I. Sabit Kaynaklar, bunlar ısınma ve üretim amaçlı faaliyetlerin yapıldı ı yerlerdir.

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "I. Sabit Kaynaklar, bunlar ısınma ve üretim amaçlı faaliyetlerin yapıldı ı yerlerdir."

Ece Derici
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 G R Havanın gerek insan sa lı ına, gerekse do aya zarar verici duruma gelmesi, kirletici denen unsurların fazlala masıyla olur. Kirleticiler, belirli bir kaynaktan atmosfere bırakılan birinci derecede kirleticiler ve atmosferdeki kimyasal reaksiyonlar sonucu olu an ikinci derecede kirleticiler olarak ikiye ayrılır. Bu kirleticilerin, havada belirli ölçülerin üstüne çıkması halinde hava kirlili i olu maktadır. Hava kirlili i, atmosferde toz, gaz, duman, koku, su buharı eklinde bulunabilecek olan kirleticilerin insan ve di er canlılar ile e yaya zarar verici miktara yükselmesi olarak tanımlanabilir. nsan faaliyetleri sonucunda olu an yapay kirlilik kaynakları iki ekilde sınıflandırılır. I. Sabit Kaynaklar, bunlar ısınma ve üretim amaçlı faaliyetlerin yapıldı ı yerlerdir. II. Hareketli Kaynaklar, ise ta ımacılık amacı ile kullanılan araçlardır. Türkiye deki hava kirlili inin iki temel nedeni, hemen hemen di er çevre sorunlarında da görüldü ü gibi plansız kentle me ve sanayile medir. Hızlı nüfus artı ına ko ut olarak, büyük kentlerde nüfusun yo unla ması, yo unlu un kirlenmeyi arttırması, kentle me ve sanayile mede hatalı yer seçimleri de bu geli meyi hızlandırıcı rol oynamı lardır. Hava Kirlili inin Kontrolü Yönetmeli i nce belirlenen esaslar çerçevesinde ülkemizde hava kalite endeksinin belirli bir de erin üstünde olması çevre kirlili i standardını belirlemi tir. Bu de erler içinde ölçüm yapan ve hava kirlili inin olu tu u bölgeyi ve bu kirlili inin nedenini tespit eden çe itli istasyonlar bulunmasına ra men bu kirlili in kayna ı tespit edilemedi i için yönetmeli in uygulanmasında pek çok aksaklık meydana gelmektedir. Yönetmeli in aksamasındaki en önemli etken filtre kullanımı konusunda ya anan sorundur. Ülkemizde de tüm dünyada oldu u gibi hava kirlili inin temel sebeplerinden biri önlenebilir ya da kontrol altına alınabilir gaz salınımlarıdır.(fabrika bacaları gibi) Projede sabit kaynaklardan biri olan fabrikalara yönelmemizin sebebi ise ya adı ımız bölgede bu problemle kar ı kar ıya olmamız ve bir fabrika bacasının yakla ık bin tane ev bacasının çıkardı ı kirleticiye e de er kirletici çıkarmasıdır ki bu da azımsanamayacak bir miktardır. 1

Bu kirleticilerin, havada belirli ölçülerin üstüne çıkması halinde hava kirlili i olu maktadır.

2 Tüm bu bilgilerden yola çıkarak ilk önce bölgede ya anan rahatsızlıklara çözüm bulmak amacıyla birinci dereceden kirleticilerin sebep oldu u hava kirlili inin kayna ının yerini saptamak ve böylece kontrol altına alınmasını kolayla tırmak için bu proje üzerinde yo unla tık. Bu sorunu çözmek, ülkemizde bize çözüm yöntemini yaygınla tırarak kullanımını sa lama önerisini sunmamızı sa layacaktır. Bu çalı malar Türkiye nin Dünya da atmosfere en çok zehirli gaz salan 13. ülke olması gerçe ini de i tirmemize yardım edecektir. 2

3 AMAÇ Bu proje amacım, ya adı ımız kentte evimizin ve okulumuzun bulundu u bölgedeki hava kirlili ini önlemek için, bu bölgedeki kirleticilerin endüstri tesislerinin bacalarından salınan zehirli gazların- kayna ını tasarladı ım sistemle tespit edip bir kirlilik haritası elde etmektir. 3

endüstri tesislerinin bacalarından salınan zehirli gazların- kayna ını

4 HEDEFLER 1. Hareketli laser kayna ı ve fotodiyotları kullanarak sistemi olu turulması. 2. Tasarlanan ve uygulaması yapılan Hava Kirlili i Kontrol Sisteminde, model üzerinde ayrılan bölgelerde temiz ve kirli hava için fotodiyota ba lı voltmetrelerden ölçüm alınması. 3. Bölgelerde ölçülen de erleri okuyup olu turulacak kirlilik haritasından kayna ın yerini tespit edilmesi. 4

bölgelerde temiz ve kirli hava için fotodiyota ba lı voltmetrelerden ölçüm alınması. 3.

5 MATERYAL ve YÖNTEM Düzenek için gereken malzemeler ve cihazlar: 8 adet fotodiyot, 1 adet Lazer kayna ı (Ye il lazer, 532nm dalga boylu), Lazer kayna ını döndüren düzenek (motor, ayna ve prizma), PC Fotodiyot Sanayi bölgesi ekil 1. Tasarlanan sistemin gösterimi Resim 1. Lazer kayna ı fotodiyot Yukarıdaki hava kirlili i kontrol sistemi bölgenin ortasında 360 dönen lazer kayna ı ve bu kaynaktan aldı ı de erleri ölçen, bölgenin çevresinde kirletici kaynaklara göre yerle tirilmi 8 fotodiyottan olu maktadır. Kirlilik oldu unda ı ı ı algılayamayan fotodiyotun gerilim de erleri dü mektedir. Fotodiyotlardan ölçülen gerilim de erleri ile kirlilik haritası çıkarılmı tır. Sanayi bölgesinde bulunan kontrol sistemi (Fotodiyotlarla ölçüm alınması) PC Kirlilik haritası (Kirletici tespiti) ema 1. lem Basamakları 5

Lazer kayna ı fotodiyot Yukarıdaki hava kirlili i kontrol sistemi bölgenin ortasında 360 dönen lazer kayna ı ve bu kaynaktan aldı ı de erleri ölçen, bölgenin çevresinde kirletici kaynaklara göre

6 Resim 1. HKKS modeli 6

7 ÖLÇÜMLER Tasarlanan proje düzene i kurulmu tur. 1. ölçümde 4. bölgede, 2. ölçümde ise 6.bölgede kirlilik yaratılmı tır. Her bir fotodiyotttan gerilim (voltaj) de erleri ölçülmü tür. Alınan ölçüm de erleri arasındaki fark baz alınarak kirlilik haritası çizilmi tir. 1.ölçüm sonuçları FOTOD YOTLAR GER L M (V) FARK (Ölçülen de er- en küçük de er) 1 5,29 1,19 2 5,12 1,81 3 4,82 0,72 4 4, ,82 0,72 6 5,24 1,14 7 5, ,32 1,22 Tablo 1. Fotodiyotlarda ölçülen gerilim de erleri Grafik 1. Kirlilik haritası 7

Alınan ölçüm de erleri arasındaki fark baz alınarak kirlilik haritası çizilmi tir. 1.

8 2.ölçüm sonuçları FOTOD YOTLAR GER L M (V) FARK (Ölçülen de er- en küçük de er) 1 4,94 1,19 2 4,57 0,82 3 4,5 0,75 4 4,76 1,01 5 4,15 0,4 6 3, ,25 0,5 8 4,86 1,11 Tablo 2. Fotodiyotlarda ölçülen gerilim de erleri Grafik 2. Kirlilik haritası 8

1,01 5 4,15 0,4 6 3,75 0 7 4,25 0,5 8 4,86 1,11 Tablo 2.

9 SONUÇ VE TARTI MA Kirlilik haritası üzerinde kirletici fabrika bacaları tespit edilmi tir. Bu yöntemle elde edilen sonuç ile düzenekte bizim kirleticimizin bulundu u yer örtü mü tür. Bu da projede kullanılan yöntemi do rulamı tır. Sistem, maliyeti ve harcanan enerjisi dü ük bir sistem oldu u için sanayi bölgelerine kurulabilir ve tüm sanayi bölgeleri bir merkezden her an kontrol edilebilir. Hava ko ulları de i ti inde, bölgede ayrılan 8 alan içinde tüm ko ullar aynı anda de i ece i için fotodiyotlarda ölçülen voltaj de erleri aynı oranda artıp azalacaktır. Bu da voltaj de erlerini de i tirmesine ra men de erler arasındaki fark baz alınarak çizilen kirlilik haritasını etkilemeyecektir. Geli tirilen bu sistemin, uzaktan bir sorun gibi gözükmeyen fakat özellikle kentte ya ayan insanların ya am kalitesini ciddi bir ekilde etkileyen, sa lık sorunları yaratan hava kirlili ine çözüm getirece ine inanıyorum. 9

Sistem, maliyeti ve harcanan enerjisi dü ük bir sistem oldu u için sanayi bölgelerine kurulabilir ve tüm sanayi bölgeleri bir merkezden her an kontrol edilebilir.

10 KAYNAKÇA 1. Erna, H. (1999) Pratik Elektrik ve Uygulamaları ile Elektroteknik, stanbul: nkilap Kitapevi 2. Çevre Mühendisleri Odası Kongreleri Bildiri Kitapları( ) 3. Prof. Dr. Tayfun DALBASTI, Ege Üniversitesi Nöro iruji Bölümü 10

Benzer belgeler

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ Savaş AYBERK, Bilge ALYÜZ*, Şenay ÇETİN Kocaeli Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü, Kocaeli *İletişim kurulacak yazar bilge.alyuz@kou.edu.tr, Tel: 262