Mo dern za man la rýn Müs lü -

Transkript

1 intikâd Ýçtihad Kapýsý Nereye Açýlýr ya da Dinler Arasý Diyaloðun Öteki Yüzü Mo dern za man la rýn Müs lü - man lar a en bü yük he di - ye si nin, ku yu ya in me de kul lan ma mýz için eli mi ze tu tuþ tu ru - lan gâvur ipi ol du ðu nu söy ler sek abar tý yap mýþ sa yý lýr mý yýz? Din i de, on dan kay nak la nan ha yat al gý - sý ný/tar zý ný da geç miþ te kin den fark - lý an la yýp tak dim et me nin ge çer ak - çe ol du ðu bir dö ne me iliþ kin ol ma - sý ha se biy le yu ka rý da ki tes bi tin, bu ya zý nýn ko nu su ba ký mýn dan da çok ko lay yan lýþ la na ma ya ca ðý aþikâr. Öm rü nü ken di an la yý þý için de Ýs - lamî ve ilmî hiz met le re ada mýþ, hay li eser ver miþ, ta le be ye tiþ tir - miþ ve Ho ca la rýn ho ca sý ün va ný - na la yýk gö rül müþ bir ilim ada mý - nýn, að zýn dan çý kan sö zün et ki ala - nýy la mü te na sip bir so rum lu luk ta - þý dý ðý nýn far kýn da ol du ðu dü þü nü - lür. Ne ki he pi miz be þe riz ve ha tay - la ma lu lüz. Prof. Dr. Hay red din Ka ra man ho ca gi bi, ye tiþ tir di ði bir kaç ku þak öð ren - ci nin ho ca lýk yap tý ðý ný gör me bah ti - yar lý ðý na er miþ bi ri sin den, be þe ri yet ge re ði sa dýr ol muþ her han gi bir ha - ta nýn usu lün ce tas hih edil me si ko - nu sun da bü tün öð ren ci le ri üze rin de hak ký bu lun du ðu açýk týr. Gö nül is - ter di ki, ya ký nýn da bu lu nan, ken di - siy le da ha güç lü bir hu kuk te sis et - miþ bu lun du ðu dü þü nü len bu in - san lar el-hak ku ehak ku en yut te - ba ha ki ka ti ni düs tur edi ne rek hem hak kýn ha tý rý ný âli tut sun lar, hem de ho ca la rý nýn üzer le rin de ki hak ký ný ifa ba býn da gö rev le ri ni ye ri - ne ge tir sin ler. Âlâ kül li hal, bü tün üm me ti il gi len - dir di ði için ta bii ola rak be nim de il - gi siz ka la ma ya ca ðým te mel/usu lüd - din e mü te al lik bir me se le söz ko - nu su. Yu ka rý da ki pa rag raf ta yer alan ha ta ke li me si, me se le nin ma hi ye ti ni yan sýt ma sý dü þün ce siy le bi linç li ola rak se çil miþ tir; ay rý ca ho - ca nýn dü þün ce le ri nin, fi kir le ri nin iç tu tar lý lý ðý na iliþ kin bir prob le mi iþa - ret edi yor ol ma sý do la yý sýy la özel bir an lam da ta þý mak ta dýr. R I H L E 86

2 Uma rým Ka ra man ho ca bu ra da, me se le nin ken di siy le il gi le nir ve ya - zý nýn ka le me alý nýþ tar zý üze rin den ya pý lan po le mik tür le ri ne ye ni bir ör nek ver mek le iþ ti gal et mez. So - nuç ta bir ten kit ya zý sý bu ve her ten kit gi bi so ðuk ge len, ra hat sýz edi ci du ran yan la rý nýn ol ma sý eþ ya - nýn ta bi atýn dan dýr! Mo der ni te yi cin çarp ma sý na ben - ze ten ve mo der niz mi sap ma ola - rak ni te le yen ho ca nýn, ic ti had ka pý - sý ný Fýk hiy yat ala nýy la sý nýr lý tut ma - yýp Ýti ka diy ya ta ku laç atar ken Ýs - lam ýn mo der nist yo rum la rýy la ör - tüþ me aþa ma sý na na sýl ve ne za - man gel di ði nin izi ni sür mek il gi çe - ki ci ola bi lir di. Ama bu ra da be nim için bi rin ci ön ce lik li hu sus, ho ca - nýn, aþa ðý da peþ pe þe iki ara baþ lýk al týn da tak dim ede ce ðim tes bit le - rin de ki ma kas de ði þik li ði. Bi rin ci Ta výr 1. Ýslâm gel dik ten son ra Al lah a makbûl kul luk, O nun râzý ol du ðu ha yat tar zý an cak müs lü man ol - mak la müm kün dür. Müs lü man ol - ma yan Ehl-i ki tap, doð ru ve yo ðun ola rak Ýslâm dan ha ber dar ola ma - mýþ, ken di dîni ni þirk siz ola rak ya - þa mýþ olur sa kur tu lu þa ere bi lir. Ýslâm dîni hak kýn da doð ru ve yo ðun ola rak bil gi sa hi bi ol du ðu hal de onu (Hz. Pey gam ber i (s.a.v.) ve Kurân ý) inkâr eder se ebedî ha yat ta kur tu lu þa ere mez ler Teðâbün sûre si nin ikin ci âye tin - de iman ba ký mýn dan in san lar mü min ve kâfir ol mak üze re iki ye ay rýl mýþ lar dýr; bu na gö re ehl-i ki tap olan Hý ris ti yan lar ve Ya hu di ler de kâfir dir ler Bu nu yap ma dýk la rý sü re ce (ya ni Pey gam be ri miz i ye te rin ce ta ný dýk la - rý hal de ona inan ma dýk ça) din le ri ne olur sa ol sun on lar, Müs lü man la ra gö re kâfir ler: ya ni inkârcý lar dýr 3 4. Kur ân-ý Ke rim bü tün in san la ra hi tap edi yor, her ke si ve her ke si mi (din li din siz, Ehl-i ki tap, ki tap sýz, müþ rik, ag nos tik ) Ýslâma ça ðý rý - yor.( ) Son pey gam be rin yal nýz ca bir böl ge ye, bir kav me de ðil, bü tün in san la ra pey gam ber ola rak gön de - ril di ði ni bil di ri yor. Yüz ler ce ayet ve ha di sin or ta ya koy du ðu bu ger çek - ler ve te mel açýk la ma lar kar þý sýn da so ru da nak let ti ði niz ha di sin muh te - mel ma na la rý na bir ba ka lým: a) Lâ ila he il lal lah di yen cen ne te gi rer, pey gam be re ve di ðer iman esas la rý na inan ma sý, iba det et me si, ha ram lar dan uzak dur ma sý ge rek - mez. Ha di se böy le bir ma na ve ri - lir se Kur ân da ve ha dis ler de ta rif edi len Ýslâm dan vaz ge çil miþ olur, yüz ler ce âyet ve ha di sin hiç bir an - la mý ve ye ri kal maz. b) Ke li me-i tevhîdin bu ilk cüm le si bü tü nün öze ti, sem bo lü ola rak ifa - de edil miþ tir, mak sat Ýslâmýn ge tir - di ði iman esas la rý na ina nan cen ne - te gi rer de mek tir. c) Bu ha dis mü min le re hi tap et - mek te dir, an lat mak is te di ði de þu - dur: Ýnan cý tam olan bir mü min gü nah la rýn dan do la yý bir sü re ce za gör se bi le so nun da cen ne te gi rer. Bu son iki ma na di ðer âyet ve ha - dis ler le çe liþ mez, bu se bep le bu iki ma na üze rin den yü rü mek ge re kir. Ehl-i ki ta ba ge lin ce, a) Pey gam be ri mi zin bu hi ta bý ný du yan Ehl-i ki tap ona inan maz, ama onun ça ðýr dý ðý tevhîdi (ya ni la ila he il lal lah de me yi) ka bul eder se or ta da bir çe liþ ki olur; Pey gam be rin (s.a.) ça ðýr dý ðý iman doð ru ise ken - di si de hak pey gam ber dir, ken di si hak pey gam ber de ðil se ça ðýr dý ðý tevhîd de bað la yý cý, kur ta rý cý bir iman esa sý ol maz. Þu hal de Pey - gam be ri mi ze mu ha tap olan, onun da ve ti ni sa hih ola rak du yan Ehl-i ki ta býn kur tu lu þu onu pey gam ber ola rak ta ný yýp inan ma la rý na bað lý - dýr. Gör dü ðü, bil di ði hal de Kur ân ý ve Mu ham med Mus ta fa nýn (s.a.) pey gam ber li ði ni inkâr eden bir kim - se cen ne te gi re mez. Son pey gam - be rin reh ber li ði ol ma dan Ehl-i ki ta - býn, ba týl olan inanç la rý ný tas hih et - me le ri de müm kün de ðil dir; tec rü - be, olup bi ten ler, ki li se le rin res mi amen tü le ri bu nu açýk ça or ta ya koy - mak ta dýr 4 5. Ehl-i ki ta býn cen ne te gi re bil me - si için Al lah ýn bir li ði ne (tevhîde) ve Son Pey gam ber Mu ham med Mus - ta fa (s.a.) ya iman et me si ge re kir. ( ) Son Pey gam ber Mu ham med Mus ta fa, bü tün in san la ra pey gam - ber ve Al lah el çi si ola rak gön de ril - miþ tir. Doð ru yo lu bul mak, hidâye - te ere bil mek için O na ve ge tir dik le - ri ne iman et mek, O na uy mak þart - týr, ge rek li dir. ( ) Ehl-i Ki tap için de Tevhîde ve Son Rasûle iman eden, Kur ân-ý Kerîm i doð ru la yan, bu - nun la be ra ber ibâde ti ni (amel-i sa - li hi) ken di di ni nin bo zul ma mýþ esas la rý na gö re ya pan bir kim se bu - lu nur sa, bu nun cen ne te -doð ru dan ve ya bir müd det ce za gör dük ten son ra- gi rip gir me ye ce ði tar tý þý la bi - lir; an cak böy le bir kim se ger çek te var ol mak tan zi ya de ba zý ki þi le rin ha ya lin de var ol sa ge rek tir 5 6. Mev cut Ya hu di ve Hris ti yan lar için den Pey gam be ri miz hak kýn da doð ru bil gi ye ulaþ týk la rý hal de ona inan ma yan lar, onu -açýk ve ya ka pa - lý bir üs lup la- sah te pey gam ber ola - rak ni te le yen ler, bâtýl olan inanç la - rý ný Kur ân a gö re tas hih et me yen - ler de cen ne te gi re mez ler Bu apa çýk âyet le re ve ta rihî ger - çek le re rað men, önün de ki aða cý gö - rüp ko ca or ma ný gö re me yen zi hin mi yop la rý gi bi, Sen an cak bir uya - rý cý sýn ve her bir kav min de bir yol gös te ri ci si (hâdi si, reh be ri) var dýr R I H L E 87

3 (Ra d: 13/7) mea lin de ki âye te ta ký - la rak Pey gam be ri mi zin el çi li ði ni ve Ýslâm ýn kap sa mý ný da ralt ma ya, Arap la ra öz gü kýl ma ya yel te nen ler bü yük bir gaf let ve ya nýl gý için de dir - ler 7 Ýs lam ýn Ehl-i Ki tap tan ta le bi, bu çer çe ve de Ehl-i Ki tab ýn mü kel le fi - ye ti ve aký be ti ko nu sun da Ka ra man ho ca dan bu ra ya ka dar yap tý ðým alýn tý lar me se le yi her han gi bir yo - rum ya da açýk la ma ya ih ti yaç gös - ter me ye cek ka dar açýk bir þe kil de or ta ya ko yu yor. An cak ho ca nýn ko nuy la il gi li ola rak -özel lik le son dö nem ler de- söy le di - ði/yaz dý ðý þey ler le bun la rý kar þý laþ - týr dý ðý mýz da bað daþ tý rýl ma sý müm - kün ol ma yan bir fark lý lýk, ba riz bir ça týþ ma bu lun du ðu gö rü lü yor. Ýþ te on lar dan bir kaç ör nek: Ýkin ci Ta výr 1. So ru: Hris ti yan lar cen ne te gi - de bi lir mi? Kur ân da ki âyet ler den Ba ka ra/2:62 ve Mâide/5:69 a gö re evet, gi de bi lir ler. Ama yi ne Kur ân âyet le rin den Mâide/5:72 ve Âl-i Ýmrân/3:85 e gö re ise ha yýr, gi de mez ler. De mek ki, bu ko nu da da Kur ân da çe liþ ki var dýr. Ce vap: Ha yýr, Kur ân da çe liþ ki yok tur; çe liþ ki ba zý ka fa lar da dýr. Kur ân ýn cen ne te gi re cek le ri ni bil - dir di ði Ya hudîler ve Hris ti yan lar ile ce hen ne me gi re cek le ri ni bil dir dik le - ri ara sýn da fark var dýr. Al lah a þirk koþ ma dan, Al lah ýn bil dir di ði din le - ri ne gö re ya þa yan ehl-i ki tap (Ya - hudîler ve Hris ti yan lar) cen ne te gi - re cek ler, þir ke dü þen ler, Ýsa Al - lah ýn oð lu dur... di yen ler, ken di din le ri ne gö re zul me den ler, ha ram yi yen ler ce hen ne me gi re cek ler dir. Ni te kim Müs lü man lar da böy le dir; iman ve sa lih amel sa hip le ri cen ne - te, gü nahkârlar ise ce hen ne me gi - re cek ler dir. Bu nun böy le ol du ðu nu bil di ren âyet ler ara sýn da çe liþ ki yok tur, bir bi ri ni ta mam la ma, ko nu - yu bü tü nüy le açýk la ma iliþ ki si var - dýr ( ) Bir Hý ris ti yan ve ya Mu se - vi, Hz. Mu ham med in de Al - lah dan va hiy al dý ðý na ina ný yo - rum der. Son ra bu pey gam ber (Hz. Mu ham med) ben den ne is ti - yor? so ru su nu so rar. Ya ni Ben bir Mu se vi yim ya da Ýse vi yim, di ni mi bý ra kýp þu ana ka dar inan dý ðým ve ya þa dý ðým þey ler den tev be edip Müs lü man ol ma mý mý bek li yor? Yok sa baþ ka bir bek len ti si mi var - dýr? Müs lü man la rýn ço ðu, Pey - gam be rin, bü tün din sa lik le ri ni Ýs - lam a ça ðýr dý ðý na ina nýr lar. Ben di yo rum ki, Ýslâm ule ma sý için de, Kur ân-ý Ke rim e ba ka rak Pey gam - be ri mi zin bek len ti si nin bun dan iba ret ol ma dý ðý na ina nan lar da var. Pey gam be ri miz Ya hu di mut - la ka Müs lü man ol sun! de mi yor, Hý ris ti yan mut la ka Müs lü man ol - sun! de mi yor. Di yor ki; Ya hu di ler ve Hý ris ti yan lar tek Al lah a inan - sýn lar, ahi re te inan sýn lar ve ken di ki tap la rýn da da bu lu nan iyi lik le re gö re ya þa sýn lar (ya ni bi zim amel-i sa lih de di ði miz þey ler), be ni de sah tekârlýk la, ya lan cý lýk la it ham et me sin ler. Ge tir di ðim ki ta bý(n) da þu ra dan bu ra dan ça lýn tý ol du ðu nu söy le me sin ler. Do la yý sýy la Bu tak dir de on lar da cen ne te gi der - ler de miþ olu yor ( ) Bir in san þöy le iti kat et se; Ben Müs lü ma ným. Al la hü Teâlâ be ni cen ne te gö tü re cek yo la reh ber ola rak Hz. Mu ham med i na sip et - miþ, bu kar de þi me de Hz. Mu sa yý na sip et miþ, bu na da Hz. Ýsa yý na - sip et miþ. Ama hep si de onun çý - rak la rý. Ya ni hep si O nun pey gam - be ri. ( ) Bu ra da þu var, ha ni kor ku lan þey, böy le der sek, böy le ina nýr sak, Hý ris ti yan ve Mu se vi Müs lü man ol maz de ni yor. Bun dan en di þe edi - li yor. - E ol maz sa ola ma sýn. - Pe ki, ama Kur ân bun la rý müs lü - man ol ma ya da vet edi yor. - Aca ba? Ýþ te þim di so ru nun kö ke ni ne in dik. Aca ba Kur ân on la rý yal nýz ca, tek se çe nek ola rak Müs lü man ol ma ya mý da vet edi yor yok sa baþ ka bir se - çe nek da ha mý var? Önem li bir so - ru bu. ( ) Kur ân-ý Ke rim de Ehl-i ki tap - la il gi li de vam lý vur gu la nan þey; Al - lah a iman, ahi re te iman ve amel-i sa lih tir. Kur ân bir çok ayet te bu nu söy lü yor; ya ni Pey gam ber e iman edin de mi yor. Al lah a iman, ahi re - R I H L E 88

4 te iman ve amel-i sa lih di yor. Bun - la rý na za rý iti ba ra alýn ca ben di yo - rum ki, Ýslâm, Ehl-i ki ta bý, tek se çe - nek ola rak -son di nin men su bu ol - mak ma na sýn da- Müs lü man ol ma ya ça ðýr mý yor, hanîfiy ye te (Hz. Ýb ra - him çiz gi sin de ki tevhîde ve bu ma - na da Ýslâm a) ça ðý rý yor. Þöy le bu yu - ru yor: De ki, Al lah doð ru yu söy le - miþ tir öy le ise tevhîde bað la na rak ata nýz Ýb ra him in di ni ne uyun; o müþ rik ler den de ðil di. (Âl-i Ýmrân: 3/95) Çað rý bu dur. 10 ( ) Þim di bir adam hem Ehl-i ki - tap olur, hem de ka fir ol ma ya bi lir mi? Evet bu müm kün. Bu nun de li li, iþ te o (2/el-Ba ka ra) 62. ayet tir. Bu aye te gö re Al lah a þirk siz ina nan, ahi re te iman eden ka fir de ðil dir. Pe - ki ka fir kim dir? Ka fir, Al lah a iman et ti ði hal de, Al lah üçün üçün cü sü - dür (Mâide: 5/73) ve ya Üze yir Al - lah ýn oð lu dur (Tev be: 9/30) di ye - rek O na þirk ko þan lar dýr. 11 ( ) Pe ki (Ka to lik Hris ti yan, E.S.) þirk koþ ma say dý ne olur du? Pey - gam ber le rin ata sý Ýb ra him in ha ni - fiy ye ti ne ta bi ol say dý ne olur du? Ka fir ol maz dý, mü min (Ýbrâhimî tevhîdin mü mi ni) olur du 12 Ev vel Yoð Ýdi Ýþ bu Ri va yet Ye ni Çýk tý. Bu iki grup ik ti bas ara sýn da ki fark lý - lýk çe liþ ki ke li me siy le ifa de edi le - bi le cek gi bi de ðil. Bu ra da ki res men ça týþ ma dýr! San ki ifa de ler ay ný ki - þi ye ait de ðil; iki kar þýt in san ko nu - þu yor; mak sat la rý da bir bir le ri ni nak zet mek!.. Ýlk grup ta yer ver di ðim alýn tý lar, bi - lin di ði ka da rýy la ta rih bo yun ca Ýs - lam Üm me ti nin he men ta ma mý ta - ra fýn dan be nim sen miþ or tak inan - cý/ima ný yan sýt mak ta dýr. Ýkin ci grup alýn tý ise ne re dey se ta ma men Tefsîru l-menâr da or ta ya atýl mýþ gö rüþ le rin ye ni den ifa de si ni te li ðin - de. Ýkin ci ta výr ara baþ lý ðý al týn da ik ti bas edi len ifa de ler, ta rih ola rak ilk grup ta ki ler den da ha son ra ba sýl - mýþ ki tap la rýn da yer al dý ðý na gö re ho ca bun la rýn öbür le ri ni nesh et ti - ði ni dü þün me mi ze her hal de iti raz et me ye cek tir. An la þý lan odur ki, ho ca nýn ha yal ha ne si ge niþ le dik çe zi hin mi yop la - rý de di ði ke sim le ara la rýn da bir ün - si yet pey da ol muþ, bu nun so nu cun - da Efen di miz (s.a.v) in el çi li ði nin kap sa mý ný da ralt ma ya da Ehl-i Ki - tab ý Kur ân a ve Efen di miz (s.a.v) e iman et mek ten müs tað ni kýl ma tav - rý ho ca ya da si ra yet et miþ tir. Ýþ bu ri va ye tin, ho ca ya Din le ra ra sý di ya log fa ali yet le ri nin he di ye si ol du - ðu nu söy ler sek ha ta yap mýþ olur mu yuz? Ger çi ül ke miz de da ha ön ce Prof. Dr. Sü ley man Ateþ 13, Prof. Dr. Ya þar Nu ri Öz türk 14 gi bi aka de mis - yen ler ta ra fýn dan da gün de me ge ti - ril di ði ni bil di ði miz bu me se le de ho - ca nýn ge çir di ði is ti ha le, ak tif ola rak mü da hil ol du ðu di ya log sü re ci ile bir lik te ya þan mýþ ve so nuç lan mýþ ol ma lý. Bu nu, kap sa yý cý din gi bi kav ram la rýn 15 ho ca nýn ter mi no lo ji - si ne gi riþ sey ri ni iz le mek su re tiy le de test et mek müm kün dür. Din an - la yýþ la rý ný ço ðul cu, kap sa yý cý, dýþ la yý cý gi bi bir ta kým it hal tas - nif le re ta bi tut ma tav rý nýn bi zim il - ler de Din le ra ra sý di ya log sü re cin den son ra or ta ya çýk tý ðý ve in kül tü ras - yon un ta bii bir uzan tý sý ola rak di - ya log sü re ci ne bir ye rin den da hil olan la rý kap sa ma ala ný na al dý ðý kim se nin giz li si de ðil. Ya ni Ka ra - man ho ca bu nun ne ilk, ne de son ör ne ði... Ho ca, ka týl dý ðý bir di ya log top lan tý sý - ný an la týr ken biz di ni mi zi an lat týk, on lar da din le ri ni an lat tý lar; biz tev - hid den as la ta viz ver me dik, on lar sa tes lis ten (Al lah hak kýn da þir ke va ran ba ba-oðul-ru hü-l ku düs üç le me sin - den) ta viz ver di ler de miþ ti. Ge li nen nok ta da tev hid den þek len ta viz ve ril - me di ði doð ru dur. Ama tev hid inan - cýn da Kur ân ýn ve Efen di miz (s.a.v) in tut tu ðu mer kezî ko num -en azýn dan ho ca ve onun gi bi dü þü nen - ler nez din de- tar týþ ma lý ha le gel miþ tir ki, di ya log sü re ci ni baþ la tan lar ba ký - mýn dan esas lý bir ka za ným dýr bu. Ho ca nýn bu çer çe ve de ki be yan la rý üze rin de bi raz ile ri de du ra ca ðým. Ön ce bu bab da sýk ça is ti nat edil di - ði ni gör dü ðü müz 2/el-Ba ka ra, 62 ve 5/el-Mâide, 69. ayet le ri nin ne de di ði ne ve ne de me di ði ne bir ba - ka lým. Kur tu lu þun Üç Þar tý Þu meþ hur üç þart üze rin de da ha ön ce de çe þit li ve si le ler le dur muþ - tum. Ho ca nýn da, iþa ret edi len ayet - le ri onun kavl-i ce did i pa ra le lin de an la yan la rýn da dik ka tin den ka çan önem li bir hu sus var: Bu ayet ler de pey gam ber ve ki tap inan cý nýn zik - re dil me miþ ol ma sýn dan ha re ket le, uh revî kur tu luþ için bun la rýn þart ol - ma dý ðý ný söy le mek, il gi li ayet ler üze rin de ge re ði gi bi te deb bür edil - me di ði ni gös te rir. Ba sit bir so ruy la bu nun sað la ma sý ný ya pa bi li riz: Mü min (el lezîne âmenû) ki me de nir? Açýk týr ki, bu so ru nun ce va bý, Al - lah a ve ahi ret gü nü ne ina nan ve sa - lih amel iþ le yen kim se de ðil dir. Doð ru ce vap, Hz. Mu ham med Mus ta fa ya (s.a.v), do la yý sýy la O nun ge tir di ði Kur ân-ý Ke rim e ina nan kim se dir. Pe ki Hz. Pey gam ber (s.a.v) e ve Kur ân a iman et miþ bir kim se nin Al lah Teâlâ ya ve ahi ret gü nü ne iman et me miþ ol ma sý dü þü - nü le bi lir mi? Bu so ru ya olum lu ce - vap ve re bil mek için, mü min ler için - de Al lah a ve ahi re te iman et me yen - ler bu lun du ðu gi bi bir du ru mun mev cut ol ma sý ge re kir. Zi ra ho ca nýn R I H L E 89

5 an la yý þý esas alýn dý ðýn da bah se ko nu ayet le rin za hi ri nin mü min ler le il gi li kýs mýn dan an la þý lan odur ki, mü min ler den -iti kad um de si ola rakan cak Al lah a ve ahi re te iman eden - ler kur tu lu þa ere bi le cek, Al lah a ve ahi re te iman et me yen mü min ler (!) ise bu þan sý ya ka la ya ma ya cak týr!!! Eðer kur tu luþ için Al lah a ve ahi re te inan mak ve sa lih amel iþ le mek ye - ter li ise, il gi li ayet ler de 4 gru bun (Mü min ler, Ya hu di ler, Hris ti yan lar ve Sa bi iler) anýl ma sý nýn na sýl bir iza hý ola bi lir? Efen di miz (s.a.v) in teb li ði ken di si - ne ge re ði gi bi ulaþ mýþ ve üze rin de ye te ri ka dar dü þün me fýr sa tý bul - muþ bir kim se, Ben Al lah a ve ahi - ret gü nü ne ina ný yor, ev ren sel ah lakî il ke le re gö re ya þa ma ya ça lý þý yo rum. An cak hak ol du ðu na inan mak la bir - lik te pey gam ber le rin ve ge tir dik le ri ki tap la rýn hiç bi ri si ni dik ka te al mý - yo rum de se, uh revî du ru mu ne olur? Kur ân a gö re pey gam ber le rin bir kýs mý ný ya lan la yýp bir kýs mý na iman eden kim se ger çek kâfir ol du ðu na gö re 16 bu mu ta sav ver in sa nýn küf - rü ne ev le vi yet le hük me dil me si ge - rek mez mi? Hal böy ley ken, Hz. Mu sa (a.s) dan son ra gön de ri len pey gam ber le ri dik ka te al ma yan bir ya hu di nin ve Hz. Ýsa son ra sý ný gör mez den ge len bir hris ti ya nýn iman id di asý cid di ye alý na bi lir mi? (Ho ca bu ra da Hz. Pey gam ber (s.a.v) in ve Kur ân ýn hak ol du ðu na inan mak la bir lik te on la rý dik ka te al ma dan, ken di ki - tap la rýy la amel eden ler den söz edil di ði ni söy le ye rek iti raz ede bi lir. Bu nok ta üze rin de ile ri de ay rý ca du ra ca ðým.) 1. Al lah a Ýman Öte yan dan ayet te Al lah a iman mut lak ola rak zik re dil di ði hal de ho - ca bu nu Al lah a þirk siz iman di ye an lý yor ve ak ta rý yor. 17 Bu nu ne ye da ya na rak ya pý yor? di ye sor du ðu - muz da ala ca ðý mýz ce vap, Ta bii ki mu te ber bir Al lah inan cý nýn na sýl ol - ma sý ge rek ti ði ni an la tan di ðer ayet - le re þek lin de ola cak týr. Doð ru su da bu dur ve bir aye tin ne an lat tý ðý ný ge re ði gi bi kav ra ya bil mek için onun la iliþ ki li bü tün ayet le ri dik kat - te tut mak zo run lu dur. O hal de so ra lým: Muh te va ve bi çim ola rak Kur ân a ay ký rý tarz da oluþ tu - rul muþ bir Al lah inan cý, þirk siz de ol sa mak bul mü dür? Ya hut þöy le so ra lým: Bu lut la rýn üze rin de yü rü - yen, ba zen ye re inip in san lar la ko - nu þan, gü re þen (hat ta mað lup olan!) 18, yo ru lup din le nen 19, unu - tup ha týr la yan 20, in san la rýn yap tý ðý iþ le ri gör mek için yer yü zü ne inen 21, bah çe ler de ge zi nen 22 ve ya as lýn da bir dir, ama üç ay rý form da te za hür eder bir ila ha þirk siz iman eden bir kim se Al lah Teâlâ ya iman et miþ olur mu? Bu gün ba zý Hris ti yan la rýn Ýbn den (Al lah ýn oð lu) ifa de sin den mak sat Al lah ýn rah me ti dir, O nun Rah man ve Rahîm sý fa tý dýr di ye yap týk la rý yo rum da inanç la rý nýn özün de tevhîdin ol du ðu nu gös te ri - yor; bu yo rum lar la bir mâna da yi tik - le ri ni arý yor lar 23 di yen ho ca, Hris ti yan lar ýn tes lis in on to lo jik iza hý sa de din de pa ti naj ya par ken bu tarz yo rum la ra hep baþ vu ra gel - dik le rin den ha ber siz mi dir? Ben ze ri bir du rum Ya hu di ler in Üzeyr Al lah ýn oð lu dur 24 ifa de si için de söz ko nu su dur. Oy sa Ya hu - di ler in bu ifa de yi, ikin ci sür gün son ra sý kay bo lan Tev rat ý ez be rin - den yaz dý ran Az ra hak kýn da Ya - hu di li ði ih ya eden, Ye ho va ka týn da de ðer li ki þi an la mýn da me ca zen kul lan dý ðý ný bi li yo ruz. Esa sen Me - sih Al lah ýn oð lu dur ifa de si nin de me cazî an lam da kul la nýl dý ðý, bu ifa dey le Me sih in Al lah Teâlâ in din - de çok de ðer li ve sev gi li ol du ðu nun an la týl mak is ten di ði þek lin de ki yo rum lar -yu ka rý da da söy le di ðim gi bi- ta rih için de hep ya pý la gel miþ - tir. Böy le ol du ðu hal de, Ya hu di - ler in Üzeyr Al lah ýn oð lu dur sö zü ile ile Hris ti yan lar ýn Me sih Al - lah ýn oð lu dur ifa de si ni ay ný ayet için de ve peþ pe þe zik ret me sin den an lý yo ruz ki, ne tür lü bir me caz kas te dil miþ olur sa ol sun, Kur ân bu sö zü as la ve kat a ka bul et mi yor; doð ru dan doð ru ya þirk ola rak dam - ga lý yor. Esa sen Ya hu di ler in ve Hris ti yan - lar ýn, Biz Al lah ýn oðul la rý ve sev - gi li kul la rý yýz 25 tar zýn da ki þir ke da - ya lý ve him le ri de ay ný man tý ðýn ürü - nü dür. Ge rek Ahd-i Atik de, ge rek se Ahd-i Ce did de bu tarz ifa de le rin bol ca ge çi yor ol ma sý da açýk ça gös - te ri yor ki, Ehl-i Ki tap ta ki þirk, me - se la Me cu si ler de ki gi bi, bi ri (Yez- dan) iyi olan ve iyi li ði var eden, di - ðe ri (Eh ri men) kö tü olan ve kö tü lü - ðü var eden iki li ilah an la yý þýn dan on to lo jik ola rak fark lý dýr. Ay ný þe kil de ca hi li ye Arap la rý nýn da put lar hak kýn da Ehl-i Ki tab ýn ki ne bir an lam da ben zer bir inanç ta þý dý - ðý yi ne Kur ân ýn ha ber ver di ði ha ki - kat ler cüm le sin den dir. 26 On lar da put la ra, ya ra tý cý ve ya þa tý cý ola rak gör dük le ri için de ðil, ken di le ri ni Al - lah a yak laþ týr sýn lar di ye ta zim ve tek rim de bu lu nur lar dý. Öy ley se me ca zen da hi ol sa her han - gi bir var lý ðýn ken di si ne or tak ko þul - ma sý na Al lah Teâlâ nýn rý za sý yok tur. So nuç ola rak in san lýk, her han gi bir kim se ve ya ke si min Al lah inan cý nýn ge re ði gi bi ol du ðu nu an cak Kur ân dan öð re ne bi le cek tir; an cak Kur ân ýn ona yýn dan ge çen bir Al lah inan cý mu te ber ola cak týr. R I H L E 90

6 2. Ahi re te Ýman Ahi re te iman bah sin de de Kur ân, dik ka ti mi zi önem li bir nok ta ya çe ki - yor: Ýþ te bu (Kur ân) da, be re ket kay na ðý, ken din den ön ce ki le ri (ilâhî ki tap la rý) tas dik eden ve þe hir ler ana sý ný (Mek ke yi) ve bü tün çev re - si ni (tüm in san lý ðý) uya ra sýn di ye in - dir di ði miz bir ki tap týr. Ahi re te iman eden ler, ona da ina nýr lar. 27 Bu aye te gö re bir kim se nin hem ahi re - te iman et ti ði ni söy le yip hem de Kur ân a iman et me me si müm kün de ðil dir. Al lah a ve ahi re te ima nýn, pek çok ayet te mü min le rin vas fý ola rak anýl - mýþ bu lun ma sý, Kur ân a aþi na lý ðý olan la rýn giz li si de ðil dir. 28 Sa de ce bu ayet le ri esas ala rak mü min le rin di ðer iti kadî um de le re inan ma sý nýn þart ol ma dý ðý ný söy le mek na sýl müm kün de ðil se, Kur ân ýn kur tu lu - þa ere ce ði ni bil dir di ði ve tu tu mu nu tas vip et ti ði/öv dü ðü Ehl-i Ki tap hak - kýn da da ge rek yu ka rý da bah se ko - nu et ti ði miz 2/el-Ba ka ra, 62 ve 5/el-Mâide, 69 ayet le ri gi bi, 3/Âl-i Ýmrân, 114; 4/en-Nisâ, 39 ayet le ri - ni de be he mehâl di ðer ayet ler le bir - lik te ele al mak ge re kir. Sa lih amel ile bir lik te sa de ce Al - lah a iman ý zik re den ve ahi re te ima ný hiç gün de me ge tir me yen 29, hat ta iman dan hiç bir þe kil de söz et - me den, kur tu lu þu sa býr ve sa lih amel e bað la yan 30, hat ta hat ta bun la rý da hiç bir þe kil de söz ko nu su et me den, sa de ce te miz kalp li ol - mak la kur tu lu þa eri le ce ði ni 31 ifa de eden ayet ler mev cut di ye Kur ân ýn in san dan ta le bi ni bun la ra in dir ge - mek müm kün mü dür? Ho ca nýn da için de bu lun du ðu he - yet, iþa ret et ti ðim son aye tin tef si - rin de þun la rý be lirt me yi uy gun gör - müþ: Mü fes sir ler, (26/eþ-Þu arâ) 89. âyet te te miz bir kalp di ye çe - vir di ði miz kalb-i selîm tam la ma sý - ný þu mâna lar da yo rum la mýþ lar dýr: Þirk ve þüp he den arýn mýþ, iman esas la rý na sa mi mi yet le inan mýþ, mânen sað lýk lý (Ýbn Kesîr, VI, 159), kö tü lük ler den ko run muþ (Esed, II, 749), sün ne te gö nül den bað lý olup bid at ler den uzak du ran, mal ve evlât sa hi bi ol du ðu için þý mar ma - yan bir kalp (Þevkânî, IV, 103) 32 Gö rül dü ðü gi bi Al lah a te miz bir kalp le var ma nýn ol maz sa ol maz la rý var ve ho ca da bu nun pekâlâ far kýn - da. Öy ley se 2/el-Ba ka ra, 62 ve 5/el-Mâide, 69. ayet le ri ni hak kýy la an la ya bil mek için Al lah a ve ahi re - te ima nýn ol maz sa ol maz la rý ne dir? so ru su nun ce va bý ný el de et mek ka - çý nýl maz bir yü küm lü lük tür. 3. Sa lih Amel Amel-i sa lih me se le sin de iþ da ha bir ka rý þý yor. Ka ra man ho ca bir yer - de bu nun, Ehl-i Ki tab ýn ken di ki - tap la rýn da bu lu nan iyi lik le re gö re ya þa ma sý 33, bir baþ ka yer de ise ki tap la rý nýn as lý na gö re sa lih (Al lah rý za sý na uy gun) amel 34 ol du ðu nu söy lü yor. Amel-i sa lih me se le si nin ma hi ye ti ni böy le be lir siz ve kay gan bir ze min de tes bit et mek imkânsýz - dýr. Ehl-i Ki tab ýn ki tap la rýn da bu lu - nan iyi lik ler in Al lah ýn rý za sýy la ne ka dar ör tüþ tü ðü so ru su nun ce va bý ný net leþ tir me den -ar týk bu ne ka dar müm kün se!- bu me se le üze rin de ke lam et me nin hiç bir an la mý yok - tur. Bi raz aþa ðý da bu nok ta ya tek rar dö ne ce ðim. Kur ân, Efen di miz (s.a.v) in bi se - tin den son ra Ehl-i Ki tab ýn -iman edi le cek hu sus lar dý þýn da- ney le em ro lun du ðu nu açýk bir þe kil de ifa - de et miþ tir ki, bun la rýn amel-i sa lih çer çe ve si ne gir di ðin de þüp he yok - tur. Apa çýk de lil ken di le ri ne ge lin ce ye ka dar Ehl-i Ki tap tan ve müþ rik ler - den (olu þan) inkârcý lar (kü für den) ay rý la cak de ðil ler di. (O apa çýk de - lil,) Al lah ta ra fýn dan gön de ri len ve en doð ru hü küm le ri ha vi ter te miz sa hi fe le ri oku yan bir Re sul dür. Ki - tap ve ri len ler an cak o açýk de lil (Pey gam ber) ken di le ri ne gel dik ten son ra ay rý lý ða düþ tü ler. Oy sa on la ra an cak, di ni yal nýz O na has ký la rak ve ha nif ler ola rak Al lah a kul luk et - me le ri, na maz kýl ma la rý ve zekât ver me le ri em ro lun muþ tu. Ýþ te odur dos doð ru din 35 Bu ayet le rin de - va mýn da, on la ra em ro lu nan þey le - rin amel-i sa lih ol du ðu na iþa ret bu yu rul du ðu nu ha týr la ya cak olur - sak, amel-i sa lih mef hu mu nun bi zim için ay rý, on lar için ay rý muh - te va ya sa hip bu lun du ðu ön ka bu lü - nün ge çer siz li ði ken di li ðin den an la - þý la cak týr. 36 Ada let, hak ka ni yet, zul me en gel ol mak, maz lu ma yar dým et mek, dü - rüst lük, eþit lik gi bi de ðer ler ameli sa lih ola rak on lar la ara mýz da or - tak týr gi bi aya ðý ye re bas ma yan ge - nel le me le rin bu ra da iþe ya ra ma ya - ca ðý açýk týr. Al lah mü min ler den can la rý ný ve mal la rý ný, cen net ke - sin lik le ken di le ri nin ol ma sý pa ha sý - na sa týn al dý. Al lah yo lun da çar pý - þa cak lar da, öl dü re cek ler ve öl dü - rü le cek ler. Bu Tev rat ta da, Ýn cil de de, Kur ân da da Al lah ýn söz ver di - ði bir va ad dir. Al lah tan zi ya de ah - di ne ria yet ede cek kim var dýr? O hal de yap tý ðý nýz bu alýþ ve riþ ten do - la yý si ze müj de ler ol sun! Ve iþ te o bü yük kur tu luþ bu dur. 37 Bu aye te gö re Al lah yo lun da çar - pýþ mak, Kur ân dý þýn da Tev rat, Ýn - cil de de kar þý lý ðýn da cen ne tin ve ril - di ði bir sa lih amel dir. Mev cut Tev - rat ve Ýn cil in bað lý la rý, bu sa lih ame li iþ le mek, ya ni Al lah yo lun da mu ka te le et mek üze re mü min le re sal dýr sa ne ola cak? Açýk týr ki, ken di ki tap la rý na gö re amel-i sa lih iþ le yen bu in san lar Kur ân a gö re Al lah a R I H L E 91

7 ve Re su lü ne sa vaþ aç mýþ ki þi ko - nu mun da dýr. Bu du rum da amel-i sa lih in ne ol du ðu nu kim, na sýl be - lir le ye cek? Hâsý lý Ehl-i Ki tab ýn du ru mu nu Kur ân ze mi nin de de ðer len di rir ken, müc mel ayet ler le ye tin me yip 4/en-Nisâ, 172 gi bi taf sil ve ren ayet le ri mut lak su ret te me se le nin mer ke zi ne yer leþ tir mek ge re kir. Ya ni Ho ca ve onun çiz gi sin de bu lu nan - la rýn yap tý ðý gi bi, il gi li ba zý ayet ler - de ki ic mal i te mel ký la rak, ba kýn, bu ra da Kur ân a ve Hz. Pey gam - ber e iman yok an la yý þýy la so nu ca var ma ya ça lýþ mak, ka çý nýl maz ola - rak ib tal-i hak ka gö tü re cek tir. Va kýa da bu dur. Ehl-i Ki tap, Efen di miz (s.a.v) e ve Kur ân a Ýnan mak la Yü küm lü De ðil mi? Ka ra man ho ca nýn bu so ru ya olum - suz ce vap ver di ði ni yu ka rý da gör - müþ tük. Aca ba Kur ân bu me se le ye ne di yor di ye bak tý ðý mýz da kar þý mý - za çý kan man za ra þu dur: Ho ca ak si - ni söy le miþ ol sa da, Kur ân pek çok aye tin de Ehl-i Ki tab ý, ken di si ne ve Efen di miz (s.a.v) e iman et me ye açýk ve ke sin bir dil le ça ðýr mak ta dýr. Bu nu is pat için sa de ce açýk ifa de li ayet le rin me ali ni ve tef si ri ni ver - mek le ye ti ne ce ðim. Ayet le rin me al ve tef si ri ni, ho ca nýn da için de bu - lun du ðu 4 ki þi lik ekip ta ra fýn dan ha zýr la nýp DÝB ta ra fýn dan ba sýl mýþ olan Kur ân Yo lu ndan ve re ce ðim ki, her han gi bir spe kü las yo na ma - hal kal ma sýn. 38 An cak da na ön ce, biz zat Ho ca nýn da va sý na de lil it ti haz et ti ði ayet ler - de bi le ak si ne de la let bu lun du ðu na dik kat çek mek is ti yo rum. Þöy le ki: Sa de ce Al lah a ve ahi re te iman ede - rek ve bu nun ya nýn da sa lih amel iþ - le ye rek cen ne te gi di le bi le ce ði hu su - su nun, ha ki ka tin ic malî ifa de si ol - du ðu nu gör müþ tük. Yi ne yu ka rý da gör dü ðü müz gi bi Ho ca ve onun gi bi dü þü nen ler Al lah a ima ný, þirk siz, ahi re te ima ný da þek siz ol ma kay - dýy la tak yid et mek te dir ler ki, bu da bir baþ ka doð ru dur. An cak bun la rý doð ru ký lan, mün ha sý ran Kur ân ýn il gi li ko nu lar da ki tas ri ha tý - dýr. Ya ni siz Ehl-i Ki tab ýn kur tu lu þa ere - bil me si için Al lah a þirk siz ve ahi re - te þek siz iman et me si ge rek ti ði ni söy ler ken as lýn da Kur ân ý ha kem yap mýþ, me se le yi Kur ân ze mi nin de de ðer len dir miþ olu yor su nuz. El an Ehl-i Ki tab ýn elin de bu lu nan ki tap - lar (Ki tab-ý Mu kad des kül li ya tý), bað lý la rý na þirk siz bir Al lah inan cý ve þek siz bir ahi ret inan cý ver mek - ten uzak bu lun du ðu na gö re, si zin bu de ðer len dir me niz an cak Kur ân esas alýn dý ðýn da ge çer li ola cak týr. Ya ni siz on la ra de miþ olu yor su nuz ki, Al lah ve ahi ret inan cý nýz Kur ân a uy gun ol du ðu tak dir de kur tu la bi lir si niz. Ýyi ama bir ta raf - tan on la rýn Kur ân a iman et mek zo run da bu lun ma dý ðý ný söy ler ken, öbür ta raf tan on la rý Kur ân mer kez - li bir iman de ðer len dir me si ne ta bi kýl mak ne ka dar tu tar lý dýr?.. Ge le lim Ehl-i Ki tab ýn ney le yü küm - lü ol du ðu so ru su na Kur ân ýn ver di - ði ce va ba. 1. Eli niz de ki ni (Tev rat ý) tas dik edi ci ola rak in dir di ði me (Kur ân a) iman edin; sa kýn onu inkâr eden le - rin il ki ol ma yýn! Âyet le ri mi az bir kar þý lýk ile sat ma yýn. Yal nýz ben den kor kun. 39 Eli niz de ki ifa de sin den mak sat Tev rat, onu tas dik edi ci olan da Kur ân-ý Kerîm dir. Kur ân ýn Tev - rat ý tas dik et me si nin an la mý, tev hid inan cý, geç miþ pey gam ber le re iman, iyi lik le rin ya pýl ma sý, kö tü lük - le rin ter ke dil me si gi bi Tev rat ta yer alan te mel öð re ti le rin Kur ân ta ra - fýn dan da ta nýn ma sý dýr. Bu nun man týkî so nu cu, Kur ân ýn da Tev rat gi bi Al lah tan gel di ði ni ka bul edip ona inan mak ol du ðu için ya hu di ler ve özel lik le kut sal ki ta býn muh te va - sý hak kýn da ge niþ bil gi si olan ya hu - di din bil gin le ri Kur ân a inan ma ya, böy le ce müs lü man ol ma ya da vet edil mek te; Kur ân ý her kes ten ön ce ale la ce le inkâr et mek ye ri ne, öð re ti - le ri nin ken di kut sal ki tap la rýy la ne ka dar uyuþ tu ðu nu iyi dü þün me le ri ge rek ti ði ne iþa ret edil mek te dir. Bu - nu yap týk la rýn da, müþ rik ler gi bi he - men onu inkâr et me yip, tam ter si - ne, el le rin de ki kut sal ki ta bý tas dik et ti ði için va kit kay bet me den ona ina nýp müs lü man ol ma la rý ge rek ti - ði ni an la ya cak lar dýr Ken di le ri ne, Al lah ýn in dir di ði - ne iman edin de ni lin ce, Biz sa de - ce bi ze in di ri le ne ina ný rýz der ler ve on dan baþ ka sý ný inkâr eder ler. Hal - bu ki o Kur ân, ken di el le rin de bu lu - nan Tev rat ý doð ru la yý cý ola rak gel - miþ hak ki tap týr. (Re su lüm!) On la - ra, Þa yet siz ger çek ten ina ný yor idiy se niz da ha ön ce Al lah ýn pey - gam ber le ri ni ne den öl dü rü yor du - nuz? de yi ver. 41 Vah yin ki me in di ril di ði de ðil ki min ta ra fýn dan in di ril di ði önem li dir. Ni - te kim âyet te Mu ham med e in di ri - le ne ina nýn ye ri ne Al lah ýn in dir di - ði ne ina nýn bu yu ru la rak bu ger çe - ðe iþa ret bu yu rul muþ tur. Oy sa ya - hu di ler Biz sa de ce bi ze in di ri le ne ina ný rýz de mek le, ger çe ðin pe þin de ol ma dýk la rý ný, Ýsrâil ýrk çý lý ðý ný ilâhî vah yin de üs tün de tut tuk la rý ný or ta - ya koy muþ lar; Tev rat tan son ra in di - ri len Kur ân da hak ki tap ol du ðu ve esa sen asýl Tev rat ta ki ezelî ebedî de ðiþ mez ger çek le ri de onay la dý ðý hal de, söz de ken di din le rin de ka rar - lý ol duk la rý ný ile ri sü re rek onu inkâr et miþ ler dir. Ger çek te da ha ön ce ata la rý nýn ken di iç le rin den gön de ril - R I H L E 92

8 miþ ba zý pey gam ber le ri öl dür me le ri, bu top lu mun ken di din le ri ne bað lý - lýk la rýn da da sa mi mi ol ma dýk la rý ný gös ter mek te dir Eðer on lar da si zin inan dý ðý nýz gi bi ina nýr lar sa ke sin lik le doð ru yo - lu bul muþ olur lar; fa kat eðer yüz çe vi rir ler se bi le sin ki bir ay rý lýk çý lý - ðýn için de dir ler. O tak dir de ar týk on la ra kar þý Al lah sa na ye ter; O, iþi - ten dir, bi len dir. 43 Bir ön ce ki âyet te müs lü man la ra, Al lah a inan dýk la rý ný; Kur ân a, di - ðer pey gam ber le re ve on la ra in di ri - len le re ayý rým gö zet mek si zin iman et tik le ri ni di le ge tir me le ri em re dil - miþ ti. Bu âyet te ise ya hu di ler le hý - ris ti yan lar dan da ay ný þe kil de dav - ran ma la rý, bu cüm le den ol mak üze - re, Ýslâm ýn pey gam be ri ne ve kut sal ki ta bý na da iman et me le ri is ten - mek te; böy le yap týk la rý tak dir de doð ru yo lu bul muþ sa yý la cak la rý, ak si hal de hak yol dan uzak la þa rak sa pýk lý ða düþ müþ, ay rý lýk çý lý ða ve düþ man lýk duy gu la rý na ka pýl mýþ ola cak la rý bil di ril mek te dir Ey Ehl-i ki tap! Biz bir ta kým yüz - le ri si lip düm düz ede rek ar ka la rý na çe vir me den ya hut cu mar te si adam - la rý ný lânet le di ði miz gi bi on la rý da lânet le me den ön ce, siz de ki ni doð - ru la mak üze re in dir di ði miz ki ta ba iman edin. Al lah ýn em ri mut la ka ye ri ne ge le cek tir Al lah ý ve pey gam ber le ri ni inkâr eden ler, Al lah ile pey gam ber le ri ni bir bi rin den ayýr mak is te yen ler, Bir kýs mý na ina ný rýz ama bir kýs mý na inan ma yýz di yen ler ve bun lar ara - sýn da bir yol tut mak is te yen ler yok mu, iþ te ger çek kâfir ler bun lar dýr ve biz kâfir le re al çal tý cý bir azap ha zýr - la mý þýz dýr. 46 Ýlâhî din le rin ta ma mý Al lah ýn va - hiy yo luy la pey gam ber le ri ne ge rek li bil gi yi gön der me si, on la rýn da üm - met le ri ne bun la rý ilet me le ri, uy gu la - ma da ör nek lik et me le ri su re tiy le oluþ muþ tur. Va hiy tek kay nak tan gel di ði için bu din ler ara sýn da çe liþ - ki bu lun ma sý müm kün de ðil dir; fark lý lýk lar ise di nin, dün ya ha ya tý ný dü zen le yen ku ral la rý nýn, me denî ve zihnî se vi ye ye uy mak du ru mun da ol ma sýn dan kay nak lan mýþ týr. Bu din le rin her bi ri, da ha ön ce gel miþ ve pey gam be ri ne bil di ril miþ bu lu - nan din le ri onay lar, on la rýn da hak din ler ol duk la rý ný ka bul eder ler. Bu cüm le den ola rak müs lü man lar, Hz. Âdem den Resûl-i Ek rem e ka dar gel miþ geç miþ bü tün pey gam ber le - re ve on la rýn ge tir dik le ri ki tap la ra ina nýr lar. Hý ris ti yan la rýn ve ya hu di - le rin de -vah ye da ya lý, ilâhî din le rin men sup la rý ol duk la rý için- böy le dav ran ma la rý ge re kir ken ya hu di ler Hz. Îsâ yý ve Hz. Mu ham med i, hý - ris ti yan lar da Hz. Mu ham med i inkâr et miþ ler, bun la rýn pey gam ber ol duk la rý na ve ge tir dik le ri ki tap la rýn da Al lah tan gel di ði ne inan ma mýþ - lar dýr âye tin ta ma mý, hak din - le rin ve pey gam ber le rin bir kýs mý na inan ma yan la ra yö ne lik ka bul edi lir - se mâna þu dur: Al lah ýn gön der di ði pey gam ber le rin bir kýs mý na ina nýr - ken di ðer kýs mý ný inkâr eden ler, iman ba ký mýn dan O nun la pey gam - ber le ri ni ayýr mak ta dýr lar. Çün kü kâmil bir iman hem Al lah a hem de O nun bü tün pey gam ber le ri ne inan - mak la ger çek le þir. Al lah ýn ba zý pey - gam ber le ri ne ve bu ara da son pey - gam be re inan ma yan lar -el le rin de ki ki tap la rý bo zul du ðu ve pey gam ber - le ri de ve fat et miþ bu lun du ðu içindoð ru bir Al lah inan cý na da sa hip ola maz lar. Þu hal de bun lar, son pey gam be ri inkâr et mek le Al lah a iman ba ký mýn dan da inkâra sap mýþ, din li ol mak la kâfir ol mak ara sýn da bir yol tut muþ lar dýr. Bir þe ye din di - ye inan dýk la rý için iman lý dýr lar, iman la rý içe rik ba ký mýn dan düz gün ve tam ol ma dý ðý için kâfir dir ler. Ba zý tef sir ci le rin yap týk la rý gi bi âye tin dört par ça sý nýn dört ay rý inanç gru bu nu ta ným la dý ðý ka bul edi lir se mâna þöy le olur: Al lah ý ve pey gam ber le ri ni inkâr eden ler müþ rik ler, ate ist ler ve ben zer le ri dir; Al lah ile pey gam ber le ri ni bir bi rin - den ayý ran lar, Al lah a ina nan ama pey gam ber le ri inkâr eden ler dir; bir kýs mý na ina nýr ken bir kýs mý ný inkâr eden ler ya hu di ler, hý ris ti yan lar ve ben zer le ri dir; bun lar ara sýn da bir yol tu tan lar ise mü na fýk lar dýr. Bun - la rýn ta ma mý inkârcý dýr lar, kâfir dir - ler, Al lah Teâlâ nýn mu rat et ti ði, hoþ nut ol du ðu bir din den, bir inanç dü ze nin den uzak laþ mýþ lar dýr. Mu te - ber, ge çer li, kur ta rý cý iman, Ýslâm ýn âmen tü sün de ifa de si ni bul muþ olan iman dýr, 152. âyet te özet le nen inanç týr 47 Bu ra da atýf ya pý lan ayet ise þöy le - dir: Al lah a ve pey gam ber le ri ne iman edip on lar dan hiç bi ri ni di ðer - le rin den ayýr ma yan la ra ge lin ce; iþ te Al lah bir gün on la ra mükâfat la rý ný ve re cek tir. Al lah çok ba ðýþ la yý cý dýr ve son suz rah met sa hi bi dir. 6. Ey in san lar! Pey gam ber rab bi - niz den si ze ger çe ði ge tir di. Þu hal - de ken di iyi li ði ni ze ola rak iman edin. Eðer inkâr eder se niz bi lin ki gök ler de ve yer de ne var sa hep si Al lah ýn dýr. Al lah sý nýr sýz ilim ve hik met sa hi bi dir. 48 Ge nel ola rak inkârcý la rý ve özel ola - rak da Ehl-i ki ta bý mu ha tap alan ön ce ki âyet ler de bun la rýn da ya nak - la rý çü rü tül dü ðü ve ta lep le ri nin an - lam sýz lý ðý açýk lan dý ðý için iç le rin de Ara bis tan müþ rik le ri nin ve çev re de ya þa yan Ehl-i ki ta býn da bu lun du ðu bü tün in san la rýn hak di ne çað rýl ma - la rý na uy gun bir ze min ha zýr lan mýþ ol du. Bu se bep le ön ce bu âyet te bü tün in san lar, ta kip eden âyet te ise Ehl-i ki tap hak di ne, tev hid inan cý na da vet edil mek te dir. R I H L E 93

9 Resûlul lah ýn Al lah tan ge tir di ði ger çek Kur ân dýr ve Ýslâm dýr. Al lah bü tün in san la rý bu di ne inan ma ya ça ðýr mak ta dýr. Kur ân ýn nâzil ol du - ðu yer de ve za man da Ey in san lar! de nil di ði za man bun dan ya kýn çev - re de ki inkârcý lar, müþ rik ler an la þýl sa bi le bü tün in san la ra yö ne lik bir çað rý yý Ara bis tan ký ta sý na ve müþ - rik le re öz gü kýl mak ilâhî mak sa da uy gun de ðil dir. Çün kü Kur ân âyet - le ri in san la rýn, bun lar dan iba ret ol - ma dý ðý ný, çe þit li ýrk, renk, dil ve kül - tür den olan baþ ka in san la rýn da bu - lun duk la rý ný açýk la mak ta dýr. Hz. Pey gam ber de Ýslâm da ve ti ni Ara - bis tan ya rý ma da sý ve Arap kav mi ile sý nýr lý tut ma mýþ, Ha be þis tan dan Ýran a ve Bi zans a ka dar dün ya nýn dört bu ca ðý na ulaþ týr ma ya ça lýþ mýþ - týr Ey Ehl-i ki tap! Re su lü müz ki - tap ta bu lu nup da giz le mek te ol du - ðu nuz bir çok þe yi si ze açýk la mak üze re gel di; bir ço ðu nu da açý ða vur mu yor. Þüp he yok ki si ze Al - lah tan bir ýþýk, apa çýk bir ki tap gel - di. Al lah, ken di si nin iz niy le rýzâsý ný ara yan la rý o ki tap la kur tu luþ yol la rý - na er di rir, on la rý ka ran lýk lar dan ay - dýn lý ða çý ka rýr, on la rý dos doð ru bir yo la ile tir. ( ) Ey Ehl-i ki tap! Bi ze ne bir müj de le yi ci ne de bir uya rý cý gel di de me ye si niz di ye pey gam - ber le rin ara sý ke sil di ði bir dö nem de si ze ger çek le ri açýk la mak üze re el - çi miz gel miþ ti. Ýþ te si ze müj de le yi - ci de uya rý cý da gel di. Al lah her þe - ye ka dir dir. 50 Bu ra da yü ce Al lah, ver dik le ri sö zü ye ri ne ge tir me dik le ri için lânet len - miþ olan ya hu di le re ve Al lah ýn ki ta - býn dan ay rýl dýk la rý için ara la rý na düþ man lýk so kul muþ bu lu nan hý ris - ti yan la ra öðüt ver mek te, Hz. Mu - ham med e in di ri len Kur ân ile on la - rýn elin de bu lu nan Kitâb-ý Mu kad - des ara sýn da asýl iti ba riy le bir ay ký - rý lýk ol ma dý ðý ný, ak si ne bu ilâhî ki - tap lar ara sýn da inanç ve ahlâk esas - la rý ba ký mýn dan bir lik bu lun du ðu nu bil di re rek Ehl-i ki ta bý bu ye ni pey - gam be re ve ye ni ki ta ba ima na ça - ðýr mak ta dýr Al lah bu yur du ki: Aza bý ma di le - di ði mi uð ra tý rým; rah me tim ise her þe yi ku þat mýþ týr; ay rý ca rah me ti mi Al lah kor ku su ta þý yan la ra, zekâtý ve ren le re ve âyet le ri mi ze ina nan la - ra ya za ca ðým; ki on lar, el le rin de ki Tev rat ta ve Ýn cil de ya zý lý bul duk la - rý o el çi ye, o ümmî Pey gam ber e uyar lar. Pey gam ber on la ra iyi li ði em re der ve on la rý kö tü lük ten me - ne der; yi ne on la ra te miz þey le ri helâl, pis þey le ri ha ram ký lar. Aðýr - lýk la rý ný kal dý rýr, üzer le rin de ki zin - cir le ri çö zer. O Pey gam ber e ina - nan, onu ko ru yup des tek le yen, ona yar dým eden ve onun la bir lik te gön - de ri len nu ra uyan lar, iþ te bun lar dýr kur tu lu þa eren ler. De ki: Ey in san - lar! Ger çek ten ben gök le rin ve ye rin sa hi bi olan Al lah ýn he pi ni ze gön - der di ði el çi si yim. O ndan baþ ka tan rý yok tur. O ha yat ve rir ve öl dü - rür. Öy ley se Al lah a ve ümmî pey - gam ber olan re su lü ne -ki o Al lah a ve O nun söz le ri ne ina nýr- iman edin ve ona uyun ki doð ru yo lu bu - la sý nýz. 52 Âye tin (157. ayet) özel mak sa dý, Kur ân me sa jý nýn Ehl-i ki tap için de bir kur tu luþ ve öz gür lük ve si le si ol du ðu nu on la ra bil dir mek tir. An - cak bu ra da do lay lý ola rak Hz. Pey - gam ber in bir ko lay lýk ve öz gür lük di ni ge tir di ði bil di ril mek te; müs lü - man la rýn, da ha ön ce ya hu di ler ve hý ris ti yan lar ca ya pý lan ha ta yý tek - rar la ya rak, in san la rý ge rek siz yük ve me þak kat ler al tý na so ka cak, on - la rýn öz gür lük le ri ni da ral týp zin cir - le re bað la ya cak uy dur ma hü küm - ler, hu rafî inanç lar tü ret mek ten ka - çýn ma la rý ge rek ti ði ne de iþa ret edil mek te dir. ( ) Bu âyet, Hz. Mu ham med in risâle ti nin, yal nýz Arap lar ý de ðil, bü tün in san la rý kap sa dý ðý ný gös te - ren en ke sin de lil ler den dir. Bu hu - sus, Se be sûre si nin 28. âye tin de de ben zer bir üslûpla bil di ril miþ tir. Âye tin Mek ke de in miþ ol ma sý, Hz. Pey gam ber in da ha o za man böy le bir ev ren sel risâlet le þe ref len di ril - miþ ol du ðu hu su sun da bil gi len di ril - di ði ni gös ter mek te dir. Ay rý ca bu ra - da, ba zý ya hu di le rin, Mu ham med ger çek ten pey gam ber dir, ama sa - de ce Arap lar ýn pey gam be ri dir; ya - hu di le re gön de ril me miþ tir di ye rek onun bir millî pey gam ber ol du ðu nu ile ri sü ren id di ala rý da red de dil - mek te dir (bk. Râzî, XV, 26). Esa - sen, Hz. Mu ham med sa de ce son pey gam ber de ðil, ay ný za man da bü tün pey gam ber ler için de, teb lið et ti ði ki tap ta risâle ti nin ev ren sel ol - du ðu açýk ça be lir ti len tek pey gam - ber dir; Ýslâmi yet de ci han þü mul ol - du ðu ke sin ifa de ler le bil di ri len tek din dir. ( ) Hý ris ti yan lý ðýn ev ren sel bir din olup ol ma dý ðý tar týþ ma sý bir ya na, yu ka rý da ki âyet kar þý sýn da Kur ân ba ký mýn dan ar týk bü tün es ki din ler ge çer li li ði ni kay bet miþ olup, ki tap eh li de da hil ol mak üze re bü tün in - san lar Al lah a ve O nun re su lü Hz. Mu ham med e iman edip hi da ye te ere bil mek için o re su le tâbi ol ma ya ça ðý rýl mak ta dýr Ey iman eden ler! Al lah a, pey - gam be ri ne, pey gam be ri ne in dir di ði ki ta ba ve da ha ön ce in dir di ði ki ta - ba iman edin. Al lah ý, me lek le ri ni, ki tap la rý ný, pey gam ber le ri ni ve âhi - ret gü nü nü inkâr eden kim se iyi ce sa pýt mýþ týr. Ýman edip son ra inkâr eden le ri, son ra yi ne iman edip tek - rar inkâr eden le ri, son ra da inkârla - rý ný art tý ran la rý Al lah ne ba ðýþ la ya - cak ne de on la rý yo lun doð ru su na ile te cek tir. 54 R I H L E 94

10 ( ) Âye te gö re Kur ân-ý Kerîm gel - dik ten son ra yer yü zün de ya þa yan ve iman et mek is te yen kim se ler Al - lah a, me lek le re, Kur ân-ý Kerîm e ve on dan ön ce gön de ri len ki tap la ra (ha len gel dik le ri gi bi ko run ma mýþ ol sa lar bi le da ha ön ce de ki tap la rýn in di ril miþ bu lun du ðu na), son pey - gam ber Mu ham med Mus ta fa ya ve on dan ön ce gön de ri len pey gam ber - le re ve âhi ret gü nü ne iman et mek du ru mun da dýr lar. Bun lar dan bi ri ne bi le inan ma yan kim se le rin ima ný mu te ber de ðil dir, bun lar dan bi ri ni bi le inkâr eden kim se ler doð ru, hak, ge çer li, kur ta rý cý ima na ka vu - þa ma mýþ, hak din den sap mýþ sa yý - lýr lar. 55 Hiç þüp he siz Ehl-i Ki tab ýn Kur ân a ve Efen di miz (s.a.v) e iman et mek zo run da bu lun du ðu nu ifa de eden baþ ka ayet ler de mev cut tur. An cak zik ret tik le ri miz bu ger çe ði or ta ya koy mak ba ký mýn dan faz la sýy la ye - ter li dir. Ýl ginç olan, bu ra ya al dý ðý mýz ayet le rin tef si rin de he yet üye le ri nin müþ te rek ha re ket et miþ ol ma sý dýr. Ho ca nýn, ki tap ve ya zý la rýn da bu ese re sýk lýk la atýf ya pan bi ri si ola - rak, her han gi bir aye tin tef si rin de he ye tin di ðer üye le rin den fark lý dü - þün dü ðü yo lun da bir be yan da bu - lun ma mýþ ol ma sý, bu ese rin muh te - va sý ný el an sa hip len di ðin den baþ ka bir an lam ta þý maz. Bu du rum da ne dü þün me li yiz? Ehl-i Ki tab ýn Mü min le ri Ha týr la na ca ðý gi bi ho ca, Ehl-i Ki tap ara sýn da da mü min ler bu lun du ðu ko nu su na de ðin di ði yer de on la rýn özel lik le ri hak kýn da þun la rý söy le - miþ ti: Þim di bir adam hem Ehl-i ki tap olur, hem de ka fir ol ma ya bi lir mi? Evet bu müm kün. Bu nun de li li, iþ te o (2/el-Ba ka ra) 62. ayet tir. Bu aye te gö re Al lah a þirk siz ina nan, ahi re te iman eden ka fir de ðil dir. Bu is tid lal ilk ba kýþ ta ho ca nýn var - mak is te di ði nok ta ya hiz met edi yor gi bi gö rün se de, el-kur ân yü fes si - ru ba duhû ba dan il ke si ne ria yet edil me den ale la ce le ko ta rýl dý ðý için ek sik ve hat ta ya nýl tý cý dýr. Kur ân ýn Ehl-i Ki tab ýn mü min le - ri di ye bir ke sim den söz et ti ði doð - ru dur. An cak bun la rýn öze lik le ri ti - tiz lik le tes bit edil mez se Hak ile ba - tý lýn bir bi ri ne ka rýþ ma sý, küf rün iman zan ne dil me si ka çý nýl maz olur. He men be lir te yim ki, bu ra da me tot ge re ði se beb-i nü zul ri va yet le ri üze - rin de dur ma ya ca ðým. Yok sa il gi li ayet ler de kim le rin kas te dil di ði, ri va - yet sa ha sý na baþ vu rul du ðun da ra - hat lýk la an la þýl mak ta dýr. Bu ra da ho ca nýn da ya nak it ti haz et - ti ði ayet, mak bul ima nýn bü tün un - sur la rý ný mu fas sal ola rak ih ti va et - me di ði için müc mel ol mak la, da va - ya de la le ti de ic ma li ola cak týr. Ka ra - man ho ca hem bu ra da zik ru l-cüz irâde tu l-kül ka bi lin den bir an la tým bu lun du ðu nu, hem de Al lah a ve ahi re te la yýk-ý veç hi le ima nýn Kur ân ýn ve Hz. Pey gam ber (s.a.v) in ký la vuz lu ðu ol ma dan müm kün ola ma ya ca ðý ný en iyi bil - me si ge re ken ler den bi ri si de ðil mi - dir?.. Bu ra da, iman edil me si ge rek li olan bü tün um de le rin iki baþ lýk al týn da ic mal edil miþ ol ma sýn dan, bu iki baþ lýk dý þýn da ki hu sus la ra iman edil me se de olur so nu cu nu çý kar - mak Kur ân ýn as la onay la ma ya ca ðý bir is tin taç týr. Ýti kad um de le ri nin ta - ma mý na iman et mek le bir lik te sa - de ce pey gam ber le rin bir kýs mý na iman et me yen ler hak kýn da, ger çek kâfir ler 56 ifa de si ni kul lan mýþ olan Kur ân ýn, Kur ân a, Hz. Pey gam ber (s.a.v) e (hat ta Ya hu di ler bað la mýn - da Hz. Mu sa (a.s) dan son ra gel miþ pey gam ber le rin hiç bi ri si ne), me - lek le re inan ma yan la rýn iman id - di asý ný ge çer li say dý ðý ný söy le mek ve üs te lik bu nu Kur ân ýn ge re ði ola rak yap mak mo dern za man la ra mah sus bir iman an la yý þý nýn ürü nü ol sa ge rek!! Kur ân ýn, Ehl-i Ki tab ýn mü min le - ri nden bah set ti ði ayet ler den 57 ba - zý la rý þun lar dýr: 1. On lar ara sýn dan ilim de de rin - leþ miþ olan lar la mü min ler -ki bun - lar sa na in di ri le ne ve sen den ön ce in di ril miþ ola na iman eder ler- na - ma zý ký lan lar, zekâtý ve ren ler, Al - lah a ve âhi ret gü nü ne ina nan lar baþ ka dýr. Ýþ te on la ra pek ya kýn da bü yük mükâfat ve re ce ðiz Hep si bir de ðil dir: Ehl-i ki - tap tan ge ce le ri sec de ye ka pa na rak Al lah ýn âyet le ri ni oku yup du ran bir top lu luk var dýr. Bun lar Al lah a ve âhi ret gü nü ne ina nýr lar, iyi li ði em - re der ler, kö tü lük ten me ne der ler ve ha yýr lar da ya rý þýr lar Ehl-i ki tap tan öy le le ri var dýr ki hem Al lah a hem si ze in di ri le ne hem de ken di le ri ne in di ril miþ ola na ina nýr lar, Al lah a kar þý say gý du yup Al lah ýn âyet le ri ni az bir pa ha ya de - ðiþ mez ler Ki on lar, el le rin de ki Tev rat ta ve Ýn cil de ya zý lý bul duk la rý o el çi ye, o ümmî Pey gam ber e uyar lar. Pey - gam ber on la ra iyi li ði em re der ve on la rý kö tü lük ten me ne der; yi ne on la ra te miz þey le ri helâl, pis þey - le ri ha ram ký lar. Aðýr lýk la rý ný kal dý - rýr, üzer le rin de ki zin cir le ri çö zer. O Pey gam ber e ina nan, onu ko ru yup des tek le yen, ona yar dým eden ve onun la bir lik te gön de ri len nu ra uyan lar, iþ te bun lar dýr kur tu lu þa eren ler Ken di le ri ne ki tap ver di ði miz kim se ler sa na in di ri len Kur ân dan mem nun olur lar De ki: Siz ona ina nýn ve ya inan ma yýn, þu bir ger çek tir ki, bun - R I H L E 95

11 dan ön ce ken di le ri ne ilim ve ri len kim se le re (Hakk ýn kelâmý) oku - nun ca der hal yüz üs tü sec de ye ka - pa nýr lar. Ve Rab bi mi zi tes bih ede - riz, rab bi mi zin va adi mut la ka ye ri - ne ge ti ri lir der ler. Að la ya rak yü - züs tü ye re ka pa nýr lar; Kur ân on la - rýn say gý sý ný art tý rýr. 63 Bun lar ve ben ze ri ayet ler 64 Ehl-i Ki - tab ýn mü min olan la rý nýn ka rak te - ris tik özel lik le ri ni zik ret mek te dir. Bu özel lik ler bir ara ya ge ti ril di ðin de, on la rýn ken di din le rin de ka la rak kur tu lu þa ere bi le ce ði ni, Kur ân a ve Efen di miz (s.a.v) e iman et mek gi bi bir hu su si yet ve mec bu ri yet le ri nin bu lun ma dý ðý ný söy le me nin imkâný kal ma mak ta dýr. Zi ra bu ayet ler de zik re di len ler dü pe düz mü min ler - de bu lu nan hu su si yet ler dir. Kur ân a bu de re ce bað lan mýþ, onun hü küm le ri ni uy gu la yan, na zil ol ma sýn dan mem nu ni yet du yan, Hz. Pey gam ber (s.a.v) e it ti ba eden in san lar dan, ol sa ol sa an - cak kö ken le ri iti ba riy le Ehl-i Ki tap ola rak bah se di le bi lir. Ho ca bu söy le nen le re, me se la 3/Âli Ýmrân 110 da, Ehl-i Ki tab ýn bir kýs mý nýn mü min, ek se ri si nin ise fa - sýk ol du ðu nun zik re dil di ði ni söy le - ye rek mu ka be le ede bi lir. Bu ra da kas te di len mü min ler hak kýn da fark lý yo rum lar ya pýl mýþ, ez cüm le Ýbn Tey miy ye bu ayet te Efen di miz (s.a.v) in bi se tin den ön ce ki Ehl-i Ki ta býn ken di ki tap ve pey gam ber - le ri ne ger çek an lam da ina nýp inan - ma dýk la rý nýn bah se ko nu edil di ði ni, Ebû Hayyân, ge le cek te Ehl-i Ki - tab ýn Efen di miz (s.a.v) e ve Ku - ran a iman edip et me ye ce ði nin söz ko nu su edil di ði ni söy le miþ, Ebus su - ud Efen di de Bu ra da san ki Ehl-i Ki tab ýn ta ma mý kâfir mi dir, yok sa ara la rýn da mü min olan lar da ol muþ mu dur? tar zýn da bir so ru var dýr da, bu so ru ya, On lar dan mü min olan - lar var dýr. Ço ðun lu ðu ise fa sýk týr di ye ce vap ve ril miþ ol mak ta dýr de - miþ tir. An cak biz bu ra da geç mi þe, ha le ve ge le ce ðe atýf ya pan bu izah lar dan sarf-ý na zar ede lim ve aye te ya kýn - dan ba ka lým: Kur ân ýn pek çok aye tin de -ki bu ya zý bo yun ca on lar - dan bir ço ðu nu gör dük, gö re ce ðiz- mü min ler in ne ye na sýl iman et - mek le bu vas fý ha iz ol du ðu taf si lat lý ola rak an la týl mýþ, bu ra da ise bu va - sýf lar ic ma len -ta bir ye rin de ise ana baþ lýk lar ha lin de - ve ril miþ tir: Siz in san lar için çý ka rýl mýþ en ha - yýr lý üm met si niz. Ma ru fu em re der, mün ke ri ya sak lar ve Al lah a iman eder si niz. Ki tap eh li de iman et sey - di ken di le ri için el bet te da ha ha yýr - lý olur du. Ýç le rin den iman eden ler de var, ama pek ço ðu yol dan çýk - mýþ lar dýr. Aca ba Ki tap eh li ne ye na sýl iman et se ken di le ri için ha yýr lý olur du? Bu so ru yu yi ne Kur ân ce vap lý yor: Eðer on lar da si zin imân et ti ði niz gi bi imân eder ler se mu hak kak hidâye te er miþ olur lar. Ve eðer yüz çe vi rir ler se þüp he yok ki on lar þi kak (mü na zaa ve mü ca de le) için de kal - mýþ olur lar. O hal de Al lah on la ra kar þý, sa na kifâyet ede cek tir ve O Semî dir, Alîm dir. 65 Ma dem ki Ehl-i Ki tap bi zim iman et ti ði miz gi bi iman et ti ði tak dir de hi da ye ti bul muþ ola cak týr, o hal de on lar için de mü min vas fýy la aný - lan lar da bi zim iman et ti ði miz gi bi iman et miþ olan lar ol ma lý dýr. Þa yet Ehl-i ki tap iman edip it ti ka - da bu lun sa lar dý, þüp he siz biz de kö - tü lük le ri ni yüz le ri ne vur maz ve on - la rý ni me ti bol cen net le re ko yar dýk. Þa yet on lar Tev rat ý, Ýn cil i ve rab le - ri ta ra fýn dan on la ra in di ri le ni doð ru tut sa lar dý gö ðün ve ye rin tür lü tür lü ni met le rin den ya rar la nýr lar dý. 66 Bu ayet te ge çen rab le ri ta ra fýn dan on la ra in di ri len den ka sýt Kur ân dýr. 3/Âl-i Ýmrân 199. ayet te bu hu sus açýk ça gö rül mek te dir: Þüp he siz Ehli Ki tap için den ki mi de var dýr ki, Al la - ha iman et tik le ri gi bi Al lah için hak ka bo yun eðe rek ken di le ri ne in di ri le ne de, si ze in di ri le ne de iman eder ler Do la yý sýy la Ehl-i Ki tab ýn yap ma sý ge - re ken, Tev rat ý, Ýn cil i ve Kur ân ý ge - re ði gi bi ika me et mek tir. Pe ki bu na sýl ola cak týr? Ev ve la bu - ra da ta rih sel sü re ci göz önün de bu - lun dur mak du ru mun da yýz. Bu na gö re Ya hu di ler Tev rat a iman ve muh te va sýy la ge re ði gi bi amel et - mek le mü kel lef idi ler. Ar ka sýn dan Hz. Ýsa (a.s) ve Ýn cil gel di ðin de Tev - rat ýn ge re ði ola rak on la ra da iman et mek du ru mun day dý lar. Ni ha yet Kur ân ve Efen di miz (s.a.v) gel di - ðin de, hem Ya hu di ler hem de Hris - ti yan lar, men su bi yet id dia et tik le ri Tev rat ve Ýn cil in yön len dir me si ile on la ra da iman edip bu nun ge re ði ni ye ri ne ge tir mek zo run day dý lar. On - lar hem ken di le ri ni Tev rat ve Ýn cil e nis bet edip, hem de bu nun ge re ði ol du ðu hal de Kur ân a ve Efen di miz (s.a.v) e iman et me mek le Tev rat ý da Ýn cil i de Kur ân ý da ika me et - me miþ ol du lar. Ho ca, Ehl-i Ki tab ýn aký be ti ve mü - kel le fi ye ti ko nu sun da ki pek çok Kur ân aye ti ni, sa de ce Kur ân ve Efen di miz (s.a.v) bað la mýn da de ðil, Tev rat/ya hu di ler ve Ýn cil/hris ti yan - lar bað la mýn da da gör mez den ge li - yor. Kur ân, her pey gam be rin Al lah Teâlâ nýn iz niy le ken di si ne ita at edil me si için gön de ril di ði ni be lir - tir. 67 Do la yý sýy la Ehl-i Ki tap, Efen di - miz (s.a.v) hak kýn da, Hak pey - gam ber dir, ama teb li ði bi zi bað la mý - yor di ye dü þü ne rek kur tu lu þa ere - mez! Ho ca nýn, il gi li ayet ler den çý kar dý ðý de la le te gö re, kur tu luþ için Al lah a ve ahi ret gü nü ne inan mak, sa lih R I H L E 96

12 amel iþ le mek ve di ðer pey gam ber le - rin de hak oy du ðu nu söy le mek ye - ter li dir. So ra lým: Ya hu di le rin, Hz. Ýsa (a,s) ýn hak pey gam ber ol du ðu - nu söy le mek ve fa kat ken di si ne it ti - ba et me mek gi bi bir se çe ne ði var mýy dý? 3/Al-i Ým ran, ayet le - re gö re Ya hu di ler ken di le ri ne gön de - ri len Hz. Ýsa (a.s) a ita at et mek le mü kel lef tu tul muþ lar dýr. O hal de Efen di miz (s.a.v) in bi se tin den ön - ce ki Ya hu di ler Hz. Ýsa ya ita at et - me den, sa de ce ken di le rin ce Al lah a ve ahi re te ina nýp sa lih amel iþ le ye - rek cen ne te gi de bi le cek mi dir? Bu so ru nun Hz. Ýsa (a.s) ve Ya hu di - ler bað la mýn da ki ce va bý ne ise, Ehli Ki tab ýn Kur ân ve Efen di miz (s.a.v) e iman, ita at ve it ti ba sý bað - la mýn da ki ce va bý da -hat ta da ha te - kit li ola rak- odur. Bu ra da bir pa ran tez aça rak ho ca nýn Din ler Ta ri hi oku ma la rý na kü çük bir kat ký yap ma mýz ye rin de ola cak. Mis yo ner lik ten bah set ti ði bir ya zý - sýn da ho ca ay nen þu ifa de le ri kul la - ný yor: Mis yo ner lik, Hris ti yan lýk var ol du ðun dan be ri mev cut. Hz. Ýsa ha va ri le ri ne bu di ni neþ ret me le ri ni tav si ye edi yor. Ken di ne ge len di ni. O Al lah a ka vuþ tuk tan son ra ge ri de ka lan Hris ti yan lar din le ri ni, Hz. Ýsa nýn teb lið et ti ði þe kil de mu ha fa - za ede me miþ ler dir. Özel lik le Ya hu di asýl lý, Hz. Ýsa yý da gör me miþ olan ama bir þe kil de ha va ri gi bi te lak ki edi len Pav lus un boz du ðu ve as lýn - dan uzak laþ týr dý ðý bir Hris ti yan lýk da ha çok ha kim ha le gel miþ tir dün - ya da 68 Oy sa Hz. Ýsa (a.s) terk-i dün ya et - tik ten son ra ge ri de bý rak týk la rý Hris - ti yan de ðil di. Çün kü ho ca nýn da isa - bet le be lirt ti ði gi bi pey gam ber le rin ta ma mý nýn teb lið et ti ði din Ýs lam idi. 69 Do la yý sýy la Ha va ri ler ve Hz. Ýsa (a.s) a ina nan di ðer in san lar ha - nif, mu vah hid, mü min idi ler. Hris ti - yan lýk, bi la ha re Pav lus un kur gu la - dý ðý bir din ola rak Hz. Ýsa (a.s) ýn teb lið et ti ði Ýs lam ýn ye ri ni al dý. Bu iti bar la yu ka rý da ge çen, Pav - lus un boz du ðu ve as lýn dan uzak - laþ týr dý ðý bir Hris ti yan lýk ifa de si de ger çe ðe ay ký rý dýr. Evet Pav lus bir di ni boz muþ ve as lýn dan uzak laþ týr - mýþ týr; ama o, -yu ka rý da da be lirt ti - ðim gi bi- Ýs lam dýr. Ki min Ku run tu su? Ho ca þöy le di yor: Þim di efen dim, Ab duh Tef si rin de di yor ki; Bu ayet (Ba ka ra, 62) Ehl-i fet ret le il gi li de - ðil dir ( ) di yor. Ve ay rý ca; Ley se bi ema niy yi küm, ve la ema niy yi eh - li l-ki tab, Ne si zin ku run tu la rý - nýz, ne de Ehl-i ki ta býn ku run tu la - rý (Ni sa, 123) aye ti hak kýn da bir es bab-ý nü zul den (âye tin ge liþ se - be bin den) bah se di yor. Ve onun la da bu ayet ara sýn da iliþ ki ku ru yor. Bir gün Ya hu di ler, Hý ris ti yan lar, Müs lü man lar bir ara ya gel miþ ler. Müs lü man lar; Bi zim di ni miz kur - ta rý cý dýr, si zin ki de ðil de miþ. Di - ðer le ri de; Ha yýr, asýl bi zim di ni - miz kur ta rý cý dýr, ha pý yu tan asýl siz - si niz de miþ ler. ( ) Ýþ te bu olay üze ri ne bu ayet-i ke ri me na zil ol - muþ. ( ) Ba kýn, bu ger çek ten çok önem li: Ne si zin ku run tu la rý nýz, ne de Ehl-i ki ta býn ku run tu la rý. Dik kat edin, Müs lü man la ra di yor bu nu. Men ya mel sûen yüc ze bih. Ýs ter Müs lü man, is ter Ya hu - di, is ter Hý ris ti yan ol; kö tü lük yap - týy san bu nun kar þý lý ðý ný gö rür sün, di yor. Ve men ya mel min es-sa li - ha ti min ze ke rin ev ün sa ve hü ve mü min, Er kek ve ka dýn dan her kim ina na rak gü zel iþ ler ya par sa, iþ te öy le kim se ler cen ne te gi rer ler ve zer re ka dar hak sýz lý ða uð ra maz - lar. (Ni sa, 124) Mü min (inan mýþ ola rak) ifa de si nin bu ra da ki kar þý lý ðý Müs lü man de ðil dir. Öy le ol say dý Ley se bi ema niy yi küm, ve la ema - niy ye eh lül ki tap 70 den mez di. Pe - ki bu ra da ki mü min den mak sat kim dir? Yu ka rý da (Ba ka ra, 62) ge - çen Men âme ne bil la hi den mak - sat ne ise odur. Amel-i sa lih za ten bu ra da da söz ko nu su. Bu ra da Ab - duh, 2/62. ayet le iliþ ki ku ru yor. Doð ru su ben de Ab duh un bu yo ru - mu nu il ginç bu lu yor, en azýn dan oku ma ya ve üze rin de dü þün me ye de ðer gö rü yo rum 71 Ým di, bu ra da bir kaç prob lem var: 1. Eðer aye tin nü zul se be bi ni esas ala rak ko nu þa cak sak, baþ ta et-ta - berî ol mak üze re ri va yet tef si ri ule - ma sý, bu bab da bir den faz la nü zul se be bi zik ret miþ tir. Bun lar ara sýn da ho ca nýn Ab duh tan yap tý ðý na kil le uzak tan ya kýn dan ala ka sý ol ma yan - lar mev cut. Ne den bun lar ara sýn - dan sa de ce bi ri si? 2. Ab duh un nak let ti ði nü zul se be bi esas alý na cak sa, onu nak le den Mesrûk, 123. ayet hak kýn da ho ca - nýn Ab duh tan nak let ti ði kýs sa yý zik - ret tik ten son ra þöy le de miþ tir: Bu ayet üze ri ne Ehl-i Ki tap, Mü min - ler e hi ta ben, Si zin le eþi tiz de di. Bu nun üze ri ne, Er kek ol sun ka dýn ol sun, her han gi bir kim se mü min ola rak gü zel amel ler den iþ ler se (4/en-Nisâ, 124) aye ti na zil ol - du. 72 Bir baþ ka na kil de yi ne Mesrûk 124. aye ti in dir mek le Al lah Teâlâ nýn Mü min ler i ga lip ge tir di - ði ni söy le miþ tir Ay ný nü zul se be bi Mesrûk dý þýn - da es-süddî, Katâde ve Ebû Sâlih ten de ay ný min val üze re nak - le dil miþ tir. 74 Ýbn Abbâs (r.a) ve ed- Dahhâk ýn ise, Al lah Teâlâ din men sup la rýn dan bir kýs mý ný di ðe rin - den üs tün tut tu de di ði mezkûrdur. 75 Hat ta Ebû Sâlih in, bu ola yýn Tev rat, Ze bur ve Ýn cil bað - lý la rý ara sýn da ce re yan et ti ði ni söy - le di ði nak le dil miþ tir. 76 R I H L E 97

13 4. Esa sen il gi li ayet le rin nü zul se be - bi ola rak da ha baþ ka þey ler de nak - le dil miþ tir. Mücâhid ve Ýbn Zeyd in, söz ko nu su mu ha ve re ve te fa hu run müþ rik Arap lar la Ehl-i Ki tap ara sýn - da ce re yan et ti ði ni, aye tin de bu nun üze ri ne müþ rik le re hi ta ben in di ði ni söy le di ði ni gö rü yo ruz ed-dahhâk ve Ebû Sâlih, mezkûr aye tin özel ola rak Ehl-i Ki tap hak - kýn da in di ði ni söy le miþ tir Bu ra da ki prob lem sa de ce il gi li aye tin nü zul se be biy le sý nýr lý de ðil - dir. Ho ca nýn Ab duh a da yan dýr dý ðý na kil, Ab duh ta ra fýn dan tem riz si - ga sýy la ( yu ka alu: de nir ki þek lin - de) nak le dil miþ tir. Bu si ga nýn/for - mun nak lin gü ve ni lir li ðin den emin olun ma dý ðý za man kul la nýl dý ðý eh li - nin ma lu mu dur. Ni te kim 7. mad de - de de ge le ce ði gi bi, Ab duh un, nü - zul se be bi nin sýh ha ti me se le si ne de ðin me ih ti ya cý duy ma sý da bu na bir ka ri ne dir. 7. Ab duh mezkûr nü zul se be bi ni zik ret tik ten son ra þöy le der: Bu na bi na en ma na þöy le olur: Di nin þe ref ve fa zi le ti ve din eh li nin kur tu lu þu, on lar dan bi ri si nin, Be nim di nim da ha üs tün ve ek mel dir, da ha sað - lam ve ehak týr de me si de ðil dir. Ona (din eh li ne) dü þen -þa yet di ni - ne ya ki nen ina ný yor sa- di ni nin ken - di si ni hi da yet et ti ði þey le amel et - mek tir. Zi ra kar þý lýk an cak ame le ve ri lir; ku ru te men ni ve gu ru ra de - ðil. Öy ley se ey Müs lü man lar, kur tu - lu þu nuz di ni niz den ku ru ku ru ya bek len ti ve ar zu için de ol ma ný za bað lý ol ma dý ðý gi bi Ehl-i Ki tab ýn kur tu lu þu da ken di din le rin den ku ru ku ru ya bek len ti için de ol ma sý na bað lý de ðil dir. Din ler, te fa hur ve kar - þý lýk lý övün mek için vaz olun muþ de ðil dir. ( ) Nü zul se be bi ko nu - sun da nak le di len ler sa hih ol sun ol - ma sýn, bu ayet ön ce siy le ( Þey tan on la ra va at te bu lu nur ve on la rý ku - run tu ya dü þü rür mea lin de ki 120. ayet, E.S.) bað lan tý lý dýr 79 Da ha son ra Ab duh, Ehl-i Ki tab ýn, boþ bir ku run tu ola rak ken di le ri ni Al lah ýn se çil miþ kav mi, oðul la rý ve sev gi li kul la rý ola rak gör dü ðü nü, ce hen nem ate þin de an cak sý nýr lý gün ler sü re sin ce ka la cak la rý ný ve cen ne te Ya hu di ve ya Hris ti yan olan lar dan baþ ka sý nýn gi re me ye ce - ði ni id dia et tik le ri ni be lir tir ve ek - ler: Din men sup la rý na bu tür lü dü - þün ce ler, þe fa at bek len ti si se be biy - le ve ken di le ri ne pey gam ber gön de - ril di ði için di ðer in san lar dan üs tün ol duk la rý dü þün ce si ne ka pýl ma la rý do la yý sýy la si ra yet eder. On lar, cen - ne te de amel le riy le de ðil, bu se - bep le gi re cek le ri ni dü þü nür ler. Al - lah Teâlâ bi zi, on lar gi bi ol mak tan sa kýn dýr mýþ týr. Mü te aki ben, Müs lü man lar ýn din le - ri nin ge re ði ni hak kýy la ye ri ne ge tir - me nok ta sýn da üzer le ri ne dü þe ni yap ma dýk la rý ný, ih las la amel et mek ye ri ne din le riy le ku ru ku ru ya övün - dük le ri ni, an cak ilim ve amel na mý - na bir þey yap ma dýk la rý ný, Ýs lam hak kýn da bir þüp he oluþ tu ru lup hal - li is ten se, bir çö züm üre te me ye cek hal de ol duk la rý ný söy ler. 80 O bü - tün bun la rý ya par ken 2/el-Ba ka ra, 62. ayet ile her han gi bir ir ti bat kur - ma dý ðý hal de ho ca bu nu ne re den çý kar mýþ týr, an la mak müm kün de - ðil! 8. Her ne ka dar ho ca, 124. aye tin tef si ri üze rin de du rur ken Mu ham - med Ab duh un 2/el-Ba ka ra, 62. aye ti ile ir ti bat kur du ðu nu söy lü yor - sa da, Re þid Rý za, üs ta dý Mu ham - med Ab duh tan bu aye tin tef si ri zým nýn da her han gi bir þey nak let - miþ de ðil dir. O, Er kek ol sun, ka dýn ol sun her han gi bir kim se mü min ola rak iyi bir iþ ya par sa, iþ te böy le - le ri cen ne te gi rer ler ve zer re ce hak - la rý yen mez mea lin de ki 124. aye - tin tef si ri sa de din de söy le ye cek le ri - ni söy le dik ten son ra þöy le der: Bu ayet hak kýn da el-üstâzu l-ýmâm a ait her han gi bir bil gi ben de mev cut de ðil Re þid Rý za, 124. ayet üze rin de du rur ken ay nen þun la rý söy ler: Bu- ra da amel, iman dan ön ce zik re dil - miþ tir. Çün kü si yak da, Al lah a, me - lek le ri ne, ki tap la rý na ve pey gam ber - le ri ne iman et miþ bir kav me hi tap bu lun mak ta dýr. An cak on lar, ken di - R I H L E 98

14 le ri ni Al lah ýn cen ne ti ne so ka cak ola nýn, sa de ce o pey gam ber le re in - ti sap ve ki tap la ra iman ol du ðu zan - ný na ka pý la rak amel ler de ku sur gös - te rip, boþ ku run tu la ra al dan mýþ kim se ler dir Yi ne Re þid Rý za, 125. ayet te Al lah Teâlâ nýn Hz. Ýb ra him (a.s) ý dost ( halîl ) edin me si üze rin de du - rur ken il ginç bir nok ta ya te mas eder ve þöy le der: Bu ra da bu hul le tin (dost lu ðun) zik re dil me sin den mu - rat, Ýb ra him in üze rin de bu lun du ðu en yük sek iman mer te be le ri ne iþa - ret tir ki, Ya hu di, Hris ti yan ve (müþ - rik) Arap lar dan O na it ti ba id di - asýn da bu lu nan lar O nun el de et ti ði ke mal mer te be si ni ve ken di le ri nin için de bu lun du ðu ek sik lik le ri ha týr - la sýn lar An la þý lý yor ki ho ca me se le yi Tefsîru l-menâr dan okur ken sa de ce 2/el-Ba ka ra, 62. aye tin tef si ri es na - sýn da söy le nen le ri dik ka te al mýþ, tak dim eder ken de me se le zih nin de ka rýþ mýþ týr. Zi ra Po le mik De ðil Di ya - log isim li ki tap ta nak let tik le ri, bu aye tin tef si ri es na sýn da söy le nen ler - den iba ret tir Be lirt ti ðim yer de ko nu þan yi ne Re þid Rý za dýr ve Al lah a ima nýn sa - de ce þirk siz ol ma sý nýn yet me ye - ce ði ni, ben li ði amel-i sa li he yö nel te - cek kuv vet ve te sir de ol ma sý, bir de Mü þeb bi he ve sa ir grup la rýn arý za lý te lak ki le rin den be ri bu lun ma sý ge - rek ti ði ni söy le mek te dir. 85 Ke za ahi - ret inan cý nýn, su re nin ba þýn da zik re - dil di ði þe kil de ol ma sý ge rek ti ði ni be - lirt mek te dir ki, 2/el-Ba ka ra, 4. aye - ti üze rin de du rur ken þu ifa de le re yer ver miþ tir: Bu ra da hüm/on lar za - mi ri ni kul lan mak la ahi re te yakînen ima ný te kit et miþ tir. Bu Kur ân ýn ahi ret ko nu su na gös ter di ði ih ti - mam dan dýr. Bir de bu ra da, ahi re te yakînen iman et me nin, Kur ân a ve Kur ân dan ön ce in di ri len ki tap la ra iman eden le rin özel lik le rin den ol du - ðu nu be yan ama cý var dýr ki, bu özel lik te baþ ka la rý on la ra or tak lýk ede mez. 86 Re þid Rý za, Ehl-i Ki tab ýn Efen di - miz (s.a.v) ve Kur ân kar þý sýn da ki ko nu mu nu ve on lar la iliþ ki si ni Mu - ham med Ab duh un að zýn dan 2/el- Ba ka ra, 5 aye ti üze rin de du rur ken nak let mek te dir. Ab duh ora da ez - cüm le þöy le de mek te dir: Bu ra da iki gru ba iþa ret var dýr. Bun lar Rabb le rin den ge len bir hi da yet üze re dir cüm le si bi rin ci gru ba iþa - ret tir. On lar hak ký bek le mek te dir - ler; çün kü ken di le ri de -cin se iþa ret eden hü den ke li me si nin nek re ola rak gel me si nin de gös ter di ði gi - bi- bir çe þit hak üze re dir ler. Yi ne on lar, esas al mak için Al lah Teâlâ dan bir be yan gel me si ni bek - le mek te dir ler. Bu nun için ken di le ri - ne gel di ðin de o be ya ný ka bul et - miþ ler dir. ( ) Bu fýr ka ya men sup bi rey ler üze rin de bu lun duk la rý bir çe þit hi da ye te bað lý ola rak ba si ret ve te mek kün üze re idi ler. O hi da - yet her ne ka dar ken di le ri ni saa det ve kur tu lu þa gö tür mek için ye ter li de ðil se de, on la rý, saa det ve kur tu - lu þa gö tü re cek olan in di ri len taf silî ima na ha zýr ve ehil kýl ma ya kâfi idi. Bu se bep le O nun da ve ti ken di - le ri ne ulaþ tý ðýn da he men ka bul et - ti ler. 87 Hâsý lý ho ca nýn, 4/en-Nisâ su re si nin mezkûr ayet le rin den yap tý ðý is tin bat da, o is tin ba týn re fe ran sý da hay li tar týþ ma lý dýr. Bir an için bu ra da Ab - duh a ya pý lan re fe rans ta her han gi bir prob lem bu lun ma dý ðý ný ka bul et sek bi le, ko nu yu Böy le dü þü nen âlim ler var dýr þek lin de tak dim et - mek ne ka dar doð ru olur? Bu tav rýn, Ýs lam ilim ta ri hi bo yun ca ne ka dar þazz, de li li za yýf ve ya de lil siz, fa sit, ba týl gö rüþ var sa, sýrf bir âlim söy le miþ tir di ye hep si nin meþ ru laþ - tý rýl ma sý so nu cu nu do ðu ra ca ðý açýk - týr. Böy le bir tav rýn dinî ve ilmî ola - rak tar týþ ma ya ne ka dar açýk ol du ðu ise izah tan va res te dir. Kal dý ki Ab duh un ko nuy la il gi li gö - rü þü nün net ola rak or ta ya ko na bil - me si için 2/el-Ba ka ra 41, 91, 137; 4/en-Ni sa 47 vb. ayet ler le il gi li yo - rum la rý nýn be he mehâl dik ka te alýn - ma sý ge rek ti ði açýk týr. Ab duh, bun - lar ve ben ze ri muh te va da ki ayet le - rin, Ehl-i Ki tab ýn Kur ân a iman ve Efen di miz (s.a.v) e ita at ve it ti ba et - me si ge rek ti ði ni ifa de et ti ði ni açýk bir þe kil de söy le mek te dir. 88 So nuç Pey gam be ri miz (s.a.v.) i sa hih ola - rak, me ra ký ný tah rik ede cek ka dar duy du ðu hal de, O bir pey gam ber - dir, ki ta bý da kut sal ki tap týr. Onun la amel eden ler cen ne te gi der. Ama ben de ay ný Al lah a ina ný yo rum. Al - lah iki ta ne ol maz, bir ta ne Al lah var. Ahi re te ina ný yo rum. Ki ta bý ma (elim de ki ki ta býn için de yer alýp son ra dan uy du rul ma mýþ Al lah ta ra - fýn dan vah ye dil miþ ku ral la ra) gö re de hak ka hu ku ka, ha ra ma he la le ria yet edi yo rum der ve ya þar sa, bun la rýn da nâci ola ca ðý Mu ham - med Ab duh tan be ri ba zý âlim ler ta - ra fýn dan di le ge ti ri lir. 89 Ka ra man ho ca, yer yer -yu ka rý da ol - du ðu gi bi- ta raf sýz bir eday la ak - tar dý ðý, yer yer de -ya zý nýn baþ la rýn - da ak tar dý ðým gi bi- sa hip le nip bin - bir de re den su ge ti re rek sa vun ma ya ça lýþ tý ðý bu gö rü þün ger çek te ne an - la ma gel di ði üze rin de ge re ði gi bi dur muþ ol say dý keþ ke. Ho ca bu da va sýn da tu tar lý ve ma kul ol du ðu na ina ný yor sa, ken di sin den þu so ru la rýn ce va bý ný ka mu oyu adý - na bek li yo ruz: 1. Eðer Hz. Pey gam ber (s.a.v) ger - çek ten Ehl-i Ki tab ýn ken di si ne ve Kur ân a iman et me si ni is te me miþ ve be lirt ti ði niz hu sus la rý ye ri ne ge - R I H L E 99

15 Ebubekir Sifil tir me le ri ha lin de on la rýn da cen ne te gi de ce ði ni söy le miþ ise bu nu ni çin mün ha sý ran bir ký sým Kur ân ayet le - ri üze ri ne yap tý ðý nýz yo ru ma is ti nat et ti ri yor su nuz? Hz. Pey gam ber in Ehl-i Ki tab a ne tür bir çað rý da bu - lun du ðu nu izah eder ken Sün net i, si re ti ve ha dis le ri dev re dý þý tut ma - ný zýn se be bi ne dir? 2. Kur ân ýn Ehl-i Ki tab ý iman et - me ye ça ðý ran -bir kýs mý ný yu ka rý ya al dý ðým- ayet le ri üze rin de ni çin hiç dur mu yor su nuz? Son de re ce tar týþ - ma lý bir is tid lal tar zý ile da va ný za de lil kýl dý ðý nýz müc mel ayet ler, Kur an ýn Ehl-i Ki tab ýn aký be ti ko - nu sun da ki ayet le ri nin çok kü çük bir yüz de si ni oluþ tur mak ta dýr. Ge ri ye ka lan ayet le ri -hem de açýk de la let - li ol duk la rý hal de- ni çin gün de me ge tir me di niz? 3. Da va ný za de lil ola rak sun du ðu - nuz ayet ler de sa de ce Al lah a ve ahi re te iman ile amel-i sa lih zik re - dil di ði hal de siz, kur tu luþ için Efen - di miz (s.a.v) in hak pey gam ber ve Kur ân ýn hak ki tap ol du ðu nun ik rar edil me si ge rek ti ði ni de ek li yor su - nuz. Üze rin de dur du ðu nuz ayet ler - de zik re dil me di ði hal de bu kur gu yu ne ye da ya na rak ya pý yor su nuz? 4. Ehl-i Ki tab ýn Kur ân a ve Efen di - miz (s.a.v) e -hak ol duk la rý ný ik rar et mek le bir lik te- in ký yad et me me si an cak bir þe kil de müm kün dür: Kur ân ýn ve Efen di miz (s.a.v) in çað rý sý nýn Ehl-i Ki tap için de ðil, baþ ka la rý için bað la yý cý ol ma sý. Eðer böy le (ya ni Kur ân ýn ve Efen di miz (s.a.v) in çað rý sý nýn bü tün ta rih le ri, coð raf ya la rý ve in san la rý kap sa ma - dý ðý ný) dü þü nü yor sa nýz, ne den Ýs - lam ýn lo kal bir din ol du ðu na inan - dý ðý ný zý açýk bir þe kil de dek la re et - mi yor su nuz? 1- Ka ra man, Ha ya tý mýz da ki Ýs lam, Ka ra man, La ik Dü zen de Di ni Ya þa mak, II, 63 vd. 3- Ka ra man, Din le ra ra sý Di ya log Ne dir, Ka ra man, Din le ra ra sý Di ya log Ne dir, Ka ra man, Ýslâmýn Iþý ðýn da Gü nün Me se le le ri, III, 431 vd. 6- Ka ra man, Din le ra ra sý Di ya log Ne dir, Ka ra man, La ik Dü zen de Di ni Ya þa mak, II, Ka ra man, Ha ya tý mýz da ki Ýs lam, Ka ra man, Po le mik De ðil Di ya log için de, Ka ra man, A.g.e., Ka ra man, A.g.e., Ka ra man, A.g.e., Ateþ'in"Cen net Kim se nin Te ke lin de De ðil dir" baþ lýk lý ma ka le si ne Prof. Dr. Mu ham med Ali es- Sâbûnî ta ra fýn dan ve ri len ce vap için bkz. rul hik me.org.tr/?sf=ha ber&ha be - rid=64&ktg=1 14- Bu ko nu da Öz türk'te gö rü len is ti ha le ile Ka - ra man ho ca da gör dü ðü müz de ði þik lik il gi çe ki ci bi çim de ben zeþ mek te dir. O da ho ca gi bi ön ce le - ri ak si is ti ka met te kes kin ifa de ler kul la nýr ken, bi - la ha re ho ca nýn þu an da bu lun du ðu nok ta ya gel - miþ tir. Bu ko nu da bkz. Ebu be kir Si fil, Mo dern Ýs lam Dü þün ce si nin Ten ki di, I, 16 ve 17 nu ma - ra lý ya zý lar. 15- Me se la bkz. Din le ra ra sý Di ya log Ne dir, 24; Po le mik De ðil Di ya log, /en-Nisâ, Bkz. Po le mik De ðil Di ya log, Tev rat, Tek vin, 32/24-30; Çý kýþ, 13/ Tek vin, 2/2-3; Çý kýþ, 20/ Çý kýþ, 8/ Çý kýþ, 11/ Çý kýþ, 3/ Ka ra man, Po le mik De ðil Di ya log için de, /et-Tev be, /el-Mâide, /el-An kebût, 61-3; 31/Lokmân, 25; 39/ez-Zü mer, 38; 43/ez-Zuh ruf, 9, /el-En'am, Me se la bkz. 2/el-Ba ka ra, 126, 228, 232;, 4/en-Nisâ, 59; 9/et-Tev be, 19, 44, 99; 24/en- Nûr, 2; 58/el-Mücâde le, 22; 65/et-Talâk, /et-Talâk, /Hûd, /eþ-Þu'arâ, Kur'ân Yo lu, VI, Ka ra man, Po le mik De ðil Di ya log için de, A.g.e., /el-Bey yi ne, /el-Bey yi ne, /et-Tev be, Kur'ân Yo lu'nun Gi riþ kýs mýn da ve ri len bil gi - ye gö re, tef si ri ha zýr la yan 4 ki þi den her bi ri, di - ðer le ri nin ha zýr la dý ðý ký sým la rý göz den ge çir miþ, met nin ni hai þek li, ko mis yon üye le ri nin uz la þý - sýy la or ta ya çýk mýþ týr. Do la yý sýy la bu ra ya ala ca - ðým me al ve açýk la ma la rýn her bi ri nin Ka ra man ho ca nýn ten si bin den geç ti ðin den þüp he duy mak için her han gi bir se bep yok tur. 39-2/el-Ba ka ra, Kur'ân Yo lu, I, /el-Ba ka ra, Kur'ân Yo lu, I, /el-Ba ka ra, Kur'ân Yo lu, I, /en-Nisâ, /en-Nisâ, Kur'ân Yo lu, II, /en-Nisâ, Kur'ân Yo lu, II, /el-Mâide, 15-6, Kur'ân Yo lu, II, /el-A'râf, Kur'ân Yo lu, II, /en-Nisâ, Kur'ân Yo lu, II, /en-Nisâ, Ayet me al le ri Kur'ân Yo lu'ndan alýn mýþ týr. 58-4/en-Nisâ, /Âl-i Ýmrân, / Âl-i Ýmrân, /el-A'râf, /er-Ra'd, /el-Ýsrâ, /el-Ka sas, 52-3, 29/el-An kebût, 47 gi bi. 65-2/el-Ba ka ra, /el-Mâide, /en-Nisâ, Ka ra man, Din le ra ra sý Di ya log Ne dir, Po le mik De ðil Di ya log, 38 vd. 70- Ýfa de bu þe kil de geç ti ði için do ku nul ma mýþ - týr. E.S. 71- Po le mik De ðil Di ya log, et-ta berî, VII, A.g.e., VII, A.g.e., VII, A.g.e., VII, A.g.e., VII, A.g.e., VII, A.g.e., VII, 510, 4. et-ta berî bü tün bun la rý zik ret tik ten son ra, ka bu - le þa yan ola nýn, Mücâhid'in gö rü þü ol du ðu nu, ya ni il gi li aye tin, müþ rik ler le Ehl-i Ki tap ara sýn - da ki te fa hur üze ri ne in di ði ni söy ler. 79- Tefsîru'l-Menâr, V, A.g.e., V, A.g.e., V, A.g.e., V, A.g.e., V, Bkz. Tefsîru'l-Menâr, I, 333 vd. 85- A.g.e., I, 335, A.g.e., I, A.g.e., I, Ab duh'un bu ko nu da ki açýk ifa de le ri için bkz. Tefsîru'l-Menâr, I, 291, 383, 485 ve V, Po le mik De ðil Di ya log, 28. R I H L E 100