KAVAK ÖKALİPTUS VE KIZILAĞAÇTA YETİŞME ORTAMI İSTEKLERİ. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 1

Transkript

1 KAVAK ÖKALİPTUS VE KIZILAĞAÇTA YETİŞME ORTAMI İSTEKLERİ Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 1

2 Kavaklar Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 2

3 İklim bakımından uzun vejetasyon mevsimine sahip, korumalı ve sıcak yerlerde daha iyi gelişme gösterirler. Sıcaklık seçilecek kavak klonunu önemli derecede etkilemektedir. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 3

4 İklim özellikle de sıcaklık bakımından kavakçılık için Türkiye 2 iklim bölgesine ayrılır. Ilıman iklim Bölgesi Soğuk iklim Bölgesi Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 4

5 Kavaklar hızlı gelişmelerine paralel olarak çok miktarda su tüketirler. Bu nedenle yağış özellikle su açığının olduğu dönemlerde oldukça önem taşımaktadır. Kavaklar için önemli olan bir diğer iklim etmeni Rüzgardır. Transpirasyonla su kaybına neden olduğu gibi morfolojik ve anatomik bozukluklara da sebep olmaktadır. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 5

6 Toprak bakımından kavaklar, iyi fiziksel özelliklere sahip, besin maddeleri bakımından zengin ve uygun reaksiyonlu olan topraklarda iyi gelişme gösterirler. Bu nedenle kavak yetiştiriciliğinde toprak etüdü çok büyük önem taşımaktadır. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 6

7 Kavak yetiştirilmesi açısından en uygun topraklar; İçerisindeki kil miktarı %35 in altında olan kumlu balçık, balçık veya kumlu killi balçık türündeki topraklardır. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 7

8 Suyun toprağa girmesi, bu suyun toprak tarafından tutulması ve toprak içerisinde hareketi de yine toprağın tekstürü ve strüktürü ile yakından ilgilidir. Birikinti dere tabanı arazilerinden oluşan alanlarda çakıl tabakasına ve kalınlığına çok dikkat etmek ve sık sık toprak profili alarak hangi derinlikte olduğu ve kalınlığı belirlenmelidir. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 8

9 Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 9

10 Kavak köklerinin yararlanabileceği taban suyu derinliği toprağın fiziksel özelliklerine bağlıdır. Kaba bünyeli ve gevşek yapılı balçıklı kum, kumlu balçık topraklarda yazın 2-3 m derinliğe kadar düşen taban suyundan kavaklar yeterince yararlanabilmektedir. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 10

11 Buna karşılık kil ve toz bakımından zengin, aynı zamanda sıkı oturmuş topraklarla, alt tabakalarında kalın kireç birikme horizonları veya çakıl tabakaları bulunan topraklarda kavak kökleri iyi gelişemezler. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 11

12 Derinde bulunan taban suyundan yararlanamazlar. Lokal şartlara göre değişmekle beraber genel olarak en uygun taban suyu seviyesi yaz aylarında toprak yüzeyinden itibaren m derinlikte olanıdır. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 12

13 Kavaklar diğer ağaç türlerine göre çok daha fazla kök solunumu yaparlar. Bu bakımdan bol miktarda oksijene ihtiyaçları vardır. İçerdikleri toplam kil miktarı %35 den fazla olmayan gevşek yapılı alluviyal topraklar en uygun topraklardır. Sodyumun toprakta fazla miktarda bulunması kavaklar için toksik etki yaratmaktadır. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 13

14 Taban suyunun sürekli olarak yüzeye çok yakın olduğu bataklık ve çukur araziler kavak yetiştirmeye uygun değildir. Drenaj kanalları ve iyi bir toprak işlemesi ile bu sorun ortadan kaldırılabilir. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 14

15 Taban suyunun yüksekliği veya taşkınlar sonucu toprak uzun süre havasız kalıyorsa drenaj hendekleri açılarak su seviyesinin en az 0.50 metrenin altına düşürülmesi gerekir. Bu nitelikteki arazilerde dikim yerlerindeki torağın yükseltilerek tepe dikimi yapılması da iyi sonuç verebilir. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 15

16 Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 16

17 Ülkemiz şartlarında melez kavaklar ve Karakavaklar için en uygun toprak reaksiyonu (ph) arasında olanıdır. Kavaklar için genellikle kireç miktarı nın %4-7 civarında olması idealdir. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 17

18 Ancak, besin maddeleri yönünden zengin olan, özellikle azot ve fosfor alımında güçlük çekilmeyen topraklarda %8-15 düzeyine kadar çıkan kireç yararlı olabilmektedir. Kireç içeriği düşük ise toprak reaksiyonu???? ASİDİK (Kireç eklemesi yapılabilir) Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 18

19 Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 19

20 Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 20

21 Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 21

22 Galeri Kavakçılığı Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 22

23 Kavak ağaçlandırmaları geniş alanlar halinde olabileceği gibi galeri ağaçlandırmaları, sıra ve kenar dikimleri, rüzgar perdeleri şeklinde de olabilir. Galeri ağaçlandırmaları; nehir, ırmak, çay ve dere gibi akarsularla doğal ve yapay göller ile baraj göllerinin yatak, kıyı ve şevlerinde uygulanan kavakçılığa verilen isimdir. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 23

24 Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 24

25 Kavak dikim zamanı genel olarak, ılıman iklim bölgelerinde sonbahar, kışları sert geçen bölgelerde ilkbahar mevsimleridir. Dikim şekli büyük çukur dikimidir. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 25

26 Sulama ve bakım çok önemlidir. Sulama; salma sulama, tavalar halinde sulama, çanak yöntemi, yağmurlama ve damla sulama yöntemlerinde biri uygulanarak gerçekleştirilir. Bakım çalışmalarında dip sürgün alımı, tepe sürgünü düzeltme ve budama önemli kültür bakımı önlemleridir. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 26

27 Okaliptüs Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 27

28 Derin, su tutma kapasitesi yüksek, iyi ayrışıma sahip fosfor ve azotça zengin topraklar en iyi yetişme ortamlarıdır. Taban suyu yüksekliği cm ler arasında olması idealdir. Tuzluluk derecesi 0-2 (tuzsuz) arasında olması istenir. Toprak ph sı hafif alkalin ( ) karakterli olması iyi sonuç verir. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 28

29 Eucalyptus camaldulensis de Normal bir gelişme gösterebilmesi için en az 650 mm lik bir yıllık yağışa ihtiyaç vardır. Ökaliptus türlerine göre değişmekle beraber, en soğuk ay sıcaklık ortalamasının 0-2 C olması gerekir. Uzun sürmemek koşuluyla -7 C a kadar düşen sıcaklıklara tahammül gösterebilir. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 29

30 Dikim Aralıkları Ökaliptus ağaçlandırmalarında genel olarak geniş aralıklı dikimler (3.3x3.5 m., 3x4 m., 4x4 m., 4x5 m.) uzun idare süreli (10-15 yıl gibi), kalın çaplı emval elde etme amacıyla yapılmaktadır. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 30

31 Dar aralıklı dikimler (2x2 m., 2x2.5 m., 2.5x2.5 m., 2.5 x3.0 m.) kısa idare süreli (6-10 yıl gibi) ince çaplı emval elde etme amacıyla yapılmaktadır. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 31

32 Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 32

33 4 yaşında hibrit klonal Prof.Dr. plantasyon Ali Ömer Üçler - Ökaliptus 33

34 2 yaşında bakımlı Ökaliptus Prof.Dr. Ali Ömer Ağaçlandırması Üçler 34

35 3 yaşında Özel Ökaliptus Prof.Dr. Ali Ömer Ağaçlandırması Üçler 35

36 Klonal plantasyonların hasadı Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 36

37 Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 37

38 Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 38

39 Kızılağaç Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 39

40 Toprak nem istemi yüksek olmakla birlikte fakir alanlarda da yetişebilmektedir. Kızılağaçlar, yüksek oranda ışık ve mineral besin maddelerini içeren toprakları tercih etmektedir. Azot eksikliği olan topraklarda da kavaklar gibi hızlı gelişme gösterebilmektedir. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 40

41 Kızılağaç ıslak, batak ve drenajı güç sahalarda yetişebilmekte kökleri oksijen yetersizliğine dayanabilmektedir. Su kaynaklarının kıyı ve yakın çevresi için uygundur. Akarsu kenarlarının stabilize edilmesi için kullanılabilecek en uygun türdür. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 41

42 Kök yumrularının içindeki mikroorganizmalar yoluyla havadaki serbest azotu bağlayarak toprak verimliliğini arttırmaktadır. Çok değişik toprak tiplerinde yetişebilmektedir. Tuza toleransı yüksek olması nedeniyle tuzlu ve nemli alanlarda yetişebilmektedir. ph toleransı da oldukça yüksektir ( ph aralığı). Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 42

43 Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 43

44 Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 44

45 Yetiştiriciliğin Baltalık Formunda Yapılması Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 45

46 Baltalık Formunda Kavakçılık Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 46

47 Kalın çaplı gövde odunu üretmek amacıyla geniş aralık mesafe düzenlerinde (4x4 m ile 6.5x6.5 m.) tesis edilmiş kavak ağaçlandırmaları kesilmelerinden sonra toprakta kalan dip kütüklerinden çıkan sürgünlerden yararlanarak, baltalık formunda yeni kavak yetiştirme işletmesi şekline geçilebilmektedir. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 47

48 İlk vejetasyon döneminde Mayıs Haziran aylarında sürgün sayısı 5 veya 6 ya düşürülerek, ikinci vejetasyon yılı ilkbaharı Nisan ayında ise en düzgün ve iyi gelişme gösteren 2 veya 3 adet sürgün büyümeye bırakılmaktadır. Kullanım amacı; 7-8 yıl idare süreli bıçkılık, yongalık için tesis edilmektedir. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 48

49 Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 49

50 Baltalık Formunda Okaliptüs Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 50

51 Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 51

52 Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 52

53 Okaliptüs kütüklerinden çıkan çok sayıda sürgün, ikinci yılın Temmuz- Ağustos aylarında (sürgün boyları yaklaşık m olunca) sürgün kontrolü ile azaltılır. Her kütükte yaklaşık eşit aralıklarla 5-7 adet sürgün bırakılır. Kabuk üzerinde toprak yüzeyine yakın olan sürgünler daha güçlü olduğundan, bunların bırakılmasına özen gösterilir. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 53

54 Okaliptus Baltalığı Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 54

55 Üçüncü yıl Temmuz-Ağustos aylarında olanaklar ölçüsünde eşit aralıklarla 2-3 sürgün bırakılabilir. Ağaçlar kesiminden sonra 7-10 yıllık idare süreleriyle 5-7 işletme periyodu (40-70 yıl) veya daha fazla işletme periyodu baltalık işletmesi yapılabilmesi mümkün olabilmektedir. (Diğer ülkelerdeki örnekler) Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 55

56 Baltalık Formunda Kızılağaç Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 56

57 Ülkemizde kızılağacın baltalık işletilmesi ile ilgili yapılmış araştırmaya dayalı bir sonuç bulunmamaktadır. Özel arazilerde rastgele kesimlerle baltalık işletmeciliği yöntemi fiili olarak uygulanmaktadır. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 57

58 Kızılağaç Baltalığı Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 58

59 Kızılağaç Baltalığı Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 59

60 Kestane Baltalığı Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 60

61 Kestane Baltalığı Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 61