2 Danışma Kurulu / Yazarlarımız 3 Sedat TURAN / Belediye Muhasebe. 14 Ünsal ÖZBEK / Vergi Kanunlarının. 17 Prof. Dr. Zerrin TOPRAK / Yerel Yönetimler

Transkript

1 1

2 İÇİNDEKİLER Yıl : 1 Sayı : 10 Haziran 2010 Ayda bir yayınlanır / Yaygın-süreli-ulusal Mevzuat dergisi İde Yönetişim Yayıncılık Ltd. Şti. adına İmtiyaz Sahibi Gökalp KINIK Sorumlu Müdür & Genel Yayın Yönetmeni Ahmet ÖNEY Genel Koordinatör Alper KINIK Bilgi İşlem Müdürü Sertaç AKÇAY Satış Müdürü Burcu ŞENGÜL Mali İşler Müdürü Sultan ÖZDEMİR Grafik Uygulama & Dizgi Aslı BAĞRIYANIK asss.2001@hotmail.com Yönetim Yeri 1145/4 Sk. No:11/114 Katlıotopark İş Merkezi Yenişehir - İZMİR Tel : 0(232) Faks : 0(232) bilgi@ideyonetisim.com.tr 2 Danışma Kurulu / Yazarlarımız 3 Sedat TURAN / Belediye Muhasebe Birimlerinde Kullanılmakta Olan Hesap Planlarının Değerlendirilmesi Ünsal ÖZBEK / Vergi Kanunlarının Uygulanmasında İspat Külfeti 17 Prof. Dr. Zerrin TOPRAK / Yerel Yönetimler Özerklik Şartı Katma Protokolu ve Felsefesi 20 Aktüel / HKMO 42. Olağan Genel Kurul Sonuç Bildirgesi - Nisan Aktüel / Neo-Liberal Dönüşümün Yansıması : İller Bankası Anonim Şirketi Oluyor Aktüel / Belediyelerimize Duyuru 25 Resmi Gazetede Geçtiğimiz Ay (Mayıs 2010) 47 Sorularınız - Sorunlarınız 49 Pratik Bilgiler 94 Kare Bulmaca Basım Yeri GÜLERMAT Tel : 0(232) Baskı Tarihi 15 Haziran 2010 DERGİ ABONELİĞİ İÇİN Ziraat Bnk. Efes Şb. Hs. No : Vakıfbank Gıda Sitesi Şb. Hs. No: Akbank Konak Şb. Hs. No: Halkbank Toptancılar Şb. Hs. No : ÝDE YÖNETÝÞÝM 1

3 DANIŞMA KURULU Ahmet ÖNEY... Av. Enis DİNÇEROĞLU... Prof. Dr. Ertuğrul ERDİN... Fethi AYTAÇ... Av. Fırat ÜNVER... Gökalp KINIK... Doç. Dr. Meltem CANİKLİOĞLU... Sedat TURAN... Selçuk SAVCI... Prof. Dr. Yaşar UYSAL... Prof. Dr. Zerrin Toprak KARAMAN.. E. Çal. ve Sos. Güv. Bak. B.müf. & İde Yön. Baş Danışmanı.. Ege Belediyeler Birliği Hukuk Danışmanı... Dokuz Eylül Üniv. Çevre Müh. Bölümü Öğretim Üyesi... Türk İdareciler Der. Yön. Kurulu Üyesi & E. Vali... E. İzmir Büyükşehir Belediyesi 1. Hukuk Müşaviri... İde Yönetişim Yayıncılık Genel Müdürü (İktisatçı)... D.E.Ü. Hukuk Fak. Anayasa Hukuku Böl. Öğretim Üyesi.. Ege Belediyeler Birliği & İde Yönetişim Danışmanı... Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisi... D.E.Ü. İkt. ve İdari Bil Fak. İktisat Böl. Öğretim Üyesi... D.E.Ü. İkt. ve İdari Bil. Fak. Kamu Yön. Böl. Öğretim Üyesi YAZARLARIMIZ Ahmet ALTUNTAŞ... Ahmet ÖNEY... Av. Burcu BİRLİK... Celal KAPAN... Av. Esra OKUMUŞ... Fethi AYTAÇ... Halil İbrahim BULDAŞ... İsmet Kayıhan KAZANCIOĞLU... Mehmet ÖZBUDAK... Mehtap TUNA... Doç. Dr. Meltem CANİKLİOĞLU... Sedat TURAN... S. Selçuk SAVCI... Prof. Dr. Yaşar UYSAL... Prof. Dr. Zerrin Toprak KARAMAN.. İzmir Mahalli İdareler Müdürü... E. Çal. ve Sos. Güv. Bak. Başmüf. & İde Yönetişim Danışmanı... Avukat... Sosyal Güvenlik Kurumu Başmüfettişi... Dinçeroğlu Hukuk Bürosu... Türkiye İdareciler Der. Yön. Kurulu Üyesi & E. Vali... Mahalli İdareler Gen. Müd. Şb. Müdürü- Yerel Yön. Uzm.. İde Yönetişim Mali Müşaviri & Muhasebe Müdürü... Yeminli Mali Müşavir... Ege Belediyeler Birliği Genel Sekreteri... D.E.Ü. Hukuk Fak. Anayasa Hukuku Böl. Öğretim Üyesi.. Ege Belediyeler Birliği & İde Yönetişim Danışmanı... Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisi... D.E.Ü. İkt. ve İdari Bil Fak. İktisat Böl. Öğretim Üyesi... D.E.Ü. İkt. ve İdari Bil. Fak. Kamu Yön. Böl. Öğretim Üyesi * Danışma Kurulu ve Yazarlarımız bölümünde yer alan isimler alfabetik olarak sıralanmıştır. * Dergimizde yer alan makalelerdeki fikirler yazarına aittir. İlanların her türlü sorumluluğu ilan verene aittir. 2

4 [ M A K A L E ] Sedat TURAN Ege Belediyeler Birliği & İde Yönetişim Danışmanı Belediye Muhasebe Birimlerinde Kullanılmakta Olan Hesap Planlarının Değerlendirilmesi... Bu yazıda belediye muhasebe birimlerinde kullanılmakta olan hesapların numaraları, isimleri ve tanımları yapılarak genel bir bilgilendirme yapılması amaçlanmıştır. Bu nedenle, 120 adet hesap tek tek ele alınmış tamamı değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Uygulayıcılara yararlı olması dileğimizdir. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanmış ve tarihi itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik, toplam 468 madde, 3 adet de geçici madde ile ekinde yer alan 110 adet cetvelden meydana gelmektedir. Yönetmeliğin, sekizinci bölüm ile 45 ve 46'ıncı maddeleri hesap planı ile ilgilidir. 45'inci maddenin başlığı Hesap Planı, 46'ıncı maddenin başlığı ise Detaylı hesap Planları dır tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe giren, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 2. maddesi gereğince mahalli idarelerde, bu yönetmelik kapsamında olduğundan; Adı geçen yönetmeliğin 44'üncü maddesinde belirtilen çerçeve hesap planına uygun olarak Mahalli idareler hesap planı düzenlenmiş ve Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 45. maddesi ile yayınlanmış bulunmaktadır. Çerçeve hesap planının genel yapısına göre, hesaplar dört ana bölümden oluşmaktadır. Bunlar Sırasıyla: 1- Bilanço hesapları, 2- Faaliyet hesapları, 3- Bütçe Hesapları, 4- Nazım hesaplar Şeklinde ana bölümlere ayrılmaktadır. Bilanço hesapları ana bölümü, 1 numaradan 5 numaraya kadar olan ana hesap gruplarından, faaliyet hesapları ana bölümü 6 numaralı ana hesap grubundan, bütçe hesapları ana bölümü 8 numaralı ana hesap grubundan, nazım hesaplar ana bölümü ise 9 numaralı ana hesap grubundan oluşur. Ana hesap gruplarının numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 1) Dönen Varlıklar 2) Duran Varlıklar 3) Kısa Vadeli Yabancı kaynaklar 4) Uzun Vadeli Yabancı kaynaklar 5) Öz Kaynaklar 6) Faaliyet Hesapları 7) Maliyet Hesapları 8) Bütçe Hesapları 9) Nazım Hesaplardır. 7 numaralı ana hesap grubu, muhasebe ilke ve standartlarına aykırı olmamak şartıyla, kamu idarelerinin yönetim ve Maliyet Muhasebesi ihtiyaçları için kullanılır. 1-5 numaralı ana hesap grupları Bilanço hesapları olup, kendi içinde hesap gruplarına ayrılır ve her bir ana hesap grubunu ilgilendiren işlemler ait oldukları hesap grubu içinde açılacak ilgili bilanço hesaplarına kaydedilir. Her bilanço hesabı ihtiyaca göre yeteri kadar yardımcı hesaplara ayrılabilir. Faaliyet hesapları ana hesap grubu, hesap gruplarına, hesap gruplarının hesaplara ve hesapların yardımcı hesaplara ayrılması, gelir ve giderlerin ekonomik ayırımına uygun olarak genel yönetim muhasebe yönetmeliğinin ilgili maddelerinde belirtilen bilgileri verecek şekilde yapılır. Bütçe hesapları ana hesap grubu, hesap gruplarına, hesap grupları hesaplara ve hesapların yardımcı hesaplara ayrılması, bütçe gelir ve giderlerinin ekonomik ayırımına uygun olarak genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin ilgili maddelerinde belirtilen bilgileri verecek şekilde yapılır. Nazım hesaplar ana grubu, kurumların ihtiyacına göre sınıflandırılır. Çerçeve hesap planı, ana hesap grupları, hesap grupları ve hesaplardan oluşur. 1 numaralı dönen varlıklar ile 2 numaralı duran varlıklar ana hesap grubu aktif hesapları meydana getirir. 3 numaralı Kısa Vadeli Yabancı kaynaklar, 4 numaralı uzun vadeli yabancı kaynaklar, 5 numaralı Öz Kaynaklar, 6 numaralı Faaliyet Hesapları, 8 numaralı Bütçe Hesapları, 9 numaralı Nazım Hesaplar, ana hesap grupları da pasif hesapları meydana getirir. Ana hesap gruplarının tanımı ise aşağıdaki gibidir. 1- DÖNEN VARLIKLAR: Nakit olarak veznede veya bankada tutulan değerler ile normal koşullarda en fazla bir yıl veya faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi, tüketilmesi veya tahsil edilmesi öngörülen varlık ve alacak unsurlarıdır. 2- DURAN VARLIKLAR: Faaliyet döneminden daha uzun sürelerle, belediye faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla edinilen ve ilk olarak normal faaliyet dönemi içinde, paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlık unsurlarıdır. 3- KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR: Faaliyet dönemi içinde geri ödenmesi gereken yabancı kaynaklardır. 3

5 4- UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR: Faaliyet dönemini aşan uzun vadeli yabancı kaynaklardır. 5- ÖZ KAYNAKLAR: Belediyenin varlıkları ile yabancı kaynakları arasındaki farkı gösteren kaynaklardır. 6- FAALİYET HESAPLARI: Faaliyet dönemine ilişkin olarak tahakkuk eden her türlü gelir ve giderlerin ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak izlenmesi ve faaliyet sonuçlarının üretilmesi için kullanılır. 8- BÜTÇE HESAPLARI: Belediyelerin bütçe gelir ve bütçe giderlerinin ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak izlenmesi ve bütçe uygulama sonuçlarının üretilmesi için kullanılır. 9- NAZIM HESAPLAR: Varlık, kaynak, gelir ve gider hesaplarının dışında, muhasebenin sadece bilgi verme görevi yüklediği işlemler, belediyenin muhasebe disiplini altında toplanması istenen işlemleri ile gelecekte doğması muhtemel hak ve yükümlülükleri kapsar. 1 numaralı Dönen varlıklar ana hesap grubu kendi içinde, 9 ayrı hesap grubuna ayrılır. Bu hesap grupları numara ve isimleriyle birlikte aşağıya çıkartılmıştır. 10 Hazır Değerler 11 Menkul kıymet ve varlıklar 12 Faaliyet Alacakları 13 Kurum alacakları 14 Diğer Alacaklar 15 Stoklar 16 Ön Ödemeler 18 Gelecek Aylara Ait Giderler 19 Diğer Dönen Varlıklar 2 numaralı Duran Varlıklar ana hesap grubu ise kendi içinde 8 ayrı hesap grubuna ayrılır. Bu hesap gruplarının numara ve isimleri de aşağıdaki gibidir. 21 Menkul Kıymet ve Varlıklar 22 Faaliyet Alacakları 23 Kurum Alacakları 24 Mali Duran Varlıklar 25 Maddi Duran Varlıklar 26 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 28 Gelecek Yıllara Ait Giderler 29 Diğer Duran Varlıklar 3 numaralı Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar ana hesap grubu da kendi içinde 9 ayrı hesap grubuna ayrılır. Hesap gruplarının numara ve isimleri de aşağıya çıkartılmıştır. 30 Kısa Vadeli İç Mali Borçlar 31 Kısa Vadeli Dış Mali Borçlar 32 Faaliyet Borçları 33 Emanet Yabancı Kaynaklar 34 Alınan Avanslar 36 Ödenecek Diğer Yükümlülükler 37 Borç ve Gider Karşılıkları 38 Gelecek Aylara ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 39 Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 4 numaralı Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar ana hesap grubu ise kendi içinde, 7 ayrı hesap grubuna ayrılır. Hesap gruplarının numara ve isimleri aşağıdaki gibidir. 40 Uzun Vadeli İç Mali Borçlar 41 Uzun Vadeli Dış Mali Borçlar 43 Diğer Borçlar 44 Alınan Avanslar 47 Borç ve gider Karşılıkları 48 Gelecek Yıllara ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 49 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 5 numaralı Öz Kaynaklar ana hesap grubu da kendi içinde 6 ayrı hesap grubuna ayrılır. Hesap gruplarının numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. [ M A K A L E ] 50 Net Değer 52 Yeniden Değerleme Farkları 57 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları 58 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları 59 Dönem Faaliyet Sonuçları 6 numaralı Faaliyet Hesapları ana hesap grubu da kendi içinde 3 ayrı hesap grubuna ayrılır. Hesap gruplarının numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 60 Gelir Hesapları 63 Gider Hesapları 69 Faaliyet Sonuçları 8 numaralı Bütçe Hesapları ana hesap grubu da kendi içinde 4 ayrı hesap grubuna ayrılır. Hesap gruplarının numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 80 Bütçe Gelir Hesapları 81 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İade Hesapları 83 Bütçe Gider Hesapları 89 Bütçe Uygulama Sonuçları 9 numaralı Nazım Hesaplar ana hesap grubu da kendi içinde 3 ayrı hesap grubuna ayrılar. Hesap gruplarının numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 90 Ödenek Hesapları 91 Nakit Dışı Teminat ve Kişilere ait Menkul Kıymet Hesapları 92 Taahhüt Hesapları Hesap grupları kendi içinde hesaplara ayrıldığı için, şimdi bu hesapları ayrı ayrı numara ve isimleriyle birlikte aşağıdaki gibidir. 10 numaralı Hazır Değerler hesap grubu kendi içinde 9 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 100 Kasa Hesabı 101 Alınan Çekler Hesabı 102 Banka Hesabı 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı(-) 104 Proje Özel Hesabı 105 Döviz Hesabı 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı(-) 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 109 Banka Kredi Kartlarından Alacaklar Hesabı 11 numaralı Menkul Kıymet ve Varlıklar hesap grubu kendi içinde 2 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 117 Menkul Varlıklar Hesabı 118 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı 12 numaralı Faaliyet Alacakları hesap grubu kendi içinde, 4 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 120 Gelirlerden alacaklar Hesabı 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı 122 Gelirlerden tecilli ve tehirli Alacaklılar Hesabı 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı 13 numaralı Kurum Alacakları hesap grubu kendi içinde, 2 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 132 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı 137 Takipteki Kurum Alacakları Hesabı 14 numaralı Diğer Alacaklar hesap grubu kendi içinde 1 hesaba ayrılır. Hesabın numara ve ismi aşağıya çıkartılmıştır. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 15 numaralı Stoklar hesap grubu kendi içinde 3 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 153 Ticari Mallar Hesabı 157 Diğer Stoklar Hesabı 4

6 16 numaralı Ön Ödemeler hesap grubu da kendi içinde 7 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 160 İş Avans ve Krediler Hesabı 161 Personel Avansları hesabı 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı 164 Akreditifler Hesabı 165 Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabı 166 Proje Özel Hesabından Verilen Avans ve Akreditifler Hesabı 167 Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Avans ve Akreditifler Hesabı 18 numaralı Gelecek Aylara ait Giderler hesap grubu kendi içinde 1 hesaba ayrılır. Hesabın numarası ve ismi aşağıya çıkartılmıştır. 180 Gelecek Aylara ait Giderler Hesabı 19 numaralı Diğer Dönen Varlıklar hesap grubu kendi içinde 3 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı 197 Sayım Noksanları Hesabı 21 numaralı Menkul Kıymet ve Varlıklar hesap grubu kendi içinde 2 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 217 Menkul Varlıklar Hesabı 218 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı 22 numaralı Faaliyet Alacakları hesap grubu kendi içinde 2 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 222 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı 23 numaralı Kurum Alacakları hesap grubu kendi içinde 1 hesabı ayrılır. Hesabın numarası ve ismi aşağıya çıkartılmıştır. 232 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı 24 numaralı Mali Duran Varlıklar hesap grubu da kendi içinde, 2 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı 241 Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı 25 numaralı Maddi Duran Varlıklar Hesap grubu kendi içinde, 10 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı 252 Binalar Hesabı 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı 254 Taşıtlar Hesabı 255 Demirbaşlar Hesabı 256 Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı(-) 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 259 Yatırım Avansları Hesabı 26 numaralı Maddi Olmayan Duran Varlıklar hesap grubu da kendi içinde, 3 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 260 Haklar Hesabı 264 Özel Maliyetler Hesabı 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı(-) 28 numaralı Gelecek Yıllara ait Giderler hesap grubu kendi içinde, 1 hesaba ayrılır. Hesabın numara ve ismi aşağıya çıkartılmıştır Gelecek Yıllara ait Giderler Hesabı [ M A K A L E ] 29 numaralı Diğer Duran Varlıklar hesap grubu kendi içinde 3 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 294 Elden çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı 297 Diğer Çeşitli Duran Varlıklar Hesabı 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı(-) 30 numaralı Kısa Vadeli İç Mali Borçlar hesap grubu da kendi içinde 4 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 300 Banka Kredileri Hesabı 303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı 304 Cari Yılda Ödenecek Tahviller Hesabı 309 Kısa Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı 31 numaralı Kısa Vadeli Dış Mali Borçlar Hesap grubu kendi içinde, 1 hesaba ayrılır. Hesabın numarası ve ismi aşağıya çıkartılmıştır. 310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Borçlar Hesabı 32 numaralı Faaliyet Borçları hesap grubu kendi içinde 2 ayrı hesaba ayrılır. Hesaplarının numarası ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı 33 numaralı Emanet Yabancı Kaynaklar hesap grubu kendi içinde, 2 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 330 Alınan Depozito v Teminatlar Hesabı 333 Emanetler Hesabı 34 numaralı Alınan Avanslar hesap grubu kendi içinde, 2 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı 349 Alınan Diğer Avanslar Hesabı 36 numaralı Ödenecek Diğer Yükümlülükler hesap gruba da kendi içinde, 5 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı 362 Fonlar ve Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilât Hesabı 363 Kamu İdareleri Payları Hesabı 368 Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı 37 numaralı Borç ve Gider Karşılıkları hesap grubu kendi içinde 2 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 379 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı 38 numaralı Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları hesap grubu ise kendi içinde 2 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı 381 Gider Tahakkukları Hesabı 39 numaralı Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar hesap grubu kendi içinde 3ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı 397 Sayım Fazlaları Hesabı 399 Diğer Çeşitli Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı 40 numaralı Uzun Vadeli İç Mali Borçlar hesap grubu kendi içinde 4 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 400 Banka Kredileri Hesabı 403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı 404 Tahviller Hesabı 409 Uzun Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı 5

7 41 numaralı Uzun Vadeli Dış Mali Borçlar hesap grubu kendi içinde 1 hesaba ayrılır. Hesabın numarası ve ismi aşağıya çıkartılmıştır. 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 43 numaralı Diğer Borçlar hesap grubu kendi içinde 2 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 430 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı 44 numaralı Alınan Avanslar hesap grubu kendi içinde 2 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 440 Alınan Sipariş Avansları Hesabı 449 Alınan Diğer Avanslar Hesabı 47 numaralı Borç ve Gider Karşılıkları hesap grubu kendi içinde 2 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 479 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı 48 numaralı Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları hesap grubu kendi içinde 2 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı 481 Gider Tahakkukları Hesabı 49 numaralı Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar hesap grubu kendi içinde 1 hesaba ayrılır. Hesabın numara ve ismi aşağıya çıkartılmıştır. 499 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı 50 numaralı Net Değer Hesap grubu kendi içinde 1 hesaba ayrılır. Hesabın numara ve ismi aşağıya çıkartılmıştır. 500 Net Değer/ Sermaye Hesabı 52 numaralı Yeniden Değerleme Farkları hesap grubu kendi içinde bir hesaba ayrılır. Hesabın numarası ve ismi aşağıya çıkartılmıştır. 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 57 numaralı Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları hesap grubu kendi içinde l hesaba ayrılır. Hesabın numarası ve ismi aşağıya çıkartılmıştır. 570 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabı 58 numaralı Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesap grubu kendi içinde 1 hesaba ayrılır. Hesabın numarası ve ismi aşağıya çıkartılmıştır. 580 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabı(-) 59 numaralı Dönem Faaliyet Sonuçları hesap grubu kendi içinde 2 ayrı hesabı ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonucu Hesabı 591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonucu Hesabı(-) 60 numaralı Faaliyet Hesapları hesap grubu kendi içinde 1 hesaba ayrılır. Hesabın numara ve ismi aşağıya çıkartılmıştır. 600 Gelirler Hesabı 63 numaralı Gider Hesapları hesap grubu kendi içinde l hesaba ayrılır. Hesabın numarası ve ismi aşağıya çıkartılmıştır. 630 Giderler Hesabı 69 numaralı Faaliyet Sonuçları hesap grubu kendi içinde 1 hesaba ayrılır. Hesabın numarası ve ismi aşağıya çıkartılmıştır. 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı 80 numaralı Bütçe Gelir Hesabı hesap grubu kendi içinde, 2 ayrı hesaba ayrılır. Hesabın numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı [ M A K A L E ] 81 numaralı Bütçe Gelirlerinden Ret ve İade Hesapları hesap grubu kendi içinde, 1ayrı hesaba ayrılır. Hesabın numara ve ismi aşağıya çıkartılmıştır. 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı 83 numaralı Bütçe Gider Hesapları hesap grubu kendi içinde 3 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların Numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 830 Bütçe Giderleri Hesabı 834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 89 numaralı Bütçe Uygulama Sonuçları hesap grubu, kendi içinde 1 ayrı hesaba ayrılır. Hesabın numara ve isimi aşağıya çıkartılmıştır. 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı 90 numaralı Ödenek Hesapları isimli hesap grubu, kendi içinde 8 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabı 901 Bütçe Ödenekleri Hesabı 905 Ödenekli Giderler Hesabı 906 Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı 907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabı 91 numaralı Nakit Dışı Teminat ve Kişilere Ait Menkul Kıymet Hesapları isimli hesap grubu kendi içinde, 4 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 910 Teminat Mektupları Hesabı 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı 912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hesabı 913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emanetleri Hesabı 92 numaralı Taahhüt Hesapları isimli hesap grubu kendi içinde, 2 ayrı hesaba ayrılır. Hesapların numara ve isimleri aşağıya çıkartılmıştır. 920 Gider Taahhütleri Hesabı 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı Belediye hesap planının, ana hesap grubu, hesap grubu ve hesaplar itibarıyla, numara ve isimleri tam döküm halinde şöyledir. Aktif hesaplar 1 Dönen Varlıklar 10 Hazır Değerler 100 Kasa Hesabı 101 Alınan Çekler Hesabı 102 Banka Hesabı 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı(-) 104 Proje Özel Hesabı 105 Döviz Hesabı 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı(-) 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı 109 Banka Kredi Kartlarından Alacaklar Hesabı 11 Menkul Kıymet ve Varlıklar 117 Menkul Varlıklar Hesabı 118 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı 12 Faaliyet Alacakları 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı 122 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı 13 Kurum Alacakları 132 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı 137 Takipteki Kurum Alacakları Hesabı 6

8 14 Diğer Alacaklar 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı 15 Stoklar 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 153 Ticari Mallar Hesabı 157 Diğer Stoklar Hesabı 16 Ön Ödemeler 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı 161 Personel Avansları Hesabı 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı 164 Akreditifler Hesabı 165 Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabı 166 Proje Özel Hesabından Verilen Avans ve Akreditifler Hesabı 167 Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Avans ve Akreditifleri Hesabı 18 Gelecek Aylara Ait Giderler 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı 19 Diğer Dönen Varlıklar 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı 197 Sayım Noksanları Hesabı 2- Duran Varlıklar 21 Menkul Kıymet ve Varlıklar 217 Menkul Varlıklar Hesabı 218 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı 22 Faaliyet Alacakları 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı 222 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı 23 Kurum Alacakları 232 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı 24 Mali Duran Varlıklar 240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı 241 Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı 25 Maddi Duran Varlıklar 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı 252 Binalar Hesabı 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı 254 Taşıtlar Hesabı 255 Demirbaşlar Hesabı 256 Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı(-) 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 259 Yatırım Avansları Hesabı 26 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 260 Haklar Hesabı 264 Özel Maliyet Hesabı 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı(-) 28 Gelecek Yıllara Ait Giderler 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı 29 Diğer Duran Varlıklar 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve [ M A K A L E ] Maddi Duran Varlıklar Hesabı 297 Diğer Çeşitli Duran Varlıklar Hesabı 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı(-) Pasif Hesaplar 3- Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 30 Kısa Vadeli İç Mali Borçlar 300 Banka Kredileri Hesabı 303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı 304 Cari Yılda Ödenecek Tahviller Hesabı 309 Kısa Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı 31 Kısa Vadeli Dış Mali Borçlar 310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Borçlar Hesabı 32 Faaliyet Borçları 320 Bütçe Emanetleri Hesabı 322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı 33 Emanet Yabancı Kaynaklar 330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 333 Emanetler Hesabı 34 Alınan Avanslar 340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı 349 Alınan Diğer Avanslar Hesabı 36 Ödenecek Diğer Yükümlülükler 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı 362 Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilât Hesabı 363 Kamu İdareleri Payları Hesabı 368 Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı 37 Borç ve Gider Karşılıkları 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 379 Diğer Borç ve Gider Karşılığı Hesabı 38 Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı 381 Gider Tahakkukları Hesabı 39 Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı 397 Sayım Fazlaları Hesabı 399 Diğer Çeşitli Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı 4- Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 40 Uzun Vadeli İç Mali Borçlar 400 Banka Kredileri Hesabı 403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı 404 Tahviller Hesabı 409 Uzun Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı 41 Uzun Vadeli Dış Mali Borçlar 410 Dış Mali Borçlar Hesabı 43 Diğer Borçlar 430 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı 7

9 44 Alınan Avanslar 440 Alınan Sipariş Avansları Hesabı 449 Alınan Diğer Avanslar Hesabı 47 Borç ve Gider Karşılılıkları 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 479 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı 48 Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı 481 Gider Tahakkukları Hesabı 49 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 499 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı 5- Öz Kaynaklar 50 Net Değer 500 Net Değer/Sermaye Hesabı 52 Yeniden Değerleme Farkları 522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı 57 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları 570 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabı 58 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları 580 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabı(-) 59 Dönem Faaliyet Sonuçları 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonucu Hesabı 591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonucu Hesabı(-) 6- Faaliyet Hesapları 60 Gelir Hesapları 600 Gelirler Hesabı 63 Gider Hesapları 630 Giderler Hesabı 69 Faaliyet Sonuçları 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı 8- Bütçe Hesapları 80 Bütçe Gelir Hesapları 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 81 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İade Hesapları 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı 83 Bütçe Gider Hesapları 830 Bütçe Giderleri Hesabı 834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 89 Bütçe Uygulama Sonuçları 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı 9-Nazım Hesaplar 90 Ödenek Hesapları 900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabı 901 Bütçe Ödenekleri Hesabı 905 Ödenekli Giderler Hesabı 906 Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı [ M A K A L E ] 907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabı 91 Nakit Dışı Teminat ve Kişilere Ait Menkul Kıymet Hesapları 910 Teminat Mektupları Hesabı 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı 912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hesabı 913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emanetleri Hesabı 92 Taahhüt Hesapları 920 Gider Taahhütleri Hesabı 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı Belediye muhasebe birimlerinde kullanılmakta olan hesap planlarının numarası, isim ve nitelikleri aşağıya çıkartılmıştır Kasa Hesabı Bu hesap, muhasebe birimleri veznelerince kanuni dolaşım niteliğine sahip ulusal paraların alınması, verilmesi ve saklanmasına ilişkin işlemlerin izlenmesi için kullanılır. Muhasebe birimlerine döviz olarak her ne şekilde olursa olsun intikal eden tutarlar bu hesapta ilişkilendirilmez Alınan Çekler Hesabı Bu hesap, muhasebe birimlerinin yapacakları her türlü tahsilât karşılığında muhasebe birimine hitaben düzenlenerek teslim edilen banka çekleri ve özel finans kurumlarının çekleri ile muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından muhasebe birimine teslim edilen ayni nitelikteki çeklerin izlenmesi için kullanılır Banka Hesabı Bu hesap, Belediye adına bankaya yatırılan paralar ve bankaya takas için verilen çeklerden, takas işlemi tamamlananlar ile düzenlenen çek ve gönderme emirlerinden ilgililerine ödendiği veya gönderildiği bildirilen çek ve gönderme emri tutarlarının kaydı için kullanılır Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı (-) Bu hesap, belediyenin bankadan çekle veya gönderme emri ile yaptıracakları ödeme ve göndermelerin izlenmesi için kullanılır Proje Özel Hesabı Bu hesap, dış finansman kaynağından dış proje kredisi olarak, belediye adına T.C. Merkez Bankası veya uygun görülen diğer bankalar nezdinde açılan özel hesaplara aktarılan tutarlar, bu tutarlardan yapılan giderler, verilen avanslar, açtırılan akreditifler ile avans ve akreditiflerden nakden geri alınanların ve hesap bakiyesinin değerlemesi sonucu ortaya çıkan kur farklarının izlenmesi için kullanılır Döviz hesabı Bu hesap, Belediye veznelerince tahsil edilen veya her ne şekilde olursa olsun, banka hesaplarına intikal eden konvertibl (çevrilgen) döviz tutarları ile bunlardan yapılan ödeme, iade ve göndermelerin izlenmesi için kullanılır Döviz Gönderme Emirleri Hesabı (-) Bu hesap, muhasebe birimlerinin, nezdinde döviz hesabı bulunan bankadaki döviz hesabından, döviz cinsinden yapacağı ödeme ve göndermeler için düzenledikleri döviz gönderme emirleri ile bunlardan bankaca ödendiği veya gönderildiği bildirilenlerin izlenmesi için kullanılır. 8

10 8-108 Diğer Hazır Değerler Hesabı Bu hesap, hazır değerler hesap grubunda sayılan hesaplar içerisinde tanımlanmayan ve niteliği itibarıyla bu grupta izlenmesi gereken diğer değerlerin izlenmesi için kullanılır Banka Kredi Kartlarından Alacaklar Hesabı Bu hesap, banka kredi kartlarıyla yapılan tahsilât ve bunlara ilişkin olarak yapılan mahsup ve iade işlemlerinin izlenmesi için kullanılır Menkul Varlıklar Hesabı Bu hesap, her ne şekilde olursa olsun belediye malı olarak muhasebe birimlerine intikal eden altın, gümüş, pırlanta vb. kıymetli madenler ile antika niteliğindeki eşya, para, pul gibi menkul varlıklar ve konvertibl (çevrilgen) olmayan yabancı paraların izlenmesi için kullanılır Diğer Menkul Kıymetler ve Varlıklar Hesabı Bu hesap, her ne şekilde olursa olsun belediye malı olarak muhasebe birimlerine intikal eden özel veya kamu kesimi tahvil, senet ve bonoları ile diğer menkul kıymetlerin izlenmesi için kullanılır Gelirlerden Alacaklar Hesabı Bu hesap, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen faaliyet alacakları ile duran varlıklar ana hesap grubu içerisindeki gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ve bunlardan yapılan tahsilât ve terkinlerin izlenmesi için kullanılır Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı Bu hesap, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen faaliyet alacaklarından takibe alınan tutarlar ile bunlardan yapılan tahsilât, tecil ve terkinlerin izlenmesi için kullanılır Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı Bu hesap, mevzuatı gereğince gelirlerden alacaklar hesabı veya gelirlerden takipli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan içinde bulunulan mali yılsonunu geçmeyen bir süre ile tecil veya tehir edilen tutarlar ile duran varlıklar ana hesap grubundaki gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda tecil ve tehir süresi bir yılın altına inen tutarlar ile bunlardan tahsil edilen veya takibe alınan tutarların izlenmesi için kullanılır Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı Bu hesap, belediyece bir işin yapılmasının üstlenilmesi veya bir sözleşmenin ya da diğer işlemlerin karşılığı olarak geri alınmak üzere diğer kamu idareleri veya kişilere verilen depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlenmesi için kullanılır Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı Bu hesap, ilgili mevzuatına dayanılarak vadesi faaliyet dönemi ile sınırlı olmak üzere nakit olarak verilen borçlardan kaynaklanan alacaklar ile duran varlıklar ana hesap grubu içindeki kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabında kayıtlı alacaklardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ve bunlardan tahsil edilen, terkin edilen veya takibe alınanların izlenmesi için kullanılır Takipteki Kurum Alacakları Hesabı Bu hesap, belediyece verilen borçlardan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan vadesinde tahsil edilmeyenler ile bu tutarlara ilişkin olarak hesaplanan faiz alacaklarından anaparaya eklenmemiş olanların takibe alınarak izlenmesi için kullanılır. [ M A K A L E ] Kişilerden Alacaklar Hesabı Bu hesap, faaliyet alacakları ve belediye alacakları dışında kalan alacakların izlenmesi için kullanılır İlk Madde ve Malzeme Hesabı Bu hesap, belediye faaliyetlerinde kullanılmak ya da tüketilmek üzere edinilen tüketim malzemelerinin izlenmesi için kullanılır Ticari Mallar Hesabı Bu hesap, belediyece herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan satmak amacı ile alınan ticari mallar ve benzeri kalemlerin izlenmesi için kullanılır Diğer Stoklar Hesabı Stok hesaplarından hiçbirinin kapsamına alınmayan ürün, artık ve hurda gibi kalemler bu hesapta izlenir İş Avans ve Kredileri Hesabı Bu hesap, belediyece mevzuatı gereğince bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilen iş avans ve kredilerinin izlenmesi için kullanılır Personel Avansları Hesabı Bu hesap, mevzuatı uyarınca verilen sürekli ve geçici görev yolluğu avansları ile ödeme gününden önce ödenmesine karar verilen maaş ve ücret ödemeleri karşılığı verilen avansların izlenmesi için kullanılır Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı Bu hesap, belediyece mal ve hizmet alımı karşılığı olmak üzere, maddi duran varlık hesaplarını ilgilendirmeksizin yüklenicilere verilen avanslar; ertesi yıl bütçesinden karşılanmak üzere verilen personel avansları ile emanetler hesabına alınan tutarlardan ilgililerine avans olarak ödenen tutarların izlenmesi için kullanılır Akreditifler Hesabı Bu hesap, yabancı ülkelerden yapılacak satın almalara için açılan akreditiflerin izlenmesi için kullanılır Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabı Bu hesap, bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilen avans ve kredilerden mahsup dönemine aktarılan tutarların izlenmesi için kullanılır Proje Özel Hesabından Verilen Avans ve Akreditifler Hesabı Bu hesap, proje özel hesabından verilen avanslar ve açılan akreditifler ile bunlardan yapılan mahsuplar ve nakden iade alınan tutarların izlenmesi için kullanılır Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Avans ve Akreditifleri Hesabı Bu hesap, belediyece mal ve hizmet teslim alınmadan önce avans verilmesi veya akreditif açılması suretiyle yapılan doğrudan dış proje kredi kullanımları ve bunların mahsubunun kullanıcı kurum muhasebe birimlerince izlenmesi için kullanılır Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı Bu hesap, içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan ancak, gelecek aylara ait olan peşin ödenmiş giderler ile duran varlıklar ana hesap grubundaki gelecek yıllara ait giderler hesabında kayıtlı tutarlardan tahakkuk zamanın bir yıldan az süre kalanların izlenmesi için kullanılır. 9

11 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı Bir dönemde indirilemeyen ve izleyen döneme devreden katma değer vergisi bu hesapta izlenir İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı Bu hesap, mal ve hizmetin satın alınması sırasında satıcılara ödenen veya borçlanılan ve kurum açısından indirim hakkı doğuran katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılır Sayım Noksanları Hesabı Bu hesap, yapılan sayımlar sonucunda tespit edilen kasa, döviz, alınan çek, menkul kıymet ve stok noksanlıklarının geçici olarak kaydedilip izlenmesi için kullanılır Menkul Varlıklar Hesabı Bu hesap, her ne şekilde olursa olsun belediyeye ait olarak muhasebe birimlerine intikal eden altın, gümüş, pırlanta vb. kıymetli madenler ile antika niteliğindeki eşya, para, pul gibi menkul varlıklar ve konvertibl olmayan yabancı paralardan bir yıldan uzun süre ile elde tutulacak olanların izlenmesi için kullanılır Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı (1) Bu hesap, her ne şekilde olursa olsun belediye malı olarak muhasebe birimlerine intikal eden özel veya kamu kesimi tahvil, senet ve bonoları ile diğer menkul kıymetlerden faaliyet dönemini aşan bir süreyle elde tutulacak olanların izlenmesi için kullanılır. (2) Borçlanma amacıyla çıkarılan tahviller ile bunlardan geri ödenenler bu hesapla ilişkilendirilmez Gelirlerden Alacaklar Hesabı Bu hesap, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen ve içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahsili gereken, gelirlerden alacakların izlenmesi için kullanılır Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı Bu hesap, mevzuatı gereğince gelirlerden alacaklar hesabı veya gelirlerden takipli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan faaliyet dönemini aşan süreyle tecil veya tehir edilen tutarların izlenmesi için kullanılır Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı Bu hesap, ilgili mevzuatına dayanılarak bir yıldan uzun süreyle nakit olarak verilen borçlardan kaynaklanan alacakların izlenmesi için kullanılır Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı Bu hesap, Kanuni yetkilere dayanılarak mali kuruluşların sermayesine iştirak edilen tutarlar ve bu sermaye tutarlarının işletilmesinden doğan kar ve zararlar, bütçeye iade olunan tutarlar ile bu kuruluşlara ikrazen verilen ve mahbup edilen tutarların izlenmesi için kullanır Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı Bu hesap, mal ve hizmet üreten kuruluşlara nakden veya ayni olarak verilen sermaye tutarları ve bu sermaye tutarlarının işletilmesinden doğan kar ve zararlar, bütçeye iade olunan sermayelerin izlenmesi için kullanılır Arazi ve Arsalar Hesabı Bu hesap, kurumun her türlü arazi ve arsalarının izlenmesi için kullanılır. [ M A K A L E ] Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı Bu hesap, herhangi bir işin gerçekleşmesini sağlamak veya kolaylaştırmak için, yeraltında veya yerüstünde inşa edilmiş kuruma ait her türlü yol, köprü, baraj, tünel, bölme, sarnıç, iskele, hark(hendek) ve benzeri yapıların izlenmesi için kullanılır Binalar Hesabı Bu hesap, her türlü binalar ile bunların ayrılmaz parçalarının izlenmesi için kullanılır Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı Bu hesap, belediye faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan büro makine ve cihazları hariç her türlü makine, tesis ve cihazlar ile bunların eklentileri ve yükleme, boşaltma, aktarma makine ve gereçlerinin izlenmesi için kullanılır Taşıtlar Hesabı Bu hesap, belediyeye ait taşıtların izlenmesi için kullanılır Demirbaşlar Hesabı Bu hesap, belediye faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan her türlü büro makine ve cihazları ile döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya gibi uzun süre kullanılabilen varlıkların izlenmesi için kullanılır Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı Bu hesap, yukarıda belirtilen hesapların hiçbirisinin kapsamına girmeyen özellikle kendi bölümlerinde tanımlanamayan diğer maddi duran varlıkların izlenmesi için kullanılır Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-) Bu hesap, maddi duran varlık bedellerinin ekonomik ömrü içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılır Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı Bu hesap, yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerin; geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihte, diğer hallerde işin fiilen tamamlandığını gösteren belgenin düzenlendiği tarihte, ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılıncaya kadar izlenmesi için kullanılır Yatırım Avansları Hesabı Bu hesap, yurt içi veya dışından sözleşmeye dayanılarak edinilen maddi duran varlıklarla ilgili olarak verilen yatırım avanslarının izlenmesi için kullanılır Haklar Hesabı Bu hesap, bedeli karşılığı edinilen hukuki tasarruflar ile belirli alanlarda tanınan kullanma ve yararlanma gibi hak ve yetkiler dolayısıyla yapılan ve ekonomik değer taşıyan harcamaların izlenmesi için kullanılır Özel Maliyetler Hesabı Bu hesap, kiralanan gayrimenkullerin geliştirilmesi veya ekonomik değerinin sürekli olarak arttırılması amacıyla yapılan giderler ile bu gayrimenkullerin kullanılması iç in yapılıp, kira süresinin dolması sonunda mal sahibine bırakılacak olan varlıkların izlenmesi için kullanılır Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-) Bu hesap, maddi olmayan duran varlık bedellerinin, kullanabilecekleri süre içerisinde yok edilmesini izlemek için kullanılır. 10

12 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı Bu hesap, dönem içinde ödenen ancak, gelecek yılların faaliyet hesaplarına dâhil edilecek olan giderlerin izlenmesi için kullanılır Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı Bu hesap, çeşitli nedenlerle kullanılma olanaklarını yitiren maddi duran varlıkların izlenmesi için kullanılır Diğer Çeşitli Duran Varlıklar Hesabı Bu hesap, yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer çeşitli duran varlıkların izlenmesi için kullanılır Birikmiş Amortismanlar Hesabı(-) Bu hesap, diğer duran varlıklar hesap grubunda yer alan hesaplarda kayıtlı amortismana tabi duran varlıklar için ayrılmış olan amortisman tutarlarını izlemek için kullanılır Banka Kredileri Hesabı Bu hesap, belediyece banka ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan kısa vadeli kredilere ilişkin tutarlar ve bu tutarlara eklenen kur farkları ile 400-Banka Kredileri Hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenlerin izlenmesi için kullanılır Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı Bu hesap, diğere kamu idarelerine olan kısa vadeli mali borçlar ile uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki kamu idarelerine mali borçlar hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenlerin izlenmesi için kullanılır Cari Yılda Ödenecek Tahviller Hesabı Bu hesap, belediye nam ve hesabına ihraç edilmiş olan tahvillerden vadesi bir yılın altına inmiş olanların anaparası ve anaparaya eklenecek/düşülecek kur farklarının izlenmesi için kullanılır Kısa Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı Bu hesap, belediye tarafından alınan diğer kısa vadeli iç borçların izlenmesi için kullanılır Cari Yılda Ödenecek Dış Borçlar Hesabı Bu hesap, Kanunların verdiği yetkiye dayanılarak herhangi bir dış finansman kaynağından, belirli bir geri ödeme planına göre geri ödenmek üzere sağlanan, dış borçlardan cari yılda ödenecek olanların anapara taksitleri ile anaparaya eklenecek/düşülecek kur farklarının izlenmesi için kullanılır Bütçe Emanetleri Hesabı Bu hesap, mali yıl içerisinde veya sonunda ödeme emri belgesine bağlandığı halde, nakit yetersizliği veya diğer sebeplerle ilgililerine ödenemeyen tutarların izlenmesi için kullanılır Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı Bu hesap, mevzuatla yapılması öngörülen bir hizmet ve husus karşılığı olmak üzere gerçekleştiği halde; ödeneği bulunmaması ve benzeri nedenlerle bütçeye gider kaydedilemeyen borçların izlenmesi için kullanılır Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı Bu hesap, mevzuatları gereği nakden veya mahsuben tahsil edilen depozito ve teminatların izlenmesi için kullanılır. [ M A K A L E ] Emanetler hesabı Bu hesap, emanet olarak nakden veya mahsuben tahsil edilen tutarların izlenmesi için kullanılır Alınan Sipariş Avansları Hesabı Bu hesap, mal ve hizmet satış faaliyeti olan kurumların satış amacıyla gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak peşin tahsil ettiği avans tutarlarının izlenmesi için kullanılır Alınan Diğer Avanslar Hesabı Bu hesap, alınan diğer kısa vadeli avansların izlenmesi için kullanılır Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı Bu hesap, muhasebe birimlerince, mevzuatı gereği nakden veya mahsuben tahsil edilip ilgili vergi dairesine ödenmesi gereken tutarların izlenmesi için kullanılır Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı Bu hesap, sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerine göre sosyal güvenlik kurumları adına nakden veya mahsuben tahsil edilen tutarların izlenmesi için kullanılır Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilât Hesabı Bu hesap, bütçe ile ilişkilendirilmeksizin mevzuatları gereği, diğer kamu idareleri adına yapılan tahsilâtın izlenmesi için kullanılır Kamu İdareleri Payları Hesabı Bu hesap, bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben tahsil edilip, özel kanunları gereğince diğer kurumlara aktarılmak üzere hesaplanan tutarların izlenmesi için kullanılır Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı Bu hesap, kanuni süresi içerisinde ödenmeyen vergi ve diğer yükümlülükler ile ertelenen veya taksitlendirilmiş vergi ve diğer yükümlülüklerin izlenmesi için kullanılır Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı Bu hesap, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan ve faaliyet dönemi içinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatları karşılıklarının izlenmesi için kullanılır Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı Bu hesap, kısa vadeli diğer borç ve gider karşılıklarının izlenmesi için kullanılır Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı Bu hesap, içinde bulunulan dönemde veya daha önceki dönemlerde tahsil edilen ancak, takip eden aylara ait olan gelirlerin izlenmesi için kullanılır Gider Tahakkukları Hesabı Bu hesap, kısa vadeli iç ve dış mali borçlar hesap gruplarında izlenmeyen; tahakkuk etmiş giderlerden kaynaklanan ancak, içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemde ödenebilir duruma gelecek olan tutarların izlenmesi için kullanılır Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı Bu hesap, teslim edilen mal veya ifa edilen hizmetler üzerinden hesaplanan katma değer vergisi tutarları ile bu 11

13 tutarlardan mahsup edilen ve ödenen tutarların izlenmesi için kullanılır Sayım Fazlası Hesabı Bu hesap, yapılan sayımlar sonucunda tespit edilen kasa, banka, döviz, alınan çek, menkul kıymetlerin nedenleri, belirleninceye kadar geçici olarak kaydedilip izlenmesi için kullanılır Diğer çeşitli kısa vadeli yabancı kaynaklar hesabı Bu hesap, bu grup içinde sayılanların dışında kalan diğer çeşitli kısa vadeli yabancı kaynakların izlenmesi için kullanılır Banka Kredileri Hesabı Bu hesap, belediyenin banka ve diğer finans kuruluşlarına olan vadesi bir yıldan fazla borçlarının izlenmesi için kullanılır Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı Bu hesap, diğer kamu idarelerine olan ve vadesi faaliyet dönemini aşan mali borçların izlenmesi için kullanılır Tahviller Hesabı Bu hesap, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak, belediye nam ve hesabına, ulusal para birimi, döviz cinsi ve dövize endeksli olarak karşılığında nakit imkânı sağlayan tahvil ihracı suretiyle yapılan iç borçlanmaların ana parası ile bunlardan döviz cinsi ve dövize endeksli olanların anaparaya eklenecek veya anaparadan düşülecek kur farklarının izlenmesi için kullanılır Uzun Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı Bu hesap, belediye tarafından alınan diğer uzun vadeli iç borçların izlenmesi için kullanılır Dış Mali Borçlar Hesabı Bu hesap, kanunların verdiği yetkiyi dayanılarak belediyenin herhangi bir dış finansman kaynağından, belirli bir geri ödeme planına göre geri ödenmek üzere sağlanan dış borç anaparaları ile anaparaya eklenen kur farklarının izlenmesi için kullanılır Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı Bu hesap, mevzuatları gereği nakden veya mahsuben tahsil edilen ve bir yıldan uzun vadede iade edilecek olan depozito ve teminatların izlenmesi için kullanılır Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı Bu hesap, kamuya olan vergi ve benzeri borçlardan vadesinde ödenmeyip ertelenmiş veya takside bağlanmış olup bir yıldan daha uzun sürede ödenecek olan kısmının izlenmesi için kullanılır Alınan Sipariş Avansları Hesabı Bu hesap, mal ve hizmet satış faaliyeti olan kurumların gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak peşin tahsil ettiği ve içinde bulunulan faaliyet dönemini aşan bir süre ile alınan avans tutarlarının izlenmesi için kullanılır Alınan Diğer Avanslar Hesabı Bu hesap, alınan diğer uzun vadeli avansların izlenmesi için kullanılır. [ M A K A L E ] Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı Bu hesap, Belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan uzun vadeli kıdem tazminatı karşılıklarının izlenmesi için kullanılır Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı Bu hesap, uzun vadeli diğer borç ve gider karşılıklarının izlenmesi için kullanılır Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı Bu hesap, dönem içinde tahsil edilen ancak, gelecek yılların faaliyet hesaplarına ait olan gelirlerin izlenmesi için kullanılır Gider Tahakkukları Hesabı Bu hesap, uzun vadeli iç ve dış mali borçlar hesap gruplarında izlenmeyen; tahakkuk etmiş giderlerden kaynaklanan ancak, içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemden sonraki dönemlerde ödenebilir duruma gelecek olan borçların izlenmesi için kullanılır Diğer Uzun Vadeli Kaynaklar Hesabı Bu hesap, yukarıdaki hesaplarda tanımlanmamış olan diğer uzun vadeli yabancı kaynakların izlenmesi için kullanılır Net Değer/Sermaye Hesabı Bu hesap, hesaplarda kayıtlı varlıklar toplamı ile yabancı kaynaklar, değer hareketleri, yeniden değerleme farkları, geçmiş yıllar olumlu-olumsuz faaliyet sonuçları ve dönem faaliyet sonuçları toplamı arasındaki fark; hesaplarda kayıtlı olmayan varlık ve yabancı kaynaklardan kaydi envanteri yapılarak hesaplara alınanlar ile öz kaynaklar ana hesap grubundaki diğer hesaplarda kayıtlı tutarlardan bu hesaba aktarılmasına karar verilenlerin izlenmesi için kullanılır Yeniden Değerleme Farkları Hesabı Bu hesap, maddi ve maddi olmayan duran varlıklardan yeniden değerlemeye tabi tutulanların yeniden değerlemesinde oluşan değer artış ve azalış farklarının izlenmesi için kullanılır Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabı Bu hesap, geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan olumlu faaliyet sonuçlarının izlenmesi için kullanılır Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabı(-) Bu hesap, geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan olumsuz faaliyet sonuçlarının izlenmesi için kullanılır Dönem Olumlu Faaliyet Sonucu Hesabı Bu hesap, faaliyet döneminde ortaya çıkan olumlu faaliyet sonucunun izlenmesi için kullanılır Dönem Olumsuz Faaliyet Sonucu Hesabı (-) Bu hesap, faaliyet döneminde ortaya çıkan olumsuz faaliyet sonucunun izlenmesi için kullanılır Gelirler Hesabı Bu hesap, bütçe ile ilgili olsun veya olmasın Devlet Muhasebesi Standartları Kurulu tarafından belirlenen uluslar arası genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre tahakkuk eden her türlü gelirin izlenmesi için kullanılır. 12

14 Giderler Hesabı Bu hesap, Bütçe ile ilgili olsun veya olmasın Devlet Muhasebesi Standartları Kurulu tarafından belirlenen uluslar arası genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre tahakkuk ettirilen her türlü giderin izlenmesi için kullanılır Faaliyet Sonuçları Hesabı Bu hesap, bir faaliyet dönemine ait gelir ve gider hesapları hesap gruplarında yer alan hesaplarda kayıtlı tutarlardan dönem faaliyet sonucunun elde edilmesi için kullanılır Bütçe Gelirleri Hesabı Bu hesap, mevzuatı gereğince bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben yapılan tahsilâtın izlenmesi için kullanılır Gelir Yansıtma Hesapları Bu hesap, bütçe gelirleri hesabı veya bütçe gelirlerinden ret ve iadeler hesabına kaydedilen tutarlar karşılığında kullanılır Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı Bu hesap, bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben yapılan tahsilâttan kanunları gereğince yapılan ret ve iadelerin izlenmesi için kullanılır Bütçe Giderleri Hesabı Bu hesap, bütçe kanunları ve diğer kanunların verdiği yetkiye dayanılarak nakden veya mahsuben yapılan bütçe giderlerinin izlenmesi için kullanılır Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı Bu hesap, mahsup dönemine aktarılan ön ödemelerden bütçe giderine dönüşenlerin izlenmesi için kullanılır Gider Yansıtma Hesabı Bu hesap, bütçe giderleri hesabı ve geçen yıl bütçe mahsupları hesabına kaydedilen tutarlar karşılığında kullanılır Bütçe Uygulama Hesabı Bu hesap, bir bütçe yılına ait bütçe gelir ve bütçe gider hesapları hesap grupları ile bütçe gelirlerinden ret ve iade hesapları hesap grubunda yer alan hesaplarda kayıtlı tutarlardan bütçe uygulama sonuçlarının elde edilmesi için kullanılır. Hesap bütçe uygulama sonuçlarının üretilmesinden sonra yansıtma hesapları ile karşılıklı olarak kapatılır Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabı Bu hesap, belediye bütçelerinde öngörülen ödenekler, geçen yıldan devreden ödenekler, ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar, yılı içinde yapılan ödenek ekleme ve iptalleri, yılı içinde kaydedilen özel ödenekler ve bu ödeneklerden kullanılanlar ile ertesi yıla devreden ödenekler ve iptal edilen ödeneklerin izlenmesi için kullanılır. [ M A K A L E ] Bütçe Ödenekleri Hesabı Bu hesap, Belediye bütçelerinde öngörülen ödenekler, geçen yıldan devreden ödenekler, mali yıl içinde eklenen ödenekler ve ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar, mali yılı içinde kaydedilen özel ödenekler ve ertesi yıla devreden ödenekler ile iptal edilen ödeneklerin izlenmesi için kullanılır Ödenekli Giderler Hesabı Bu hesap, ödeneğine dayanılarak tahakkuk ettirilip nakden veya mahsuben ödenen bütçe giderleri ile tahakkukun iptal edilmesi nedeniyle ödeneğine iade edilmesi bildirilen tutarların izlenmesi için kullanılır Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı Bu hesap, mali yılın sonuna kadar hizmet yerine getirildiği veya mal teslim alındığı halde mahsubu yapılamadığından mahsup dönemine aktarılan ön ödemeler için saklı tutulan ödenekler ile bunlardan mahsup dönemi sonuna kadar kullanılanlar veya iptal edilenlerin izlenmesi için kullanılır Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabı Bu hesap, mali yılın sonuna kadar hizmet yerine getirildiği veya mal teslim alındığı halde mahsubu yapılamadığından mahsup dönemine aktarılan ön ödemeler için saklı tutulan ödenekler; bunlardan mahsup dönemi sonuna kadar kullanılanlar veya iptal edilenlerin izlenmesi için kullanılır Teminat Mektupları Hesabı Bu hesap, muhasebe birimlerine teminat ve depozito olarak teslim edilen teminat ve garanti mektupları ile şahsi ve garantiye ilişkin belgeler ve bunlardan ilgililerine geri verilenler veya paraya çevrilenlerin izlenmesi için kullanılır Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı Bu hesaba, teminat mektupları hesabına yazılan tutarlar kaydedilir Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hesabı Bu hesap, muhasebe birimlerine kişi malı olarak teslim edilen menkul kıymetler ile bunlardan paraya çevrilenler, başka muhasebe birimlerine gönderilenler ve ilgililerine geri verilenlerin izlenmesi için kullanılır Kişilere Ait Menkul Kıymet Emanetleri Hesabı Bu hesaba, kişilere ait menkul kıymetler hesabına yazılan tutarlar kaydedilir Gider Taahhütleri Hesabı Bu hesap, yılı için geçerli sözleşmeler ile ertesi mali yıl veya yıllara geçerli olmak üzere yapılan sözleşmelere dayanılarak girişilen ve mevzuatı gereği bunlara ilave edilen taahhüt tutarlarıyla bunlardan yerine getirilenler ve feshedilenlerin sözleşme fiyatlarıyla izlenmesi için kullanılır Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı Bu hesaba, gider taahhütleri hesabına borç ve alacak yazılan tutarlar kaydedilir. 13

15 [ M A K A L E ] Ünsal ÖZBEK İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Vergi Denetmeni Vergi Kanunlarının Uygulanmasında İspat Külfeti 1. GİRİŞ Vergi uygulamalarında ve vergi yargılamasındaki delil kavramını, vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun meydana gelişinin ispatı için vergi idaresi ve vergi mükelleflerinin ortaya koydukları, kanun ile geçerliliği kabul edilmiş maddi ve maddi olamayan ispat araçları olarak tanımlamak mümkündür. İspat araçları bazen vergi kanunlarında düzenlenmesi, kullanılması ve saklanması zorunlu kılınan belgeler ve defterler olurken bazen de bir işlem veya olay olabilmektedir. 2. YASAL DÜZENLEMELER VE YORUM Vergi uygulamalarında ve vergi yargılamasındaki delillendirme (ispat) sistemine ilişkin düzenleme Vergi Usul Kanunu nun 3 üncü maddesinin B bendinden şu şekilde yer almaktadır: B) İspat: Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya, ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır. Vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti yemin hariç her türlü delille ispatlanabilir. Şu kadar ki, vergiyi doğuran olayla ilgisi tabii ve açık bulunmayan şahit ifadesi ispatlama vasıtası olarak kullanılamaz. İktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfeti bunu iddia eden tarafa aittir. Kanun metninden anlaşılacağı üzere vergi uygulamalarında ve yargılamasında delil serbestisi ilkesi nin geçerli olduğu ve ispat yükünün lehine sonuç çıkarılmasını isteyen tarafa ait olduğu anlaşılmaktadır. Vergiyi doğuran olay vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü Vergi Usul Kanunu nun 19 uncu maddesinde tanımlanmıştır. Burada Vergi Usul Kanunu nun 3 üncü ve 19 uncu maddeleri birlikte değerlendirildiğinde; vergi alacağının doğması için vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın gerçekleşmesi veya hukuki durumun meydana gelmesinin yanında gerçekleşen olayın veya meydana gelen hukuki durumun gerçek mahiyetinin de dikkate alınması gerekmektedir. Vergi Usul Kanunu nun İspat edici kağıtlar başlıklı 227 inci maddesinde.bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir. hükmü yeralmaktadır. Anlaşılacağı üzere bu kayıtların belgelendirilmesi zorunluluğunun temel amacı, bunların ispat aracı olarak kullanılacak olmasıdır. Kanunun öngördüğü belgelere dayalı oluşturulan kayıtlar ve kayıtların işlendiği defterler, aksi vergi idaresi tarafından ispatlanıncaya kadar yükümlü lehine ispat araçlarıdır. Yani doğru kabul edilir. Ancak kanuna uygun olmayan belgelere göre oluşturulan kayıtlar ve defterlerin varlığının tespiti halinde mükellef ispat vesikası olarak defter kayıtları ve belgeleri kullanamaz. Böyle bir durumun varlığı halinde Vergi Usul Kanunu nun 30 uncu maddesinin 4. bendine göre vergi idaresi, mükellefin defter ve belgelerinde yer alan kayıtları dikkate almaksızın (ya da kısmen dikkate alarak) mükellef matrahlarını re'sen tarh etmektedir. Vergi Usul Kanunu nun 3 üncü maddesinin son paragrafında ispat külfetinin istisnası yer almaktadır. Durumun özelliğine göre iktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfeti bunu iddia eden tarafa aittir olacağı belirtilmiştir. Bu hüküm vergi uygulamalarında ispat yükünü iddianın türüne göre farklı taraflara yüklemektedir. Örneğin iktisadi, ticari ve teknik icaplara uyan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olan bir durumun mevcut olduğu hallerde mükellefin vergi ziyaına sebep olduğu iddiasının ispatı vergi idaresine (vergi inceleme elemanı veya vergi dairesi) düşmektedir. Yani sektör ortalamasında karlılık beyan eden bir mükellefin daha yüksek karlılıkta çalıştığının iddia eden inceleme elemanı bu iddiasını ispatlamakla mükelleftir. Ancak iktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun mevcut olduğu hallerde, örneğin onlarca kişiye vadeyle borç para veren ve faiz almadığını iddia eden bir kişinin bu iddiasını ispatlamak kendi üzerine düşmektedir. Anlaşılacağı üzere iktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan durumun mevcudiyetini iddia edebilecek taraf duruma göre değiştiğinden ispatla yükümlü tarafta değişmektedir. Burada farklı yorumlara neden olan ifade; olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan durum lardır. Örneğin marjinal bir örnek verirsek; vergi yükünün çok yüksek ve vergi dağılımının adaletsiz olduğu ve kayıtdışı ekonominin yüksek hacimlere ulaştığı bir ekonomide mükelleflerin vergi kaçırma eğilimi yüksek olacaktır. Dolayısıyla sahte belge kullanmak, hasılatı gizlemek veya giderleri şişirmek gibi fiiler mükelleflerden beklenen bir hareket olacağından, kanun maddesinin yorumlanması neticesinde bunun aksini ispatlamak mükelleflere düşmektedir gibi bir sonuç ortaya çıkmaktadır. Sahte fatura kullanımında suçun oluştuğundan bahsebilmemiz için kast unsurunun varlığı gereklidir. Ancak burda kastın olmadığını ispatlamak mükellefe mi düşmektedir? Yoksa kastın olduğu iddia makamına mı düşmektedir. Buna karar verebilmek için düzenleme ve kullanma fiilleri üzerinde durmak gerekecektir. Sahte belge düzenleme fiilinin amacı genellikle komisyon kazancı elde olmak olsa da farklı amaçlar için de yapılabilmektedir. Örneğin birbirini tanıyan veya ortakları yönünden biribirine bağlı mükelleflerin vergi yükünü azaltmak ve stok dengesini sağlamak için birbirine fatura düzenlemesi çok sık rastlanan bir durumdur. Sahte belgeyi komisyon karşılığı düzenleyen mükellefler geç te olsa tespit edilebilirken 14

16 örneğimizdeki durumun tespiti bazen imkansız olmaktadır. Bu duruma somut bir örnek verelim; X Oteli ile Y Araba Kiralama Şirketi yan yana ikamet etmektedir. Yaz aylarında X Oteli işlerinin iyi olması nedeniyle yüksek katma değer vergisi ödemek zorunda kalmaktadır. Y Araba Kiralama Şirketi ise genelde kayıtdışı çalışmakta ve herzaman devreden KDV ve zarar beyan etmektedir. Ancak Y Araba Kiralama Şirketi vergi dairesinin dikkatini çekmemek için biraz fatura kesmeyi düşünmektedir. Bu durumlardan haberdar olan iki mükellef anlaşmış ve Y Araba Kiralama Şirketi, X Oteline Araba Kiralama Hizmeti muhteviyatlı fatura düzenlemiştir. Bu yolla hem X Oteli ödenecek KDV lerini azaltmış hemde Y Araba Kiralama Şirketi önceden düzenlemediği faturalar yerine biraz fatura düzenlemiş ve devreden KDV si ve zararını azaltmış ayrıca vergi dairesinin olası izahat taleplerine karşılık önlem almıştır. Sonuç olarak iki mükellefte karlı çıkmıştır. Yukarıdaki örneğimizde detaylar bilinmediği sürece iki mükellef arasındaki normal bir ticari ilişki varmış gibi düşünülecektir. Vergi inceleme elemanı normal ve mutad olan bu durumda düzenlenen bu faturaların sahte olduğunu iddia etmesi halinde ispatlamakla yükümlü olacaktır. Ancak takdir edileceği üzere harici veriler olmaksızın bunu defter ve belgeler üzerinden tespit etmesi imkansızdır. Komisyon karşılığında temin edilen sahte faturalar da ise durum oldukça farklıdır. Bu faturaların sahte olarak değerlendirilebilmesi için vergi incelemesi yapılması ve inceleme elemanın faturaların sahte oluduğu yönünde görüş belirtmesi gerekmektedir. Yani idari bir kararlar bir faturanın sahte olduğuna karar verilemez. Bir faturanın sahte olduğuna kanaatine varılırken şu hususlar dikkate alınır: - Mükellefin bilinen adreslerinde faaliyetini sürdürüp sürdürmediği, - Düzenlenen faturaların ve katma değer vergisi beyanlarının uyumlu olup olmadığı, - KDV beyanlarına ve düzenlediği faturalara nispeten kabul edilebilir düzeyde gelir veya kurumlar vergisi beyan edip etmediği, beyan etti ise bunları ödeyip ödemediği, - Sahte fatura düzenleme fiili nedeniyle hakkında rapor yazılmış mükelleflerle ilişkisi olup olmadığı ( Bu mükelleflerden fatura alınması veya bu mükelleflere fatura düzenlenmesi, şirket ortakların aynı olması gibi durumlar sahte fatura düzenleme fiilinin organizasyon şeklinde yapıldığına emare teşkil etmektedir.) - Sahte fatura kullandığı raporlarla tespit edilmiş mükelleflere belge düzenleyip düzenlemediği, - Mükellefin defter ve belgelerini incelemeye ibraz edip etmediği, - Ödeme ve tahsilatlarını hangi yollara yapıldığı, - Beyanlarında yer alan tutarlarda emtia-hizmet satacak ticari sermayeye, altyapıya ve işgücüne sahip olup olmadığı, Yapılan bu tespitlerin yeterli görülmesi halinde başka bir veriye gerek kalmaksızın mükellefin düzenlediği faturaların bir kısmı veya tamamı veya da belli bir tarihten [ M A K A L E ] sonra düzenlediği faturalar sahte olarak kabul edilir. Bazı uzmanlar ve vergi danışmanları bu tespitleri yetersiz görmektedir Yani inceleme elemanlarının somut veriye dayanmadan bir mükellefi sahte belge düzenleyicisi ilan ettiklerini ve bundan mal alanlarında sahte belge kullanıcısı olarak incelemeye sevkedildiğini iddia etmektedirler. Ancak bu konuda gözden kaçan bir husus bulunmaktadır. Hiçbir işyeri, çalışanı, aracı, demirbaşı olmayan ve bilinen adreslerinde bulunmayan, ortaklarına ulaşılamayan, ancak buna karşılık milyonlarca TL tutarında fatura düzenleyen bir mükellefin sahte fatura ticareti yapmak dışında ne amaçla mükellefiyet tesis ettirmiş olabileceğidir. Vergi Usul Kanunu nun 3 üncü maddesine göre bu durum normal ve mutad değildir. İnceleme elemanının bu mükelleflerce düzenlenen faturaların sahte olduğunu iddia etmesi mevcut durumdan çıkartılan bir sonuctur. Yani bir nevi adi karinedir. Bunun aksini iddia eden bunu Vergi Usul Kanunu nun 3 üncü maddesine göre kanıtlamakla sorumludur. Bunun aksini iddia eden taraflar ya sahte faturanın düzenleyicisi yada kullanıcısı olacaktır. Dolayısıyla inceleme elemanları özellikle sahte fatura kullanımı yönünden yapılan incelemelerde ispat yükünün mükellefte olduğunu kanaatiyle, mükelleften kastın olmadığı yönünde kanıtlar talep etmektedir. Ancak muhtelif vergi mahkemesi ve danıştay kararlarında bu durumun ispat yükünün inceleme elemanı üzerinde olduğu ve eksik incelemeye dayanan tarhiyatın hukuksuz olduğu yönünde karar vermektedir. Ayrıca inceleme elemanı ispat yükünün kendisinde olduğundan hareketle, muhtelif delillerle kastın varlığını ortaya koymuş olsa bile bu seferde Sanık şüpheden faydalanır ilkesi ilkesi gereğince mükellefin kasıtlı olduğunun % 100 kanıtlanması gerekmektedir. Yani burada vergi idaresi ile yargı kurumları arasında görüş çatışması bulunmaktadır. Kanaatimizde Vergi Usul Kanunu nun 3 üncü maddesi gereğince normal ve mutad olmayan durumun iddiası kim tarafından iddia ediliyorsa ispat yükünün onun üzerinde olduğudur. Dolayısıyla hiçbir sermayesi, işyeri, çalışanı, aracı, demirbaşı olmayan ve bilinen adreslerinde bulunmayan, ortaklarına ulaşılamayan, ancak buna karşılık milyonlarca TL tutarında fatura düzenleyen bir mükelleften nasıl mal veya hizmet aldığını kanıtlamakla sorumlu olan bu faturayı kullanandır. Çünkü yukarıda özellikleri sayılı bir mükellefin faaliyetinin gerçek olma ihtimali bulunmamaktadır. Burada tek ihtimal mükellefin dolandırılmış olabileceğidir. İspat yüküne ilişkin olarak verilebilecek örneklere defter ve belgelerin çalındığı, yandığı, zarar gördüğü iddiası eklenebilir. Burada ispat yükü duruma göre değişebilir. Örneğin mükellefin defterlerinin ve belgelerinin evinde veya arabasında çalındığı iddiası mükellef tarafından kanıtlanması gerekmektedir. Çünkü defter ve belgelerin neden arabada veya evde olduğunun izahatinin yapılması gerekir. Bu konuya ilişkin olarak Yargıtay 11. Ceza Dairesinin 2001/784 sayılı kararında özetle ; 15

17 ...Dört yıla ait tüm defter ve belgelerin, çalındığı iddia edilen özel otomobilde bulundurulması mutad olmadığı gibi otomobil içinden hiçbirşey alınmayıp, hırsızların işine yaramayan defter ve belgelerin çalınması olgusu yaşamın olağan gözlemlerine uygun değildir......defterler ve belgelerin, V.U.K. 13. üncü maddede düzenlenen mücbir sebep kapsamında düşünülmesi mümkün olmayan nedenden dolayı ibraz edilmediklerinin anlaşılmasına göre müsnet suçun tüm unsurları itibariyle oluştuğu ve mahkumiyet kararı verilmesi gerektiği gözetilmeden, incelemenin iş yerinde yapılması gerektiğinden bahisle beraat hükmü tesisi, Kanuna aykırı ve müdahil vekilinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebepden dolayı CMUK. nun 321. maddesi uyarınca BO- ZULMASINA, gününde oybirliği ile karar verildi. İlgili kararda defter ve belgelerini çalındığı iddiasıyla ibraz etmeyen ve yapılan incelemenin işyerinde yapılmadığından bahisle dava açan mükellefin beraatine karar veren alt mahkemenin kararı kanuna aykırı olduğu ve bozulmasına karar verilmiştir. Yani Yargıtay 11. Ceza Dairesi defter ve belgelerinin kendi rızası dışında çalındığını kanıtlayamayan ve kendi alehinde deliller bulunan mükellefin beraatine karar veren alt mahkemenin kararının bozmuştur. Yani bu karardan da anlaşılacağı üzere mutad olmayan bir durumla karşı karşıya geldiğini iddia eden mükellef bunu kanıtlamak zorundadır. [ M A K A L E ] 3. SONUÇ Yapılan vergi incelemeleri neticesinde bazen vergi kaybının doğduğu bazende vergi kaybının yanında vergi suçu işlendiği sonucuna ulaşılmaktadır. İncelemenin konusuna göre değişmekle beraber iddia ve karşı iddiaların (savunmaların) delillendirilmesi yani ispat yükü bazen inceleme elemanında bazen de mükellefte olmaktadır. İnceleme elemanının iddiaları karşılığında mükellef kabul edilebilir bilgi ve belgeler sunabilirse inceleme elemanın ya durumu kabul etmesi gerekmekte veya kendi iddiasını güçlendiren yeni veriler bulması gerekmektedir. Örneğin sahte belgeyi mükellefin bilerek kullandığı yönünde iddia bulunan inceleme elemanına karşı mükellef muvazaadan ari olarak fatura bedelini ödediğini kanıtlar ise ispat yükü inceleme elemanı üzerinde kalmaktadır. Sonuç olarak durumun özelliğine göre ispatla yükümlü olan taraf değişmektedir. Ancak yargı organlarının çoğunlukla ispatla yükümlü olarak idareyi ve inceleme elemanını görmesi kanaatimizce kabul edilebilir bir durum değildir, kanaatimizce iddianın ve durumun özelliğine göre ispatla yükümlü tarafın belirlemesi gerekmektedir. İddianın veya savunmanın, normal ve mutad olan hangisi ise o tarafın ispatla yükümlü olmayacağı (veya tam tersinin) Vergi Usul Kanunu 3 üncü maddesinde açıkça belirtilmiştir. 16

18 [ M A K A L E ] Prof. Dr. Zerrin TOPRAK D.E.Ü. İkt. ve İdari Bil. Fak. Kamu Yön. Böl. Öğretim Üyesi Yerel Yönetimler Özerklik Şartı Katma Protokolu ve Felsefesi İnsan hakları ve hukukun üstünlüğü çalışmalarına odaklı Avrupa Konseyi nin yerel demokrasi ile ilgili önemli bir ortak adım Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı(1985) olup, ülkemizde de en çok bilinen belgedir. Şartla bağlantılı ve tarihinde imzaya açılmış ve 8 üye ülkenin imzasıyla yürürlüğe girme koşuluna bağlanmış, henüz uygulamaya girmemiş, yerel yönetimin çalışmalarına katılımın desteklenmesine yönelik geliştirilmiş olan Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı Katma Protokolü(2009) hükümleri, bu konudaki birikimlerin özeti olarak öne çıkmaktadır. Söz konusu Protokolün, temel unsurları dikkate alındığında, Yerel Yönetimler Özerklik Şartında ortaya konulan idari ve mali özerklik katılım ve hizmette yerellik önceliği/subsidiyarite ilkelerinin uygulanabilirliğinin izlenebilmesi ve bu konudaki performansın saptanabilirliğini artıracak ek hükümler ile yerel yönetimlerin çalışmalarının desteklendiği görülmektedir. Yerel Yönetimlerin yapılanması bağlamında toplumun demokratikleşmesine hizmet edeceği, nihai olarak Avrupa Konseyinin kuruluş amacını da (Konsey metinlerinin giriş kısmında rutin olarak tekrarlandığı gibi) görünür ve sürdürülebilir kılacağı düşünülmektedir. Protokolde iki temel konu öne çıkmaktadır. 1. Yerel yönetimin çalışmalarına katılma hakkının sağlanması ve korunması; Protokole taraf devletlerin, yetkili oldukları kişiler için yerel yönetimin çalışmalarına katılma hakkını ve izlenebilirliğini güvence altına alması zorunluluğu, etkili bir siyasal demokrasinin işlemesi için, demokratik bir toplumda kamu güvenliğinin korunması için gerekli hukuki düzenlemelerin yapılmasının gerekliliği, 2. Katılma hakkını sağlayan göstergeler ve izlenebilirliği; Tarafların, yerel yönetimin çalışmalarına katılım hakkının uygulanması için dikkat etmesi gereken önlemler; yerel yönetimleri Protokolde sınırları belirtilen katılım hakkının kullanımında yetkilendirilmek, yerleşimin yoğun olduğu büyük coğrafi alanlarda müzakere süreçleri, yerel referandumlar ve dilekçe hakkını kapsayabilecek prosedürlere yerleşikleri dâhil etmeye yönelik çalışmalar gerçekleştirmek, belgelere erişebilmek, katılımı engellenen kişilerin önündeki engelleri çekmek, şikâyet ve önerileri ele almak ve yanıtlamak, katılım hakkının geliştirilmesine ve uygulanmasına yönelik olarak bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanılmasını teşvik etmek ve yerel yönetimlerin çalışmalarına katılım hakkının uygulanması için planlama ve karar alma süreçlerinde, yerel yönetimlerle istişare sürecinin çalıştırılmasını sağlamak, Ayrıca Protokolün bütününde, vatandaş veya hemşeri sözcüğünün kullanılmadığı dikkati çekmektedir. Hukuki yapıya sık sık atıfta bulunulmakla birlikte, bu tip bir takdim, yerelde yabancı veya ülkenin vatandaşı ya da Avrupa vatandaşı olmadan kaynaklanan hak ve borç farklılığından ziyade ortaklığı konusuna Avrupa Konseyince odaklanıldığı şeklinde bir yoruma bizi yaklaştırabilecektir. Yukarıda yer alan hedefleri yapabilir kılacak şekilde, Avrupa Konseyinde geliştirilen çalışmalar, yönetişim ve demokratik devlet konularında tasarlanmış kurumsal iyi çerçeve örnekler sunmaktadır. Avrupa Konseyi, Bakanlar Komitesi Tavsiye Kararı Rec (2004) 15 ile elektronik yönetişim(e-governance), Tavsiye Kararı Rec (2004) 11 ile yasal, operasyonel ve teknik standartlar için e-oylama (on legal, operational and technical standards for e-voting) ve e-demokrasi (e-democracy) Rec(2009)1 çalışmalarında mesafe almıştır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin birçoğunda, katılımcı yönetim arayışı sürekli tartışılarak, uygulama ortamına alınmaktadır. Çağın gereklerine göre yeni yönetim teknikleri ve yaklaşımlar geliştirilmektedir. Bu çalışmaların ortak hedefi hizmetlerde verimlilik ve süreklilik kadar, günümüzde demokrasinin temel unsuru olan yerleşiklerin katılımını sağlayabilmektir. Bu bağlamda da yönetimin yapısı kadar, yasal karar alıcılar ve vatandaşların kapasiteleri ve bilgi desteğine erişim ve isteklilikleri önem taşımaktadır. Aşağıda, açılış konuşması içeriğinde özetlenen 2009 tarihli Yerel Yönetimlerin Çalışmalarına Katılma Hakkında Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı Katma Protokolünün, Türkçe sözcükleri felsefesine uygun seçilmiş, resmi olmayan çevirisi yer almaktadır. Avrupa Konseyi Antlaşma Serisi No. 207(CETS NO.207) Yerel Yönetimin Çalışmalarına Katılım Hakkında Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı Katma Protokolü Utrecht,

19 Önsöz Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı nın (bundan böyle Şart olarak adlandırılacaktır, ETS No.122) bu Katma Protokolü ne imza eden Avrupa Konseyi üye Devletleri, Avrupa Konseyi nin amacının kendilerinin ortak mirası olan idealleri ve ilkeleri korumak ve gerçekleştirmek amacıyla üyeleri arasında daha büyük birlik elde etmek olduğunu dikkate alarak, Kamusal işlerin idaresine katılma hakkının Avrupa Konseyi nin tüm üye Devletleri tarafından paylaşılan demokratik ilkelerden biri olduğunu dikkate alarak, Üye Devletlerin gelişiminde yerel yönetimlerde özerklik ilkesinin sahip olduğu önemi dikkate alarak, Şart a bir yerel yönetimin işlerine katılma hakkını garanti eden hükümler eklemenin uygun olacağını dikkate alarak, Bakanlar Komitesi tarafından 27 Kasım 2008 tarihinde benimsenen Avrupa Konseyi Resmi Belgelere Erişim Konvansiyonu nu akılda tutarak, Avrupa Konseyi Devlet ve Hükümet Başkanları nın 3. Zirvesi nde benimsenen Beyannameyi ve Eylem Planı nı da akılda tutarak (Varşova, Mayıs 2005), Aşağıdaki hususlarda anlaşmıştır: Madde 1 Yerel yönetimin çalışmalarına katılma hakkı 1 Taraf Devletler, yetkileri dâhilindeki herkes için yerel yönetimin çalışmalarına katılma hakkını güvence altına alır. 2 Yerel yönetimin çalışmalarına katılma hakkı, bir yerel yönetimin yetkilerinin ve sorumluluklarının uygulamasını belirleme ya da etkileme hakkına sahip olmayı işaret eder. 3 Hukuk, bu hakkın uygulanmasını kolaylaştırmanın yollarını sağlar. Herhangi bir kişiye ya da gruba karşı adil olmayan bir şekilde ayrımcılık yapmaksızın, hukuk kişilere ait farklı durumlara ya da kategorilere yönelik özel önlemler sağlayabilir. Üye tarafın anayasal ve/veya uluslar arası yükümlülükleri uyarınca hukuk, özellikle oy verenlerle sınırlandırılmış belirli düzenlemeleri öngörebilir. 4.1 Her üye, oy veren ya da aday olan, vatandaşlarının ikamet ettikleri yerel yönetimin konseyinin ya da meclisinin üyelerinin seçimine katılma hakkını kanunen tanır. 4.2 Hukuk, üye Tarafın kendi anayasal düzeni uyarınca bu şekilde karar verdiği yerlerde ya da üye Tarafın uluslararası yasal yükümlülüklerine bu şeklin uygun olduğu yerlerde diğer kişilerin katılma hakkını da tanır. 5.1 Bir yerel yönetimin işlerine katılma hakkının uygulanmasına yönelik her türlü formalite, koşul ya da kısıtlama, kanun ile konur ve üye Tarafın uluslararası yasal yükümlülükleriyle uyumludur. 5.2 Hukuk, yerel yönetimlerin yetkilerinin ve sorumluluklarının uygulanmasının etik bütünlüğünün ve şeffaflığının katılım hakkının uygulanması bakımından tehlikeye girmemesini temin etmek amacıyla gerekli olduğu için bu formaliteleri, koşulları ve kısıtlamaları koyar. 5.3 Etkili bir siyasal demokrasinin işlemesi için, demokratik bir toplumda kamu güvenliğinin korunması ya da üye Tarafın kendi uluslar arası yasal yükümlülüklerinin istenilene uygunluğunu sağlamak için her türlü başka formalitenin, koşulun ya da kısıtlamanın zorunlu olması gerekir. Madde 2 Katılma hakkına yönelik tedbirlerin uygulanması 1 Taraflar, bir yerel yönetimin çalışmalarına katılım hakkının uygulanmasında gerekli olan bu tedbirleri alır. 2 Katılma hakkının uygulanmasına yönelik bu tedbirler şunlardır: [ M A K A L E ] i Bu Protokol de sınırları belirtilen katılma hakkının uygulanmasını sağlamak, geliştirmek ve kolaylaştırmak üzere yerel yönetimleri yetkilendirmek, ii aşağıdakilerin tesisini güvence altına almak: a çok sayıda yerleşiğe sahip yerel yönetimin ve/ veya büyük coğrafi alanlarda, onlara en yakın bir düzeyde kişileri istişare süreçleri, yerel referandumlar ve dilekçe hakkını kapsayabilecek prosedürlere dahil etmeye yönelik çalışmalar, b üye Tarafın anayasal düzeni ve uluslar arası yasal yükümlülükleri uyarınca, yerel yönetimlerin elindeki resmi belgelere erişime yönelik prosedürler, c katılım yönüyle özel engellerle karşılaşan kişilerin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik değerlendirmeler, ve d yerel yönetimlerin ve yerel kamusal hizmetlerin işlevlerine ilişkin şikayetleri ve önerileri ele alma ve onlara yanıt verme mekanizmaları ve prosedürleri. iii Bu Protokol de sınırları belirtilen katılım hakkının geliştirilmesine ve uygulanmasına yönelik olarak bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanılmasını teşvik etmek. 3 Prosedürler, değerlendirmeler ve mekanizmalar, yerel yönetimlerin farklı kategorileri için onların büyüklüğü ve yetkileri itibariyle farklılık gösterebilir. 4 Yerel yönetimin çalışmalarına katılım hakkının uygulanması için planlama ve karar alma süreçlerinde, yerel yönetimlere uygun zamanda ve uygun bir şekilde mümkün olduğu kadar danışmak. Madde 3 Protokolün geçerli olduğu Yönetimler Bu Protokol, üye Tarafın toprağı dâhilinde var olan yerel yönetimlerin bütün seviyelerinde geçerlidir. Ancak, her Devlet, onay, kabul ya da tasdik belgesini tevdi ederken, Protokol ün kapsamını sınırlandırmayı tasarladığı ya da kapsamından çıkarmayı tasarladığı yerel ya da bölgesel yönetim kategorilerini belirleyebilir. Ayrıca, sonradan Avrupa Konseyi Genel Sekreteri ne tebligat yoluyla Protokol ün kapsamına daha başka yerel ya da bölgesel yönetim kategorilerini dâhil edebilir. Madde 4 Topraklara ilişkin Hüküm 1 Herhangi bir Devlet, imzalama sırasında veya onay, kabul veya tasdik belgesini tevdi ederken bu Protokolün uygulanacağı toprak ya da toprakları belirleyebilir. 2 Herhangi bir taraf daha sonraki herhangi bir tarihte Avrupa Konseyi Genel Sekreteri ne yapacağı bir bildirim ile diğer toprakları da bu Protokolün uygulanmasının kapsamına dâhil edebilir. Bu tür topraklar için, Protokol bu şekilde hazırlanmış bir bildirimin Genel Sekreter tarafından alınma tarihten sonraki üç aylık bir dönemin bitimini takip eden ayın ilk günü yürürlüğe girer. 3 Önceki iki paragraf uyarınca yapılan her türlü bildirim, bu bildirimde belirtilen her hangi bir toprak bakımından, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri ne gönderilen bir tebligat yoluyla geri çekilebilir. Geri çekme, bu tür bir tebligatın Genel Sekreter tarafından alınma tarihinden sonraki altı aylık bir dönemin bitimini takip eden ayın ilk günü yürürlüğe girer. Madde 5 İmza ve yürürlüğe girme 1 Bu Protokol, Şartı imza eden Avrupa Konseyi üyesi tüm devletlerin imzasına açık olacaktır. Bu Protokol; onay, kabul ya da tasdike tabidir. Avrupa Konseyi nin bir üye Devleti, eşzamanlı olarak ya da önceden Şartı onaylamadıysa, kabul etmediyse ya da tasdik etmediyse bu Protokol ü onaylamayabilir, kabul etmeyebilir ya da tasdik etmeyebilir. Onay, kabul ya da tasdik belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreteri ne tevdi edilir. 18

20 2 Bu Protokol, Avrupa Konseyi nin sekiz üye Devletinin paragraf 1 in hükümleri uyarınca Protokol e bağlanma konusunda rızalarını ifade ettikleri tarihten sonraki üç aylık bir dönemin bitimini takip eden ayın ilk günü yürürlüğe girer. 3 Sonradan Protokol le bağlı olmayı kabul edeceğini beyan eden herhangi bir üye Devlet bakımından, Protokol onay, kabul ya da tasdik belgesinin tevdi tarihinden sonra geçecek üç aylık bir sürenin bitimini takip eden ayın ilk günü yürürlüğe girer. Madde 6 Çekilme 1 Herhangi bir Taraf, kendisi bakımından her zaman Avrupa Konseyi Genel Sekreteri ne gönderilen bir tebligat yoluyla bu Protokol den çekilebilir. 2 Bu tür bir fesih ihbarı, tebligatın Genel Sekreter tarafından alınma tarihinden sonraki altı aylık bir dönemin bitimini takip eden ayın ilk günü yürürlüğe girer. [ M A K A L E ] a her imzalamayı, b her türlü onay, kabul ya da tasdik belgesinin tevdiini, c Madde 5 uyarınca bu Protokol ün her türlü yürürlüğe giriş tarihini, d Madde 3 ün hükümlerinin uygulanmasında alınan her türlü bildirimi, e bu Protokole ilişkin her türlü başka belgeyi, bildirimi ya da yazışmayı tebliğ eder. Aşağıdaki imza sahipleri kabul zımnında, gereği gibi yetkili kılınmış olarak, bu Protokolü imzalamışlardır. Avrupa Konseyi arşivlerinde saklanacak, İngilizce ve Fransızca olarak ve her iki metin de aynı derecede geçerli olmak üzere, tek nüsha halinde 16 Kasım 2009 tarihinde Utrecht te, düzenlenmiştir. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri, Avrupa Konseyi nin her üye Devleti ne aslına uygun tasdikli nüshaları iletir. Madde 7 Bildirimler Avrupa Konseyi Genel Sekreteri, Avrupa Konseyi üye Devletleri ne: 19