MERKANTİLİZM-FİZYOKRASİ. Doç.Dr.Dilek Seymen

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MERKANTİLİZM-FİZYOKRASİ. Doç.Dr.Dilek Seymen"

Gizem Akgül
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 MERKANTİLİZM-FİZYOKRASİ Doç.Dr.Dilek Seymen

2 Merkantilizm Ortaçağ Sonrası- Sanayi devrimine kadar İlk İktisat Doktrini ve Politikası (Ticari Kapitalizm) Ortam: Feodalizmin yıkılışı ve milli devletlerin kuruluşu Coğrafi Keşifler ve yeni buluşlar, Avrupa ticaretinin gelişmesi Güçlü devletlerin kurulması yönünde merkantilistlerin görüşleri: -Tüccarın çıkarı ile ulusal çıkarlar çakışmaktadır; Ticari Merkantilizm, ticari kapitalizm -Güçlü nüfus; güçlü donanma, sanayi (imalat) için ucuz emek, nüfus artışı -Para (altın ve gümüş); mevcut rezervlerin artırılması, ihracat yoluyla altın arzı artışı, sömürgecilik -Aktif ticaret bilançosu; ihracat desteklenmeli, ithalat kısıtlanmalı -Devlet müdahalesi, iktisadi milliyetçiliğin temelleri -İmalat sanayiinin gelişimine destek, tarım ihmal edilmiştir.

3 Thomas Mun ( ) A Discourse of Trade from England unto the East Indies (1621) (İngiltere'den Doğu Hindistan'a Olan Ticaret Üzerine) Mun, ilk kitabı olan İngiltere'den Doğu Hindistan'a Olan Ticaret Üzerine adlı kitabında, Hindistan'dan ithal edilmiş olan madenlerin, ucuz fiyatlarla alınıp daha sonra işlenerek yüksek fiyattan Hindistan'a ihraç edilmesi ile İngiltere'ye ithal edilen madenden daha fazla değerli madenin ihraç yolu ile girdiğini ortaya koyar. Mun, ölümünün ardından oğlu John Mun tarafından yayımlanan England's Treasure by Foreign Trade (1630), (Dış Ticaret Yoluyla İngiltere'nin Zenginliği) adlı kitabıyla tanınır.

4 Merkantilizme Yöneltilen Eleştiriler; Aktif ticaret bilançosu görüşündeki çelişkiler: ülkede üretim ve tüketim malları kıt iken, altın ve gümüş bolluğu, enflasyon (J.Bodin), ithalata getirilen aşırı kısıtlamalar, Tarım ihmal edilmiştir (sanayinin hammaddesi) Sanayileşme ve aktif ticaret bilançosu çelişkisi: Sanayileşme ve aktif ticaret bilançosu çelişkisi: sanayileşme belli ölçüde yatırım malı ithalatını zorunlu kılmakta

5 Fizyokrasi Merkantilizme tepki olarak doğmuştur. İnsan tabiatın bir parçasıdır ve tabiat kanunları onun için de geçerlidir, Servetin kaynağı toprak ve tarımsal üretimdir, Net hasılayı yaratan tek faaliyet tarımdır, Toplum üç sınıfa ayrılır: toprak sahipleri, sanayici ve tüccarlar, çiftçiler iler Tek vergi politikası uygulanmalıdır, Diş ticaretin başlıca görevi tarım ürünlerine dış alemde yeni mahreçler bulmak ve bunların ihracatını arttırmaktır, Ülkeye avantaj kazandıran sanayi malları ihracatı değil, tarım ürünlerinin ihracatıdır. Bu nedenle tarım ürünlerinin satışını sınırlayan engeller kaldırılmalıdır. Ticaretin amacı tarımsal fiyatları düşürmek değil, yükseltmek olmalıdır.

6 François Quesnay ( ), Tableau Economiqque (1758) 1752, 15. Kral Louis 'in hekimi. Quesnay, Wersailles şatosunda kendisine ayrılan dairede Diderot, Turgot, Mirabeau markisi, Dupont de nemours, Lemercier de La Riviére gibi iktisat sorunlarıyla ilgilenen ve ilerde fizyokrat grubunu oluşturacak olan saray çevresi kişilerini bir araya getirdi. Toplum konusunda genel bir kuram ileri süren ve biri felsefi ("doğal düzen") öbürü iktisadi ("katışıksız ürün") nitelikli iki temel kavrama dayanan fizyokrasinin ya da fizyokratlar okulunun kurucusu Quesnay, öğretisini, Diderot'un Ansiklopedisi'ne yazdığı iki maddeyle ("çiftçi" (1756) ve "tahıl" (1757) ) ortaya koydu. 1758'de doğal iktisat yasaları görüşünü biçimlendirdiği temel yapıtı İktisadi Tablo yu yayınladı.

7 Fizyokrasiye yöneltilen eleştiriler; Zamana ve mekana bağlı olmayan evrensel iktisat kanunları geliştirmeye uğraşmışlardır, Üretimi net hasıla yaratmak olarak tanımlamışlardır. İktisat politikalarında aşırı liberal davranmışlardır, Tek vergi politikası ile devletin masraflarını sadece bir kesimin üzerine yüklemişlerdir.

8 Kaynakça ACAR, Sadık (2000), Uluslararası Reel Ticaret: Teori, Politika, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir. KİBRİTÇİOĞLU, Aykut (1996), Uluslararası (Makro) İktisat Okumalar, Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara. KRUGMAN, Paul, Maurice OBSTFELD ve Marc MELITZ, (2012), International Economics: Theory and Policy, 9/E, Pearson.

Benzer belgeler

ULUSLARARASI İKTİSAT Yrd.Doç.Dr.Dilek Seymen DEÜ.İİBF İktisat Bölümü

ULUSLARARASI İKTİSAT Yrd.Doç.Dr.Dilek Seymen DEÜ.İİBF İktisat Bölümü Dilek Seymen Giriş ve Temel Kavramlar Ülkeler niçin ticaret yaparlar? İktisadın alt bölümleri ve bunlar arasında dış ticaretin yeri