Bitki Fungal Hastalıkları

Transkript

1 Bitki Fungal Hastalıkları (Bağ Hastalıkları) Yrd. Doç. Dr. D. Soner AKGÜL Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü 1

2 Türkiye dünyadaki üzüm üreten ülkeler içerisinde önemli bir yere sahiptir.

3 Dünyadaki Bağ Alanları (ha) Spain France Italy China Turkey United States Argentina Iran Chili Portugal World Total

4 Dünya Üzüm Üretimi (Ton) China United States Italy France Spain Turkey Chili Argentina Iran South Africa R World Total

5 Üzüm Tüketimi ve İhracat Üretilen üzümün %75 i iç piyasada tüketilmekte %25 ise ihraç edilmektedir. Özellikle üretilen kuru üzümün %85 i Avrupa ülkelerine satılıyor.

6 Türkiye de Üzümün İşlenme Şekilleri

7 Domestic Products(Kav Hastalığı) Sucuk (walnut covered with processed pekmez) Pekmez (Molasses) Pestil: Flattened, processed pekmez Sarma: Stuffed, cooked vine leaves 7

8 Türkiye de Kuru Üzüm Üretimi: Amerika dan sonra dünya kuru üzüm Üretiminde 2. sıradayız Yıllık kuru üzüm üretimimiz yaklaşık tondur. 8

9 Raisin production in Turkey: Üretine üzümün %85 i AB ülkelerine satılıyor. 9

10 Wine production in Turkey: Yıllık şarap üretimimiz yaklaşık 95 milyon litredir. Türkiye de kişi başına düşen ortalama şarap tüketimi yaklaşık 1 Litredir. Turkish people like to drink RAKI. Rakı is an alcoholic beverage that is produced from grape. Its alcohol content is around 45%. 10

11 Türkiye de Üzüm Üretilen Coğrafi Bölgeler Marmara 4.7% Karadeniz 0.11% İç Anadolu 14.2% Doğu Anadolu 2.4% Ege 49.2% D.doğu Anadolu 9.7% Akdeniz 19.5% 11

12 BAĞ HASTALIKLARI 12

13 Bu dersin içeriği: Bağ Hastalıkları: (Yeşil Aksam Hastalıkları) - Külleme - Mildiyö - Kurşuni Küf - Ölü Kol - Antraknoz 13

14 Bu dersin içeriği: Bağ Hastalıkları: (Asma Gövde Hastalıkları) - Kav Hastalığı - Kangren ve Kol Kurumaları - Fidan Kök Çürüklükleri 14

15 Asma Küllemesi Erysiphe necator (=Uncinula necator) 15

16 Külleme Hastalıklarının Genel Özellikleri: Hastalığa Erysiphe (=Uncinula) necator türü fungus neden olur. Etmenin hem eşeyli hem de eşeysiz dönemi vardır. Eşeyli üreme sonucu kleistotesyum lar oluşur. Eşeysiz üreme konidilerle (oidium) olur. Fungus kış mevsimini yapraklar üzerinde kleistotesyum halinde ve tomurcuk pulları içerisinde miselyum halinde geçirir. İlk enfeksiyonlar hem askosporlar hem de konidilerle meydana gelir. 16

17 Yaprak infeksiyonu

18 Külleme hastalığında yaprak enfeksiyonu 18

19 Yaprak infeksiyonu

20 Meyve infeksiyonu

21 Külleme hastalığında salkım enfeksiyonu 21

22 Meyve infeksiyonu

23 Meyve infesiyonu

24 Meyve infeksiyonu

25 Sürgün üzerindeki infeksiyon

26 Sürgün üzerindeki infeksiyon

27 Konidi

28 Konidilerin elektron mikroskopta görünümleri

29 Erysiphe necator un yaşam döngüsü 29

30 Külleme Hastalığının Genel Özellikleri: Ege Bölgesi nde fungisit kullanımının asıl nedenidir. Üzüm tanelerinde çatlamalara ve kalite kaybına yol açar. Hastalık belirtileri önce salkımlarda aranır, Fungus daha sonraları yaprak ve yeşil sürgünlere geçer. İleri dönemlerde tüm yeşil aksamı kaplayabilir. Hastalanmış çubuklar gelecek yıl kurur ya da uyanma azalabilir. 30

31 Külleme Hastalığının Kültürel Mücadelesi: Enfekteli kuru dalların budanıp yakılması gerekir. Çubukların imhası, organik madde yönetimi??? Nem yönetimi iyi yapılmalı, omca içerisinde havalanma sağlanmalıdır. Enfekteli yaprakların sürülerek derine gömülmesi gerekir. Aşırı azotlu gübrelemeden kaçınmalıdır. Erken uyarı sistemi benimsenmelidir. 31

32 Külleme Hastalığının Mücadelesinde Erken Uyarı: 25 C sıcaklık ve %40-95 nispi nemde optimum gelişim gösterir. Özellikle kapalı havalarda gelişim daha hızlı olur. Hava sıcaklığı 1 günde en az 6 saat süreyle C arasında seyretmişse yüksek düzeyde hastalık basıncından söz edilir, bu durumda patojen 5 gün içinde 1 jenerasyonunu tamamlar. Bu koşullar arka arkaya 3 gün devam ederse epidemi kapıdadır. Hava sıcaklığının 1 günde 12 saat ve daha fazla süreyle 30 C nin üzerinde seyretmesi halinde epidemiler durma noktasına gelir. 32

33 Külleme Hastalığının Kimyasal Mücadelesi: 1. ilaçlama: sürgünler cm iken 2. ilaçlama: çiçekler açmadan önce 3. ilaçlama: Çiçeklenme sonra taneler 3-4 mm çapında iken 4. ve sonraki ilaçlamalar: İlacın etki süresi ve hastalık baskısı dikkate alınarak gün aralarla, hasattan makul bir süre öncesine kadar yapılır. 33

34 Külleme Hastalığının Kimyasal Mücadelesi: Kükürt (kullanımında bazı önemli hususlar vardır) Triazole grubu fungisitler (penconazole, triadimenol, myclobutanil, diniconazole vs.) Strobilurin grubu fungisitler (pyraclostrobin, azoxystrobin, kresoxym-methyl, trifloxystrobin) Metrafenone (Vivando) Proquinazid (Talendo) Qunioxyfen + Myclobutanil (Porter Super 90 SC) Cyflufenamid (Ritreap) 34

35 Külleme Hastalığının Kimyasal Mücadelesi: İlaçlamalarda ph ayarı önemlidir. İlaç karışım sırası şöyledir: Önce ıslanabilir toz ilaçlar (WP) Sonra solüsyon konsanter ilaçlar (SC) Sonra suda çözünen tozlar (SP) Sonra yayıcı ve yapıştırıcılar En son: emülsiyon konsantre ilaçlar (EC) 35

36 Bağ Mildiyösü (Pronos) (Plasmopara viticola) 36

37 Mildiyö Hastalığının Genel Özellikleri: Hastalığa Plasmopara viticola türü fungus neden olur. Etmenin hem eşeyli hem de eşeysiz dönemi vardır. Eşeyli üreme sonucu oosporlar oluşur. Eşeysiz üreme sporangiospor ve zoosporlarla olur. Fungus kış mevsimini yaprak içinde oospor halinde geçirir. İlk enfeksiyonlar hem zoospor hem de sporangiumlarla meydana gelir. 37

38 38

39 39

40 40

41 41

42 42

43 43

44 44

45 45

46 46

47 Mildiyö Hastalığının Genel Özellikleri: Bağın en tehlikeli hastalığıdır. Epidemi yıllarında tüm yeşil aksam kavrulabilir. Direkt ürün kaybına yol açar. Yağışlı sezonlarda çok tehlikeli olabilir ve çok hızlı yayılır C sıcaklık ve %90 ın üzerindeki nispi nem epidemi yaratabilir. Mersin bağ alanlarında mildiyö birinci, külleme ikinci önceliktedir. 47

48 Plasmopara viticola yaşam döngüsü 48

49 Mildiyö Hastalığının Kültürel Mücadelesi: Sezon sonunda enfekteli yapraklar sürülmelidir. Aşırı sulamadan kaçınmalıdır. Aşırı gübrelemeden kaçınmalıdır. Asmalarda aralama yapmalıdır. Hastalıklı sürgünler dipten kesilerek bağdan uzaklaştırılmalıdır. Yabancı ot mücadelesi yapılmalıdır. Erken uyarı ilanları takip edilmelidir. 49

50 Mildiyö Hastalığının Kimyasal Mücadelesi: İlan verildikten sonra dikkatli olunmalıdır. İlk belirtiler yere yakın yapraklarda aranır ve sporangium kitlesi veya yağ lekeleri ile ilaçlamalar başlamalıdır. İlaç tekrarı hastalığın gidişatı ve yağmurlara göre planlanır. Hava durumuna göre konvansiyonel ya da sistemik ilaçlar 50

51 Mildiyö Hastalığının Kimyasal Mücadelesi: Bakırlı ilaçlar, bordo bulamacı Dithiocarbamatlar (Maneb, Mancozeb, Metiram, Thiram, Propineb vs.) Chlorothalonil Metalaxyl + Mancozeb (Ridomil 72MZ) Fosetyl-Al (Aliette) Famoxadone + Cymoxanil (Equation Pro) Cymoxanil + Propineb (Antracol Combi) Dimethomorph + Mancozeb (Acrobat MZ) Iprovalicarb + Propineb (Melody Duo) Strobilurinler (Pyraclostrobin, Azoxystrobin, Trifloxystrobin) Fluopicolide + Fosetyl-Al (Profiler) 51

52 Ölü Kol Hastalığı (Phomopsis viticola) 52

53 Ölü Kol Hastalığının Genel Özellikleri: Hastalığa Phomopsis viticola türü fungus neden olur. Etmenin eşeysiz dönemi vardır. Eşeysiz üreme konidilerle olur. Fungus kış mevsimini çubuklar içerisinde misel halinde ya da çubuklar üzerinde piknidyum halinde geçirir. İlk enfeksiyonlar pikniosporlarla meydana gelir. 53

54 (Phomopsis viticola) 54

55 (Phomopsis viticola) 55

56 (Phomopsis viticola) 56

57 (Phomopsis viticola) 57

58 Phomopsis viticola da yaşam döngüsü 58

59 Ölü Kol Hastalığının Kültürel Mücadelesi: Sezon sonunda enfekteli çubuklar kesilip yakılmalıdır. Çubuk yığınlarının yönetimi iyi yapılmalıdır. Aşırı gübrelemeden kaçınmalıdır. Bir asmadan diğerine geçişte budama makası dezenfekte edilmelidir. Hasta asmalardan aşı kalemi alınmamalıdır 59

60 Ölü Kol Hastalığının Kimyasal Mücadelesi Budamadan hemen sonra %4 lük bordo bulamacı ile

61 Kritik ilaçlama dönemleri 1. İlaçlama Sürgünler 2-3 cm 2. İlaçlama sürgünler 10 cm 3. İlaçlama sürgünler cm

62 Ölü Kol Hastalığının Kimyasal Mücadelesi: Bakırlı ilaçlar, bordo bulamacı Dithiocarbamatlar (Maneb, Mancozeb, Metiram, Thiram, Propineb vs.) Metiram (Polyram DF) Cymoxanil + Propineb (Antracol Combi) Pyraclostrobin + Metiram (Cabrio TR) Azoxystrobin (Quadris) Iprovalicarb + Propineb (Melody Duo) 62

63 Kurşuni Küf Hastalığı (Botrytis cinerea) 63

64 Kurşuni Küf Hastalığının Genel Özellikleri: Hastalığa Botrytis cinerea türü fungus neden olur. Etmen toprak ve atmosfer kökenlidir. Eşeysiz üreme konidilerle olur. Fungus kış mevsimini hasat artıkları içerisinde misel halinde ya da sklerot halinde geçirir. İlk enfeksiyonlar konidilerle meydana gelir. Yağışlı bölgelerde daha çok görülür. Meyvedeki şeker içeriği ile hastalık gelişimi doğrudan ilişkilidir. 64

65 Kurşuni Küf Hastalığının Genel Özellikleri: Fungus erken dönemde çiçek veya koruktan enfeksiyon yapabilir. Latent halde kalır, daha sonra şekerlenme ile birlikte varlığını gösterir. Salkım güvesi zararı hastalığın ana çıkış nedenlerinden biridir. 65

66 66

67 67

68

69 Meyvede

70 70

71 71

72 Hasat sonrası sandıklarda

73 Bağda Botrytis cinerea nın yaşam döngüsü

74 Kurşuni Küf Mücadelesinde Kültürel Önlemler Salkım güvesiyle etkili bir şekilde mücadele edilmeli Nem yönetimi gerektiği şekilde sağlanmalı Aşırı azotlu gübre verilmemeli Bağ gereğinden fazla sulanmamalıdır. Hasat fazla geciktirilmemeli Ben düşme döneminden sonra yağmurlara karşı asmalar çeşitli örtü materyalleri ile örtülmelidir.

75 Kimyasal Mücadele ve Önerilen İlaçlar Iprodione (Rovral) Pyrimethanil (Mythos) Imazalil (Fecundal) Diethofencarb + Carbendazim (Sumico) Cyrodinil + Fludioxonil (Switch) Fenhexamid (Teldor) Boscalid (Cantus) İlaçlamalar ben düşme döneminde başlar ve makul bir süreye kadar devam eder.

76 Bağ Antraknozu Elsinoe ampelina

77 Elsinoe ampelina

78 Elsinoe ampelina

79 Elsinoe ampelina

80 Mücadelesi Kış budaması sırasında hastalıklı kısımlar budanmalı ve bitki artıkları ile uzaklaştırılmalıdır. Kimyasal Mücadele Hastalığın yoğun olduğu bölgelerde kışın yüksek dozda Bordo Bulamacı (3kg göztaşı+1.5 kg sönmemiş kireç) veya Bakırlı Prepatlarla uygulama Diğer ilaçlamalar çevre koşullarına göre değişebilir. Ayrıca yaz döneminde mildiyö için yapılan ilaçlamalar da bu hastalığı kontrol altına alabilir.

81 Asma Gövde Hastalıkları

82 Asmalarda Fungal Sürgün ve Gövde Hastalıkları ESCA Sendromu (KAV Hastalığı) - Phaeomoniella chlamydospora - Phaeoacremonium spp. - Cadophora luteo-olivacea - Greeneria uvicola - Fomitiporia spp. - Bazı Basidiomycetes türleri ÖLÜ KOL HASTALIĞI - Phomopsis viticola - Diaporthe spp. BLACK FOOT (Siyah Ayak Hastalığı) - Cylindrocarpon, Ilyonectria - Campylocarpon spp. - Dactylonectria - Cylindrocladiella LOKAL KURUMA (KANGREN) VE GERİYE ÖLÜM HASTALIKLARI -Botryosphaeria spp. -Diplodia spp. -Dothiorella spp. -Lasiodiplodia spp. -Neofusicoccum spp. -Phaeobotryosphaeria porosa -Eutypa spp. -Eutypella spp. - Diaporthe spp.

83 ESCA Sendromu (KAV Hastalığı) - Phaeomoniella chlamydospora - Phaeoacremonium spp. - Cadophora luteo-olivacea - Greeneria uvicola - Fomitiporia spp. - Bazı Basidiomycetes türleri 83

84 Hastalığın Oluşum Sırası İletim demetlerinde tıkanıklık Toksin oluşumu ve yeşil dokuların nekrozlaşması Gövde iç dokularında bozulmalar Kuruma-Felç (Apopylexy) 84

85 ESCA Sendromu (Kav Hastalığı) Uyanma bozukluğu, Sararma, Gelişme geriliği 85

86 Kaplan desenli yaprak oluşumu 86

87 Meyvedeki kızamıkçık lekeleri 87

88 Aniden ortaya çıkan ölümler (Apopylexy) 88

89 ESCA Sendromu (Kav Hastalığı) İletim demetlerinde siyah noktalar 89

90 90

91 ESCA Sendromu (KAV Hastalığı) Hastalığın en tehlikeli yanı, latent infeksiyonların ilk 7-8 yılda herhangi bir belirti vermemesi ve verim çağına ulaşmış asmaların 3-4 yıl içinde ölmesidir. 91

92 Lokal Kuruma ve Geriye Ölüm Hastalıkları -Botryosphaeria spp. -Diplodia spp. -Dothiorella spp. -Lasiodiplodia spp. -Neofusicoccum spp. -Phaeobotryosphaeria porosa Canker -Eutypa spp. -Eutypella spp. - Diaporthe spp. Dieback 92

93 Lokal kurumalar 93

94 Odun dokuda V harfi şeklinde lezyonlar 94

95 Odun Dokudaki V Şeklinde Lezyonlar 95

96 Toksinlerden dolayı klorotikleşme 96

97 97

98 Lokal Kuruma ve Geriye Ölüm Hastalıkları Patojenler budama yaralarından asmaya giriş yaparlar Gövde ve çubukların üzerindeki pikniosporlarla çevreye yayılırlar 98

99 Eutypa Geriye Ölüm Hastalığı Eutypa lata Eutypa leptoplaca 99

100 100

101 101

102 Black Foot (Siyah Bacak Hastalığı): Ilyonectria macrodidyma Ilyonectria liriodendri Campylocarpon fasciculare 102

103 - Bu türler, bol miktarda spor üreten toprak kökenli patojenlerdir. - İletim demetlerinde nekrozlara sararma ve solgunluklara neden olurlar. - Olumsuz koşulları hasat artıklarında miselyum ya da klamidospor halinde geçirirler.

104 Black Foot (Siyah Bacak Hastalığı): Fidanlarda sararma ve kurumalar 104

105 Black Foot (Siyah Bacak Hastalığı): 105

106 Black Foot (Siyah Bacak Hastalığı): 106

107 Black Foot (Siyah Bacak Hastalığı): 107

108 Ilyonectria (Cylindrocarpon) macrodidyma

109 Campylocarpon fasciculare

110 Black Foot (Siyah Bacak Hastalığı): 110

111 SÜRGÜN VE GÖVDE HASTALIKLARI İLE MÜCADELE

112 KÜLTÜREL ÖNLEMLER Temiz üretim materyali kullanmak 112

113 KÜLTÜREL ÖNLEMLER İlk 3 yıl asmanın kuvvetli gelişimini sağlamak

114 KÜLTÜREL ÖNLEMLER İlk şekil budamasını düzgün yapıp derin yaralar açmaktan kaçınmak

115 KÜLTÜREL ÖNLEMLER Budamayı geç döneme bırakmak

116 KÜLTÜREL ÖNLEMLER Yağışlı günlerde budamadan kaçınmak

117 KÜLTÜREL ÖNLEMLER Öncelikle sağlıklı asmaların budanması

118 KÜLTÜREL ÖNLEMLER İki kez budama (Double pruning)

119 KÜLTÜREL ÖNLEMLER İnfeksiyon noktasının 5-10 cm altından kesip yeniden terbiye

120 KÜLTÜREL ÖNLEMLER Budama yaralarının kapatılması

121 121

122 122

123 KÜLTÜREL ÖNLEMLER Şiddetli hasta asmaların sökülüp yakılması Budama artıklarının imhası

124 KÜLTÜREL ÖNLEMLER Damla sulama yapmak

125 Budama aletlerinin dezenfeksiyonu

126

127 127

128 Fidan Üreticilerinin Alabileceği Önlemler

129 Fidan Üreticilerinin Alabileceği Önlemler Sıcak su uygulamaları (50 C de 30 dakika)

130 Çelik ve kalemlerin fungisit solüsyonlarına daldırılması

131 Suda Bekletme İşleminde Kullanılabilecek Fungisit Süspansiyonları Didecyl Dimethyl Ammonium Chloride 150 ml/ 100L su Cyprodinil + Fludioxonil 100 g / 100 L su Pyraclostrobin + Metiram 150 g/ 100 L su

132 Gövdeye Fungisit Enjeksiyonu

133 Basınçlı Gövde Enjektörü

134 Gövde Enjeksiyonu Şubat ayı sonunda, su yürümeden önce Matkapla 4-5 mm lik tığ kullanılır Gövde çapına göre 2,5 10 cm lik delikler Her asmaya 40 ml ilaç enjekte edilir. Her yıl 1 kez, toplam 4-5 yıl uygulanır

135 Gövde Enjeksiyonlarında Denenmiş Fungisitler: Difenoconazole + thiabendazole Cyproconazole Thiabendazole Propiconazole

136 Mildiyö mücadelesi yapılırken ilk dönemlerde: Fosetyl-Al Fosforoz asidi

137 Koruyucu Nitelikte Fungisit Uygulamaları Etkili Madde Azoxystrobin (%22.9) + Propiconazole (%41.8) Carbendazim Cyprodinil (%75) + Fludioxonil (%20.4) Flusilazole Mancozeb Metconazole (%50) Myclobutanil (%40) Pyraclostrobin (%20) Tebuconazole Thiophanate-methyl (%70) Uygulama Dozu 180 g/da g/da 25 g a.i./100 L su 240 g/da 4 g. ai/100 L su 42 g a.i./100 L su 140 g/da 170 g/da 10 g/l 32 g a.i./100 L su 10 g/l 137

138 Bu haftalık bu kadar 138