BUSKĐ SU VERĐLERĐNĐN GELĐŞMĐŞLĐK DÜZEYĐNE GÖRE COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMLERĐ ĐLE ANALĐZĐ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BUSKĐ SU VERĐLERĐNĐN GELĐŞMĐŞLĐK DÜZEYĐNE GÖRE COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMLERĐ ĐLE ANALĐZĐ"

Yağmur Poyraz
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 TMMOB COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMLERĐ KONGRESĐ Kasım 2009, Đzmir BUSKĐ SU VERĐLERĐNĐN GELĐŞMĐŞLĐK DÜZEYĐNE GÖRE COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMLERĐ ĐLE ANALĐZĐ M. Sancak 1, S. Akkar 2 1 BUSKĐ, Bursa Su ve Kanalizasyon Đdaresi, Emlak ve Đstimlak Daire Başkanlığı, Bursa, msancak@buski.gov.tr 2 BUSKĐ, Bursa Su ve Kanalizasyon Đdaresi, Emlak ve Đstimlak Daire Başkanlığı, Bursa, sakkar@buski.gov.tr ÖZET BUSKĐ Genel Müdürlüğünde 2000 yılından beri Abone Coğrafi Bilgi Sistemi kapsamında aboneler ile binaların ilişkilendirilmesi çalışmaları sürmektedir. Bu kapsamda 2004 yılına kadar üç ilçeye hizmet veren BUSKĐ Genel Müdürlüğü genişleyen Büyükşehir Belediye Sınırı nedeni ile bu tarihten sonra yedi ilçeye ve yaklaşık 750 bin aboneye hizmet vermeye başlamıştır. Bu gelişmeler sonucunda 2004 yılına kadar büyük ölçüde tamamlanmış olan abone bina ilişkilendirme çalışmaları yeniden yoğun bir şekilde başlamış olup sayaç takılmış olan bütün aboneler, veritabanında konumsal olarak çizilmiş binalarla ilişkilendirilmiştir. Bu çalışma kurumdaki bütün coğrafi bilgi sistemi projelerinde altlık olarak kullanıldığı gibi ĐGEP projesi kapsamında da yapılan analizlerde yoğun şekilde kullanılmıştır. Anahtar Sözcükler: BUSKĐ, CBS, Abone, Analiz, ĐGEP. ABSTRACT EVALUATION OF THE DEVELOPMENT LEVEL BY ANALYSIS OF THE DRINK WATER CONSUMPTION DATA ON GEOGRAPHICAL INFORMATION SYSTEM BUSKĐ has been connecting the subscriber data and building data by Subscriber GIS project till Buski served three districts till After enlargement of the municipality boundaries Buski started to serve to seven districts and 750 thousand subscribers. So the study to connect the subscriber and building data s is started again. All the subscriber data has connected to the buildings that are positioned in the database. This project is served as a base to all GIS project in the foundation and analysis that are made within the IGEP project. Keywords: BUSKĐ, GIS, Subscriber, Analysis, ĐGEP. 1. GĐRĐŞ Su canlıların yaşaması için hayati öneme sahiptir. En küçük canlı organizmadan en büyük canlı varlığa kadar, bütün biyolojik yaşamı ve bütün insan faaliyetlerini ayakta tutan sudur. Dünyamızın %70'ini kaplayan su, bedenimizin de önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Ancak yeryüzündeki su kaynaklarının yaklaşık %0.3'ü kullanılabilir ve içilebilir özelliktedir. Kişi başına düşen su kullanımı, toplumun gelişmişlik seviyesiyle doğru orantılıdır. Gelişmiş ülkelerde bu oran oldukça yüksek olmasına rağmen, gelişmekte olan ülkelerde ise düşüktür. (ABD'de 1692 m3, Avrupa'da 726 m3, Afrika'da 244m3"tür.) Avrupa Birliği tarafından finanse edilen "Önemli Göç Alan Kentler Olarak Đstanbul, Đzmir, Ankara ve Bursa nın Ekonomik ve Sosyal Entegrasyon Problemlerinin Çözümüne Destek Projesi" ĐGEP'in amaçlarından biri; Đstanbul, Ankara, Đzmir ve Bursa Büyükşehir Belediyelerinin, göçten kaynaklanan sosyo-ekonomik entegrasyon ve çevre bağlantılı problemlerini azaltmaları için kurumsal kapasitelerini geliştirmeleridir. Bu kapsamda Bursa proje alanında mahalle bazında gelişmişlik düzeyinin belirlenmesi için, su, gaz, elektrik gibi temel yaşam ihtiyaçlarının konumsal olarak analizinin yapılması ihtiyacı doğmuştur. Bu bildiride BUSKĐ Genel Müdürlüğünün hizmet alanı içinde yer alan mahallerdeki abonelerin yıllık su tüketim değerlerinin coğrafi bilgi sistemi yardımı ile konumsal analizlerinin nasıl yapıldığı anlatılmıştır. 2. BUSKĐ SU VERĐLERĐNĐN GELĐŞMĐŞLĐK DÜZEYĐNE GÖRE COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMLERĐ ĐLE ANALĐZĐ 2.1 BUSKĐ Genel Müdürlüğü Coğrafi Bilgi Sistemi Projeleri BUSKĐ Genel Müdürlüğü bünyesinde BURSA CBS projesiyle başlayan bilgi sistemi çalışmaları; Kanalizasyon, Yağmursuyu, Đçmesuyu Coğrafi Bilgi Sistemleri, Abone Coğrafi Bilgi Sistemi, Araç Takip Sistemi, Emlak Bilgi Sistemi, Adres Bilgi Sistemi başta olmak üzere diğer projeler ile geliştirilmeye ve güncel tutulmaya devam etmektedir.

tr 2 BUSKĐ, Bursa Su ve Kanalizasyon Đdaresi, Emlak ve Đstimlak Daire Başkanlığı, Bursa, sakkar@buski.gov.

2 BUSKĐ SU VERĐLERĐNĐN GELĐŞMĐŞLĐK DÜZEYĐNE GÖRE COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMLERĐ ĐLE ANALĐZĐ Kurum bünyesinde yapılan bütün coğrafi bilgi sistemi çalışmalarında coğrafi bilgi sistemi programı olarak Geomedia 6.0 Professional programı, veritabanı olarak da Oracle 10 g Spatial veritabanı kullanılmıştır. Geomedia Professional programının tercih edilmesinin sebepleri, kurumda mevcut olan hemen hemen bütün cad verilerinin Microstation verisi olması, Geomedia programının Microstation programının verisini kolaylıkla okuması, Geomedia programının Oracle 10 g veritabanına spatial (konumsal) verileri yazabiliyor olmasıdır. Oracle 10 g Spatial veritabanın tercih edilme sebepleri de, spatial verinin cad dosyalarından bağımsız halde veritabanında tutuluyor olması, bütün cbs programlarının Oracle Spatial verisini okuyabiliyor olması ve Oracle veritabanının yapısının güçlü olmasıdır. 2.2 BUSKĐ Abone Coğrafi Bilgi Sistemi Projesi BUSKĐ Genel Müdürlüğünde 2000 yılından beri Abone Coğrafi Bilgi Sistemi kapsamında aboneler ile binaların ilişkilendirilmesi çalışmaları sürmektedir. Bu kapsamda 2004 yılına kadar üç ilçeye ve yaklaşık 300 bin aboneye hizmet veren BUSKĐ Genel Müdürlüğü genişleyen Büyükşehir Belediye Sınırı nedeni ile bu tarihten sonra yedi ilçeye ve yaklaşık 750 bin aboneye hizmet vermeye başlamıştır. Bu gelişmeler sonucunda 2004 yılına kadar büyük ölçüde tamamlanmış olan abone bina ilişkilendirme çalışmaları bu tarihten sonra yeniden yoğun bir şekilde başlamış olup şu anda sayaç takılmış olan bütün aboneler, veritabanında konumsal olarak çizilmiş binalar ile bina_id bilgisi kullanılarak ilişkilendirilmiştir. Şekil 1: Coğrafi Bilgi Sisteminde Binalar ve Mahalleler

Geomedia Professional programının tercih edilmesinin sebepleri, kurumda mevcut olan hemen hemen bütün cad verilerinin Microstation verisi olması, Geomedia programının Microstation programının

3 Sancak ve Akkar Şekil 1: Coğrafi Bilgi Sisteminde Bina ve Abone Đlişkisi 2.3 Su Verilerinin Analizi ĐGEP projesi kapsamında Bursa Büyükşehir Belediyesi hizmet alanında yer alan su abonelerinin su harcama verilerinin coğrafi bilgi sistemi üzerinde analiz edilmesi böylelikle gelişmişlik düzeylerinin Coğrafi Bilgi Sistemi yardımıyla sınıflandırılarak gelişmişlik düzeyi düşük olan bölgelerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Öncelikle binalar konumsal sorgulamalar ile mahallelere ayrılmış, ardından o binalara ilişkilendirilmiş olan aboneler guruplandırılmıştır. Böylece hangi abonenin hangi mahallede olduğu konumsal sorgulamalar ile çıkartılmıştır. BUSKĐ bilgi sisteminde 250 çeşit abone türünden sadece bu analiz için kullanılabilecek abone türleri belirlenip o türlerdeki aboneler mesken abonesi olarak süzülmüştür. Sonuçta 117 adet abone türü ortaya çıkmıştır. Tablo 1: Mesken Abone Türleri ABONE_TURU_ID ADI 1 INDIRIMLI RESMI SITE 12 ISYERI SITE 2 RESMI SITE 3 BADEMLI (ISYERI) 33 BADEMLI INSAAT 4 BADEMLI INSAAT 44 RESMI SITE 59 BADEMLI INS. 60 INSAAT 61 SITE INSAAT(11) 65 B.SK.ÇES.ÖZ(10) E MESKEN

gelişmişlik düzeylerinin Coğrafi Bilgi Sistemi yardımıyla sınıflandırılarak gelişmişlik düzeyi düşük olan bölgelerin belirlenmesi amaçlanmıştır.

4 BUSKĐ SU VERĐLERĐNĐN GELĐŞMĐŞLĐK DÜZEYĐNE GÖRE COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMLERĐ ĐLE ANALĐZĐ Her abonenin 12 aylık harcama kaydı olduğu dikkate alındığında 2006, 2007, 2008 ve 2009 yılları için yaklaşık kayıt ortaya çıkmıştır. Bir abonenin birden fazla haneye su verebileceği dikkate alındığı için aylık harcamalar hane sayısına bölünmüştür. Daha sonra her abonenin verileri yıl bazında guruplanıp su harcamalarının ortalamaları alınmıştır. Ortaya çıkan bu veriler Access veritabanına aktarılmıştır. Şekil 2: Yıllara Göre Su Harcama Ortalamaları Bu değerler hanelerin su kullanım oranlarını vermektedir. Asıl olan kişi başına düşen su harcama miktarıdır. Sadece 2008 yılı nüfus bilgisi mevcut olduğundan, sadece 2008 yılı için nüfus verileri kullanılarak kişi başına düşen su kullanım oranları mahalle bazında hesaplanmıştır. Şekil 3: 2008 Yılı Mahallelere Göre Kişi Başı Su Harcama Oranları Bu veriler BUSKĐ Coğrafi Bilgi Sisteminde var olan mahalle sınırları ile ilişkilendirilerek Geomedia Professional 6.1 programındaki sınıflandırma yöntemleri ile sınıflandırılarak tematik haritalara dönüştürülmüştür. Ortaya çıkan veriler ĐGEP projesinde kullanılmak üzere ilgili birimlere aktarılmıştır.

Daha sonra her abonenin verileri yıl bazında guruplanıp su harcamalarının ortalamaları alınmıştır. Ortaya çıkan bu veriler Access veritabanına aktarılmıştır.

5 Sancak ve Akkar Şekil 3: 2008 Yılı Mahallelere Göre Kişi Başı Su Harcama Oranları Tematik Haritası Harita incelendiğinde bazı mahallelerde veri olmadığı görülmektedir. Bunun nedeni o mahallelerde nüfus verisine ulaşılamamasıdır. Đlgili kurumun verileri kullanıma sunmamasından dolayı ulaşılabilen verilerle analiz yapılmıştır. 2. SONUÇ Yapılan analiz çalışması sadece su kullanım oranlarını göstermektedir. Fakat demografik diğer bilgiler olmadan başlı başına su kullanımı çok fazla bir şey ifade etmez. Örnek olarak aşağıdaki durumları özetleyebiliriz; - Su kullanımı ile eğitim seviyesi arasında bir korelasyon olup olmadığı saptanabilir ve ikisinin de haritası karşılaştırıp mekansal olarak aynı dokuyu taşıdığı görülebilir için bir projeksiyon yapıldığında yeni yerleşimlerdeki su kullanım seviyesini tahmin edip gelir bütçe verisi oluşturulabilir. - Yoksul halkın kümelendiği konumların tespiti ve internet kullanımına ilişkin verileri ile tahsilat şubelerine uzaklığı baz alınarak (hizmete erişim) bu bölgelere tahsilat şubesi gerekliliği yatırım bütçesine alınabilir. Kısaca coğrafi bilgi sistemi kullanılarak, mekansal olan bir veriye ilişki sağlandığında istenilen her türlü varsayımsal yada anlık konumsal sorgulama yapmak mümkündür. Coğrafi bilgi sistemi sadece veritabanı ile ilişkilendirilmiş coğrafi verinin üzerine tıklayarak sorgulanması değildir. Asıl olan karar verme sürecinde karar vericiye en doğru ve görsel veri sunarak doğru kararlar verilmesini sağlamaktır. Bu anlamda coğrafi bilgi sistemi çok güçlü bir araçtır. Önemli olan doğru ve yerinde kullanılmasıdır.

SONUÇ Yapılan analiz çalışması sadece su kullanım oranlarını göstermektedir. Fakat demografik diğer bilgiler olmadan başlı başına su kullanımı çok fazla bir şey ifade etmez.

Benzer belgeler

BUSKĐ EMLAK BĐLGĐ SĐSTEMĐ

TMMOB COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMLERĐ KONGRESĐ 2009 02-06 Kasım 2009, Đzmir BUSKĐ EMLAK BĐLGĐ SĐSTEMĐ M.S. Ayık 1, M. Sancak 2, S. Akkar 3 1 BUSKĐ, Bursa Su ve Kanalizasyon Đdaresi, Emlak ve Đstimlak Daire Başkanlığı,