MEMBRAN YÜZEYLERDE GEOMETRİK FORMUN KARARLAŞTIRILMASI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MEMBRAN YÜZEYLERDE GEOMETRİK FORMUN KARARLAŞTIRILMASI"

Özge Çiçek
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 İsmail SARIAY, Y.MİMAR MEMBRAN YÜZEYLERDE GEOMETRİK FORMUN KARARLAŞTIRILMASI Yüzey gerilmeli, hafif membran üst örtülerin sağlamlıkları geometrik formlarının sahip olduğu zıt yönlü çift eğriliklerden ileri gelmektedir. Geometrik yapıları neredeyse sınırsız şekil özelliklerine olanak vermektedir. Ama şekil seçeneği tek başına, sıradışı bir mimarinin yaratılmasında yeterli olmamakta, aynı zamanda üst örtünün yapısal dayanıklılığının sağlanması gerekmektedir. Membran üst örtülere zıt yönlü çift eğrilikler verilmesi için noktasal (direk) ve çizgisel (kemer) destek elemanları ve de kablolar kullanılmaktadır. Çoğu dokuma membran üst örtüde, örtücü eleman ve taşıyıcı sistem arasında çözümsüz ilişkiler göze çarpmaktadır. Membran üst örtüler kendi başlarına çok şık görünmelerine rağmen, bazı durumlarda çok iddialı destek elemanları ve kablolar ile boğulmaktadır. İyi bir tasarım, dokuma yüzey şekli ve destek elemanları arasında hoş mimari ilişkiler sağlamalıdır. Ön germeli dokuma membran üst örtü formunun oluşturulması aşamasında yüzeylerde değişik şekillerde yüklenmeden dolayı meydana gelebilecek dalgalanma, potluk gibi deformasyonların engellenebilmesi için destek elemanlarının doğru bir şekilde konumlanmaları gerekmektedir. Aksi takdirde destek elemanlarının konumlarında meydana gelebilecek değişiklik sonucu üst örtünün hacim ve form özelliklerinde, yapısal davranışlarında ani değişiklikler meydana gelebilmektedir. MEMBRAN SİSTEMLERDE KULLANILAN DESTEK ELEMANLARI VE GENEL MEMBRAN FORMLARI Yüzey gerilmeli, hafif membran üst örtülerin sağlamlıklarının geometrik formlarının sahip olduğu zıt yönlü çift eğriliklerden kaynaklandığını belirtmiştik. Hiperbolik paraboloid ve konik form olmak üzere iki tip saf antiklastik form

2 bulunmaktadır. Bu ideal formlarla tasarlanmış membran üst örtülerde yüzey gerilimleri tüm doğrultularda eşit olmakta ve sabun filmi deneyi ile minimum yüzeyli bu formlar elde edilebilmektedir. Hiperbolik Paraboloid; Çift eğrilik kurallarına uygun olarak elde edilebilecek en basit form semer hiperbolik paraboloid formdur (Şekil-1). Şekil-1 Hiperbolik paraboloid Hiperbolik paraboloid formda; konveks dış bükey ve konkav iç bükey eğrilikler mevcuttur. Konveks membran liflerinde sadece çekme gerilmesi kullanılarak rüzgar yükleri karşılanabilmekte, konkav membran lifleri ile normal yer çekimi ve kar yükleri karşılanabilmektedir. Hiperbolik paraboloidler yüksek noktalarından direklerle desteklenmektedir. İç ve Dış Çemberli Formlar; İç ve dış çemberli formlar genelde iç ve dış çemberleri farklı düzlem ve kotlarda olan radyal formları kapsamaktadır. İspanya nın Zaragoza Şehri ndeki Arena nın kasnak formundaki üst örtüsü gibi üst örtüler bu guruba girmektedir (Resim-1). Radyal formlar ile kesik konik membran üst örtüler (Resim-2) yada sivri tepeli konik membran üst örtüler (Resim-3) tasarlamak mümkündür.

3 Resim-1 Merkezi iç çemberli Zaragoza Arenası Resim-2 Kesik konik formlu membran üst örtüsü

4 Resim-3 Sivri tepeli konik form Noktasal Tepeli Formlar; Membran örtüler tek, çift veya daha fazla sayıda direk ile desteklenerek çift eğrilikli geniş yüzeylere sahip üst örtüler tasarlanabilmektedir. Bu üst örtüler çok geniş alanları örtmekte kullanılmaktadır (Resim-4). Resim-4 Münih Hayvanat Bahçesi ndeki iki noktadan destekli üst örtü

5 Yuvarlak Tepeli Formlar;. Membran örtünün kullanıldığı üst örtünün belirli noktaları yüzeyde çift eğrilik yaratmak için şemsiye veya palmiye şeklindeki çerçeveler ile desteklenmektedir (Resim-5.1 ve resim 5.2). Resim-5.1 ve resim 5.2 Ark Destekli Formlar; Bu formlara tek veya çift kemerli üst örtülerde rastlanmaktadır. Kemerler ya formu dışarıdan çevrelemekte (Resim-6) yada örtüyü belirli çizgilerde bölgesel olarak desteklemektedir (Şekil-2). Bu formlarında sabun filmi ile modelleri yapılabilmektedir, çünkü sırt çizgili formlar bir nevi semer formu ile benzeşim göstermektedir. Resim-6 Ankara Altınpark daki tiyatro yapısının sahne örtüsü

6 Şekil-2 Beşiktaş İnönü Stadyumu üst örtüsü KAYNAKÇA: 1. Sarıay, İsmail, (1998), Stadyum Yapılarının ve Üst Örtülerinin Araştırılması, D:E.Ü. Arc 503 Yapı Sistemleri Araştırması ve Tasarımı, İzmir

Benzer belgeler

TÜRKİYE DE ASMA-GERME MEMBRAN SİSTEMLERİN KULLANIMI İLE İLGİLİ ÖRNEKLER

TÜRKİYE DE ASMA-GERME MEMBRAN SİSTEMLERİN KULLANIMI İLE İLGİLİ ÖRNEKLER Asma germe membran sistemler, mimaride ilk defa 1950 li yıllarda Strohmeyer, Horst Berger, Walter Birdair dillendirilmeye başlanarak