SENOZOYİK TEKTONİK.

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SENOZOYİK TEKTONİK."

Şebnem Dinç
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 SENOZOYİK TEKTONİK

2 DOĞU AFRİKA RİFTİ Üçlü Sistem Doğu Afrika Rift Sistemi Aden Körfezi Kızıl Deniz Okyanusal kabuğun şekillenmesi Aden Körfezinde yaklaşık olarak 10 my yıl önce (Miyosen) Daha sonra Kızıl Deniz riftinin açılmaya başlaması ve okyanusal kabuğun oluşumu.

TERSİYER - Arabistan ın Afrika dan ayrılması Doğu Afrika rift sistemi Kızıl Deniz ve Aden Körfezi Senozoyik başında Arabistan ın Afrika dan ayrılması sırasında oluşmuştur.

3 TERSİYER - Arabistan ın Afrika dan ayrılması Doğu Afrika rift sistemi Kızıl Deniz ve Aden Körfezi Senozoyik başında Arabistan ın Afrika dan ayrılması sırasında oluşmuştur. Kızıl Denizdeki yayılma sırtı Aden Körfezi ndeki sırtla birleştiği yerde 60 derecelik bir dönüş yapar. Bu dönüş yerinde Doğu Afrika rift sistemi üçlü eklem oluşturacak şekilde sırta birleşir.

4 TERSİYER - Arabistan ın Afrika dan ayrılması Kızıl Deniz de okyanus kabuğu üzerine çökelmiş en yaşlı sedimanter birimler Geç Miyosen yaşlıdır (12-5 my). Kızıl Deniz i sınırlayan fay şevlerinden aşınmış oldukları düşünülen Miyosen yaşlı çökeller, Kızıl Deniz in açılmasının ilk evrelerinin göstergesi olabilir. Kenya da Doğu Afrika rift sisteminde 13.5 milyon yıl önce başlayan volkanizma Doğu Afrika rift sisteminin oluşumunun başlangıcının göstergesidir. Veriler Kızıl Deniz ve Aden Körfezi nin Orta Miyosen de (yaklaşık 15 my önce) açılmaya başlamış olabileceğini göstermektedir.

5 TERSİYER Grönland ın Avrupa dan ayrılması Grönland Avrupa dan Paleosen veya Eosen de ayrılmaya başlamıştır. Erken Tersiyer de Kuzey Atlantik kenarı boyunca İrlanda, İskoçya, İç Hebridler, Spitzbergen ve güneydoğu Grönland da lav erüpsiyonları meydana gelmiştir. Bu lavlar genelde bazalt akıntılarıdır ve bazı alanlarda binlerce metre kalınlıktadır.

6 TERSİYER Grönland ın Avrupa dan ayrılması Grönland da metre kalınlığa ulaşan bazaltlı istif için polen fosilleri Paleosen sonu- Eosen başı yaşını verir. Britanya da radyometrik yaş tayinleri volkanizmanın Paleosen ve Eosen sırasında meydana geldiğini göstermektedir. Kuzey Atlantik bölgesindeki mağmatik faaliyet Grönland ın Avrupa dan ayrılmasıyla başlayan volkanizmanın devamıdır.

7 Akdeniz in şekillenmesi Akdeniz doğu-batı uzanımlı bir iç denizdir. Akdeniz yaklaşık olarak 2.5 milyon km 2 lik bir alan kaplar. Cebelitarık boğazı ndan Lübnan dağlarının eteklerine kadar olan uzunluğu ise 4000 km dir.

8 Akdeniz in şekillenmesi Mesozoyik boyunca batıdaki Atlantik Okyanusu ile doğudaki Hint Okyanusu arasındaki irtibatı Neotetis Okyanusu sağlamıştır. Senozoyik te, Afrika nın kuzeye doğru hareketi Arabistan ın Anadolu ile çarpışmasına neden olmuş, Toridlerin ve Zagros dağları nın yükselmesiyle Neotetis in doğudaki Hint Okyanusu ile bağlantısı kesilmiştir. Böylelikle bu günkü Akdeniz şekillenmeye başlamıştır.

9 Akdeniz in şekillenmesi Geç Kretase-Erken Tersiyer

10 Akdeniz in şekillenmesi Eosen

11 Akdeniz in şekillenmesi Geç Oligosen-Erken Miyosen

12 Akdeniz in şekillenmesi Geç Miyosen

13 Akdeniz in şekillenmesi Bu günkü Akdeniz in doğu ve batı kesimi farklıdır: Doğu Akdeniz Neotetis in kalıntısı olup yaşlı bir havzadır. Batı Akdeniz ise Geç Oligosen den itibaren açılan genç havzaları kapsar Batı Akdeniz Doğu Akdeniz

14 TERSİYER Batı Akdeniz havzalarının açılması Alpin Tetis Okyanusu nda Erken Kretase de güneye doğru başlayan dalma-batma sonucunda Geç Oligosen de bu okyanus kapanmış ve kıta-kıta çarpışması gerçekleşerek Alp dağları yükselmiştir. Bu çarpışmayı takiben Avrupa nın güneydoğusunda kuzeybatı yönüne doğru yeni bir dalmabatma zonu gelişmiştir.

15 TERSİYER Batı Akdeniz havzalarının açılması Oligosen de Betik/Rif, Kabiller, Balear adaları, Korsika, Sardunya ve Kalabriya alanları İberya (İspanya yarımadası) ve Fransa nın yanında yer almaktaydı. Bu evrede, Provens ve Sardunya da dalmabatmaya ilişkin kalkalkalen volkanizma gelişmiş, mağmatik yayın ardında ise yeni bir havza açılmaya başlamıştır ( 25Ma)

16 TERSİYER Batı Akdeniz havzalarının açılması Erken Miyosen deki (Burdigaliyen 18Ma) yayılmalarla Oligosen e kadar İberya ve Fransa ile birleşik olan kıtasal parçalar ayrılarak bu günkü yerlerine doğru ilerlemeye başlamışlardır.

17 TERSİYER Batı Akdeniz havzalarının açılması Kabil bloklarının güneye doğru hareketiyle aradaki Mesozoyik okyanusu tamamen yitmiş ve bu bloklarla Afrika kenarının çarpışması My önce (Orta Miyosen) gerçekleşmiştir.

TERSİYER Batı Akdeniz havzalarının açılması Geç Miyosen in Tortoniyen Çağı nda (9My) Akdeniz deki en genç havza olan Tiren Havzası (şekillerde Tireniyen denizi)

18 TERSİYER Batı Akdeniz havzalarının açılması Geç Miyosen in Tortoniyen Çağı nda (9My) Akdeniz deki en genç havza olan Tiren Havzası (şekillerde Tireniyen denizi) açılmaya başlamıştır. Tiren havzası iki evrede açılmıştır: 9-5 milyon yıl arasında kuzey Tiren havzası, 5-0 milyon yıl arasında ise güney Tiren havzası açılmıştır.

19 NEOJEN DE TETİS-PARATETİS DENİZLERİ scotese.com

20 Sedimentary Geology (2006) Avrasya ile Afrika arasındaki sıkışmalı rejim sonucunda Tersiyer boyunca yükselmeye baslayan sıradaglar (Alpler, Dinaridler, Hellenidler, Pontidler, Toridler Zagros Dagları) iki okyanus arasında bariyer olusturmaya baslamıslardır. Bu okyanuslardan güneydeki Neotetis (daha sora Akdeniz), kuzeydeki ise orta Avrupa dan baslayıp Karadeniz, Hazar Denizi üzerinden Aral Denizi ne uzanan Paratetis, tir.

21 PARATETİS HAVZALARI/MERKEZİ PARATETİS Pannonik/Pannoniyen havza:viyana havzası, Macaristan, Çek, Slovakya, Slovenya, Hırvatistan, Sırbistan ve Romanya nın doğusunu kapsayan alan olarak tanımlanır.

22 PARATETİS HAVZALARI/DOĞU PARATETİS F. Orszag-Sperber / Sedimentary Geology (2006) Dasik Havza: Bugünkü Romanya nın olduğu alandır.

23 PARATETİS HAVZALARI/DOĞU PARATETİS F. Orszag-Sperber / Sedimentary Geology (2006) Pontik Havza: Bu günkü Karadeniz ve Çevresini kapsayan alan olarak tanımlanır.

24 PARATETİS HAVZALARI/DOĞU PARATETİS F. Orszag-Sperber / Sedimentary Geology (2006) Kaspik/Kaspiyan Havza /Aralo-Kaspik Havza: Bugünkü Hazar Denizi ve Aral Gölü arasını kapsayan alan olarak tanımlanır.

25 Günümüz AKDENİZİ

26 Günümüz Batı Akdeniz Batı Alpler Korsika Rif Betik Balear adaları Sardunya

27 Günümüz Doğu Akdeniz

31 Kaynaklar sault.eup.k12.mi.us/ /lib/.../geologic_time_line_2.p pt Geologic%20H... - Earth and Life Through Time, Steven M. Stanley, W.H. Freeman Company. Nurdan İnan, Kemal Taslı, 2006, Tarihsel Jeoloji, Mersin Üniv. Yayınları, No: 15, 107s.

Benzer belgeler

Avustralya nın Antartika dan ayrılması

SENOZOYİK OLAYLARI Avustralya nın Antartika dan ayrılması Avustralya ile Antartika Paleosen sonu ile Geç Eosen arasında ayrılmaya baslamıslardır. Bu sonuca aşağıdaki verilerden ulaşılmıştır. 1. Avustralya