ihracat RAPORU Lütfi Özkal Genel Sekreter Senem Üzgen Gürsoy Kalite Yönetim Temsilcisi ve Akreditasyon sorumlusu

Transkript

1 ihracat RAPORU Lütfi Özkal Genel Sekreter Senem Üzgen Gürsoy Kalite Yönetim Temsilcisi ve Akreditasyon sorumlusu

2 İhracat ve İhracatçı Kavramları İhracat; bilinen en kısa tanımı ile dış satım anlamına gelmektedir. Yani bir malın farklı bir ülkeye belli bir ödeme karşılığı satılması işlemidir. Literatüre bakıldığında ihracat; bir ülkede üretilen bir malın, yabancı ülkelere döviz karşılığında satılmasına ihracat denir. İthalatın karşıtı olarak da tanımlanabilir. Dış ticaret verilerinin en önemli başlıklarından biri olan ihracat, ithalatla beraber bir ülkenin dış ticaret dengesini oluşturur. Bir malın, yürürlükteki ihracat mevzuatı ile gümrük mevzuatına uygun şekilde Türkiye gümrük bölgesi dışına veya serbest bölgelere çıkarılmasını veyahut müsteşarlıkça ihracat olarak kabul edilecek sair çıkış ve işlemleri ifade eder. İhracatçı; İhraç edeceği mala göre ilgili ihracatçı birlikleri genel sekreterliğine üye olan, kimlik numarasına sahip gerçek kişiler veya Türkiye de mukim ve vergi numarasına sahip tüzel kişiler ile tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan ortaklıkları ifade eder. ( 2010) Nasıl İhracatçı Olunur? 2007 yılında İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi tarafından hazırlanan yazıda ihracatçı olabilme koşulları şu şekilde açıklanmıştır: İhracatçı olmak için herhangi bir belge veya izin sertifikası sahibi olmak gerekmemektedir. İhraç edilecek ürünle ilgili ihracatçı birliğine (ihraç edeceği ürüne göre, Türkiye de 22 madde birliği bazında örgütlenmiş 58 ihracatçı birliğinden birine üye olduğunda ihracatçı niteliği kazanmış olur ve ihracat yapabilir.) üye olmaları gerekmektedir. Bu çerçevede ihracat yapmak için İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği ne üye olmak isteyenlerden, Ticaret Sicil Gazetesi ve tek vergi numarası sahibi olduğunu tevsik eden belgeler ve noterden tasdikli imza sirküleri istenmektedir. Üyelik işlemini gerçekleştirenler İhracat Yönetmeliği ve Uygulama Tebliğlerine uygun olarak ihracatlarını gerçekleştirilmektedir. (ŞAHİN, 2007) İhracat Öncesi Neler Yapılmalıdır? İhracat yapan firma ihracat yapacağı ülke için hazırlamış olduğu formu Odalardan temin ederek doldurur. Yurt dışına gidecek malzemenin faturasını da ekleyerek bir dilekçe ile ilgili Odaya başvurur. Gerekli incelemeden sonra belgeler tasdik edilir. İhracat İçin Püf Noktalar: Yazar Hakan KUTLUAY 2016 yılında yazmış olduğu makalesinde ihracatın püf noktalarını aşağıdaki gibi sınıflandırmış ve açıklamıştır: İhracat İş Planı: İhracata başlamadan önce iyi bir ihracat iş planına gerek duyulur. Bu planda potansiyel sahibi ürünler, hedef pazar bilgileri, satış taktikleri belirlenmelidir. Hedef Pazar Seçimi: Hedef pazarların, sosyal, ekonomik ve politik yapıları, coğrafi konumları, sektörün endüstriyel yapısı, teknolojik gelişme durumu araştırılmalıdır. Bu araştırmalar için internetten rahatlıkla faydalanılabilir. Hedef Ürünün Belirlenmesi: Ürün, ithalatçıdan gelen talepler sonucunda ya da ihracatçının tercihleri sonrasında belirlenebilir. Müşterilerin Bulunması ve Tanıtım: Potansiyel müşterileri bulmak ve ürünlerin ayrıntılı tanıtımlarını

3 yapmak için ihracatçı profesyonel bir internet sitesi oluşturabilir. Yurtdışı fuarlara ve sergilere katılabilir. İnternet üzerinden ticari kataloglar yayınlayabilir. Dış Pazara Giriş Yöntemi: İhracatçı doğrudan ihracatı firmasında kurduğu bir ihracat bölümü yardımıyla yapabilir. Eğer bu kaynağa sahip değilse, komisyoncular, acenteler veya dış ticaret şirketleri ile bunu gerçekleştirebilir. Dağıtım Kanalları ve Fiyatlar: İhracatçıların dağıtım kanallarını seçerken ürünün niteliklerinin değerli olabileceği ağları seçmeleri, fiyatlar esnek olmalı ve maliyetlere göre doğru hesaplanmış olmalıdır. Yasaklar, Kontroller ve İzinler: Eşyanın yurtdışında tabi tutulacağı yasaklar, kontroller vs. bilinmeli, mevzuata uygunluğu sağlanmalıdır. Bu aşamalardan sonra potansiyel alıcılar ile gerekli satış sözleşmeleri yapılarak ihracat işlemleri başlayabilir. (KUTLUAY, ) İhracat Şekilleri Nelerdir? Serbest İhracat: Müsaadeye veya kayda bağlı olmaksızın yapılan ihracata denilmektedir. Kayda Bağlı İhracat: Dış Ticaret Müsteşarlığı nın hazırlamış olduğu liste kapsamındaki ihracattır. Transit Ticaret: Alış ve satış bedelleri arasında lehte fark bulunması kaydıyla mal bedelleri için transfer yapılarak veya yapılmaksızın gerçek veya tüzel kişilerce satın alınan yabancı menşeli malların transit olarak veya doğrudan doğruya başka bir ülkeye satılmasıdır. Konsinye İhracat: Kesin satışı daha sonra yapılmak üzere dış alıcılara, komisyonculara, şube ve temsilciliklerine mal gönderilmesi şeklinde yapılan ihracat biçimidir. Kredili İhracat: İki ve çok taraflı kredi anlaşmalar dışında kalmak kaydıyla, ihracat bedelinin Türk Parası Kıymetini Koruma Mevzuatında öngörülen süreleri aşacak şekilde yurda getirilmesine imkân tanıyan bir satış şeklidir. Geçici İhracat: Geçici ihracatta ATA karnesi düzenlenir. Bu karne genelde yurt dışı fuar, sergi ve gösteri nedeniyle düzenlenir. Yurt dışına gidecek malzemeler en geç bir yıl içinde yurda dönmeli, beraberinde karne Oda ya iade edilmelidir. Bedelsiz İhracat: Karşılığında yurda herhangi bir bedel getirilmeksizin yurt dışına mal gönderilmesine Bedelsiz İhracat denilmektedir. Değeri $ aşmayanların bedelsiz ihracat talepleri, doğrudan gümrüklere; değeri $ dan fazla olanların bedelsiz ihraç talepleri ( $ kadar) İhracatçı Birliklerince sonuçlandırılır $ üzerindeki talepleri görüşleriyle birlikte Dış Ticaret Müsteşarlığına intikal ettirilir. Özel Takas, Bağlı Muamele, Off-Set Ve Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracat: Takas, bağlı muamele, off set gibi ticaret şekilleri Karşılıklı Ticaret olarak adlandırılan ve en genel anlamıyla kısmen de olsa ödemenin para yerine malla yapıldığı ticaret kapsamında yer almaktadır. Diğer bir değişle, ihraç edilen malın tümüne veya bir bölümüne karşılık mal alınmaktadır. Bu ticaret şekilleri daha çok finansman zorluklarının yaşandığı ülkelere yönelik ihracatlarda gündeme gelebilmektedir.

4 Nazilli de İhracat Bu raporda Nazilli ilçesinde ihracat yapan işletmelerin son 3 yıldaki toplam ihracat rakamları, en çok ihraç ettikleri ürünleri ve en çok ihracat yaptıkları ülkeler ile bu yıllar arasında ihracatı bırakanların ihracatçı özellikleri ele alınmıştır. Nazilli Ticaret Odası na kayıtlı ihracatçı firmaların son 3 yıl ihracat rakamları aşağıda tablodaki gibidir: Tablo 1 - Nazilli de Son Üç Yıl İhracat Rakamları ve İhracat Ürünleri No İHRACATLARI ÜNVANI İHRACAT ÜRÜNÜ 1 $ $ ,60 Ali HESAPCIOĞLU - EFE DIŞ TİCARET Blok mermer 2 $ $ $ ,00 AS-YA TEKSTİL SANAYİ TİCARET VE NAKLİYAT LTD. ŞTİ. Kumaş 3 $ $ $ ,00 BEYZA TARIM ÜRÜNLERİ GIDA İNŞAAT TURİZM SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. İşlenmiş ve paketlenmiş kuru incir 4 $ $ ,37 CEVDET AKSÜT VE OĞULLARI KOLL. ŞTİ. İşlenmiş ve paketlenmiş kuru meyve ve mamulleri $ $ ,11 ÇAĞDAŞ CAM SANAYİ VE TİCARET A. Ş. Temperli Prizmatik Cam 6 $ $ ,21 ÇEVİK GIDA VE TARIM ÜRÜNLERİ NAKLİYE YEM İNŞAAT TEKSTİL TURİZM TEMİZLİK İŞLERİ SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. İşlenmiş ve paketlenmiş kuru incir 7 $ $ ,85 DEMEKS MERMER MADEN PAZARLAMA ARAŞTIRMA İŞLETME NAKLİYE İTHALAT VE İHRACAT SANAYİ VE TİCA- RET LTD. ŞTİ. DEMİRAĞLAR MERMER İLETİŞİM İTHALAT İHRACAT SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. Blok ve kesilmiş mermer 8 $ $ $ ,65 DÖNMEZLER İÇ VE DIŞ TİCARET A.Ş. Keçi kılından imal edilen çeşitli mamuller 9 $ ERASLANLI TARIM GIDA AMBALAJ NAKLİYAT HAYVANCILIK İNŞAAT TURİZM KUYUMCULUK İTHALAT İHRACAT SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. İşlenmiş ve paketlenmiş kuru incir 10 $ $ $ 5.822, $ ,00 12 $ $ ,39 ERKİN HİDROLİK VE İŞ MAKİNALARI FABRİKASI TİCARET VE PAZARLAMA LTD. ŞTİ. ERKİN İŞMAKİNALARI İNŞAAT SANAYİ İTHALAT İHRACAT TİCARET PAZARLAMA LTD. ŞTİ. GÜNANA GIDA TARIM İNŞAAT TURİZM İTHALAT İHRACAT SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. KARAEFE GIDA İNŞAAT İTHALAT İHRACAT SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. Muhtelif araç üstü vinç ekipmanları İşlenmiş ve paketlenmiş kuru incir ve lokum Kurutulmuş sebze ve meyve $ $ , $ $ , $ $ ,00 KIRDAĞ TARIM ÜRÜNLERİ İNŞAAT MALZEMELERİ SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. KIRLIOĞLU İNCİR İŞLETMESİ GIDA İNŞAAT DIŞ TİCARET LTD. ŞTİ. KIRLIOĞLU TARIMSAL ÜRÜNLER GIDA İNŞAAT SANAYİ TİCARET A. Ş. Kuru incir 14 $ $ ,00 KIRLIOĞLU TARIM ÜRÜNLERİ TİCARET LTD. ŞTİ. İşlenmiş ve paketlenmiş kuru incir 15 $ $ ,38 KUTEKS MEDİKAL KOZMETİK TEKSTİL TIBBİ SARF MALZEMELERİ SANAYİ VE TİCARET A. Ş. Sargı bezi 16 $ KÜP YAĞ SANAYİ VE TİCARET A. Ş. Zeytin yağı 17 $ $ $ 1.643,33 MAKSAN DİŞLİ MAKİNA TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. Dişli ve tekstil ürünleri

5 No İHRACATLARI ÜNVANI İHRACAT ÜRÜNÜ 18 $ $ ,10 MODEL MEKANİK MAKİNE NAKLİYE İTHALAT İHRACAT SANAYİ VE TİCARET LTD.ŞTİ. Makine ve yedek parçaları 19 $ MUSTAFA ÇETİN - AKSU KESTANE ŞEKERLEME Kestane şekeri 20 $ $ ,00 NAZ-AR POMPA VE ARITMA SİSTEMLERİ MAKİNE SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. Filtre presler, çamur pompaları, dozlama üniteleri 21 $ $ ,00 NAZDEM GIDA TARIM SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. İşlenmiş ve paketlenmiş kuru incir 22 $ $ $ ,00 23 $ $ ,00 NAZİLLİ EKOMAK MAKİNE ISI SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. NAZİLLİ KAPLANLAR TARIM ÜRÜNLERİ OTOMOTİV İNŞAAT TAAHHÜT TEKSTİL PETROL ÜRÜNLERİ VE NAKLİYE SANAYİ TİCARET LTD. ŞTİ. Sıcak su ve buhar kazanları İşlenmiş ve paketlenmiş kuru incir ve kestane 24 $ $ ,00 ORHANOĞLU GIDA SANAYİ TİCARET A. Ş. Muhtelif zeytin ve turşu çeşitleri 25 $ $ $ $ POLAT TARIM GIDA VE PETROL ÜRÜNLERİ TURİZM SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. RETEK SELÜLOZ GERİ KAZANIM ENDÜSTRİ SANAYİ VE TİCARET A. Ş. RÜYAM TARIM HAYVANCILIK NAKLİYE GIDA İNŞAAT MADEN TURİZM İTHALAT İHRACAT SANAYİ VE TİCARET LTD.ŞTİ. Zeytin yağı Gri karton İşlenmiş ve paketlenmiş kuru incir ve kuru kayısı 28 $ $ ,80 SARE İNCİR TARIM GIDA HAYVANCILIK İNŞAAT SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. İşlenmiş ve paketlenmiş kuru incir 29 $ $ ,28 SİSTEM ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. Güneşle su ısıtma sistemleri 30 $ $ $ ,00 31 $ $ $ ,00 32 $ $ ,29 SULTAR TARIM ÜRÜNLERİ DEĞERLENDİRME SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. UĞUR MOTORLU ARAÇLAR MAKİNA TURİZM TAŞIMACILIK SANAYİ VE TİCARET A. Ş. UĞUR SELÜLOZ KİMYA MAKİNA VE GIDA SANAYİ VE TİCARET A. Ş. Paketlenmiş muhtelif kuru ve taze meyve Motosiklet, yedek parçalar ve aksesuarlar CMC (karboksimetil selüloz) 33 $ $ UĞUR SOĞUTMA MAKİNALARI SANAYİ VE TİCARET A. Ş. Ticari tip soğutucular, dondurucular 34 $ $ $ ,09 YAVUZ İNCİR GIDA TARIM SANAYİ TİCARET LTD. ŞTİ. İşlenmiş ve paketlenmiş kuru incir ve kuru kayısı 35 $ $ $ ,71 YÖRÜKOĞLU MERMER MADENCİLİK İNŞAAT SANAYİ İÇ VE DIŞ TİCARET LTD. ŞTİ. Blok ve kesilmiş mermer 36 $ $ ,00 $ ,33 GÖKKALE TARIM GIDA LTD. ŞTİ. Domates Nazilli ilçesinin ihracat istatistiklerinin yer aldığı yukarıdaki tabloya bakıldığında; Nazilli de 2014 yılında toplam ihracat rakamı ,67 $, 2015 te ,00 $ ve 2016 da ise ,90 $ olarak kaydedilmiştir. Rakamlar göstermektedir ki; 2015 yılında Nazilli de ihracat bir önceki yıla göre yüzde 24 oranında azalmıştır, 2016 yılında 2015 e oranla yüzde 21 oranında artmıştır. Tablo 2 - Türkiye de Son 3 Yıl İhracat Rakamları 2014 Türkiye Toplam İhracat Rakamı 2015 Türkiye Toplam İhracat Rakamı 2016 Türkiye Toplam İhracat Rakamı $ ,00 $ $ ,00 Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) den alınan Türkiye geneli yıllar bazında ihracat rakamları ele alındığında; 2015 yılında bir önceki yıla göre rakamlarda bir düşüş yaşanmıştır. Nazilli de aynı yılda aynı

6 şekilde bir önceki yıla göre bir azalma söz konusudur yılında ihracatın azalmasında rol oynayan bazı etkenler şu şekilde açıklanmaya çalışılmıştır: 1. Kur Etkisi: İhracatın azalmasındaki en büyük etken son bir yıl içerisinde dolar kurunda meydana gelen yüzde 25 oranında artıştır. Dolar tüm dünya paralarına göre değeri artıyor. Ancak TL ye göre nisbi artış daha yüksek. Bazı ülkelere göre Türk Lirası negatif olarak ayrışıyor. 2. Gelir Etkisi: Avrupa Birliği 2008 yılından beri ekonomik kriz yaşıyor. Bu krizi bir türlü atlatamadı. AB ekonomisi büyüyemiyor. Yüzde 1 büyüdüğü zaman adeta seviniyor. Gelirini artıramadığı için AB ye yaptığımız ihracat artamıyor. Dolar bölgesine yaptığımız ihracat büyük ölçüde petrol satan ülkeleri kapsıyor. Son bir yıl içerisinde petrol fiyatları giderek azaldı ve geçen yılın yarısına indi. Petrol satan ülkelerin gelirleri hızla düşüyor. Başta Rusya olmak üzere diğer petrol ihracatçısı ülkelerin gelir azalmasının sonuçlarını yaşıyoruz. Bu ülkelerin marjinal ithalat eğilimlerine bağlı olarak ihracatımız azalıyor. 3. Uluslararası Politik Etkiler: Batı Rusya ve İran a ticaret ambargosu koydu. Bu ülkeler ile serbest ticaret zora girdi. Dolaylı yollardan yapılan ihracat maliyetleri artırıyor. Artan maliyetler talep elastikiyetinin büyüklüğüne göre ihracat miktarımızı etkiliyor. (KARA, ) 2016 da ise 2015 yılına oranla Türkiye genelinde ihracatta%8 oranında bir azalma söz konusudur. Nazilli aynı yılda bir önceki yıla göre ihracatta %21 oranında artış göstermiştir. Türkiye de 2016 yılında ihracatta meydana gelen azalmayı Türkiye İhracatçılar Meclisi aşağıdaki gerekçelere dayandırmıştır: Türkiye ihracat fiyatlarının geçen yıl petrol ve emtia fiyatlarının düşük seyretmesiyle gerilediğini, 2015 te 1,44 dolar olan kg başı ihracatın 2016 da 1,37 dolara indiğini dile getiren Büyükekşi, Bu gerilemeden kaynaklı ihracat kaybı geçen yıl 3,5 milyar dolar oldu. Rusya ile krizin yanı sıra Irak, Suriye ve Libya da yaşanan çatışmalar da ihracatı düşürdü. Bu ülkelere ihracat toplamda 3,7 milyar dolar düştü. Ayrıca TL ve Sterlin para birimlerinin Dolara karşı değer kaybetmesi de yaptığımız ticaretin dolar karşılığının azalmasına sebep oldu da parite kaynaklı toplam kaybımız 1,5 milyar dolar olarak gerçekleşti. Tüm bu etkileri topladığımızda 8,7 milyar dolar ediyor. Bütün bunlar olmasaydı 2016 yılı ihracatımız yüzde 5 artışla 150,8 milyar dolar olacaktı. Bir de yıl içinde yaşanan terör olayları, 15 Temmuz hain darbe girişimi gibi ölçülemeyen kayıplarımız var. Bütün bu olanlara rağmen ihracattaki azalmayı başarısızlık olarak değerlendirmek haksızlık olur. Çünkü en güçlü ekonomilerde bizden daha büyük kayıplar yaşandı. Örneğin 2016 nın ilk 10 ayında Rusya nın ihracatı yüzde 22, İngiltere nin yüzde 12,4 daraldı şeklinde konuştu. Büyükekşi, geçen yılın gerek küresel ticaret gerekse Türkiye ihracatı açısından da oldukça zor geçtiğine değinerek DTÖ verilerine göre 2016 da küresel ticaretin miktar bazında 2009 yılı hariç son 15 yılın en düşük büyümesini kaydettiğini söyledi. Büyükekşi, dolar bazında 2016 nın ilk 10 ayında küresel ticaretin yüzde 4 daraldığını, yıl sonunda ise dünya ticaret hacminin 16 trilyon dolar olmasının beklendiğini dile getirdi. (Meclisi, 2017) Tablo 3 - Nazilli de Son 3 Yıl İhracat Rakamları 2014 İhracat Toplamı $ , İhracat Toplamı $ , İhracat Toplamı $ , Son 3 yılın verileri göstermektedir ki; 2014 yılında Nazilli ilçesindeki ihracat Türkiye deki toplam ihracatın on binde 14 ünü, 2015 yılında on binde 12 sini ve 2016 yılında ise Nazilli ilçesi ihracatı Türkiye toplam ihracatının on binde 14 ünü oluşturmaktadır. Türkiye de aynı yıllarda ihracatın en fazla yapıldığı il İstanbul dur te İstanbul ili Türkiye deki toplam ihracatın yüzde 43 ünü, 2015 de yüzde 41 ini ve 2016 yılında da yüzde 40 ını oluşturmaktadır. Türkiye de ihracatın en yoğun olarak gerçekleştiği İstanbul ile kıyas

7 edildiğinde 2014 yılında Nazilli deki ihracat İstanbul un on binde 33 ü, 2015 te on binde 28 i, 2016 ise on binde 36 sı kadardır. Türkiye İhracatçılar Meclisi nden (TİM) alınan verilere göre 2014 yılında Türkiye ihracat şampiyonu otomotiv sektörü olmuştur te aynı sektör yine ihracat yapılan en fazla orana sahiptir yılında yine otomotiv sektörü en çok ihracat yapılan sektör olarak belirlenmiştir. Nazilli de sektörlere göre ihracatın dağılımına bakıldığında aşağıdaki tablo4 teki şekilde olduğu görülmektedir: Tablo 4 - Nazilli de Son 3 Yılda İhracatın Sektörlere Göre Dağılımı Sektörlere Göre İhracat Dağılımı Sektörde faaliyet gösteren firma sayısı Yüzde Oranı Mermercilik 3 8% Tekstil 2 6% İncir 13 36% Cam 1 3% Otomotiv 1 3% Tıbbi ve medikal aletler 1 3% Zeytin ve zeytinyağı 3 8% Makine 7 19% Kestane 1 3% Geri dönüşüm 1 3% Güneş enerjisi 1 3% Kuru meyve 1 3% Tarım 1 3% Tablo incelendiğinde; Nazilli ihracatının en fazla gerçekleştiği sektörün yüzde 36 ile incir, ikinci sırada yer alan sektörün yüzde 19 ile Makine İmalat üçüncü sektörün ise yüzde 8 lik oranlar ile mermercilik ile zeytin zeytinyağı sektörleri olduğu ortaya çıkmaktadır. Yüzde 6 oranında tekstil bu sektörleri takip ederek 4. Sırada yer almaktadır. Bunları takip eden diğer sektörler yüzde 3 lük eşit oranlarla cam, otomotiv, tıbbi ve medikal aletler, kestane, geri dönüşüm, güneş enerjisi, kuru meyve ve tarım sektörleridir. En fazla ihracat yapılan ülkeler sıralamasına bakıldığında Türkiye de son 3 yılda en fazla ihracat yapılan iş ortağı ülkenin Almanya olduğu görülmektedir. Nazilli istatistiklerine bakıldığında da son 3 yıl içerisinde en fazla ihracatın yine Almanya ya yapıldığı sonucu ortaya çıkmaktadır. Kaynakça (2010). adresinden alındı

8 html. KARA, D. Ş. ( ). İhracat Neden Azalıyor? KUTLUAY, H. ( ). Meclisi, T. İ. (2017, Ocak 03). adresinden alındı ŞAHİN, A. (2007). 0N%C4%B0%C2%A0-B%C4%B0L%C4%B0YOR%C2%A0MUSUNUZ%C2%A0.pdf.

9 Yeni Sanayi Mahallesi, Şehit Naci Ülker Bulvarı No:18/A Nazilli Aydın fnaztic qnazticoda