KRİMİNOLOJİ -I- 17 Aralık 2015 Kriminolojide Araştırma Teknikleri. Yrd.Doç.Dr. Tuba TOPÇUOĞLU

Transkript

1 KRİMİNOLOJİ -I- Yrd.Doç.Dr. Tuba TOPÇUOĞLU 17 Aralık 2015 Kriminolojide Araştırma Teknikleri İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ

2 SUÇUN ÖLÇÜMÜNDE KAYNAKLAR Resmi suç istatistikleri: Polis istatistikleri Adli istatistikler Cezaevi istatistikleri Uluslararası resmi istatistikler Resmi olmayan kaynaklar Suç mağduriyeti anketleri (crime victimisation study) Kendiliğinden bildirim veya fail itiraf anketleri (selfreported delinquency study) Suç korkusu anketleri (fear of crime study) Uluslararası resmi olmayan kaynaklar

3 Polis istatistikleri ile mağduriyet anketlerinin karşılaştırılması

4 Avrupa da Suç Trendleri 1990 öncesinde II.Dünya savaşı sonrasında Batı Avrupa'da resmi suç istatistikleri çok hızlı yükseliş göstermiş; fakat 20.yy sonuna doğru da daha bir stabilize olmuştur. Ancak resmi istatistiklere göre şiddet suçlarında benzer bir azalma görülmemiştir. Resmi istatistiklerdeki bu artışın gerçek bir artışı mı yoksa insanların şiddete olan duyarlılığındaki artışı mı gösterdiği tartışmalıdır (Pfeiffer, 1998; Westfelt ve Estrada, 2005).

5 Suç mağduriyet çalışmaları Uluslararası Suç Mağduriyeti Çalışması ve European Sourcebook bize karşılaştırma yapma imkanı vermektedir. Buradaki grafikler 1988, 1991, 1995, 1999 ve 2004 yıllarında yapılan ulusal suç mağduriyet çalışmalarından veri içermektedir. Bir ülkenin analizlere dahil edilebilmesi için en az iki yıl boyunca bu verilere sahip olması gerekiyor (trend hesaplamak için).

6 Suç mağduriyet çalışmaları Çalışmaya dahil olan ülkeler: Avusturya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, İtalya, Hollanda, Polonya, Portekiz, İspanya, İsveç ve İngiltere. Mağduriyet yaygınlık oranları her bir suç tipinde mağduriyet yaşayanların oranı.

7 Resmi polis istatistikleri European Sourcebook of Crime and Criminal Justice Statistics kitapları Avrupa Konseyi tarafından 1999, 2003 ve 2006'da yayımlandı. Bu kitaplar sırasıyla , ve de arasındaki yıllara ilişkin resmi istatistik veriler sunmaktadır. Veriler her 100,000 kişiye düşen oranlar şeklinde sunulmaktadır.

8 Resmi polis istatistikleri Ele alınan veriler farklı suç tiplerine ilişkin polis tarafından kayıtlı suçlara ilişkin veriler. İncelenen suçlar: Hırsızlık (hem araç hırsızlığını hem de evden hırsızlığı içermekte), öldürme, fiziksel saldırı, tecavüz ve gasp suçları.

9 Polis kayıtları ile mağduriyet anketlerinin karşılaştırması: Hırsızlık

10 Polis kayıtları ile mağduriyet anketlerinin karşılaştırması: Gasp

11 Polis kayıtları ile mağduriyet anketlerinin karşılaştırması: Tecavüz

12 Polis kayıtları ile mağduriyet anketlerinin karşılaştırması: Fiziksel saldırı

13 KRİMİNOLOJİDE KULLANILAN ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ İkincil veri analizi (secondary data analysis) Niteliksel araştırma (qualitative research) Katılımcı gözlem (participant observation) Yoğun mülakat (intensive interviewing) Odak grupları (focus groups) Deneysel araştırma (experimental research) Anket araştırması (survey research) Değerlendirme araştırması (evaluation research) Meta-analiz (meta-analysis)

14 İKİNCİL VERİ ANALİZİ İkincil veri analizi: Araştırmacının doğrudan kendisinin topladığı verilerden ziyade başkaları tarafından daha önceden bir amaçla toplanmış olan verileri bir araya getirip analiz etmesine dayalı araştırmadır. İkincil veri türleri: Polis, adalet, cezaevi istatistikleri, nüfus sayımları gibi resmi istatistikler, resmi kayıtlar, başkaları tarafından gerçekleştirilmiş anketler, diğer tarihsel belgeler.

15 İKİNCİL VERİ ANALİZİ Kriminoloji ve ceza adaletinde ikincil veri analizine dayanan birçok araştırma metodu bulunmaktadır: Tarihsel olaylar araştırması (historical events research) Kültürlerarası araştırma (cross-cultural research) İçerik analizi (content analysis) Suç haritaları (crime mapping)

16 Türkiye nin Suç Haritası 100,000 kişi başına düşen hırsızlık olayları, EGM

17 İKİNCİL VERİ ANALİZİ İkincil veri analizinde metodolojik olarak dikkat edilmesi gereken noktalar: Araştırma sorusuna uygun veri seçilmeli. Araştırmacı birincil veri kaynağını çok iyi bilmeli: Bu veri hangi amaçla toplandı? Kim topladı? Toplayanın nitelikleri, yeterliği neler? Neyi ölçmeye niyet ettiler, tam olarak ne veri topladılar? Bu veri ne zaman toplandı? Toplarken kullandıkları metot? Verileri kayıt yaparken kullandıkları metot?

18 Estrada 2001: İsveç Örneği Saldırı suçundan hüküm giyen yaş arasındaki çocuklar (1,000 kişide)

19 İsveç te mağduriyet ve itiraf anketleri İsveç te 1978 yılından itibaren yapılan mağduriyet anketleri ve 1972 yılından itibaren yapılan itiraf anketlerinin sonuçlarına göre çocuk şiddetinde devamlı bir yükseliş söz konusu değil; tam tersine çocuklarda şiddet davranışları 1970'lerin sonundan itibaren aşağı yukarı sabit görünmektedir.

20 İsveç te ölümcül şiddete ilişkin istatistikler

21 İsveç te ölümcül şiddete ilişkin istatistikler Ölüm istatistiklerine bakıldığında şiddet suçu nedeniyle ölen kişilerin sayısında 1970'lerden itibaren bir artış yaşanmamıştır ve bu durum gençlerin fail ve mağdur olduğu durumlar dikkate alındığında da değişim göstermemektedir. Bu da çocuklarda şiddet artmış olsa bile bu durumun kendini en ciddi şiddet suçlarında göstermediğini önermektedir.

22 İsveç te çocuklarda şiddet suçluluğu Sonuç olarak, resmi istatistikler dışında İsveç te çocukların şiddet suçlarında ya da şiddete maruz kalma durumlarında bir artış olduğunu gösteren bulgu bulunmamaktadır. İsveç örneği göstermektedir ki suçluluğun ölçümünde sadece resmi kaynaklara değil alternatif çalışmalara da dayanmak gerekir. Ve farklı kaynaklar suçluluğun zaman içerisindeki trendine ilişkin farklı sonuçlar verdiğinde bu kez kişilerin bildirme davranışından en az etkilenen verilere öncelik verilmelidir.

23 İsveç medyasında çocuk suçluluğu İsveç te yılları arasında 6 ulusal günlük gazetelerin içeriği taranmış ve haberlerde çocuk suçluluğuna ne sıklıkta ve nasıl yer verildiği incelenmiştir. Burada merak edilen acaba çocuklarda şiddet üzerindeki ilginin sebebi gerçekten şiddetin artışı mı yoksa bu dikkat kamuoyunun konuya duyarlılığını etkilemiş ve çocuklarda şiddet suçlarını polise bildirme eğilimini etkilemiş olabilir mi.

24 İsveç medyasında çocuk suçluluğu

25 İsveç medyasında çocuk suçluluğu arasındaki haberlere bakıldığında: Ciddi şiddet suçlarından mahkûm olan çocukların haberi yapılmakta. Çocukların bu eylemleri bu dönemde çocuklarda suçluluğun düzeyinin ve şiddetinin artması şeklinde yorumlanmamaktadır. Söz konusu çocuk, yapılan haberlerde zor aile hayatı olan problemli çocuk olarak betimlenmektedir.

26 İsveç medyasında çocuk suçluluğu 1986 yazında: Makalelerin büyük bir çoğunluğu çocuklardaki şiddeti hem ciddi olarak hem de artış yaşandığı şekilde betimlemektedir. Bu haberlerde çocuk suçlu profili de değişmeye başlar (örn: soğukkanlı, davranışları öngörülemez). Sosyal etkenler arka plana atılmıştır.

27 İsveç medyasında çocuk suçluluğu yılları arasında: Çocuklarda şiddet suçlarındaki artıştan artık daha az bahsediliyor. Trend önemli değil çünkü artık çocuklarda şiddet zaten gündemin bir parçası haline gelmiştir. Betimlenen çocuk suçlu profili şu şekilde: Hesaplama yapan tehlikeli ve toplumun kendisini koruması gerektiği bir vahşi. Bu çocuklar suça itilen, sürüklenen değil bizzat suç işlemeyi seçen çocuklar. (Dolayısıyla bu çocuklara karşı öfke duymak ve sert çıkmak daha kolay yapılabilmektedir).

28 İsveç okullarda şiddet: Toplumsal tepki ve suç trendleri Çocuklarda şiddete karşı gösterilen toplumsal tepkinin ne kadar önemli olabileceğini göstermek için yılları arasında İsveç te okulların şiddet ve kavga olaylarına ilişkin sorunlara karşı nasıl tepki verdiği incelenmiştir.

29 İsveç okullarda şiddet: Toplumsal tepki ve suç trendleri Çalışma iki aşamada yapılmış: (1) İlk olarak çalışma boyunca okullarda şiddet ve kavgaya ilişkin olaylarda okulların dikkatlerini nasıl verdiklerini incelemişler. Asıl merak edilen okullarda meydana gelen bu olaylara nasıl müdahale etmeli konusundaki fikirlerde bir değişim yaşanıp yaşanmadığı. Okul çalışanları için yayımlanan mesleki bir derginin içeriğini analiz edilerek bu soru araştırılmış.

30 İsveç okullarda şiddet: Toplumsal tepki ve suç trendleri (2) İkinci çalışmada ise 7-14 yaşları arasında gençlerde fiili saldırıya ilişkin polis raporları incelenmiştir. Bu raporlar, polise bildirme davranışında ve bildirilen olayların ciddiyetinde bir değişim yaşanıp yaşanmadığını anlamak için önemli.

31 Okullarda şiddete karşı gösterilen tepki Okulda şiddet eylemlerinin nasıl görüldüğü ve bu tür davranışlara karşı nasıl bir tepki verilmesine ilişkin olarak tutumlarda belirgin bir değişiklik gözlemlenmiştir lerin ilk yarısında daha ciddi ve daha az ciddi olan fiziksel şiddet eylemleri arasında bir ayrıma gidildiği görülmektedir. Genel olarak daha az ciddi olan olaylar polise bildirilmemekte fakat bu sorunlar okul içerisinde ele alınmaktadır.

32 Okullarda şiddete karşı gösterilen tepki 1980 lerin ikinci yarısında ise en basit şiddet olaylarında bile polise bildirme eğilimi göze çarpmaktadır lar boyunca bu eğilim kendini daha da göstermektedir. Sonuç olarak bu derginin incelenmesi şunu gösteriyor ki okulda şiddet ve kavga olaylarında gösterilen tepkide 1980 lerin sonu ve 1990 ların başında önemli değişimler yaşanmıştır.

33 Fiili saldırı raporlarının incelenmesi

34 NİTELİKSEL ARAŞTIRMA METODU «Benim için onlarla birlikte olmak evden uzakta iken bir aile ile olmaktan öte. Arkadaşlarınla birliktesin ve birbirinize kenetleniyorsunuz. Öyle ki sana bir şey olmasına izin vermezler, aynı şekilde sen de onlara bir şey olmasına izin vermezsin» (Bachman ve Schutt, 2003: 218)...Suç çetesine yeni katılan bir üyenin ifadesi

35 Sık kullanılan niteliksel araştırma metotları (1) Katılımcı gözlem: İnsanlar normal aktivitelerine devam ederken devamlı bir ilişki geliştirip veri toplama esasına dayalı niteliksel metot. (2) Yoğun mülakat: Açık uçlu, yapılandırılmamış soru dizilerine dayanarak katılımcıların duyguları, deneyimleri ve algılarına ilişkin derinlemesine bilgi almaya dayalı niteliksel metot. (3) Odak grupları: Grup lideri tarafından aktif olarak katılımcılar arasında belli bir konu üzerinde tartışma yapılmasını teşvik etmesi esasına dayalı ve yapılandırılmamış grup tartışması şeklinde gerçekleşen niteliksel metot.

36 NİTELİKSEL ARAŞTIRMA METODU (1) Araştırmacı, araştırmanın bütüncül bir parçasıdır. (2) Niceliksel araştırmada olduğu gibi objektif metotla veri toplanmaz. Niteliksel (sayısal olmayan) ve sübjektif veri toplanır. (3) Veriler doğal ortamda toplanır. (4) Açık uçlu sorular sorulur, insanların yorumlarını algılarını anlamayı amaçlar. (5) Holistiktir, büyük resmi görmeyi amaçlar.

37 NİTELİKSEL ARAŞTIRMA METODU (6) Teori ve hipotezler baştan belirlenmez; veri toplandıkça zaman içerisinde gelişir ve değişir. (7) Önceden belirlenmiş hipotezleri test etmek amacı ile gerçekleştirilmez; keşif amaçlıdır. İnsanların ne düşündüğünü, olaylara ve yaşamlarına verdikleri anlamı keşfetmeye çalışılır. (8) Genelde daha önce üzerinde çalışılmamış süreçler ve beklenmeyen olaylara odaklanılır.

38 NİTELİKSEL ARAŞTIRMA METODU (9) Olayları sebep-sonuç ilişkisi içinde ele alıp genel nedensel açıklamalar yapmaktansa belirli bir olay ya da sonuca yol açan olaylara odaklanılır. (10) Dönüşlü (reflexive) araştırma tasarımı: tasarım, araştırma ilerledikçe sürekli gelişir. Tasarımın her bir unsuru, yaşanan yeni gelişmeler karşısında yeniden gözden geçirilip değiştirilebilir.

39 NİTELİKSEL ARAŞTIRMA METODU Avantajları (1) Niceliksel (quantitative) metotlarla karşılaştırıldığında daha derin bilgi edinmeyi sağlar. (2) İncelenen değişkenlerin içinde bulundukları doğal ortamı betimlemek için sübjektif bilgiye ve katılımcı gözleme dayandığından dolayı mevcut durumu daha geniş bir perspektiften anlamaya çalışır.

40 NİTELİKSEL ARAŞTIRMA METODU Sınırlılıkları (1) Araştırmanın sübjektifliği, elde edilen bilginin geçerlik ve güvenirliğini belirlemekte bazı zorluklar yaratır. (2) Araştırmacının kendisinin etkisi ve yönlendirmesini tespit etmek veya önlemek zordur. (3) Derinlemesine veri toplama yaklaşımlarından dolayı araştırmanın kapsama alanı sınırlıdır.