Kar Mücadelesi. Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN

Transkript

1 Kar Mücadelesi Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN

2 Yüzey Kaplaması Yüzey Dokusu Kaplamanın yüzeysel dokusu ve pürüzlülüğü hem sürüş konforunu hem de sürüş emniyetini belirler. Kaplama yeterince düzgün ama gerekli sürtünme direncini sağlayacak kadar pürüzlü olmalıdır. Kaplamanın toplam kayma direnci yüzeyinin sahip olduğu makro ve mikro pürüzlülüğüne bağlıdır. Yol yüzeyinin pürüzlülüğü, taşıtlara uygun bir frenlenme ve iyi bir enine denge imkanı sağlamak için gereklidir.

3 Makro ve Mikro Doku Mikro pürüzlülük (Agrega pürüzlülüğü) Makro pürüzlülük (kaplama pürüzlülüğü)

4 Tekerlek Şekil Değiştirmesi

5 Karlı Havalarda Lastik Basıncı Karlı yüzeylerde en iyi tutunmayı kış lastikleri sağlar. Aracın orijinal ebadından daha geniş lastik kullanılmaması ve lastiklerin havasının indirilmemesi gerekir. Karlı havalarda, standart lastikler, gereğinden geniş olan veya havası indirilmiş olan lastikler ile fren mesafesi çok uzar, direksiyon hareketlerine cevap çok gecikir, patinaj çok çabuk başlar ve kayma hareketleri kaçınılmaz olur. Buna karşılık lastik havalarının 3 psi artırılması, zemindeki karlı tabakayı yarmaya yardımcı olur ve aracın çekişini arttırır.

6 Kar ve Buz Etkisiyle Sürtünme Katsayısı Kar yağışı ve buzlanmanın etkili olduğu kesimlerde, yol ile taşıt tekerlekleri arasındaki sürtünmenin azalmasına, bunun sonucu olarak taşıtların hareket etmesini zorlaştırmakta, taşıtların kontrolü zorlaşmaktadır. Bunun sonucu olarak, can ve mal kayıplarının görüldüğü trafik kazalarına neden olmaktadır Değişimi

7 Kar Danaciği Şekilleri

8 Kar Kalınlığının Etkisi Yola yağış ve sürüntü ile gelen karın kalınlığı 5 cm yi aştığında, yoldaki trafik akışı etkilenir ve seyir zorlaşır. Kalınlık 10 cm ye ulaştığında ise, otomobil ve benzeri küçük araçların yolda kalması ve yolu kapatması olasıdır. Yolu kapanma durumuna getiren kar, yola yağış ve sürüntü ile gelmektedir.

9 Kar Siperleri Neden Yapılır? Genellikle yolların kapanmasına neden olan kar, yolun bitişiğinde bulunan arazideki karın, hakim rüzgarların etkisi ile sürüntü halinde yola gelerek birikmesinden oluşmaktadır. Kar yağdıktan sonra, kar temizleme işlemi pahalıdır. Bunun yanında, kar temizliğinden sonra, kenara biriken karlardan sonra kar yağması durumunda temizleme işlemi oldukça zordur.

10 Kar Siperlerinin Çalışma Esası Kar siperlerinin çalışma esası, kar taşıyan rüzgarların hızını düşürerek hareketli olan karı, kar siperlerinin önünde ve arkasında biriktirmektir. Kar siperleri yolun en fazla kar birikeceği düşünülen yerlerine yapılmalıdır. Yerleri belirlenirken arazinin özellikleri ve hakim rüzgar yönü de dikkate alınmalıdır

11 Statik kar siperleri

12 Canlı Kar Siperleri

13 rüzgar Canlı Kar Siperleri 3 mt yol % 70 boşluklu kar siperi 3 mt yol % boşluklu kar siperi

14 Statik Kar Siperleri Avantajları Dezavantajları Kullanımı kolaydır Bitkilendirmenin pratik olmadığı yerlerde uygundur. Yüksek kurulum ve işletme maliyeti Ömrü yaklaşık 20 yıldır.

15 Canlı Kar Siperleri Avantajları Statik siperlerden maliyeti oldukça düşüktür (yaklaşık 7 kat) Ömrü yaklaşık 50 yıldır Vahşi hayvanlara yaşama şansı verir Güzel manzara sağlar Toprak erozyonunu önler Dezavantajları Bitkilendirme belli yüksekliğe ulaşıncaya kadar etkinliği düşüktür Yoğunluğu bitkilendirme sıklığına ve büyüme şekline göre farklılık gösterebilir. Böceklere ve haşerelere karşı hassastır.

16 Kar Siperlerinin Boşluğa Bağlı Olarak Etkinliği (boşluk oranı)

17 (Statik Boşluksuz Siper) (Boşluklu siper) H= Siper yüksekliği

18 Kar Siperlerinde İyi Uygulamalar Mekanik kar kürüme, siperlere göre 100 kat daha pahalıdır. En iyi porozite (boşluk) % dir. Tek sıra yüksek siperler, çok sıralı alçak sipelere göre tercih edilmelidir. 1 sıra 1.8 mt siper= 2 sıra 1.2 mt; 1 sıra 2.4 mt siper= 5 sıra 1.2 mt siper Siperler görüşü artırır ve buzlanmayı önler Görüşü artırma ve etkinliği artırmak için siper yüksekliği 2.4 mt veya daha fazla olmalıdır. Siperler, banketden en az 35*Siper yüksekliği mesafeye yerleşitirilmelidir. Yerleştirilen siperler, hakim rüzgar yönüne göre 30 o ye kadar engeller Siperler prensip olarak hakim rüzgar yönüne dik yerleştirilir, ancak zorunlu durumlarda 25 o kadar sapma olabilir. Siperin altında toplam yüksekliğin % 10 u kadar boşluk bırak Siper uzunluğu en az yüksekliğin 20 katı olmalıdır

19 Kar Siperleri Tasarımı Uçan kar danecikleri ince daneli kum şeklini alır. Ağır kar danecikleri ya havada askıda kalır veya sıçrayarak yol yüzeyine ulaşır. Sıçrama için çok ağır olduklarında, yuvarlanarak yüzey boyunca «kar dalgaları» oluşturur. Kar siperleri, rüzgarı kısıtlar ve rüzgar hızını azaltır. Kar siperleri tasarımında aynı menfezlerde olduğu gibi kapasite hesabı yapılır. Öncelikle sipere üflenerek (uçarak) gelen kar miktarı hesaplanır.

20 Taşınan Kar Miktarı Hesabı Yağış Kalan karın su eşdeğeri Buharlaşma Taşınan kar Siper (mesafe)

21 Hesaplamalarda Kabuller Su eşdeğeri kar miktarı için, yıllık kar yüksekliğinin % 10 u dikkate alınır. Muhafazekar yaklaşım olarak yağışın % 70 i dikkate alınabilir.

22 Taşınan Kar Miktarı Hesabı

23 Siper Yüksekliği Hesabı

24 Örnek Uygulama Kar siperine en fazla 2000 mt uzaklıktan karın ulaştığını düşünelim. Toplam kar yüksekliği 300 cm olsun. Buna göre kar siperi yüksekliğini hesaplayınız.

25 Çözüm Taşınan kar hesabı Su eşdeğeri kar yüksekliği: 300*0.10*0.70= 21 cm (210 mm) Grafikten 220 ton/mt

26 Siper yüksekliği Grafikten siper yüksekliği 4.2 mt okunur. 1.5 mt siper yüksekliği seçilseydi, 200/35= 5.71 (6 sıralı) yapılması gerekirdi.