Java Programlama Güz Dönemi CLASS YAPISI

Transkript

1 Java Programlama Güz Dönemi CLASS YAPISI 1Muhammer İLKUÇAR, MAKÜ-2011 BURDUR

2 Class - Obje Nesne İnsan ırkının ortak özelliklerini oluşturan insan sınıfı Name (adı Örn: insan sınıfı) Özellikler (properties) Kilosu Boyu Ten Rengi Saç tipi Saç rengi Göz rengi Gömlek Tipi Gömlek rengi Metodlar(methods) Konuşma() Yürüme () Ağlama () Gülme () Zıplama ().. 2Muhammer İLKUÇAR, MAKÜ-2011 BURDUR

3 Class - Obje Nesne insan sınıfından(nesnesinden) türetilip, özellikleri değiştirilerek elde edilen nesne 3Muhammer İLKUÇAR, MAKÜ-2011 BURDUR

4 Class - Obje Nesne Name (adı) : ARAC Properties(Özellik) Markası Hızı Vites Tekerlek Renk Hızlanma () Vites_Degistirme() Frenleme () Markası Hızı Vites Tekerlek Renk Events( Olaylar) Kliklenince Oluşunca Metodlar (Fonksiyon) Constructure (Yapıcı Metod) Hızlanma() Vites_Degistirme() Frenleme() 4Muhammer İLKUÇAR, MAKÜ-2011 BURDUR

5 Java Programlama dilinde class yapısı <Erişim izni> class <sınıf adı> <Erişim izini> <tipi> <değişken adi>; <Erişim izini> <Tipi> <adı> ( parameters ) // metod içeriği public class ogrenci public double ortalama; public void Hesapla ( int v, int f ) ortalama = v*0.2+f*0.8; 5Muhammer İLKUÇAR, MAKÜ-2011 BURDUR

6 Java programlama dilinde class yapısı 6Muhammer İLKUÇAR, MAKÜ-2011 BURDUR

7 Yeni class oluştuma 1 2 7Muhammer İLKUÇAR, MAKÜ-2011 BURDUR

8 Java Erişim izinleri Erişim izinleri kullanarak bir sınıfın güvenliği sağlanmış olur. Eğer bir üyeye sınıfımız içindeki metotlar dışında herhangi bir erişim yapılmasını istemiyorsak veya projemiz dışında herhangi bir yerden bu üyeye erişim izni vermek istemiyorsak erişim izinleri kullanılmalıdır. Erişim İzinleri private protected public Public Protected Private Açıklama Kendi sınıfı içerisinden erişilebilir. Sadece üyenin ait olduğu proje, kendinden türemiş alt sınıflardan ve kendi içerisinden erişilebilir. İstenilen her yerden üyeye erişim açıktır. Access Levels (Erişim Seviyeleri) Class (Tanımlan dığı sınıf) Package (Aynı paket) Subclass (türetilmiş Class) public Yes Yes Yes Yes protected Yes Yes Yes No tanımlanmamış Yes Yes No No private Yes No No No World(farklı paketlerden) 8Muhammer İLKUÇAR, MAKÜ-2011 BURDUR Kaynak: (23/12/2015

9 Java class yapısı x değişkeni private olduğu için sadece ogrenci class ı içerisinden erişilebilir y ve x değişkenlerine ait olduğu proje içerisinden de erişilebilir 9Muhammer İLKUÇAR, MAKÜ-2011 BURDUR

10 Java class yapısı 10 Değişkene herhangi bir erişim izni bildirimi bulunulmazsa ise kendi içinden ve ait olduğu paketten erişilebilir; Örneğin : int k;

11 Constructure Method(Yapıcı) Construecture (yapıcı) : Nesne ile aynı isime sahip olan olan metod dur. Direk çağrılamazlar. Nesne belleğe yüklendiğinde (new ) otomatik olarak çağrılırlar. Erişim izinleri vardır Parametreleri varsa nesne oluşturulurken ( parametreye değer gönderilir) Tipi yoktur ( void, int, string, double, bool, olamaz ) static olamazlar Overloading (parametre sayısı veya tipi farklı fonksiyon) özelliğe sahip olabilirler Destructure (yıkıcı) : javada destructure yoktur. Onun yerine belirli aralıklarla kullanılmayan nesneleri bellekten atan Garback Collectior (GC) vardır. 11

12 Constructure Method(Yapıcı) class bina public int kat; public int alani; public int kapasitesi; public bina() Console.Write("bina Nesnesi Oluşturuldu"); class Program public static void main(sstring[] args) bina b = new bina() ; 12

13 Constructure Method(Yapıcı) class bina public int kat; public int alani; public int kapasitesi; public bina( String msg) System.out.ptint( msg + " Nesnesi Oluşturuldu"); class Program public static void main(sstring[] args) bina b = new bina( " Deneme" ) ; 13

14 Overloading Constructure Method class bina public bina( ) System.out.print( Nesnesi Oluşturuldu"); public bina( string msg) System.out.print( msg + Nesnesi Oluşturuldu"); class Program static void main(string[] args) bina b = new bina ( ); bina b1 = new bina ( Deneme ); // birincisi // ikincisi 14

15 Overloading Constructure Method class Oyuncu public String Ad; public String TakmaAd; public Oyuncu ( Oyuncu oyuncu) // Kopya kurucu Ad=oyuncu.Ad; TakmaAd=oyuncu.TakmaAd; public Oyuncu( String isim) Oyuncu.Ad= isim; public Oyuncu( String isim, String takmaad) Oyuncu.Ad= isim; Oyuncu.TakmaAd= takmaad; static void main(string[] args) Oyuncu b1= new Oyuncu( «Ali»,»CAN»); Oyuncu b2= new Oyuncu(b1); b2.ad =«Ramazan»; System.out.rintln(b2. Ad, +»» + b2. TakmaAd); 15

16 Destructure (Yıkıcı) Destructure (yıkıcı) : Javada direkt yıkıcı metod tanımlanamaz. Onun yerine java kendisi otomatik Garbage-Collector (GC) denilen bir mekanizma tarafından belirli zamanlarda hafızada kullanılmayan nesneleri yok eder 16

17 static /* static tanımlı ifadeler nesne belleğe oluşturmadan nesne ismi ile direkt kullanılabilir. Aynı zamanda nesneler arası iletişim de sağlanmış olur. */ class bina public int kat; public int alan; public static int kapasite; public static void main(sstring[] args) bina b = new bina( ) ; b.kat = 5; b.alan = 78; b.kapasite = 600; // YANLIŞ. static değişkene bu şekilde ulaşılamaz. bina.kapasite = 600; // DOĞRU 17

18 static ifadeler static ifadelerde direkt nesne ismi ile erişilebilir. class ogrenci public static double vize, final, ort; public static void hesapla() ort = vize * final * 0.6; public void main(string[] args) ogrenci ogr = new ogrenci(); //ogr.vize=60; //ogr.final=80; //ogr.hesapla(); ogrenci.vize = 60; ogrenci.final = 80; ogrenci. hesapla(); System.out.print("Ortalama :" + ogrenci.ort ) ; 18

19 static ifadeler import static java.lang.system.out; import static java.lang.system.in; public class Ornek public static void main(string[] args) Scanner giris= new Scanner( in ); // System.in out.print("merhaba... "); // System.out.print(); 19

20 Properties ( Özellikler) (Okuma, Yazma) 20

21 Properties ( Özellikler) Bir değişkene erişimde veri koyma ve veri alma işlemlerinin farklı izinleri tabi olması için kullanılır. Örneğin bir değişkenin erişim izini public yapılırsa, o değişkene hem veri yazılabilir ( konur) hem de değişkendeki veri okunabilir (alınır). Eğer bir değişkendeki okuma ve yazma işlemlerine farklı erişim izni verilecekse o zaman 21

22 Properties ( Özellikler) package javaapplication3; public class OGR private double ort; // dışardan ulaşılamaz public double getort() return ort; // OKUMA izini ( GET) public void setort( double ort) this.ort = ort; // YAZMA izini (SET) public void Hesapla(int vize, int finali) ort = vize*0.4+ finali*0.6; KULLANIMI 22

23 Properties ( Özellikler) class ornek private String ad; //Kullanımı //Fonksiyon çağırma public void setad(string ad) this.ad = ad; ornek orn= new ornek(); orn.setad(«ali»); System.out.print( orn.getad() ); public String getad ( ) return this.ad; int x=integer.parseint( jtextfield1.gettext()); int y=integer.parseint( jtextfield2.gettext()); int z=x+y; jtextfield3.settext(string.valueof(z)); 23

24 Read Only Properties ( Özellikler) class ogrenci private double vize, finali, m_ort; private String m_durum = BAŞARISIZ ; ogrenci ( double vize, double finali) this.vize = vize; this.finali = finali; protected void hesapla() m_ort = vize*0.4+ finali*0.6; if(m_ort>=70) m_durum= BAŞARILI ; public string durum () return m_durum ; public double ort () return m_ort; static void Main(string[] args) ogrenci ogr = new ogrenci(79,60); ogr.hesapla(); Sytem.out.print( \nort: + ogr.ort); Sytem.out.print( \ndurum: + ogr.durum); 24

25 Read Only Properties ( Özellikler) 25

26 this this içinde bulunulan nesneyi ifade eder. class ogrenci private double vize, finali, ort; public void hesapla(double vize, double finali) this.vize = vize; this.final = finali; this.ort = this.vize * this.finali * 0.6; public void main(string[] args) ogrenci ogr = new ogrenci( ); ogr.hesapla(60, 70); System.out.print ("Ortalama :" + ogr.ort ) ; 26

27 Soru ve Önerileriniz.? 27

28 OOP (Object Orianted Programming) ile ilgili kavramları Okuyunuz lütfen 28

29 Nesne Tabanlı Programlama(OOP) Temelde OOP belirli bir problemin çözüm adımlarını parçalara bölerek bunları objeler haline dönüştürmektir. Buradaki temel amaç ileriki zamanlarda aynı problem ile karşılaşıldığında bu objelerin kullanılması. Tabii çözümü bir bütün olarak değil de bir parçalar olarak ele alındığından dolayı müdahalesi ve değişimi de daha hızlı olmaktadır. Örnek vermemiz gerekirse günümüz fabrikasyon üretimleri örnek olabilir. Mesela bir araba üreticisinin yeni bir araba serisi üretmek istediğini düşünün. Bu araba serisinin belirli özellikleri olduğu gibi birbirinden farklı özellikleri de olacaktır. Yapılacak araba serisi: A10, A11, A12 diye adlandırıldığını farz edelim. Her üç araba serisi içinde klima, merkezi kilit, müzik sistemi olacaktır. A11 serisinde ekstra olarak yol bilgisayarı, yağmur sensörü olacaktır. A12 serisinde ise yol bilgisayarı, yağmur sensörü, hava yastığı, sesli kontrol sistemi yer alıyor. Her üç araba serisi içinde kullanılan ortak materyaller klima, merkezi kilit, müzik sistemi, camlar, kapılar, farlar, direksiyon, v.b. materyallerdir. Firma bu materyallerin tasarımı ve üretimini bir sefer yapmaktadır. Ama aynı materyalleri üç farklı araba serisinde kullanmaktadır. OOP deki ana mantık da budur. Problemimiz araba yapmaktır, problemin çözümü için gerekli olan yol belirlenir. Daha sonra bu çözüm yolu parçalara bölünür. Bütün parçalar birer objedir. Ve objeler birleşimi problemin çözümüdür. 29

30 OOP nin Ortaya Çıkışı ve Faydaları OOP aslında bir mecburiyetten ortaya çıkmıştır. OOP nin en büyük avantajı büyük çaplı projelerdeki zaman ve para kaybını önlemesidir ların sonuna doğru programların git gide büyümesi ve programlardaki değişikliklerin çok uzun zaman alması ve maliyetinin yüksek olması ile ortaya çıkmış bir programlama yaklaşımıdır. Prosedürel Programlama (sınıf yapısı olmadan, Örn: Timelinde sınıf yapısı olmadan programlamak) ile kodlanan yazılımlardaki değişiklikler çok uzun zaman alır. Mesela değiştirmek istediğiniz bir işlev için binlerce satır kod arasına girip saatlerce belki günlerce uğraşmanız gerekmektedir. OOP de ise bu mantık farklıdır. Değiştirmek istediğiniz işlevi sınıf yapısı içerisinde değiştirip hemen güncelleyebilirsiniz. Bu hem kodların daha derli toplu olmasını sağlar. Hem yapılacak olan değişiklikler için zaman kaybı olmaz ve maliyeti düşürür. Ayrıca yazılan sınıf yapılarını tekrar tekrar kullanabilirsiniz. Yani bir proje içerisinde yer alan sınıf yapısını farklı bir projede kullanabilirsiniz. 30

31 OOP Terimleri 1 Sınıf (Class) : Bir şeyin soyut olan özellik ve yeteneklerini tanımlar. Mesela yukarda verdiğimiz örnekteki araba. Araba ilk başta size somut gelebilir ama araba deyince herkesin aklına aynı şey gelmiyor, evet araba ama hangi araba? Siz sınıf ile tüm arabaları ele alıp hepsinin ortak özelliklerini tek bir çatı altında toplamış oluyorsunuz. Sınıfın amacı budur. Eğer tam olarak anlaşılmadıysa aşağıdaki madde kafanızdaki tahmin ettiğim soru işaretlerine cevap olacaktır. 2 Nesne (Object) : Bir sınıftan oluşmuş somut olan varlıktır. Bir sınıftan nesne yaratmaya programlamada nesne örnekleme denir.az önce yukarıdaki maddede arabaya soyut dedik ve bunun nedenini belirtirken de araba deyince herkesin aklına farklı bir şey gelmesidir dedik. Şimdi size Ferrari F50 desem aklınıza farklı bir araba geleceğini hiç sanmıyorum. Artık ortada somut olan herkesin ne olduğunda uzlaştığı bir nesne vardır. İşte biz nesne kavramı ile bu somut olan şeyleri tanımlıyoruz. Bir başka deyişle her Ferrari F50 bir arabadır ama her araba bir Ferrari F50 değildir diyebiliriz. 31

32 OOP Terimleri 3 Yöntem (Method-Fonksiyon) : Bir nesnenin sahip olduğu yeteneklere yöntem denir. Anadol umuzun korna çalabilmesi onun bir yeteneğidir. Veya camının açılabilmesi, cam sileceklerinin çalışabilmesi bunların hepsi ve aklıma gelmeyen bunlara benzer yeteneklerin her biri nesnemizin yöntemleridir. 4 Kalıtım (Inherithance) : OOP nin en temel kavramlarından biridir. Sınıflar arasındaki hiyerarşinin kurulmasını sağlar. Ayrıca bunu yaparken de bir sınıfın, bir başka sınıftan türeyebilmesini de sağlar. Kalıtım işlemi sonucunda, türeyen sınıfa (derived class), temel sınıftaki (base class) tüm özellikler ve yetenekler aktarılır. Ayrıca birden fazla sınıf, aynı sınıftan türeyebilir. 32

33 OOP Terimleri 5 Sarmalama (Encapsulation) : Bir sınıf içinde bulunan üyelerin (üyeler özellik ve yeteneklerin genel adıdır), o sınıfı kullananlar tarafından erişilip, erişilemeyeceğini belirlemeye yarar. Örnek vermek gerekirse arabamızı çalıştırdığımızı düşünelim, biz sadece anahtarı yerine sokup çeviriyoruz değil mi, o anda arka planda olan hiç bir işleme karışmıyor ve müdahale edemiyoruz, yani ben anahtarı çevirince o motora giden enerjiyi açıyor, benzini pompalıyor ve buna benzer bir dizi işlemi sırayla yapıyor ama biz bununla ilgilenmiyoruz ve buna erişemiyoruz, işte bu mekanizma bizim erişemememiz için kapsüllenmiştir. Aksi taktirde kaputu açıp enerjiyi biz vermeye kalksaydık istenmeyen durumlarla karşılaşabilirdik. Bu çok uç bir örnek oldu farkındayım o yüzden daha basit bir örnek vermek gerekirse hepimiz cep telefonu kullanıyoruz, mesaj yazarken birini ararken tuşlara basıyoruz ama telefonun içindeki devrelere erişmemiz engellenmiştir. Bu işlemi yapabilmemiz için tuş takımı geliştirilmiştir. Yani bu devreler bir nevi kapsüllenmiştir. Modelleme yaparken de bazen sınıfımızın üyelerine dışarıdan erişilebilmesini engellemek veya buna sınırlamalar getirmek isteyebiliriz, işte encapsulation kavramı bize bunu sağlıyor. 33

34 OOP Terimleri 6 Çok Biçimlilik (Polymorphism) : Bir yeteneğin sınıfa has düzeyde olmasını sağlar. Örneğin yukardaki Araba sınıfımıza bir de VitesDeğiştir diye bir method ekleyelim. Ve bu yetenek başlangıç olarak DuzVites modunda çalışsın. Bu yetenek tahmin edebileceğiniz gibi Arabadan türeyen sınıflarımız olan OndenCeker, ArkadanCeker ve DortCeker e de kalıtım sayesinde geçecektir ve Arabada nasıl tanımlandıysa o şekilde yani düz vites çalışma mantığıyla geçecektir. Vites değiştirme işlemi DortCeker sınıfım için düz değil de, otomatik şekilde olsun. İşte polymorphism ile bu yapı desteklenebilir. Yani VitesDegistir yeteneğini farklı davranmasını istediğim sınıf içinde istediğim şekilde tekrar yorumluyorum ve o metod artık Araba sınıfından geldiği DuzVites hali ile değil de, yeni tanımladığım otomatik haliyle çalışabiliyor. 7 Soyutlama (Abstraction) : Bu kavramı basitçe şöyle tanımlayabiliriz; bir sınıf var ama bu sınıftan bir nesne yaratamıyorsunuz. Soyut olan bu sınıfı sadece yeni sınıflar türetebilmek amacıyla onlara rehberlik olsun diye kullanıyorsunuz. Bir başka deyişle, bir sınıfın oluşmasına rehber olacak özellik ve yeteneklerin soyut bir sınıf dahilinde tanımlanmasıdır. 34