Mart Ayı Enflasyon Gelişmeleri

Transkript

1 Mart Ayı Enflasyon Gelişmeleri Stratejik Düşünce Enstitüsü (SDE) Ekonomi Koordinatörlüğü olarak 2014 yılı Mart ayı Fiyat Gelişmeleri Analizimizi sizlere sunuyoruz. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 3 Nisan Perşembe günü açıklanan aylık fiyat gelişmeleri verilerine göre Mart ayına ait aylık ve yıllık Tüketici Fiyat Endeksi () artış oranları beklentilerin üzerinde karşımıza çıkarken yıllık Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi nde () bir önceki aya kıyasla sınırlı bir gerileme gözlenmektedir MART Tüketici Fiyat Endeksi ve Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi Değişimleri Tablosu (%) 12 Aylık Ortalam alara Önceki Yılın Aralık Ayına 12 Aylık Ortalam alara Yİ- ÜFE Önceki Yılın Aralık Ayına ÖKTG- H ÖKTG- H ÖKTG-I ÖKTG-I 1,13 8,39 7,70 3,57 0,74 12,3 1 6,95 5,52 1,25 9,52 1,20 9,32 de yıllık enflasyon oranı %7,89 ten %8,39 a ciddi denebilecek bir artışla son 8 ayın en yüksek seviyesinde karşımıza çıkarken aylık olarak piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşmiştir. Çekirdek enflasyon rakamları daha önceki aylarda yaşanan artış trendinin üzerinde ve son yılların en yüksek seviyelerinde karşımıza çıkmıştır. deki etkenlere göz attığımızda özellikle işlenmemiş gıda fiyatlarındaki yükseliş ile gıda ve alkolsüz içecekler grubu, beklenenden erken gerçekleşen ve mevsimsel fiyat artışları yaşanan giyim ve ayakkabı grubu, döviz kuru ve vergi düzenlemeleri nedeniyle otomobil ve yine döviz kuru etkisiyle ev eşyası fiyatları enflasyondaki yükselişe etki etmiştir. Çekirdek enflasyon rakamlarında döviz kuru etkisiyle yüksek düzeyde bir yükseliş gözlenmektedir ve bu durum ileriki dönem için yukarı yönlü enflasyon sinyali vermeye devam etmektedir. rakamlarını incelediğimizde yıllık olarak önceki aya göre sınırlı bir gerileme yaşanmış olsa da karşımıza yine hayli yüksek bir oranla çıkmıştır. Döviz kurundaki geçişkenliğin etkisi halen sürmektedir. Gıda, tekstil, elektronik ürünler ve motorlu taşıt fiyatlarındaki artış yi yukarı yönlü etkileyen temel faktörlerdir. 1

2 2

3 TÜKETİCİ FİYAT ENDEKSİ () ve YURT İÇİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ () MART Ayı ve Alt Kalemler (%) Ağırlık Aylık Yıllık Aylık Yıllık 100 0,66 7,29 1,13 8,39 Gıda ve Alkolsüz İçecekler 24,45 2,04 8,10 2,10 10,12 Alkollü İçecekler ve Tütün 5,29 0,00 16,31-0,02 3,10 Giyim ve Ayakkabı 7,17 0,86 6,44 2,49 7,30 Konut 16,41 0,23 9,84 0,23 4,84 Ev Eşyası 7,52 0,09 4,49 0,90 7,64 Sağlık 2,44 0,48 2,03 0,85 7,02 Ulaştırma 15,54-0,05 4,03 0,88 13,74 Haberleşme 4,70 0,02 6,64 0,27 0,88 Eğlence ve Kültür 3,36 0,33 1,17 0,68 7,97 Eğitim 2,26 0,09 5,12 0,19 9,98 Lokanta ve Oteller 6,58 0,62 9,40 1,33 12,51 Çeşitli Mal ve Hizmetler 4,28 0,29 7,57 1,20 5,27, TCMB de alt gruplar incelendiğinde en yüksek artış aylık olarak giyim ve ayakkabı grubunda, yıllık olarak en yüksek artış ulaştırma grubunda gözlenirken aylık olarak tek düşüş alkollü içecekler ve tütün grubunda, yıllık olarak en az artış yine haberleşme grubunda gözlenmiştir. Geçmiş verileri incelediğimizde gıda, ev eşyası, ulaştırma grupları ileriye yönelik enflasyon sinyali vermektedir. Şubat ayında aylık olarak fiyatı en çok artan ürün %29,01 ile karnabahar olurken fiyatı en çok düşen ürün %6,46 ile salatalık olmuştur. En yüksek fiyat artışı yıllık olarak TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) bölgesinde yaşanırken aylık olarak TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesinde yaşanmıştır. Mart ayında de yer alan 432 maddeden; 49 maddenin ortalama fiyatlarında değişim görülmezken, 297 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 86 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleştiği belirtilmiştir. MART Ayı ve Alt Kalemler (%) Ağırlık Aylık Yıllık Aylık Yıllık 100 0,81 2,30 0,74 12,31 Madencilik ve Taşocakçılığı 3,97 0,61 8,63-0,10 13,73 İmalat 85,93 0,90 2,08 1,03 13,16 Elektrik, Gaz Üretimi ve Dağıtımı 9,31 1,98 15,09-1,69 1,12 Su Temini 0,79 0,39 11,04 0,56 9,00, TCMB 3

4 de, sektörler incelendiğinde aylık değişimlere göre en yüksek düşüş elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı sektöründe gözlenirken yıllık olarak hiçbir sektörde düşüş yaşanmamıştır. Yine sektörel bakış açısıyla en yüksek artış aylık olarak imalat sektöründe gözlenirken alt sektörlerde ise aylık olarak en yüksek artış deri ve ilgili ürünler sektöründe gerçekleşmiştir. Ana Sanayi Grupları (MIGs) sınıflandırmasına göre endeksteki en yüksek artış aylık olarak dayanıklı tüketim mallarında ve yıllık olarak sermaye mallarında gözlenirken tek düşüş aylık olarak enerji kaleminde gerçekleşmiştir. Sonuç ve Beklentiler TCMB nin enflasyon hedefi %5; 2014 için enflasyon tahmini %6,6; 2015 için enflasyon tahmini %5,0 dır. Mart ayı TCMB Beklenti Anketinde Mart ayı için beklenti aylık %0,65; Nisan ayı için beklenti aylık %0,78; Mayıs ayı için beklenti aylık %0,59; 2014 yılı için beklenti %7,98; 1 yıl sonrası için beklenti %7,31; 2 yıl sonrası için beklenti %6,62 dir. Kaynak: TCMB TCMB Enflasyon Hedefi ve Tahmini Tablosu (%) 2014 HEDEFİ TAHMİNİ 2015 TAHMİNİ 2014 Enflasyon Raporu I 5,0 6,6 5,0 Orta Vadeli Program a Yılsonu ve GSYH Deflatörü Değişimleri Tablosu (%) ,3 5,0 5,0 GSYH Deflatörü 6,0 5,0 5,3 Kaynak: BUMKO Önümüzdeki dönemde Haziran ayına kadar enflasyonda yukarı yönlü hareket beklenmektedir. Giyim ve ayakkabı grubunda mevsimsel etkiler ile fiyat artışları, kuraklık ve son zamanlarda yaşanan don olayları nedeniyle gıda fiyat artışları yanında döviz kurundaki iyileşme, petrol fiyatlarındaki seyir ilerleyen dönemde enflasyon üzerinde etkili olacak faktörlerdir. Ayrıca Merkez Bankası nın 24 Nisan da gerçekleştirilecek olan Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında alınacak kararlar ile ilgili olarak para politikası duruşunu korumasını beklemekteyiz. Yıl sonuna dair enflasyon tahminine ulaşabilmek ise şu an için riskli gözükmektedir. Ek Bilgiler: 1) Şubat Ayı Tarım Ürünleri Fiyat Endeksi (Tarım ÜFE): TÜİK tarafından 14 Mart tarihinde açıklanan Şubat ayı verilerine göre Tarım ÜFE aylık olarak %1,07 azalırken yıllık olarak %9,52, 12 aylık ortalamalara göre %1,74 ve bir önceki yılın Aralık ayına göre %1,67 artış göstermiştir. Sektörlerdeki değişime bakıldığında aylık olarak tarım ve avcılık ürünlerinde %1,49 oranında azalış, ormancılık 4

5 ürünlerinde %13,07 oranında artış, balıkçılıkta %0,37 oranında artış olarak karşımıza çıkarken yıllık olarak tarım ve avcılık ürünlerinde %9,53 oranında artış, ormancılık ürünlerinde %11,83 oranında artış, balıkçılıkta %4,95 oranında artış şeklinde karşımıza çıkmıştır. Alt gruplara baktığımızda aylık olarak en yüksek artış canlı hayvanlar ve hayvansal ürünler ana grubunda gözlenirken alt tarım gruplarındaki aylık olarak en yüksek artış turunçgillerde gerçekleşmiştir. 2) Şubat Ayı Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE): TÜİK tarafından 20 Mart tarihinde açıklanan Şubat ayı verilerine göre YD-ÜFE aylık olarak %0,07, yıllık olarak %21,99, 12 aylık ortalamalara göre %10,25 ve bir önceki yılın Aralık ayına göre %5,80 artış göstermiştir. Sektörlerdeki değişim ise aylık olarak madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %0,47 oranında azalış, imalat sanayi sektöründe %0,08 oranında artış olarak karşımıza çıkarken yıllık olarak madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %18,34 oranında artış, imalat sanayi sektöründe %22,05 oranında artış şeklinde karşımıza çıkmıştır. Alt sektörlere bakıldığında aylık olarak en yüksek artış diğer mamul eşyalar sektöründe gözlenmiştir. Ana Sanayi Grupları sınıflamasına bakıldığında ise Şubat ayındaki aylık en fazla artış dayanıklı tüketim mallarında gözlenirken yıllık olarak en fazla artış dayanıksız tüketim mallarında gözlenmiştir. Kaynaklar: Göktuğ Şahin SDE Ekonomi Koordinatörlüğü 5