Bursa' da Dünden Bugüne. Tasavvuf Kültürü-3

Transkript

1 Bursa' da Dünden Bugüne Tasavvuf Kültürü-3

2 BURSA KÜLTÜR SANAT VE TURİZM V AKFI YA YINLARI BURSA K.İTAPLIGI:17 Bursa'da Dünden Bugüne TasavvufKültürü-3 ISBN Birinci Basım Ekim2004 Y ayına Hazırlayan Dr. Hasan Basri Öcalan Kapak Hicabi Gülgen Baskı F.Özsan Matbaası İzmirYolu No:22 ı Beşevier-BURSA Tel: (O 224) 44ı fozsan@e-kolay.net Açıkhava Tiyatrosu Yanı, Kültürpark-Bursa Tel: (O 224) ı2 (3 hat) Faks. (O 224) ı 1 E-posta:info@bkstv.org

3 BALKANLARDAKi TASA VVUFİ izler İsmail Selimoğlu* Balkanların fi.itühatını sadece kılıç ve pazı kuvvetine dayandırarak izah etmek mümkün değildir. Fetbin gerçekleşmesinde ve oradaki Osmanlı idaresinin uzun süre devam etmiş olmasının arkasında tasavvııf erbabının oynamış olduğu rolü göz ardı etmek tarihi gerçekiere aykırıdır. İlk devirlerden itibaren İslam'ın özüne inerek, onu en iyi şekilde anlayıp, duygu, düşünce ve davranışlarını tam olarak Allah ve Resillü'nün iradesine tabi kılınayı gaye edinen tasavvuf ve tarikat mensupları, İslam dinini gayri Müslim toplurnlara tebliğ edip, yaymayı en önemli vazifelerinden biri olarak kabul etmişlerdir.bunun içindir ki, kendilerinin hak yolunda seferber eden ve her türlü fedakarlığı göze alan silfi dervişler, pek çok bölgelerde yoğun bir tebliğ faaliyeti sürdürerek, oradaki insanlara İslam'ı tanıtıp sevdirmişler ve Müslüman olmalarına vesile olmuşlardır. Tasavvııf erbabı bir taraftan sürekli bir tebliğ faaliyetini yürütürken, diğer taraftan da şartlar gerektirdiğinde, dış tehdit ve tecavüzlere karşı İslam' ı savunma noktasında, üzerine düşeni en iyi şekilde yapmışlardır. 1 Niğbolu'ya bağlı Dervişler köyü şu şekilde teşekkül etmiştir. Koyun Baba dervişlerinden Ali Koçu nam dervişin zaviyesinin vaktiyle hiç evkafı ve varidatı yokmuş. Bu zat öldükten sonra abbaplan toplanıp "kendi yetiştirdikleri" bağlardan ve bahçelerden hasıl eylediklerini zaviyede gelene geçene sarf etmeğe başlamışlar. Bu ınıntıkada boş ve defterden hariç bir mezraayı tapulayub, bedel-i öşr senede 200 akçe vermek üzere, padişahtan hüküm almışlar. Ondan sonra, bu mezraa içinde iki değirmen inşa etmişler ve bu suretle zaviyenin vakfı olan mezraa yavaş yavaş büyürneğe başlamış, hariçten kimsenin yazılısı olmayan katirierden de 14 nefer kadar kafir toplanarak mezraa 45 hanelik bir köy haline gelmiş ve zamanın padişahı da bu köyü bütün. hukuku ve rüsfunu ile, iıüfilz ve kudretini bu suretle göstermiş olan zaviyeye vakfetmiş. Çirmen nahiyesinde Timurtaş Bey oğlu Hızır Baba'ya verilen ve kendisi tarafından da zaviyeye vakfedilen yerler üzerinde de az zamanda 22 Yard. Doc. Dr. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü 1 Osman Türer," Batı'nın İslam'ı Tanımasında Tasavvufun Rolü", s.715 (Haz. Cemil Çiftçi),TasavvufK.itabı, İstanbul2003, s

4 hane derviş toplanmıştır. Bu dervişler bizzat 35 mudluk tohum ekilen bir toprağı işlemektedirler ve 300 kadar armut ağacı yetiştirınişlerdir. Görülüyor ki, bahsi geçen dervişler, "zahit ve tüfeyli bir zümre teşkil etmekten ziyade; çalışmak ve toprağı açmak muhabbetiyle müteharrik bir sınıf kolon, kırlara doğru taşmakta ve yayılmakta olan bir cemiyetin doğurduğu canlı ve müteşebbis bir tip yeni insandır". 2 Bulgaristan'da bulunan tasavvuf erbabının türbeleri ve onların yerleri: yakınında. günümüzde bilinen 1. Demir Baba tekkesi, Razgrad'ın Mumcular köyü 2. Hüseyin Baba tekkesi Razgrad'ın Hüseyin Baba köyü Çayırdere mevkiinde bulunmaktadır. Demir Baba'nın kardeşidir. 3. Musa Baba tekkesi Razgrad'ın Musa Baba Tekke köyünde bulunmakta olup Işıklar istasyonunun kuzeyindedir. 4. Yunus Abdal tekkesi Razgrad'ın Kuzeydoğu'sunda 21 km mesafede Yunus Abdal köyünde bulunmaktadır Atporaman Buba Şumnu'nun Karaca köyü yakınlarındadır.ismi yanlış yazılmış veya söylendiği şekilde kaydedilmiş olabilir aslında Abdurrahman Baba olmalı. 6. Ali Baba tekkesi Şumnu şehri Taşkın köyündedir.burada Tülbe Tepe diye anılan yerde her Cuma kurban kesilir.bu bölgede ağız farkından dolayı Baba yerine Buba, Baba, veya Türbe yerine Tülbe şeklinde ifade edilmektedir. 7. Karaatlar Tekkesi Eski Cuma'ya, bağlı Karaatlar köyündedir. Köyün ismiyle anılmakla beraber. Burada cami, çeşme, odalar ve meyve bahçeleri bulunmaktadır. Haziresinde Virani Baba Mezarı metfundur tarihli bir herata göre Şumnu kazasına bağlı Karaahat köyü olup yine bu belgeye göre burası camisi, mektebi ve medresesi olan bir külliyedir.belgede Hafız Baba tekkesi olarak zikredilmektedir. 2 Ömer Lütfi Barakan, ':istila Devirleri'nin Kolonizatör Türk Dervişleri ve Zaviyeler", Vakıflar Dergisi, Ankara 1942, s ; aynca;(haz. Cemi! Çiftçi),Tasavvuf Kitabı, ıı. '179.;' '.. 136

5 8. Tekkeler Kebir, Eski Cuma'ya bağlı bu köyde tekke olduğu muhtemeldir. Çevresinde Ak Baba adıyla anılan yer bulunmaktadır. 9. Tekkeler Camii, Eski Cuma'ya bağlı bu köyde de tekke olduğu tahmin edilmektedir. ıo. Karabaşköy, Eski. Cuma'ya bağlı bu köyün cıvarında Mehmed Baba adıyla maruf yer varmış, ifade edildiğine göre Mehmed Baba Türklerin evliyası imiş ve mezarının yakınında çeşme varmış. ı 1. Ali Baba Türbesi, istimiye'ye bağlı Elvanlar köyünün güney batısında iki saatlik mesafede Kotlen balkanında bulunmaktadır. ı2. Koçlu Baba Türbesi, istimiye'ye bağlı Elvanlar köyünde yukarı mahallede büyük çınar ağaçlarının arasında bulunmaktadır.hacı Bektaşi Veli'nin soyundan Ali Koç'un oğlunun adını izafeten adlandırılmıştır. Özel bir misyonla Hacı Bektaş tarafından göderilen bu zat oğlunu buraya davasını devam ertirmek üzere bırakıp tek başına Niğbolu'ya gitmiştir.türbe küçük bir yapı olup kiremirten çatısı ve saçağı vardır. 13. Hüseyin Baba Türbesi, istimiye'ye bağlı Elvanlar köyünün orta mahallesinde bulunmakta olup Koçlu Baba Türbesine benzemektedir. ı4. Hasan Baba Türbesi, istimiye'ye bağlı Elvanlar köyündedir. ıs. Hazır Nazır Baba Türbesi, islimiye'ye bağlı Elvaıilar köyündedir. ı6. Öksüz Baba Türbesi, istimiye'ye bağlı Elvanlar köyündedir. ı7. Topuz Baba Türbesi, istimiye'ye bağlı Topuzlar köyünün dışında Kuzey istikametinde bulunmaktadır. Buraya gelerek Topuzlar köyünün kurcusu olan zat bu olmalı. ı8. Küçük Hasan Tekke, Hasköy ile Eski Zağra arasındadır. Eski Zağradan güneye doğru 38. km'dedir. 19. Seyit Baba Tekkesi, Kırcali'ye bağlı Krumovgrad'a ı kın mesafededir.. 137

6 20. Hasan Baba Türbesi, Kırcali'ye bağlı Hasan Babalar köyündedir. Köy sakinlerine göre Bu köy sene önce onun tarafından kurulmuştur. Müslümanlar her Cuma kabrini ziyaret etmektedirler. 21. Türbe, Eski Zağra'ya bağlı Baba Mahalle köyünün ı km güneyinde bulunmakta imiş.. 20.yy'lın ilk çeyreğine dek türbe mevcut imiş. 22. Türk Tekkesi, Eski Zağra'ya bağlı Çavla köydedir. Köy Eski Zağra'ya ı8 km mesafededir. 23. Gazi Baba Tekkesi (Balaban Baba), Gabrova'ya bağlı Rahova köyünün Güneybatısında 4 km mesafede bir tepenin üzerinde kabir ve yapılar var imiş. 24. Viran tekke, Hasköy'ye bağlı Viran tekke köyündedir. ı920'li yılara kadar burada viran bir kabir varmış. yapılmış, 25. Tekke, adı bilinmeyen bir derviş tarafından Haskoy'e bağlı Derviştepe köyü yakınlarındadır. 26. Musaça Tekke, Hasköy'e bağlı Musaçatekke köyündedir.harmanlı'ya 25 km mesafededir. " 27. Tekke, Hasköy'e bağlı Tekkeköy yakınlardadır. Muhtemelen Nazır Baba'ya aittir. Harmanlı'nın Kuzeydoğusunda ı 6 km mesafedededir.sakarbalkan 'ın batısında dağın yüksek kesiminde Tekke hayır mevkiindedir. 28. Ali Baba Tekkesi, Hasköy'e bağlı Kavak Mahalle köyüne doğru 2 km Güneybatısında bulunmaktadır. Ali Baba mevkii olarak da adlandırılan yerdedir.köy Hasköy'ün 20 km güneyindedir. 29. Ali Baba Tekkesi, Hasköy'e bağlı Tekkeköy'dedir. Hasköy'ün güneyinde ı ı km mesafededir. 30. Osman Baba Türbesi, Hasköy'e bağlı İlyasça köyünün 2 km Güneydoğusundadır. Köy Hasköy şehrinin ı2 km Güneybatısındadır. 31. Hasköy'e bağlı Koyunlu köyü yakınlarında Tekke hayır isminde bir tepe vardır. Ancak günümüzde burada bir şey yoktur orada tekke olup olmadığı hususunda net bir bilgi yoktur. 32. Çukur Kışla Tekke, Eski Cuma'nın Çukurkışla köyündedir. 138

7 33. Kozluca Tekke, Şumnu'ya bağlı Kozlucaköy yakınlarında Şumnu'nun 20 km Kuzeydoğusundadır. Yakın köylüler tarafından Kara Baba olarak da bilinir. 34. Stranca dağlarının eteklerinde Türk-Bulgar sınırında iki tekeden söz edilmektedir. 20.yy'lın başlarında kalıntıları mevcut imiş.kaybiler köyü yakınlarında. 35. Türbe, Kırcali'ye bağlı Taşkınlar köyünde, Taş mezar, altı asırlıktan ziyade adet çınar ağaçlarının bulunduğu ormanlık alanda bulunmaktadır. Burası çevredeki Türklerin ziyaret ettiği bir yerdir. 36. Hamza Baba Tekkesi, Eski Zağra'ya bağlı İskenderli Köyündedir. Baba korusu adındaki arınanda yapılmış bir tekkedir. 37. Deniz Baba Tekkesi, Burgaz'a bağlı Dingizler köyü yakınlarındadır yılında bu köy ortadan kaldırılmıştır. 38. Yağmur Baba Türbesi, Kırcali'ye bağlı Yağmur köyündedir. 39. Ahat Baba Türbesi, Kırcali'ye bağlı Koşukavak nahiyesinin Ahat baba köyü yakınlarındadır. 40. Türbe veya tekke, Burgaz'a bağlı Evrenli köy yakınlarındadır.1978 yılına kadar Türk köyüdür. Tekke Bakacak tepesinde bulunmaktadır. 41. Tekke, Filibe'ye bağlı Tekfurbınar köyü yakınlarında. Köy Tekke Ari adıyla da meşhurdur. 42. Elmalı Baba Tekkesi, Kırcali'ye bağlı Maricacılar köyü yakınlarındadır. Tekkenin özel bir mimarisi vardır. 43. Nazır Baba Türbesi, Kırcali'ye bağlı Kayaaltı köyü yakınlarındadır. 44. Hızır Baba Türbesi, Kırcali'ye bağlı Karalar köyündedir. 45. Nalbant Baba Türbesi, Kırcali'ye bağlı Urlar köyü yakınlarındadır İbrahim Baba Türbesi, Kırcali'ye bağlı Urlar köyü yakınlarındadır. 47. Deniz Ali Baba Tekkesi, Silistre'ye bağlı Denizler köyü yakınlarındadır.günümüze kadar korunmuştur. 139

8 T 48. Mustafa Kanaat Tekkesi veya Ağaçlı Tekke, Hacıoğlu Pazarcık' bağlı Kapaklı köyü yakınlarında Kuzeybatı istikametinde 1.5 km uzaklıktadır.1956 yılına kadar mevcut imiş. 49. Ali Baba Tekkesi, Rusçuk şehrine bağlı Lipnik köyü yakınlarında ve Rusçuk'a 12 km mesafededir.osmanlı kayıtlarında Horasani Ali Baba olarak geçmektedir. 50. Tay Hızır Tekkesi, Rusçukta bulunmaktadır. 51. Grudovo Bölge Tekkesi, Burgaz'a bağlı Karabunar köyü Fakihler ormanlık bölgesinde bulunmaktadır. 52. Tekke veya Türbe, Eski Cuma'ya bağlı Kara Hasan köyü yakınlarındadır. Tekke bir pınarın kenarındadır. 20.yy başlarından itibaren Bulgarlar da saygı göstermeye ve ziyarete başlamışlardır. 53. Tekke, Eski Cuma'ya bağlı Sİpahiler köyü arazisindedir. 54. Kademli Baba Sultan Tekkesi, İslimiye'ye bağlı Tekkemahalle köyü yakınlarındadır. Bu teke Hudaveıiiligar Gazi (I.Murat) zamanında Mihal Gazi tarafından inşa edilmiştir. Kademli Baba Sultan; Rum diyarından Hoca Ahmet Yesevi'nin izni ile gelmiştir. Daha ~onra Çelebi Mehmet Tekke ile birlikte imaret, kilerler, mescit ve meydan inşa ettirerek buraya yedi köyün gelirini vakfetmiştir* Açıklama yaz 55. Kızana Sultan Tekkesi, Eski Cuma'ya bağlı Kızana Tekke köyündedir. 56. Anahacı Tekkesi, Hasköy'e bağlı Paşaköy ve Tekyeköy arasındadır. 57. Sarı Sultan Baba Tekkesi, Kaliakra burnu yakınlarındadır.kaligra Sultan da denilmektedir. 58. Ali Koç Baba Tekkesi, Niğbolu. 59. Mustafa Baba Tekkesi, Rusçuk'a bağlı Küçük Elhanlar ile Silistre'ye bağlı Arahacılar köyleri arasındadır. 60. Abdullah Baba Tekkesi, Yeni Zağra. 61. Hızır Baba Zaviyesi, Çirmen kazası. 62. Hüsam Dede Tekkesi, Dupniçe Kaiası: 140

9 63. Alatlı Türbesi, Kurnca köyü Saçlı Baba 65. Koçiu Baba 4 Bu liste İslam tasavvufunun mesken tuttuğu tekkelerle devam ettirilebilir.osmanlı evkaf kayıtlarından bunlarla ilgili daha detaylı bilgiler çıkarılabilir. Burada şimdilik isimleri ve yerlerini belirtrnekle yetindik. Bu listede yer alan bazı tekke ve zaviyelerle ilgili detaylı çalışmalar mevcuttur. Çoğu Bulgarca olan bu çalışmaların dilimize çevrilerek ilim dünyasının hizmetine sunulabilir. Balkanlarda Osmanlı öncesinde tasavvuf anlayışını temsil eden ve hakkında birçok efsanenin dilden dile dolaştığı, Müslümanlar arsında sevildiği kadar Hıristiyanlarca da benimsenmiş olan şahıs hiç şüphesiz Sarı Saltuk (ö. 1264)'tur. Sarı Saltuk'un hayatı ve eseri, sayısız efsanenin konusu olmuştur. 5 Osmanlı'lar Balkaniara gelmeden önce iki asıra yakın bir zaman diliminde İslam'ı yayan birçok dervişin adı meçhul kalmıştır. On üçüncü asırda Güneydoğu Avrupa'nın birçok ülkesinde faaliyet gösteren ve kahramanlığı ve veliliği hakkında bir hayli efsanevi rivayetler nakledilen şahıs Sarı Saltuk'tur. Bu önemli şahsiyetin varlığını ve faaliyetini anlatan Balkan kaynaklı vesikalara rastlanmamaktadır ve genelde vesikalar mahalli ananelere, şifahi rivayetlere, mezar ve türbeler dayanmaktadır. Bazı bölge tarihçilerine göre Sarı Saltuk gerçek bir şahsiyet olmayıp onun isminde bölgede iki asır boyunca faaliyet göstermiş bütün mistikterin tecrübeleri toplanmıştır. Bundan dolayıdır ki bölgede faaliyet göstermiş değişik tarikat ve tekkeler onun ismiyle özdeşleşmiştir. Bu meşhur şahsiyet hakkında en eski kayıtlara İbni Batuta'nın seyahatnamesinde, Seyyid Lokman'ın Oğııznamesinde, Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesinde ve Sarı Saltuk'un hayatı ve çalışmalarından bahseden ve bugün mevcut olmayan bazı diğer eserlerde de rastlanmaktadır. Sarı Saltuk'un Müslümanlar arasında sevilmesi kadar Hıristiyanlarca da benimsenmiş olması mezarının yedi ayrı yerde olduğu söylenınesi ve hatta kilise avlusunda mezarının bulunduğundan bahsedilmesi, tasavvuf 3 Yer isimirinin Türkçe, ve Bulgarca karşılıkları için bkz: Stefan Andreev, Reçnik na Seliştni İmena i Nazvaniya na Adminastrativno-Teritorialni Edinitsi v Bılgarskite Zemi prez XV-XIX vek,sofya Nevena Gramatikova, İslamski Ncortodoksalni Teçeniya v Bılgarskite zemi, İstoriya namüslürnanskata Kultura po Bılgarskite Zemi, Sofya 2001, s Sarı Saltuk'un hakiki adı Evliya Çelebi'ye göre Mehmet Buhari, Saltuknameye göre ise Şerif Hızır' dır. 141

10 akımlarının Balkan milletleri arasında yüksek hoşgörü ve takip ettiği metodu anlatmaktadır. Gayri Müslimlerin memleketlerine giden Sarı Saltuk bazen Müslüman olduğunu gizlemek mecburiyetinde kalmıştır. Saltuknarnede bu konuyla ilgili açık ifadeler mevcuttur: 'Kafirlerin dillerini, dinlerini alim bir rahip kadar bilir, onların şehirlerine, kiliselerine hükümdar sarayiarına kadar gider, rahip kıyafetiyle kiliselerde vaazlarda bulunur.' 'Yirmi sene Sarı Saltuk, ruhhan namıyla Millet-i Mesihi'den görünüp nice kefereyi dine davet ederek mücahid fı sebilillah oldu'. Tuna etrafından bir hayli şahıs Sarı Saltuk'ı un yanına geliyor gizlice İslam'ı öğreniyor, ibadetlerini ifa ediyor ve bayramlardan sonra ülkelerine dönüyormuş. Bu ünlü mutasavvıfhakkında bölgede yayılmış olan hikaye ve efsaneler de yukarıda zikredilenleri doğrulamaktadır. Sarı Saltuk hakkında mevcut olan menkıbeye göre 'ünlü Hoca Ahmet Yesevl'nin (ö. 1166/1167) müridlerinden, Hacı Bektaş'ın yara.nı adı Mehmet Buhar! olan ve Sarı Saltuk diye tanınan bir derviş Osmanlı Padişahı Orhan Gazi'nin sarayına gelmiş ve Bursa'nın fethinden sonra 70 müridiyle Avrupa'ya gönderilmiştir. Bu yolculuğunda Sarı Saltuk Kırım'ı, Moskova'yı ve Polanya'yı ziyaret etmiştir. Danzİng'te Patrik Aya Nikola'yı öldürmüş ve onun kılığına bürünerek pek çok kişiyi Müslüman yapmıştıt! Ölmeden önce ermiş, cesedinin yedi sandukaya konulmasını vasiyet etmiştir. Çünkü yedi kralın ona sahip olmak için savaşacağını biliyormuş. Söylediği olmuş. Her kral bir sandukayı almış. Bunların bulunup açıldığında her birinin içinde bir gövdenin bulunduğu görülmüştür. Sonraları Bektaşiler tarafından benimsenmiş olan Sarı Saltuk'un Bektaşi olup olmadığı belli değildir. Saltukname ile Evliya Çelebi Seyahatnamesindeki rivayetler, Sarı Saltuk'u hakiki bir Sünni, gayrimüslim ülkelerinde hakiki İslam dinini yayan bir mücahit olarak göstermektedir. Bundan başka, Sarı Saltuk'un Güneydoğu Avrupa'daki sahalarda gerek ondan evvel gerek ondan sonra Sünniliğin ve Sünni tasavvuf anlayışının hakim durumda bulunduğu tarihi bir hakikattir. Sarı Saltuk'un mezarının bulunduğu ve zikr edilen yedi krallığın 6 dışında bu ünlü şahsın izlerine Arnavutların arasında da rastlanmaktadır.sarı Saltukla ilgili efsanelerin aslı Anadolu kültürüne dayansa bile onların arasında Arnavut gelenek ve töresinden kaynaklanan birçok unsur mevcuttur.arnavutlar arasında meşhur olan bir efsaneye göre Sarı Saltuk asasını bir kayaya saptamış ve kayadan su fışkırmaya başlamıştır. 6 San Saltuk'un naşına sahip olan yedi krallık şunlardır: I. Moskova, 2. Polonya, 3. Bohemya, 4. İsveç 5. Edirne, 6. Moldova 7. Dobruca 142

11 Balkan topraklarında bugün bile birçok yer Sarı Saltuk ismini taşımaktadır. Akçahisar'ın 600 metre üstünde bir tepe Sarı Saltuk adıyla anılmaktadır. İpek-Priştine yolunda Köşk köyünün yanında Sarı Saltuk Vadisi ismini taşıyan bir ova vardır. Bu bölgede önceden SarıSaltuk Türbesi de varmış ancak Birinci Dünya Savaşı'nda türbe yıkılmış, kabir ise örtülmüştür.~abrin önünde iki tane mihrab şeklinde taş vardır. Ziyaret genelde Salı günleri öğleden sonra ikincliye kadar yapılır. Her yıl Ağustos'ta 'Aligün'de hem Müslümanlar hem de Hıristiyanlar tarafından ziyaret edilir. İpek'ten 17 km mesafede Pirlepe köyünde, Reka nehrinin kenarında Sarı Saltuk ismini taşıyan bir türbe vardır. 7 Günümüzde birçok yerde Sarı Saltuk'un makam türbeleri karşımıza çıkmaktadır.bunlar arasında Babadağ (Romanya), Kruya (Arnavutluk), Blagay (Bosna-Hersek), Ohri (Makedonya), Kalikra (Bulgaristan), Korfu Adası (Yunanistan), Danzİng (Polonya), Bivenyah (İsveç), Moskova (Rusya), Kırım ve Türkiye'de Babaeskİ, Bor, Diyarbakır, İznik ve Manisa'daki makam türbeleri sayılabilir. 8 Sarı Saltuk'un kabirierinin Balkanların birçok yerinde olduğu inancı bu büyük dervişin bir tek şahıs değil de Balkanların değişik bölgelerinde faaliyet göstermiş ve tasavvufi metodla Hıristiyan halka İslam dinini sunan dervişler olduğunu açık bir şekilde ortaya koymaktadır 9 Balkan topraklarında Anadolu'da olduğu gibi birçok tarikat faaliyet göstermiştir. Bunların izlerine günümüzde rastlamak münıkündür. Bunlardan Nakşibendi Şeyhi Sabri Hüseyin XVIII yy sonları ile XIX yy ortalarında yaşamıştır. Buhara'dan gelmiştir. Önce Azerbaycan'a sonra İstanbul'a gelmiştir. Hayatının büyük bir bölümünü Kuzeydoğu Bulgaristan'da geçirmiştir. Bu bölgeye geldikten sonra ilk olarak Eski Cuma kazasında müderrislik yapmış daha sonra Kemallar'a (İsperih) tabi Şarmanköy'de görevini sürdürmüştür. İlk eşi bu köydendir ve genç yaşta ölmüştür. İkinci evliliğinden sonra Tutrakan'a ailesiyle birlikte yerleşmiştir.burada bölgenin ve şehrin Nakşibend1 şeyhi seçilmiştir.şehrin güney kısmına yerleşmiştir.buraya semahane olarak da kullandığı evini inşa etmiştir. Zamanla burası şehrin ve cı var köylerinin dini merkezi haline gelmiştir. Nakşibendi merkezi haline gelen bu evi aynı zamanda zaviye olarak kullanılmaktadır. Burada vefat eden Sabri Hüseyin zaviyenin bahçesine defn edilmiştir. Ölümünden sonra evliya olarak nitelendirilmiştir. Çünkü da hayatta ilen hastalara ve çocuksuz kadınlara yardımcı olmuştur. 7 Metin İzeti, Balkanlar'da Tasavvuf, İstanbul2004, s Mehrnet Z. İbrahimgil, 'Balkanlar'da Sarı Saltuk Türbeleri' s , Balkanlar'da Kültürel Etkileşim ve Türk Mimarisi Uluslar arası Sempozyumu Bildirileri (17-19 Mayıs 2000, Şumnu-Bulgaristan) cilt I s Metin İzeti, ag.e.,s

12 Misafırlere hazırlanmaka kahve suyunu bakışlarıyla kaynattığı rivayet edilmektedir. Hatta bir bakışla Tuna nehrinin akış istikametini değiştirdiği de anlatılmaktadır. Şehirde ve yakın köylerde Softa Baba olarak tanınmıştır. 10 Günümüzde sekizgen türbesi ve semahanesi mevcuttur. Haziresinde çocuklarının ve kendisinden sonra gelen-kabirieri v.ardır. Şehirde yaşayan Türkler bugün burayı tekke olarak adlandırmaktadır Lyubemir Mikov, 'Nakşibendskiya Şeyh Sabri Hüseyin (Softa Baba) i Negovoto Türbe v Tutrakan, Bılgarski Folklor, Sayı 2-3, Sofya 2003, s