Kadın işçiler. Dr. Nilay ETİLER Kocaeli Üniversitesi

Transkript

1 Kadın işçiler Dr. Nilay ETİLER Kocaeli Üniversitesi

2 Toplumsal cinsiyete dayalı işbölümü İkincil konum Hizmet ve bakım ağırlıklı işler Doğurganlık özelliği

3 Küresel Cinsiyet Eşitsizliği raporu 124. sırada (135 ülke arasında) Ekonomik katılımda 129.

4 Biyolojik özellik Doğurganlık KADIN Toplumsal cinsiyete dayalı işbölümü Bakım emeği Duygusal emek (çocuk, yaşlı, özürlü, koca, hasta bakımı)

5 Yedek iş gücü

6

7 Çalışma yaşamında kadın ve erkekler arasında gözlenen eşitsizlikler İşgücüne katılım Ücret farkı Güvencesiz çalışma sigortasız çalışma Esnek istihdam biçimleri Örgütsüzlük sendikalaşma Toplumsal işbölümünde cinsiyete göre farklılaşmalar Toplumsal cinsiyet rolü

8 İşgücüne katılım Dünya genelinde erkeklerin %78 i kadınların ise %52 si işgücüne katılmaktadır. Türkiye de 2011 de E de %72 K da %29 kentlerde %25 kırda %38 Kırdaki istihdamın neredeyse tamamı tarım sektörü Tarım sektöründeki kadınların %75 inin ücretsiz aile işçisi

9 Cinsiyete göre işgücüne katılım yüzdeleri, 2012 Global Employment Trend for Women. ILO, 2012.

10 Yüzde r3l Türkiye'de 15 yaş üzerinde eğitim grubuna göre işgücüne katılma oranı (%) r3l r3l r2l r2l r2l erkek kadın r1l r1l r1l r1l Okuma-yazma bilmeyen Okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen İlkokul İlköğretim Ortaokul veya dengi meslek okul Genel lise Lise dengi meslek okul Yüksekokul veya fakülte İşgücüne katılım oranı : istihdam edilen ve işsizlerin çalışabilir yaştaki kurumsal olmayan kadın nüfusuna oranı

11 Ücret farkı r3l Aylık ortalama brüt (TL) r11l r6l r2l r9l r5l r1l ilkokul ve altı ilköğretim ve ortaokul lise meslek lisesi yüksekokul ve üstü erkek kadın TUİK, Kazanç Yapısı Araştırması, 2012

12 Sektörlere göre kadınların ücretlerinin erkeklere göre payı % Mimarlık ve Mühendislik Faaliyeti 83 Büro Yönetimi, Büro Desteği Faal. 83 Kamu Yön. ve Savunma, Zor. Sos. Güv. 68 İnsan Sağlığı Hizmetleri 91 Sosyal Hizmetler 71 Kaynak: 2010 Sigortalıların Kazançları istatistikleri, SGK

13 2010 yılında sürekli tarım işçilerinde günlük yevmiye erkekler için 905,90 TL kadınlar için 731,53 TL (%80 i) Mevsimlik işçilerde günlük yevmiye erkekler için 34,58 TL kadınlar için 24,75 TL.dir (%70 i). TUİK Haber Bülteni Tarımsal İşletmelerde Ücret Yapısı 2010 Sayı: 91, 04 Mayıs 2011

14 Güvencesiz çalışma Tarım Sanayi Hizmet Toplam Erkek 75,7 30,7 27,3 37,2 Kadın 96,1 42,2 26,4 58,5

15 Örgütsüzlük Sendikalaşma oranları düşük

16 Toplumsal işbölümüne dayalı farklılaşmalar Dikey ayrışma cam tavan

17 Seçilmiş Meslek Grupları İçerisinde Kadın Çalışanların Yüzdesi, 2009 Meslek grubu Tüm sektörler Kanun yapıcılar üst düzey yöneticiler ve müdürler 10.2 Profesyonel meslek mensupları 40.2 Yardımcı profesyonel meslek mensupları 32.2 Büro ve müşteri hizmetlerinde çalışan elemanlar 42.8 Hizmet ve satış elemanları 22.4 Nitelik gerektirmeyen işlerde çalışanlar 11.7 Kaynak: 2009 Hane Halkı İşgücü Anketi verilerinden yararlanılarak hesaplanmıştır.

18 Toplumsal işbölümüne dayalı farklılaşmalar Yatay ayrışma cam duvarlar

19 Çalışma sürelerine göre aylık brüt gelir Haftalık çalışma saati Aylık brüt geliri Sağlık profesyonelleri Erkek Kadın Yardımcı sağlık profesyoneli Erkek Kadın Hukuk, sosyal ve kültür ile ilgili Erkek profesyoneller Kadın Büro hizmetlerinde çalışan elemanlar Erkek Kadın TUİK Kazanç Yapısı İstatistikleri, 2012,, Tablo 1.14

20 Esnek istihdam biçimleri Kısmı zamanlı çalışma Evde üretim

21 Toplumsal cinsiyet rolü TUİK, İstatistiklerle Kadın 2012

22 Hanehalkı ve ev bakımı için harcanan sürenin çalışma durumu ve cinsiyete göre durumu Süre (saat:dakika) Erkek Kadın Çalışan 00:43 04:03 Çalışmayan 01:12 05:43 Toplam 00:51 05:17 TUİK, Zaman Kullanımı Araştırması, 2008

23 saat:dakika hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm Türkiye Macaris Fransa İsveç İngilter Norveç Belçika Finland Almany tan e iya a erkek hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm kadın hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm hh:mm

24 Çalışan kadınların sağlık sorunları

25 Resmi rakamlar ne kadar kapsayıcı? Erkek Kadın Zorunlu sigortalı sayısı TUİK rakamlarına göre işgücünün büyüklüğü % 37 48

26 Kadınların iş kazaları İlk beş sektör Kaza sayısı 1000 kadın işçi başına iş kazası Metalik olmayan ürünler imalatı 203 9,7 Tekstil ürünleri imalatı 697 6,1 Taşıma. için depolama ve destek ,0 faaliyeti Gıda ürünleri imalatı 553 6,0 Giyim eşyaları imalatı 296 1,6 Tüm sektörler ,6

27 Kadın çalışanlara dair düzenlemeler Doğum izni [doğum öncesi ve sonrası sekizer hafta] Süt izni [bir yıl günde 1.5 saat] Gece çalışması [emziren anne 6 ay boyunca gece çalıştırılamaz] Ağır ve tehlikeli işlerde çalışma [Ağır ve tehlikeli işler yönetmeliği]

28 Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun kadın işçi çalıştırılan işyerlerinde bir emzirme odası 150 den çok kadın işçi çalıştırılan işyerlerinde bir yurdun kurulması

29 Biyolojik özellik Doğurganlık KADIN Toplumsal cinsiyete dayalı işbölümü Bakım emeği Duygusal emek (çocuk, yaşlı, özürlü, koca, hasta bakımı) Ücretli çalışma Bedensel emek İşyeri ortam tehlikelerine maruziyet

30 çalışan kadınlarda doğurganlık yaş kadınlar arasında 1000 kadın başına yılda 32 canlı doğum

31 Kadın çalışanlara yönelik işyeri sağlık hizmetleri nasıl olmalı?

32 Kadının biyolojik doğurganlığına daralmayan Ücretli çalışma dışında kalan çalışmanın da etkilerini göz önünde bulunduran Bedensen sağlığın yanında ruhsal sağlığı da izleyen

33 TEŞEKKÜR EDERİM.