KAVAK VE HIZLI GELİŞEN TÜRLER

Transkript

1 KAVAK VE HIZLI GELİŞEN TÜRLER Populus nigra Dr. Süleyman GÜLCÜ

2 KAVAK FİDANI ÜRETİMİ VE FİDANLIK TEKNİĞİ Kavak fidanı yetiştirilmesinde en önemli konuların başında, kaliteli kavak fidanı yetiştirilmesine uygun şartları taşıyan bir fidanlık yerinin seçimi ve gerekli üretim tekniklerinin uygulanması gelmektedir. Dr. Süleyman GÜLCÜ

3 Fidanlık yeri seçiminde dikkat edilecek hususlar Coğrafi konum, Fidanlık toprağının özellikleri, Pazarlama olanakları, Yetiştirilecek türün ekolojik istekleri Kısaca iklim, toprak ve su özellikleri,arazi şekli, denizden yükseklik, genel olarak mevki ve çevrenin tüm özellikleri incelenir Dr. Süleyman GÜLCÜ

4 Fidan Üretim Materyali Kavak fidanı üretimi Tohumla Çelikle(daha yaygın) yapılmaktadır. Dr. Süleyman GÜLCÜ

5 Tohumla üretim Tohumla kavak üretimi genellikle araştırma çalışmalarında başvurulan bir yöntemdir. Genellikle ilkbahar yaz başlangıcı gibi olgunlaşan tohumlar hemen ekilmelidir. Olgun haldeki kavak tohumları pamuğumsu bir kısım ile sarılmış haldedir, bu kısım eleklerle ovularak tohumdan ayrılmalıdır. Kavak tohumları taze iken çok yüksek çimlenme yeteneğine sahiptir. Dr. Süleyman GÜLCÜ

6 Tohumla üretim Tohum sterilize edilmiş, ince toprak veya kumla doldurulmuş kasalara veya ekim yastıklarına ekilir. Ekimden önce ve sonra sulama yapılır. Ekilen tohumlar birkaç günde çimlenir. Çıkan fideler 4-6 yapraklı hale gelince siper altında şaşırtılırlar. Dr. Süleyman GÜLCÜ

7 Çelikle Üretim Kavak fidanı üretimi genel olarak çelikle yapılır. Kavak ağaçlandırmalarında 2 yaşlı köklü fidanlar kullanılır. Kavaklar vejetatif yoldan çelikle üretildiklerinde klon dediğimiz belli fertler irsal özellikleri değişmeksizin sürekli olarak yetiştirilebilirler. Dr. Süleyman GÜLCÜ

8 Vejetatif üretim dört şekilde yapılır; Kök sürgünleri ile üretme Kök çeliği ile üretme Daldırma ile üretme Gövde çeliği ile üretme En iyi ve sağlıklı olanı KÖKLÜ ÇELİK ve GÖVDE ÇELİĞİ ile yapılan üretimdir. Kavak çelikleri köklü ve köksüz olabilmektedir. Dr. Süleyman GÜLCÜ

9 Köklü çelik sistemi Fidanlıklarda uygulanan bu sistemde materyal parseline çelik dikilir. 1. yıl sonra oluşan 1 yaşlı fidan sökülerek gövdeleri çelik üretimi amacıyla kesilir, kökleri ise 2 yaşlı fidan üretimi için bir başka alana dikilir. Böylece bu sürenin sonunda gövdesi 2, kökü 3 yaşlı kavak fidanı elde edilir. Dr. Süleyman GÜLCÜ

10 Köklü çelik Barbatella Bir yaşındaki fidanların köklerinin şaşırtılması ile elde edilen köklü çeliklere Barbatella adı verilir.gövde çeliğinden elde edilen bir yaşındaki fidanlar, kök boğazının 10 cm kadar üzerinden kesilmesiyle elde edilir. Dr. Süleyman GÜLCÜ

11 Çeliklerin Elde Edilmesi Çelikler, çok yaşlı ağaçların bir yaşındaki çeşitli sürgünlerinden ve çelik elde etmek amacıyla tesis edilen çelik bahçelerinden elde edilirler. Çelikler alınırken gövdenin odunlaşmış ve tomurcukların tam teşekkül etmiş olmasına dikkat edilmelidir. Fidanın dipten %60 lık kısmından kaliteli çelik elde edilebilmektedir. Çeliklerin kalınlığı 15 mm'den az ve 30 mm'den çok olmamalıdır. Pratik olarak baş parmak kalınlığında olan melez kavak çelikleri fidan yetiştirmede en iyi sonucu verirler. Çelik uzunluğu genellikle cm arasında değişir. Dr. Süleyman GÜLCÜ

12 Çelik boyutları; Tür Çap Boy Melez kavak 1,5-3, Yerli kavak 1,0-2, Dr. Süleyman GÜLCÜ

13 Çelik üzerindeki tomurcuk sayısı uzunluk için iyi bir ölçü değildir. Çünkü karakavaklarda tomurcuk daha sık, melez kavaklarda daha geniş aralıklarla bulunur, ayrıca Tomurcuk sıklığı fidandan fidana da değişir. Dr. Süleyman GÜLCÜ

14 Çelik alma zamanı Kullanılacak sürgünlerin ve gövdelerin, çelik halinde kesilip toprağa dikilebilecekleri en uygun zaman kış sonu veya ilkbahar başlangıcıdır. Dikim sırasında toprağın tavda olması şarttır. Don tehlikesi olmayan yerlerde, çelikler büyüme mevsimi dışında herhangi bir zamanda dikilebilirler. Dr. Süleyman GÜLCÜ

15 Çeliklerin Elde Edilmesi Çeliklerin kesilirken kural olarak üst kısmı düz, alt kısmı meyilli olarak kesilir. Böylece dikim esnasında çeliklerin alt ve üst kısımları kolayca ayırt edilebilir. Ayrıca meyilli kesim dikim anında çeliklerin toprağa kolayca girmesini sağlar Dr. Süleyman GÜLCÜ

16 Çeliklerin Elde Edilmesi Dr. Süleyman GÜLCÜ

17 Çeliklerin Elde Edilmesi Dr. Süleyman GÜLCÜ

18 Çeliklerin saklanması Çelikler bir süre saklanması gerektiği zamanlarda gömüye alınabilir. Bunun için çeliklik materyal 110 cm boyunda kesilir, 50 veya 100 adetlik demetler halinde bağlanır. Dr. Süleyman GÜLCÜ

19 Çeliklerin saklanması Gömü yapılacak, güneş almayan, serin ve korunmalı bir yerin zeminine önce bir tabaka hafif kum serilir. Demetler kum içinde yatay olarak üst üste gelmeyecek şekilde istif edilir ve üzerleri cm kalınlıkta nemli kumla kapatılır. İstif kapatıldıktan sonra üzeri ağaç dalları ve branda ile örtülür. Kum içinde saklanan çelikleri elverdiğince erken, yani mart veya nisan ayı başına kadar kullanmak gerekir. Dr. Süleyman GÜLCÜ

20 Çeliklerin saklanması Çelikler +3 ile +5 C de çalışan soğuk hava depolarında ve nemli bir ortamda aynı şekilde saklanabilirler. Gömüden ve soğuk hava deposundan alınan büyük çeliklerin, suyunu kaybetmiş olan alt ve üst kısımları kesilir. Geriye kalan kısımlardan çelik elde edilir. Dr. Süleyman GÜLCÜ

21 Çelik dikim aralıkları Fidan yetiştirmek için kullanılacak fidanlıkta çelikler düzenli bir aralık ve uzaklıkta dikilirler. Sıralar üzerinde çelikler arasındaki uzaklık, karakavaklar için 35 cm melez kavaklar için 50 cm'den az olmamalıdır. Ülkemizde sıra aralıkları 1.50 m m arasında değişmektedir. Dr. Süleyman GÜLCÜ

22 Dikim tekniği Gövde çelikleri, toprağın yumuşak ve tavda olduğu dönemde doğrudan doğruya toprağa sokulmak suretiyle dikilirler. Eğer çelik ve köklü çelikler dikimden uzunca bir süre önce hazırlanmışsa bunların 24 saat akıntılı bir su içine bırakılıp bekletildikten sonra dikilmeleri uygundur. Toprağa sokulan çeliklerin etrafının toprakla iyice sıkışması sağlanmalıdır. Dikim yapılacak topraklar pek gevşek değilse ve çeliklerin zedelenme ihtimali varsa, dikimden önce çizel pullukla açılan çizgiler içerisine dikim yapılmalıdır Dr. Süleyman GÜLCÜ

23 Dikim tekniği Çeliğin toprak yüzeyinden 0,5-1,0 cm kadar içeride olması sağlanmalıdır. Dr. Süleyman GÜLCÜ

24 Dr. Süleyman GÜLCÜ