KIRIKKALE TİCARET VE SANAYİ ODASI

Transkript

1 KIRIKKALE TİCARET VE SANAYİ ODASI.2018 MOBİLYA SEKTÖR RAPORU Rumeysa CANIDEMİR KIRIKKALE TİCARET VE SANAYİ ODASI DIŞ TİCARET UZMANI

2 İçindekiler MOBİLYA SEKTÖRÜN TANIMI... 3 SITC Kodu - Ürün Tanımı... 3 GTİP Kodu Ürün Tanımı... 3 NACE Sınıflandırma DÜNYA DA MOBİLYA SEKTÖRÜ SEKTÖRÜN TÜRKİYE DEKİ YERİ KIRIKKALE İLİNDE MOBİLYA SEKTÖRÜ Sektörde Başlıca Firmalar Kırıkkale de Mobilya Sektöründe İhracat Kırıkkale de Mobilya Sektöründe İthalat SEKTÖRÜN GÜNCEL SORUNLARI Dış Pazar Sorunu Gümrüklerde Yaşanan Sorunlar Komşularla Ticarette Yaşanan Sorunlar Ulaşım/Taşımacılık Sorunları İç Pazar Sorunları

3 MOBİLYA 1.SEKTÖRÜN TANIMI Ticarete konu olan tüm ürünler için iki temel sınıflandırma sistemi kullanılmaktadır. Detaylı veriler için Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and Coding Systems) kısaca Armonize Sistem kullanılırken, toplulaştırılmış veriler için ise Standart Uluslararası Ticari Sınıflandırma (SITC Rev.3, Standart International Trade Classification) kullanılmaktadır. Mobilya, Standart Uluslararası Ticari Sınıflandırmaya (SITC) göre 821. ve bölümlerde sınıflandırılmıştır. Mobilyanın SITC-Standart Uluslararası Ticari Sınıflandırılması aşağıda verilmektedir: SITC Kodu - Ürün Tanımı Oturmaya mahsus mobilyalar (yatak haline getirilebilen türden olsun olmasın), bunların aksam ve parçaları Yatak takımı eşyası ve benzeri eşya Metalden mobilyalar (başka yerde sınıflandırılmayan) Ahşap mobilyalar (başka yerde sınıflandırılmayan) Diğer maddelerden mobilyalar (başka yerde sınıflandırılmayan) , ve grubundaki mobilyaların aksam ve parçaları Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları Kısa anlamda Armonize Sistem, geniş anlamda ise Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Kodları (GTİP) esas alınarak oluşturulan Mobilya ürün tanımları aşağıda verilmektedir. Kısa anlamda Armonize Sistem, geniş anlamda ise Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Kodları (GTİP) esas alınarak oluşturulan Mobilya ürün tanımları aşağıda verilmektedir: GTİP Kodu Ürün Tanımı Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya 1 GTİP Kodu Ürün Tanımı

4 GTIP Altılı GTIP Altılı Adı Kodu 9401 Oturmaya mahsus mobilyalar, aksam ve parçaları Hava taşıtlarında kullanılan türde oturmaya mahsus mobilyalar Motorlu taşıtlarda kullanılan oturmaya mahsus mobilyalar Yüksekliği ayarlanabilen döner koltuk-sandalyeler Yatak haline getirilebilen oturma mobilyası (kamp ve bahçe için hariç) Hint kamışı/bambudan oturmaya mahsus mobilyalar Rotan kamışı, sepetçi söğüdü vb. maddelerden oturmaya mahsus mobilyalar Ahşap iskeletli içi doldurulmuş oturmaya mahsus diğer mobilyalar Ahşap iskeletli içi doldurulmamış oturmaya mahsus diğer mobilyalar Metal iskeletli içi doldurulmuş oturmaya mahsus diğer mobilyalar Metal iskeletli içi doldurulmamış oturmaya mahsus diğer mobilyalar Oturmaya mahsus diğer mobilyalar Oturmaya mahsus mobilyalar, aksam ve parçalar 9402 Tıp, cerrahi, diş hekimliği ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, aksam ve parçaları Dişçi/berber koltukları vb. koltuklar ve aksam, parçaları Tıp, cerrahi, dişçilikte kullanılan mobilya, masa, karyola vb. aksam/parçalar 9403 Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları Yazıhanelerde kullanılan türde metal mobilyalar Diğer metal mobilyalar Yazıhanelerde kullanılan türde ağaç mobilyalar Mutfaklarda kullanılan türde ahşap mobilyalar Diğer ahşap mobilyalar Plastik maddelerden diğer mobilyalar Hint kamışı/bambudan diğer mobilyalar Diğer maddelerden diğer mobilyalar Diğer mobilyalara ait aksam, parçalar 9404 Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya Somyalar Gözenekli kauçuk/plastikten yataklar Diğer maddelerden yataklar NACE Sınıflandırma NACE (General Standard of Economic Activities in the European Community, Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin Genel Sınıflandırılması), Avrupa Birliği nde 1970 ten bu yana geliştirilen çeşitli istatistikler için ekonomik faaliyet sınıflandırmasını gösteren kısaltma bir isimdir. NACE, ekonomik faaliyetlere göre (örneğin, üretim, istihdam, ulusal hesaplar) ve diğer istatistiksel alanlarda yer alan ve geniş bir alana yayılmış bulunan istatistiksel verilerin derlenmesi ve sunumu için bir çerçeve sağlar. Nace Kodu Ürün Tanımı 31 Mobilya imalatı Büro ve mağaza mobilyaları Mutfak mobilyaları Yatak imalatı Diğer mobilyaları 2.DÜNYA DA MOBİLYA SEKTÖRÜ NACE Kodu, Ürün Tanımı 3 2 TOBB Türkiye Mobilya Ürünleri Meclisi Sektör Raporu, TOBB Türkiye Mobilya Ürünleri Meclisi Sektör Raporu,

5 Mobilya, dünyada belli başlı ekonomik sektörlerden biridir ve sektör hem ana unsurları hem de yardımcı ve yan unsurları ile birlikte yıllık ortalama 437 milyar dolarlık bir değer üretmektedir. Dünya mobilya üretimi son on yılda değerini iki katına çıkartmış, 2004 yılında yaklaşık 220 milyar ABD doları değerinde iken 2013 yılında 437 milyar dolara kadar ulaşmıştır. Dünya mobilya üretiminin 150 milyar dolarlık bölümü üretici ülkelerde tüketiciye sunulurken, 70 milyar doları aşan bölümü uluslararası ticarete konu olmuştur yılında mobilya pazarının 1 trilyon ABD dolarını geçeceği tahmin edilmektedir. Dünya genelinde daha önce dünya mobilya üretiminde Avrupa üretimin merkezi iken, son yılda mobilya üretim ağırlığının Çin merkezli olmak üzere doğuya kaydığı görülmektedir. Ancak, Almanya, İtalya ve Polonya gibi ülkeler mobilya sektörü açısından hala önemini devam ettiren ülkelerdir. Mobilya üretiminde Çin açık ara önde olup, ABD, İtalya, Almanya dünya mobilya üretiminin yarısından fazlasını gerçekleştirmektedir. Diğer üreticiler olarak Japonya, Fransa, Kanada, İspanya ve Polonya nın dünya mobilya üretiminde önemli rol oynadığı dikkat çekmektedir. Dünya mobilya sektörünün %35 i ev içi mobilya ve döşeme, ofis ve dış mekânlar için mobilya üreten üretici firmalardan oluşmaktadır. Bu alanda etkinlik gösteren dernek ve birlikler, fuarlar, ofisler ve sergiler %30 luk bir dilimi meydana getirmektedir. Aydınlatma ve aydınlatma malzemesi üreticileri ile birlikte ev eşyası üreticileri sektörde %27 oranında yer alırken; yardımcı malzeme, yarı mamul ve aksesuar üreticileri sektörde %6 oranında temsil edilmektedir yılında dünya mobilya tüketimi %3,3 oranında artış göstermiştir. Batı Avrupa ülkelerinde ise tüketimde sadece %0,5 oranında sınırlı bir büyüme görülmüştür. Mobilya tüketimindeki büyümenin daha fazla olması beklenmektedir. Batı Avrupa da %2,4, Rusya Federasyonu nda %2,4, Güney Amerika da %2,75 oranlarında büyüme tahmin edilmektedir. En büyük büyüme oranları ile Orta Doğu ve Afrika ülkelerinde %3,9 oranında ve Asya-Pasifik bölgesinde %5,2 oranında olacağı tahmin edilmektedir yılında, kişi başına milli gelir oranı yüksek olan ülkelerdeki tüketicilerin orta ve düşük milli gelir oranına sahip ülkelere göre ortalama 5 kat fazla mobilya harcaması yaptığı görülmüştür. Son 10 yıl içerisinde, mobilya ticareti sürekli olarak imal edilen ürünlerin toplam ticaretinin %1 i oranında artış göstermiştir. Finansal krizler, son yıllarda küresel mobilya ithalatındaki düşüşün yol açtığı Çin in iç pazarındaki mobilya tüketim ve ithalatının artışıyla birleşmiş, bu durum yılları arasında %27,8 olan mobilya ithalatı artış oranını bir anda %30,6 ya yükseltmiştir. Ancak daha sonra yılları arasında etkisi düşmüş ve bundan sonra bu maksimum düzeyin altında kalmıştır. Dünyada en fazla mobilya ithal eden ülkeler, finansal krizler esnasında mobilya ithalatını azaltmıştır yılına gelindiğinde, Avrupa da yavaş bir gelişme olurken, ABD ve Kanada ekonomik kriz öncesindeki düzeyine ulaşmış hatta aşmıştır. Dünya mobilya sektörü istihdam anlamında da dikkate değer bir sayıya sahiptir. Bütün dünyada üretilen mobilya ile birlikte kişilik istihdamla sektör her geçen gün alanını genişletmektedir. Mobilya sektörünü daha gelişkin hale getirmek açısından çeşitli ülkelerde çok sayıda fuarlar düzenlenmektedir. Yapılan bu fuarlarla birlikte hem üretilen mobilyalar tasarım, çeşitlilik vs. bağlamında değerlendirilmekte hem de sektörün durumuna ilişkin birinci elden, üreticilerden doğrudan haberdar olunmaktadır. Her yıl dünya genelinde düzenlenen ortalama 60 uluslararası fuarın başını her yıl 10 fuarla İtalya çekmektedir. İtalya nın ardından her yıl 9 fuar düzenleyen Çin 5

6 Halk Cumhuriyeti ve 6 fuar düzenleyen Almanya gelmektedir. Ayrıca Türkiye de her yıl düzenlediği 2 fuarla bu sektördeki faaliyetlerini etkinleştirmeye çalışmaktadır. AB ülkeleri bağlamında mobilya üretimi ve ticareti konusu dünyanın pek çok bölgesine kıyasla son derece gelişmiş bir husustur. AB nin bu sektördeki uzmanlığı dünyanın diğer ülkelerinden çok daha fazla olmakla birlikte özellikle mutfak mobilyaları ve döşenmiş mobilya konusunda liderliği ellerinde bulundurmaktadırlar. Bilhassa Almanya ve İtalya, hem üretim hem ithalat ve hem de tüketim konusunda diğer Avrupa ülkelerine kıyasla daha ön planda bulunmaktadırlar. 4 Aşağıdaki tabloda 2017 yılı 9401 GTIP kodlu (Oturmaya mahsus mobilyalar, aksam ve parçaları) ürünlerinin Dünya genelindeki ihracat rakamları yer almaktadır 5 : İhracatçı Ülkeler İhracat Miktarları (Bin/Dolar) Çin , Meksika 6.621, Polonya 5.914, ABD 4.422, Almanya 4.312, İtalya 3.558, Çek Cumhuriyeti 3.433, Vietnam 2.660, İngiltere 1.927, Kanada 1.697, Türkiye 850,257 Aşağıdaki tabloda 2017 yılı 9402 GTIP kodlu (Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları) ürünlerinin Dünya genelindeki ihracat rakamları yer almaktadır 6 : İhracatçı Ülkeler İhracat Miktarları (Bin/Dolar) Çin 655, ABD 634, Almanya 548, Meksika 200, Polonya 196, İtalya 145, Çek Cumhuriyeti 142, Tayvan 119, Kanada 112, Hollanda 106, Türkiye 36,899 Aşağıdaki tabloda 2017 yılı 9403 GTIP kodlu (Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları) ürünlerinin Dünya genelindeki ihracat rakamları yer almaktadır 7 : 4 Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri Mobilya Sektör Raporu Trademap.org 6 Trademap.org 7 Trademap.org 6

7 İhracatçı Ülkeler İhracat Miktarları (Bin/Dolar) Çin 655, Almanya 634, İtalya 548, Vietnam 200, Polonya 196, ABD 145, Kanada 142, Malezya 119, İspanya 112, Danimarka 106, Türkiye 36,899 Aşağıdaki tabloda 2017 yılı 9404 GTIP kodlu (Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya) ürünlerinin Dünya genelindeki ihracat rakamları yer almaktadır 8 : İhracatçı Ülkeler İhracat Miktarları (Bin/Dolar) Çin 8.451, Polonya 1.128, Almanya 573, ABD 452, Hindistan 411, Belçika 401, Danimarka 361, Hollanda 351, İtalya 313, İspanya 257, Türkiye 168,486 3.SEKTÖRÜN TÜRKİYE DEKİ YERİ Yıllar İtibariyle Türkiye Mobilya Üretimi (Değer: milyon TL) 8 Trademap.org 7

8 Ürünler Metal aksamlı oturmaya özgü mobilyalar Ahşap aksamlı oturmaya özgü mobilyalar Başka yerde sınıflandırılmamış diğer oturmaya özgü mobilyalar Oturmaya özgü mobilyaların parçaları Evde, büroda veya mağazada kullanılan mobilyaların (koltuklar hariç) parçaları Bürolarda kullanılan metal mobilyalar Bürolarda kullanılan ahşap mobilyalar Mağazalarda kullanılan ağaç mobilyalar Mutfak mobilyaları Yatak destekleri Yataklar (yatak destekleri hariç) Başka yerde sınıflandırılmamış metal mobilyalar Yatak, yemek ve oturma odasında kullanılan türden ahşap mobilyalar Başka yerde sınıflandırılmamış ahşap mobilyalar Plastik ya da diğer materyallerden mobilyalar (örneğin kamış, sepetçi söğüdü ya da bambu) Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar; berber koltukları ve benzeri koltuklar ve bunların parçaları TOPLAM Kaynak: Türkiye Ticaret Bakanlığı Türkiye İstatistik Kurumunun verilerine göre Avrupa Topluluğunda Sanayi Ürün Listesinde (PRODTR 2011) 31.00, 31.01, 31.02, ve numaralı alanlarda tanımlanan mobilya grubu ürünlerde 2010 yılı üretimimiz 6 milyar 617 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Türk mobilya endüstrisi, genelde çoğu geleneksel yöntemlerle çalışan atölye tipi, küçük ölçekli işletmelerin ağırlıkta olduğu bir görünüme sahiptir. Buna karşın özellikle son yıllık süreçte küçük ölçekli işletmelerin yanı sıra orta ve büyük ölçekli işletmelerin sayısı artmaya başlamıştır. TÜİK Genel Sanayi ve İşyerleri Sayımı verilerine göre sektör 133 bin kişiyi istihdam etmektedir. Bu alanda faaliyet gösteren işletme sayısı ise 34 binin üzerindedir. 8

9 Fabrikasyon üretim yapan firmaların, istihdam düzeyi ile paralel olarak büyük firmalardan oluştuğu düşünülmektedir. Fabrikasyon üretim yapan firmaların sayısı her geçen gün artmaktadır. Mobilya ve orman ürünlerinde, sektörde önemli bir yer tutmamakla beraber, faaliyet gösteren yabancı sermayeli firma sayısı, mutfak mobilyası başta olmak üzere, artış göstermektedir. IKEA nın İstanbul, İzmir, Bursa ve Ankara da açtığı ve açmakta olduğu perakende mağazaları da sektöre dinamizm getirmiştir. Türkiye de mobilya sektörü, pazarın yoğunlaştığı ve/veya orman ürünlerinin yoğun olduğu belirli bölgelerde toplanmıştır. Önemli mobilya üretim bölgeleri toplam üretimdeki paylarına göre; İstanbul, Ankara, Bursa (İnegöl), Kayseri, İzmir ve Adana olarak sıralanmaktadır. TÜİK İşyeri Sayımı verilerine göre ISIC-REV.3 No: numaralı alanlarda tanımlanan mobilya grubu ürünlerde hem işyeri hem de istihdam düzeyi itibari ile İstanbul önde gelmektedir. İstihdam düzeyi sıralamasında İstanbul u sırası ile Ankara, Bursa, Kayseri ve İzmir takip etmektedir. İstanbul da mobilya sektörü muhtelif yerlere dağılmış olmakla beraber en önemli iki merkez İkitelli Organize Sanayi bölgesinde yer alan Masko ile Ümraniye de bulunan mobilya sanayi sitesi Modoko dur. İstanbul mobilya sektörü işletme başına ortalama 3,7 kişilik istihdam düzeyi ile 3,2 kişi/işletme olan Türkiye ortalamasının üzerinde bir istihdam yapısına sahiptir. Ankara mobilya üretiminde her zaman için önemli bir merkez olmuştur. TÜİK verilerine göre toplam istihdam düzeyi ve işletme sayısı itibari ile İstanbul un ardından gelmektedir. Ankarada mobilya sektörü Siteler semtiyle özdeşleşmiştir. Siteler 1960 lı yıllarda Marangozlar Odasının önderliğinde kurulmuş olup, bugün dönüm arazi üzerinde faaliyet gösteren büyük bir organize sanayi bölgesidir. Bölge küçük ve orta ölçekli mobilya üretimi yapan birçok işletmeyi barındırmaktadır. Sitelerdeki firma sayısının in üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Ancak bu işletmeler emek yoğun işletmeler olup, büyük ölçekli üretim yapan firma sayısı azdır. TÜİK istatistiklerine göre işletme başına düşen 2,7 kişilik istihdamı ile Ankara, sektörde Türkiye ortalamasının altında eleman çalıştırmaktadır. Büyük ormanlık alanlara sahip olan ve bunun sonucu olarak ağaç sanayiinin hızlı bir gelişme gösterdiği Bursa-İnegöl Bölgesi de gelişme dinamiği yüksek bir bölgedir. Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunmasının getirdiği ticari hareketliliği ve hammadde kaynaklarına yakın olmasının avantajını iyi değerlendiren İnegöl bugün bir mobilya merkezidir. Bursa İnegöl mobilya sektörü istihdam düzeyi itibari ile Ankara dan sonra gelmektedir. Ancak sektörde yapılan ihracatın bölgelerimize göre dağılımında Kayseri ve İstanbul un ardından üçüncü sıradadır. Bölgenin ihracatta yakaladığı bu başarı, Bursa-İnegöl ün mobilyada önemli bir uluslararası merkez olma yolunda olduğunu göstermektedir. Kayseri de mobilya sektörünün yükselişi kanepe, koltuk ve yatakla başlamıştır. Teknolojik gelişmeler ve yeni yatırımlarla bugün mobilyanın her dalında üretim yapan firmaları ile Kayseri, Türkiye nin önemli bir mobilya merkezi haline gelmiştir. TOBB verileri ve TÜİK ihracat rakamlarına göre Kayseri, sektörün en büyüklerini içerisinde barındırmaktadır. Kayseri Marangozlar Mobilyacılar ve Döşemeciler Odası verilerine göre sektörde faaliyet gösteren firma sayısı ü geçmektedir. Bunlardan yaklaşık 400 tanesi fabrikasyon seri üretim yapabilen ihracata yönelik çalışan firmalardır. TÜİK verilerine göre, firma başına düşen 11,5 kişilik istihdam düzeyi ile, bölgede Türkiye ortalamasının çok üzerinde bir oranla eleman istihdam edilmektedir. Firma başına düşen eleman sayısının yüksekliği Kayseri nin, büyük ölçekli 9

10 firmaların yoğunlaştığı bir bölgemiz olduğunu göstermektedir yılında 355 milyon dolarlık ihracat ile Türkiye nin mobilya ihracatının % 18,7 sini tek başına yapan Kayseri, ülkemizin en önemli mobilya üretim ve ihracat merkezi durumundadır. İzmir bölgesi istihdam düzeyine göre Kayserinin ardından 5. sırada gelmektedir. Karabağlar ve Kısıkköy mobilya şehri sektörün yoğunlaştığı mekanlar olup, şehir sahip olunan liman, ulaşım kolaylığı ile de ihracatta önemli atılımlar içerisindedir. Firma başına düşen çalışan sayısı açısından 2,66 kişi ile Türkiye ortalamasının altında istihdam düzeyine sahip olan bölgede daha çok küçük firmalar bulunmaktadır. Mobilya talebi büyük ölçüde yeni konut inşaatlarına ve gelir artışına paralel bir seyir izlemektedir. Ofis mobilyaları için ise talep büyük ölçüde işyeri açılması ve inşaatlarına, ofis otomasyon sistemlerinin kullanımına ve doğal olarak istihdamın artmasına bağlıdır. Bu nedenle talep esnekliği yüksek bir tüketim malı olan mobilyaya olan talep ve kapasite kullanım oranları ekonomik dalgalanmalara paralel olarak inişli çıkışlı bir seyir izlemektedir. Kapasite kullanımının artırılamamasındaki en önemli etken iç pazardaki talep daralmasıdır. Sektörün tam kapasite ile çalışamamasının nedenlerinin başında iç talep, ikinci sırada dış talep yetersizliği gelmektedir. Talep yetersizliğini finansman, çalışanlarla ilgili sorunlar, yerli ve ithal hammadde yetersizliği gibi nedenler izlemektedir. Aşağıdaki tabloda Türkiye nin mobilya sektöründe 2017 yılı içerisindeki ihracat miktarı yer almaktadır: 9 Ürün Tanımı Oturmaya mahsus mobilyalar, aksam ve parçaları Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları 2017 İhracat Miktarı (Bin Dolar) 850,257 36, Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları 1.305, Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya 168,486 Aşağıdaki tabloda Türkiye nin mobilya sektöründe 2017 yılı içerisindeki ithalat miktarı yer almaktadır: 10 Ürün Tanımı Oturmaya mahsus mobilyalar, aksam ve parçaları 2017 İthalat Miktarı (Bin Dolar) 9 Trademap.org 10 Trademap.org 10

11 9402- Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya 4. KIRIKKALE İLİNDE MOBİLYA SEKTÖRÜ Kırıkkale de küçük atölyelerde el emeğine dayalı olarak başlayan ve gelişen mobilya sektörü son yıllarda önemli mesafe kaydetmiş ve bir değişim sürecinden geçmiştir. Geçmişin dağınık yapısı, elde edilen tecrübeleri ve esnekliği de koruyarak daha organize, entegre ve kurumsal bir yapıya dönüşmüştür. Bugün sektör, masa, sandalye, yatak ve dolap üretmekten öte çok çeşitli, estetik ve komplike ürünlere yönelmiş ve yüksek kalite ile pazara sunar hale gelmiştir. Hızla büyüyen ulusal ekonomiye paralel olarak mobilya yurt içi pazarı da hızla gelişmektedir. Bu talebe yetişmek için büyük ölçekli birçok firma seri üretim teknikleri ile üretime devam ederken ihraç pazarları için esnek yapılarını da muhafaza etmektedir. Kırıkkale de mobilya sektöründe Kırıkkale Ticaret ve Sanayi Odasına kayıtlı 51 firma faaliyet göstermektedir. Bunlardan 8 tanesi ise organize sanayi bölgesindedir Sektörde Başlıca Firmalar Modalife: 1989 yılında kurulan Modalife, 2005 yılından itibaren Kırıkkale Organize Sanayi Bölgesinde üretime devam etmektedir. Yatak odası, salon takımları, oturma grupları ve çok çeşitli aksesuarlar üreten firma m2 kapalı alanında kişi istihdam etmektedir. Tasarım ve üretim aşamasından son kullanıcıya teslime ve satış sonrası hizmetlere kadar tüm işlemleri kendi bünyesinde barındıran Modalife, Türkiye genelinde 160 mağaza ile hizmet vermektedir. Decodoor: 1992 yılında ticari hayatına başlayan firma tescilli markası ile membran kapak sektöründe üretim yapmaya devam etmektedir m2 alanda faaliyet gösteren firma sahip olduğu makine parkuru ile çeşitli renk ve modeller sunmaktadır. Kaliteli hammadde kullanan ve hassas üretim yapan decodoor üst düzey müşteri memnuniyeti hedeflemektedir. Eğitimli ve tecrübeli kalifiye işgücü kaynaklı özgüvene sahip olan firma sektörü genişletmekte lokomotif görevi görmektedir. Mispa Mobilya: Kırıkkale de kurulduğu 1992 yılından beri kaliteli üretiminden taviz vermeden yemek odası, yatak odası, oturma grupları, çocuk odaları, kapı ve diğer üretim seçenekleriyle hizmet vermekte olan Mispa Mobilya yaklaşık 5 yıldır başta İran olmak üzere Ortadoğu ülkelerine ihracat yapmaktadır Kırıkkale de Mobilya Sektöründe İhracat 11

12 Kırıkkale nin mobilya sektöründeki ihracat miktarları her geçen yıl artmaktadır. TÜİK ten alınan verilere göre 2018 yılında Kırıkkale nin mobilya sektöründeki ihracat miktarı TL ye ulaşmıştır. Mobilya ve başka yerde sınıflandırılmamış diğer ürünler ihracat miktarı TL Kaynak: TÜİK Kırıkkale nin ihracatına dair rakamları daha derinlemesine incelemek gerekirse 2018 yılında aylara göre yaşanan değişimler aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Mobilya ve başka yerde sınıflandırılmamış diğer ürünler ihracat miktarı TL Şubat Mart Haziran Eylül Kaynak: TÜİK 2018 yılının ilk aylarında ihracat miktarı yüksek iken Eylül ayına gelene kadar miktarda azalma yaşanmıştır yılının Eylül ayına gelindiğinde ihracat miktarı TL ye ulaşmıştır Kırıkkale de Mobilya Sektöründe İthalat Kırıkkale de mobilya sektöründe ithalat miktarı her geçen sene artmaktadır yılında ithalat rakamları TL iken, 2018 yılına gelindiğinde bu miktar TL ye ulaşmıştır. Mobilya ve başka yerde sınıflandırılmamış diğer ürünler ithalat

13 miktarı TL Kaynak: TÜİK Kırıkkale nin ithalatına dair rakamları daha derinlemesine incelemek gerekirse 2018 yılında aylara göre yaşanan değişimler aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Mobilya ve başka yerde sınıflandırılmamış diğer ürünler ithalat Miktarı (2018) TL Ocak Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kaynak: TÜİK TÜİK den alınan veriler incelendiğinde 2018 yılında ithalat miktarında sürekli bir dalgalanma yaşandığı görülmektedir. 5. SEKTÖRÜN GÜNCEL SORUNLARI 5.1. Dış Pazar Sorunu İhracat hedefi yüksek olan sektörde büyük firmaların anlamlı ve ilgili düzeyde dış pazarlara yöneldiği gözlemlenmektedir. Daha önce uyguladıkları satış politikalarından uzaklaşarak tamamen rekabetçi stratejilere yönelmektedirler. Uluslararası pazarlarda firmalar öncelikle kalite-fiyat (yüksek kalite, düşük (uygun) fiyat) dengesini oluşturmaya çalışmakta, bu durum da rekabeti en üst seviyeye taşımaktadır. Türkiye de üretilmeyen ya da üretilse de yeterli kaliteye sahip olmayan aksesuar ve yedek parçaların ithalatının zorlaştırılması, ülke ihracatın maliyet kalemlerini artırmakta ve uluslararası pazarda rekabet edebilme gücünü engellemektedir. Dış pazara yönelik mevzuat düzenlemelerinde ihracata engel oluşturacak düzenlemelere dikkat edilmelidir. Dış Pazar ile ilgili sorunlar özetle: Enerji maliyetlerinin yüksekliği, Finansman maliyetlerinin yüksekliği, Nakliye masraflarının yüksekliği, Limanlar da alt ve üst yapı eksikliklerinin bulunması, Türk malı imajının hala tam olarak yerleşmemiş olması, Yeni firmalar arasında yaşanan yoğun rekabet dolayısıyla kaliteli Türk mallarının çok düşük fiyatta satılması, Dış ülkelerce ülkemiz menşeli ihraç ürünlerinde açılan aşırı damping soruşturmaları, Yabancı ülkelerin ithalata koymuş oldukları tarife dışı engeller. 13

14 5.2. Gümrüklerde Yaşanan Sorunlar Türkiye nin Avrupa Birliği ülkelerine ve Amerika Birleşik Devleti ne oranla gümrük vergilerinde oldukça fazla dezavantajı bulunmaktadır. Birçok ülkeye yapılan ihracatta yüksek gümrük vergileri, yabancı rakiplere karşı rekabeti zorlaştırmakta, rekabet edebilmek için oluşturulan fiyat göstergeleri kar paylarını düşürüp, ihracat yapılan her üründe katma değeri minimum seviyelere indirmektedir. Gümrüklerde yeterli depolama alanı ve yetişmiş eleman eksikliği yığılmalara neden olmaktadır. Denetimlerin bağımsız ve tarafsız yapılması bu noktada da önem kazanmaktadır. Gümrüklerde kontrol amacıyla ambalajlar bozulmaktadır. Bazı durumlarda numune ürün alıkonulmak veya İhracatçı Birlikleri nden ekspertiz/uzman istenmektedir. Bu da, ürünün alıcıya geç ulaşmasına neden olmaktadır. İhracatçı Birlikleri nce kapatma işlemleri yapıldıktan sonra ithalatların yapıldığı (teminatların tutulu olduğu) gümrüklerin başmüdürlüklerine teminat çözümü için yazılı olarak gereği bildirilmektedir. DİİB kapatma ve teminat çözümüyle ilgili işlemler başmüdürlüklerde Ekonomik Etkili Gümrük Rejimi servisleri tarafından takip edilmekte ve bağlı gümrük müdürlüklerine (teminatların tutulu olduğu) teminat iadesi için talimat verilmektedir. Gümrük Müdürlüğü de saymanlığına talimat vermektedir. Kapatma yazısı ile teminat iadesi arasında geçen sürenin ortalama 1-1,5 ay olduğu ifade edilmektedir. İzin belgelerinin kapandı yazıları alındıktan sonra, bu belge ile ilgili gümrük müdürlüklerine başvuruda bulunulduğu takdirde teminat mektuplarının biran önce teslim edilmesi sağlanmalıdır Komşularla Ticarette Yaşanan Sorunlar Gümrük vergi oranlarının yüksekliği, rekabet sonucu bilinirliğin sağlanması, gümrüklerdeki uzun süren işlemler yüzünden yakın olma ve hızlı teslimat avantajını kullanamama komşularla ticarette yaşanan sorunlar olarak sıralanabilir. Kurumsal Türk firmaları, Rusya da uygulanan yüksek gümrük vergisi ve KDV oranlarından kaçınmak için çift faturalandırma yapan merdiven altı firmalardan dolayı büyük sorunlar yaşamaktadır. Bu durumdaki firmalara karşın Rusya hükümeti vergi toplamak ve kaçakçılığı önlemek adına sert tedbirler almaktadır. Rusya 2014 yılı itibari ile 3,2 milyar dolar ithalatı söz konusu olan ciddi bir pazardır. Türkiye, 2013 te 100 milyon dolar satış yaparken 2014 de 77 milyon dolar satış yapmış olup toplam satışta %22 lik bir düşüş söz konusudur. Önemli bir pazar konumunda olan Rusya pazarından alınan pay oldukça düşüktür. Genel anlamda; 2013 te %10 üzeri artış sağlayan Türkiye ihracatının daha hızlı ilerlemesi adına Rusya gümrüklerinde uygulanan yüksek gümrük vergisi ve KDV oranlarının düşürülmesi ve bununla beraber referans gümrük fiyatlandırması işleminin tamamen kaldırılmasına yönelik girişimlerde bulunulması Rusya pazarından alınacak payın artmasına faydalı olacaktır. Rusya ile ilgili kontrollerin hızlandırılması, onaylatılmış menşei şahadetnamenin GOST ile bir tutularak Türk menşeli malların KDV ve gümrük vergisi oranlarının düşürülmesi, referans fiyatlama sisteminin Türk malları için kaldırılması ve demir yolu taşımacılığının aktif hale getirilmesi iki ülke arasındaki ihracatı rahatlatabilir. Komşularla yapılan ticarette öne çıkan sorunlar özetle: 14

15 Nakliyeci firmaların sadece nakliye işi yapması, komisyonculuk yapmaması Savaş ve terör durumunun bir an önce sonlandırılması İran a yapılan ihracatın yıllardır düşüş yönlü olması ABD, Suudi Arabistan ve B.A.E leri pazarlarından faydalanılması Uluslararası banka kanallarının açılması ambargo olmaması Suriye de savaşın bitmesi, Irak ta terör eylemlerinin bitmesi Libya ve Mısır gibi ülkeleri huzura kavuşması, Rusya pazarında kolaylıklar sağlanması, gibi sorunlara kolaylıklar getirilmesi ülke mobilya ihracatını artıracağı söylenebilir Ulaşım/Taşımacılık Sorunları Liman kentleri dışında olan üreticilerin tren yolu hatlarının ve taşıma ambarlarının efektif olarak çalışmaması nedeniyle navlun fiyatları son derece yüksektir. Tüm sektörlerin çalışma dengesi ve koordinasyonu ile ortak çalışma ve işbirlikleri kurularak taşımalık ambarlarının ve tren yolunun hızlı ve ekonomik çalışmasını sağlayacak yapı ve teşvikler oluşturulmalıdır. Özellikle Rusya ya yapılan transport; iki ülke arasında tır ile yapılan taşımalarda uygulanan özel yönetmelik Türkiye nin aleyhine olmakta ve iki ülke arasında çalışan Türk menşeli tır sayısını belirli oranda sınırlamaktadır. Bu da o bölgeye çalışan Türk firmalarının fiyatlarının yüksek olmasına sebep olmaktadır İç Pazar Sorunları Türkiye mobilya üretimi %94 oranında iç pazara yönelik çalışmakta olup İnşaat sektöründe yaşanacak olumsuz bir durumun doğrudan iç tüketime yansıyacağı tahmin edilmektedir. İç pazardaki tüketim hareketliliğinin dış pazarda da sağlanması önem taşımaktadır. Bu çerçevede; KDV % 8-10 na düşürülmesi (sürekliliğin sağlanması), İş güvenliği ile ilgili 6331 sayılı yasanın mobilya sektörü çalışanları için uygulanırken karşılaşılacak belirsizliklerin giderilmesi faydalı olacaktır. 15