ERGENE NEHRİNDEN VE DİĞER SU KAYNAKLARINDAN SULANAN ÇELTİKLERDEN ELDE EDİLEN PİRİNÇLERDE AĞIR METAL İÇERİKLERİNİN BELİRLENMESİ

Transkript

1 Trakya Univ J Sci, 8(1): 49-53, 2007 ISSN DIC: 222NBET Araştırma Makalesi / Research Article ERGENE NEHRİNDEN VE DİĞER SU KAYNAKLARINDAN SULANAN ÇELTİKLERDEN ELDE EDİLEN PİRİNÇLERDE AĞIR METAL İÇERİKLERİNİN BELİRLENMESİ Necmi BEŞER 1, Aliye KARAHAN 2, Müjdelen ŞENYURT 3, Halil SÜREK 1 1-Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü - EDİRNE 2- Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü ANKARA 3- Çevre ve Orman İl Müdürlüğü EDİRNE Yazışma Adresi Dr. Necmi BEŞER, Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü, P.k: 16 EDİRNE, Tel , Faks , - necmibeser@yahoo.com Alınış: 16 Ocak 2007 Kabul Ediliş: 14 Mayıs 2007 Özet: Bu araştırma 2001 ve 2002 yıllarında Ergene Nehrinden ve diğer su kaynaklarından sulanan çeltiklerden elde edilen pirinçlerde ağır metal içeriklerini belirlemek için yapılmıştır. Araştırma ile değişik kaynaklardan sulanarak üretilen çeltiklerin, pirinç ve kargo pirinç tanelerinde Pb, Cd, Cu ve Cr analizleri yapılmıştır. 30 beyaz pirinç örneğinde ortalama Pb, Cd, Cu ve Cr içerikleri sırasıyla ± 0.095, ± 0.021, ± ve ± bulunmuştur. Anahtar kelimeler: Ağır metal, çeltik (Oryza sativa L), kargo pirinç, pirinç A Study on Heavy Metal Contents in Milled Rice Obtained from Pady Rice Irrigated with Ergene River and other Water Sources Abstract: This study was carried out to study heavy metal contents of rice irrigated with Ergene river or other water sources in 2001 and Pb, Cd, Cu and Cr contents of polished and brown rice irrigated various water sources were analysed. Mean values of Pb, Cd, Cu and Cr contents of 30 polished rice were found ± 0.095, ± 0.021, ± and ± 0.190, respectively. Key words: Heavy metal, rice (Oryza sativa L), brown rice, polished rice Giriş Çeltik bitkisinde ve pirinçte ağır metal içeriği konusunda daha önce yapılan bazı çalışmalar aşağıda verilmiştir. İthal pirinçlerde ithalat işlemleri sırasında 2001 yılında, Anon. (2001) Türkiye de değişik labaratuarlarda yapılan analizlerde kadmiyum içerikleri > ile arasında ve, kurşun içerikleri > ile 0.34 değerleri arasında bulunurken, 2002 yılında değişik laboratuarlarda yapılan analizlerde ise, Anon. (2002), kadmiyum içerikleri > ile 0.2 arasında, kurşun içerikleri >0.02 ile değerleri arasında bulunmuştur. Maeno, (1977) yaptığıı araştırmada çeltikte ortalama Cd, Cu, Zn, ve Pb içeriklerini sırasıyla 0.08 ± 0.01, 3.9 ± 0.08, 22.5 ± 0.4 ve 0.25 ± 0.2 olarak bulmuşlardır. Kim ve ark. (1980) yaptıkları araştırmada %70 parlatılmış pirincin dış kepek kısmında genellikle Pb, Zn, Ni, Cd ve As en yüksek olduğunu saptamışlardır. Parlatılmış pirinçte Pb, Zn, Ni, Cd ve As içerikleri sırasıyla , , eseri-1.776, eseri ve eseri arasında değerler almıştır. Park, (1981) Endüstriyel sahalara yakın çeltik tarlalarından aldığı çeltiklerin tanelerinde Cu içeriğini 0.38 ile 0.53, Zn içeriğini ile 27.21, Pb içeriğini 0.38 ila 0.53 ve Cd içeriğini ila arasında saptamıştır. Wolnik ve ark, (1985) ABD de 6 üründe yaptıkları araştırmada ortalama Cd değerlerini havuçta 0.028, soğanda 0.011, çeltikte 0.012, ıspanakta ve domateste bulmuşlar, diğer taraftan aynı ürünlerde Pb değerleri ise sırasıyla; 0.009, 0.022, 0.005, 0.007, ve saptanmıştır. Kong. Q.X ve Wang. (1988) kadmiyum içeriği fazla çeltik tanelerinde yaptıkları araştırmada; endospermdeki Cd, Cu, Zn ve Mn içeriklerinin embriyodan daha az olduğu, fakat Fe içeriğinin ise endospermde embriyodan daha fazla olduğunu saptamışlardır. Fazeli. ve ark. (1998) yaptıkları araştırmada çinko hariç, çeltik tanesinde ağır metallerin, çeltiğin kök ve yaprağındaki ağır metal içeriğine göre önemli ölçüde az olduğunu bulmuşlardır. Bitkiler tarafından alınan ağır

2 50 Necmi BEŞER, Aliye KARAHAN, Müjdelen ŞENYURT, Halil SÜREK metallerden Cu, Cr, Co ve Pb nun büyük oranda köklerde, Cd ve Ni lin ise büyük ölçüde yapraklarda ve Zn nin ise daha çok tanede biriktiğini saptamışlardır. Muramoto, (1989) yaptığı saksı denemesinde, çeltikte ağır metal toksitesi sıralamasını Cd > Zn >Pb şeklinde saptamıştır. Toprakta Cd içeriğinin artması ile verimin önemli oranda düştüğünü saptamıştır. Toprakta, Cd içeriği yükseldikçe kök gelişmesi, kök uzunluğu ve kuru madde de azalmalar olmuştur. Zn içeriği arttıkça yalnızca kökte Zn içeriğinde artış olmuş, diğer taraftan toprakta Pb arttıkça çeltikte Pb içeriğinde artış saptamamıştır. Muramoto. ve ark. (1990) Çeltik ve buğdayda saksı denemeleri yapmışlardır. Araştırmada; Cd verim ögeleri ve bitki büyümesini her iki üründe de düşürmüştür. Zn buğdayda verim ve büyümeyi durdururken, Zn çeltikte verimi arttırmıştır. Fakat, daha yüksek Zn değerleri düşürmüştür. Pb buğdayda verim ve büyümeyi düşürmüş fakat çeltikte ve üzerinde verim, sap uzunluğu ve ağırlığını arttırmıştır Cd de yetiştirilen buğdayda, Cd içeriği 141 mg Cd/ kg olurken çeltikte 4.97 mg Cd / kg olmuştur. Schuhmacher. ve ark., (1994) İspanya da çeltik yetiştirilen 5 bölge topraklarında ve buralarda yetiştirilen çeltiklerce yaptıkları Cd, Cr, Cu ve Zn ağır metal analizlerinde bölgeler arasında istatistiki farklılık gözlemlememişlerdir. Avşar ve ark. ( 1995) Atomik Absorbsiyon Spektofotometresi kullanarak Ergene Nehri ile sulanan çeltiklerden elde edilen pirinçlerde, yaptıkları ağır metal analizlerinde herhangi bir kurşun kalıntısına rastlamamışlardır. Arıcı ve ark. (2000) yaptıkları araştırmada Ergene Nehriyle sulanan çeltiklerin pirinçlerinde spektrofotometrik yöntemle ağır metal analizi yapmışlardır. Araştırmada, 34 örnek üzerinde çalışılmış, bu örneklerde Kurşun oranı 0.04 ile 1, Krom oranı 0.80 ile 4.40 ve Bakır oranı 0.20 ile 5.60 arasında bulunmuştur. Türk Gıda Kodeksi açısından değerlendirildiğinde ise, Kurşun için 13 örnek üst sınır kabul edilen 0.3 'ın üzerinde bulunmuştur. Bu araştırma Ergene nehrinden ve diğer su kaynakları ile sulanan çeltiklerden elde edilen pirinçlerde ağır metal içeriklerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Materyal ve Metod Bu araştırmada materyal olarak endüstri ve evsel atıkları ile kirletilmiş Ergene Nehri suları ile sulanan çeltiklerden elde edilen kargo pirinç ve pirinçler materyal olarak kullanılmıştır. Araştırmada ayrıca Ergene Nehri ile sulanmayan alanlardan alınan çeltik örneklerinden yapılan pirinçler ile ithal pirinçlerden alınan örneklerde kontrol olarak deneme materyali içinde yer almıştır. Araştırmada Pehlivanköy altından Ergene Nehrinin Meriç le birleştiği noktaya kadar Ergene Nehri boyunca bu Nehirden sulanan 16 adet farklı çeltik tarlasından olgunlaşma dönemi 16 adet farklı çeltik tanesi örneği alınmıştır. Ergene dışı kaynaklardan sulanan çeltiklerden ise (Meriç Nehri, artezyen, baraj, Hayrabolu deresi) farklı tarlalardan 11 adet çeltik tanesi örneği olgunlaşma dönemi alınmıştır. Ayrıca marketlerden 3 adet ithal pirinç örneği alınmıştır. Çeltik olarak alınan 27 adet (16 Ergene Suyu ile 11 diğer su kaynakları ile sulanan) örnek Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü laboratuarında Olmia marka kavuz soyucu ile önce kargo pirince işlenmiş, daha sonra Olmia Marka pirinç yapma makinasında 105 saniye parlatılarak pirinç yapılmıştır. Elde edilen 27 adet pirinç ve marketlerden alınan 3 adet ithal pirinç toplam 30 pirinç örneğinde ağır metal analizleri yapılmıştır. Ağır metallerin kepekli pirinçle kepeksiz parlatılmış pirinçte farklı olup olmadığını belirlemek amacıyla kavuz soymadan sonra 27 adet örneğin 10 adedinde kargo pirincin bir kısmı ayrılmış, geri kalan kısmı pirince işlenmiş ve bu örneklerde kepekli pirinç ile aynı örnekten yapılan pirinçte ağır metal içerikleri karşılaştırılmıştır. Sonuçlar MSTAT-C istatistik programında analiz edilmiştir. Sonuçlar % 5 güvenirlilik sınırına göre Çizelge 1 ve 2 de verilmiştir 30 pirinç ve 10 adet kargo pirinçte ağır metal analizleri 2 tekrarlamalı olarak ( her tekrar 3 okumanın ortalaması) TUBİTAK MAM da Atomik Absorbsiyon Spektofotometresinde (Perkin Elver marka Aanalayst 700 cihazında, Flame ve Graphit Furnace) aşağıdaki yöntemler kullanılarak yapılmıştır. Kurşun için ; AAS yöntemi (Epa Method 7421, 1986) Kadmiyum için; AAS yöntemi (Epa Method 7131A, 1994) Bakır için; AAS yöntemi (AOAC, 1995) Krom için; AAS yöntemi (AOAC, 1995) kullanılmıştır. Sonuçlar Araştırmada Ergene Nehri havzasından ve diğer yerlerden toplanan 27 çeltik örneğinden yapılan 27 pirinç ve piyasada satılan 3 ithal pirinç olmak üzere toplam 30 pirinç örneği ile 10 kargo pirinç (kepekli pirinç) örneklerinde Kurşun (Pb), Kadmiyum (Cd), Bakır (Cu) ve Krom (Cr) ağır metaller için analizler yapılmıştır. Analiz edilen toplam 30 pirinç örneğinde saptanan ağır metal içerikleri Çizelge 1 de verilmiştir. 30 adet pirinç örneğinde ortalama ağır metal içerikleri Pb, Cd, Cu ve Cr için sırasıyla 0,210 ± 0.110, ± 0.021, 1,558 ± 0,661 mg / kg ve 0,317 ± 0, 190 mg /kg bulunmuştur. 30 pirinç örneğinin ağır metal içerikleri sulama suyu kaynağına göre değerlendirildiğinde ise ( Çizelge 1) en fazla kurşun içeriğine 0,227 ile 3 adet ithal pirinç örneği ortalaması sahip olmuş, bunu 0,218 ile Ergene Nehrinden sulanan 16 adet pirinç örneği ortalaması izlemiş ve son sırayı 0,208 mg/ kg ile diğer su kaynaklarından (Meriç, yer altı suyu v.b) sulanan 11 adet pirinç örneği ortalaması almıştır. Kadmiyum bakımından ise 3 ithal pirinç örneği ortalaması 0,089 ile en yüksek değeri alırken, bunu 0,073 ile diğer su

3 Ergene Nehrinden ve diğer Su Kaynaklarından Sulanan Çeltiklerden Elde Edilen 51 Pirinçlerde Ağır Metal İçeriklerinin Belirlenmesi kaynaklarından sulanan pirinçlerin ortalaması ve 0,66 ile Ergene Nehrinden sulanan pirinçler izlemiştir. Bakır bakımından yine en yüksek değere ile 3 adet ithal pirinç örneği sahip olurken bunu 1,685 ile Ergene Nehrinden sulana pirinçler ve 1,425 ile diğer su kaynaklarından sulanan pirinçler izlemiştir. Krom bakımından ise diğer su kaynaklarından sulanan pirinçlerin ağır metal içerikleri ortalaması 0,330 olurken bunu 0,307 ile Ergene Nehrinden sulanan pirinçler ve 0,190 ile 3 adet ithal pirinç ortalaması sahip olmuştur. Tartışma Kurşun (Pb) içeriği 30 adet beyaz pirinç örnekleri kurşun içeriği yönünden değerlendirildiğinde (Çizelge 1); örnekler arasında kurşun içeriği yönünden istatistiki önemde farklılıklar olduğu görülmüştür. Beyaz pirinç örneklerinde ortalama değer kurşun olurken standart sapması olmuştur. 30 beyaz pirinç örneği içinde 4 tanesinde 0.3 limit değerinin üzerinde bulunmuş bu örneklerin yetiştiği bölge ve kullanılan sulama suyu kaynağı olarak incelendiğinde ise; örneklerin dağılımı sulama suyu kaynağından bağımsız olmuş 3 örnek Ergene nehri ile, 1 örnek de Baraj suyu ile sulanan pirinçler teşkil etmiştir. 30 pirinç örneğinin ortalama ağır metal içerikleri sulama suyu kaynağına göre değerlendirildiğinde ise ( Çizelge 1) en fazla kurşun içeriğine 0,227 ile 3 adet ithal pirinç örneği ortalaması sahip olmuş, bunu 0,218 ile Ergene Nehrinden sulanan pirinçlerin ortalaması izlemiş ve son sırayı 0,208 mg/ kg ile diğer su kaynaklarından (Meriç, yer altı suyu v.b) sulanan pirinçlerin ortalaması almıştır Sınır değerinin üzerinde yer alan örneklerin yetiştirildikleri yer ve sulama suyu bakımından dağılımları incelendiğinde ise ; Ergene nehrinden sulanan pirinçler olarak yoğunlaşmadığı görülmüştür. Analiz edilen örnekler içinde en yüksek kurşun değeri olan değerine baraj suyu ile sulanan 35 numaralı örnek sahip olmuştur.. Ayrıca ithal pirinçlerden alınan 3 numuneden 2 tanesi, 0.2 kurşun değerinin üzerinde 0.3 sınır değerine yakın bulunmuştur. Bu değerler Avşar ve ark (1995) elde değerlerden yüksek fakat Arıcı ve ark (2000) değerlerinden az, Maeno (1977), Park (1981) ve Anon (2001 ve 2002) bulgularına paralellik göstermektedir. Buradan da anlaşıldığı üzere, Ergene Nehrinden sulanan pirinçlerde kurşun içeriği diğer yerlerde yetiştirilen pirinçlerden daha fazla değildir. 10 adet Kargo pirinç örnekleri ve onlardan elde edilen beyaz pirinç örnekleri karşılaştırıldığında ise (Çizelge 2), kargo pirinçler istatistiki olarak beyaz pirinçlerden daha fazla kurşun içeriğine sahip olmuş, bu sonuçta Kim ve ark (1980) bulguları ile parelellik göstermiştir. Kadmiyum (Cd) içeriği 30 adet beyaz pirinç örneği kadmiyum içeriği yönünden değerlendirildiğinde (Çizelge 1); örnekler arasında kadmiyum içeriği bakımından istatistiki önemde farklılıklar olduğu görülmüştür. 30 adet pirinç örneğinde ortalama değer kadmiyum olurken standart sapması olmuştur. Kadmiyum bakımından sulama suyu kaynağına göre değerlendirildiğinde ise; 3 ithal pirinç örneği ortalaması 0,089 ile en yüksek değeri alırken, bunu 0,073 ile diğer su kaynaklarından sulanan pirinçlerin ortalaması ve 0,66 ile Ergene Nehrinden sulanan pirinçler ortalaması izlemiştir On adet kargo pirinç örnekleri ve onlardan elde edilen beyaz pirinç örnekleri karşılaştırıldığında ise (Çizelge 2), beyaz pirinçlerde (0,073 ) istatistiki olarak kargo pirinçlerden (0,063 ) daha fazla kadmiyum içeriğine sahip olduğu saptanmıştır. Ayrıca kadmiyum içeriği ile pirincin kargo veya beyaz pirinç olması arasında etkileşimde önemli bulunmuştur. Bakır (Cu) içeriği 30 adet beyaz pirinç örneği bakır içeriği yönünden değerlendirildiğinde (Çizelge 1); örnekler arasında bakır içeriği yönünden istatistiki önemde farklılıklar olduğu görülmüştür. Beyaz pirinç örneklerinde ortalama değer bakır olurken standart sapması olmuştur. Sulama suyu kaynağı göz önüne alındığında; Bakır bakımından en yüksek ortalama değere ile 3 adet ithal pirinç örneği sahip olurken bunu 1,685 ile Ergene Nehrinden sulana pirinçler ve 1,425 ile diğer su kaynaklarından sulanan pirinçler izlemiştir. Kargo pirinç örnekleri ve onlardan elde edilen beyaz pirinç örnekleri karşılaştırıldığında ise (Çizelge 2), kargo pirinçte istatistiki olarak beyaz pirinçlerden daha fazla bakır içeriğine sahip olmuş, ayrıca bakır içeriği ile pirincin kargo veya beyaz pirinç olması arasında etkileşimde önemli bulunmuştur. Bu sonuçlardan da ergene nehri de dahil olmak üzere Trakya da yetiştirilen ve ithal edilen pirinçlerden alınan numunelerde bakır yönünden kabul edilebilir sınırların üzerinde bir birikim olmadığı görülmüştür. Krom (Cr) içeriği 30 adet beyaz pirinç örneği krom içeriği yönünden değerlendirildiğinde (Çizelge 1); örnekler arasında krom içeriği yönünden istatistiki önemde farklılıklar olduğu görülmüştür. Beyaz pirinç örneklerinde ortalama değer krom olurken standart sapması olmuştur Trakya Univ J Sci, 8(1), 49-53, 2007

4 52 Necmi BEŞER, Aliye KARAHAN, Müjdelen ŞENYURT, Halil SÜREK Sulama suyu kaynağı göz önüne alındığında Krom bakımından diğer su kaynaklarından sulanan pirinçlerin ağır metal içerikleri ortalaması 0,330 olurken bunu 0,307 ile Ergene Nehrinden sulanan pirinçler ve 0,190 ile 3 adet ithal pirinç ortalaması sahip olmuştur (Çizelge 1). Kargo pirinç örnekleri ve onlardan elde edilen beyaz pirinç örnekleri birlikte incelendiğinde ise (Çizelge 2), kargo pirinçler (0,270 ) istatistiki olarak beyaz pirinçlerden ( 0,384 ) daha az krom içeriğine sahip olmuştur. Çizelge pirinç, (27 yerli ve 3 ithal parlatılmış pirinçte) ağır metal içerikleri No Örnek No Örneğin alındığı yer Sulama suyu kaynağı Pb Cd Cu Cr 1 1 Pehlivanköy Yeşilpınar mevkii Ergene 0,404 0,069 0,847 0, Yeniköy- Kumsat Mevkii Ergene 0,167 0,095 1,891 0, Kırcasalih Ergene 0,228 0,073 2,085 0, Uzunköprü- Sazlımalkoç Ergene 0,178 0,083 2,233 0, Pehlivanköy Akarca Köyü Ergene 0,423 0,066 1,296 0, Kadriye Köyü Ergene 0,164 0,057 1,225 0, Kadriye Köyü Ergene 0,273 0,086 2,394 0, Muhacırkadı Köyü Ergene 0,125 0,058 2,766 0, Bayramlı- Demiryolu altı mevkii Ergene 0,220 0,053 2,299 0, Bayramlı- Mandra ovası mevkii Ergene 0,138 0,083 2,580 0, Uzunköprü-Çiftlikköy Ergene 0,164 0,049 0,942 0, Salarlı-Menzirova mevkii Ergene 0,238 0,063 0,784 0, Salarlı- Domuz azmağı mevkii Ergene 0,369 0,104 1,781 0, Yakupbey- Dutluk Alçağı mevkii Ergene 0,149 0,051 0,913 0, Yakupbey- Kocabayır mevkii Ergene 0,185 0,048 1,176 0, Akıncılar köyü-saatağacı Ovası Ergene 0,150 0,058 0,872 0,221 mev Kadriye Köyü Hayrabolu 0,130 0,060 0,962 0,323 dere Höyüklütatar köyü Yer altı suyu 0,278 0,063 1,907 0, Çakmak Köyü Meriç 0,184 0,060 0,509 0, Umurca Köyü Meriç 0,175 0,071 1,035 0, Alibeyköy Meriç 0,081 0,108 1,043 0, Küplü Meriç 0,149 0,093 1,210 0, Balabancık Köyü Meriç 0,131 0,064 1,175 0, Ahırköy Meriç 0,126 0,104 2,443 0, Paşaköy Meriç 0,166 0,049 1,614 0, Yenikarpuzlu baraj 0,467 0,075 0,648 0, Kuzucu Yer altı suyu 0,177 0,073 2,587 0, İthal pirinç-1 bilinmiyor 0,144 0,136 1,436 0, İthal pirinç-2 bilinmiyor 0,292 0,065 2,151 0, İthal pirinç-3 bilinmiyor 0,245 0,066 1,949 0,128 Ortalama Standart sapma E.Ö.F (%5 için) V.K. (%) , Ergene Nehrinden Sulanan pirinçlerin ortalaması 0,218 0,066 1,685 0,307 Trakyada Ergene Nehri dışı (Meriç, baraj, artezyen v.b)sulanan 0,208 0,073 1,425 0,330 pirinçler ortalaması 3 adet ithal pirinç ortalaması 0,227 0,089 1,845 0,190 Çizelge kargo pirinç ve bunlardan yapılan 10 adet parlatılmış pirinçte ağır metal içerikleri No Örnek No Örneğin alındığı yer Sulama suyu kaynağı Pb Cd Cu Cr 1 2 Yeniköy- Kumsat Mevkii Ergene 0,167 0,095 1,891 0, Yeniköy- Kumsat Mevkii (Kargo) Ergene 0,204 0,073 2,672 0, Kırcasalih Ergene 0,228 0,073 2,085 0, Kırcasalih (Kargo ) Ergene 0,241 0,066 2,181 0, Uzunköprü- Sazlımalkoç Ergene 0,178 0,083 2,233 0, Uzunköprü- Sazlımalkoç (Kargo) Ergene 0,109 0,065 2,313 0,123

5 Ergene Nehrinden ve diğer Su Kaynaklarından Sulanan Çeltiklerden Elde Edilen 53 Pirinçlerde Ağır Metal İçeriklerinin Belirlenmesi 7 13 Bayramlı- Mandra ovası mevkii Ergene 0,138 0,083 2,580 0, Bayramlı- Mandra ovası mev. Ergene 0,421 0,073 3,381 0, Salarlı-Menzirova mevkii Ergene 0,238 0,063 0,784 0, Salarlı-Menzirova mevkii Ergene 0,320 0,082 1,038 0, Salarlı- Domuz azmağı mevkii Ergene 0,369 0,104 1,781 0, Salarlı- Domuz azmağı mevkii Ergene 0,108 0,038 1,131 0, Yakupbey- Dutluk Alçağı mevkii Ergene 0,149 0,051 0,913 0, Yakupbey- Dutluk Alçağı mev Ergene 0,128 0,053 0,826 0, Akıncılar köy.- Saatağacı Ovası Ergene 0,150 0,058 0,872 0, Akıncılarköy-Saatağacı Ovası Ergene 0,139 0,055 0,823 0, Paşaköy Meriç 0,166 0,049 1,614 0, Paşaköy Meriç 0,124 0,054 1,348 0, Kuzucu Yer altı suyu 0,177 0,073 2,587 0, Kuzucu Yer altı suyu 0,518 0,075 2,042 0,142 Ortalama Standart sapma V.K. (%) Parlatılmış beyaz pirinçler ortalaması 0,196 0,073 1,734 0,384 Kargo pirinçler ortalaması 0,231 0,063 1,775 0,270 KAYNAKÇA ANONYMOUS. İzmir ve İstanbul İl Kontrol Laboratuarı ile Bursa Gıda Merkez Araştırma Enstitüsü ithal pirinçlerde yapılan ağır metal analizleri ile ilgili laboratuar kayıtları. (2001) ANONYMOUS. İzmir ve İstanbul İl Kontrol Laboratuarı ile Bursa Gıda Merkez Araştırma Enstitüsü ithal pirinçlerde yapılan ağır metal analizleri ile ilgili laboratuar kayıtları (2002) ARICI, M., GÜMÜŞ, T., ATANSAY, F., TURAN, M., KUBAŞ, A., GAYTANCIOĞLU, O. A research On Detertmining of Some Heavy Metals, Aflatoxins And Crop Loses In Rice Irrigated With INdustrial Waste Water In Thrace Region.. International Agroenviron 2000 Simpozyumu. (2002) AVŞAR, F., GÜRBÜZ, M.A., KURŞUN, İ. Ergene Nehrinden Sulanan Çeltiklerde Bazı Mikrobesin Elementi ve Bazı Ağır Metal İçerikleri. Trakya Sanayileşme ve Çevre Sempozyumu III. (1995) FAZELİ, M.S., KHOSRAVAN, F., HOSSİNİ, M., SATHYANARAYON, S., SATİSH, P.N., Enrichment of heavy metals in pady crops irrigated by paper mill effluents near Nanjongud, Mysore District, Kornatoko, India. Environ-geol. Berlin, Germany: Sprinkler verlag Berlin. V.34 (u) p Jun KİM, M.C., SHIM., K.H., CHUNG, D.H., CHO, K.T. Heavy Metal Contents in different bran layers of rice. Journal of The Korean Agricultural Chemical Society. 23:3, (1980) KONG, Q.X., WANG, X. Distribution of heavy metals in endosperm and embryo of cadmium-contaminated rice. Journal of Ecology, (1988) China. 7:4, MAENO, M., WACHI, K., IWAMURA, K., SHIBUYA, S. Heavy metal content of soil and crops on farm land. Bulletin of the Agricultural Research Institute of Kanogawa Prefecture No: 117, 11-21, (1977) MURAMOTO, S. Heavy metal tolerance of rice plants (Oryza sativa L.) to some metal oxides at the critical levels. journal of Environmental Science and Health. Part B, Pesticides, Food contaminants and agricultural wastes, B24:5, (1988) MURAMOTO, S., NISHIZAKI, N., AOYAMA, I. The critical levels and the maximum metal uptake for wheat and rice plants when applying metal oxides to soil. Journal of Environmental Science and Health. Part B, Pesticides, Food Contaminants and Agricultural Wastes, 25:2, , (1990) PARK, S.H. Atomic absorbtion spectrophotometric analysis of heavy metals in unpolished rice grains. Research Reports of Agricultural Science and Technology8:1, (1981) SCHUHMACHER, M., DOMINGO, J.L., LLOBET, J.M., CORBELLA, J. Cadmium, chromium, copper and zinc in rice and rice field soil from southern Catalonia, Spain. Bulletin of Environmental Contemination and Toxicology. 53:1, (1994) WOLNIK, K.A., FRICKE, F.L., CAPOR, S.G., MEYER, M.W., SATZGER, R.D., BONNIN, E., GASTON, C.M. Elements in major raw agricultural crops in the United States. 3. Cadmium, Lead and eleven other elements in carrots, field corn, onions, rice, spinach and tomotoes. Journal of Agricultural and Food Chemistry. (1985) 33:5, Trakya Univ J Sci, 8(1), 49-53, 2007