MĠLLĠYETÇĠ ĠDEOLOJĠLER VE SPOR

Transkript

1 MĠLLĠYETÇĠ ĠDEOLOJĠLER VE SPOR Spor ulusun inşası fikri çerçevesinde milliyetçi düşünce içinde iki işlevle yer almıştır. 1. homojenleştirme ve ulusun bedeninin inşası amacıyla kullanılan kitle sporları aracılığıyla ulusal birliğin sağlanması 2. Uluslar arası küresel spor olaylarındaki başarılar aracılığıyla ulusun temsili ve yüceltilmesi Birinci amaç bedenin eğitimi fikrini temel almıştı ve kitlelerin bir bütünlük olarak bedenlerinin disiplini yoluyla ulusun bir parçası haline getirilebileceği iddiasına dayanmaktaydı.. İkinci amaç ise küresel spor olaylarının düzenlenmeye başlamasından sonra karşımıza çıkmaktadır da Coubertin öncülüğünde başlayan Olimpiyatlar ve 1930 lardan itibaren Dünya Futbol Şampiyonaları, ulusun uluslar arası arenada temsili için önemli araçlara dönüşmüşlerdir. Bunun göze çarpan örnekleri 1936 Berlin Olimpiyatları ve 1934 İtalya Futbol Dünya Kupasıdır. Bu iki örnek olay sporun ikinci işlevi tartışılırken incelenecektir. 1. homojenleştirme ve ulusun bedeninin inşası amacıyla kullanılan kitle sporları aracılığıyla ulusun birliğin sağlanması Milliyetçi düşünceye göre kitleler bedenlerinin disiplini ve aynılaşması yoluyla, daha kolay bir şekilde ulusun bir parçası haline gelmektedir. Bu anlamda spor, milletin bedeninin dinçleşmesi, dayanıklı ve sağlıklı, aynı zamanda yurdu müdafaaya hazır bir biçimde güçlü olması için bir araç olarak görülmüştür. Bu anlamda militarist vurgusu çok önemlidir. Sporun bu işlev çerçevesinde ele alınmasının en önemli örnekleri İtalya ve Almanya da görülmüştür. Buradaki ayrım birey ve bireyin tercihlerde özgürlüğünün göz ardı edilmesi ve sadece bir milletin parçası olarak yurttaşlar fikrinin öne çıkarılarak beden politikalarının da bu çerçevede ele alınmasıdır. Almanya da bu düşüncenin yaygınlaşması 19. Yüzyılda Jahn ile başlamıştır. Almanya da Halk Jimnastiğinin Kuruluşu Jahn ( ) Almanya başta olmak üzere Orta Avrupa ülkelerinde 19. yy ın sonlarında beden eğitimi özellikle jimnastik sadece okul müfredatında yer alan bir konu değil, halka mal olmuş bir toplumsal olgu haline gelmiştir. Almanya Fransa karşısında uğradığı yenilgilerin sonucunda yorgun ve Aydınlanma döneminin arkasında kalan, uluslaşma sürecini geç başlatan bir ülke 1

2 olarak yeni bir çıkış aramaktadır. Bu dönemde milliyetçi fikir insanları Alman düşünce tarihinde oldukça etkili olmuştur. Bunlardan Fichte, Arndt ve Schornhorst beden eğitimine yeni ulusun dinç bedenlerinin oluşumu için özel önem vermektedir. Fichte, Arndt, Schornhorst toplumun yüksek menfaalerine bağlı olmayan fert hayatının büyük bir değer ifade etmediğini telkin etmekteydiler. Bir başka deyişle Bu düşünürlere göre, kişilerin hayatı toplumun çıkarları çerçevesinde kullanıldığı zaman bir anlam ifade etmektedir. Fertler hayatlarını toplumun kalkınması, menfaatleri çerçevesinde düzenlemelidir. Burada da söz konusu olan toplum Alman toplumudur ve yapılmak istenen devletin vatandaşının kendini bedenen ve ruhen Alman toplumuna adamasıdır. Bu düşünürler beden eğitimini fiziki ve ahlaki yükselişin temel unsuru olarak değerlendirmişlerdir. Fichte nin Alman milletine söyleşiler kitabı ( ) ve diğer yazıları onun spora verdiği değeri göstermektedir. İşte daha önce de belirttiğimiz gibi tüm bu gelişmelerden sonra II. Aşamada Almanya da beden eğitiminin okulla organik bağlantısı kaybolmuştur. Bu dönemin politikalarına göre daha ziyade halka dönük, milli ve vatani bir nitelik kazanan beden eğitimi ve spor, sadece okullarda değil fakat hayatın her alanında her yaşta her kesimden insan için yaşamın bir parçası haline getirilmelidir ve böylelikle toplumsal yaşamı düzenleyen bir araca dönüştürülmeye çalışılmıştır. Friedrich Ludwig Jahn ( ): Bu dönemde jimnastik diğer sporlar arasında bir arada yapılmaya ve bedenlere disiplini zerk etmeye en uygun spor olması sebebiyle oldukça hızlı bir ivme kaydetmiştir. Jahn, jimnastiği Almanlara uygun olarak geliştirmiş ve Alman Jimnastik Derneği adında bir dernek kurmuştur. Jahn Alman ulusuna yönelik düzenlediği bu sporda jimnastiğe karşılık gelen Almanca bir kavram kullanmıştır; Turnen 1810 yılında Jahn ın da kurucuları arasında yer aldığı Alman Birliği Derneği kurulmuş, Jahn aynı yıl Alman Halkiyatı adlı eserini yayınlamıştır de Berlin de bir liseye öğretmen olan Jahn, burada basit jimnastik hareketleri yaptırmış ve gençlik oyunları oynatmıştır. Bu faaliyetler sırasında Jahn ın temel düşüncesi Alman gençlerinin vücutlarını yurdun düşmanlarına karşı mücadele için güçlü ve dayanıklı hale getirmektir. Hocası ve yoldaşı Eiselen ile Alman Jimnastik Sanatı adlı eserini 1816 yılında yazmıştır. Turnen Jimnastiği 1819 yılında bir komedi yazarı Jimnastik derneği ne mensup bir üniversiteli tarafından öldürüldü. Bu olaydan sonra jimnastiğe ait tüm faaliyetler ve alanlar Prusya da kapatıldı. 2

3 Turnen düşüncesinin milliyetçi militan kimliği, farklılıklara tahammülde sorunlar yaratmaya başlamıştı. Turnen Alman birliğine ilişkin şunu söylüyordu: Almanya nın birliği, çocukluğumun rüyası, ilk gençliğimin gün doğuşu, olgunluğumun güneşi, şimdi ebedi hayatımın eşiğinde ise yine adımlarımın kılavuzu ve sükun vaat eden akşam yıldızı olmuştur Jahn Jimnastiği: Alman gençliğine vücut kabiliyeti sağlamak Ahlak yönünden yükseltmek amacını güderken, Alman gençlerinin vücutlarını savaşta mücadele için güçlü ve dayanıklı hale getirmeyi amaçlıyordu. Ayrıca, yaş, içtimai durum fark etmeksizin yapılan jimnastiğin inanç, eyalet ve memleket farklarının üstüne çıkarak Alman birliğinin sağlanmasına katkıda bulunması bekleniyordu. Jahn, jimnastiği özel nitelikteki okulların dar çerçevesinden alarak halka mal etmek istiyor, onun açık alanlarda kitleler tarafından yaş, içtimai durum farkı gözetmeksizin yapılmasını istiyordu. Ġnanç, eyalet ve memleket farkları bu vasıta ile ortadan kalkmalı, jimnastik Alman Birliği nin sağlayıcısı olmalıydı. Jahn a göre beden eğitimi öğretmenin pedagojik olarak yetişmesine lüzum yoktur. İçine halkçılık ve çocuk sevgisi sinmiş ve beden eğitiminin anlamını kavramış olan bir vatandaş hangi meslekten olursa olsun beden eğitimi öğretmeni olabilir. Jimnastik açık havada herkesin gözü önünde gerçekleşebilir. En küçük yerlerin bile jimnastik salonu olmalı, bu salon: - Yüksekçe bir yerde, - üstü kısa çayırlarla örtülü, - etrafı ağaçlarla süslü olmalı, - alanlar bütün Almanları birleştiren bir köprü vazifesi görmelidir. - tırmanma çekme kaldırma- güreş- sallanma- itme- taşıma- atlama- kısa ve uzun iplerde sıçrama antrenmanların bir parçasıdır. Çarşamba ve Cumartesi öğleden sonraları jimnastik çalışmaları kesin yapılıyordu. Bu öğle sonu zaman bakımından iki eşit bölüme ayrılmış, jimnastik kürü adı verilen birinci zamanda serbest çalışmalar, jimnastik eğitimi denilen ikinci yarı zamanda ise bir plana uygun olarak düzenlenmiş alıştırmalara yer vermiştir. jimnastik molası adıyla iki zaman arasında 3

4 bırakılan dinlenme sırasında da vatan şarkılarının söylenmesi, konuşmaların yapılması suretiyle topluluğun heyecanı körüklenir, ortak bir neşe ve canlılık yaratılırdı. Böylece kitleye bir bütünün parçası oldukları duygusu verilir ve aralarda marşlar, şiirler yoluyla yapılan ideolojik propaganda bunu pekiştirirdi. Gruplar yaş ve kabiliyete göre oluşturulur, gruplarda önderler bulunurdu. Ayrıca alan oyunları ve top oyunları oynanırdı. Kaç-kurtul Kara adamdan kim korkar Kurt-kuzu Avcı topu Şovalye topu Halk topu alan oyunları top oyunları Kış aylarında kapalı yerlerde yaz çalışmalarını yönetecek liderler yetiştirilirdi. Jimnastikçiler birbirlerine sen diye hitap ederler, gri renk kumaştan yapılmış bir örnek elbiseler giyerler, göğüslerine tanınmak için özel işaretler takarlardı. Bu işaret jimnastikçilerin Canlı, Neşeli, Dindar, Özgür, erdemlerini taşıdıklarını simgeleyen 4 F den oluşmaktaydı. (Frisch, Fromm, Fröhlich, Frei) ve bu dört harfin bir eşkenar dörtgen zemin üzerine baş başa ve sırt sırta gelmek üzere yazılmasından meydana gelmiştir. Sadelik itaat dayanıklılık ciddilik sadakat yurt sevgisi vazife duygusu dernek kültürünün anahtar kelimeleriydi. Kurallara aykırı hareket cezası Jimnastik Derneği ile ilişkinin kesilmesine sebep oluyordu. Burada üyeler tarafından tüm kurallara uyulmalı, etkinliklere katılım sağlanmalıydı. Jahn yabancı olan her şeye karşı amansız bir muhalifti. Alman kültür, miras ve hazinesinin bekçisi olduğunu iddia ediyordu. Bir jimnastik dili yaratmış, halkın malı olan birçok kelime dizileri meydana getirmiştir. Bu arada barfiks, paralel gibi aletlerin bulucusu olmuş, kendinden sonraki bazı çalışmaların temelini atmıştır. Jahn hayatının ilerleyen dönemlerinde milliyetçi düşünce nedeniyle kimi zaman hapse atılmış kimi zaman ise ödüllendirilmiştir. Hayatının son yıllarında, Almanya da da yükselen milliyetçiliğin etkisiyle cesaret ödülü almış (1840) ve parlementer olarak Meclis te görev yapmıştır ( ). 4

5 HĠTLER ALMANYASINDA SPORUN ANLAMI İkinci Dünya Savaşı gibi Dünya üzerinde gerçekleşmiş tahribi en yüksek tarihsel olaylardan birinin mimarlarından olan Hitler, hapishanede kavgamı yazarken, amaca dayalı fiziksel aktivitenin değeri ile ilgili teorik bir takım ifadelere yer vermiş ama beden antrenmanı üzerine derinlemesine yazmamıştır. Onun düşüncesine göre Almanya nın daha önce yenilmesinin sebebi Alman eğitiminin fazla entelektüel, fazla doğallıktan uzak olmasıdır. Hitler e göre ırkçı-milliyetçi bir devlette okul fiziksel iyiliğe daha çok zaman ayırmalıdır. Genç bir insanın bedeni bir gün bile spor ve jimnastikle eğitilmeden geçmemelidir. En azından bir saat. Hitler in favori sporu bokstur. Bizzat nasyonel sosyalizm spor buluşmalarının düzenlemesini sağlamıştır. Bunlar, farklı ırkları dışlayan karşılaşmalardır de iktidara gelen Naziler, 1933 te Yahudilere kamusal alanda gerçekleştirilen tüm etkinlikleri yasaklamıştır. Bu duruma Berlin Olimpiyatlarının anlatımı sırasına yine değinilecektir. Yahudilere yönelik ırkçı düşünceler dönemin Alman politikasında önemli bir yer tutmaktaydı. Almanya da Amerika daki anlamda bir ırkçılık yoktu çünkü Almanya da çok siyah yoktu. Fakat insanların renkleri Naziler için Yahudilerle aynı kategorideydi. Hitler siyahlarla ilgili şöyle söylemiştir: Amerikalılar madalyalarını zencilerin (negro) kazanmasına izin verdikleri için utanmalıdırlar. Ben bizzat asla onlardan birini alkışlamam. Yahudilerde milliyetçi düşünce ve cimnastik İkinci Dünya savaşı öncesinde siyonist düşünce 1 yeni Yahudi yi yaratmak fikrine dayalıydı. Bu yeni Yahudi, eskiden resmedildiğinin tersi olmalıydı. Siyonist reform sosyal mühendislik projesiydi ve yeni, erkeksi, kaslı Yahudi yi yaratmayı hedeflemişti. Siyonist akımda önemli bir yere sahip Dr. Max Nordau ya göre yeni Yahudi, doğaya yakın, uzun, yiğit, ve fiziksel olarak üretken olmalıdır; Ubermensch, süper insan. Bu yeni Yahudi nin fit bedeni Yahudi aklını uygulamasına ve anti-sematiklerle savaşmasını sağlayacaktır. Hedeflenen zinde bedene ulaşmak için bir yöntem bulunmalıydı. Nordau Yahudi erkeklerin bedenlerinin dönüşümünün jimnastikle sağlanacağını iddia etmekteydi. Ona göre dejenereler 1 Siyonizm: Büyük ölçüde Kıta Yahudilerinin (Avrupa da yaşayan Yahudiler) anti-semitizme verdiği tepki üzerinden örgütlenmiş olan hareket Yahudi halkının kendi kaderini tayin etme hakkını savunmuştur. İlerleyen yıllarda milliyetçilik bu hareketin içinde de ağırlık kazanmış, İsrail süreciyle birlikte etkisini yine milliyetçilik çerçevesinde arttırmıştır. 5

6 ve Yahudiler için jimnastik kurtarıcıydı. Dönemin Siyonistleri daha önce Avrupa daki Yahudi imajını böylece kırmayı planlamaktaydılar. Fiziksel olarak zinde bir beden maskulen bir kimlik kurmaya sebep olacaktı. Sonrasında bu zinde beden güçlü, kaslı (muscular) Yahudi olarak adlandırılmıştır (Mayer, 2000b). Çok ilginçtir ki tüm bu düşünceler daha önceki Fichte ve Jahn gibi Alman düşünür ve spor insanlarından etkilenerek oluşturulmuştu. Bu düşünürlere göre jimnastik, hem insanların vücutlarını geliştirmelerine, hem de milliyetçi gereklere uygun grup dayanışmasını inşa etmelerinde yardımcıydı. Bir bedeni eğitme yolunun o dönemde birbirine düşman olan iki topluluk tarafından da faşist düşüncenin temellerinden olan öjenik kaygılarla kullanılması gerçekten dikkat çekicidir ve hangi topluluğa ait olursa olsun, milliyetçi düşüncenin benzer yolları kullandığını bize göstermektedir. ĠTALYA DA BEDEN EĞĠTĠMĠ VE SPOR Aslında iktidara geldiği ilk yıllardan itibaren faşist parti, spor kurumunun içinde değişikliklere gitmeye başlamıştı. (1922 de iktidara geldi te bu değişiklikler uygulamaya koyulmaya başlanmıştı.) İlk uygulamalardan biri okullardaki beden eğitimini militarize etmekti. Bunun yanı sıra gençlik ve spor örgütlerini partiye bağlayarak bir propaganda aracına dönüştürdü. Parti yöneticileri tarafından yönetilen bu kurumlar propaganda birimlerinin politikaları çerçevesinde şekillendirildi. Opera Nazionale Balilla (O.N.B) Faşist İtalya da gençlik hareketlerini koordine etmekten sorumlu bir kurumdu. O.N.D (Dopolavoro) ise işten sonra işçiler için spor etkinlikleri düzenliyor ve faşist üniversite gruplarıyla (G.U.F) çalışıyordu. Sporu kalkındırmaktaki amaç, çok yönlüydü. Hem üyeler arasındaki dayanışmayı sağlamak, hem de Faşist İtalya nın ihtiyaç duyduğu güçlü bedenleri yaratmak açısından spor politikanın önemli bir parçasıydı. Faşizm düşüncesinin tanımlanması zordur. İtalya da hangi fikrin temelde bulunan kalıcı unsurlardan olduğu, hangisinin makyaj olduğunu belirlemek oldukça zordur. Ama yine de spor ortamında belli unsurları içerdiği kesindir; milliyetçiliği, militarizmi, anti-bireyciliği ve rıza kültürünü, ayrıca Mussolini mitini. Bu arada İtalya nın içinde totaliter ulusun ana ödevi savaşan askerler eğitmek ve üretmek üzere halkın eğitimiydi. Hem Nazizm hem de Faşizm bu fikri bedenin eğitimine dayalı Viktoryen ve Prusyen düşüncelerden almıştı. Spor aktivitelerine kitlesel katılımı sağlamak üzere oluşturulan geniş bir program Faşist çocuk, spor ve öğrenci organizasyonları tarafından ele alınmıştı. Bu dönemde çocuklar haftada altı gün okula gidiyordu ve hafta sonları da dini 6

7 paramiliter eğitim alıyordu. Çocuklara Tanrıya, krala ve Duce ye, ailesine, tüm otoritelere özellikle polise saygılı olmaları gerektiği öğretiliyordu. Slaytlardaki fotoğraflar Balilla örgütlenmelerinin denetim ve egzersize özel önem verdiklerini gösteriyor. Bu dönem bir çok fotoğrafta geçit törenlerinde erkek çocukları üniformaları içinde resmediliyordu. Yaz kampı gibi organizasyonlar içinde spor etkinlikleri gerçekleştiriliyor, ayrıca paramiliter bir eğitim veriliyordu. Militarist ilke bireyin kolektif devlet bedenini oluşturmak üzere baskılanmasını yüreklendiriyordu ve bütün gruba dayanan (ordu gibi) bir kültür rejimi aracılığıyla bunu başarmayı hedefliyordu. Spor bu yıllarda alt seviyede, rekabete değil, gösterimin estetiğine dayanan bir boyutta genişledi ve kitleleşti. Bu sebeple uzun süreli etkisi ordu için önemliydi. Bu anlamda bu dönem kitle sporu İtalya da da Almanya da olduğu gibi militarist ilkelere dayalıydı ve esas olarak ülkeyi savunacak güçlü erkekleri yaratmayı hedefliyordu. Kadınlar çok az sayıda spor içinde yer alıyordu. Yeni adam ı kurmak faşist ideolojinin hedefi olarak sunuluyordu. Beden ve ruhuyla bir bütün, kendini davaya adamış yeni adam neredeyse mitik bir varlıktı ve slaytlardaki resimlerden de anlayacağınız gibi Mussolini nin bedeninde hayat bulmuştu. Bu genç, riski ve tehlikeyi seven, milleti için fedakarlık yapan ve ulusun gururunu koruyan bir yeni adamdı. Bu arada sadece örgütlenmek ve kitlelere yaymak konusunda değil, alt yapı oluşturmak konusunda da faşist yönetim spora özel ehemmiyet veriyordu a kadar 2000 yeni yerel stadyum ve pist yapılmıştı. Bu dönem Anglo-Saxon çıkışlı tüm spor branşları fazla bireyci bulunuyordu, futbol dahil. İşte bu dönemde bir tür elle oynanan futbol olarak niteleyebileceğimiz volata ortaya çıkarıldı. Bu tarzın Romalı ruhuna uyduğu söylendi. Volata süper faşist spordu ve İngilizce terimlerle değil, güzel İtalyanca terimlerle tanımlanıyordu. Bu konuya oldukça yüklü bir kaynak ayrıldı ve 1930 ların başında yaklaşık 2000 kayıtlı takım vardı. Fakat suni yaratılan bu ilgi çok sürmedi ve 1935 ten sonra bu spora olan ilgi hızla söndü. Spor bir kitle serbest zaman etkinliği olmuştu ve bu anlamda rızanın üreticisiydi. Bu arada elit spor yani uluslar arası arenada spor da bir başka boyutta yürüyor ve kitle sporları ve pasif 7

8 izleyici sporları arasındaki gerilim sürüyordu. Bunu şimdi iki örnek olay üzerinden anlatacağız. Berlin Olimpiyatları ve İtalya da gerçekleşen Futbol Dünya Kupası 1. Uluslar arası küresel spor olaylarındaki başarılar aracılığıyla ulusun temsili ve yüceltilmesi Milliyetçi düşünce içinde kitle sporlarının vurgusu bu şekilde gelişirken bir yandan da performans sporları uluslar arası arenadaki temsil etme işlevi sebebiyle önemseniyordu. Aslında Modern Olimpiyatlar çıkışından itibaren, her ne kadar felsefesi gereği amatör sporların yüceltilmesi olarak tanımlansa da, güçlü bir milliyetçi vurguya sahip olmuştur. Milletler tarafından kendi güçlerinin ve ulusal birliklerinin ispat edilmesi ya da bunun diğer milletlere gösterimi yoluyla meşruiyet kazanması amacıyla kullanılmıştır. Olimpiyatlara ek olarak diğer küresel spor olayları da yıllar içinde değişik boyutlarda bu amaca hizmet etmiştir. Özellikle Futbol Dünya Kupası bu etkinlikler içinde öne çıkmaktadır da Coubertin öncülüğünde başlayan Olimpiyatlar ve 1930 lardan itibaren Dünya Futbol Şampiyonaları ulusun uluslar arası arenada temsili için önemli araçlara dönüşmüşlerdir. Bunun önemli örnekleri 1936 Berlin Olimpiyatları ve 1934 İtalya Dünya Futbol Şampiyonasıdır. Berlin Olimpiyatları 1936 Olimpiyatları sporun tamamen belli bir ideolojinin propagandası olarak kullanıldığı önemli spor olaylarından biridir. Olimpiyatların Berlin de yapılması için çalışmalar 1930 da başlamıştı te iktidara gelen Naziler Berlin in nasıl Avrupa nın kalbi olduğunu anlatmak için inanılmaz yöntemler kullanmışlardır. Aslında olimpiyatların Berlin de olması kararı 1931 de tartışılmaya başlanmıştı ve Almanya o zamanlar henüz bir demokrasi ülkesiydi fakat 1933 te koşullar değişti. Olimpiyatlar artık Hitler in gücünü dünyaya göstermesi için çok önemli bir araçtı. Alman Nasyonel Sosyalistlerinin Yahudilere karşı nefret ve toleranssızlığı içeren bir ajandaları olduğu sır değildi Kasım ında Yahudilere ait tüm spor organizasyonları kapatıldı. Sadece Samuel Macabee ve Schild örgüleri kaldı. Yeni düzenlemelere göre Yahudi soyundan gelen herkes Almanya daki herhangi bir etkinliğe katılmaktan men edildi. Burada özellikle onları fit kılacak spor etkinliklerinden uzak kalmaları isteniyordu. Fakat Almanya 8

9 Olimpiyatlarda oldukça politik davranarak birkaç Yahudi sporcunun yer almasına izin verdi. Hatta 1936 da geçici süreyle Anti-Yahudi yasalar rafa kaldırıldı- daha sonra geri dönmek üzere-. Fakat uygulamadaki sınırlamalar devam etti. Hitler özellikle IOC karşısında mevzi kaybetmek istemiyor, herhangi bir olumsuzluğa izin vermemek için önlem alıyordu. Bu arada iki Yahudi sporcu yaz ve kış olimpiyatlarında yer aldılar. Rudi Ball buz hokeyi oyuncusuydu ve Almanya da olmadığı halde Almanya ile Olimpiyatlarda yer almak için başvurmuştu ve geri dönmek istemişti. Kış Olimpiyatları ndan hemen sonra ülkeyi terk etmesi şartıyla kendisine izin verildi. Helene Mayer de uluslar arası düzeyde bir eskrim oyuncusuydu. O da Kaliforniya da yaşıyordu. Alman hükümeti tarafından çağrıldı. Bu iki sporcunun varlığı sportif başarılarının yanı sıra Alman propagandası için önemliydi. Berlin Olimpiyatları nda organizasyonun kusursuz olması için her şey yapıldı. Olimpiyat organizasyonun başında Carl Diem vardı. Diem Atina dan alınan meşalenin Berlin e getirilmesi fikrini ilk defa ortaya attı ve Olimpiyat meşalesinin bugünkü kullanımı oluştu. Her takım için bir ofis hazırlandı. Herkes ayrı odalarda duşlu kalabiliyordu. Çift kişilik yataklı lüks, elegan odalar hazırlandı. Leni Riefenstahl Olimpia adında iki bölümlük bir belgesel çekerek Berlin Olimpiyatlarının tanıtımını yaptı. Nazi politikalarının bir parçası olması sebebiyle bugün hala eleştirilen yönetmenine karşın, film hala belgesel dünyasında önemli bir yere sahiptir. Almanya nın yapmaya çalıştığı Berlin Olimpiyatları boyunca doğrudan kendi propagandasını yapmak değil, fakat uluslararası alanda korkulacak değil, hayran olunacak bir sisteme sahip olduklarını kanıtlamaktı. Olimpiyatlar öncesi diğer ülkelerde gazeteler Almanların çok sayıda silahla ve üniformayla dolu bir militer ülke olduğunu söylüyordu. Bunun üzerine Hitler olimpiyatlar sırasında Berlin de özellikle kamp bölgesinde mümkün olduğunca az sayıda üniformalı askerin iş başında olması için emir vermişti. Elbette Alman sporcuların başarıları da bu anlamda önemliydi. Olimpiyatlarda 89 madalyayla (33 altın) en çok madalya alan ülke Almanya ydı. Amerika onu 56 madalyayla (24 altın) takip ediyordu. Jesse Owens ve Ralph Metcalfe 1936 olimpiyatlarının öne çıkan iki ismiydi Olimpiyatlarında ne bir kadın ne de erkek Alman koşucu Altın madalya kazanamadı. Bir sporcu Lt. Handrick pentatlonda(5li: ) altın madalyayı kazandı. Jesse Owens 100m, 200m, broad jump (uzun atlama), 4x100 bayrak yarışında birincilik aldı 9

10 1934 Ġtalya Futbol Dünya Kupası Faşizm merkezinde milliyetçilik olan bir düşünceydi ve ulusu yücelten ve geçmişin -yaratmak istediği miti perçinleyecek şekilde- yeniden kurulmasına yarayacak araçlar konusunda tetikteydi. Ulusun şanını uluslar arası arenada yüceltmede spor anahtar bir rol oynuyordu. Futbol her ne kadar kitle sporları gibi insanları birebir İtalyan milleti bütünlüğünün bir parçası yapamasa da seyircileri yoluyla bunu sağlıyordu. Maçlara katılan kalabalık tek bir bedenmiş gibi bir araya gelerek, hissederek ideal bütün bir kolektifin görüntüsünü oluşturuyordu ve faşizmi temsil ediyordu. Hepsi kolektif bir ruh olarak sahadaki İtalyan takımının bir parçası oluyordu. Bu dönemde agresif bir kahramancılık farklı spor kahramanlarında vücut buluyor ve bu kahramanlar rol model olarak topluma sunuluyordu; Carnera veya Pozzonun yıldız oyuncusu Giuseppe Meazza. Özellikle bu dönemde uluslar arası spor, Berlin Olimpiyatlarında da gördüğümüz gibi uluslar arası diplomasinin ordusuna dönüşmüştü. Örneğin 1939 da savaştan birkaç hafta önce İngiltere-İtalya maçında İngiliz takımının Faşist selamı Faşizmin propagandasının bir aracına dönüşebiliyordu. Faşizm kendi içinde sporu yeniden yapılandırırken elit düzeyde sporu da uluslar arası arenada temsili için önemli buluyordu. futbolu özellikle bir propaganda aracı olarak görüyordu. Carta Di Viareggio dokümanıyla 1926 da futbolun ne anlama geldiğini ilan etmişti. Bu deklarasyonla futbol transferlerinin nasıl düzenleneceği, amatör ve profesyonelin ne olduğu belirlenmiş, ayrıca yabacı futbolcularının sayısı sınırlandırılmıştı. Terimlerin İtalyancalaştırılması gereği bu deklarasyonla açıklanmıştı. Volata futbolun yerini alamamıştı. Faşist yönetim futbolun çok daha etkili bir propaganda aracı olabileceğini fark etmişti. Her ne kadar Anglo Saxon kökenli olduğu sporun kendine has terimlerin hepsinden açıkça anlaşılsa da İtalyan yönetim bu deklarasyon sonrasında, futbol içindeki terimlerin ve hatta futbol isminin İtalyanlaştırılması yoluna gitti. Örneğin futbol 10

11 kelimesinin İtalyancadaki karşılığı calcio olarak belirlenmişti. Bunun dışında Inter, Ambrosiana olarak adlandırılıyor Milan ise Milano ismini alıyordu Dünya Kupası Kupa İtalya tarafından ev sahipliği yapılan ilk küresel etkinlik değildi. Daha önce Üniversite oyunları iki kez İtalya da yapılmıştı. Achille Starace Faşist Parti sekreteri bizzat ilgileniyordu Dünya kupasıyla lerce poster asıldı ve bir milyon pul basıldı. Yapılan yarışma sonucu üç farklı afiş belirlendi. Slaytlarda en sağda görülen afiş bunlardan ikinci olan ama en çok kullanılan oldu. Uluslar arası kabulü bu afişin yaygınlaşmasında etkili oldu. Bu anlamda uç milliyetçilik görsel olarak uluslar arası futbolun anlamı tarafından içerilmiş oldu. Burada diğer selamlı afişteki kadar doğrudan bir faşist ikonografi yoktu. Ya da birinci olan ve gösteremediğimiz afişteki gibi faşizmin etimolojisinde önemli bir yere sahip balta ve ondan doğan görünen topun gösterildiği resim kabul görmemişti. Bugün hala 1934 dünya kupasının afişi olarak ikinci olan afiş bilinir. Dünya kupası boyunca her yerde nasıl Ġtalyan takımının uyum, disiplin, düzen ve cesaretin timsaline dönüştüğü anlatıldı. İspanya yengisi bu kelimelerle ifade ediliyordu. Bunlar yenme erdemleriydi. İç politikada bu nitelikler, her ne kadar mücadelenin militarist doğası metoforik düzeyde kalsa da, çatışmaya hazırlık oldu. Her maç medya tarafından bir savaş gibi veriliyordu. Popolo D italia gazetesi bir oyun değil muharebeydi başlığıyla veriyordu olayları. Vittorio Pozzo, takımın teknik direktörü, burada askerler var, maçlar muharebe ve takımın görevi Piave hattını elde tutmak diyordu. Piave birinci dünya savaşında önemli bir hattı. Kuzey İtalya da. Yine bir general aynı zamanda Ġtalyan futbol federasyonun dönem başkanı, Ġtalya nın bu oyun yoluyla mükemmelliğini gösterdiğini, misafirperverliğini, disiplinini ve organizasyonunu sergilediğini söylüyordu. Kupa boyunca radyolar Mussolini nin İtalyasının etkililiğinden bahsediyordu. Son olarak da 29 Mayıs ta olayın ne kadar çok gelir getirdiğinden bahsedildi. Tüm bunlar milliyetçi düşünce içinde sporun nasıl kullanıldığının örnekleri fakat bu sporun sadece milliyetçi düşünce için kullanılabileceği anlamına gelmez. Spor neşe, sıhhat ve mutluluğun bir aracı, bireysel kimliği tamamlamanın yolu olarak da sunulabilir. Ya da politik anlamı devam etse de, 1968 Olimpiyatlarında olduğu gibi Egemen düşüncenin sesi, propagandası değil ona karşı çıkışın platformuna da dönüşebilir. Siyah kuvvet selamı. 11

12 2 atlet ayakkabılarını çıkarmışlar ve çorapla podyuma çıkmışlardı. Bu yolla siyahların fakirliğini anlatmaya çalışıyorlardı. Altın Madalyayı alan Smith Siyah gururu temsil etmesi için boynuna siyah bir fular sarmıştı. Carlos ise formasının üstünün fermuarını Amerika daki mavi yakalı siyah işçilerle dayanışmayı temsil etmesi için açık bırakmıştı. Ayrıca boncuklardan oluşan bir kolye takmıştı ve her bir boncuk siyah hareketi sırasında öldürülen, işkence gören linç edilen insanları temsil ediyordu. 3 atlet de İnsan Hakları için Olimpik Hareket in brövesini takıyordu. Avustralyalı!:) Norman da diğer iki atletin düşüncelerine sempati beslediğini belirtiyordu. İnsan Hakları için Olimpik Hareket Harry Edwards tarafından Tommie Smith in de desteğiyle kurulmuştu. Edwards Afro-Amerikalı bir sosyologdu. Aşağıda olaya ilişkin belgeselin linkini bulabilirsiniz: BAŞARILAR 12