MAHALLE. Osmanlı dan günümüze

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MAHALLE. Osmanlı dan günümüze"

Can Ağçay
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 MAHALLE Osmanlı dan günümüze

2 MAHALLE DEKĠ ORTAKLAġA YAġAM Mahalle, birbirlerini tanıyan, sosyal dayanışma içinde olan, bir ölçüde birbirlerinin davranışlarından sorumlu kişilerden oluşmuş bir topluluğun yaşadığı yerdir. Mahalle içine kapalı bir sistem: Bir mülkün satışı söz konusu olduğunda, en yakınındaki komşusunun satın almada öncelik hakkı var (şuf a hakkı). Bazı kamusal ve ortak öğelere sahip küçük kent köyleri. (Cerasi)

Mahalle içine kapalı bir sistem: Bir mülkün satışı söz konusu olduğunda, en yakınındaki komşusunun

3 MAHALLE Osmanlı kentinde konut dokusu, bütün İslam dünyasında mahalle olarak adlandırılan küçük cemaatlere bölünmüştür. CAMİ ETRAFINDA GELİŞİM: Başlangıçta, bunların her biri bir dini yapının çevresinde düzenlenmiştir. YÖNETİCİ İMAM: 1829 a dek [Müslüman] mahallenin en üst otoritesi caminin imamıydı. Din etkisi hem fiziksel hem de yönetsel yapıda görülüyor BaharYY2012 Prof Dr Ayşe Nur ÖKTEN-Şehir Sosyolojisi D

YÖNETİCİ İMAM: 1829 a dek [Müslüman] mahallenin en üst otoritesi caminin imamıydı.

4 OSMANLI DÖNEMĠNDE MAHALLE

5 Her etnik-dini küme (millet) kendi dini lideri ve kurumu çevresinde örgütlenmiģti. Kentsel sorunlar o kurum içinde çözülürdü. Prof Dr Ayşe Nur ÖKTEN-Şehir Sosyolojisi D BaharYY2012

6 Nüfus arasında değişirdi. Alan büyüklüğü genellikle 1-5Ha arasındaydı. Mahalle her dönemde bazı kamusal ve ortak öğelere sahipti: İbadethane Okul Kütüphane Yiyecek dükkanları Çeşme Hamam Küçük meydan Kahvehane MAHALLE Prof Dr Ayşe Nur ÖKTEN-Şehir Sosyolojisi D BaharYY2012

Mahalle her dönemde bazı kamusal ve ortak öğelere sahipti: İbadethane

7 CAMĠ FĠZĠKSEL UNSURLAR EV ÇARġI ĠBADETHANE CAMİ, MESCİD KİLİSE EĞĠTĠM HAVRA MEKTEP TEKKE KÜTÜPHANE EĞLENCE, ĠLETĠġĠM HAMAM ÇEŞME KAHVEHANE TĠCARET GÜNLÜK İHTİYAÇLAR

9 YÖNETSEL YAPI (1829 öncesi) Yasal statüsü ve tüzel kişiliği yok. Mahalledeki cemaatin dini lideri yönetir. Bu lider mahalle halkının tercihi göz önüne tutularak kadının önerisi ve padişah fermanı ile atanmaktadır ĠMAMLARIN GÖREVLERĠ: Mahalleye zarar gelecek durumları ortadan kaldırmak Mahalle halkının güvenliğini sağlamak Nüfus olayları ile ilgili işlemler Mahallenin temizliği Nikah kıymak Mahalleli arasındaki anlaşmazlıkları çözmek Mahallenin örf, adet ve din kurallarına göre yaşayıp yaşamadığını kontrol etmek (ahlak zabıtası) Sulh hakimi

zarar gelecek durumları ortadan kaldırmak Mahalle halkının güvenliğini sağlamak Nüfus olayları ile ilgili işlemler Mahallenin temizliği

10 YÖNETSEL YAPI Mahalle idari bir birim oluyor Ġstanbul da ilk MUHTARLIK ÖRGÜTÜ kurulmuģ, İmam muhtarın yardımcısı 1842 Muhtarlıklar kaza müdürlüklerine bağlanıyor. MUHTARIN GÖREVLERĠ: Güvenliği sağlamak Vergi toplamak

11 DEĞİŞEN MAHALLE TANIMI ve MAHALLE deki ORTAK YAŞAM KÜLTÜRÜ NEDENLER Kentlerdeki hızlı nüfus artışı Apartmanların ortaya çıkması Kiracı kavramının yaygınlaşması SONUÇLAR Yaşayanlar açısından değişen mahalle tanımı Değişen sosyal ilişkiler Mahalle yönetimi yaşayanlar arasındaki ilişki değişti Mahallede yaşayanların, mahalle ile ilgili konulara olan duyarlılığı, katılımı değişti Kamu hizmetlerinin sunumunda dengesizlik Kamu hizmetlerine erişilebilirlik sorunu

ilişkiler Mahalle yönetimi yaşayanlar arasındaki ilişki değişti Mahallede yaşayanların, mahalle ile ilgili

12 MAHALLE SAKİNLERİNİN SOSYO-EKONOMİK YAPISI NASIL DEĞİŞTİ? Kentlere olan göçler, farklı sosyo-ekonomik yapıdaki insanların bir arada yaşaması Yeni gelişen mahallelerde Gelir düzeyine göre bir yoğunlaşma Kiracı oranının yüksek olması, mahallede yaşayanların sirkülasyonunu artırıyor

arada yaşaması Yeni gelişen mahallelerde Gelir düzeyine göre bir

13 MAHALLE SAKİNLERİNİN MAHALLE ALGISI NASIL DEĞİŞTİ? Kaç kişi mahallesinin sınırlarını biliyor? Kaç kişi mahallesinde kaç kişi yaşadığını biliyor? Yaşayacağınız yeri seçmede hangi faktörler etkili?

14 SOSYAL BAĞLANTILAR NASIL DEĞİŞTİ? Mahallenizde kaç kişiyi tanıyorsunuz? Facebook ta kaç arkadaşınız var? Mahalle deki tanıdıklarınızla karşılaştığınız mekanlar?

15 Etkili olan faktörler Yürüme mesafesi erişilebilirlik Yüzyüze ilişki Mahallede yaşama süresi Evsahibi kiracı olma durumu Ortak karşılaşma mekanları Kadınların çalışması Araç sahipliliği

16 MAHALLE YÖNETİMİ - MUHTAR NASIL DEĞİŞTİ? Muhtarın görevlerini biliyor musunuz? Muhtara ne amaçla gidersiniz? Muhtarla hiç gündelik hayatta karşılaşıyor musunuz?

17 KATILIM NASIL DEĞİŞTİ? Mahallenizdeki sorunları çözmeye yönelik duyarlılık? Mahallenizdeki sorunları çözmeye yönelik bir girişim var mı?

18 ETKİLEYEN FAKTÖRLER MAHALLENİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ Alan büyüklüğü Doğal ve yapay eşikler Toplanma ve bir araya gelme mekanlarının varlığı/yokluğu KONUTUN TÜRÜ Çok katlı Az katlı Kapalı siteler Rezidanslar MAHALLE SAKİNİN ÖZELLİKLERİ Çalışma durumu Mahallede yaşama süresi Çocuk sahipliliği Medeni durum Evsahi- kiracı olma durumu

katlı Az katlı Kapalı siteler Rezidanslar MAHALLE SAKİNİN ÖZELLİKLERİ Çalışma

19 ÇEPERDE: Mahalle sayısı artmakta; Ortalama mahalle nüfusu büyümekte. Mahalle sayısı 780+ BaharYY2012 Prof Dr Ayşe Nur ÖKTEN-Şehir Sosyolojisi D MİA da: Mahallelerin nüfusları küçülmekte. En büyük mahallenin alanı = (En küçük mahalle) x 1769

21 MAHALLENĠN DEĞĠġEN GÖRÜNÜMÜ

22 Butik rezidanslar komşuluk kültürünü yaşatıyor mu?! Özellikle büyükşehirlerde sosyal donatı alanlarıyla zengin yaşam merkezleri sunan projelerin lüksünden vazgeçmeden komşuluk kültürünü de yaşamak isteyenler, "butik residence"ları tercih ederek samimi ortamlarda hayat sürme imkanı buluyor...

23 Öteki Ayrışma Yabancılaşma Farklı grupların birbirini dışlamadan birlikte yaşayabilmesi KATILIM

24 Kentsel tarım: Katılım ve sosyal sermayenin üretimi (Glover 2004); Topluluk bahçeleri mahalle sakinlerinin, kendi mahalleleri ile ilgili konularda aktif rol almasına imkan verme potansiyeline sahiptir Topluluk bahçeleri, sosyal sermayenin bir göstergesi(putnam, 2000), topluluğu bir araya getirme, birlikte hareket etme Bahçe, amacı olan bir organizasyon. Mahalle sakinleri bahçe oluşturmak için biraraya geliyor Bahçe gönüllüleri: Sosyal yapı içinde amaçlarını gerçekleştirmek amacıyla biraraya gelmiş kişiler Glover, Troy D. "Social Capital in the Lived Experiences of Community Gardeners." Leisure Sciences 26 (2004):

25 Glover ın Topluluk Bahçesi Girişimi ndeki kişilerle mülakat sonuçlarından Eski kent mahalle birliği; topluluktaki suç hakkında endişeleniyor Topluluk bahçesi projesi, insanları sosyalleşmek ve hedeflerini (suçla mücadele etmek) gerçekleştirmek için biraraya getirmiş Birbirleri ile sosyalleşen insanlar arasında güvene dayalı bir bağın oluşmasını sağlanıyor Topluluk üyeleri arasında etkileşim artıyor

26 Vancouver topluluk bahçeleri 75 adet topluluk bahçesi bulunmakta : parkların içinde, okul bahçelerinde, özel mülkiyet alanlarında Sadece sebze yetiştirilmiyor aynı zamanda daha iyi koşulların oluşması için birlikte çalışıyorlar (suçu azaltmak) Nelson Park topluluk bahçesi

Benzer belgeler

istasyonkentseldonusum pbx istasyonkentseldonusum istasyonkentseldonusum

istasyonkentseldonusum pbx istasyonkentseldonusum istasyonkentseldonusum HANE HALKI ANKETİ +90 342 211 12 00 pbx www.istasyonkentseldonusum.com bilgi@istasyonkentseldonusum.com istasyonkentseldonusum istasyonkentseldonusum istasyonkentseldonusum Kentsel Dönüşüm Ofisi Çakmak