1.Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Bilgi Şöleni (UYTOB 2017)

Transkript

1 17-19 MAYIS 2017 ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. METE CENGİZ KÜLTÜR MERKEZİNDE 1.ULUSLARARASI YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇENİN ÖĞRETİMİ BİLGİ ŞÖLENİ Dilleri Farklı, Duyguları Aynı BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTAPÇIĞI Abstracts Book BURSA

2 1.Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Bilgi Şöleni (UYTOB 2017) Mayıs 2017 Bursa, Türkiye Bildiri Özetleri Proceedings Abstracts

3 1.Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Bilgi Şöleni 1st International Teaching Turkish as a Foreign Language Symposium (UYTOB 2017)

4 Sunuş Bilgi Şöleni Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Kazım YOLDAŞ Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Uludağ Üniversitesi Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (ULUTÖMER) ile Yunus Emre Enstitüsü nün ortaklaşa düzenledikleri 1. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Bilgi Şöleni (UYTOB) sizin desteğiniz ile Mayıs 2017 tarihinde gerçekleştirilecektir. Bilgiyi, üretime; üretimi, ekonomiye dönüştüren 3. Nesil Üniversite olarak tanımlanan Uludağ Üniversitesi böyle bir bilgi şölenine ev sahipliği yapacaktır. Türkiye Cumhuriyeti nin coğrafi konumu ve siyasi gücünden dolayı Türkçe de önem kazanmıştır. Buna bağlı olarak Türkiye genelinde olduğu gibi yükseköğrenim için Uludağ Üniversitesine gelen misafir öğrencilerin sayısı her geçen yıl artmaktadır. Ayrıca eğitimin yanı sıra ticari, turistik ve kültürel amaçlarla Türkçe öğrenmek isteyen yabancı sayısında belirgin bir artış gözlenmektedir. Bu durum yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi konusundaki araştırmalarımızı hızlandırmamızı ve hazırlıklarımızı tamamlamamızı zorunlu kılmaktadır. Bu sebeplerle planladığımız bilgi şöleni için yapacağınız araştırmalar, incelemeler, şölen süresince yapılacak tartışmalar, üretilecek fikirler ve hakem sürecinden sonra yayımlanacak olan sunacağınız bildiriler, ülkemizde yeni bir bilimsel disiplin haline gelen Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimine katkı sağlayacaktır. Bu yeni alanın araştırmacılarının buluşup tanışmasını, deneyimlerini paylaşmasını sağlayacak olan bu şölen, aynı zamanda bu alandaki lisansüstü eğitim programlarına ufuk açacaktır. Ülkemizin önemli bir tarih, turizm ve kültür merkezi olan Bursa yı ziyaret fırsatı da sunacak olan bilgi şölenimize katılımınız bizleri onurlandıracaktır.

5

6 1. Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Bilgi Şöleni (UYTOB-2017) Düzenleme Kurulu ONUR KURULU Prof. Dr. Yusuf ULCAY, Uludağ Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Şeref ATEŞ, Yunus Emre Enstitüsü Başkanı DÜZENLEME KURULU Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Kazım YOLDAŞ Düzenleme Kurulu Üyeleri Prof. Dr. Muammer DEMİREL Prof. Dr. Salih PAY Prof. Dr. Şeref KARA Prof. Dr. Alev SINAR UĞURLU Prof. Dr. Hatice ŞAHİN Prof. Dr. Kerime ÜSTÜNOVA Doç. Dr. Kelime ERDAL Doç. Dr. Yunus ALYAZ Doç. Dr. Esim GÜRSOY Kerim Sarıgül Yrd. Doç. Dr. Minara ALİYEVA ÇINAR Yrd. Doç. Dr. Erol OGUR Yrd. Doç. Dr. İkram ÇINAR Dr. Mustafa ULUOCAK Dr. Şükrü BAŞTÜRK Dr. Levent Ali ÇANAKLI Öğr. Gör. Gültekin ERDAL Arş. Gör. Hatice YURTSEVEN YILMAZ Arş. Gör. Meltem Merve KONU Arş. Gör. Ozan İPEK

7 Prof. Dr. Kazım YOLDAŞ, Doç. Dr. Yunus ALYAZ, Dr. Şükrü BAŞTÜRK, Dr. Mustafa ULUOCAK Prof. Dr. Fatma AÇIK, Okt. Melike ERDEM İPEK Prof. Dr. Asuman AKAY AHMED, Öğr. Gör. Aslı FİŞEKCİOĞLU Mustafa Sarper ALAP Araş. Gör. Fatma ALBAYRAK, Araş. Gör. Nilüfer SERİN Prof. Dr. Akmatali ALİMBEKOV Yrd. Doç. Dr. Hatice ALTUNKAYA, Dr. Ayşe ATEŞ Doç. Dr. Yunus ALYAZ Doç. Dr. Yunus ALYAZ, Yrd. Doç. Dr. Figun DİNÇER, Dr. Şükrü BAŞTÜRK, Dr. Mustafa ULUOCAK, Doç. Dr. Süleyman EROĞLU, Okt. Aynur AKSEL, Okt. Serhat AŞIK Prof. Dr. Cengiz ALYILMAZ, Yrd. Doç. Dr. Onur ER Doç. Dr. Bülent ARI, Araş. Gör. Mustafa Burak TOP Yrd. Doç. Dr. Şentaç ARI Araş. Gör. Nazmi ARSLAN, Araş. Gör. Taha Yasir CEVHER Yrd. Doç. Dr. Hatice KADIOĞLU ATEŞ, Yrd. Doç. Dr. Necmettin ÖZMEN Celine AYDIN Yrd. Doç. Dr. Bilge BAĞCI AYRANCI Doç. Dr. Fahri TEMİZYÜREK Dr. Azzaya BADAM Yrd. Doç. Dr. Yasemin BAKİ İçindekiler Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Materyallerinde Din Konusu ve İslamofobiyle Mücadele 1 Mówimy Po Turecku: Türkçe Konuşuyoruz 1 Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kültürel Yetinin Yazma Becerisi Yoluyla Aktarımı: Bursa da Zaman 2 Türkçe Öğrenmek İsteyen Sığınmacılara Yönelik Kapsamlı Bir Kitap Nasıl Hazırlanmalıdır? 3 Yabancılara Türkçe Öğretiminde Fiil-Tamlayıcı İlişkileri 5 Kırgız ve Türk Atasözlerindeki Ortak Değerlerin Dil Öğretiminde Kullanımı 4 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenlerin Yazma Özyeterlikleri İle Yazılı Anlatım Becerileri Arasındaki İlişki 6 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ders Materyallerinde Doğa, Çevre ve Çevre Sorunları 6 Dijital Oyunlarla Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi 7 İkinci Dil Olarak Türkçe Öğrenen Öğrencilerin Türk Kültürüne Yönelik Farkındalıklarının İncelenmesi 8 Akran Değerlendirmenin Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenen Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarındaki Anlatım Bozukluklarını Gidermeye Etkisi Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Anadilin Etkisi 9 Türkçe Öğretim Merkezleri İnternet Sitelerinin Kullanılabilirliği 11 Öğretim Elemanlarının Görüşleri Doğrultusunda Merkezlerin Sorunları ve Çözüm Önerileri (İZÜTEM Örneği) 12 Uzaktan Türkçe Öğretiminde Konuşma Becerisinin Kazandırılması 12 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminin Bilim Dili Olarak Türkçeye Katkısı 13 Moğol Öğrencilere Türkçe Öğretiminde İşitsel Araçların Kullanımı 14 Yabancılara Türkçe Öğretimi Alanındaki Araştırma Eğilimleri 14 9

8 Doç. Dr. Bayram BAŞ, Araş. Gör. Osman TURHAN Okt. Umut BAŞAR, Öğr. Gör. Emrah BOYLU Meltem BAŞARAN, Arzu SÜNGÜ Araş. Gör. Dilek BAŞTUĞ, Prof. Dr. Şeref KARA Yrd. Doç. Dr. Behruz BEKBABAYİ Metin BOZKURT Araş. Gör. Sevilay BULUT, Araş. Gör. Demet Gülçiçek ESEN, Araş. Gör. Özlem KANAT SOYSAL Söz Varlığı Açısından Türkçenin Sesi Radyosu nun Yabancılara Türkçe Öğretimindeki Rolü 15 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Politikası Bağlamında Tahran Yunus Emre Enstitüsü 16 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarında Temel Düzey Konuşma Etkinliklerinin İncelenmesi 16 İki Dilli Türk Çocuklarının Ana Dil Öğretimine İlişkin Aile Görüşleri 17 İran daki Türkoloji Bölümlerinde Türkçe Eğitimi İçin Karşılaşılan Zorluklar 17 Sınıf Öğretmenlerinin Yabancılara Türkçe Öğretiminde Yaşadığı Sorunlar ve Çözüm Önerileri 18 Suriyeli Öğrencilerin Türkçe Öğretmeni Olmak 19 Yrd. Doç. Dr. K. Kaan BÜYÜKİKİZ Yabancılara Türkçe Öğretiminde Etkinlik Örnekleri 20 Pınar ÇAL, Elif ERDOĞAN Dr. Levent Ali ÇANAKLI Okt. Önder ÇANGAL, Cansın YILMAZ Okt. Yunus Emre Çekİcİ Yrd. Doç. Dr. Arif ÇERÇİ Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Öğrencilerin Etkinliklerle Kelime Öğretimi Hakkındaki Görüşleri 21 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Üzerine Bazı Düşünceler 21 Seçmeli Dil Olarak Türkçe Öğrenen Bosna Hersekli Çocuklar İçin Hazırlanan Haydi Türkçe Öğrenelim Dil Öğretim Setlerine Yönelik Bir Değerlendirme 22 B1 Düzeyindeki Yedi İklim Türkçe Ders Kitabında Metinler Arası Fotoğraf Aşamalılığı 22 Yabancılara Türkçe Öğretiminde Konuşma Becerisini Ölçme ve Değerlendirmede Karşılaşılan Sorunlar 23 Okt. Evşen Çerkeşlİ Göç Alan Şehirlerde Türkçenin Öğretimi 24 Yrd. Doç. Dr. Minara ALİYEVA ÇINAR Yrd. Doç. Dr. Ömer ÇİFTÇİ, Yrd. Doç. Dr. Hatice COŞKUN Okt. Ayşe ÇİPAN Okt. Pınar DAĞ, Öğr. Gör. Ebru VURAL ARSLAN, Okt. İnan GÜMÜŞ Okt. Murat DELİBAŞ Yrd. Doç. Dr. Sezgin DEMİR, Doç. Dr. Figen AKÇA Prof. Dr. Şener DEMİREL, Araş. Gör. Yelda KÖKÇÜ Kazakistan da Türkçe Öğretimi 25 Yabancılara Türkçe Öğretimi Üzerine Yapılan Çalışmaların Konu Bakımından Tasnifi 25 Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde İleri Düzey Öğrencilerin Akademik Yazma Becerilerinin Geliştirilmesi İçin Örnek Çalışma 26 Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Mitolojik Anlatıların Kelime Ağı Oluşturma, Bağlam, Söz Dizimi ve Yaratıcı Yazmaya Katkılarının Seçmeci Yöntem 27 Çerçevesinde Değerlendirilmesi Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Dil Düzeyleri ve Avrupa Ortak Başvuru Metni 28 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğreten Okutmanların Akademik Özyeterlikleri Üzerine Bir Değerlendirme 29 Yabancılara Türkçe Öğretimi Sertifika Programına Katılan Öğrencilerin Sertifika Programı Hakkındaki Görüşleri 30

9 Prf. Dr. Murat DEMİRKAN, Yab. Uzm. Betül ERTEK, Asist. Öğr. Serhat Naci BAŞKAN Doç. Dr. Kemalettin DENİZ, Dokt. Öğr. Efecan KARAGÖL Yrd. Doç. Dr. Serdar DERMAN Yrd. Doç. Dr. Nilay ÇAĞLAYAN DİLBER Okt. İbrahim DİLEK Araş. Gör. Pınar DİLEKÇİ Mehmet Fatih DİNÇASLAN Doç. Dr. İryna DRYGA Uyum Dili Olarak Türkçe 30 Redhouse un Türk Seferine Gideceklere Osmanlı Türkçesinin Konuşma Dili Cep Kılavuzu Adlı Eserinin Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Açısından 31 Değerlendirilmesi Yabancılara Türkçe Öğretenlerin Dinleme Becerisini Ölçme ve Değerlendirmeye İlişkin Görüşleri: Nitel Bir Araştırma 32 Yabancılara Türkçe Öğretimi Üzerine Yazılan Kaynak Kitaplara İlişkin Bir İnceleme 33 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri, Nedenleri ve Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi 33 Rusça Konuşan Öğrencilerin Türk Öğreniminde Karşılaştıkları Zorluklar Dili Grameri 34 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Suriyeli Öğrencilere y ve n Yardımcı Ünsüzlerinin Etkinliklerle Öğretimi yıllarında Kiev e yerleşmiş Kırım Tatar ailelerine Türkiye Türkçesinin Öğretimi 35 Öğr. Gör. Gültekin ERDAL, Doç. Dr. Kelime ERDAL Yabancı Dil Öğretiminde Görsel Objelerin Yeri ve Önemi 36 Doç. Dr. Kelime ERDAL Yabancılara Türkçeyi Öğretirken Türkiye yi Öğretmek: ULUTÖMER Örneği 37 Doç. Dr. İlhan ERDEM, Yrd. Doç. Dr. Hatice ALTUNKAYA, Dr. Ayşe ATEŞ Doç. Dr. Aydın ERTEKİN Dr. Ziyafet GASIMOVA Hatice GEZER, Münevver Nuriye KIYMIK Okt. İnan GÜMÜŞ, Okt. Pınar DAĞ Doç. Dr. Mesut GÜN, Meltem ŞAHİN Doç. Dr. Mesut GÜN, Okt. Ramazan ŞİMŞEK Doç. Dr. Esim GÜRSOY, Y. Lis. Öğr. Leyla DENİZ ERTAŞOĞLU Yrd. Doc. Dr. Urtis HARRI, Prof. Dr. Lindita XHANARI (LAT- IFI) Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenlerin Okur Öz Yeterlilikleri İle Arasındaki İlişki Okuduğunu Anlama Becerileri 38 Fransa da Yabancılara Türkçe Öğretimine Dair Gözlemler, Sorunlar ve Değerlendirmeler: Aix-Marseille Üniversitesi Deneyimi 39 Mevlana Programının Türkçenin Öğretiminde Önemi (Bakü Slavyan Örneği) 39 Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Arap Dilli Öğrencilerin Yazılı Anlatım Becerilerinde Karşılaştıkları Güçlüklere İlişkin Bir Çözümleme 40 Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Yapısal Etkenlerin Rolüne Türkçe-İran Dilleri Özelinde Bir Bakış 41 Yeni Hitit Ve İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Setlerinin A1-A2 Düzeylerinin Avrupa Dil Gelişim Dosyası Dinleme Becerileri Çerçevesinde 42 Değerlendirilmesi Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılan Hikâye Kitaplarının İncelenmesi: Yunus Emre Enstitüsü Türkçe Öğretimi Hikâye Seti 43 Uyum Sürecindeki Suriyeli Mülteciler: Olmak ya da olmamak! 44 Arnavutlukta ki Tűrkoloji Araştırmaları ve Arnavut Filologların Bu Alanda Katkıları 45

10 Yrd. Doç. Dr. Sevil HASIRCI Yrd. Doç. Dr. Hatice COŞKUN, Yrd. Doç. Dr. Ömer ÇİFTÇİ Yrd. Doç. Dr. Seçil HİRİK, Buket Seda PİŞKİN Araş. Gör. Elçin İBRAHİMOV Araş. Gör. Ozan İPEK, Araş. Gör. Hatice YURTSEVEN YILMAZ Okt. Serkan İPEK Yrd. Doç. Dr. Yılmaz IRMAK Prof. Dr. Şeref KARA, Araş. Gör. Dilek BAŞTUĞ, Araş. Gör. Sercan ALABAY Uzm. Fatma KARACA Yrd. Doç. Dr. Neslihan KARAKUŞ, Elif TURGUT Yrd. Doç. Dr. Abidin KARASU Yrd. Doç. Dr. Hilal KESKİN, Yrd. Doç. Dr. Erhan YEŞİLYURT, Yrd. Doç. Dr. Filiz METE Yrd. Doç. Dr. Yasin KILIÇ Araş. Gör. D. Barış KIR, Araş. Gör. Eda TEKİN Doç. Dr. Nalan KIZILTAN, Okt. Dr. Işıl ATLI Araş. Gör. Meltem Merve KONU Dr. Şükrü BAŞTÜRK Arş. Gör. Ebru KUYBU Doç. Dr. Elvira LATİFOVA Doç. Dr. Zekıya MAMUTOVA Doç. Dr. Arzu MEMMEDOVA Yabancılara Türkçe Öğretenlerin Son Çekim Edatlarının Öğretimine İlişkin Görüşleri 45 Öğretim Elemanlarının Yabancılara Türkçe Öğretimi Sürecinde Yaşadıkları Sorunlar 46 Yabancılara Türkçe Öğretiminde Dil Bilgisi Konularının Diyaloglar Yoluyla Öğretimi 47 Yabancı Öğrencilerin Türkçe Öğreniminde Karşılaştıkları Sorunlar (Azerbaycan Örneği) 48 Yabancı Dilde Okuma Kaygısı Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması 48 Türkçe Öğrenen Faslı Öğrencilerin Yazılı Anlatım Becerilerinin Değerlendirilmesi 49 Bingöl Üniversitesi nde Iraklı Öğrencilerin Türkçe Öğretiminde Karşılaştıkları Temel Sorunlar ve Çözüm Önerileri 50 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Bireylerin Türkiye Algısının İncelenmesi 39 Yabancılara Türkçe Öğretiminde Alternatif Bir Ölçme Değerlendirme Aracı: Socrative 52 Avrupa Dilleri Ortak Çerçeve Programı Standartlarına Göre Belirlenen Öğretimi Dersi Etkinliklerin Yabancılara Türkçe Kapsamında Uygulamalı Bir 53 Değerlendirmesi Bulgarlara Türkçe Öğretiminde Ortak Söz Varlığı ve Tematik Sınıflandırmadan Yararlanma 54 Osmanlı Ve Cumhuriyet Döneminde Yazılan Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Kitaplarının Atasözü ve Deyimler Açısından Karşılaştırılması 55 Yabancı Öğrencilerin Türkçe Eğitimine İlişkin Tutum ve Görüşleri (Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Örneklemi) 56 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Öğrencilerin Karşılaştıkları Dil Bilgisel Sorunlar: Şimdiki Zaman Örneği 57 Uluslarası Öğrencilerin Türkçe Yazılı Metinlerinin Derlem Temelli Olarak İncelenmesi 58 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kullanılan Materyallerdeki Görsellerde Yer Alan Kültürel Öğelerin Göstergebilim Açısından İncelenmesi 59 Jean Deny nin Türk Dil Bilgisi nden Türkçe Öğretim Setlerine Bir Bakış: Karşılaştırma Dereceleri Örneği 60 XVIII-XIX. Yüzyillarda Rusya İmparatorluğu nda Türkçenin Öğrenilmesi ve Tedrisi Tarihinden 60 Yabancı Dil Olarak Türkçenin Etnokültürolojik Yaklaşım Esasında Öğretimi 61 Sovyetler Birliği nde Dil Politikası ve onun Türk dilinin konumuna ve öğretilmesine etkisi (Azerbaycan örneğinde) 62

11 Yrd. Doç. Filiz METE, İpek CEYLAN Yrd. Doç. Dr. Erol OGUR Filiz ORHAN, Emine DOĞAN Yrd. Doç. Dr. Celile Eren ÖKTEN Yrd. Doç. Dr. Necmettin ÖZMEN Okt. Seyfullah ÖZTÜRK, Doç. Dr. Yakup POYRAZ Okt. Alaattin ÖZYER Araş. Gör. Kübra KARAKAYA- ÖZYER, Okt. Alaattin ÖZYER Doç. Dr. Hülya PİLANCI Araş. Gör. Umut M. SALİHOĞLU Araş. Gör. Umut M. SALİHOĞLU, Araş. Gör. Sercan ALABAY Sait SAYAR Prof. Dr. Flera SAYFULINA Doç. Dr. Zubaida SHADKAM Arzu SÜNGÜ, Meltem BAŞARAN Aydın SÜRMELİ Doç. Dr. Namık Kemal ŞAHBAZ, Büşra ÇEVİK, Sevinç TOR Prof. Dr. Hatice ŞAHİN Öğr. Gör. Dr. Ülker ŞEN Yrd. Doç. Dr. Kübra ŞENGÜL Öğr. Gör. Dr. Ebru ŞENYİĞİT Yabancılara Türkçe Öğretiminde Graf Teori Kullanımı: Yapısına Göre Cümleler 63 Yabancı Uyruklu Öğrencilerin ve Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarının Kültürel Değerleri Yansıtma Yönünden İncelenmesi 64 Yabancı Dil Öğretiminde Kullanılan Bir Hikâye Kitabının Toplumsal Değerlerin Aktarılması Açısından Araçsallaştırması 65 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretmeni Yetiştirmede Bilişsel Ve Duyuşsal Becerilerin Geliştirmesi 65 Yabancılara Türkçe Öğretirken Mehmet Akif Ersoy un Karşılaştığı Zorluk 67 Eğiticilerin Eğitimi Açısından Yabancılara Türkçe Öğretimi Sertifika Programlarının Değerlendirilmesi 67 Sahraaltı Afrikasında Türkçenin Uzaktan Öğretimi ve Uygulanabilir Dil Politikası 68 Yabancılara Türkçe Öğretim Merkezindeki Kur Sonu Sınavları Hazırlama Süreci 69 Açık ve Uzaktan Türkçe Öğrenenlerde Etkileşim: Eşzamansız İletişimde Öğrenme Diyalogları 70 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğreniminde Akademik Alan Dil Bilgisinin Geliştirilmesi: Derlem ve Veri Yönlendirmeli Öğrenimin Katkısı 71 Türkçe nin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Mobil Uygulama Tasarımları ve İçerik İncelemesi 71 Milli Eğitim Bakanlığı Yabancılara Türkçe Öğretimi 6-17 Yaş Programlarının Değerlendirilmesi 72 Türkçe nin Yabancı Dil Olarak Tataristan da Öğretimi: Tarih ve Modernite 73 Al-Farabi Kazak Ulusal Üniversitesinde Türkçenin Öğretimi Tarihi ve Sorunları 74 Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi İçin Temel Seviyede (A1) Sözlük Denemesi 74 Türkiye de Eğitim Gören Suriyeli Üniversite Öğrencilerinin Türkçe Öğrenimindeki İhtiyaç Analizi 75 Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Not Alarak Dinleme Etkinliğinin Yazma Becerisine Etkisi 75 Geçmişten Günümüze Türkçe Öğretim Kitaplarında Birleşik Çekimli Fiillerin Ele Alınışı Üzerine 76 Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni Çerçevesinde Millî Eğitim Bakanlığı Tarafından Yayımlanan Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Programlarının 77 Değerlendirilmesi Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğretenlerin Öz Yeterlik Algıları 78 Edebi Eserlerimizin Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenlere Göre Düzenlenmesi Üzerine Bir İnceleme 78

12 Araş. Gör. Pınar ŞİMŞEK Öğr. Gör. Ahmet ŞİMŞİR Araş. Gör. Nazife Burcu TAKIL Doç. Dr. Fahri TEMİZYÜREK Dr. Nimet TAN Yrd. Doç. Dr. Ali TAŞTEKİN Doç. Dr. Mehmet Temİzkan, Oğuzhan Karakuş Doç. Dr. Fahri TEMİZYÜREK Araş. Gör. Mehmet Ali BAHAR Doç. Dr. Fahri TEMİZYÜREK, Araş. Gör. Nazife Burcu TAKIL Yrd. Doç. Dr. Esra Nur TİRYAKİ Yrd. Doç. Dr. Esra Nur TİRYAKİ Nuray KAYATÜRK Ezgi İNAL TOHUMCU Araş. Gör. Emine TOK Araş. Gör. Yaşar TOKAY, Araş. Gör. Nurdan BESLİ Okt. Murat Sami TÜRKER Okt. Murat Sami TÜRKER Prof. Dr. Ayten GENÇ Öğr. Gör. Dr. Başak UYSAL Yrd. Doç. Dr. Levent UZUN Prof. Lindita XHANARI (LATIFI), Yrd. Doç. Dr. Urtis HARRI Okt. Gökçe YAĞCIOĞLU Okt. Sinan YAMAN Türkçenin Türkiye de Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Akademik Türkçe Uygulamaları 79 Türkçenin Türkiye de Yabancı Dil Olarak Öğretimi: BLIS Örneği ve Dil Dışı Etkenlerin Dil Öğrenimine Etkisi 80 Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Farklı Kültürlerden Oluşan Sınıflarda Beden Dili Kullanımının İşlevi ve Sınırları Üzerine Bir İnceleme 81 Türkçenin İkinci Dil Olarak Öğretiminde Almanya daki Göçmenlere İkinci Dil Öğretimi Deneyim ve Modellerinden Yararlanılması 82 Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretilmesinin Dil Psikolojisi Açısından Temelleri 82 Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenenler İçin Hazırlanan Okuma Kitaplarında Değer Aktarımı Referanslarının Yeri 84 Diller Arası Benzemezlik Bakımından Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimine Yönelik Öneriler 84 Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde İstasyon Tekniğinin B2 Seviyesinde Yazma Becerisinde Kullanımı 85 Kavaid-i Lisân-ı Türkî Eserinin Dil Öğretimi Açısından Değerlendirilmesi 86 Yabancılara Türkçe Öğretimi Kitaplarındaki Dinleme Metinlerinin Örtülü Anlam Açısından Değerlendirilmesi (İstanbul B1-B2 Seviyesi Ders Kitabı) 87 Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Anadolu Halk Kültürünün Filmler Aracılığıyla Aktarılmasına Yönelik Bir İnceleme: 87 Anadolunun Kayıp Şarkıları İki Dilli Yetişen Türk Öğrencilerin Anadillerinde Okumaya Yönelik Görüşleri 88 Türkçenin Öğretimi Açısından Divanü Lugati t-türk te Geçen Cümle Örnekleri 88 Akademik Yazma Öğretiminde Yazma Öncesi Etkinlikler İçin Teknoloji Kullanımı 89 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Altyazılı Videolar Aracılığıyla Rastlantısal Yöntemle Sözcük Öğretimi 90 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Örtük Program Unsurlarının Değerlendirilmesi 91 Türkçe-İngilizce Ortak Sözcüklerle Yabancı Dil Eğitimi: Denkteş Sözcükler 91 Yabancıların Türkçe İhtilâsına Yardım Olarak, Ortak Kelimelerin Elektronik Sözlükleri 92 Yabancı dil olarak Türkçenin Öğretiminde Web 2.0 Araçlarının kullanımı 93 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Öğretim Elemanı Yeterliği Bağlamında Sertifika Programlarının Hazırlanmasına Dair Tespitler ve Teklifler 93

13 Okt. Betül YEŞİLBAŞ, Doç. Dr. Tolga ERDOĞAN, Doç. Dr. Kasım YILDIRIM Okt. Yusuf GÜNAYDIN Yrd. Doç. Dr. Murat YİĞİT Yrd. Doç. Dr. Murat YİĞİT Yrd. Doç. Dr. Murat YİĞİT Doç. Dr. Kasım YILDIRIM, Doç. Dr. Tolga ERDOĞAN, Okt. Betül YEŞİLBAŞ, Okt. Yusuf GÜNAYDIN Doç. Dr. Kasım YILDIRIM, Doç. Dr. Tolga ERDOĞAN, Okt. Betül YEŞİLBAŞ, Okt. Yusuf GÜNAYDIN Yrd. Doç. Dr. İsa YILMAZ Yrd. Doç. Dr. İsa YILMAZ Yaratıcı Dramayla Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi: Örnek Bir Uygulama Ve Yansımalar 94 Arnavutluk ta Günlük Konuşma Dilinde Yaşayan Türkçe Sözcüklerin Tespiti ve Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Süreçlerine Yansıması Üzerine Bir Yaklaşim Denemesi Kültürel Etkileşim Bağlamında Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Geleneksel Gölge Oyunlarının Kullanılabilirliği: Karagöz ve Hacivat Kültürel Etkileşim Bağlamında Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Şarkılarla Kalıplaşmış Sözcüklerin Anlatımı: Barış Manço Şarkıları Örneği Suriyeli Çocuklara Türkçe Öğreten Öğretmenlerin Yaşadıkları Sorunlar 97 Sınıf Öğretmenlerinin Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimine Yönelik Yeterlilik Algıları Ve Kültürlerarası Duyarlılıkları Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Karikatürler Yoluyla Kalıp Sözlerin Öğretimi 99 Televizyon Reklamlarının Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kullanılması Öğr. Gör. Mehzudil Tuğba YILDIZ EKİN Uygunluk mu?..: Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Öğrencilerin Edimbilimsel Yetileri 100

14

15 I. Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Bilgi Şöleni Bildiri Özetleri 1 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Materyallerinde Din Konusu ve İslamofobiyle Mücadele Prof. Dr. Kazım YOLDAŞ, Doç. Dr. Yunus ALYAZ, Dr. Şükrü BAŞTÜRK, Dr. Mustafa ULUOCAK Bu çalışmada yabancı dil olarak Türkçe öğretim materyallerinde din, dinî mekânlar, dinî bayramlar ve dinî kişiliklerin ne şekilde sunulduğu ve ne tür mesajlar verildiği ele alınmaktadır. Avrupa Ortak Çerçeve Metni yabancı dil öğretim süreçlerinde sosyal etkileşim alanları listesinde tüm kültürel ögelerin yanı sıra din olgusuna da yer verilmesini önermektedir. Çalışmada 30 adet yabancı dil Türkçe öğretim ders kitabı, çalışma kitabı, okuma kitabı ve dinleme metinleri incelenerek dinsel ögelerin ne şekilde ele alındığı belirlenmiştir. Avrupa Ortak Çerçeve Metninin Din konusunda ele alınmasını önerdiği ögelerden oluşan bir veri derleme tablosu oluşturularak nicel ve nitel veriler derlenmiştir. Elde edilen bulgular yabancı dil Türkçe öğretimi materyallerinde dinî mekânlara, dinî bayramlara ve dinsel kişiliklere çeşitli materyallerle (resim, metin, diyalog) çeşitli oranlarda yer verildiğini ancak metinlerin içeriklerinin betimsel nitelikte olup İslam bir barış dinidir! gibi bir mesajın açıkça verilmediğini göstermektedir. Yabancılarla karşılaşma ve etkileşme bağlamında en uygun ortamlardan biri yabancı dil Türkçe öğretimi ortamı ve ders materyalleri de mesaj iletimi için en uygun araçlar olduğundan yabancı dil Türkçe öğretimi materyallerinde barış ve kültürler arası diyalog mesajının örtük olarak değil de açıkça verilmesi kültürlerarası yakınlaşma ve İslamofobiyle mücadele açısından önemlidir. Anahtar Sözcükler: Yabancı dil Türkçe öğretimi, dil-kültür, islamofobi, barış Mówimy Po Turecku: Türkçe Konuşuyoruz Prof. Dr. Fatma AÇIK, Okt. Melike ERDEM İPEK Türkiye-Polonya ilişkileri uzun bir geçmişe sahiptir. Siyasi ve sosyal ilişkiler beraberinde Türkçeye rağbeti artırmıştır. İlk kez 1919 yılında Polonya nın Krakov şehrindeki Jagiellon Üniversitesi Doğu Dilleri Bölümü bünyesinde, Prof. Tadeusz Kowalski tarafından Türkoloji Bölümü kurulmuştur. Mütakiben 1932 yılında Varşova Üniversitesi Şarkiyat Enstitüsü bünyesinde Prof. Dr. Ananiasz Türkoloji Bölümü nü kurmuştur. Polonya nın en genç Türkoloji Bölümü ise Poznan da bulunmaktadır. Bölüm, Prof. Dr. Henryk Jankowski tarafından 2002 yılında Adam Mickiewicz Üniveristesi Doğu Dilleri Bölümü bünyesinde kurulmuştur. Bu bildiride Krakov Jagiellon Üniversitesi Türkoloji Bölümünde Türkçe öğretimi için temel kaynak niteliğinde okutulan Mówımy po Turecku adlı kitap incelenecektir. Bir eğitim programının taşıması gereken özellikler arasında yer alan hedeflere ulaşmak için gerekli olan içeriğin düzenlenmesi (Tay, 2005) ders kitaplarının yardımıyla olur bilgisinden yola çıkılarak ve ders kitabı hazırlama ya da seçme işlemlerinde program

16 I. Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Bilgi Şöleni Bildiri Özetleri 2 ve öğrenme amacı son derece önemli olduğu gerçeği göz önünde tutularak Mówımy po Turecku adlı kitabın değerlendirilmesi bir anlamda Polonya da Türkçe öğretiminin düzeyini de bizlere gösterecektir. Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi için kullanılacak kitaplarda; öğrenci-öğretmen ihtiyaçlarını ne denli karşıladığı; yabancı dil öğretim teorilerinden hangisine göre hazırlandığı; dilbilimi, metin bilimi ve ülke bilgisi alanındaki gelişmelere yer verip vermediği; kitabın kapsamı gibi unsurlara bakılmalıdır. Çalışmamızda söz konusu kitap; a. bir sunum malzemesi, b. öğrencinin pratik yapması ve iletişimi için etkinlikler kaynağı, c. öğrencilerin dilbilgisi, kelime bilgisi ve telaffuzu için bir referans kaynağı teşkil edip etmediği doküman analizi yönteminden faydalanılarak değerlendirilecektir. Anahtar Sözcükler: Türkçe öğretimi, ders kitabı, Krakov Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kültürel Yetinin Yazma Becerisi Yoluyla Aktarımı: Bursa da Zaman Prof. Dr. Asuman AKAY AHMED, Öğr. Gör. Aslı FİŞEKCİOĞLU XX. asır Türk edebiyatının mütefekkir-sanatçılarından olan Ahmet Hamdi Tanpınar ın kültür ve medeniyet bahislerinde en çok kullandığı kavramlardan ikisi devam ve zevk tir. Tanpınar, Beş Şehirinden makalelerine, romanlarından edebiyat tarihine, şiirlerine kadar bütün eserlerinde tarihi devirleri, şahsiyetleri veya eserleri kültürel devamlılık ve millî zevk noktasından değerlendirmiştir. Tanpınar açısından şehir; tarihi ve kültürel semboller âlemi olarak algılanmaktadır. O, şehrin içine girdikçe ve şehre ilişkin derinleştikçe zaman ve mekâna bakışı derinleşmektedir. Karşılaştığı her mekânla ruhsal bir diyalog kuran şair, Bursa daki tarihi ve doğal dekorla göz göze gelince zamanın dışına çıkar. Dolayısıyla Bursa da Zaman, şehir-kültür medeniyet-insan bağlamında üzerinde durulmaya değer bir eserdir. Bu çalışmada, iletişimsel yöntem ve eylem odaklı yaklaşımın iletişimsel dil yetileri ve kültür yetilerinin yabancı dil eğitim programlarında dengeli bir şekilde öğrenenlere kazandırılmasına verdiği önemden yola çıkılarak, kültür yetisi tüm bileşenleriyle incelenmiştir. Avrupa Ortak Çerçeve Metninin, dilin estetik kullanımı adlı bölümünde edebiyat metinlerinin yabancı dil eğitim programlarında kullanılmasının önemini vurgulamasının üzerinde durularak günümüze kadar sadece genel kültür bilgisi aktarımı için kullanılan edebiyat metinlerinin aynı zamanda hem sosyokültürel bilginin hem de kültürlerarasılık bilgisinin aktarımında önemli bir rolü olduğu belirtilmiştir. Çalışmanın uygulama bölümünde, Ahmet Hamdi Tanpınar ın Bursa da Zaman isimli şiiri aracılığı ile Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen B2 dil düzeyindeki yabancı öğrenciler için okuduğunu anlama ve yazma etkinlikleri aracılığı ile kültür aktarımı amaçlanmaktadır. Anahtar Sözcükler: Yazma becerisi, kültür yetileri, Avrupa Ortak Çerçeve Metni, iletişimsel yöntem, eylem odaklı yaklaşım

17 I. Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Bilgi Şöleni Bildiri Özetleri 3 Türkçe Öğrenmek İsteyen Sığınmacılara Yönelik Kapsamlı Bir Kitap Nasıl Hazırlanmalıdır? Mustafa Sarper ALAP Türkiye son yıllarda çok sayıda sığınmacının yaşadığı bir ülkedir. Türkiye de, Suriye, Irak, İran, Afganistan ve Pakistan vatandaşları yaşamaktadır. Türkiye de yaşayan sığınmacıların yaşadıkları en büyük sorun dil sorunudur, çünkü yabancı bir ülkede insanların ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri için o ülkenin dilini öğrenmeleri gerekmektedir. Türkiye de Türkçe öğretim merkezleri birçok şehrin üniversiteleri içerisinde yer almaktadır, ancak bu merkezlerden sadece okudukları üniversitede eğitim gören öğrenciler faydalanabilmektedir. Türkiye de Halk Eğitim Merkezleri aracılığıyla sığınmacılara yönelik Türkçe kursları düzenlenmektedir. Halk eğitim merkezlerinde Sınıf öğretmenliği, Türk Dili ve Edebiyatı, Türkçe Öğretmenliği ve Filoloji mezunları ders verebilmektedir. Sığınmacılara verilecek Türkçe eğitimlerinde eğitim mutlaka Türkçe olarak yapılmalıdır, her ne olursa olsun o sığınmacının dili bilinse bile o dil kullanılmamalıdır. Yani eğitim sadece Türkçe olmalıdır. Sığınmacılara Türkçe öğretmek için eğitim kurumları ve üniversiteler tarafından çeşitli materyaller hazırlanmıştır. Materyaller genellikle dilbilgisi, konuşma ve çeşitli sözcüklerin görsel olarak tanıtımı şeklinde hazırlanmıştır. Eğitimde kullanılacak bir materyalde öncelikli olarak insanların en çok karşılaştıkları nesnelerin tanıtımı yer almalıdır. Bunun yanında kısa konuşmalı cümleler ile birlikte basit gramer kuralları da gösterilmelidir. Türkiye de yayımlanan birçok Türkçe öğretim kitaplarının bazıları birbirine benzer şekilde oluşturulmuşken bazıları da birbirinden çok farklı bir şekilde hazırlanmıştır. Türkiye de Yunus Emre Enstitüsü tarafından hazırlanıp içinde bulunduğumuz günlerde yayımlanan Resimlerle Kelime Öğreniyorum isimli kitap; bundan sonra bu türde hazırlanacak kitaplara ışık tutmaktadır. Türkçe öğretim kitaplarına en başta konuşma ile başlamak gerekmektedir. Konuşma içerisinde genellikle kişilerin birbirlerini tanımaları için gerekli olan cümleler yer almalıdır. Daha sonraki aşamada ise bir insanın evinde gerekli olan nesneler, gıdalar ve ev eşyalarının tanıtan sözcükler yer almalıdır. Gıda malzemeleri genelde market, et, sebze ve meyve malzemelerinden oluşmaktadır. Market, et, sebze ve meyve ürünlerinin tanıtımı ile birlikte bu ürünlerin satıldığı yerlerin de görsel tanıtımının da yapılması gerekmektedir. Birçok Türkçe kitabında bu tür ürünlerin tanıtımları yapılmıştır ama bu tanıtımları biraz daha geniş bir şekilde ifade etmek gerekmektedir. Gıda yerlerinin tanıtımları ile birlikte burada müşteri ile satıcı arasındaki diyalog da alışveriş bölümü içinde yer almalıdır. Bu tür tanıtımların yanında insanların ihtiyaçları için gerekli olan diğer ürünlerin de tanıtımları bu şekilde yapılmalıdır. Anahtar Sözcükler: Türkçe, materyal, konu, sınıflandırma

18 I. Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Bilgi Şöleni Bildiri Özetleri 4 Yabancılara Türkçe Öğretiminde Fiil-Tamlayıcı İlişkileri Araş. Gör. Fatma ALBAYRAK, Araş. Gör. Nilüfer SERİN Ana dilini edinme sürecinde bireyler, dildeki fiiller ya da yüklem fiiller ile ad veya ad soylu sözcük grupları arasında geçici ilişki kuran görevli dil ögelerini birlikte edinirlerken bir dili yabancı dil olarak öğrenenler ise bunları bilinçli bir şekilde birlikte öğrenme durumunda kalırlar. Dolayısıyla dil öğretiminin yardımcı araçlarından biri olan sözlüklerde, bilhassa uluslararasında ortak dil olarak kullanılan Avrupa dillerinin sözlüklerinde - Almanca, Fransızca, İngilizce gibi bu bilgi fiille birlikte verilir. Türkçe sözlüklerde ise, gerek tek dilli olsun, gerek iki dilli olsun, bu bilgiler ya hiç verilmemekte ya da eksik olarak verilmektedir (İleri, 1997: 157). Yapılan çalışmalarda fiil-tamlayıcı ilişkisi genellikle dil bilgisi açısından ele alınmış, buna karşın aynı konunun dil eğitimi ve öğretimindeki yerine değinen çalışma neredeyse hiç yapılmamıştır. Fiil tamlayıcılarının dilden dile değişiklik göstermesi öğrencilerin hedef dildeki görev ögelerini yanlış kullanmasına sebep olmaktadır. Örneğin yardım etmek birleşik fiili İngilizce, Fransızca, Hollandacada belirtme durumu aldığı için öğrenciler zaman zaman olumsuz aktarım yaparak hatalı cümleler kurabilmektedir (Vandewalle, 2000). Diğer taraftan fiil ya da yüklem fiilin anlamına göre ad veya ad soylu sözcüklere getirilen tamlayıcıların farklılık göstermesi de yanlışlıklara sebep olabilmektedir. Örneğin klasik dil bilgisinde yönelme hâl eki olarak adlandırılan görev ögesinin ne zaman yönelme, ne zaman için anlamı taşıdığı konusunda sorunlar yaşanmaktadır. Bu soruna yönelik olarak hâl eklerinin kullanım mantığı kavranıncaya kadar hangi hâl bildiren görev ögesinin hangi fiille kullanılabileceğini gösteren listeler hazırlanıp verilmesinde fayda vardır (Açık, 2008). Dolayısıyla fiil ve tamlayıcıların oluşturduğu yapıyı doğru kullanabilmek için yüklem ya da yüklem fillere ad veya ad soylu sözcükleri bağlayacak olan tamlayıcı görev ögelerinin kullanımının doğru kavratılması gerekmektedir. Bu bağlamda, bu çalışmada yabancılara Türkçe öğreten merkezler tarafından gerek yurt içinde gerekse yurt dışında sıklıkla tercih edilen Yedi İklim Türkçe Öğretim Setinin A1 ve A2 seviyesindeki ders kitapları nitel araştırmaya hizmet edebilecek şekilde doküman analizi tekniğiyle fiil tamlayıcıları bakımından incelenecek, elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenecektir. Bu yolla, temel seviyede öğrencilere öğretilmek istenen fiillerin hangi tamlayıcılarla birlikte kullanıldığını tespit etmek, ayrıca öğrencilere ve öğretmenlere yardımcı olacak bir temel fiil-tamlayıcı listesi hazırlamak amaçlanmaktadır. Anahtar Sözcükler: Fiil tamlayıcıları, yabancılara Türkçe öğretimi, Yedi İklim Türkçe Öğretim seti

19 I. Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Bilgi Şöleni Bildiri Özetleri 5 Kırgız ve Türk Atasözlerindeki Ortak Değerlerin Dil Öğretiminde Kullanımı Prof. Dr. Akmatali ALİMBEKOV Bu çalışmada yazar tarafından Kırgızistan ve Türkiye Türklerinin atasözlerindeki bazı değerler karşılaştırılarak ortak ve farklı yönleri ortaya konulmaktadır. Bunun yanında bu değerlerin Türkçe derslerinde insani ve ahlaki değerler bilincinin geliştirilmesinin bir aracı olarak ele alınmıştır. Türkler Küçük Asya da ve Kırgızlar Orta Asya da olarak uzun yıllar birbirinden uzakta yaşamışlardır. Bu süre zarfında doğrudan ilişki kurma yolları çok az olan iki toplumun atasözlerinde anlam ve yapı bakımından yakınlıklar gözlemlenmektedir. Kırgız ve Türk halklarının geleneksel eğitim medeniyetindeki düşünce ve uygulamalarının temelinde halkını ve vatanını sevme ve koruma eğitimi bulunmaktadır. Bu konuda destanlarda ve tarihte pekişen düşünceler atasözlerinde temel hakikat olarak sentezlenmekte ve temellendirilmektedir. Vatanına ve milletine saygı toplumun temel talebi olarak ortaya çıkmaktadır; кыр. Элим алтын бешигим. тyр. Yad elde beylik sürmeden, yurtta züğürt gezme yeğdir. Geleneksel eğitim sistemi gençleri vatanı ve milletini düşmanlardan korumaya hazırladığından gençler vatanı ve milleti uğruna ölümü göze almaktan çekinmemişlerdir; кыр. Эр жигит эл четинде, жоо бетинде тyр. At ölür meydan kalır, yiğit ölür şan kalır Türk toplumlarında yaşlılar toplumun önünü açan ve tecrübeleri ile yol gösteren bilgeler kutlu olarak kabul edilmişlerdir; кырг: Карысы бардын ырысы бар. тyр. İhtiyar adam evin ulusudur. кырг: Жаштын кайраты бар, карынын айбаты бар тyр: Gencin cesareti var ihtiyarın sabrı var. Annelere hürmet ve hoşgörülü olma düşüncesi de atasözlerinde özlü biçimlerde yer almaktadır; Ananın bastığı yavru incimez (Энеси баскан бала оорубайт) ve Anasının teptiği buzağının canı yanmaz (Энеси тyрткyн музоонун жаны оорубайт). Türk dünyasında bu anlamda birçok örnek vardır; Ananın bastığı yavru ölmez (Bulgaristan), Enesi tepken kulınnırj eti avırmas, At tuyağı tay öltürmez» (Karaçay Türkleri), Bee balasın çapçısa da mert kılbayt (Kırgızistan). Türk dilinin Kırgız öğrencilere iki toplumun atasözlerinin öğretilmesi aşağıdaki yeterlikleri kazandırması bakımından önemlidir; atasözleri kanalıyla Türk halkının anlayışı, dünya algısı, insan ilişkilerine ait kültürel değerlerinin yakından tanınmasına imkan verir, iki toplumun dili, tarihi, ahlaki değerlerinin yakınlığına olan inançları güçlenir; atasözlerindeki benzerlikler Türk dilini öğrenmelerinde motivasyonlarını güçlendirir, atasözlerini dil bilimi açısından inceleme imkanı verir. Yukarıdaki kazanımlar Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesinin dil öğretimi derslerinde tecrübe edilmiştir. Bildiride incelenen olguların gösterdiği gibi Kırgız ve Türk atasözlerindeki değerlerin karşılaştırılması sonucu farklılıkların az, benzerlik ve yakınlıkların çok fazla olduğu ortaya çıkmıştır. Uygulamalarda görüldüğü üzere Türkçe öğretiminde atasözlerinden karşılaştırmalı olarak yararlanılması öğrencilerin öğrenme isteklerini arttırmakta ve tarihi derin bağlara dair inancı güçlendirmektedir. Anahtar Sözcükler: Türkçe, atasözleri, öğrenme, üniversite öğrencileri

20 I. Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Bilgi Şöleni Bildiri Özetleri 6 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenlerin Yazma Özyeterlikleri İle Yazılı Anlatım Becerileri Arasındaki İlişki Yrd. Doç. Dr. Hatice ALTUNKAYA, Dr. Ayşe ATEŞ Dil öğretimi, anlama ve anlatma becerilerinden oluşur. Anlatma becerilerinden olan yazma eğitimi dil eğitim sürecinde en zor gelişen becerilerinden biri olarak anılmaktadır. Bu becerinin gelişiminde eğitim sürecinde bilişsel becerilerin yanı sıra kaygı, özyeterlik, motivasyon vb. duyuşsal beceriler de başarıda etkili olan faktörlerdendir. Bu araştırmada, İnönü Üniversitesi Türkçe Öğretim Merkezinde B2 seviyesinde Türkçe öğrenen öğrencilerin yazma özyeterlik algıları ile yazılı anlatım becerileri arasındaki ilişki tespit edilecektir. Uzman görüşü neticesinde belirlenen kompozisyon konuları öğrencilere sunulacak ve diledikleri bir konuda 80 öğrenciden en az kelimelik bir kompozisyon yazmaları istenecektir. Çalışmada veri toplama aracı olarak Güngör ve Kan (2015) tarafından geliştirilen Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Öğrencilere Yönelik Yazma Becerisi Öz Yeterlilik Ölçeği ve Avrupa Dil Portfolyosu nda yer alan yeterlikler dikkate alınarak Demir (2013:568) tarafından oluşturulan B2 Düzeyindeki Kullanıcılar İçin Yazılı Anlatım (Yazma) Değerlendirme Formu kullanılacaktır. Cinsiyet, yaş ve Türkçe kitap, dergi, gazete okuma sıklık derecesi bilgilerini içeren Kişisel Bilgi Formu ve ölçekten alınacak verilerin analizi SPSS paket programı ile gerçekleştirilecektir. Öğrencilerin yazılı anlatımları Yazılı Anlatım Değerlendirme Formu (Demir, 2013) ile üç uzman tarafından değerlendirilecek, yapılan değerlendirmede Miles ve Huberman (1994) ın güvenirlik analizi kullanılacaktır. Nihai olarak öğrencilerin ölçek puanları ve yazılı anlatım puanları korelasyon analizine tabi tutularak öğrencilerin yazma özyeterlik algıları ve yazma becerileri arasındaki ilişki ortaya konulacak, yazma becerisinin duyuşsal boyutunda yer alan özyeterlik algısı ve başarıya ilişkin yönergeler sunulmaya çalışılacaktır. Anahtar Sözcükler: Yazma becerisi, yabancılara Türkçe öğretimi, yazma özyeterliği Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ders Materyallerinde Doğa, Çevre ve Çevre Sorunları Doç. Dr. Yunus ALYAZ Bu çalışmada yabancı dil olarak Türkçe öğretim materyallerinde çevre ve çevre sorunlarına ne oranda yer verildiği ele alınmaktadır. Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi (AOÖÇ) (Trim vd., 2001; TELC, 2012) (yabancı) dil öğretiminin dilin ait olduğu kültürel bağlamda, otantik sosyal etkileşim alanlarında ve konularla gerçekleştirilmesini önermektedir. Doğa ve çevre AOÖÇ tarafından yabancı dil öğretim derslerinde yer verilmesi önerilen konulardandır. Buna göre yabancı dil Türkçe materyallerinde doğa ve çevre konularına

21 I. Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Bilgi Şöleni Bildiri Özetleri 7 yer verilmesi, derslerde bu alanlara ilişkin temel kavramların öğretilmesine yönelik yazılı/ sözlü etkinlikler yapılması öngörülmektedir. Yabancı dil Almanca, İngilizce vd. öğretim materyalleri geliştiren yayınevleri özellikle 2000 yılından sonra geliştirdikleri kitap, ses kaydı, film vb. materyallerinde AOÖÇ nin önerileri doğrultusunda doğa, çevre ve çevre sorunlarına yer vermişlerdir. Çevre ve çevre sorunları özellikle son yirmi beş yılda tüm dünyanın gündemini oluşturacak ölçekte önem kazanmıştır. Sürdürülebilir bir çevre için üniversite rektörleri birliği (Association of University Leaders for a Sustainable Future = ULSF) çevre sorunlarıyla hayatın her alanında ve sürekli mücadeleyi öngören on maddelik bir eylem planı hazırlayarak (ULSF, 1990) dünyadaki tüm üniversitelerin onayına sunmuş ve etkin katılımlarını talep etmiştir. Avrupa Üniversiteler Birliği de 2006 yılında yayımladığı deklarasyonla (Sustainable Bologna, 2006) aynı misyonu üniversitelere vermiş ve gerekli tedbirlerin alınması için üye ülke üniversitelerine 2020 yılında kadar mühlet tanımıştır. Yabancı dil öğretimi sürecindeki aktörlere de çevre konusunda görev düşmektedir. Bu çalışmada doğa, çevre ve çevre sorunlarına Türkçe öğretim süreçlerinde ne oranda yer verildiğini belirlemek amacıyla yabancı dil olarak Türkçe öğretimine yönelik 5 set (30 kitap) incelenmiş, bu konuların ne tür materyallerle ele alındığı ve derste ne tür etkinlikler öngörüldüğü belirlenmiş ve elde edile bulgular yabancı dil İngilizce ve Almanca öğretimi materyalleriyle karşılaştırılmıştır. İncelenen 5 Türkçe öğretim setinde doğa konusuyla ilgili 13 metne, 18 görsele ve 1 ses kaydına, çevre konusuyla ilgili ise 12 metne, 35 görsele ve 1 ses kaydına yer verildiği belirlenmiştir. Elde edilen bu bulgular Türkçe öğretim süreçlerinde doğa, çevre ve çevre sorunları konusunda bir bilinçlenme başlangıcını işaret etmektedir. Ancak Türkçe öğretim setlerinde İngilizce ve Almanca öğretimi materyallerinden çevre konulu daha az materyal ve etkinliğe yer verildiği belirlenmiştir. Ayrıca Türkçe setlerindeki çevre konulu materyallerin ve öngörülen etkinliklerin niteliği de çevre konusunun küresel ölçekte bir tehdit olduğu gerçeğini yeterince yansıtacak şekilde olmadığı da belirlenmiştir. Anahtar Sözcükler: Yabancı dil Türkçe, doğa, çevre, çevre sorunları Dijital Oyunlarla Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Doç. Dr. Yunus ALYAZ, Yrd. Doç. Dr. Figun DİNÇER, Dr. Şükrü BAŞTÜRK, Dr. Mustafa ULUOCAK, Doç. Dr. Süleyman EROĞLU, Okt. Aynur AKSEL, Okt. Serhat AŞIK Bu çalışmada, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesinde ve Yabancı Diller Yüksekokulunda Türkçe öğrenimine yönelik uzun senaryolu dijital oyun geliştirmeye yönelik AR-GE çalışmaları kapsamında yapılan kuramsal ve uygulamalı çalışmalar ele alınmıştır. Proje ekibimiz dijital oyunlarla dil öğrenimi/öğretimi çalışmalarını 2013 yılında başlatmıştır. İlk olarak dijital oyunlarla öğrenme literatürü derlenerek konunun güncel durumu belirlenmiştir (DGBLL, 2016). Yapılan alanyazın incelemesi dijital oyunlaştırmanın tüm branşlarda hızlı bir gelişim sergilediğini ortaya koymuştur. İkinci aşamada yabancı dil öğrenimi amaçlı oyunlar derlenerek sınıflandırılmış, bu oyunların güçlü ve zayıf yönleri

22 I. Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Bilgi Şöleni Bildiri Özetleri 8 belirlenmiş ve uygun olanları Almanca derslerine entegre edilmiştir (Alyaz ve Genç, 2016; Alyaz ve Spaniel-Weise, 2017). Yabancı dil öğrenimine yönelik 241 küçük oyun ve kapsamlı, uzun senaryolu 11 oyun içerik ve teknoloji açısından analiz edilerek değerlendirilmiştir. Mevcut oyunların derse entegre edilerek kullanılmasının devamında oyun geliştirme aşamasına geçilmiş ve bu amaçla interdisipliner bir proje ekibi oluşturulmuş ve geliştirilecek ilk dijital oyunun yabancı dil olarak Türkçe öğrenimine yönelik olması kararlaştırılmıştır: Playturkish3D. İlk projenin Türkçe öğrenimine yönelik olması tercihimizde Türkiye nin sadece üretilmiş oyunların kullanıcısı olmakla sınırlı kalmayıp üretici de olması gerektiği ve Avrupa dan Çin Seddi ne kadar geniş bir coğrafyaya yayılan anadilimizin yabancı dil olarak çağdaş ve prestijli dijital materyallerle öğrenilmeyi ve öğretilmeyi hak ettiği gerekçeleri belirleyici olmuştur. Oyun senaryosu Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi A1-A2 seviyesinde dil içeriğini aktarmaya ve Türk kültürünü tanıtmaya yönelik yazılmış, oyun ortamı için gerekli binaların üç boyutlu sanal modelleri çıkarılarak oyunun bir prototipi oluşturulmuştur (PlayTurkish3D, 2016). Playturkish3D oyunun prototipi oluşturulurken mevcut dil öğrenim oyunlarının teknik eksikliklerini giderecek yenilikçi öğeler ve özellikler kullanılmıştır. Oyunun nihai sürümü de içerik ve teknik olarak çağdaşlarından iyi özelliklere sahip olacak şekilde tasarlanmıştır. Anahtar Sözcükler: Yabancı dil Türkçe, oyunlaştırma, dijital oyun, materyal geliştirme İkinci Dil Olarak Türkçe Öğrenen Öğrencilerin Türk Kültürüne Yönelik Farkındalıklarının İncelenmesi Prof. Dr. Cengiz ALYILMAZ, Yrd. Doç. Dr. Onur ER Bu araştırmanın amacı ikinci dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin Türk kültürüne yönelik farkındalıklarını incelemektir. Tarama modelinde yapılan bu çalışma nicel araştırma kapsamına girmektedir. Araştırmanın örneklemini, Gazi Üniversitesi TÖMER de bulunan 71, Gaziantep Üniversitesi TÖMER de bulunan 74, İstanbul Üniversitesi DİLMER de bulunan 83 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan ölçüt örnekleme kullanılmıştır. Öğrencilerin en az A2 düzeyinde Türkçe öğreniyor olmaları ölçüt olarak belirlenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Er (2015) tarafından geliştirilen Öğrencilerin Türk Kültürüne İlişkin Farkındalıklarını Belirleme Anketi uygulanmıştır. Bu araştırmanın sonucunda yabancılara Türkçe öğretim merkezlerinden elde edilen bulgular doğrultusunda genel olarak öğrencilerin Türk müziğine, Türk dizilerine ve filmlerine, Türk kültürüne ait dinî ve millî bayramlar ile özel günlere ve Türk kültüründe yeme içmeye yönelik farkındalıklarının yüksek olduğu belirlenmiştir. Ancak öğrencilerin Türk edebiyatına, Türk halk oyunlarına ve geleneksel Türk kıyafetlerine yönelik farkındalıklarının düşük olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Sözcükler: Kültürel farkındalık, öğrenci, nicel araştırma

23 I. Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Bilgi Şöleni Bildiri Özetleri 9 Akran Değerlendirmenin Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenen Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarındaki Anlatım Bozukluklarını Gidermeye Etkisi Doç. Dr. Bülent ARI, Araş. Gör. Mustafa Burak TOP Dil, insanların duygu, düşünce ve gözlemlerini işaret veya kelimelerle paylaştıkları bir sistemdir(güneş, 2013:21). Dilin temel işlevi, insanlar arasında iletişim kurabilmelerini sağlamasıdır. Dilin bu işlevinin gerçekleşmesi ise anlamın belirli bir insan grubu tarafından paylaşılması ile mümkündür. Bunun için söz konusu işaret veya ses dizisine insanların ortak anlam yüklemeleri gerekmektedir(yiğit, 2009: 9). Yabancılara Türkçe öğretiminde de temel hedef budur. Dil yeterlilik alanları dil öğrenmede dinleme, konuşma, okuma ve yazma olmak üzere dört temel yabancı dil becerisine göre belirlenmektedir (Ada ve Şahenk, 2010: 71). Sözlü ve yazılı anlatımda bireyler arasında etkili bir iletişim sağlanabilmesi için Türkçenin, kurallarına göre doğru ve etkin kullanılabilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada yabancılara Türkçe öğretiminde akran değerlendirmenin öğrencilerin yazılı anlatımlarında bulunan anlatım bozukluklarını gidermede etkili olup olmadığı incelenmiştir. Araştırmada ön test son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırma Mustafa Kemal Üniversitesi TÖMER bünyesinde öğretim gören 60 öğrenci ile gerçekleştirilmiş olup 30 öğrenci deney grubunda, 30 öğrenci ise kontrol grubunda yer almıştır. Öğrencilerden ön test ve son test için uzman görüşü doğrultusunda belirlenen üçer metinden biri hakkında kompozisyon yazmaları istenmiştir. Uygulama aşamasında her hafta öğrencilere yazdırılan bir kompozisyonun bir arkadaşı tarafından değerlendirilerek bu kompozisyondaki hataları belirlemeleri istenmiştir. Uygulama 6 hafta boyunca devam etmiştir. Verilerin analizinde yüzde ve frekans kullanılmıştır. Anlatım bozuklukları türleri; yanlış anlamda kullanılan sözcükler, gereksiz sözcük kullanımı, gereksiz tekrarlar, deyim ve atasözü yanlışları, sıra yanlışlığı, öge eksikliği, mantık yanlışlıkları, özne yüklem uyumsuzluğu, tamlama yanlışlığı, gereksiz kip ve kişi ekleri, eksik veya yanlış ek kullanımı, zamir belirsizliği olarak ele alınmıştır. Akran değerlendirme sonucunda öğrencilerin bu anlatım bozukluklarının ne kadarını belirleyebildikleri ve bu durumun öğrencilerin yazılı anlatımlarındaki anlatım bozuklarını gidermedeki etkisi belirlenmiştir. Anahtar Sözcükler: Yabancılara Türkçe öğretimi, akran değerlendirme, anlatım bozuklukları Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Anadilin Etkisi Yrd. Doç. Dr. Şentaç ARI Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde birçok çalışma yapılmaktadır. Bu çalışmaların her biri farklı bir problemi ortaya çıkarmakta ve bu probleme yönelik önerilerde bulunmaktadır. Her çalışma bir sonraki araştırmanın alt yapısını oluşturması, desteklemesi veya araştırmayı yönlendirmesi yönüyle oldukça önemlidir. Buna yanında

24 I. Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Bilgi Şöleni Bildiri Özetleri 10 Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde tartışılması gereken daha birçok sorun olduğu da bilinmektedir. Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrenciler öğrenim süresince okuma, yazma, dinleme ve konuşma becerilerine yönelik ara değerlendirmelerden geçerler. Bu değerlendirmelerde, öğrencilerin hatalarına yönelik en somut veriler öğrencilerin yazılı anlatımlarında tespit edilebilmektedir. Ancak bu hataların kaynağının tespiti, insan algısının değişik faktörlerden etkilenişi nedeniyle bir o kadar da zordur. Bu nedenle her bir hatanın gerekçesi ayrı bir araştırma konusu oluşturabilmektedir. Akademik anlamda kendini geliştirmek için KKTC deki üniversitelere her yıl farklı ülkelerden yüzlerce öğrenci gelmektedir. Bu öğrenciler bölümlerinin programlarına ek olarak Türkçe öğretim programlarına alınmaktadırlar. Türkçeyi ikinci bir dil olarak öğrenmek isteyen yabancı öğrencilerin öğrenme sürecinde anadillerinin aksan, vurgu, tonlama,yazım-noktalama, sözdizimi gibi özelliklerini isteyerek ya da istemeyerek öğrenmelerine yansıttıkları görülmektedir. Karmaşık bir kodlama ağı olan dil, çevremizdeki nesnelerin veya düşüncelerin aktarılmasında araç olmaktan öte bir anlam taşımaktadır. Deneyimlerimizin oluşumunda önemli bir etken olan anadilimiz, aynı zamanda dünyayı algılama şeklimizi de belirlemektedir. Bu nedenle ikinci bir dil öğrenilirken anadilinin referans alınması çok da şaşılacak bir durum değildir. Bu bağlamda yapılan araştırmanın amacı, Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin yazılı anlatımlarında görülen cümle kuruluşlarındaki (sözdizimi) hatalarında anadillerinin etkisinin olup olmadığını tespit etmektir. Çalışma, yabancı öğrencilerin yazılı anlatımlarını bulundukları ortam içinde araştırmayı ve anlamayı ön plana alması yönüyle nitel bir araştırmadır. Araştırmanın çalışma grubunu Girne Amerikan Üniversitesi nde Türkçe öğretim programında olan 30 Nijeryalı, 16 Ürdünlü, 5 Pakistanlı, 5 İranlı, 5 Lübnanlı, 4 Libyalı, 5 Suriyeli, 3 Rus ve 3 Ukraynalı olmak üzere 76 yabancı uyruklu öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada öğrenciler, geldikleri ülkeler ve anadilleri bağlamında sınıflandırılmıştır. Örneğin; anadili Farsça olanların yazılı anlatımları ile anadili Arapça olanların yazılı anlatımları ayrı, resmi dili İngilizce olması sebebiyle Nijeryalı öğrencilerin yazılı anlatımları ayrı incelenmiştir. Toplanan veriler sınıflandırıldıkları kategorilerde bütüncül olarak ele alınmıştır. Çalışmada öğrencilerin anadillerindeki cümle yapısı, anadillerinin yanında kullanılan resmi dil varsa bu dilin de cümle yapısı ile ilgili bilgi verilmeye çalışılmıştır. Daha sonra yazılı anlatımlarında cümlelerin sözdiziminden kaynaklı hataları tespit edilmiş, bu hataların sebebinin anadilleri ile ilgili olup olmadığına bakılmıştır. Elde edilen veriler, hatalı kurulmuş cümleler bağlamında, sınıflandırıldıkları kategorilerde, önce yüzde dağılımları dikkate alınarak sayısallaştırılmıştır. Daha sonra öğrencilerin yazılı anlatımlarında tespit edilen hatalı cümleleri, anadillerindeki cümle yapısı (sözdizim) ile karşılaştırılarak düzyazı şeklinde örneklendirilerek raporlaştırılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuçlar öğrencilerin anadillerinin cümle kuruluş sistemini, Türkçe anlatımlarına yansıttıkları yönündedir. Çalışmanın bu yönüyle bu alanda araştırma yapan akademisyenler için önemli bir kaynak oluşturacağına inanılmaktadır. Anahtar sözcükler: Anadil, yabancı dil, sözdizimi