TULAREMİNİN BULAŞ YOLLARI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TULAREMİNİN BULAŞ YOLLARI"

Duygu Yalçınkaya
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 TULAREMİNİN BULAŞ YOLLARI Doç. Dr. İdris ŞAHİN Düzce Üniversitesi, Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Düzce

2 Francisella tularensis doğada 250 den fazla vertebralı ve vertebrasız canlıda enfeksiyona neden olabilmekle birlikte Sıklıkla küçük kemirgenlerde rastlanmakta Nigrovic LE et al Infect Dis Clin N Am 2008; 22: Morner T et al. Rev Sci Tech 1992; 11:

3 Hastalık döngüsü Karasal döngü Su döngüsü. Nigrovic LE et al. Infect Dis Clin N Am 2008; 22: Morner T et al. Rev Sci Tech 1992; 11:

4 Karasal döngü Yabani tavşanlar, keneler ve bazı sinek türleri F.tularensis için önemli vektörler Nigrovic LE et al Infect Dis Clin N Am 2008; 22: Morner T et al. Rev Sci Tech 1992; 11:

5 Su döngüsü Kunduz Misk sıçanı Diğer sıçan türleri Nigrovic LE et al. Infect Dis Clin N Am 2008; 22: Morner T et al. Rev Sci Tech 1992; 11:

6 İnsan. Bu döngülerde organizma ile temas ederek organizmayı kazanan konak olarak tanımlanmakta Nigrovic LE et al. Infect Dis Clin N Am 2008; 22: Morner T et al. Rev Sci Tech 1992; 11:

7 Risk grubu Avcı Kasap Çiftçi Bahçıvan Veteriner Ahçı Laboratuvar çalışanları

8 Bulaş yolları

9 Enfekte Hayvanlarla Doğrudan Temas

10 Ohara 1925 yılında klasik bir deneyde enfekte tavşan dokusunu gönüllü olan eşinin sol eli üzerine friksiyon yapmıştır. Daha sonra enfekte olan eşinin büyüyen lenf nodlarından yaptığı kültürde F. tularensis i üreterek bakterinin sağlam deriden penetre olabileceğini göstermiştir Ohara H et al. The Japan Medical World 1926; 11:

11 Enfekte hayvanla doğrudan temas tüm dünyada tulareminin kazanılmasında önemli bir bulaş yolu olarak saptanmakta

12 Enfekte hayvanlarla doğrudan temas yolu ile bulaşma sıklıkla avcıların; domuz, kemirgenler ve lagomorflar gibi ölmüş hayvanlarla temaslarında meydana gelmekte Ohara Y et al, FEMS Immunol Med Microbiol 1996; 13: Vaissaire J et al. Med Mal Infect 2005; 35: Stewart SJ et al. FEMS Immunol Med Microbiol 1996; 13: Feldman KA et al. J Am Vet Med Assoc 2003; 222:

13 vektörler

14 Vektörler Karasal döngüde rol alan vektör coğrafik bölgelere göre farklılık göstermekte Olsufiev NG et al. J Hyg Epidemiol Microbiol Immunol 1959; 3: Broekhuijsen M et al. J Clin Microbiol 2003; 41:

15 Kuzey Amerika ve Orta Avrupa da farklı kene türlerinin Francisella tularensis i taşıdığı gösterilmiş Broekhuijsen M et al. J Clin Microbiol 2003; 41:

16 Kene Özellikle amerikan köpek kenesi Dermacentor variabilis Diğer dermacentor lar Amblyomma Haemaphysalis İxodes cinsi

17 Tabanidae familyası Tabanidae familyasından sinekler tularemi bulaşı ile ilişki bulunmuş At sinekleri (Tabanus spp. ve Chrysozoma spp.) Ghrysops türü sinekler de bulunmakta

18 ABD/Vektör Kene ve sinek gibi artropodlar en önemli vektörler Sivrisinekler tulareminin taşınmasında vektör rolü oynayabilmekte

19 İsveç ve Finlandiya /Vektör Sivrisinekler tularemi için önemli vektörler olarak tanımlanmakta

20 İsveç te tularemi 5 yılda 234 tularemi olgusunun analizinde sivrisinek bulaşının ana bulaş olduğu bildirildi. Eliasson H et al.scand J Infect Dis. 2007;39(10):880-9.

21 Sivrisinek Almanya da 1 yaşında bebekte sivrisinek ısırığına bağlı tularemi Hanke CA, et al. Eur J Pediatr Aug;168(8): Epub 2009 Jan 9.

22 Vektör kaynaklı enfeksiyon genellikle ülseroglandüler form tularemiye neden olmakta Nigrovic LE et al. Infect Dis Clin N Am 2008; 22:

23 Solunum Yolu Aerosol şeklinde bulunan kontamine su veya toz partiküllerin solunması ile bulaş olur. Bu tür bulaş yolunda en sık karşılaşılan risk faktörü hasat yapmak, çim biçme veya benzer aktiviteler Centers for Disease Control and Prevention. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2002; 51:

25 Solunum Yolu Solunum yolu ile bulaşma sıklıkla İskandinav ülkelerinde çiftçiler arasında sık ABD de bahçe düzenleyen peyzajcılarda görülmekte Çim biçme makinası kullanımı Dal budama makinesi kullanımı ile ilişkili salgınlar Young LS et al, N Engl J Med 1969; 280: Feldman KA et al, N Engl J Med 2001; 345: Jellison WL et al. J Ark Med Soc 1983; 80:

27 Bakterinin inhalasyonu yolu ile meydana gelen başka bir bulaş Orta Avrupa da şeker kamışı ile ilişkili olarak bildirilmiş Feldman KA et al. N Engl J Med 2001;345:

28 Fransa da solunum yolu ilişkili tularemi salgını 2004 yılında Fransa nın Vendee bölgesinde tatil yapan 15 kişide tularemi saptandı. 12 olgu pulmoner form (%80)

29 Olguların tümü 4 ağustos 2004 te değirmende akşam yemeği yemiş Yemek odasında o an bulunan 3 köpekten birinde F. tularensis serolojisi pozitif olarak saptandı.

30 Çevreden alınan örnekler negatif sonuç Olguların bir çoğunun pulmoner form olması ve köpekte etkenin saptanması üzerine

31 Olası bulaşın köpeğin tüylerinde bulunan etkenin hayvanın silkinmesi ile inhalasyonla kişilere bulaş Siret V, et al. Euro Surveill. 2006;11(2):58-60

32 Laboratuvar çalışanları da solunum yolu ile bulaş açısından yüksek risk grupları arasında gösterilmekte Feldman KA et al. Emerg Infect Dis 2003; 9:

33 Olgu ABD de bir Transplant hastasının kanında F. tularensis saptandı. Hasta başarılı bir şekilde tedavi edildi. Klinik tarafından laboratuvarlara ön tanı bildirilmedi. Tanısal işlemler sürecinde laboratuvar çalışanları kültür inhalasyonu nedeniyle tularemiye maruz kaldılar. Proflaksi aldılar. Klinik bulgu saptanmadı. Khoury JA et al. Am J Kidney Dis May;45(5):926-9.

34 Laboratuvar enfeksiyonu Tanısal amaçla alınan hasta örnekleri ile ilgili yapılan işlemlerde güvenlik önlemlerinin alınmasının gerekliliği açısından önemli

35 olgu ABD de 43 yaşında hızlı ilerleyen fatal akciğer tularemisi olan bir hasta yoğun bakıma servisine alındı. Mikrobiyoloji ve patoloji laboratuvarlarına hastanın ön tanısı bildirilmedi ve 11 i laboratuvarcı toplam 13 kişi biyoterörizm prosedürleri uygulanan bir laboratuvar olmasına rağmen hasta örnekleri ve kültürüne maruz kaldı. Aynı zamanda özel tanı yöntemleri uygulanmadığı için tanı gecikti. 13 kişiye temas nedeniyle doksisiklin proflaksisi verildi. Shapiro DS, et al. J Clin Microbiol Jun;40(6):

36 İnhalasyon yolu ile meydana gelen enfeksiyon genellikle tifoidal ve respiratuvar tularemiye neden olmakta Feldman KA et al. N Engl J Med 2001;345:

37 Biyoterörizm Solunum yolu ile bulaş riski nedeniyle Biyoterörizm ile ilişkili etkenler arasında sayılmakta Kman NE et al. Emerg Med Clin North Am May;26(2):517-47, Bojic I et al. Med Pregl Mar-Apr;60(3-4):195-7.

38 SİNDİRİM YOLU İLE BULAŞ Kontamine olmuş sularla bulaş; günümüzde ABD ve Kuzey Avrupa da nadiren bildirilmekte Helvaci S et al, Eur J Epidemiol 2000; 16: Pang ZC et al. Zhonghua Liu Xing Bing Xue Za Zhi 1987; 8: Ebright JR et al. Emerg Infect Dis 2003; 9:

39 Sindirim yolu (kontamine kuyu) ile bulaş 2. Dünya Savaşı boyunca meydana gelen en büyük tularemi salgınının nedeni Meshcheryakova IS et al. Paper presented at Fourth International Conference on Tularemia, Bath (UK), 2003.

40 Kontamine olmuş kuyulardan içilen suların neden olduğu tularemi salgınları özellikle Türkiye ve Güney Avrupa dan bildirilmekte Helvaci S ve ark. Eur J Epidemiol 2000; 16:

41 Su kaynaklı tularemi Suluova (Amasya) da su kaynaklı tularemi salgını Leblebicioglu H, et al. Int J Infect Dis May;12(3): Epub 2007 Nov 5.

42 Dere suyu içmeye bağlı tularemi salgını /düzce/ olgu Sencan I ve ark. Yonsei Med J Feb 28;50(1):50-4. Epub 2009 Feb 24.

43 1970 lerde Çekoslovakya da bir hemşirelik okulunda tularemi salgınına neden olarak kontamine elma suyu sorumlu tutulmuş Ebright JR et al. Emerg Infect Dis 2003; 9: Fedorov VP et al. Mikrobiol Epidemiol Immunobiol 1977; 2:138 9.

44 Bulgaristan da sindirim yolu ile bulaşarak salgına neden olan 262 olguluk tularemi salgını bildirilmiş

45 Nadir bulaş yolları

46 Tulareminin bireysel bazı olgularda kedi ısırığı ile bulaştığı rapor edilmiş Capellan J et al. Clin Infect Dis 1993; 16: Liles WC et al. West J Med 1993; 158:

47 Kedi ısırığı /olgu Norveç te kedi ısırığı sonrası deri ve yumuşak doku infeksiyonu gelişen bir hastada penisilin tedavisine rağmen düzelmeyen olguda tularemi saptandı. Yaqub S et al. Tidsskr Nor Laegeforen Dec 16;124(24):

48 Akbaba Bulgaristanda bir avciya akbaba tırmalaması sonucu ülseroglandüler tularemi saptandı. Padeshki PI et al. Epidemiol Infect Aug 10:1-4.

49 Yengeç Gac Sanit et al Mar-Apr;17(2):164-5.

50 İsviçre de fare ısırığı olgusu Friedl A, et al. Eur J Clin Microbiol Infect Dis May;24(5):352-4.

51 Hamsterden tularemi bulaş ABD de (Kolorado) Evde beslenen bir hamsterden 3 yaşındaki bir çocuğa tularemi bulaşı bildirildi CDC. MMWR Morb Mortal Wkly Rep ;53(51):

52 Köpeklerde tularemi olgusu 36 saat önce tavşan eti yiyen bir köpekte doğal olarak tularemi saptandı. Meinkoth KR, et al. J Am Vet Med Assoc Aug 15;225(4):545-7, 538.

53 Ördek tüyünden orofaringeal tularemi Lepilleur B, et al. Ann Biol Clin (Paris) Mar-Apr;60(2): [Article in French]

54 Moskova da süt kaynaklı tularemi Manenkova GM, et al. Zh Mikrobiol Epidemiol Immunobiol Sep- Oct;(5):123-4.

55 Teşekkürler

Benzer belgeler

Dünyada ve Türkiyede Tularemi. Prof. Dr. Okan Töre Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji A.D.

Dünyada ve Türkiyede Tularemi. Prof. Dr. Okan Töre Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji A.D. Dünyada ve Türkiyede Tularemi Prof. Dr. Okan Töre Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji A.D. Tarihçe Hastalık ilk kez 1911 de G.W. McCoy tarafından Tulare kasabasında yer sincaplarında