KOROZYON DERS NOTU. Doç. Dr. A. Fatih YETİM 2015

Transkript

1 KOROZYON DERS NOTU Doç. Dr. A. Fatih YETİM 2015

2 v Korozyon nedir? v Korozyon nasıl oluşur? v Korozyon çeşitleri nelerdir? v Korozyona sebep olan etkenler nelerdir? v Korozyon nasıl önlenebilir?

3 Korozyon nedir? Korozyon, metal ve alaşımların çevreleri ile kimyasal ve elektrokimyasal reaksiyonları sonucu bozunmasıdır. Korozyon metalik malzemelerin içinde bulundukları ortamla reaksiyona girmeleri sonucu, dışarıdan enerji vermeye gerek olmadan, tabii olarak meydana gelen bir olaydır

4 KOROZYONUN OLUŞUMU Korozyon, metalik malzemelerin içinde bulundukları ortamla reaksiyona girmeleri sonucu, dışarıdan enerji vermeye gerek olmadan, doğal olarak istemli bir şekilde meydana gelen bir olaydır. Korozyon kimyasal ve elektrokimyasal olarak ikiye ayrılır.

5 Korozyona sebep olan ortamlar v Ortamın etkisi v Sıcaklığın etkisi v Malzeme seçiminin etkisi v Taneler arası özellik farkları v Sistem dizaynı v Sistemin bulunduğu ortamın oksijen konsantrasyonu

6 v Kimyasal Korozyon v Elektrokimyasal Korozyon

7 1.KİMYASAL KOROZYON Nemli veya ıslak ortamın bulunmayacağı yüksekçe sıcaklıklarda yani kuru ortamda hava ve diğer gaz ortamlarda olan bir korozyon türüdür. En yaygın örneği yüksek sıcaklıklarda demir ve çelik malzemelerinin yüzeylerinde oluşan oksit tabakalardır.

8 2. ELEKTROKİMYASAL KOROZYON Elektrokimyasal korozyon ; anodun, katodun, elektrolidn ve anotla katodu elektrik akımını iletecek şekilde bir iletkenin bulunduğu ortamda gerçekleşen korozyondur. Elektrokimyasal korozyonda oluşan bu sisteme korozyon hücresi veya galvanik hücre adı verilir. Elektrokimyasal korozyon mekanizmasının çalışabilmesi için anot +katot+elektrolit+anotla katot arasındaki elektrik iletkeni unsurlarının bir arada bulunması gerekir.yoksa korozyon gerçekleşmez.

9 Genel itibari ile 12 tip korozyon vardır. 1) Homojen (Unıform) Korozyon 2) Galvanik Korozyon 3) Çatlak Korozyonu 4) Çukurcuk Korozyonu 5) Taneler arası Korozyon 6) Tabaka Korozyonu 7) Seçimli Korozyon 8) Erozyon Korozyonu 9) Kaplama Bozukluğu Korozyonu 10) Gerilim Korozyonu 11) Kavitasyon Korozyonu 12) Kaçak akım Korozyonu

10 1)Homojen (Unıform) Korozyon; Metal yüzeyinde eşdeğer şiddele oluşan korozyon türüdür. Korozyon sonucu metal kalınlığı her noktada aynı miktarda azalır. Atmosfer ortamında ve herhangi bir dış etkenden etkilenmeyen tamamı aynı cins malzemeden üredlmiş olan metaller homojen korozyona uğrar. (Yetim. A. F et.al. 2015)

11 2. GALVANİK KOROZYON İki farklı metalin bağlantısından ileri gelen bir korozyon çeşididir. Metallerden daha soy olanı katot,daha aktif olanı ise anot olur. Böylece bir korozyon hücresi meydana gelir. Bu hücrede yalnız anot olan metal korozyona uğrar.

12 Farklı metallerin oluşturduğu korozyon (Galvanik Korozyon)

13 3.ÇATLAK KOROZYONU Metal yüzeylerinde bulunan çatlak,aralık veya cep gibi çözeltinin durgun halde kaldığı bölgelere oksijen transferi güçleşir. Bunun sonucu olarak bu bölgeler anot,çatlağın çevresindeki metal yüzeyleri katot olur. Çatlak korozyonu yalnız metal yüzeyinde bulunan bir çatlakta değil,metal olmayan bir malzeme ile metal yüzeyi arasında da meydana gelebilir.

14 4. Çukurcuk Korozyonu Metal yüzeylerinin bazı noktalarında çukur oluşturarak meydana gelen korozyondur. Anot ve katot bölgeleri birbirinden ayrıldığı için anot, yüzeyin herhangi bir noktasından açılan çukurun içindeki dar bir bölge,katot ise çukurun çevresindeki geniş bir alandır. Korozyon sonucu çukur gittikçe büyüyerek metalin o noktadan kısa sürede delinmesine neden olur. Bu nedenle çukur korozyonu tehlikelidir. (Yetim. A. F et.al. 2015)

15 5.TANECİKLER ARASI KOROZYON Bir metalin kristal yapısında tanelerin sınır çizgisi boyunca meydana gelen korozyona taneler arası korozyon denir. Tanecikler arası korozyonun en tipik örneği paslanmaz çeliklerde görülür.

16 6)Tabakalaşma Korozyonu; Korozyona uğramış metal tabakalar birbirinden ayrılır ve oluşan korozyon ürünleri malzemenin tabakalar halinde birbirinden ayrılmasına sebep olur.

17 7) Seçimli Korozyon; Bir alaşım içinde bulunan metallerden birinin diğerinden önce korozyona uğramış hâlidir. % 70 Cu + % 30 Zn den oluşan pirinç içinde bulunan Zn kolayca korozyona uğrayabilir. Korozyon sonucu alaşım yüzeyinde Zn konsantrasyonu azalır ve normal sarı renk, bakır kırmızısına dönüşür. Çok sık rastlanan bu seçimli korozyon olayına çinko azalması adı verilir.

18 8)Erozyon Korozyonu;

19

20 9) Kaplama Bozukluğu Korozyonu; İşçilik hataları nedeniyle kaplamanın bazı bölgelerinin bozulması veya delinmesi halinde bu bölgeler anot olacakur ve korozyona uğrayacakur. Bu Dp korozyon, metal yüzeyinde çok küçük bölgelerde yoğunlaşan bir korozyondur.

21 10)Gerilim Korozyonu; Çekme gerilmesine maruz ve saldırgan bir ortamda bulunan korozyona duyarlı malzemelerden ortaya çıkar. Çekme gerilmesine dik bölgesel çatlakların oluşumu ile malzeme hasara uğrar. Çatlak korozyonunun görünümü

22 11)Kavitasyon Korozyonu; Hızlı akan sıvıların malzeme yüzeyine yakın bölümlerinde oluşan alçak basınç kabarcıklarının büyümesi ve patlaması ile meydana gelir.

23 12)Kaçak Akım Korozyonu; Toprak zemin içerisinde tren, tramvay ve metro gibi raylı taşıtların kaçak akımı yer alu borularında çok şiddetli ve hızlı korozyona sebep olur. HaYn her noktasında toprağa doğru bir akım oluşur.

24

25 Korozyondan Korunmak İçin Yapılması Gerekenler Korozyondan korunmak için yapılması gerekenler maddeler halinde: v Uygun tasarım, v Uygun malzeme seçimi, v Yeterli yüzey kaplaması, v Katodik koruma, v Anodik koruma olarak sıralanabilir. Bu önlemler grubundan katodik koruma dışındakiler korozyon hızını azaltan, başka bir deyimle korozyonu kısmen önleyen yöntemlerdir. Katodik koruma ise korozyonu tamamen önleyen etkili ve rakipsiz bir yöntemdir.

26 Kaynakça 1. hlp://tr.wikipedia.org/wiki/korozyon) hlp:// elektrik_akim_kaynaklari- t html 4. aluminyumunkorozyonu.ppt papirus.ankara.edu.tr/tez/fenbilimleri/yuksek_lisans_tezleri/ 2004/FY2004_151/b%F6l%FCm2.pdf 7. www2.aku.edu.tr/~hijt/dersler/metalik%20malzemeler/ KOROZYON%5B8%5D.pdf 8. aluminyumunkorozyonu2.ppt