Küresel İktisadi Görünüm

Transkript

1 MARMARA ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ KÜRESEL İKTİSADİ GÖRÜNÜM TÜRKİYE EKONOMİSİ YAKIN DÖNEM BÜYÜME İŞSİZLİK VE BÜYÜME ENFLASYON YÜKSELİYOR Küresel İktisadi Görünüm 28 krizi sonrası gelişmekte olan ve gelişmiş ülkeler arasındaki büyüme oranları farkı kriz öncesine göre daraldı. Gelişmiş ülkelerde 216 yılında büyüme oranı bir miktar yavaşlamış olsa da, 217 yılında büyüme oranlarında artış görülmektedir. 217 de Çin in büyüme hızında duraksama, Hindistan da ise yükseliş söz konusu. Brezilya ekonomisi iki yıllık durgunluğun ardından yükselişe geçti. Türkiye ekonomisi 217 yılında daha iyi bir görünüme sahip. 1, 8, Küresel Görünüm Büyüme Oranları 217; 4,49 6, 4, 2,, -2, , -6, 217; 2,1 GÜ-GOÜ Fark Gelişmiş Ülkeler Gelişmekte Olan Ülkeler Değişim 217 Dünya 3,5 3,4 3,1 3,5,4 Gelişmiş Ülkeler 2 2,1 1,7 2,3 ABD 2,4 2,6 1,6 2,3,7 Euro Bölgesi 1,2 2 1,7 1,7 Japonya,3 1,2 1 1,2,2 GOÜ 4,7 4,2 4,1 4,5,4 Çin 7,3 6,9 6,7 6,6 -,1 Hindistan 7,2 7,9 6,8 7,2,4 Endonezya 5 4,9 5 5,1,1 Rusya,7-2,8 -,2 1,4 1,6 Brezilya,5-3,8-3,6,2 3,8 Türkiye 5,2 6,1 3,2 6,9 3,7 Son birkaç yılda yaşanan ve küresel ekonominin işleyişine etkileyecek olumsuz gelişmelere rağmen (Brexit, Trump dönemi değişen ABD ticaret ve dış politikaları, Ortadoğu da süren istikrasızlık vs.) dünya ekonomisinde bir sonraki döneme ilişkin büyüme beklentileri olumlu yöndedir. Kaynak: TÜİK, OECD 1

2 Türkiye Ekonomisi Yakın Dönem Büyüme Türkiye nin arasındaki büyüme oranlarını bakıldığında yıllara göre büyümenin dalgalı bir seyir izlediği görülmektedir. 216 yılı büyüme oranı %3.1 olarak gerçekleşti. 217 üçüncü çeyreğinde ise %11.1 ile rekor büyüme sağlandı. Bunda baz etkisi önemli çünkü 216 nın aynı döneminde darbe teşebbüsünün etkisiyle daralma yaşanmıştı. Özel Tüketim artışı sınırlı ancak 217 üçüncü çeyrekte bir artış gözlemleniyor. Kur artışı ihracata olumlu etki yaratıyor. Ancak büyüme aynı zamanda ithalatı da tetikliyor. 217 yılı için büyüme tahmini % 6.9 Yatırımlar ve Büyüme İnşaat Makine ve Teçhizat Diğer Aktifler GSYH (üç ay) yılında büyümeyi inşaat yatırımları sürüklüyor. Makine ve teçhizat yatırımlarında gerileme söz konusu. Kaynak: TÜİK 2

3 İŞSİZLİK VE BÜYÜME 217 üçüncü çeyreğinde % 11.1 oranında güçlü büyümeye rağmen işsizlik yeterince düşmüyor. Büyüme istihdam yaratmıyor. İşsizlik oranı Eylül 217 de % 1.6 oldu. Türkiye de 3 milyon 419 bin işsiz var. 28 milyon 797 bin kişi istihdam ediliyor. İşsizlik İstihdam ve Büyüme Kabaca Türkiye de 3 kişiden biri çalışıyor. İşsizlik oranı Büyüme Oranı % Üç Aylık İstihdam oranı (%) Sağ Eksen İşgücüne Dahil Olmama Nedeni İş Aramayıp çalışmaya hazır olanlar; 2 53 Eylül 217 döneminde Türkiye de 2 milyon 53 bin kişi iş aramayıp çalışmaya hazır olanlardan oluşuyor. Ev işiyle meşgul olanların sayısı 11 Milyon 144 bin, eğitim ve öğretim nedeniyle çalışmayanların sayısı ise 4 milyon 265 bin kişidir. Çalışamaz Halde; Emekli; 4 43 Diğer; Ev işiyle meşgul; Eğitim Öğretim; Kaynak: TÜİK 3

4 ENFLASYON YÜKSELİYOR Kasım 217 tarihinde Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) enflasyonu %13 düzeyinde gerçekleşti. Bu oran 23 yılından bu yana yaşanan en yüksek değer. Yurt-içi Üretici Fiyatları Endeksi (Yİ-ÜFE) enflasyonu kasım ayında %17,3 ile son 9 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Yurt-dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE) enflasyonu da 217 yılında kendi rekorunu kırdı. Nisan 217 döneminde %26,38 ile son yılların en yüksek değerine ulaşmıştır. Kasım 217 YD-ÜFE artış oranı yıllık % 26. Kısaca 217 yılı enflasyonda rekorların kırıldığı bir yıl olmuştur. Kur artışının etkisi önemli. 3 Enflasyon Kasım 17; 26, Aralık 17; 15, Aralık 17; 11, Ocak 14 Şubat 14 Mart 14 Nisan 14 Mayıs 14 Haziran 14 Temmuz 14 Ağustos 14 Eylül 14 Ekim 14 Kasım 14 Aralık 14 Ocak 15 Şubat 15 Mart 15 Nisan 15 Mayıs 15 Haziran 15 Temmuz 15 Ağustos 15 Eylül 15 Ekim 15 Kasım 15 Aralık 15 Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 Nisan 16 Mayıs 16 Haziran 16 Temmuz 16 Ağustos 16 Eylül 16 Ekim 16 Kasım 16 Aralık 16 Ocak 17 Şubat 17 Mart 17 Nisan 17 Mayıs 17 Haziran 17 Temmuz 17 Ağustos 17 Eylül 17 Ekim 17 Kasım 17 Aralık 17 TÜFE Yİ-ÜFİ YD-ÜFE ÜFE nin artışında iki önemli etken karşımıza çıkar. Birinci etken kur artışının TL cinsinden ithalat fiyatlarını artırıcı etkisi olmasında görülür. İkincisi ise petrol fiyatlarında yaşanan yükseliş, enerji maliyetlerini artırmış ve bu da üretici fiyatlarına yansımıştır. Kaynak: TÜİK 4

5 BÜTÇE DENGESİ 217 yılında bütçe açığı bir önceki döneme göre 18 milyarlık bir artış göstererek 47,4 milyar olmuştur böylece bütçe açığı 21 dan beri görülen en yüksek seviyeye ulaşmıştır. Gelirlerin giderleri karşılama oranı %93 tür. 1, Bütçe Dengesi 1,3 5,, -5, -1, -15, , Bütçe Dengesi Milyon TL BÜTÇE DENGESİ % FAİZ DIŞI BÜTÇE DENGESİ Merkezi Yönetim Bütçesi -217 (Bin TL) Ocak-Aralık Bütçe Tahmini Harcamalar Faiz Hariç Harcama Personel Giderleri Sosyal Güv.Kur. Devlet Primi Mal ve Hizmet Alımları Cari Transferler Sermaye Giderleri Sermaye Transferleri Borç Verme Yedek Ödenekler Faiz Harcamaları Gelirler Genel Bütçe Gelirleri Vergi Gelirleri Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri Alınan Bağış ve Yardımlar ile Özel Gelirl. Faizler, Paylar ve Cezalar Sermaye Gelirleri Alacaklardan Tahsilat Özel Bütçeli İdarelerin Öz Gelirleri 3-Düzen. ve Denet Kurumların Gelirleri Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge Yıllar itibariyle Türkiye nin dış borç stokunun döviz komposizyonuna bakıldığında, toplam dış borç içinde özel kesimin borç yükü sürekli artarken kamu kesiminin borç oranı azalma göstermiştir. Özel kesimin dış borç yükünün riskli bir şekilde yüksek seviyede olduğu görülür çeyrek borç tutarları: Özel Sektör: 37 milyar dolar Kamu Sektörü: 129 milyar dolar TCMB: 74 milyon dolar olarak gerçekleşti. Kaynak: Hazine, MB, BÜMKO 5

6 Yasal Uyarı Bu bültende yer alan bilgiler güvenilir olduğuna inanılan ve kamuya açık olan kaynaklardan derlenmiştir. Bülten sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır, Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamaktadır. Bülteni hazırlayan akademisyenlerin kişisel görüşleri ve değerlendirmelerini içerebilir. Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi bültende yer alan bilgi ve değerlendirmelerin kesin doğruluğu ya da değişmezliği ile ilgili bir garanti vermemektedir. Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi bültende yer alan bilgileri herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu bültende yer alan bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaysız oluşabilecek zararlardan Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi hiçbir şekilde sorumluluk üstlenmemektedir. Bu bültende yer alan bilgilere kişisel kullanımlar için izin verilmiştir, bunun dışında ticari ya da kamusal olsun herhangi bir kullanımda Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi nin izni olmadan kısmen ya da tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz ve yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi İktisat Bölümü Öğretim Elemanları Prof. Dr. Cengiz Bahçekapılı Araş. Gör. Suat Aksoy Araş. Gör. Buket Çetin 6