femicidis saqmeebis ganacenebi 2014

Transkript

1 1 femicidis saqmeebis ganacenebi 2014 Tbilisi 2016

2 2 kvleva momzadda niderlandebis samefos saelcos finansuri mxardawerit. avtori: redaqtori: teq. redaqtori: Tamar dekanosize xatuna yviralasvili irakli svanize gamocemaze pasuxismgebeli: ana nacvlisvili nino CixlaZe aiwyo da dakabadonda saqartvelos axalgazrda iuristta asociaciasi. j. kaxizis q.15 Tbilisi 0102 saqartvelo ( ) , akrzalulia aq moyvanili masalebis gadabewdva, gamravleba an gavrceleba komerciuli miznit, asociaciis werilobiti nebartvis garese , saqartvelos axalgazrda iuristta asociacia

3 3 s a r C e v i I. Sesavali... 5 II. femicidis samartlebrivi sakitxebi _ saertasoriso gamocdileba... 9 A. femicidi _ genderis nisnit Cadenili qalis mkvleloba... 9 B. femicidis struqturuli faqtorebi, kategoriebi da tipebi C. femicidis Tavidan acilebis, gamoziebisa da dasjis valdebuleba; darrveuli uflebis ardgenis da zianis anazraurebis valdebuleba femicidi da jerovani gulisxmierebis (due diligence) standarti femicidis Tavidan acilebis valdebuleba femicidis gamoziebis da dasjis valdebuleba darrveuli uflebebis ardgena da miyenebuli zianis anazraureba (reparaciebi) III. femicidi saqartvelos kanonmdeblobasi IV. braldebis organoebisa da sasamartloebis roli femicidis saqmeebze V. sasamartlos ganacenebis analizi 2014 wels Cadenili femicidis danasaulebis saqmeebze A wels Cadenil femicidis danasaulebze gamotanil ganacenta ZiriTadi tendenciebi B. femicidis motivis gamokvleva C. danasaulis kvalifikacia femicidis saqmeebze D. msxverplis mier gancdili genderuli/ojaxsi Zaladobis istoriis, rogorc damamzimebeli garemoebis, gamokvleva... 39

4 4 E. femicidis Cadena samartaldamcavi organos TanamSromlis mier, rogorc damamzimebeli garemoeba F. sasamartlos mier danisnuli sasjelebi femicidis saqmeebze sasjelis danisvnis zogadi wesebi da mati mnisvneloba femicidis saqmeebze sasamartlos mier gamoyenebuli sasjelebi femicidis konkretul saqmeebze sasjelis danisvnis dros mxedvelobasi mirebuli garemoebebi sasjelis gamoyeneba femicidis konkretul saqmeebze VI. daskvna da rekomendaciebi danarti # danarti #

5 5 I. Sesavali femicidma _ genderis nisnit Cadenilma qalis mkvlelobam _ saqartvelosi gansakutrebuli simwvavit saxelmwifos, mediisa da farto sazogadoebis yuradreba 2014 wels miipyro. saqartvelos mtavari prokuraturis monacemebit, 2014 wels 34 qalis mkvleloba moxda, saidanac 17 qali iyo ojaxuri danasaulis msxverpli. 1 femicidi aris mkvleloba, romlis msxverpli aris qali da romelic xdeba qalis gendertan dakavsirebuli mizezit. femicidi aris genderuli danasauli, romelic struqturuli utanasworobis, daqvemdebarebulobisa da qalta mimart Zaladobis zogadi konteqstis nawilia. saqartvelosi femicidta umravlesoba meurlis an yofili meurlis mier aris Cadenili _ aqedan gamomdinare, ojaxuri femicidi am dana- Saulis ert-erti mtavari formaa. adamianis uflebata saertasoriso samartali ariarebs qalze Zaladobas, rogorc qalis diskriminaciis formas. 2 qalta mimart Zaladobisa da ojaxsi Zaladobis winaarmdeg brzolisa da prevenciis Sesaxeb evropis sabwos konvenciis (SemdgomSi stambolis konvencia) Tanaxmad, qalebze Zaladoba aris qalebsa da mamakacebs Soris istoriulad Camoyalibebuli aratanaswori Zalauflebrivi urtier- Tobebis gamovlineba, ramac gamoiwvia kacebis mier qalebis diskriminacia, matze dominireba da qalebis sruli TviTrealizaciisTvis xelis SeSla. genderuli Zaladoba aris qalebze Zaladobis struqturuli forma da ert-er- Ti mtavari socialuri meqanizmi, romelic qalebs ayenebs kacebtan mimartebit daqvemdebarebul mdgomareobasi.~ 3 femicidi genderuli Zaladobisa da diskriminaciis ukiduresi gamovlinebaa. gaeros qalta diskriminaciis armofxvris komitetma საქართველოს მთავარი პროკურატურის 2016 წლის 9 თებერვლის წერილი N13/ გაეროს ქალთა დისკრიმინაციის აღმოფხვრის კომიტეტი, ზოგადი რეკომენდაცია N19, 1992 წ. აბზაცი N1; იხ. ასევე ევროპის საბჭოს კონვენცია ქალთა მიმართ ძალადობის და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლისა და პრევენციის შესახებ (შემდგომში სტამბოლის კონვენცია), სტამბოლი, , მუხლი 3(ა); Opuz v. Turkey, საჩივარი N33401/02, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო, , აბზაცი N სტამბოლის კონვენცია, პრეამბულა.

6 6 wlis Semajamebel daskvnasi gansakutrebuli SeSfoTeba gamoxata saqartvelosi qmrebis/partniorebis mier moklul da ojaxsi Zaladobis msxverpl qalta gazrdili raodenobis gamo da saqartvelos xelisuflebas qalta mkvlelobebis da Zaladobis SemcirebisTvis zomebis mirebisken mouwoda. 4 saqartvelos kanonmdebloba femicids, rogorc calke mdgom danasauls, ar icnobs da qalta sicocxlis mospobis yvela SemTxvevis gamozieba da dasja xdeba adamianis winaarmdeg mimartuli danasaulebis zogad konteqstsi. genderis nisnit Cadenili qalta mkvlelobebis Sesaxeb gancalkevebuli statistikis Segrovebac ki ar xdeba. 5 femicidis efeqturi gamozieba, dasja da martlmsajulebis procesebsi genderuli xedvis gatvaliswineba mnisvnelovania genderis nisnit Cadenili qalta sicocxlis mospobis simwvavis da masstabebis satanado ariarebis, samartlianobis ardgenis, femicidis ganmeorebis Tavidan acilebisa da qalta transformaciuli Tanasworobis 6 misarwevad. kvlevis mizania, saqartvelosi 2014 wlis manzilze momxdar femicidis SemTxvevebze sasamartlos mier gamotanil ganacenebze dayrdnobit, gaaanalizos braldebisa da sa- 4 ქალთა მიმართ დისკრიმინაციის აღმოფხვრის კომიტეტი, დასკვნითი მოსაზრებები საქართველოს გაერთიანებული მე-4 და მე-5 ანგარიშის თაობაზე. 24 ივლისი, 2014 წ. CEDAW/C/GEO/CO/4-5, აბზაცები 20, 21 და 42. იხ. ბმულზე: AW%2fC%2fGEO%2fCO%2f4-5&Lang=en 5 სტატისტიკის შეგროვება ხდება ქალთა მიმართ ჩადენილ იმ დანაშაულებზე, რომლებიც მე-11 1 მუხლით (ოჯახური დანაშაული) კვალიფიცირდება. დანაშაულები, რომლებიც არ წარმოადგენს ოჯახურ დანაშაულებს, მაგრამ ჩადენილია გენდერის ნიშნით, ცალკე არ აღირიცხება. ამასთანავე, ქალის მიმართ ჩადენილი ოჯახური დანაშაული ავტომატურად არ გულისხმობს გენდერის ნიშნით ჩადენილ დისკრიმინაციულ დანაშაულს - რისი ცალკე აღრიცხვაც ასევე არ ხდება. 6 ტრანსფორმაციული თანასწორობა არის თანასწორობის ფორმა, რომლის მეშვეობითაც ხდება საზოგადოებაში არსებული გენდერული როლებისა და იერარქიების გარდაქმნა ქალთა დაქვემდებარებული მდგომარეობის აღმოსაფხვრელად. იხ. The UN Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women, A Commentary [გაეროს ქალთა მიმართ ყველა ფორმის დისკრიმინაციის აღმოფხვრის კონვენციის კომენტარი], რედაქტორები: Marsha A. Freeman, Christine Chinkin, Beate Rudolf. Oxford Univertisty Press, გვ

7 7 samartlo organota reagirebis adekvaturoba am tipis danasaulebze. es aris am miznit momzadebuli pirveli samartlebrivi kvleva saqartvelosi. nasromi mimoixilavs saertasoriso gamocdilebas femicidis samartlebriv sakitxebtan mimartebit da, imavdroulad, aanalizebs 2014 wlis femicidis danasaulebze saqartvelosi pirveli instanciis sasamartloebis mier gamotanil ganacenebs. kvleva exeba danasaulis motivis identificirebis, kvalifikaciisa da sasjelis Sefardebis sakitxebs, aseve, braldebis organoebisa da sasamartlos rols femicidis prevenciastan, gamoziebasa da dasjastan mimartebit. kvleva momzadebulia niderlandebisa da britanetis sael- Coebis mier dafinansebuli proeqtis _ Raising Public Awareness and Monitoring State Action to Combat Gender Based Killings in Georgia _ farglebsi. metodologia kvleva moicavs 2014 wlis 1-li ianvridan 2014 wlis 31 dekembramde periodsi momxdar femicidis danasaulebze pirveli instanciis sasamartloebis ganacenebs, romlebic sasamartloebma miires 2014 da 2015 wlebis manzilze. sajaro informaciis saxit moxda femicidis 12 gamamtyunebeli ganacenis gamotxovna, romlebic gamotanilia saqartvelos sisxlis samartlis kodeqsis (ssk) 108-e (ganzrax mkvleloba), 109-e (ganzrax mkvleloba damamzimebel garemoebebsi), e (janmrtelobis ganzrax mzime dazianeba, ramac sicocxlis mospoba gamoiwvia) da 115-e (TviTmkvlelobamde miyvana) muxlebit gatvaliswinebul danasaulta saqmeebze. vinaidan kvlevis mizania sasamartlo organota reagirebis Sefaseba femicidis saqmeebze, gaanalizebulia 2014 wlis manzilze momxdari femicidis mxolod is SemTxvevebi, romlebzec mimdinareobda sisxlissamartlebrivi samartalwarmoeba da romlebzec kvlevis gamocemis momentsi gamotanilia ganaceni. 7 Sesabamisad, kvlevis farglebsi ver eqceva 7 კვლევის მიზანია ფემიციდის დანაშაულების დასჯის გამოკვლევა მხოლოდ სასამართლოს განაჩენების ანალიზით - დანაშაულის გამოძიებისა და სისხლისსამართლებრივი დევნის დოკუმენტების განხილვას კვლევა არ ითვალისწინებს. ამგვარ ინფორმაციაზე მკვლევარს არ აქვს წვდომა საქართველოს

8 wlis manzilze momxdari TviTmkvlelobamde miyvanis 3 SesaZlo SemTxveva, radgan matze gamozieba kvlav mimdinareobs. 8 kvleva aseve ar moicavs femicidis danasauls, romelic sasamartlos ar gadascemia damnasavis mier sicocxlis TviTmkvlelobiT dasrulebis gamo. amastanave, kvleva ar aanalizebs transgenderi qalis 2014 wels momxdar mkvlelobaze gamotanil ganacens, SesaZlo transfobiuri motivit Cadenili danasaulis gansxvavebuli specifikis gamo. vinaidan kvlevis mizania mxolod femicidis danasaulebze gamotanili ganacenebis analizi, kvlevis farglebsi ar eqceva 2014 wels momxdari qalta is mkvlelobebi, romlebic ar aris Cadenili gendertan dakavsirebuli motivit (magalitad, qalis mkvleloba yacarobis dros, an valis gadauxdelobis mizezit). ganacenta analizis dros, saqartvelos sisxlis samartlis kanonmdeblobis Teoriul nawiltan ertad, gamoyenebulia gaeros qalta mimart diskriminaciis armofxvris komitetis da qalta mimart Zaladobis sakitxze gaeros specialuri momxseneblis nasromebi, adamianis uflebata evropuli sasamartlosa da adamianis uflebata inter-amerikuli sasamartlos precedentuli samartali da samecniero nasromebi, aseve, femicidis gamoziebis Sesaxeb latinuri amerikis saxelmzrvanelo oqmis mititebebi da adamianis uflebata inter-amerikuli sasamartlos gadawyvetilebebsi gamoyenebuli feministuri metodebi. სისხლის სამართლის კანონმდებლობის თანახმად. ამის მიუხედავად, კვლევის მიზნების მიღწევა შესაძლებელია სასამართლოების მიერ გამოტანილ განაჩენებში არსებულ ინფორმაციაზე დაყრდნობით. 8 ინფორმაცია ასახავს 2016 წლის იანვრის მდგომარეობას.

9 9 II. femicidis samartlebrivi sakitxebi _ saertasoriso gamocdileba A. femicidi _ genderis nisnit Cadenili qalis mkvleloba femicidis, rogorc terminis da sisxlis samartlis dana- Saulis, sayoveltaod ariarebuli ganmarteba ar arsebobs. terminis normatiul-sociologiur Sinaarssa da femicidis danasaulis Semadgenlobaze gansxvavebuli midgomebi arsebobs socialur da politikur mecnierebebsa da saxelmwifota Sida kanonmdeblobasi. termini femicidi 1970-iani wlebis feministuri mozraobis dros damkvidrda qalta mkvlelobebis fenomenis konceptualuri gaazrebisa da qalta mimart fataluri Zaladobis winaarmdeg brzolis miznit. 9 feministi sociologis diana ruselis ganmartebit, 10 femicidi aris qalis mkvleloba, romelic ganpirobebulia seqsizmit da motivirebulia qalze uflebebis qonis survilit, qaltan SedarebiT upiratesi mdgomareobit, siamovnebis mirebis an sadisturi survilebit, an qalis mimart mesakutruli damokidebulebit.~ 11 femicidi aris neitraluri terminis _ homicidis~ (mkvlelobis) _ alternativa, romlis politikuri mizania, ariaros da gamoaaskaraos qalta diskriminacia, Cagvra, utanasworoba da sistemuri Zaladoba, romlis kulminacia aris Zaladobis yvelaze ukiduresi forma _ qalis sicocxlis mospoba. 12 femicidisgan gansxvavebit, termini feminicidi~, romelic meqsikelma mkvlevarma marsel alegardma daamkvidra, ar- 9 ქალთა მიმართ ძალადობის გამომწვევი მიზეზების და შედეგების შესახებ გაეროს სპეციალური მომხსენებლის რაშიდა მანიოს ანგარიში, 2012 წლის 23 მაისი, A/ HRC/20/16, პარა. 20, იხ. ინგ. ენაზე: HRC.20.16_En.pdf 10 Diana Russel, and Nicole Van De Ven, eds. Crimes Against Women: Proceedings of the International Tribunal ( ქალთა წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულები: საერთაშორისო ტრიბუნალის პროცედურები ). 3rd ed. Berkeley: RUSSELL PUBLICATIONS, იხ. პუბლიკაციის ინგლისური (ორიგინალური) ვერსია ბმულზე: 11 Diana E. H. Russel, and Roberta A. Harmes. Femicide in Global Perspective ( ფემიციდი გლობალურ კონტექსტში ). New York: Teachers College, Print. გვ იხ. იქვე.

10 10 nisnavs saxelmwifos umoqmedobas qalta mkvlelobebtan mimartebit _ rodesac saxelmwifos ar aqvs politikuri neba, moaxdinos amgvari danasaulebis gamozieba da damnasaveta dasja. 13 aqedan gamomdinare, feminicidis dros (iseve rogorc femicidis rig SemTxvevebSi) saxelmwifos daekisreba pasuxismgebloba qalta mkvlelobebis dausjelobis gamo. qalis mkvlelobis faqti avtomaturad ar nisnavs, rom Cadenilia femicidi. qalta gendertan dakavsirebuli mkvlelobebis gamoziebis latinuri amerikis saxelmzrvanelo oqmis (SemdgomSi: latino-amerikuli saxelmzrvanelo oqmi) mixedvit, femicidis arsebobistvis aucilebelia, rom mkvleloba (qalis gardacvaleba) ukavsirdebodes qalis genders _ unda arsebobdes garkveuli nisnebi, rom mkvlelobis Cadenis motivi an konteqsti kavsirsia genderul Zaladobasa an/da diskriminaciastan. 14 saqartvelos kanonmdebloba ar icnobs femicids, rogorc calke danasauls. Sesabamisad, kvlevis miznebistvis, latino-amerikuli oqmis ganmartebaze dayrdnobit da saqartvelosi Cadenili qalta mkvlelobebis bunebis gatvaliswinebit, gamoyenebuli iqneba femicidis Semdegi definicia: femicidi _ genderis nisnit Cadenili qalis mkvleloba, anu qalis mkvleloba, romlis Cadenis motivi an konteqsti kavsirsia qalis mimart genderul ZaladobasTan, diskriminaciasa an qalis daqvemdebarebul roltan, rac gamoixateba qalze uflebebis qonis survilit, qaltan SedarebiT upiratesi mdgomareobit, qalis mimart mesakutruli damokidebulebit, misi qcevis kontrolit an gendertan dakavsirebuli sxva mizezit, aseve, qalis TviTmkvlelobamde miyvana zemoarnisnuli mizezebit. femicidi, qalis sxva nisnit da mizezebit Cadenili mkv- 13 Rosa-Linda Fregoso, and Cynthia Bejarano, eds. Terrorizing Women: Feminicide in the Americas. Duke UP, შესავალი. 14 Latin American Model Protocol for the Investigation of Gender-related Killings of Women (femicide/feminicide) ( ქალთა გენდერთან დაკავშირებული მკვლელობების გამოძიების ლათინური ამერიკის სახელმძღვანელო ოქმი - შემდგომში: ლათინო- ამერიკული სახელმძღვანელო ოქმი), ადამიანის უფლებათა უმაღლესი კომისრის ოფისი ლათინურ ამერიკაში, ISBN , გვ

11 11 lelobebisgan, an mamakacis mkvlelobisgan, gansxvavdeba Semdegi nisnebit: mkvleloba xdeba sazogadoebasi qalis daqvemdebarebuli rolis da socialur-kulturuli normebis zegavlenis Sedegad, romlebic ariarebs mamakacis upiratesobas, xolo qalis sicocxle nakleb pativiscemas imsaxurebs. kulturuli elementebi ubizgebs damnasaves, daijeros, rom mas aqvs ufleba, gadawyvetileba miiros qalis qcevis, sxeulisa Tu sicocxlis Taobaze da Tu es ukanaskneli ar daemorcileba _ dasajos kidec. femicidi inarcunebs da ganamtkicebs daqvemdebarebulobisa da Cagvris socialur da kulturul normebs, rac, xsir SemTxvevaSi, sasualebas azlevs damnasaves, Seafasos mkvleloba, rogorc misi mamakacuri Rirsebis~ saqme. 15 B. femicidis struqturuli faqtorebi, kategoriebi da tipebi femicids, iseve rogorc, zogadad, qalta mimart Zaladobas, safuzvlad udevs genderuli utanasworoba, qalta da mamakacta Soris Zalauflebis aratanabari gadanawileba da sazogadoebasi qalis daqvemdebarebuli roli. 16 qalis mimart genderuli Zaladoba ar aris Zaladobis izolirebuli SemTxveva _ igi aris struqturuli mdgomareobis gamoxatuleba da socialuri da kulturuli fenomeni, romelsac Rrmad aqvs fesvebi gadgmuli sazogadoebis mentalobasa da kulturasi. 17 qalta mimart Zaladobis sakitxze gaeros specialuri momxseneblis Tanaxmad, femicidi aaskaravebs Rrmad damkvidrebul seqsistur kulturas, sadac institucionalizebuli genderuli utanasworoba xdeba genderuli diskriminaciis safuzveli, rac xels uwyobs qalta daqvemdebarebuli rolis legitimaciasa da qalebisatvis 15 იხ. ლათინო-ამერიკული სახელმძღვანელო ოქმი, გვ IACHR, Situation of the Rights of Women in Ciudad Juárez, Mexico (ქალთა მდგომარეობა სიუდად ხუარესში, მექსიკაში - ხელმისაწვდომია მხოლოდ ინგლისურ ენაზე), OEA/Ser.L/V/II.117 Doc. 44 (7 მარტი, 2003 წ.) 17 იხ. სტამბოლის კონვენცია, პრეამბულა. იხ. ასევე CEDAW კომიტეტი, ანგარიში მექსიკის შესახებ, გაეროს ქალთა დისკრიმინაციის კომიტეტი, არასავალდებულო ოქმის მე-8 მუხლის მიხედვით UN Doc. CEDAW/C/2005/OP.8/MEXICO (27 იანვარი, 2005 წ), აბზაცი. 159.

12 12 martlmsajulebis aratanabar xelmisawvdomobas.~ 18 femicidze aseve gavlenas axdens interseqciuri diskriminacia _ rodesac Zaladoba xdeba ara mxolod qalis genderis, aramed, imavdroulad, sxva nisnis gamoc _ socialuri mdgomareoba, rasa, seqsualuri orientacia, etnikuri Tu religiuri kutvnileba da a.s. gaeros specialuri momxsenebeli qalta mimart Zaladobis sakitxze ganasxvavebs femicidis 2 kategorias: 19 aqtiur (pirdapir) da pasiur (arapirdapir) femicids. aqtiuri (pirdapiri) femicidi moicavs qalis mkvlelobas ojaxsi Zaladobis Sedegad; intimuri partnioris mier qalis mkvlelobas; qalis mkvlelobas mizoginiuri 20 motivit; qalis mkvlelobas Rirsebis~ saxelit; SeiaraRebuli konfliqtis dros Cadenil qalta mkvlelobebs, rogorc omis strategias; mzitvtan dakavsirebul mkvlelobebs; 21 qalis seqsualur orientaciasa da genderul identobastan dakavsirebul mkvlelobebs (lesbofobiuri da transfobiuri femicidi); Cvil gogonata mkvlelobas da sqesis seleqcias (feticidi); qalis etnikur kutvnilebastan dakavsirebul mkvlelobebs da a.s. pasiuri (arapirdapiri) femicidi moicavs: qalis gardacvalebas usafrtxoebis normebis daucvelad Catarebuli abortis gamo; dedata sikvdilianobas; mavne tradiciuli praqtikit (magalitad, gogonata sasqeso organos dasaxicrebit) gamowveul sikvdils; trefikingtan, narko- 18 ციტატა მითითებულია ინტერ-ამერიკულ სახელმძღვანელო ოქმში (იხ. ზემოთ), გვ გაეროს სპეციალური მომხსენებლის ანგარიში (იხ. ზემოთ) A/HRC/20/16, 2012 წლის 23 მაისი, პარა. N16, ხელმისაწვდომია ბმულზე: Documents/Issues/Women/A.HRC.20.16_En.pdf 20 მიზოგინია - სიძულვილი ქალთა ან გოგონათა მიმართ. იხ. Code, Lorraine, Encyclopedia of Feminist Theories, 1st ed. London: Routledge. 2000, გვ ISBN პრაქტიკა გავრცელებულია ინდოეთში, პაკისტანში, ბანგლადეშში და ირანში და ითვალისწინებს საპატარძლოს/ახალგაზრდა ცოლის მკვლელობას/ თვითმკვლელობამდე მიყვანას ქმრის ან ქმრის ოჯახის წევრების მიერ მისგან მზითვის დიდი ოდენობის გამოძალვის მიზნით (იხ. ქალთა მიმართ ძალადობის საკითხზე გაეროს სპეციალური მომხსენებლის ანგარიში, 23 მაისი, 2012 წ., A/ HRC/20/16, გვ. 14, ხელმისაწვდომია ბმულზე - Issues/Women/A.HRC.20.16_En.pdf)

13 13 tikebit vawrobastan, organizebul danasaultan dakav- Sirebul mkvlelobebs; qalta gardacvalebas mati ugulebelyofis, SimSilis an arasatanado mopyrobis gamo; qalis gardacvalebas saxelmwifo moxeleta moqmedebebis/umoqmedobis Sedegad da a.s. saertasoriso gamocdilebis safuzvelze, gamoyofen femicidis Semdeg tipebs: 22 intimuri femicidi: qalis mkvleloba mamakacis mier, romeltanac qals hqonda intimuri (emociuri an/da seqsualuri) urtiertoba. danasaulis Camdenia meurle, yofili meurle, seqsualuri partniori, yofili seqsualuri partniori, Seyvarebuli, yofili Seyvarebuli an mamakaci, romeltanac qals hyavs Svili. danasauli, SesaZloa, aseve Caidinos mamakacma, romelic klavs qals imis gamo, rom qali uars ambobs mastan intimur (emociur Tu seqsualur) urtiertobaze. ojaxuri femicidi: ojaxis wevris an natesavi qalis mkvleloba (rac SeiZleba, amastanave, iyos an ar iyos intimuri femicidi). aseve, gamoiyofa transfobiuri femicidi, 23 lesbofobiuri femicidi, 24 seqsualuri femicidi, 25 araintimuri femicidi, 26 stigmastan dakavsirebuli femicidi, 27 bavsvta 22 იხ. ლათინო-ამერიკული სახელმძღვანელო ოქმი (იხ. ზემოთ), გვ ტრანსგენდერი ან ტრანსსექსუალი ქალის მკვლელობა მისი გენდერული იდენტობის ნიშნით, სიძულვილის მოტივით. 24 ლესბოსელი ქალის მკვლელობა მისი სექსუალური ორიენტაციის ნიშნით, სიძულვილის მოტივით. 25 ქალის მკვლელობა მისი გაუპატიურების (მოტაცების, წამების) გზით, ჩადენილი ინდივიდის ან ორგანიზებული ჯგუფის მიერ. 26 ქალის მკვლელობა მისთვის უცნობი მამაკაცის მიერ, რომელთანაც ქალს არ ჰქონია ურთიერთობა. მაგალითად, უცნობი მამაკაცი აუპატიურებს და კლავს ქალს; ქალს კლავს მეზობელი მამაკაცი, რომელთანაც ქალს ურთიერთობა არ ჰქონია. 27 ქალის მკვლელობა მისი სტიგმატიზირებული საქმიანობის გამო. მაგალითად, სექს-მუშაკის, სტრიპტიზის მოცეკვავის ან მასაჟისტი ქალის მკვლელობა. დამნაშავე სჩადის დანაშაულს, რადგან მიიჩნევს, რომ ქალი სიკვდილს იმსახურებს მისი საქმიანობის გამო.

14 14 femicidi, 28 asociaciuri femicidi, 29 trefikingtan dakav- Sirebuli femicidi, 30 rasistuli femicidi 31 da qalis sasqeso organos dasaxicrebastan dakavsirebuli femicidi. 32 sia amomwuravi ar aris. femicidis es kategoriebi da tipebi urtiertgadamkvetia da qalis mkvleloba, yovel konkretul SemTxvevaSi, SeiZleba moicavdes femicidis ertze met tips. C. femicidis Tavidan acilebis, gamoziebisa da dasjis valdebuleba; darrveuli uflebis ardgenis da zianis anazraurebis valdebuleba 1. femicidi da jerovani gulisxmierebis (due diligence) standarti adamianis uflebata saertasoriso samartlis Tanaxmad, saxelmwifo valdebulia, uzrunvelyos qalisa da mamakacis ara mxolod formaluri Tanasworoba (Seqmnas Tanasworobis sakanonmdeblo garantiebi), aramed ariaros struqturuli utanasworoba da diskriminacia, romelsac qalebi ganicdian TavianTi genderis gamo. saxelmwifom unda uzrunvelyos arsebiti (Sedegebis) da transformaciuli Tanasworoba _ miarwios mdgomareobas, romelsic moxdeba sazogadoeba- Si arsebuli genderuli rolebis da ierarqiebis gardaqmna qalta daqvemdebarebuli rolis armosafxvrelad წლამდე გოგონას მკვლელობა მამაკაცის მიერ, რომელსაც თავისი მდგომარეობით (ნათესაური კავშირი თუ სხვ.) აქვს კონტროლი ბავშვზე. 29 მამაკაცის მიერ ერთი ქალის მკვლელობის ან მკვლელობის მცდელობისას მეორე ქალის სიცოცხლის მოსპობა. მსხვერპლი შეიძლება იყოს აღნიშნული ქალის ოჯახის წევრი, ნათესავი, მეგობარი ან უცხო პირი, რომელიც შეესწრო ქალის მკვლელობას/მკვლელობის მცდელობას. 30 ქალის მკვლელობა ტრეფიკინგის შედეგად, ან მას შემდეგ, რაც იგი ტრეფიკინგის მსხვერპლი გახდა. 31 ქალის მკვლელობა გენდერის ნიშანთან ერთად რასისტული სიძულვილის მოტივით. 32 ქალის მკვლელობა ქალის სასქესო ორგანოს დასახიჩრების პრაქტიკასთან დაკავშირებული მოტივით. 33 გაეროს ქალთა მიმართ ყველა ფორმის დისკრიმინაციის აღმოფხვრის კონვენციის კომენტარი [The UN Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women, A Commentary], რედაქტორები: Marsha A. Freeman, Christine Chinkin, Beate Rudolf. Oxford Univertisty Press, გვ

15 15 kerzo pirta moqmedebebis gamo, pasuxismgebloba ekisreba saxelmwifos, Tu igi ar gamoicens jerovan gulisxmierebas (due diligence). jerovani gulisxmiereba moicavs saxelmwifos mier danasaulis Tavidan acilebis, gamoziebis da dasjis, aseve, dazaralebultatvis kompensaciis gadaxdis valdebulebas. 34 am standartebze miutita 2009 wels adamianis uflebata evropulma sasamartlom saqmeze Opuz v. Turkey 35 da qalta mimart Zaladobis sakitxze Tavis momdevno saqmeebsi. stambolis konvencia aseve itvaliswinebs jerovani gulisxmierebis standarts. 36 saxelmwifo valdebulia, miiros yovlismomcveli da mdgradi zomebi, rata ebrzolos Zaladobis gamomwvev mizezebs, rogorc sistemur problemas, moaxdinos Zaladobis efeqturi gamozieba, damnasaveta dasja, msxverpltatvis darrveuli uflebebis ardgena da miyenebuli zianis anaz- Raureba (reparaciebi) femicidis Tavidan acilebis valdebuleba qalta mimart Zaladobis da femicidis Tavidan acilebistvis saxelmwifo valdebulia Seqmnas qalta uflebebis dacvis sakanonmdeblo meqanizmebi da mati arsrulebis garantiebi. saxelmwifom unda SeimuSaos femicidtan brzolis politika, gaataros administraciuli da kulturuli xasiatis RonisZiebebi, rata ar moxdes danasaulis Cadena, uzrunvelyofili iyos qalebisatvis martlmsajulebis xelmisawvdomoba, 38 damnasaveta dasja da msxverplebistvis miyenebuli zianis anazraureba rac aris femicidis pre- 34 CEDAW, ზოგადი რეკომენდაცია N19, ქალთა მიმართ ძალადობა, 1992, პარაგრაფი N9, იხ. ინგ. ენაზე: recomm.htm 35 Opuz v. Turkey, საჩივარი N33401/02, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს 2009 წლის 9 ივნისის გადაწყვეტილება. აღნიშნულ საქმემდე ჯეროვანი გულისხმიერების სტანდარტზე მიუთითებდა CEDAW-კომიტეტი საქმეში Fatma Yıldırım v. Austria, 2007 წლის 1-ლი ოქტომბრის გადაწყვეტილება. 36 სტამბოლის კონვენცია (იხ. ზემოთ), მუხლი N5. 37 გაეროს სპეციალური მომხსენებლის ანგარიში (იხ. ზემოთ) UN Doc. A/HRC/23/49 (14 მაისი, 2013 წ), პარა IACHR, Access to Justice for Women Victims of Violence in the Americas (2007) (ხელმისაწვდომია ინგლისურ ენაზე), პარა. 5.

16 16 venciis RonisZiebebis Semadgeneli nawili. 39 femicidis SemTxvevaSi, saxelmwifos pasuxismgebloba dgeba masin, Tu saxelmwifom icoda, an unda scodnoda, rom qalis sicocxles realuri da myisieri safrtxe emuqreboda, magram ar miiro satanado zomebi am riskis Tavidan asacileblad da qalis sicocxlis dasacavad. 40 es itvaliswinebs SemTxvevebs, rodesac Zaladobis msxverplma qalma, femicidis aqtamde, mimarta Sesabamis saxelmwifo organoebs da moitxova dacva, xolo am organoebma ar/ver Seafases mdgomareobis simwvave da qals satanado daxmareba ar armoucines. stambolis konvenciis Tanaxmad, unda moxdes sicocxlis mospobisa da Zaladobis ganmeorebis riskis Sefaseba da sxvadasxva organos Soris koordinacia msxverplistvis daxmarebis armosacenad. 41 riskis Sefasebisas mnisvnelovania imis gatvaliswinebac, rom, xsir SemTxveva- Si, Zaladobis msxverpli qalebi mxolod masin mimartaven daxmarebistvis satanado organoebs, rodesac Zaladoba ukidures fazas arwevs. saxelmwifos mier zianis momtani genderuli stereotipebis Secvla da armofxvra aris femicidis prevenciis valdebulebis Semadgeneli nawili. 42 gaeros qalta yvela formis diskriminaciis armofxvris konvenciis me-5 muxlis Tanaxmad, saxelmwifoebi valdebulni arian, yvela zoma miiron, rata Secvalon mamakacta da qalta qcevis socialuri da kulturuli modelebi im crurwmenebis armofxvrisa da im adat-wesebis da sxva praqtikis gasauqmeblad, romlebsac safuzvlad udevs ert-erti sqesis arasrulfasovnebis an upiratesobis, an mamakacta da qalta rolebis stereotipuli arqma. zianis momtani genderuli stereotipebi, romlebic amyareben qalis daqvemdebarebul rols, aris qalebze Zaladobis ert-erti mtavari gamomwvevi mizezi. gendertan dakavsirebuli crurwmenebi da praqtika, SesaZloa, qals warmoacendes dacvis obieqtad da, misi kon- 39 იხ. მაგალითად, IACtHR, Case of González et al. ( Cotton Field ) v. Mexico, 2009 წლის 16 ნოემბრის გადაწყვეტილება, პარა Opuz v. Turkey (იხ. ზემოთ), პარა სტამბოლის კონვენცია (იხ. ზემოთ), მუხლი CEDAW-ს კომიტეტი, R.K.B. vs. Turkey, UN Doc. CEDAW/C/51/D/28/2010 (13 აპრილი, 2012 წ), პარა. 8.8.

17 17 trolis miznit, amartlebdes Zaladobas. 43 genderuli stereotipebi zogjer gavlenas axdens sakanonmdeblo normebis formulirebaze da xelisuflebis Stoebis warmomadgenelta da kerzo pirta moqmedebebze. 44 danasaulis gamoziebisa da sasamartlosi sisxlis samartlis procesis dros genderulma mitebma, crurwmenebma da kulturulma stereotipebma SesaZloa gamoiwvios braldebulis an msxverplis moqmedebebisa da mtkicebulebebis araswori Sefaseba. aseti midgomis gamo, SesaZloa, ar moxdes saqmisatvis mnisvnelovani mtkicebulebebis Segroveba, ramac, SesaZlebelia, gavlena moaxdinos saqmis Sedegze da mnisvnelovani safrtxe Seuqmnas qalebisatvis martlmsajulebis xelmisawvdomobas. 45 inter-amerikuli oqmis Tanaxmad, genderuli stereotipebis zegavlenis Sedegia saxelmwifoebsi arasrulyofili sakanonmdeblo regulaciebis arseboba ojaxsi Zaladobisa da genderuli Zaladobis sakitxebze. genderuli daqvemdebarebuloba da stereotipebi aseve gavlenas axdens kanonebis praqtikasi arsrulebaze. magalitad, gamoziebisa da sisxlis samartlis procesis dros dazaralebuli qalis Cvenebis sandooba zogjer fasdeba imis gatvaliswinebit, Tu ramdenad Seesabameba misi qceva genderul normebs; gavrcelebulia midgoma, rom msxverplma daimsaxura an gamoiwvia agresorisgan Zaladoba misi saqcielis, Cacmulobis, qcevis an agresortan urtiertobis gamo; danasaulis faqtebis Sefasebisas xdeba msxverplis/mozaladis standartul seqsualur qcevaze mititeba; mamakacis micemuli Cveneba ufro sandod miicneva, vidre qalis; xdeba qalis warsuli seqsualuri cxovrebis gamokvleva da gatvaliswineba danasaulis nisnebis arsebobis/danasaulis simzimis Sefasebisas da a.s გაეროს ქალთა მიმართ ყველა ფორმის აღმოფხვრის კომიტეტი, ზოგადი რეკომენდაცია N19, 1992 წ. აბზაცი N იხ. K.B. vs. Turkey (იხ. ზემოთ), Un Doc. CEDAW/C/51/D/28/2010, პარა იხ. ინტერ-ამერიკული სახელმძღვანელო ოქმი (იხ.ზემოთ), გვ. 24, პარა ლათინო-ამერიკული სახელმძღვანელო ოქმი (იხ. ზემოთ), გვ. 25.

18 18 3. femicidis gamoziebis da dasjis valdebuleba saxelmwifos mier femicidis gamoziebas da damnasaveta dasjas gansakutrebuli mnisvneloba aqvs, radgan femicidi ar aris qalebze Zaladobis izolirebuli SemTxveva _ igi xdeba qalta mimart Zaladobis zogadi konteqstis farglebsi. femicidis swrafi da efeqturi gamozieba da damnasaveta satanado dasja mnisvnelovania ara mxolod konkretul SemTxvevaSi martlmsajulebis ganxorcielebis, aramed qalta mimart Zaladobrivi danasaulebis zogadi prevenciistvis. 47 femicidis gamozieba unda moxdes genderuli xedvis gatvaliswinebit, genderis sakitxebsi satanadod momzadebuli pirebis mier, 48 xolo braldebisa da sasamartlo organoebma saqmeze unda Caataron genderuli analizi. Tu braldebis organoebs ar aqvt mirebuli satanado momzadeba genderis sakitxebsi, gamoziebis dros ar xdeba mnisvnelovani mtkicebulebebis mopoveba da gamokvleva. amis gamo, SesaZloa, gamozieba araswori mimartulebit warimartos da ver moxdes WeSmaritebis dadgena saqmeze. 49 amastan, femicidis gamozieba araefeqturia iset SemTxvevebSi, rodesac braldebis da sasamartlo organoebi gverds uvlian darrvevis sistemur xasiats da aanalizeben SemTxvevas, rogorc izolirebul danasauls. 50 meqsikis uzenaesma sasamartlom 2015 wlis 25 marts precedentuli gadawyvetileba miiro meurlis mier mariana buendias mkvlelobis saqmeze (romelic Tavdapirvelad arasworad iyo dakvalificirebuli TviTmkvlelobad). mariana buendia mkvlelobamde meurlisgan sistematurad ganicdida fizikur, fsiqologiur da seqsualur Zaladobas. uzenaesma sasamartlom arnisna, rom sagamoziebo organo valdebulia, qalis mkvlelobis yvela saqme gamoizios genderuli xedvit, gamoikvlios saqmesi genderuli diskrim- 47 იხ.მაგ. ადამიანის უფლებათა ინტერ-ამერიკული სასამართლო (IACtHR), Case of González et al. ( Cotton Field ) v. Mexico (16 ნოემბერი, 2009 წ), პარა იხ. გაეროს სპეციალური მომხსენებლის ანგარიში (იხ. ზემოთ) UN Doc. A/ HRC/23/49 (14 მაისი, 2013წ), პარა. 73. იხ. ასევე IACtHR, González et al. v. Mexico, (იხ. ზემოთ), პარა ლათინო-ამერიკული სახელმძღვანელო ოქმი (იხ. ზემოთ), გვ იხ. González et al. ( Cotton Field ) v. Mexico (იხ. ზემოთ), პარა. 366.

19 19 inaciis arseboba da daadginos, iyo Tu ara danasauli femicidi. uzenaesma sasamartlom miicnia, rom mariana buendias saqmesi gamozieba ver akmayofilebda arnisnul kriteriumebs da saqme daabruna xelaxla gamosazieblad darrveuli uflebebis ardgena da miyenebuli zianis anazraureba (reparaciebi) genderuli Zaladobis msxverplebs da femicidis msxverplta ojaxis wevrebs aqvt darrveuli uflebebis ardgenisa da miyenebuli zianis anazraurebis ufleba (reparaciebi). stambolis konvenciis Tanaxmad, saxelmwifoebma sakanonmdeblo Tu sxva zomebit [unda] uzrunvelyon msxverplta ufleba, moitxovon kompensacia damnasaveebisgan... adekvaturi saxelmwifo kompensacia unda gadaeces mat, vinc miiro sxeulis seriozuli dazianeba an Seerya janmrteloba im doneze, rom miyenebuli ziani ver ifareba sxva wyaroebit.~ 52 inter-amerikuli sasamartlos praqtika ganamtkicebs, rom femicidis saqmeebsi reparaciebi unda moicavdes ara mxolod zianis anazraurebas materialuri formit, aramed darrvevis da msxverplis mier gancdili tanjvis simbolur ariarebasac (symbolic redress) da danasaulis zogadi prevenciis farto garantiebs. darrveuli uflebebis ardgenis processi gatvaliswinebuli unda iyos struqturuli diskriminacia, romlis gamoc darrveva moxda da reparaciebis mizani unda iyos am mdgomareobis Secvla. 53 gaeros specialuri momxseneblis Tanaxmad, reparaciebi ar unda itvaliswinebdes mxolod da mxolod qalis dabrunebas Zaladobamde arsebul mdgomareobasi _ reparaciebs unda hqondes transformaciuli potenciali.. reparaciebis mizani, ramdenadac SesaZlebelia, unda iyos yovlismomcveli struqturuli subordinaciis, genderuli ierarqiebis, sistemuri marginalizebis da struqturuli utanasworo- 51 მექსიკის უზენაესი სასამართლო, საქმე N059/2015, 2015 წლის 25 მარტის გადაწყვეტილება. იხ. ბმულზე: noticia.asp?id=3060 [ხელმისაწვდომია მხოლოდ ესპანურ ენაზე] 52 სტამბოლის კონვენცია (იხ. ზემოთ), მუხლი Case of González et al. ( Cotton Field ) v. Mexico (იხ.ზემოთ), პარა. 450.

20 20 bis armofxvra, rac qalta mimart Zaladobis Zireuli mizezia. 54 am processi gansakutrebit mnisvnelovania msxverplis (misi ojaxis wevris) monawileoba da misi xedvis gatvaliswineba martlmsajulebis miznebsa da samartlianobis ardgenastan dakavsirebit. III. femicidi saqartvelos kanonmdeblobasi saqartvelos kanonmdebloba danasauls femicidi ar icnobs. saqartvelos sisxlis samartlis kodeqssi ar arsebobs calke muxli, romelic femicids, anu genderis nisnit Cadenil qalis mkvlelobas/tvitmkvlelobamde miyvanas, dasjadad gamoacxadebda. mkvlelobis Cadena genderis nisnit aseve ar aris gamoyofili, rogorc ganzrax mkvlelobis damamzimebeli garemoeba. 55 Sesabamisad, femicidis danasaulebis sxva saxis mkvlelobebisgan gancalkevebuli klasifikacia da statistikis warmoeba ar xdeba. miuxedavad femicidis, rogorc calke mdgomi danasaulis, ararsebobisa, dresdreobit femicidis gamozieba da dasja mimdinareobs/sesazloa mimdinareobdes saqartvelos sisxlis samartlis kodeqsis (SemdgomSi ssk) Semdeg muxlebze mititebit: ganzrax mkvleloba (ssk muxli 108); ganzrax mkvleloba damamzimebel garemoebasi (ssk muxli 109); ganzrax mkvleloba uecari, Zlieri sulieri arelvebis mdgomareobasi (ssk muxli 111); janmrtelobis ganzrax mzime dazianeba, ramac gamoiwvia sicocxlis mospoba (ssk muxli 117.2); 56 TviTmkvlelobamde miyvana (ssk muxli 115). 54 ქალთა მიმართ ძალადობის საკითხზე გაეროს სპეციალური მომხსენებლის ანგარიში, UN Doc. A/HRC/14/22 (22 აპრილი, 2010 წ), პარა საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 109-ე მუხლის მე-2 ნაწილის დ) ქვეპუნქტის თანახმად, დანაშაულის დამამძიმებელი გარემოებაა მისი ჩადენა რასობრივი, რელიგიური, ეროვნული ან ეთნიკური შეუწყნარებლობის გამო. გენდერული ნიშნით დანაშაულის ჩადენა არ არის გათვალისწინებული, როგორც დამამძიმებელი გარემოება. 56 სსკ-ის მუხლით დაკვალიფიცირებული დანაშაული ფემიციდია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მოხდა დანაშაულის არასწორი კვალიფიკაცია - როდესაც სწორი კვალიფიკაციის შემთხვევაში დანაშაული იქნებოდა განზრახ მკვლელობა (სსკ-ის 108-ე მუხლი), ან განზრახ მკვლელობა დამამაძიმებელ გარემოებებში (სსკ- ის 109-ხე მუხლი).

21 21 zemoxsenebuli muxlebit SeiZleba kvalificirdebodes rogorc femicidi, ise sxva danasaulebi, romlebsac aravi- Tari Semxebloba ar aqvt genderul motivtan. aqedan gamomdinare, imisatvis, rom ganisazrvros, iyo Tu ara danasauli femicidi, unda moxdes zemoxsenebul muxlebze gamotanili TiToeuli ganacenis (sadac msxverpli qalia) gaanalizeba da saqmis garemoebebis mixedvit imis gansazrvra, Tu romel SemTxvevaSi aris danasauli femicidi. Cadenil danasaulebsi ojaxuri femicidis identificirebas amartivebs sisxlis samartlis kodeqsis me-11 1 muxli, romelic gansazrvravs, Tu kodeqsis romeli muxlebit gatvaliswinebuli qmedebis Cadena warmoadgens ojaxur 57 danasauls. aqedan gamomdinare, ojaxuri femicidis (meurlis/colis an yofili meurlis mkvleloba genderis nisnit) identificireba SesaZlebelia, Tu zemoxsenebuli muxlebi sisxlis samartlis kodeqsis me-11 1 muxltan ertad aris dakvalificirebuli. mnisvnelovania arinisnos, rom ojaxsi (an mis garet) Cadenili qalis yvela mkvleloba, anu meurlis/yofili meurlis mier qalis mkvleloba (rac ssk-is me-11 1 muxlit dakvalificirdeba), avtomaturad ar nisnavs, rom femicidia Cadenili. femicidis gansazrvrisas aucilebelia, rom danasauls hqondes genderuli nisani, anu damnasave moqmedebdes qalis gendertan dakavsirebuli motivit. amastan, femicidi ar aris mxolod da mxolod ojaxsi (meurlis an yofili meurlis mier) Cadenili qalis mkvleloba. femicidi aris qalis yvela mkvleloba (Cadenili ojaxsi Tu mis garet, ojaxis wevris Tu sxva piris mier), romelsac aqvs genderuli nisani, anu ukavsirdeba genderul diskriminacias, qalis qcevis kontrols, mis mimart mesakutrul damokidebulebas, genderul Zaladobas an/da subordinacias, aseve, qalis TviTmkvlelobamde miyvana (ssk-is 115-e muxli), zemoxsenebuli mizezebit. Tumca, amis miuxedavad, yvelaze xsir SemTxvevebSi, rodesac xdeba qmris/yofili qmris mier colis/yofili colis mkvleloba (da dana- 57 ამ მუხლის მიზნებისთვის ოჯახის წევრად ითვლება: მეუღლე, დედა, მამა, პაპა, ბებია, შვილი (გერი), შვილობილი, მშვილებელი, მშვილებლის მეუღლე, ნაშვილები, მიმღები ოჯახი (დედობილი, მამობილი), მეურვე, შვილიშვილი, და, ძმა, მეუღლის მშობლები, სიძე, რძალი, ყოფილი მეუღლე, აგრეთვე პირები, რომლებიც მუდმივად ეწევიან ან ეწეოდნენ ერთიან საოჯახო მეურნეობას.

22 22 Sauli kvalificirdeba me-11 1 muxlit), danasaulis garemoebebi acvenebs, rom swored femicidtan gvaqvs saqme. ganzrax mkvlelobis (ssk-is 108-e muxli) SemTxvevaSi sasjelis minimaluri zoma aris 7 wlit, xolo maqsimaluri _ 15 wlit Tavisuflebis arkveta. Tu mkvleloba Cadenilia damamzimebel garemoebebsi, magalitad, araertgzis, gansakutrebuli sisastikit, winaswari SecnobiT orsuli qalis mimart da a.s. 58 (ssk-is 109-e muxli), damnasaves SeiZleba sasjelad daenisnos Tavisuflebis arkveta 11 wlidan uvado Tavisuflebis arkvetamde _ damamzimebeli garemoebis xasiatisa da specifikis gatvaliswinebit. TviTmkvlelobamde miyvana (ssk-is 115-e muxli) sasjelad itvaliswinebs Tavisuflebis SezRudvas 3 wlamde vadit an Tavisuflebis arkvetas 2-dan 4 wlamde vadit. janmrtelobis ganzrax mzime dazianeba, ramac sicocxlis mospoba gamoiwvia (ssk-is muxli) 4-dan 7 wlamde Tavisuflebis arkvetit isjeba. Tu mkvleloba afeqtis mdgomareobasi moxda (uecari, Zlieri sulieri arelvebis mdgomareoba, ssk-is 111-e muxli), damnasave 3 wlamde Tavisuflebis SezRudviT an 1-dan 3 wlamde Tavisuflebis arkvetit isjeba. me-11 1 muxls aqvs ojaxur danasaulebze statistikis warmoebis funqcia da, calke arebuli, ver axdens gavlenas sasjelis saxesa da zomaze. zemoxsenebulidan gamomdinare, Tu xdeba danasaulis araswori kvalifikacia femicidis dros _ mag. Cadenilia ganzrax mkvleloba (ssk-is 108-e muxli) da danasauli kvalificirdeba janmrtelobis ganzrax mzime dazianebad, ramac sicocxlis mospoba gamoiwvia (ssk-is muxli), damnasavistvis 58 სსკ 109-ე მუხლი ითვალისწინებს განზრახ მკვლელობის ჩადენის შემდეგ დამამძიმებელ გარემოებებს: განზრახ მკვლელობა, ჩადენილი - მძევლად ხელში ჩაგდებასთან დაკავშირებით; ისეთი საშუალებით, რომელიც განზრახ უქმნის საფრთხეს სხვათა სიცოცხლეს ან ჯანმრთელობას; სხვა დანაშაულის დაფარვის ან მისი ჩადენის გაადვილების მიზნით; დამნაშავისთვის წინასწარი შეცნობით ორსული ქალისა; დამნაშავისათვის წინასწარი შეცნობით არასრულწლოვნისა ან უმწეო მდგომარეობაში მყოფისა; ხულიგნური ქვენა გრძნობით; რასობრივი, რელიგიური, ეროვნული ან ეთნიკური შეუწყნარებლობის გამო; ჯგუფურად; ორი ან მეტი პირისა; განსაკუთრებული სისასტიკით; ანგარებით ან შეკვეთით; მსხვერპლის სხეულის ორგანოს, ორგანოს ნაწილის ან ქსოვილის გადანერგვის ანდა სხვაგვარად გამოყენების მიზნით; არაერთგზის (გარდა ამ კოდექსის 110-ე 114-ე მუხლებით გათვალისწინებული მკვლელობებისა); მსხვერპლის ან მისი ახლო ნათესავის სამსახურებრივ საქმიანობასთან ან საზოგადოებრივი მოვალეობის შესრულებასთან დაკავშირებით.

23 23 danisnuli sasjelis yvelaze didi zoma SesaZloa iyos 7 wlit Tavisuflebis arkveta, nacvlad Tavisuflebis arkve- Tisa 15 wlis vadit, rasac ssk-is 108-e muxli itvaliswinebs. amastan, ganzrax mkvlelobis damamzimebel garemoebad kanonmdebeli diskriminaciul motivsac moiazrebs _ mkvleloba, romelic Cadenilia rasobrivi, religiuri, erovnuli an etnikuri Seuwynareblobis gamo (ssk-is muxli), ufro mkacrad isjeba, vidre mkvleloba damamzimebeli garemoebebis ararsebobisas. amgvari mkvlelobistvis sasjelia Tavisuflebis arkveta vadit 13-dan 17 wlamde (gansxvavebit 108-e muxlisgan, romelic 7-dan 15 wlamde Tavisuflebis arkvetas itvaliswinebs). Tumca, arnisnuli muxli, damamzimebel garemoebad mxolod zemoxsenebuli motivit Cadenil diskriminacias moiazrebs da ar itvaliswinebs diskriminacias sqesis/genderis safuzvelze, rac femicidis Semdgeneli nawilia. aqedan gamomdinare, genderuli nisnit Cadenili mkvleloba, sxva damamzimebeli garemoebebis ararsebobis SemTxvevaSi, ssk-is 109-e muxlit ver dakvalificirdeba. mnisvnelovania, arinisnos, rom Tu danasaulis Cadenis motivia genderis nisnit ganpirobebuli diskriminacia, sskis muxlis Tanaxmad, es garemoeba amzimebs Cadenili qmedebis xarisxs da igi mxedvelobasi miireba/unda miirebodes sasamartlos mier sasjelis danisvnis dros. am muxlis Tanaxmad, danasaulis Cadena rasis, kanis feris, enis, sqesis, seqsualuri orientaciis, genderuli identobis, asakis, religiis, politikuri an sxva Sexedulebis, SezRuduli SesaZleblobis, moqalaqeobis, erovnuli, etnikuri an socialuri kutvnilebis, warmosobis, qonebrivi an wodebrivi mdgomareobis, sacxovrebeli adgilis an diskriminaciis Semcveli sxva nisnit Seuwynareblobis motivit, aris pasuxismgeblobis damamzimebeli garemoeba am kodeqsit gatvaliswinebuli yvela Sesabamisi danasaulisatvis. Sesabamisad, dres moqmedi sisxlis samartlis kanonmdeblobit, femicidis kvalifikaciisa da identificirebistvis yvelaze relevanturi (Tumca _ arasakmarisi) sasualebaa, danasaulis kvalifikaciisas, ssk-is Sesabamis muxltan er- Tad, 53-e muxlis me-3 1 nawilze mititeba. arnisnuli muxlis gamoyeneba SesaZlebelia im SemTxvevaSi, Tu sisxlis samartlis kodeqsis is muxli an muxlis nawili, romlitac dakval-

24 24 ificirda konkretuli SemTxveva, danasaulis Semadgenlobis nisnad ar itvaliswinebs diskriminacias damamzimebeli garemoebis saxit. 59 amis miuxedavad, 53-e muxlis me-3 1 nawili saqartvelos sasamartlo praqtikasi arasodes gamoyenebula arc qalebisa da arc sxva pirebis mimart Cadenili diskriminaciuli danasaulebis SemTxvevaSi. 60 Sesabamisad, Tu femicidis dros danasaulis kvalifikaciisas moxdeba 53-e muxlis me-3 1 nawilze mititeba da misi mesveobit sasjelis damzimeba, metad iqneba SesaZlebeli femicidis, rogorc qalis mimart genderis nisnit Cadenili danasaulis, ariareba sasamartlos mier, danasaulis statistikis Seqmna da damnasavistvis qmedebis Sesabamisi sasjelis Sefardeba. IV. braldebis organoebisa da sasamartloebis roli femicidis saqmeebze saqartvelos sisxlis samartlis saproceso kanonmdeblobis Tanaxmad, danasaulis gamozieba unda moxdes yovelmxriv, srulad da obieqturad.~ 61 prokuratura, rogorc sisxlissamartlebrivi devnis organo, xelmzrvanelobs gamoziebis process da sasamartlo procesze mas ekisreba tvirti, rom amtkicos piris braleuloba. 62 sisxlis samartlis procesi warmoebs SejibrebiTi modelis safuzvelze. 63 sasamartlo valdebulia, braldebisa da dacvis mxareebs Seuqmnas Tanabari SesaZleblobebi da arc ert matgans ar mianiwos upiratesoba. 64 `arnisnul model- Si mosamartlis mimart neitralurobisa da pasiurobis molodini moqmedebs. SejibrebiTi procesi dafuznebulia rwmenaze, rom satanadod momzadebuli da dainteresebuli mxareebi sasamartlos warudgenen sakmaris informaciasa da argumentebs, xolo mosamartlis ZiriTad amocanas mxaretatvis aseti SesaZleblobis uzrunvelyofa warmoad- 59 საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი (სსკ), 53-ე მუხლის მე-4 ნაწილი. 60 საქართველოს საერთო სასამართლოებიდან გამოთხოვნილი საჯარო ინფორმაცია 2015 წლის დეკემბრის მდგომარეობით. 61 საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსი (სსსკ), მუხლი სსსკ-ის 32-ე და 33-ე მუხლები. 63 სსსკ-ის მე-9 და 25-ე მუხლები. 64 სსსკ-ის 25.1 მუხლი.

25 25 gens.~ 65 Sesabamisad, femicidis saqmeebze braldebisa da sasamartlo organoebis moqmedebata Sefasebisas mosamar- Tlis SezRuduli roli aucileblad unda iyos gatvaliswinebuli. danasaulis Taobaze mtkicebulebata mopoveba da wardgena aris braldebis mxaris valdebuleba. sasamartlos ekrzaleba braldebis damadasturebel an dacvis xelsemwyob mtkicebulebata damoukideblad mopoveba da gamokvleva. mtkicebulebata mopoveba da wardgena mxareebis kompetenciaa. mosamartles, mxolod gamonaklis SemTxvevaSi, mxareebtan SeTanxmebiT, SeuZlia dasvas damazustebeli kitxva, Tu es aucilebelia samartliani sasamartlos uzrunvelsayofad. 66 zemoxsenebulidan gamomdinare, swored braldebis mxarea valdebuli, miawodos sasamartlos mnisvnelovani informacia SesaZlo danasaultan dakavsirebul garemoebebze. es Tanabrad exeba rogorc danasaulis makvalificirebel, ise sasjelis damamzimebel da Semamsubuqebel garemoebebs. magalitad, swored braldebam unda warudginos sasamartlos mtkicebulebebi (mowmeta dakitxvis mesveobit da sxva formebit) femicidis saqmesi arsebuli diskriminaciuli motivis Taobaze da daanaxos sasamartlos danasaulsi genderis nisnis arseboba. sasjelis saxisa da zomis Sefardeba mosamartlis prerogativaa Sesabamisi muxlit gansazrvruli sasjelis minimaluri da maqsimaluri zomis farglebsi. braldebis mxare ar irebs monawileobas sasjelis danisvnasi. msjavrdebulistvis danisnul sasjelze mtlianad mosamartlea pasuxismgebeli. saproceso SeTanxmebis damtkicebis dros sasamartlo saqmes arsebitad ar ganixilavs. rodesac saqmeze saproce- 65 საქართველოს უზენაესი სასამართლოს კონსტიტუციური წარდგინება საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 306-ე მუხლის მე-4 ნაწილის კონსტიტუციურობის თაობაზე და საქართველოს უზენაესი სასამართლოს კონსტიტუციური წარდგინება საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 297-ე მუხლის ზ ქვეპუნქტის კონსტიტუციურობის თაობაზე, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2015 წლის 29 სექტემბრის გადაწყვეტილება 3/1/608,609, II სსსკ, მუხლი 25.2

26 26 so SeTanxmeba ideba, braldebuli ariarebs danasauls da utanxmdeba prokurors sasjelis, braldebis Semsubuqebis an nawilobriv moxsnis Taobaze, 67 xolo Semdgom saproceso SeTanxmebas amtkicebs sasamartlo. 68 sasamartlos, mxare- Ta Tanxmobis SemTxvevaSi, ufleba aqvs, cvlileba Seitanos saproceso SeTanxmebis pirobebsi. 69 mosamartle ar aris valdebuli, daamtkicos braldebisa da dacvis mxareebs Soris dadebuli saproceso SeTanxmeba _ mas, am mxriv, diskreciuli uflebamosileba aqvs da gadawyvetilebas kanonis safuzvelze irebs. 70 sasamartlos es ufleba mnisvnelovani berketia saproceso SeTanxmebis pirobebis samartlianobis gasakontroleblad da am institutis borotad gamoyenebis prevencias emsaxureba. amdenad, femicidis saqmeebze, sajaro interesze dayrdnobit, sasamartlos ufleba aqvs, ar daamtkicos iseti saproceso SeTanxmeba, romelic araadekvatur sasjels ganusazrvravs msjavrdebuls. gamoziebis warmoebisas, saqartvelos Sinagan saqmeta saministros TanamSromlebi, SesaZlo diskriminaciuli motivis arsebobis SemTxvevaSi, valdebulni arian, miutiton sisxlis samartlis kodeqsis muxlze, rac diskriminaciuli motivit danasaulis Cadenas gulisxmobs. 71 prokurorebistvis msgavsi instruqcia ar arsebobs. 72 amis miuxedavad, braldebis mxare valdebulia, moipovos da sasamartlosi waradginos yvela is mtkicebuleba, romelic miutitebs danasaulis genderul nisanze da sqesis nisnit diskriminaciaze. Tu sagamoziebo organo, danasaulsi genderis nisnis arsebobis SemTxvevaSi, ar waradgens sasamartlosi Sesabamis 67 სსსკ, მუხლი სსსკ, მუხლი სსსკ, მუხლი სსსკ, მუხლი საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის მითითება N47, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს დანაყოფების მიერ დისკრიმინაციის პრევენციისა და ამ ნიშნით ჩადენილ სამართალდარღვევებზე ეფექტიანი რეაგირების ღონისძიებების განხორციელების შესახებ, საქართველოს მთავარი პროკურატურის ინფორმაცია 2015 წლის 24 ნოემბრის მდგომარეობით. საქართველოს მთავარი პროკურატურის 2016 წლის 8 იანვრის N13/1285 წერილის თანახმად, საქართველოს მთავარი პროკურატურა მუხლით გათვალიწინებულ საკითხზე სტატისტიკურ ინფორმაციას არ აწარმოებს.

27 27 mtkicebulebebs da sxva relevantur informacias, irrveva danasaulis yovelmxrivi, sruli da obieqturi gamoziebis valdebuleba. sasamartlo valdebulia, satanado Sefaseba misces mis winase warmodgenil mtkicebulebebs da daumzimos damnasaves sasjeli genderuli danasaulis Cadenis gamo. Tumca, meore mxriv, sasamartlo moklebulia SesaZleblobas, danasaulis genderuli nisnit Cadenis Taobaze prokuroris mier mtkicebulebebis warmoudgenlobis SemTxvevaSi, Tavad gamoikvlios danasaulis motivi da ganixilos danasaulsi arsebuli SesaZlo diskriminaciuli nisnebi. rac Seexeba danasaulis kvalifikacias, mosamartle ar aris uflebamosili, gadaakvalificiros danasauli ufro mzime danasaulze, vidre braldebis mxaris mier aris wardgenili. magalitad, Tu femicidis danasauls prokuratura akvalificirebs, rogorc janmrtelobis ganzrax mzime dazianebas, rasac sicocxlis mospoba mohyva (ssk-is muxli), sasamartlos ar SeuZlia, zegavlena moaxdinos arnisnulze da ganacenit daadginos, rom Cadenilia ganzrax mkvleloba (ssk-is 108-e muxli). mosamartle uflebamosilia, danasauli gadaakvalificiros imave xarisxis an ufro msubuq danasaulze. 73 sasamartlos ganaceni, garda kanonierisa, unda iyos dasabutebuli da samartliani. 74 ganaceni unda emyarebodes sasamartlo procesze gamokvleul ewvis gamomricxav mtkicebulebebs da ganacensi Camoyalibebuli yvela daskvna da gadawyvetileba unda iyos dasabutebuli. ganaceni unda iyos samartliani, anu sasjeli unda Seesabamebodes msjavrdebulis pirovnebas da mis mier Cadenili danasaulis simzimes. 75 amdenad, femicidis saqmeebze, rogorc braldebis organoebs, ise sasamartlos, TavianTi uflebamosilebis far- 73 სსსკ-ის 273-ე მუხლის 1-ლი ნაწილი; სახელმძღვანელო წინადადებები სისხლის სამართლის საქმეზე განაჩენის ფორმის, მისის დასაბუთებულობისა და ტექსტის სტილისტიკური გამართულობის თაობაზე (საქართველოს უზენაესი სასამართლო), 2015, სსკ-ის მუხლი სსკ-ის მუხლი 259.

28 28 glebsi, mnisvnelovani pasuxismgebloba akisriat sisxlis samartlis saqmis warmoebisa da samartliani procesis uzrunvelyofis TvalsazrisiT. braldebis da sasamartlo organoebis mier, mati uflebamosilebis farglebsi, genderis nisnit Cadenili mkvlelobebis/tvitmkvlelobamde miyvanis satanado Sefasebis garese datoveba ewinaarmdegeba samartlebrivi saxelmwifos princips, aryevs Zaladobis msxverpli qalebis da mati ojaxebis ndobas samartaldamcavi organoebisa da martlmsajulebis sistemis mimart da inarcunebs sazogadoebasi arsebul genderul diskriminaciasa da subordinacias. V. sasamartlos ganacenebis analizi 2014 wels Cadenili femicidis danasaulebis saqmeebze A wels Cadenil femicidis danasaulebze gamotanil ganacenta ZiriTadi tendenciebi kvleva aanalizebs saqartvelosi moqmedi pirveli instanciis sasamartloebis 12 ganacens femicidis saqmeebze. 5 ganaceni gamoitana Tbilisis saqalaqo sasamartlom, 3 ganaceni _ Telavis raionulma sasamartlom, 1 ganaceni _ rus- Tavis da 1 _ qutaisis saqalaqo sasamartloebma, 1 ganaceni _ ozurgetis da 1 _ xelvacauris raionulma sasamartloebma. danasaulis Cadenis TariRi TiToeul SemTxvevaSi aris 2014 weli. 7 saqmeze danasauli Caidina msxverplis meurlem (mamakacma), 3 SemTxvevaSi _ msxverplis yofilma meurlem, 1 SemTxvevaSi _ msxverplis intimurma partniorma da 1 SemTxvevaSi _ savaraudod yofilma intimurma partniorma. aqedan gamomdinare, 10 saqmesi danasauli iyo intimuri da, amastan, ojaxuri femicidi _ vinaidan damnasave msxverplis meurle an yofili meurlea; 2 SemTxvevaSi _ intimuri femicidi _ vinaidan damnasave ar aris msxverplis meurle/yofili meurle, aramed mas msxverpltan hqonda intimuri urtier- Toba. 7 SemTxvevaSi danasauli dakvalificirda, rogorc ganzrax mkvleloba (ssk-is 108-e muxli), 1 SemTxvevaSi _ ganzrax mkvleloba damamzimebel garemoebebsi (ssk e muxli _ araertgzis Cadenili mkvleloba), 3 SemTxvevaSi _ janmrtelobis ganzrax mzime dazianeba, ramac gamoiwvia sicocxlis