Tabanlı Simülasyon İle Değerlendirilmesi İçin Bir Vaka İncelemesi Özet Dy For Evaluatıng Pre-Constructıon Alternatıves With BIM And Resource-Based Sımulatıon Ragıp Akbaş, 1 Alev Pakova, 2 Ali Serkan Açıkelim 3 İnşaat projelerinin ihale ve inşaat öncesi su reçlerinde iş programı alternatiflerin yeterince değerlendirilmemesi ciddi zaman ve maliyet kayıplarına neden olmaktadır. İş makinelerinin sayısı ve tipi, iş kalemi için ekip sayısı, iş sıralaması gibi inşaat öncesi kararlaştırılan önemli parametreler yeterince analiz edilmemektedir. Yaygınlaşmakta olan Bina Bilgi Modelleme (BIM) uygulamaları yetersiz modelleme ve analiz yaklaşımları nedeniyle bu durumda önemli bir değişikliğe yol açmamıştır. Yeni bir u ç boyutlu simu lasyon tabanlı planlama yaklaşımı ve bunun uygulaması olan GSimX prototip yazılımı ile inşaat su reçlerinin detaylı simu lasyonu u zerinden hızlı ve detaylı değerlendirmeler yapılabilmektedir. Bu çalışmada GSimX ile bir konut projesinin dört binadan oluşan bir bölu mu u zerinde gerçekçi planlama alternatifleri değerlendirilmiştir. Oluşturulan temel iş programı ve u ç boyutlu tasarım modeli, uygulama dahilinde farklı ekip, iş makinesi, ve iş sıralaması alternatifleri için sistematik olarak analiz edilmiştir. Simu lasyon sonuçları su re, maliyet kalemleri, kaynak kapasite kullanımı u zerinden karşılaştırılarak proje hedeflerini sağlayan en uygun alternatif belirlenmiştir. Bu çalışma yaygın bina projelerinde alternatif analizi için u ç boyutlu su reç simu lasyonun kolayca gerçekleştirilebileceğini göstermekte ve bu konuda benzer analizlere örnek teşkil etmektedir. Anahtar Sözcükler: Su reç Simu lasyonu, BIM, Maliyet Analizi Giriş İnşaat projelerinin önemli kararları ihale ve proje öncesi su reçlerinde sınırlı zamanda, proje uzmanlarının tecru belerine dayalı olarak verilir. İş akışı, yapım yöntemleri, ekip, iş makinesi seçimi gibi önemli kararlar sonrasında detaylı tahminler ve iş programları oluşturulur. Genel olarak bu kararlar detaylı bir analize dayalı değildir ve uzmanların deneyimlerine bağlı olarak yapılır. Bu kararların projenin tu msel olarak analize bağlı olarak verilmesi proje maliyetlerinde önemli du şu şler sağlayabilir. Gu nu mu zde simu lasyon ve BIM, inşaat öncesi proje alternatiflerin değerlendirilmesine önemli katkılarda bulunma potansiyeline sahiptir. Simu lasyon teknikleri inşaat su reçlerin modellenmesi ve analizi için etkin yöntemler olarak tanınmasına rağmen, 1 Yrd. Doçent Doktor, Özyeğin Üniversitesi, ragip.akbas@ozyegin.edu.tr 2 İnşaat Mu hendisliği Öğrencisi, Özyeğin Üniversitesi, alev.pakova@ozu.edu.tr 3 İnşaat Mu hendisi, Özyeğin Üniversitesi, serkan.acikelim@ozu.edu.tr Ekim 2017, Samsun 647

2 gerek klasik simu lasyon modeli oluşturmanın zorluğu, gerekse mevcut simu lasyon yaklaşımlarının inşaat projelerinin karmaşık yapısını yeterince temsil edememesi dolayısıyla simu lasyonun inşaat pratiğinde uygulaması çok sınırlı kalmıştır. Bunun yanında gu nu mu zde Bina Bilgi Modellemesinin (BIM) yaygınlaşmasıyla inşaat su reçlerinin analizi için yeni fırsatlar ortaya çıkmaktadır. Metraj ve uzaysal geometrik bilgilerin aynı ortamda bulunması ve gerektiğinde analize dahil edilebilmesi gu ncel yöntemlerin ilerisinde seçenekler sunar. Bu araştırmada BIM ve kaynak kullanımı ile entegre bir simu lasyon yaklaşımı ile bir konut projesinde alternatif analizinin gerçekçi bir şekilde uygulanması incelenmiştir. Simu lasyon yaklaşımı özetlendikten sonra incelenen proje hakkında bilgi verilmiştir ve gerçekleştirilen alternatif analizi adım adım açıklanmıştır. BIM ile Proje Analizi ve GSİMX Bina Bilgi Modellemesinin (BIM) inşaat projelerinde hızlı bir şekilde yaygınlaşması ile birlikte projelerin tasarlama, proje yönetimi ve teslim su reçleri daha etkin hale gelmiştir [1]. Metraj, masraf, tasarım gibi bilgilerinin proje katılımcılarının paylaşabileceği şekilde BIM dahilinde bulunmasının proje yönetimine de katkısı bu yu ktu r; fakat bu yaklaşımların proje planlama ve kontrol amaçlı kullanımları temel olarak mevcut iş programı ve bu tçe bilgilerinin görselleştirilmesi ve iş yönetimi u zerinedir. BIM in inşaat planlama su reçlerinde halen en yaygın uygulaması 4D CAD temel anlamda BIM modelleri ile proje iş programlarını birleştirerek yapılan görselleştirmedir [2]. Yakın dönem araştırmalarında, simu lasyon ve BIM dahilindeki bilgileri kullanmak suretiyle planlama amaçlı inşaat analizi gerçekleştirmiştir, ancak ortak bir modelleme altyapısı ve uygulama eksikliği dolayısıyla bu yaklaşımların pratikte kullanımı sınırlı kalmıştır. Klasik uygulamalarda detaylı ayrık olay simu lasyon sonuçları 3B model u zerinde görselleştirilir [3,4]. Bunun yanında çeşitli araştırmalar vinçlerin seçimi, kaynak dağılımının optimizasyonu gibi spesifik bir ya da birkaç çeşit inşaat kaynağına yönelik proje bazında en uygun çözu mleri hesaplamaktadır [5,6]. Bu yaklaşımlarda proje tu msel olarak analiz edilmemektedir. Bunun yanında bu tu n inşaat bilgilerini entegre ederek simu lasyon gerçekleştirme amaçlayan uygulamalar geliştirilmiştir [7,8]. Bu uygulamalarda her proje için yoğun modelleme ve özelleştirme ihtiyacı çözu mlerin değerini sınırlı tutmaktadır. Bu araştırmada kullanılan prototip GSimX uygulaması, gu nu mu z yaklaşımlarının problemlerine çözu m u retmek amacıyla, inşaat projelerinin BIM u zerinden tu msel olarak simu lasyon tabanlı analizini gerçekleştirmektedir [9,10]. Geleneksel yaklaşımlardan farkı simu lasyon modelinin BIM elemanları, iş ekipleri, ekipmanlar ve temel iş akışı u zerinden otomatik olarak oluşturulması, kaynakların simu lasyona etkin olarak dahil edilmesi ve simu lasyonun dinamik olarak 3B model u zerinde gerçekleştirilmesidir. GSimX melez bir yaklaşımla ajan tabanlı ve ayrık olay simu lasyonunu birleştiren bir modelleme ortamı sunar. Proje konum akışı olarak tanımlanan parçalara bölu nu r ve her konum akışını gerçekleştirecek aktiviteler ve sıraları belirlenir. Simu lasyon sırasında konum akışları kuyruk ağları olarak analiz edilir ve aktif aktiviteler için ihtiyaç duyulan 648 Uluslararası Katılımlı 7. İnşaat Yönetimi Kongresi

3 kaynaklar kaynak havuzlarından alınarak aktive edilir. Ekip ve ekipmanlar aktive olduklarında ajan tabanlı olarak amaçları doğrultusunda tanımlanan özelliklerine göre davranarak işleri gerçekleştirirler. Bu tu n konum akışları tamamlandığında proje tamamlanmış olur. Bir GSimX simu lasyonu oluşturmak için öncelikle temel bir iş programı ve 3B BIM modelinin sisteme dahil edilmesi gerekir. Ardından birkaç temel adım takip edilir: 1. Konum akışları tanımlama: Bu adımda aktiviteler sistematik bir şekilde BIM elemanları ile bağlanır. Bağlantı sonucunda otomatik oluşan simu lasyon modelinde bağlanan BIM elemanları iş konumlarını, aktiviteler ise iş sunucularını oluşturur. Bağlanan aktivite sunucuları, aktivite bağlarında tanımlanmış şekilde sırayla iş konumlarını işlemekle sorumludur. 2. Kaynak tanımlama: Proje dahilinde kullanılacak ekipler, ekipmanlar ve malzeme ihtiyaçları tanımlanır. Ekipler iş kalemlerine göre organize edilir ve her ekibin dahilindeki işçi sayıları belirlenir. Ekipmanlar da tipine göre organize edilir ve kapasiteleri, maliyetleri gibi özellikleri tanımlanır. 3. Aktivitelerin kaynak ihtiyaçlarını belirleme: Aktivitelerin ekip, ekipman ve malzeme ihtiyaçları belirlenir. Her aktivite için en az bir ekip ihtiyacı vardır. Ayrıca ekibin aktiviteyi hangi sırayla tamamlayacağı, u retim hızı, ve bir aktivite u zerinde kaç ekibin aynı anda çalışabileceği de tanımlanır. Diğer kaynaklar isteğe bağlı olarak tanımlanır. 4. Simülasyonu gerçekleştirme: Simu lasyon modeli tamamlandıktan sonra simu lasyon gerçekleştirilir. Simu lasyon arka planda çalışabilir veya simu lasyon sırasında su reç 3B BIM u zerinde görselleştirilebilir. 5. Sonuç analizi: Simu lasyon sonucunda proje, aktivite, ve kaynak bazında sonuçlar özetlenir. Aynı zamanda zaman içinde maliyet ve kaynak kullanımı çeşitli şekillerde grafiklerle görselleştirilir. İş programı ile simu lasyon sonuçlarının aktivite bazında karşılaştırması yapılabilir. Değişiklikler kolay bir şekilde parametrik olarak yapılabilir. Örneğin yeni bir iş makinesinin eklenmesi veya bir aktiviteyi işleyen ekibin ne şekilde çalışacağının belirlenmesi tek işlemden oluşur. Aynı zamanda bir parametrenin değeri seri olarak değiştirilerek art arda simu lasyon sonuçları karşılaştırabilir. Bu yaklaşım planlama açısından diğer yaklaşımlara göre önemli avantajlar sağlar. Kaynakların kullanımı ve BIM bilgileri tu msel olarak iş programı analizinin parçasıdır. Böylelikle analiz kolaylıkla klasik inşaat iş akışlarına dahil edilebilir ve projedeki herhangi bir değişikliğin bu tu n projeye etkisi gözlemlenebilir. Bunun yanında farklı planlama seviyelerindeki plan tanımları ortaklığa sahiptir ve tanımlanan iş programı ilerleme bilgisi ile entegre olarak korunabilir. Gerçek anlamda bir simu lasyon ile iş sanal ortamda gerçekleştirilir. Ekiplerin aktivite içinde detaylı olarak nerede çalıştığı planlanabilir. Bir ekip ancak bu tu n şartlar sağlandığında bir işi gerçekleştirebilir ve iş makinelerinin davranışları ancak tanımlanan şekilde yapılabilir Ekim 2017, Samsun 649

4 Yöntem Bu çalışmanın amacı gerçekçi bir konut projesi u zerinden inşaat öncesi farklı iş programlarını değerlendirmek ve çeşitli parametreler u zerinden analiz yapmak suretiyle en uygun zaman ve maliyet değerlerini elde etme yöntemini örneklemektir. GSimX simu lasyon yaklaşımı ile inşaat su recinin farklı alternatifleri simu lasyon ile analiz edilerek performans sonuçları değerlendirilmiştir. Uygulama yapılan konut projesi u ç adet yedi katlı bina ve iki katlı bir du kkandan oluşmaktadır. Konutlarda toplam 41 daire bulunmaktadır. Projede bulunan u ç binadan ikisi bire bir aynı olup (M1A & M1B) diğeri ise farklı daire tiplerinden dolayı farklılık göstermektedir (R1K3). Toplam 6400 metrekare inşaat alanı vardır. İnşaatın kalemleri ve kaba iş programı göz önu ne alındığında TRY bu tçe ve 400 iş gu nu içerisinde (haftada altı iş gu nu olmak u zere) tamamlama hedefi belirlendi ve bu projenin sözleşmesinde taahhu t edilmiş değerler olarak varsayıldı. Proje alternatif analizi için çeşitli varsayımlar ve basitleştirmeler yapılmıştır. Öncelikle projenin tasarımının kesinleştirildiği ve bu yu zden alternatifler arasında malzeme kullanımı farkı olmadığı varsayılmıştır. Bunun yanında projenin BIM modeli yapısal elemanları ve mimarı detayları içermektedir. Mekanik, elektrik ve hafriyat işleri BIM modelinin parçası değildir ve maliyetleri yapılan alternatif analizine dahil edilmemiştir. Sonuç olarak alternatifler arasında maliyet farkını kaynak kullanımı ve proje su resi belirlemektedir. Su reç aşamasında yaşanabilecek problemlerin çoğu hesaba katılmamıştır. Örneğin malzemelerin tedarik su reçlerinde problem yaşanmayacağı ve hava durumu dolayısıyla işlerin etkilenmeyeceği varsayılmıştır. Mekanik, elektrik ve hafriyat işleri dışında ekipman ve işgu cu maliyetleri olarak TRY altında bir bu tçe hedeflenerek alternatiflerin değerlendirilmesi kararlaştırıldı. Bu proje için inşaat su reçleri öncesi iş sıralaması, işgu cu ve iş makineleri alternatifleri değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. İş sıralaması için u ç temel alternatif mevcuttur: Alternatif 1 de bu tu n binaların inşaatı aynı anda başlamaktadır. Binaların kaba inşaatı tamamlanınca aynı bina için ince işler başlamaktadır. Bu alternatif için proje su resi daha kısa ve ucuz olması beklentisine rağmen çok daha fazla ekipman, iş makinesi ve ekip kullanımı gerektirmektedir. Alternatif 2 de binaların inşaatları du zenli bir akış içinde gerçekleştirilmektedir. Birinci binadan başlayarak kaba inşaat ve ince işler belli bir sırayla başlayıp devam etmekte ve kaba inşaat zemin seviyesine ulaşınca diğer binaların kaba inşaatına geçilmektedir. Alternatif 3 için binaların inşaatı peş peşe başlamaktadır. Birinci bina kaba inşaattan ince işlere kadar tamamlandıktan sonra diğer binalara sırasıyla geçilecektir. Bu alternatif projeyi uzun su rece yaymakta ve az ekip ve ekipman kullanımı gerektirmedir. İş sıralaması alternatiflerinin ardından ekip ve iş makineleri alternatifleri kademeli olarak incelenecektir. Bu alternatifler kullanılacak vinç tipi, sayısı ve konumu, her iş tipi için ekip sayısı ve aktivitelerde aynı anda çalışabilen ekip sayısı olarak özetlenebilir. Simu lasyon analizi öncesi proje BIM modeli u zerinden metraj çıkartılarak modelde mevcut tu m elemanların ve malzemelerin listesi ve adetlerinin raporu oluşturuldu. 650 Uluslararası Katılımlı 7. İnşaat Yönetimi Kongresi

5 Bu metrajlar baz alındı ve 2016 inşaat birim fiyatları [11] kullanılarak inşaatın gerçekleşmesi adına gereken maliyet hesaplandı. Bu maliyet hesabı sadece Autodesk Revit ile hazırlanan BIM modelinde bulunan eleman ve mimari detayları içerdiğinden buna ek olarak kaba bir iş programı Excel de hazırlandı ve buna sabit giderler de eklendi. Elde edilen sonuçlar hem içerik açısından farkları değerlendirme hem de detaylı analiz sonuçları ile karşılaştırma amaçlı kullanıldı. GSİMX modelleme ve analizi GSimX ile analiz yapabilmek için temel bir iş programına, BIM modeline ve detaylı kaynak bilgilerine ihtiyaç vardır. Şekil 1, örnek proje için yapılan alternatif analizinin iş akışını göstermektedir. Öncelikle projenin u ç alternatifi için temel iş programları Microsoft Project yazılımı ile hazırlandı. Bu iş programları hazırlanırken aktivitelere karar verilip tahmini aktivite su reçleri belirlendi. Ardından iş programı ve BIM modeli GSimX programına aktarıldı. Aktarılan iş programında bulunan aktiviteler bina modelinde bulunan yapı elemanları ile sistematik bir şekilde eşleştirilerek konum akışları oluşturuldu. Şekil 1. GSİMX ile alternatif analizi için genel iş akışı Bir sonraki adımda GSimX uygulamasında kaynak bilgileri tanımlanarak konum akışları dahilindeki aktivitelerle ilişkilendirildi. Ekip ve iş makinesi kaynakları programa eklendi ve u retim, kapasite ve maliyet detayları girildi. Projede bulunan ve farklı aktivitelerde ve zaman dilimlerinde çalışan farklı ekip tu rleri için, hesaplanan ekip bu yu klu ğu ve saatlik u cretleri belirlenmiştir (Tablo 1). Bunun yanında projenin başlangıcından itibaren kullanılan bu tu n iş makinelerinin tipi, sayısı, saatlik u cretleri ve hangi aktivite için ne kadar kullanılması Ekim 2017, Samsun 651

6 gerektiği belirtilmiştir. İş makinesi maliyetleri sabit ve değişken giderler olarak ikiye ayrılmıştır. Sabit giderler kiralanan iş makineleri için (projedeki bu tu n makineler) aylık kira maliyeti, mevcut iş makineleri için ise hesaplanan amortisman miktarıdır. Simu lasyon sonucu iş makinesinin kullanıldığı aylar için sabit maliyet oluşur. Değişken giderler ise sadece iş makinesinin bir aktiviteye yardım ettiği saatlerde maliyet oluşturur. İş makinesinin saatlik u cretlendirmesi hesaplanırken, operatör gideri de göz önu nde bulundurulmuştur. Bunlara ek olarak, mali performansın gu venilir olması için su reç boyunca gereken ödemeler (şantiye ofisi masrafları, elektrik, ısıtma vb.) de gu nlu k sabit dolaylı maliyet olarak (1042 TL) olarak maliyete yansıtılmıştır. Tablo 1. Kaynakların maliyetleri ve başlangıç adetleri Ekipman Değişken Gider (TL/saat) Sabit Gider/ Kiralama (TL/ay) Adet Mobil Vinç 70,79 136,15 1 Kule Vinç 19,78 135,02 1 Ekskavatör 88,49 98,01 1 Ekip İşçi başı gider (TL/Saat) Adet Ekip İşçi Sayısı Kalıp 10, Demir 10, Beton 10, Elektrik 10, Du z işçi 8, Boya 10, Sıva 10, Proje alternatif analizine bahsedilen u ç ana alternatif u zerinden başlandı ve bunlar için u ç temel iş programı oluşturuldu. Üç alternatif için aktiviteler, adam saat değerleri ve ekipman adetleri aynı olmakla birlikte aktivitelerin sıralanışı ve proje su resinin değişmesi, dolayısıyla da kaynak maliyetleri ve dolaylı maliyetlerin değişmesi değerlendirildi. Alternatifler arasında sadece bağlantılar açısından fark bulunmaktadır. Bahsi geçen u ç sıralama alternatifi GSimX simu lasyon ortamında detaylı olarak incelenmiştir. Öncelikle Alternatif 3 için dört binanın peş peşe inşa edilmesi az ekip ve ekipman kullanımı gerektirmesine rağmen proje su resinin çok uzun olması sebebiyle maliyeti çok fazla olmuştur. Bu nedenle Alternatif 3 için sözleşmede taahhu t edilen proje su resi ve maliyeti fazlasıyla aşıldığından bu alternatif elenmiştir. Alternatif 1 için dört binanın da inşaatı aynı zamanda başladığından, inşaat su resini en uzun su ren bina belirlemektedir. Bir binanın kaba inşaatında son kat tamamlanınca aynı bina için ince işler başlamaktadır. İş programı kısa su rede tamamlanması ve uygun maliyette gözu kmesine rağmen, kısa zamanda bu yu k miktarda nakit akışı gerektirmesi ve çok fazla sayıda ekip ve iş makinesi bir arada çalışmasının riskli bir saha ortamı yaratması göz önu ne alınarak elenmiştir. 652 Uluslararası Katılımlı 7. İnşaat Yönetimi Kongresi

7 Ekip ve iş makinesi u zerinden analizlere Alternatif 2 baz alınarak devam edilmiştir. Alternatif 2 için iş programında ve GSimX ön simu lasyonunda sözleşme sınırı olan 400 gu nlu k su recin içerisinde kalınmıştır ve projenin tamamlanması için gereken kalemler göz önu nde bulundurularak taahhu t edilen bu tçeye uyulmuştur. Öncelikle M1A bloğunun inşaatı başlamakta devam eden bina zemin seviyesine geldiği zaman ikiz binanın kazı işleri başlamakta ve aynı sıralamada devam etmektedir. Bir binanın kaba inşaatında son kat tamamlanınca aynı bina için ince işler başlamaktadır. Bu alternatif için öncelikle iş programında u çu ncu sırada olan R1K-3 binası başlangıcı daha ön sıraya çekilmiştir. Bu uygulamanın sebebi simu lasyon sırasında gözlemlenen ve performans grafiklerinden onaylanan M1B nin bitişi ve R1K-3 u n başlangıcı arasındaki boş geçen uzun su redir. Bu uygulama sonucunda proje su resi 384 gu n, maliyeti 1,794,965 TRY olarak bulunmuştur. Alternatif 2 u zerinden ekip ve iş makinesi özellikleri u zerinde yapılan analizlerle projenin su re ve maliyet açısından daha uygun bir seviyeye çekilmesi hedeflenmiştir. Verilen değerlerde değişiklikler u zerinden su reç simu lasyonu sonuçları incelenerek kaynakların etkin kullanımı planlanmıştır. Yapılan değişiklikler ve analizler aşağıda ve Tablo 2 de özetlenmiştir. Şekil 2, denenen alternatiflerin maliyet ve zaman karşılaştırmasını göstermektedir. 1. Aktivite için ekip sayıları: Kaba inşaat su recinde, döşeme, kolon ve perde duvar imalatlarında demir ve kalıp ekiplerinden aynı anda 2 ekip çalıştırılarak incelenmiştir. Ekipler aynı kat için imalatlara iki farklı taraftan başlamaktadır. Bu uygulamanın projeye yansıması 340 gu n ve 1,712,143 TRY olmuştur. 2. İş tipleri için ekip sayısı: Ekip bu yu klu kleri değiştirilmeden ekip sayıları incelenerek, kullanımı du şu k olan ekipler elenmiş ve proje hedefleri doğrultusunda en uygun değerler elde edilmesi hedeflenmiştir. Başlangıç olarak kaba inşaatta çalışan ekipler incelenmiştir. Bu doğrultuda, beton ekibi sayısı ikiye, demir ekibi 4 ten 3 e du şu ru lmu ştu r. Sonuç 337 gu n ve 1,689,337 TRY olmuştur. Ardından ekip sayıları u zerindeki incelemelere ince inşaatta çalışan ekipler ve performansları analiz edilmiştir. Bu doğrultuda, elektrik işleri ekip sayısı u çten ikiye du şu ru lmu ştu r. Proje su resi gu ne du şmesine karşın maliyet artmış ve 1,690,294 TRY olmuştur. 3. Ekipman tipi ve sayısı: Kule vinç ve mobil vinç kaynakları için farklı varyasyonlar değerlendirilmiştir. Öncelikle 1 kule vinç 1 mobil vinç yerine 2 mobil vinç kullanılması hedeflenmiştir ve aktiviteler boyunca mobil vinç ve kule vincin çalışma su relerinin farklı olması da göz önu nde tutulmuştur. Sonuçlar 361 gu n ve 1,712,003 TRY değerlerine yu kselmiştir. Bu durumda ekipman tipi ve sayısı u zerine farklı alternatifler denendi. Mobil vinç yerine kule vinç ile değiştirildi. İnce inşaat işlerinde kule vincin biraz daha ağır kalması sebebiyle aktivite boyunca olan çalışma su reçleri ayarlandı. Değerler 333 gu n ve 1,530,048 TRY olmuş ve azalmıştır. Kule vinç adedi u zerinden yapılan incelemede iki olan kule vinç adedi değerler değiştirilmeden bire du şu ru lmu ştu r. Proje su reç olarak 339 gu ne çıkmış olsa da maliyeti 1,447,348 TRY olarak du şmu ştu r Ekim 2017, Samsun 653

8 Alternatiflerin değerlendirilmesi sonucu maliyet ve su re bazında önemli ölçu de azalma sağlanmıştır. Şekil 2 karşılaştırmalı olarak alternatiflerin zaman u zerinden maliyetini göstermektedir. Ek olarak detaylı raporlamalar ve grafiklerle alternatifleri değerlendirmek mu mku ndu r. Şekil 3 karşılaştırmalı zaman içinde maliyet değişimi grafiği, proje su resince ekip kullanımı, ve kaynaklar için kullanım detay raporunu örneklemektedir. Bunun yanında aktivite su releri kritik yol iş programı ile karşılaştırmalı olarak değerlendirilebilir. Tablo 2. Alternatif değerlendirme adımları ve maliyet/su re bilgisi Açıklama Maliyet (TRY) Proje Süresi (Gün) Başlangıç GSimX e girilen ilk değerlerle elde edilen sonuçlar Adım 2. Adım 3. Adım R1K - 3 Bloğunun inşaat başlangıç tarihinin öne çekilmiştir. Kolon, perde duvar ve döşeme imalatlarına 2 ekip birlikte çalıştırılmıştır. Beton ekibi sayısı 3 ten 2 ye Demir ekip sayısı 4 ten 3 e çekilmiştir Adım Elektrikçi ekibi sayısı 3 ten 2 ye du şu ru lmu ştu r ,5 5. Adım 6. Adım 7. Adım Kule vinç yerine mobil vinç yerleştirilerek 2 adet mobil vinç çalıştırılmıştır. 2 adet mobil vinç yerine 2 adet kule vinç kullanılmıştır. 1 adet kule vinç tu m binalara erişecek şekilde yerleştirilip kullanılmıştır Şekil 2. Alternatiflerin su re/maliyet karşılaştırılması 654 Uluslararası Katılımlı 7. İnşaat Yönetimi Kongresi

9 Sonuç Şekil 3. Detaylı analiz sonucu örnekleri Bu bildiri ile gerçekçi bir proje u zerinde BIM ve kaynak simu lasyonu uygulaması ile inşaat öncesi alternatif analizlerinin incelenmesi örneklenmiştir. Uygulama ile kaynak alternatifleri hızlı ve etkin bir şekilde karşılaştırılabilmektedir ve proje ihtiyaçlarını sağlayan en uygun seçim yapılabilir. İnşaat simu lasyon uygulamaların yaygınlaştırılması projelerin daha gerçekçi iş programları oluşturması ve kaynakların daha etkin kullanılmasını sağlayacaktır. Bu projenin alternatiflerinin değerlendirilmesi için simu lasyon yaklaşımının gu cu nu n sadece sınırlı bir kısmı örneklenmiştir. Kaynak kullanımı için sadece ekip ve iş makinelerinin kullanımı u zerine odaklanılmıştır. Malzemelerin tedarik işlemleri, sahada saklanması ve kullanımı inşaat su reçlerinin önemli parçaları olarak dahil edilebilir. Simu lasyon yaklaşımlarının önemli avantajlarından olan rassal değişken modelleme ile su reçlerin olasılıkları belirlenebilir ve risk analizleri gerçekleştirilebilir. Kaynaklar [1] C. Eastman, P. Teicholz, R. Sacks, K. Liston, BIM Handbook: A Guide to Building Information Modeling for Owners, Managers, Designers, Engineers and Contractors 2nd ed., Wiley, [2] B. Koo, M. Fischer, Feasibility Study of 4D CAD in Commercial Construction, Journal of construction engineering and management 126 (4) (2000) [3] J. Xu, S.M. AbouRizk, C. Fraser, Integrated three-dimensional computer-aided design and discrete-event simulation models, Canadian Journal of Civil Engineering 30 (2) (2003) [4] V.R. Kamat, J.C. Martinez, Visualizing simulated construction operations in 3D, Journal of computing in civil engineering 15 (4) (2001) Ekim 2017, Samsun 655

10 [5] J. Olearczyk, M. Al-Hussein, A. Bouferguène, Evolution of the crane selection and on-site utilization process for modular construction multilifts, Automation in Construction 43 (2014) [6] H. Safouhi, M. Mouattamid, U. Hermann, A. Hendi, An algorithm for the calculation of feasible mobile crane position areas, Automation in Construction 20 (4) (2011) [7] S.-M. Chen, F.H. Griffis, P.-H. Chen, L.-M. Chang, Simulation and analytical techniques for construction resource planning and scheduling, Automation in Construction 21 (2012) [8] Y. Zhang, E. Moghani, S.M. AbouRizk, S. Fernando, 3D CAD modeling and visualization of the tunnel construction process in a distributed simulation environment, Proceedings of the Winter Simulation Conference, Winter Simulation Conference, Baltimore, Maryland, 2010, pp [9] R. Akbas, BUILD-CYCLE: Integrated analysis and visualization for advanced construction planning, European Energy Innovation, Vol. Summer 2016, Prologue Media Ltd, Hertfordshire, UK, 2016, p. 46. [10] G.S. Baltasi, R. Akbas, Structured Evaluation of Pre-Construction Cost Alternatives With BIM and Resource Integrated Simulation, Lean & Computing in Construction Congress (LC3), Vol. 1, Heraklion, Greece, [11] Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2016 Yılı İnşaat ve Tesisat Birim Fiyatları, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yayınları, Ankara, Tu rkiye, Uluslararası Katılımlı 7. İnşaat Yönetimi Kongresi