Sade Nesir: Halkın konuştuğu dilden fazla uzaklaşılmadan oluştumuştur.

Transkript

1 HAZIRLAYAN SERDAR GÜL DİVAN EDEBİYATI (KLASİK TÜRK EDEBİYATI) Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni SERDAR GÜL Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni SERDAR GÜL NESİR ÖZELLİKLERİ Nesir ihmal edilmiş bir türdür; çünkü nesir ürünleri edebi eser sayılmamış. Eserlerde paragraf kullanılmamış. Noktalama işaretleri kullanılmamış. Cümleler bağlaçlar kullanılarak çok uzatılmış. Nesir yazılarına "münşi", nesir yazmaya "inşa", nesir yazılarıyla oluşturulan eserlere "münşeat" denir. Divan Nesri KONU ANLATIMI SADE SÜSLÜ ORTA Sade Nesir: Halkın konuştuğu dilden fazla uzaklaşılmadan oluştumuştur. Halk kitapları, Kuran, hadis açıklamaları yazılmış. En başarılı örneğini "Kabusname" adlı çevirisiyle Mercimek Ahmet vermiştir. Süslü Nesir: Bu nesir türünde şiirde olduğu gibi hüner göstermek amaçlanmıştır. Uzun cümlelerin, secilerin, sanatların olduğu nesirdir. Başarılı örneğini 15.yy da "Tazarruname" adlı eseriyle Sinan Paşa vermiştir. Veysi ve Nergisi'nin de eserleri bu türdedir. GENEL ÖZELLİKLERİ Türklerin İslamiyeti benimsedikten sonra Arap ve Fars (İran) edebiyatını örnek alarak oluşturdukları edebiyat. 11. ve 12. yüzyıllarda verilen geçiş ürünlerinden sonra 13. yüzyılda Anadolu'da verilen ilk ürünlerle başlar ve 19. yüzyıla, Tanzimat dönemi, kadar devam eder. Medrese kültürüyle yetişen aydınların "saray" çevresin de verdikleri "Yüksek Zümre Edebiyatı" dır. Önceden belirlenmiş katı kuralları olan bir edebiyattır. Sanatçılar Arapça, Farsça ve Türkçenin birleşiminden oluşan "Osmanlıca" denilen dili kullanır. Bu dil saray çevresinde konuşulan halkın anlamadığı ağır bir dildir. Yalın sözden çok, süslü, sanatlı, gösterişli bir anlatım benimsenmiştir. Klişe bir edebiyattır. Kalıplaşmış sözler (MAZMUN) kullanılır. Anlatılan konu değil, konunun anlatılış tarzı çok önemlidir. Aşk, şarap, rindlik, hikmet gibi dindışı kunuların yanında din ve tasavvuf kunularına da yer verilmiştir. Sanatçılar konuları bulmak için: Kuran ayetleri, hadis, tefsir,fıkıh, fıkıh kelam gibi dini bilimler; İslam tarihi, tasavvuf İran mitolojisi, pefgamber ve evliya hikayeleri, kimya, simya, tıp, astronomi, musiki gibi bilimlerdem yararlanır. Nesirden (düzyazı) çok nazım (şiir) önem kazanmış,nesir ihmal edilmiş. NAZIM ÖZELLİKLERİ Arap edebiyatından alınan "aruz ölçüsü" kullanılmış. Nazın birimi olarak "beyit ve bend" kullanılmış. Göz için kafiye anlayışı benimsenmiş. Tam ve zengin uyak kullanılmış. Bütün güzelliği yerine parça güzelliği benimsenmiş, anlam beyitte tamamlanmıştır. Şiirler sanatçıların kendi oluşturduğu "Divan" denilen defterlerde toplanmış. Divan oluşturamayanlar şair sayılmazmış. Şiirlerin belli başlıkları yoktur. Şiirler yazıldıkları tür ve kafiyeye göre isimlendirilir. (Kerem redifli gazel gibi) Soyut bir anlatım kullanılmış; aşk, aşk acısından duyulan mutluluk, kişisel sevinçler... Şairler toplumsal konulara girmemiş. Bireysel konulardan bahsetmiş. Söz oyunlarıyla yüklü, ağır ve sanatlı bir dil kullanılmıştır Mazmunlara oldukça fazla yer verilmiştir. İnsanla iç içe insanın iç dünyasını her yönüyle anlatır. Şekil güzelliği sağlamak için eşanlamlı sözcükler kullanılmış. Tasavvufla ilgili ili terimlere yer verilmiştir. i Orta Nesir: Yer yer süslü nesre kaçmakla birlikte bir konuyu anlatma, öğretme amacı güder. Tarih, gezi, coğrafya ve din kitaplar bu türde yazılmış. Evliya Çelebi, Katip Çelebi, Naima güzel örnekler vermiştir. Divan Edebiyatı Akımları Türki i Basit Mahallileşme Sebk i Hindi Türki i Basit: 14. ve 15. yy'larda şiirimizin Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamaların işgaline uğradığını, bunun sonucunda Türk şiir dilinin i kimliğini i kaybettiğini i düşünenü 1

2 bazı sanatçıların bu duruma tepki göstermeleri sonucu ortaya çıkmış bir akımdır. Aydınlı Visali, Edirneli Nazmi, Tatavlalı Mahremi adlı sanatçılar desteklemiş. Hemen hemen öz Türkçe şiirler yazdılar. Yabancı sözcük ve tamlamaları şiire sokmadılar;ama biçim olarak Divan şiiri geleneğine bağlı kaldılar Mazmunlar yerine halk dilindeki mecazları, deyim ve atasözlerini kullanmışlardır. Mahallileşme: İstanbul'un fethinden sonra "Necati" ile oluşmaya başlayan, 18 yy'da Nedim'le zirveye ulan bir akım. İstanbul Türkçesine özgü söyleyişleri, deyimleri şiire soktular. Divan şiirinin soyut dünyasının dışına çıkıp günlük yaşamı yansıttılar. Şarkı nazım şeklini bulup hece ile şiir yazdılar. Sebk i Hindi: Bilmeceyi andıran, karmaşık anlatımlara; hayal oyunlarına, güçlükle anlaşılan benzetmelere yer verdiler. Divan şiirinin kalıplarını kırmadılar bu kalıplarla oynadılar. Şeyh Galip, Nef'i, Naili, Neşati önemli temsilcileri. Beyitle Kurulanlar Gazel Kaside Mesnevi Müstezat Kıt'a Divan Edebiyatı Nazım Şekilleri Beyitlerle Kurulan Nazım Şekilleri GAZEL: Divan edebiyatının en sevilen,en yaygın şeklidir. "Kadınlar için söylenen güzel söz" anlamındadır. Beyit sayısı 5 ile 15 arasındadır. Uyak düzeni: aa/ba/ca/da... Şeklindedir. İlk beytine "matla", son beytine "makta" denir. Matla'nın altındakine "hüsn i matla", makta'nın üstündki dekine "hüsn i makta" denir. Bendle Kurulanlar Şarkı Rubai Tuyuğ Murabba Terkib i bend Terci i bend DİKKAT: Kaside nazım şeklinin türleri vardır bunlar: Tevhit, Münacaat, Naat, Mersiye, Methiye, Hicviye Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni SERDAR GÜL Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni SERDAR GÜL En güzel beytine "beytü'l gazel ya da şah beyit" denir. Şairlerin mahlası son beyitte geçer. Beyitler arasında anlam bütünlüğü varsa "yek ahenk" bütün beyitler aynı güzellikteyse "yek avaz" denir. Aşkı işleyenler "aşıkane gazel" Dünyanın faniliğini işleyenler "rindane gazel" Hayat dersi verenlere "hikemi gazel" Çapkınlığı anlatanlara "şuhane gazel" denir. Baki, Nedim, Fuzuli önemli. Gazel Araplardan alınan bir türdür. KASİDE: Din ve devlet büyüklerini övmek ya da yermek amacıyla yazılır. Beyit sayısı 33 ile 99 arasındadır. Uyak düzeni gazelle aynıdır. İlk beytine "matla", son beytine "makta" denir. En güzel beytine "beytü'l kasid" denir Şairin mahlası "taç beyit" te geçer. Kaside 6 bölümden oluşur: a) Nesib Teşbib: Tasvir bölümü. b) Girizgah: Genelde tek beyittir. Medhiye ile nesib arasında bağlantı kurar. c) Methiye: Kasidenin sunulacağı kişi övülür/yerilir. Asıl bölündür ve çokça sanat yapılır. d) Tegazzül: Arada söylenen gazel. e) Fahriye: Şair kendini över. f) Dua: Şairin, övdüğü kişi için dua ettiği bölüm. Kasideler işledikleri konuya göre değişik isimler alır: Tevhit: Allah'ın varlığını ve birliğini anlatır. En güzel tevhidi Nabi yazmıştır. Münacaat: Allah'a yalvarmak için yazılır. Naat: Peygamberimizi övmek için yazılır. En ünlü naatı Fuzuli ( Su Kasidesi) yazmıştır. Mersiye: Birinin ölümü üzerine söylenir. En ünlü mersiyeyi Baki (Kanuni Mersiyesi) yazmıştır Methiye: Birini övmek için yazılır. En ünlü methiyeyi Nef'i yazmıştır. Hicviye: Bir kimseyi yermek için yazılır. En ünlü hicviyeyi Nef'i yazmıştır. Fahriye: Şairler kendilerini övmek için yazarlar. En ünlü fahriyeyi Nef'i yazmıştır. Kaside Araplardan alınan bir türdür. Kasideler ya nesib bölümüne göre ya da redifine göre adlandırılır. DİKKAT: Dize ortaları uyaklı olan ve ortadan bölünebilen gazele "musammat gazel" denir. (Gazelde yazmayı unutmuşum :) ) Kamu bimarına canan deva yı derd eder ihsan Niçün kılmaz bana derman beni ibimar sanmaz mı. 2

3 MESNEVİ: Tanzimat döneminde kullanılmaya başlayan; roman ve hikayenin Divan edebiyatındaki karşılığıdır. Divan edebiyatının en uzun nazım şeklidir. Her beyit kendi arasında uyaklıdır. (aa/bb/cc/dd...) Aşk, tasavvuf, savaş, bir şehrin güzellikleri, mizah, bir konuda öğüt ve bilgi verme gibi konuları işler. Beş mesnevi bir "Hamse" oluşturur. Mesnevilerde konu bütünlüğü vardır. Önemli Mesneviler: Kutadgu Bilig > Yusuf Has Hacip Garipname > Aşık Paşa İskendername > Ahmedi Vesiletü'n Necat > Süleyman Çelebi Harname > Şeyhi Leyla ve Mecnun > Fuzuli Hüsrev ü Şirin > Şeyhi Hüsn ü Aşk > Şeyh Galip Hayriyye > Nabi Mesnevi İranlılardan alınan bir türdür. Önemli hamse yazarları: Ali Şir Nevai Taşlıcalı Yahya Nev'i zade Atayi Lamii KIT'A: Araplardan alınan bir türdür. 2 beyitten oluşur. 2'den fazla beyitten oluşanlara (12 beyte kadar çıkabilir) "Kıt'a i Kebire" denir. Kafiye düzeni: xa/xa şeklindedir. Felsefi konular, tasavvuf, şairin dünya görüşü işlenir. Gazelden farkı Matla beyti yoktur. Şair mahlasını kullanmaz. Beyitler arasında anlam birliği bulunur. MÜSTEZAT: Gazelin uzun dizelerinden sonra kısa dizenin eklenmesiyle oluşur. Kısa dizelere "ziyade" denir. Ah eylemeye başladı aya ne bu halet N'olsun bu hararet (ziyade) Bilmem yine bir derdi mi var bülbül i canım Ol mürg i nihanım (ziyade) Kafiyelenişi gazel gibidir. Yazılması zor olduğundan fazla örneği yoktur. Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni SERDAR GÜL Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni SERDAR GÜL Bendlerle Kurulan Nazım Şekilleri RUBAİ: İran edebiyatından alınmıştır. Tek dörtlükten oluşur. Asıl söylenmek istenen son iki dizededir. Aşk, şarap, dünya nimetleri, hayatın anlamı, hayat felsefesi, ölüm, rindlik gibi konular işlenir. Aruzun özel kalıplarıyla yazılır. Mahlas kullanılmaz. Kafiye düzeni: aaxa' dır. En büyük şairi Ömer Hayyam'dır. Türk edebiyatında Yahya Kemal' dir. TUYUĞ: Türklerin kullandığı ve Diven edebiyatına kazandırdığı bir nazım türüdür. Tek dörtlükten oluşur. Halk edebiyatındaki maniye benzer. Kafiye düzeni: aaxa'dır Mahlas ve konu sınırlaması yoktur. Cinaslara yer verilir. En büyük şairi Kadı Burhanettin ve Nesimi'dir. MURABBA: En az 3 en çok 7 dörtlükten oluşur. Her konuda yazılabilir. Kafiye düzeni: aaaa/bbba/ccca...'dır Son dörtlükte şair mahlasını kullanır. En büyük şairi Namık Kemal'dir. ŞARKI: Türklerin kullandığı ve Diven edebiyatına kazandırdığı bir nazım türüdür. Kafiye düzeni murabbayla aynıdır. Aşk ve sevgilinin güzelliği işlenir. Bestelenmek için yazılır. Üçüncü dizeye "miyan" denir. En az 3 en çok 7 dörtlükten oluşur. En büyük şairi Nedim'dir. Halk edebiyatındaki koşma ve türküye benzer. TERKİB İ BEND: Toplumun bozuk yönleri, dalkavuklar,kötü idareciler riyakarlıklar, talihten şikayet işlenen konulardır. Vasıta beyiti her bendin sonunda değişir Bağdatlı Ruhi ve Ziya Paşa önemli temsilcileridir. TERCİ İ BEND: Allah'ın varlığı ve kudreti, kainatın sonsuzluğu, hayattaki zıtlıklar işlenir. Vasıta beyiti her bendin sonunda değişmez. 3

4 Divan Edebiyatı Nesir Türleri TEZKİRE: Ünlü kişilerin yaşam öykülerinin toplandığı eserler. Türk edebiyatında ilk tezkire Ali Şir Nevai tarafından yazılan Mecalisü'n Nefais'tir. SEFARETNAME: Yurtdışına gönderilen elçilerin gittikleri yerleri anlattığı eserlerdir. En tanınmış örneği 28 Mehmet Çelebi'nin "Paris Sefadevlet düzenini anlatan eserlerdir. retnamesi"dir SEYAHATNAME: Gezilip görülen yerlerin anlatıldığı eserlerdir. Günümüzün gezi yazılarıdır. Seydi Ali Reis'in "Miratü'l Memalik", Evliya Çelebi'nin "Seyahatname"si türün önemli örnekleridir. SİYASETNAME: Devlet adamlarına yöneticilikle ilgili bilgi veren, ideal İlk siyasetnamemiz Yusuf Has Hacip'in "Kutadgu Bilig" adlı eseridir. En ünlüsü ise Nizamülmülk' ün yazdığı eserdir. MÜNŞEAT: Mektuplardan ve düzyazılardan oluşan eserlerdir. SİYER: Peygamberimizin hayatını anlatan eserlerdir. HİLYE: Peygamber efendimizin özellikleri anlatılar. SURNAME: Şehzadelerin sünnet ve düğün törenleri anlatılır. ŞEHRENGİZ: Bir şehrin güzellikleri anlatılır. GAZAVATNAME: Din uğruna yapılan savaşları (gaza) anlatır. MENAKIBNAME: Evliyaların ve din büyüklerinin hayatı anlatılır. Divan Edebiyatı Sanatçıları 13. YÜZYIL HOCA DEHHANİ: Anadoluda ilk kez dindışı şiirler yazkıştır. Bu nedenle Anadolu Divan edebiyatının kurucusu sayılır. Selçuk Şehnamesi adlı Farsça yazılmış bir eseri vardır. MEVLANA: Afganistan'ın Belh şehrinde doğup Konya'ya gelmiştir. Hayatındaki en önemli kişi Şems Tebrizi'dir. Eserlerini Farsça yazmıştır. Eserlerinde tasavvuf düşüncesini işler. "Hamdım, piştim yandım" ve Ne olursan ol yine gel" sözleri önemlidir yılı UNESCO tarafınta "Mevlana Yılı" ilan edildi. Ölüm gününe "Şeb i Arus" demiştir. 4 Tü ürk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni SERDAR GÜL Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni SERDAR GÜL Mesnevi: beyitten oluşur. Tasavvufi hikayeler vardır. Divan ı Kebir: Çeşitli konularda söylediği şiirlerinden oluşur beyit civarındadır. Mektubat: Selçuklu hükümdarına ve devrin ileri gelenlerine yazdığı nasıhatlar ve kendine sorulan soruların cevaplarıdır. 147 mektup vardır eserde. Fihi Ma Fih: "Ne varsa içindedir." anlamındadır. Mevlananın çeşitli meclislerde yaptığı sohbetlerdir. Meclis i Seb'a: Mevlana'nın 7 vaazının toplanmasıyla oluşmuştur. SULTAN VELED: Mevlana'nın oğludur. Babasının ölümünden sonra "Mevlevilik Tarikatı"nı kurmuştur. Anadolu'da Oğuz Lehçesi'yle ilk şiirleri yazmıştır. ŞEYYAD HAMZA: Anadolu'da Yunus Emre'den önce Türkçe şiir yazan ilk kişidir. Heceyle yazdığı şiirler daha başarılıdır. Yusuf ile Züleyha adlı mesnevisi önemlidir. AHMET FAKİH: "Çarhname" adlı eseri önemlidir. Bu eser dini ve ahlaki öğütler veren bir mesnevidir. 14. YÜZYIL NESİMİ: Azeri Türkçesiyle söylediği tuyuğlar önemlidir. Tasavvuf düşüncesini işlemiştir. Hurufilik düşüncesini yaymaya çalışmıştır. "Ene'l Hak" dediği için Halep'te derisi yüzülüp öldürülmüştür. GÜLŞEHRİ: Türkçeyi bir sanat dili haline getirmeye çalışmıştır. Asıl adı "Ahmet"tir. Kırşehir'de Mevlevi tekkesini kurmuştur. Feridüttin Attar'ın "Manıku't Tayr (Kuşların Dili)" adlı eserini temiz bir Türkçe ile çevirmiştir. Felekname adlı bir mesnevisi de vardır. AŞIK PAŞA: Türk dilinin gelişmesi için büyük emekler vermiştir. Arapça ve Farsçaya karşı Türkçeyi savunmuştur. En tanınmış eseri beyitlik "Garibname"dir Mesnevi olarak yazılan eserde dini ve tasavvufi öğütler verir. Aydınlardan Türkçeye gereken önemi vermelerini ister. Süleyman Çelebi bu eserden çok etkilenmiştir.

5 KADI BURHANEDDİN: SÜLEYMAN ÇELEBİ: Eretnaoğulları'na vezirlik yapan şair sonradan Sivas'ta Peygamberimizin hayatını anlattığı "Vesilet ün Necat" sultanlığını ilan etmiştir. yani "Mevlit" adlı eseri çok ünlüdür. Şiirlerini Azeri lehçesiyle yazmıştır. Bu eser: Münacaat, Veladet, Risalet, Mirac, Rıhlet Tuyuğlarıyla tanınmıştır. ve Dua adlı 6 bölümden oluşur. Bir "Divan"ı ve "İksi i Saadet" adlı eseri vardır. Bu eser görünüşte kolay olan ama benzerinin yazılması Eserlerinde mahlas kullanmamıştır. çok zor olan bir eserdir. KUL MESUT: SİNANPAŞA: Bedeba'nın eserini Türkçeye tercüme etmiştir. Divan edebiyatının düzyazı ustalarındandır. (Kelile ve Dimne) Fatih'in hocalarındandır. AHMEDİ: En önemli eseri "Tazarruname" süslü nesrin güzel Divan sahibi ilk Anadolu şairidir. örneğidir. İskandername, Cemşid ü Hurşid önemli eserleridir. Bunun dışında "Tezkiret ül Evliya ve Maarifname" adlı eserleri vardır. 15. YÜZYIL AŞIKPAŞAZADE: Bu dönemde II. Bayezid "Adli", II. Murat "Muradi", "Tevarih i Al'İ Osman" adlı eseri orta nesrin önemli Fatih Sultan Mehmet "Avni" mahlasıyla şiirler yazmıştır. örneğidir. ŞEYHİ: MERCİMEK AHMET: Devrinde "Şeyh ül Şuara" olarak bilinir. "Kabusname" adlı eseri sade nesrin önemli örneğidir. Göz doktorudur. Şeyhlik de yapmış büyük bir mutasavvuftur. 16.YÜZYIL Kendisine verilen tımarı almaya giderken tımarın eski sahipleri onu dövmüştür. Bu durumu "Harname" Divan edebiyatının en güçlü şairlerinin yetiştiği dönem. FUZULİ: adlı mesnevisinde hicvetmiştir. Şiirlerini Azeri Türkçesiyle yazmıştır. En ünlü eseri ise "Husrev ü Şirin"dir. Aşk ve ızdırap şairi olarak bilinir. NECATİ: Şiirlerinde genelde ilahi aşktan bahsetmiştir. Divan katipliği de yapan bir şairdir. Şiirlerinde Türkçe kavramları, atasözlerini, halk deyimlerini Türkçe Divan: İçindeki "Su Kasidesi" önemli kullanır. Bu özelliğiyle "Mahallileşme"nin Farsça Divan başlatıcısı sayılır. Arapça Divan Bir divanı vardır. Şikayetname: Kendisine verilen maaşı alamaması üzerine AHMET PAŞA: yazdığı "mektup" türündeki bir eserdir. Şeyhi ile Necati arasında yetişmiş en ünlü divan şairidir Leyla ve Mecnun Kendi devrinin "Sultan'uş Şura"sı olarak bilinir. Kırk Hadis Tercümesi Bir divanı vardır. Hadikatu's Süeda: Kerbela olayını anlatır. ALİ ŞİR NEVAİ: Beng ü Bade Anadolu dışındaki (Çağatay) en ünlü divan şairidir. Heft Cam (Sakiname) Rind ü Zahid Hamse: Sanatçının hamsesi şu mesnevilerden oluşur: ZATİ: Hayretü'l Ebrar, Lela vü Mecnun, Sedd i İskenderi, Baki'nin yetişmesinde emeği olan bir üstattır. Ferhad ü Şirin, Seb'a yı Seyyare "Şems ü Pervane" adlı mesnevi ile "Edirne Şehrengiz"i Mecalis ün Nefais: İlk şuara tezkizesidir. vardır. Mizan ül Ezvan: Türklerin kullandığı nazım ve musiki BAKİ: şekilleri hakkında bilgi verir. Divan edebiyatının "Sultanü'ş Şuara"sıdır Muhakemet ül Lugateyn: Türkçenin Farsçadan üstün Çok iyi bir eğitim görmüş müderris olmuş ama hayaolduğunu anlatır. lindeki şeyh ül islamlığa ulaşamamıştır. Bunların dışında 4 Türkçe Divan 1 Farsça Divan'ı vardır. Yazdığı her beyti bir kuyumcu titizliğiyle işlemiştir. Eserlerinde Çağatay Türkçesini kullanmıştır. Tasavvufla hiç ilgilenmemiştir. Kanunı'nin ölümü üzerine yazdığı "Kanuni Mersiyesi" önemlidir. ve Edebiyatı Öğretmeni SERDAR GÜL 5 Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni SERDAR GÜL Türk Dili v

6 BAĞDATLI RUHİ: NAİMA: En önemli eseri divanındaki "Terkib i Bend"dir. Bu ese İlk resmi "Vak'anüvist"tir. re en güzel nazireyi Ziya Paşa yazmıştır. "Naima Tarihi" en önemli eseridir. TAŞLICALI YAHYA: PEÇEVİ İBRAHİM: Anadolu'daki önemli mesnevi yazarıdır. "Peçevi Tarihi" en önemli eseridir. Eserlerinde yalın bir dil kullanarak divan şiirinin yerlileşmesinde katkıları olmuştur. Veysi ve Nergisi bu dönemin önemli süslü nesir yazarlarıdır Bir hamsesi vardır. Bu eserde yer alan mesneviler: Gence i Raz, Kitab ı Usul, Gülşen i Envar, Şah u Geda 18. YÜZYIL Yusuf u Züleyha NEDİM: LATİFİ: Lale Devri'nin önemli bir şairidir. "Latifi Tezkiresi" önemli eseridir. Şarkı nazım biçimini edebiyatımıza kazandırmıştır. SEHİ BEY: Mahallileşme akımının en büyük temsilcisidir. Anadolu'daki ilk tezkireyi yazan kişidir. Divan edebiyatında ilk kez somut bir güzelden söz Eserinin adı "Heşt Behişt"tir. etmiştir. SEYDİ ALİ REİS: Zevk ve eğlence şairidir. Türk edebiyatındaki ilk gezi yazısı olan "Mir'at ül Memalik"i Hece ölçüsüyle bir de türkü yazmıştır. yazmıştır. Patrona halil isyanında damdan dama atlarken araya düşüp ölmüştür. "Malumdur benim sühanım mahlas istemez" demiştir. FITNAT HANIM: Dili sade ve ahenklidir. 17. YÜZYIL NEF'İ: Asıl adı Ömer'dir. Hiciv ve medhiye edebiyatımızın en ünlü şairidir. Dilinin ölçüsü olmayan övdüğünü göklere çıkaran yer diğini yerin dibine sokan biridir. En önemli eseri "Siham ı Kaza"dır. Vezir Bayram Paşa'yı hicvettiği için öldürülmüştür. Türkçe ve Farsça divanı vardır. NABİ: Divan edebiyatının önemli didaktik şiir yazarıdır. Şiirlerinde hikmetli sözler söylemiş, halka hitap etmiş. "Hayriye ve Hayrabat" önemli mesnevileridir. "Tuhfet ül Harameyn" önemli gezi kitabıdır. ŞEYHÜLİSLAM YAHYA: Baki'den sonraki en büyük gazel şairidir. EVLİYA ÇELEBİ: Edebiyatımızda gezi türünün en büyük yazarıdır. 10 ciltlik "Seyahatname" adlı eseri önemlidir. KATİP ÇELEBİ: Çok önemli bir bilgindir, Avrupalılar ona "Hacı Kalfa" demiştir. Keşfü'z Zünun: Batı'da önem verilen bu eser bir bibliyografyadır kitap hakkında bilgi verilir bu eserde. Cihannüma: Önemli bir coğrafya kitabıdır. Türkçe Fezleke: Osmalı tarihini anlatır. Arapça Fezleke: Dünyanın yaratılışını anlatır. Tuhfetü'l Kibar fi Esrari'l Bihar: Osmanlı donanmasını anlatır. Takvimü't Tevarih: Peygamberler tarihini anlatır. Mizanü'l Hak fi İhtiyari'l Ahak: Dönemin din bilginlerinini l i i tartıştıkları konularla ilgili düşüncelerini söyler. 6 Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni SERDAR GÜL Türk Dili ve e Edebiyatı Öğretmeni SERDAR GÜL Koca Ragıp Paşa ve Şair Haşmet ile konuşmaları ve şakalaşmaları ünlüdür. KEÇECİZADE İZZET MOLLA: "Mihnet i Keşan" taşra ile kent yaşamını karşılaştırdığı önemli eseridir. ŞEYH GALİP: Divan edebiyatının son büyük şairidir. Sebk i Hindi akımının önemli temsilcisidir. Mevlevi şeyhidir. Türk edebiyatında sembolizme benzeyen şiir çığırını açmıştır. Hüsn ü Aşk adlı eseri önemli tasavvufi bir mesnevidir. SİZİN NOTLARINIZ