Doç. Dr. Mehmet GÜNAL EKONOMİ NEREYE GİDİYOR? (II) PEMBE TABLOLAR ve ACI GERÇEKLERE Ankara-2012

Transkript

1 Doç. Dr. Mehmet GÜNAL EKONOMİ NEREYE GİDİYOR? (II) PEMBE TABLOLAR ve ACI GERÇEKLERE Ankara-2012

2 Bu kitabın tüm hakları yazarına ve yayıncısına aittir. ISBN Genel Yayın Yönetmeni Cuma AĞCA Grafik-Tasarım Nihal ÖZGEN Kapak Tasarım Mehmet FİDANCI Baskı & Cilt Berikan Ofset Matbaa Maltepe / ANKARA BERİKAN YAYINEVİ Eti Mah. GMK. Bulvarı Bulvar Apt. No: 80/1 Maltepe / ANKARA Tel: (0312) Fax: (0312)

3 DOÇ.DR. MEHMET GÜNAL IN ÖZGEÇMİŞİ 1964 yılında Manavgat ta doğan Doç. Dr. Mehmet Günal, ilk ve orta öğrenimini Manavgat ta tamamladı yılında Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, İktisat Bölümü nden mezun oldu yıllarında Merkez Bankası bursuyla ABD de University of Delaware de iktisat yüksek lisans eğitimini tamamladı. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü nden 1999 yılında iktisat doktoru unvanı aldı tarihinde Makroiktisat alanında Doçent oldu yılında girdiği Merkez Bankası nda büyük bir kısmı Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü ve Banka Meclisi danışmanlığı olmak üzere değişik birimlerde çalışan Günal, 2002 yılında Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşar Yardımcılığına atandı. Müsteşar Yardımcılığının ardından kısa bir süre DPT de danışman olarak çalışan Günal, Ağustos 2003 te Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, İktisat Politikası Anabilim Dalında Doçent kadrosuna atandı. Eylül 2003 te de Gazi Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Araştırma Merkezi Müdürlüğü ne atandı yılından beri Atılım Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi nde, para, banka ve finans konularında yarı zamanlı öğretim görevlisi olarak dersler veren Günal ın, bankacılık, finans, merkez bankacılığı ve para politikası gibi makroekonomik konularda yayınlanmış makaleleri ve çevirileri vardır. Yayınlanmış altı kitabı olan Günal, Ortadoğu gazetesinde köşe yazarlığı yapmıştır ve haber sitesinde düzenli köşe yazısı yazmaktadır. Günal, ayrıca Avrasya TV de (ART) 2011 yılında Ekonomi ve Toplum programını hazırlamış ve sunmuştur arasında, Ankara daki Antalyalılar Derneğinde, Muhasip, Genel Sekreter ve Başkan olarak görev yapan Günal, döneminde Türkiye Kamu-Sen e bağlı Türk Banka-Sen in Genel Mevzuat Sekreterliği ve Genel Başkan Yardımcılığı görevlerinde bulunmuştur Yerel seçimlerinde MHP den Antalya Büyükşehir Belediye Başkan adayı olan Günal, 2007 yılında MHP Antalya milletvekili olarak TBMM ye girmiş ve 2011 de yeniden seçilmiştir. Halen TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi olan Doç. Dr. Mehmet Günal evli ve iki çocuk babası olup, çok iyi derecede İngilizce ve Almanca, orta derecede Arapça ve az Fransızca bilmektedir. Yazarın Yayınlanmış Diğer Kitapları: -Merkez Bankası nın Değişen Rolü ve Para Politikası Uygulamaları -Bankacılık Sektörünün Sorunları ve Geleceği -Krizler ve Devalüasyonun Dış Ticaret ve Turizm Sektörüne Etkileri -Ekonomi Nereye Gidiyor -Para Banka ve Finansal Sistem -Mayın Temizleme İsrail ve AKP (BOP, Arap Baharı ve Suriye Meselesi Işığında)

4 İÇİNDEKİLER Önsöz...7 Türk Ekonomisi Nereye Gidiyor?...15 Sanal Büyüme Masalının Sonu: Kriz?...29 Herkes Başbakanın Tersini Söylüyor: Kriz Var!...37 Ekonomide Durum: Vatandaş Geçim, AKP Kapanma Derdinde!...45 Küresel Mali Krizin Nedenleri, Gelişimi ve Etkileri...59 Kırgızistan Ekonomisi ve Küresel Krizin Etkileri...71 Rusya Krizi ve AKP nin Beceriksizliği...79 AKP Yoksulu Daha Yoksul Zengini Daha Zengin Etti!...85 AKP nin Kafası Karışık: Harcayalım mı? Harcamayalım mı?...93 Asıl Başbakan Sömürü Yapıyor...97 Başbakan ın Ekonomideki Aldatmaları Masalla Milleti Uyutmak: Uyusun da büyüsün ninni! TL nin Sembolünün ve Başbakan ın Sözlerinin Anlam(sızlığ)ı! Kayıtdışı Ekonomi, Kayıtdışı Siyaset, Kayıtdışı Toplum Sanal Bütçe ve Zula Ekonomisi Sanal Bütçe IMF Bütçesi Oldu! Bütçesi = Yeni Vergiler + Zamlar Rezerv Artışı +OVP = Seçim Ekonomisi Güncellemeler! ve 2012 Bütçesi Üzerine Hoşgeldin Yeni Yıl! Hoşgelmediniz Yeni Zamlar! Çözüm Değil, Oyalama! Torba Değil, Çorba! Affedenler, Affedilenler, Affetmeyenler... Hepsi Torba Kanun da! Torba mı, Çuval mı, Yoksa İkinci Çuval Vakası mı? Antalya Nasıl Gelişir? Cargıll, Bush, Ülker, Erdoğan, Unakıtan ve Oğullar(!) Koç un Telekomdaki Ortağı Carlyle Grubu Kimdir? Milli Ekonomi Sistemi ve Gündem Üzerine Bir Röportaj...221

5 ÖNSÖZ Elinizdeki kitap 22 Temmuz 2007 seçimlerinden önce birinci, sonrasında da ikinci baskısını yaptığımız Ekonomi Nereye Gidiyor? adlı kitabımızdan sonra ülke ekonomisinde yaşanan yeni gelişmeler üzerine çeşitli yayın organlarında kaleme aldığım makalelerimin derlenmesinden oluşmaktadır. Kitapta AKP Hükümetleri döneminde uygulanan ekonomik politikalara ilişkin olarak hükümet ve yandaşlar tarafından çizilen pembe tabloların arkasında kalan ve yandaş medyada göremediğimiz acı gerçekleri, yani Türkiye nin gerçek ekonomik durumunu anlatan yazılarımız yer almaktadır. AKP iktidarı ile yandaş medya, işadamları ve bürokratlar ekonomide pembe tablolar çizerek; büyümede rekor kırıldığını, ihracatın rekor düzeylere ulaştığını, enflasyonun düştüğünü, kamu net borç stokunun düştüğünü, ekonominin krizden etkilenmediğini söylemektedir. Öte yandan, muhalefet partileri, çok az sayıda medya kuruluşu ve duyarlı akademisyenler gibi bazı çevreler de ekonomide yaşanan acı gerçeklere dikkat çekerek; büyümenin sanal olduğunu, işsizliğin azalmadığını, yoksulluk ve yolsuzluğun arttığını, dış ticaret açığının gittikçe bir kara deliğe dönüştüğünü, cari işlemler açığının rekor düzeylere ulaştığını, bütün bunların ekonomide bir kırılganlık yarattığını, krizin vatandaşları derinden etkilediğini söylemektedirler. Tüketici kredileriyle, konut kredileriyle, kredi kartı borçlarıyla ipotek altına alınan vatandaşların ve aşırı borçlanan özel sektör firmalarının istikrar tehdidi karşısında teslim olması, yeniden değerleme adı altında yapılan zam oranlarının altında kalan maaş zamlarıyla memurun enflasyona ezdirilmesi, vatandaşın seçim vaatleriyle kandırılması, ektiği ürünün fiyatı maliyetin yarısını dahi karşılamadığı için ürününü tarlada bırakan ve borcunu ödeyemediği için hacizle karşılaşan çiftçi ekonominin yandaş ve sindirilmiş medyada görünmeyen (ya da gösterilmeyen) acı gerçekleridir. Ekonominin genel görünümü maalesef çizilen pembe tablolarla tezat oluşturmaktadır. Türkiye üretmeden tüketen ve ithalata dayalı bir ekonomiye sahiptir. AKP Hükümeti 10 yıldır üretmeyen, istihdam yaratmayan bu tüketim ekonomisine göz yummakta, hatta bu çarkı döndürebilmek için düşük kur-yüksek faiz politikasıyla sıcak parayı teşvik etmektedir. AKP Hükümeti nin bakanları da artık cari açığın ve işsizlik sorununun kronik hale geldiğini kabul etmektedir. AKP Hükümeti ve yandaşları ihracatta rekor kırıldığını sürekli ön plana çıkarırken, ithalatta kırılan rekorlardan ve ekonomideki kırılganlığı artıran dış ticaret ve cari işlemler açığından hiç bahsetmemektedir. Türkiye son yıllarda bir ithal mal cenneti haline gelmiş ve yerli sanayinin gücü azalmıştır. Sanayide yerli aramalı üreten birçok fabrika kapanmış ve birçok ihracatçı artık ithalatçı olmuştur. Cari açık kadar önemli bir diğer sorun ise hızla artan iç ve dış borçlardır yılında 130 milyar dolar olan dış borç stoku 2011 de 307 milyar dolara ulaşmıştır. Keza 2002 yılında 155 milyar YTL olan iç borç stoku 2011 de 387 milyar YTL ye ulaşmıştır. Kısacası Türkiye ekonomisi bir borç ekonomisi haline gelmiştir. AKP Hükümeti ve yandaşları ihracatta rekor kırıldığını sürekli ön plana çıkarırken, ithalatta kırılan rekorlardan ve ekonomideki kırılganlığı artıran dış ticaret ve cari işlemler açığından hiç bahsetmemektedir. Türkiye son yıllarda bir ithal mal cenneti haline gelmiş ve yerli sanayinin gücü azalmıştır. Sanayide yerli aramalı üreten birçok fabrika kapanmış ve birçok ihracatçı artık ithalatçı olmuştur. Cari açık kadar önemli bir diğer sorun ise hızla artan iç ve dış borçlardır yılında 130 milyar dolar olan dış borç stoku 2011 de 307 milyar dolara, ulaşmıştır. Keza 2002 yılında 155 milyar TL olan iç borç stoku 2011 de 387 milyar TL ye ulaşmıştır. Bu rakamların 2012 sonunda daha da artması beklenmektedir. Kısacası Türkiye ekonomisi bir borç ekonomisi haline gelmiştir.

6 Kısacası borcunu ödeyemeyenlerin sayısı AKP iktidarı döneminde hızla artmıştır. Bu durum esnaf, sanatkâr ve tüccarların yanı sıra vatandaşların da ekonomik sıkıntı içinde olduğunu ve Başbakan ın ve yandaşların çizdiği pembe tabloların onların hayatına yansımadığını açıkça göstermektedir. Başbakan kriz bizi teğet geçer demesine rağmen, zaten kötü yönetilen ve yapısal önlemler yerine palyatif tedbirlerle idare edilen ekonomi daha da kötüye gitmiş, küresel krizin de etkisiyle milyonlarca kişi işsiz kalmış, on binlerce iş yeri kapanmış, milyonlarca insan borç batağına saplanmış, boşanma ve intihar gibi sosyal olaylar artmıştır. Teğet geçer denilen küresel krizin yarattığı ekonomik sıkıntı yoksulu daha da yoksullaştırırken, krizi fırsata çeviren mücahitlikten müteahhitliğe evrilen bazı çevreler daha da zenginleşmiştir.. Esnaf ve sanatkar borç bataklığına saplanmıştır. Piyasanın durgunluğuna rağmen esnaf ve KOBİ ler vergi yükü altında inlemektedir. Esnaf ve sanatkar sicilinde kayıt sildirenlerin sayısındaki yükselme inanılmaz bir hal alırken, protestolu senet ve karşılıksız çek rakamlarında görülen yüksek artışlar ve vergi mükellefi sayısında görülen azalma esnaf, sanatkar ve bütün ticaret erbabının faaliyetlerini yürütmekte sıkıntıya düştüğünü açıkça göstermektedir. Çiftçiler, memurlar, emeklilerin durumu esnafın durumundan daha iyi değildir. Son çıkarılan sendika kanunu ve getirilen grev yasağıyla çalışan kesime olan baskı ve yıldırma da bütün şiddetiyle devam etmektedir. AKP hükümetinin halkı uyutmaya yönelik söylemlerinden biri de Türk lirasının simgesidir. AKP bu simgeyi Türk ekonomisinin gücünün ve büyüklüğünün bir göstergesi olarak sunmaya çalıştı. Oysa kitabımızda da ayrıntısıyla ele aldığımız gibi Türk lirasının simgesinin varlığı kendi başına paramıza bir değer katmaz. Çünkü bir paranın değeri yurt içinde olduğu kadar yurtdışında da ne ölçüde kullanıldığıyla ve uluslar arası para ve finans piyasalarında bir yatırım ve ödeme aracı olarak kullanılıp kullanılmadığıyla doğrudan bağlantılıdır. Yani bugün Türkiye üretime dayalı bir ekonomik güç elde eder, istikrar ve güven sağlarsa para da sembol de anlam ve değer kazanır. Aksi halde hiçbir anlamı yoktur. Türkiye nin finans sisteminin yanında ekonomik üretim araçlarının da yabancılaşması ciddi bir milli güvenlik sorunu olarak önümüzde durmaktadır. Son yıllarda Cargill firmasına ilişkin tartışmalar gündemde sık sık yer aldı. Cargill olayı AKP nin kayıtdışı siyaset ve pazarlamacı anlayışının örneklerinden biri olarak farklı açılardan kitabımızda ele alınmıştır. Kitabımızda Türkiye dışındaki ülkelerin yaşadığı ekonomik tecrübelere de yer verilmiştir. Bu bağlamda Kırgızistan ekonomisinin gelişim süreci ve mevcut durumu ile küresel kriz sürecinde ortaya çıkan sorunları analiz edilmiştir. Türkiye nin dışa bağımlı hale getirilen ekonomisi siyasi düzlemde de kendini göstermektedir. Rusya ile sürekli girilen kriz durumları Rusya nın gümrüklerde Türk mallarına karşı sergilediği onursuz tavırlarla görülebilmektedir. Rusya Türkiye için önemli bir ticari partner olmakla birlikte Türkiye nin Rusya ya bağımlılığı açık ara öndedir. Bu durumu Rusya çok iyi değerlendirmekte ve herhangi bir dış politik ve ekonomik gerilim Rusya nın misillemeleri ile karşılık bulmaktadır. Türkiye yi önce içinde bulunduğu bu ekonomik kıskaçtan çıkarmak, sonra ekonomiyi modern ülkelerin ekonomileri gibi güvenli bir ekonomi haline getirmek, sonra da gelişmelerin geniş toplum kesimlerine adaletli bir biçimde yansıtılması sağlamak için; ithalata ve tüketime dayalı, borçla ve cari açıkla finanse edilen bir ekonomiden kurtulup üreten, istihdam yaratan ve ihraç eden bir ekonomiye geçiş yapmamız, bunun için de kaynaklarımızı etkin bir şekilde kullanarak milli bir iktisat politikası uygulamamız gerekmektedir. Atatürk ün 1923 İzmir İktisat Kongresi nde yaptığı gibi tüm toplumsal kesimleri bir araya getirerek milli bir ekonomi hamlesine başlarsak, gelişmiş ülkelerle aramızdaki mesafeyi kapatarak Cumhuriyet in 100. yılı olan 2023 yılında ekonomik ve siyasi olarak bölgemizde güçlü ve lider bir ülke haline gelmemiz mümkündür. Mesele, bu durumun farkında olan ve pozisyonunu bu hedef istikametinde belirleyen milli bir yönetim anlayışının başa geçirilmesi, Türk milletinin muazzam kaynak ve potansiyelinin bu uğurda seferber edilmesidir. Türk Milletinin bu önemli dönüm noktasında yine tarihi gücüne kavuşacağına ve lider ülke olacağına inancım tamdır.ekonomi Nereye Gidiyor? 13

7 AKP iktidarı ve yandaşlarının sunduğu pembe tabloların yanı sıra, ekonomideki acı gerçekleri de sizlerin dikkatinize sunmak ve perde arkası gelişmelerden daha geniş kesimleri haberdar ederek, Lider Ülke Türkiye ye ulaşma yolunda bir uyarı görevini yerine getirebilmek amacıyla yeni kitabımızı sizlerin takdirlerine sunuyorum. Bu kitabın hazırlanmasında olduğu gibi, bundan önceki çalışmalarımın tamamında zamanlarından fedakarlık eden eşim Sunay a ve Mete Turgut müstearının esin kaynağı olan oğullarım Mete Kaan ve Turgutalp e, hazırlık ve dizgi aşamasında emeği geçen çalışma arkadaşlarıma ve kitabın yayınlanmasında emeği geçen Berikan yayınevi çalışanlarına şükranlarımı sunuyorum. Saygılarımla. Doç. Dr. Mehmet GÜNAL 10 Temmuz Ankara