Benzersiz ördekler. sanat

Transkript

1 sanat Benzersiz ördekler F. Esin ÖZALP Picasso'ya sormufllar: Sanat nedir? Cevaplam fl: Sanat, ne de ildir ki! fiimdi sizlere tan taca m z ressam n sanat anlay fl, iflte tam olarak bu cevaba uygun düflüyor. Neden mi? Çünkü tablolar n n merkezinde yafls z, milliyetsiz hatta cinsiyetsiz ördekler yafl yor. Fark nday z, her fleyden önce bir konuya aç kl k getirmemiz gerekiyor. O nedenle ilk önce, sayfaya bakar bakmaz belle inizde beliren imgeyle ilgili söyleyeceklerimizi dinleyin. Tablolarda oldukça tan d k bir dost gördü ünüzü zannedebilirsiniz. Evet, akl n za ilk gelenin Walt Disney'in dillere destan kahraman Donald Duck olmas çok do al. Oysa bahsetti imiz ressam n ördekleri kesinlikle benzersiz. Resimleriyle Avrupa'y kas p kavuran Fin ressam Kaj Stenvall ile alametifarikas ördekli tablolar üzerine konufltuk. Donald'dan çok daha fazlas! Kuvvetle muhtemel, bahsi geçen ressam n akl m za nereden düfltü ünü merak ettiniz. Stenvall' n son y llarda memleketi Finlandiya ve birçok Avrupa ülkesinde h zla yay lan ünü bir yana, her resimde k l ktan k l a giren bu ördeklere kay ts z kalamad m z itiraf edelim. Abartt m z düflünebilirsiniz ama tablolarda gördü ünüz üzere, sevimli bir çizgi film karakterinden beklenmeyecek bu hal ve tav rlara bakarsan z belki de bizi daha iyi anlayabilirsiniz. Türlü muz rl klar yap p h nz rca gülen, asabiyetin s n rlar n zorlay p etrafa tabaklar f rlatan, eski model bir araban n yan nda Marilyn Monroe pozlar veren ya da elinde bastonuyla yafll bir dervifl olup insan hüzünlendiren bu ördekler sizce s radan olabilir mi? 74 Bu resimlere bakar bakmaz aklınıza ilk gelenin Walt Disney'in dillere destan kahramanı Donald Duck olması çok doğal. Oysa resimleriyle Avrupa'yı kasıp kavuran Fin ressam Kaj Stenvall'ın alametifarikası ördekli tabloları kesinlikle benzersiz.

2 Türlü muzırlıklar yapıp hınzırca gülen, asabiyetin sınırlarını zorlayıp etrafa tabaklar fırlatan, eski model bir arabanın yanında Marilyn Monroe pozları veren ya da elinde bastonuyla yaşlı bir derviş olup insanı hüzünlendiren bu ördekler sizce sıradan olabilir mi?

3 nsani ö eler Gerçekçi (realist) ve gerçeküstücü (sürrealist) ö eler içeren sanat n, ça dafl sanatla harmanlad n söyleyen ressam n kendisine özgü bir tarz oldu u tart fl lmaz. Stenvall, resimleri sayesinde insanlarla sözcüklerle asla yapamayaca düzeyde iletiflim kurabildi ini söylüyor. Sanatç, Resme, zaman m z n ö elerini tüm yal nl ve de ersizli i ile gösteren 'sonsuzlu un resmini' yapmak amac yla bafllad m. Örde in karakteri ve özü de buna tam olarak uyuyordu. Di er yandan, amac m, en temel sorular, belki de en olmayacak flekilde sormakt diyor. Asl nda, 1980'lerden beri ördek tablolar çizen Kaj Stenvall'i farkl k lan da bu. Tablolar mdaki her ördek karakterinin farkl olmas na gayret ediyorum. Böylece resimler sadece tek bir karakterin ard ard na s ralanm fl resimleri olmaktan çok, eflsiz birer parça oluyorlar diyen Fin ressam, herkesin bildi ine bambaflka bir gözle bak yor ve söylemek istediklerini, insani ö eler yükledi i ördekler arac l yla söylüyor. Turkki yani Türkiye, kürk anlam na geliyor. Belki klifle gelecek ama milletlerimiz aras nda birçok benzerlik oldu unu düflünüyorum. Ne de olsa her iki ülke de, Do u ve Bat aras nda bir kültüre sahip. De erleri 5 bin ila 13 bin Avro aras nda de iflen tablolar Avrupa'da oldukça popüler olan ressam n eserlerini adresinde bulabilirsiniz. Bizce ziyaret etmeye de er. Ne de olsa Amerikan bayra n n önündeki masada, tabaktaki k zarm fl bedeniyle insana ac kl ac kl bakan bir ördek çizen bu sanatç n n söyleyecek çok fleyi olmal Gözlerine bak n Resimlerimdeki ördeklerin karakterleri, ancak gözlerinin derinliklerine bak larak anlafl labilir. Bana göre, tablolar mdaki insans zl n bofllu unu en iyi, karakterlerin gözlerindeki bu anlam dolduruyor diyen Stenvall, tablolar n n yoruma aç k oldu unu söylüyor. zleyiciler tablolar m istedikleri gibi yorumlayabilir ve her bir tablonun içine kendi girifl yollar n bulabilirler. Böylece kendi gerçeklikleri, yorumlar n n bir parças olur ve tablo daha da derine dokunabilir. Ülkesinin, resimlerine kuzey fl klar yla birlikte melankolik bir hava da tafl d n söyleyen sanatç, bugüne kadar birçok kez gördü ümüz ö eleri tamamen kendisine özgü bir tarzda yorumluyor. Türkiye eflittir s cak Stenvall, Türkiye'ye hiç gelmemifl ama en k sa zamanda ziyaret etmek istiyor. Onun için Türkiye s cak kelimesiyle efl anlaml. Buna flaflmamak gerekiyor çünkü Fincede 76