İÇİNDEKiLER. Önsöz...,... v BÖLÜM I. TOKSiKOLOJi'YE GiRiŞ

Transkript

1 İÇİNDEKiLER Önsöz...,... v BÖLÜM I TOKSiKOLOJi'YE GiRiŞ Toksikoloji de Temel Kavramlar...2 Toksikoloji'nin alt birimleri...2 Zehir ve Toksik madde...4 İstenmeyen etki ve toksik etki...6 Toksisite mekanizmaları...11 Toksik etkilerin modülasyonu...12 Zehirlenmeler...14 Toksik Maddelerin Etkileşimleri...27 Farmakodinamik etkileşimler...27 Farmakokinetik etkileşimler...27 Toksik ilaç etkileşiminde rol oynayan faktörler...28 Zehirlerin Organizmaya Giriş Yolları ve Toksikokinetik Giriş yolları ve maruz kalma şekillerine göre alınacak önlemler Zehirlerin absorbsiyonu Zehirlerin vücutta dağılımı Toksik etkilerin azalması ve metabolizasyon Zehirlerin vücuttan atılması BÖLÜM II AKUT ZEHiRLENMELERDE TANI VE TEDAVi Zehirlenmelerde Hastaya Yaklaşım ve Tedavi Genel değerlendirme vii

2 Zehirlenme Öyküsü Anamnez Klinik muayene ve tanı Semptomik tedavi Boşaltma ve arındırma yöntemleri Spesifik tedavi (Antidotlar ve şelatörler) Analitik Toksikoloji Örnek alınması izolasyon (ayırma) yöntemleri Toksikoloji'de ayırım ve analiz yöntemleri Akut zehirlenmelerin değerlendirilmesinde analitik olmayan bazı toksikolojik yöntemler Laboratuvar sonuçlarının geçerliliğinde başlıca kriterler Kadavra Toksikolojik Analiz Örnek alma yöntemi ve makroskobik bulgular Toksikolojik analiz için kadavradan alınan örnekler BÖLÜM III ZEHiRLENME BELiRTiLERi VE MEKANiZMALARI 7. Zehirlenmelerde ortaya çıkan başlıca belirtiler ve oluş mekanizmaları Hipoksi ve Hipoksemi Kardiyovasküler sistem Hematolojik sistem Karaciğer Böbrek Nörolojik sistem Akciğer Cilt Göz Kemik Immun sistem ı viii

3 BÖLÜM IV ÇOCUK, YAŞLI VE GEBELERDE ZEHiRLENMELER Çocuk, Yaşlı ve Gebelerde Zehirlenmeler Çocuklarda zehirlenmeler Yaşlılarda zehirlenmeler Gebelikte toksik etki BÖLÜM V BAĞIMLlLlK YAPıCı MADDELER VE ilaç KÖTÜ KULLANIMI Madde Bağımlılığı (Toksikomani) Psişik bağımlılık Fiziksel bağımlılık Tolerans Bağımlılık mekanizması Çapraz bağımlılık Bağımlılık tedavisi mlılığı Doping ve Doping Maddeleriyle Zehirlenmeler Tanım ve tarihçe Doping kullanılmasını hazırlayıeı faktörler Doping maddeleri Etil Alkol (Etanol) Fiziko-Kimyasal özellikleri Toksikokinetik Zehirlenmelerin etiyolojisi Zehirlenme belirtileri Kronik alkolizm (Alkol bağımlılığı) Metil Alkol (Metanol) T oksikokinetik Toksik etki mekanizması Zehirlenme belirtileri Metil alkol zehirlenmelerinin tedavisi ix

4 13. Etilen Glikol Toksikokinetik Toksik etki mekanizmasl Zehirlenme etiyolojisi ve belirtileri Zehirlenmelerin tedavisi Analitik toksikoloji Opioidler ve Diğer Narkotik Analjezikler Genel özellikleri ve etkileri T oksikokinetik Akut zehirlenme ve kesilme belirtileri Akut zehirlenmelerin tedavisi Hipno-Sedatifler Barbitüratlar barbitürat olmayan hipnotikler BÖLÜM VI İLAÇLARLA ZEHiRLENMELER 16. Psikoterapötik ve Antikolinerjik ilaçlar Nöroleptikler Antidepresanlar Antikolinerjik ilaçlar Antiepileptik ilaçlar Tedavide kullanılan başlıca antiepileptikler Santral Uyarıcılar Amfetaminler ve santral anoreksijenik ilaçlar Ekstazi Kokain Kafur Konvülsan maddeler Esrar Teofilin ve diğer ksantinler Anksiyolitikler...3O Benzodiazepinler Meprobamat x

5 20. Narkotik Olmayan Analjeziklerle Zehirlenmeler Salisilatlar Pirazolon türevieri...., indometasin ve Fenasetin türevleri Parasetamol Anestezi kler Lokal anestezikler Genel anestezikler Kard iyovasküler ilaçlarla Zeh irlenmeler Dijitalikler Nitritler Adrenerjik reseptör blokörleri Antikoagülanlar Verapamil Kemoterapötik ilaçlarla Zehirlen me ler Antiseptik ve Dezenfektanlar Antitüberküloz ilaçlar Antimalaryal ilaçlar Antiprotozoal ilaçlar Antihelmintik ilaçlar.., Sülfonamidler ve Trimetoprim Antibiyotikler Antikanser ilaçlar Aşı ve Serumlar BÖLÜM VII EVSEL VE ÇEVRESEL MADDELERLE ZEHiRLENMELER 24. Evsel Temizlik Ürünleriyle Zehirlenmeler Deterjanlar Kostik etkili evsel ürünler Aldehit ve eterler Esterler Kozmetikler Ev ve işyerlerindeki tozlar xi

6 25. Gıda Zehirlenmeleri Botulizm Bakteriyel gıda zehirlenmeleri Besinlerdeki toksik riskler Kafeinli gıdalarla zehirlenmeler Andromedotoksin (Deli bal) zehirlenmesi Gıda alerjileri ve intoleransı Aşırı beslenme belirtileri Gıdalardaki ilaç ve kimyasal madde kalıntılarının insan sağlığına zararları Çevre Kirleticilerle Zehirlenmeler Çevre kirlenmesi Suların kirlenmesi Toprak kirlenmesi Hava kirlenmesi Çevre kirlenmesinde rol oynayan diğer toksik maddeler BÖLÜM VIII ENDÜSTRiYEL MADDELERLE ZEHiRLENMELER 27. Petrol Türevi Aromatik Hidrokarbonlar Benzen Toluen ve Ksilen Trimetil-Benzenler Naftalen ve diğer polisiklik aromatik hidrokarbonlar Stiren..." Karbonmonoksid Etkiler ve akut zehirlenme belirtileri Tedavi Karbonmonoksid zehirlenmelerinde tanı Klorlu Bileşikler Klorlu solventler Klorlu gazlar Kostik Maddeler Asitlerle zehirlenmeler Asitler dışındaki diğer kostik maddelerle zehirlenmeler xii

7 Arsenik Fiziko-kimyasal özellikleri ve kullanılışları Arsenik zehirlenmeleri Tedavi Analitik toksikoloji Siyanürler Siyanhidrik asit ve diğer siyanür bileşikleri Toksikokinetik Etki mekanizması ve toksik belirtiler Tedavi..., Analitik toksikoloji Kurşun Kurşun ve türevieri Toksikokinetik Toksik etkinin mekanizması Zehirlenmelerin etiyolojisi Zehirlenmelerin tedavisi Analitik toksikoloji Civa Fiziko-kimyasal özellikleri Metalik civa Inorganik civa tuzları Organik civa bileşikleri Toksikokinetik Toksisite Akut zehirlenme bulguları Tedavi Korunma Analitik toksikoloji Kadmiyum Genel özellikleri ve toksikokinetik Zehirlenme mekanizması be belirtileri Tedavi-Korunma Analitik toksikoloji Bizmut Toksisite Tedavi Analitik toksikoloji xiii

8 37. D iğer metaller Alüminyum ve tuzları Antimon Altın Bakır Berilyum Bor Çinko Demir Kalay Kobalt Krom Magnezyum Manganez Molibden Nikel Platin Selenyum Silisyum BÖLÜM ix HAYVANSAL KAYNAKLI ZEHiRLER 38. Hayvanlarla Zehirlenmeler Zehirli yılanlar Artropodlar Zehirli su hayvanları BÖLÜM X BiTKiSEL KAYNAKLI ZEHiRLER 39. Bitkilerle Zehirlenmeler Tarihçe ve genel bilgiler Toksik bitkiler xiv

9 39.3 Zehirli mantarlar Bitkisel toksinler Analitik toksikoloji BÖLÜM XI TARIMDA KULLANILAN TOKSiK MADDELER 40. Pestisidlerle Zehirlenmeler Pestisidler ve genel özellikleri Organik fosforlu (Organofosfor) insektisidler Karbamatlar Organik klorlu (Organoklor) insektisidler Bitkiselorganik insektisidler Rodentisidler Tütsü insektisidler Fungusidler Molluskisidler Herbisidler EK-I " BAZI TOKSiK MADDELERiN İŞ YERLERi HAVASINDAKi SINIR DEĞERLERi EK-II FDA GEBELERDE ilaç KATEGORiLERi DiziN