ATLAS Dünyası. Standart Model. ATLAS ağ sayfası Karşımadde

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ATLAS Dünyası. Standart Model. ATLAS ağ sayfası Karşımadde"

Transkript

1 Fizikçiler dünyanın ne olduğunu ve onu neyin bir arada tuttuğunu açıklayan isimli bir kuram geliştirmişlerdir. yüzlerce parçacığı ve karmaşık etkileşmeleri yalnızca aşağıdakilerle açıklayabilen bir kuramdır: 6 Kuark 6 Lepton (elektron gibi) Kuvvet taşıyıcı parçacıkları (foton gibi) Tüm bilinen madde parçacıkları ya leptonlardır ya da kuarklardan oluşan karma parçacıklardır ve kuvvet taşıyıcıları değiş tokuşu ile etkileşirler. in eksiksiz olmadığını düşündüren nedenler vardır. ATLAS ın ana amaçlarından biri de Standart Model in açıklayamadığı keşifler yapmaya çalışmaktır. de bütün parçacıklar kütlelerini Higgs alanından kazanır. ATLAS ta birlikte çalışan 174 üniversite ve deneyevinden 3000 bilim insanı, 38 ülkeyi ve üzerinde yerleşim olan tüm kıtaları temsil etmektedir. ATLAS Deneyi çok sayıda mühendis, teknisyen ve yönetici olarak çalışan kişinin çabalarıyla ayakta durur. Proton demetleri ATLAS ın merkezinde çarpışmaya başladı ve önümüzdeki birkaç on yıl boyunca çok büyük miktarda veri toplanarak dünya genelindeki üniversite ve deneyevlerinde çözümlenecek. ATLAS ağ sayfası ATLAS ta Çalışan Öğrenciler Dünya genelinden bin öğrenci algıç yapımına, veri toplanmasına ve deneysel verinin çözümlenmesine katılarak ATLAS ta yer almaktadır. Büyük uluslararası işbirlikleri parçacık fiziği araştırmaları için etkili bir ortamdır. ATLAS, veri çözümlemesini de içeren çalışmaların çoğunu küçük çalışma takımlarındaki bireylerin önemli katkılar yapabildiği daha küçük işlere bölerek başarıya ulaştırır. Proton çarpışmalarından çıkan çok büyük miktardaki veri, geniş bir yelpazedeki araştırma konularının çalışılması amacıyla bilim insanları ve öğrenciler tarafından kullanılacaktır. Ağ sayfası ATLAS ın yapılanmasına, algıcına, fiziğine, Büyük Hadron Çarpıştırıcısına (BHÇ), katılan üniversite ve deneyevleri kümelerine ilişkin çok daha fazla bilgi içermektedir. Version May 2012 ATLAS Dünyası Karşımadde Evrenin başlangıcında eşit miktarda madde ve karşımadde vardı. Madde ve karşımadde birbirinin tam ayna görüntüsü olup aynı miktarda üretilmiş olsalardı, birbirlerini tamamen yok edererek sadece enerji bırakırlardı. Ama neden maddenin bir kısmı artarak gökadaları, güzel gezegenimizi içeren Güneş Sistemi ni ve bizi oluşturdu? ATLAS madde ve karşımadde arasındaki ufak farkı inceleyecektir. Madde ve karşımadde karşılaşırsa birbirlerini yok eder CERN ATLAS Deneyi ATLAS-physics-brochure-2012-TK.indd 2

2 Kütlenin Kökeni Nedir? Karanlık Madde Temel parçacıklar neden böyle farklı kütlelere sahiptir? En büyük gizemlerden ikisi parçacıkların nasıl kütle kazandığı ve kütle ile enerji arasındaki ilişkidir. Bu gizemleri açıklamak için, kuramlar Higgs parçacığı denilen yeni bir parçacık öngörmektedir. Eğer bu parçacık varsa, ATLAS onu bulacak ve kütlenin kökeni hakkında derinlemesine bir kavrayış sağlayacaktır. Elektron 0, GeV Yukarı Kuark 0,0025 GeV Müon 0,1057 GeV Tılsım Kuark 1,27 GeV Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (BHÇ), evrenin neden bugünkü gibi olduğunu anlamak için Büyük Patlama dan hemen sonraki şartları küçük bir ölçekte yeniden yaratır. Tau 1,777 GeV Üst Kuark 172 GeV Eğer karanlık maddenin bileşenleri yeni parçacıklar ise, ATLAS ın bunları keşfetmesi ve karanlık maddenin gizemini aydınlatması beklenmektedir. Aşağı Kuark 0,005 GeV Garip Kuark 0,101 GeV Temel parçacıkların herhangi bir boyutu yoktur. Burada farklı boyutlar farklı kütleleri temsil etmektedirler. Nötrinoların kütleleri o kadar küçüktür ki bu ölçekte görünemezler. Dünyayı yalnızca üç boyutlu yaşayabilir ve dolayısıyla üç boyutu olarak canlandırabiliriz; halbuki daha fazla boyutlu da olabilir. ATLAS Deneyi, graviton parçacığının başka boyutlara kaçtığı yüksek enerjili proton-proton çarpışma olayları aracılığıyla, ek boyutların var olduğuna dair kanıtlar görebilir. ATLAS böyle bir olayda büyük bir enerji dengesizliği algılayacaktır. sayfasını Alt Kuark 4,2 GeV Uzayın Ek Boyutları Kütleçekiminin diğer üç temel kuvvete (elektromanyetik, zayıf ve güçlü kuvvetler) kıyasla oldukça zayıf olması ek boyutların bir belirtisi olabilir. Kütleçekimi o kadar zayıftır ki, sıradan bir buzdolabı mıknatısı bir kağıt tutturgacını yeryüzünün tamamının kütleçekimine karşı koyarak toplayabilir. Bu zayıflık, kütleçekimi kuvvet alanının diğer boyutlara yayılmasından kaynaklanıyor olabilir. ATLAS, evrende türünü bilmediğimiz ve karanlık madde olarak adlandırdığımız maddenin neden daha çok olduğunu araştırmaktadır. μ- μ+ Karanlık madde için kanıt, iki gökada kümesinin çarpışmasında görülebilir Evrenin bileşimi Bir sanatçının ek boyut anlayışı e- ATLAS ta bir Higgs Bozonu olayı nasıl görünebilirdi? e+ Jet ATLAS-physics-brochure-2012-TK.indd 1 Bu proton-proton çarpışması olayında püskürtü olarak adlandırılan parçacık kümeleri aşağı, Higgs parçacığı ise yukarı doğru gidecek şekilde üretildi. Higgs parçacığı, neredeyse aynı anda, biri e + e+ diğeri ise μ + μ+ ya bozunan iki Z bozonuna bozundu. H Z+Z sonra Z e + e+ Z μ + μ+ Üstünbakışım, görünmeyen ve algıçta kaydedilemeden kaçan üstünbakışımsal parçacıklardan dolayı momentumda büyük bir dengesizliğin oluştuğu olaylar öngörmektedir. (Burada momentumun büyük bir kısmı sağ taraftadır ve görünmez parçacık sol üste doğru kaçmıştır.) Üstünbakışım Kuvvetlerin Birleşimi Yeni Kuvvetler Sicim Kuramı uzayın ek boyutlarını ve üstünbakışım olarak adlandırılan yeni bir bakışımı öngörür. Temel kuvvetlerin aynı birleşik etkileşmenin farklı halleri olması durumu fiziği kavrayışımızı büyük çapta basitleştirirdi. Parçacık süreçlerinde kuvvetler, parçacık değiş tokuşu olarak tanımlanır. Herbir kuvvet türünden sorumlu bir taşıyıcı parçacık vardır. Üstünbakışım da her parçacığın kendisinden çok ağır bir gölge parçacığı olmalıdır, bunlardan biri karanlık madde parçacığı olabilir. Bu kuvvetlerin çok yüksek enerjideki süreçler için tek bir kuvvet olarak birleştiğine yönelik bazı kanıtlar bulunmaktadır. sayfamızı Elektromanyetik, zayıf ve güçlü kuvvetler (etkileşmeler) birleştirilirse, sonuç Büyük Birleşim Kuramı olarak adlandırılır. Bunu gerçekleştirmek için birkaç öneri vardır ve doğru kuramı işaret edebilecek bir kanıt bulmayı ümit ediyoruz. Taşıyıcı parçacıklar: elektromanyetik kuvvet için foton güçlü kuvvet için gluon zayıf kuvvet için W ve Z parçacıkları şeklindedir Parçacıklar Eğer yeni bir kuvvet varsa, yeni bir kuvvet taşıyıcı parçacığı olacaktır. Yeni kuvvetleri bulmak için olası bir yöntem, W ve Z olarak adlandırdığımız parçacıkları aramaktır. Üstünbakışımsal gölge parçacıklar

3 Kütlenin Kökeni Nedir? Karanlık Madde Temel parçacıklar neden böyle farklı kütlelere sahiptir? En büyük gizemlerden ikisi parçacıkların nasıl kütle kazandığı ve kütle ile enerji arasındaki ilişkidir. Bu gizemleri açıklamak için, kuramlar Higgs parçacığı denilen yeni bir parçacık öngörmektedir. Eğer bu parçacık varsa, ATLAS onu bulacak ve kütlenin kökeni hakkında derinlemesine bir kavrayış sağlayacaktır. Elektron 0, GeV Yukarı Kuark 0,0025 GeV Müon 0,1057 GeV Tılsım Kuark 1,27 GeV Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (BHÇ), evrenin neden bugünkü gibi olduğunu anlamak için Büyük Patlama dan hemen sonraki şartları küçük bir ölçekte yeniden yaratır. Tau 1,777 GeV Üst Kuark 172 GeV Eğer karanlık maddenin bileşenleri yeni parçacıklar ise, ATLAS ın bunları keşfetmesi ve karanlık maddenin gizemini aydınlatması beklenmektedir. Aşağı Kuark 0,005 GeV Garip Kuark 0,101 GeV Temel parçacıkların herhangi bir boyutu yoktur. Burada farklı boyutlar farklı kütleleri temsil etmektedirler. Nötrinoların kütleleri o kadar küçüktür ki bu ölçekte görünemezler. Dünyayı yalnızca üç boyutlu yaşayabilir ve dolayısıyla üç boyutu olarak canlandırabiliriz; halbuki daha fazla boyutlu da olabilir. ATLAS Deneyi, graviton parçacığının başka boyutlara kaçtığı yüksek enerjili proton-proton çarpışma olayları aracılığıyla, ek boyutların var olduğuna dair kanıtlar görebilir. ATLAS böyle bir olayda büyük bir enerji dengesizliği algılayacaktır. sayfasını Alt Kuark 4,2 GeV Uzayın Ek Boyutları Kütleçekiminin diğer üç temel kuvvete (elektromanyetik, zayıf ve güçlü kuvvetler) kıyasla oldukça zayıf olması ek boyutların bir belirtisi olabilir. Kütleçekimi o kadar zayıftır ki, sıradan bir buzdolabı mıknatısı bir kağıt tutturgacını yeryüzünün tamamının kütleçekimine karşı koyarak toplayabilir. Bu zayıflık, kütleçekimi kuvvet alanının diğer boyutlara yayılmasından kaynaklanıyor olabilir. ATLAS, evrende türünü bilmediğimiz ve karanlık madde olarak adlandırdığımız maddenin neden daha çok olduğunu araştırmaktadır. μ- μ+ Karanlık madde için kanıt, iki gökada kümesinin çarpışmasında görülebilir Evrenin bileşimi Bir sanatçının ek boyut anlayışı e- ATLAS ta bir Higgs Bozonu olayı nasıl görünebilirdi? e+ Jet ATLAS-physics-brochure-2012-TK.indd 1 Bu proton-proton çarpışması olayında püskürtü olarak adlandırılan parçacık kümeleri aşağı, Higgs parçacığı ise yukarı doğru gidecek şekilde üretildi. Higgs parçacığı, neredeyse aynı anda, biri e + e+ diğeri ise μ + μ+ ya bozunan iki Z bozonuna bozundu. H Z+Z sonra Z e + e+ Z μ + μ+ Üstünbakışım, görünmeyen ve algıçta kaydedilemeden kaçan üstünbakışımsal parçacıklardan dolayı momentumda büyük bir dengesizliğin oluştuğu olaylar öngörmektedir. (Burada momentumun büyük bir kısmı sağ taraftadır ve görünmez parçacık sol üste doğru kaçmıştır.) Üstünbakışım Kuvvetlerin Birleşimi Yeni Kuvvetler Sicim Kuramı uzayın ek boyutlarını ve üstünbakışım olarak adlandırılan yeni bir bakışımı öngörür. Temel kuvvetlerin aynı birleşik etkileşmenin farklı halleri olması durumu fiziği kavrayışımızı büyük çapta basitleştirirdi. Parçacık süreçlerinde kuvvetler, parçacık değiş tokuşu olarak tanımlanır. Herbir kuvvet türünden sorumlu bir taşıyıcı parçacık vardır. Üstünbakışım da her parçacığın kendisinden çok ağır bir gölge parçacığı olmalıdır, bunlardan biri karanlık madde parçacığı olabilir. Bu kuvvetlerin çok yüksek enerjideki süreçler için tek bir kuvvet olarak birleştiğine yönelik bazı kanıtlar bulunmaktadır. sayfamızı Elektromanyetik, zayıf ve güçlü kuvvetler (etkileşmeler) birleştirilirse, sonuç Büyük Birleşim Kuramı olarak adlandırılır. Bunu gerçekleştirmek için birkaç öneri vardır ve doğru kuramı işaret edebilecek bir kanıt bulmayı ümit ediyoruz. Taşıyıcı parçacıklar: elektromanyetik kuvvet için foton güçlü kuvvet için gluon zayıf kuvvet için W ve Z parçacıkları şeklindedir Parçacıklar Eğer yeni bir kuvvet varsa, yeni bir kuvvet taşıyıcı parçacığı olacaktır. Yeni kuvvetleri bulmak için olası bir yöntem, W ve Z olarak adlandırdığımız parçacıkları aramaktır. Üstünbakışımsal gölge parçacıklar

4 Kütlenin Kökeni Nedir? Karanlık Madde Temel parçacıklar neden böyle farklı kütlelere sahiptir? En büyük gizemlerden ikisi parçacıkların nasıl kütle kazandığı ve kütle ile enerji arasındaki ilişkidir. Bu gizemleri açıklamak için, kuramlar Higgs parçacığı denilen yeni bir parçacık öngörmektedir. Eğer bu parçacık varsa, ATLAS onu bulacak ve kütlenin kökeni hakkında derinlemesine bir kavrayış sağlayacaktır. Elektron 0, GeV Yukarı Kuark 0,0025 GeV Müon 0,1057 GeV Tılsım Kuark 1,27 GeV Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (BHÇ), evrenin neden bugünkü gibi olduğunu anlamak için Büyük Patlama dan hemen sonraki şartları küçük bir ölçekte yeniden yaratır. Tau 1,777 GeV Üst Kuark 172 GeV Eğer karanlık maddenin bileşenleri yeni parçacıklar ise, ATLAS ın bunları keşfetmesi ve karanlık maddenin gizemini aydınlatması beklenmektedir. Aşağı Kuark 0,005 GeV Garip Kuark 0,101 GeV Temel parçacıkların herhangi bir boyutu yoktur. Burada farklı boyutlar farklı kütleleri temsil etmektedirler. Nötrinoların kütleleri o kadar küçüktür ki bu ölçekte görünemezler. Dünyayı yalnızca üç boyutlu yaşayabilir ve dolayısıyla üç boyutu olarak canlandırabiliriz; halbuki daha fazla boyutlu da olabilir. ATLAS Deneyi, graviton parçacığının başka boyutlara kaçtığı yüksek enerjili proton-proton çarpışma olayları aracılığıyla, ek boyutların var olduğuna dair kanıtlar görebilir. ATLAS böyle bir olayda büyük bir enerji dengesizliği algılayacaktır. sayfasını Alt Kuark 4,2 GeV Uzayın Ek Boyutları Kütleçekiminin diğer üç temel kuvvete (elektromanyetik, zayıf ve güçlü kuvvetler) kıyasla oldukça zayıf olması ek boyutların bir belirtisi olabilir. Kütleçekimi o kadar zayıftır ki, sıradan bir buzdolabı mıknatısı bir kağıt tutturgacını yeryüzünün tamamının kütleçekimine karşı koyarak toplayabilir. Bu zayıflık, kütleçekimi kuvvet alanının diğer boyutlara yayılmasından kaynaklanıyor olabilir. ATLAS, evrende türünü bilmediğimiz ve karanlık madde olarak adlandırdığımız maddenin neden daha çok olduğunu araştırmaktadır. μ- μ+ Karanlık madde için kanıt, iki gökada kümesinin çarpışmasında görülebilir Evrenin bileşimi Bir sanatçının ek boyut anlayışı e- ATLAS ta bir Higgs Bozonu olayı nasıl görünebilirdi? e+ Jet ATLAS-physics-brochure-2012-TK.indd 1 Bu proton-proton çarpışması olayında püskürtü olarak adlandırılan parçacık kümeleri aşağı, Higgs parçacığı ise yukarı doğru gidecek şekilde üretildi. Higgs parçacığı, neredeyse aynı anda, biri e + e+ diğeri ise μ + μ+ ya bozunan iki Z bozonuna bozundu. H Z+Z sonra Z e + e+ Z μ + μ+ Üstünbakışım, görünmeyen ve algıçta kaydedilemeden kaçan üstünbakışımsal parçacıklardan dolayı momentumda büyük bir dengesizliğin oluştuğu olaylar öngörmektedir. (Burada momentumun büyük bir kısmı sağ taraftadır ve görünmez parçacık sol üste doğru kaçmıştır.) Üstünbakışım Kuvvetlerin Birleşimi Yeni Kuvvetler Sicim Kuramı uzayın ek boyutlarını ve üstünbakışım olarak adlandırılan yeni bir bakışımı öngörür. Temel kuvvetlerin aynı birleşik etkileşmenin farklı halleri olması durumu fiziği kavrayışımızı büyük çapta basitleştirirdi. Parçacık süreçlerinde kuvvetler, parçacık değiş tokuşu olarak tanımlanır. Herbir kuvvet türünden sorumlu bir taşıyıcı parçacık vardır. Üstünbakışım da her parçacığın kendisinden çok ağır bir gölge parçacığı olmalıdır, bunlardan biri karanlık madde parçacığı olabilir. Bu kuvvetlerin çok yüksek enerjideki süreçler için tek bir kuvvet olarak birleştiğine yönelik bazı kanıtlar bulunmaktadır. sayfamızı Elektromanyetik, zayıf ve güçlü kuvvetler (etkileşmeler) birleştirilirse, sonuç Büyük Birleşim Kuramı olarak adlandırılır. Bunu gerçekleştirmek için birkaç öneri vardır ve doğru kuramı işaret edebilecek bir kanıt bulmayı ümit ediyoruz. Taşıyıcı parçacıklar: elektromanyetik kuvvet için foton güçlü kuvvet için gluon zayıf kuvvet için W ve Z parçacıkları şeklindedir Parçacıklar Eğer yeni bir kuvvet varsa, yeni bir kuvvet taşıyıcı parçacığı olacaktır. Yeni kuvvetleri bulmak için olası bir yöntem, W ve Z olarak adlandırdığımız parçacıkları aramaktır. Üstünbakışımsal gölge parçacıklar

5 Fizikçiler dünyanın ne olduğunu ve onu neyin bir arada tuttuğunu açıklayan isimli bir kuram geliştirmişlerdir. yüzlerce parçacığı ve karmaşık etkileşmeleri yalnızca aşağıdakilerle açıklayabilen bir kuramdır: 6 Kuark 6 Lepton (elektron gibi) Kuvvet taşıyıcı parçacıkları (foton gibi) Tüm bilinen madde parçacıkları ya leptonlardır ya da kuarklardan oluşan karma parçacıklardır ve kuvvet taşıyıcıları değiş tokuşu ile etkileşirler. in eksiksiz olmadığını düşündüren nedenler vardır. ATLAS ın ana amaçlarından biri de Standart Model in açıklayamadığı keşifler yapmaya çalışmaktır. de bütün parçacıklar kütlelerini Higgs alanından kazanır. ATLAS ta birlikte çalışan 174 üniversite ve deneyevinden 3000 bilim insanı, 38 ülkeyi ve üzerinde yerleşim olan tüm kıtaları temsil etmektedir. ATLAS Deneyi çok sayıda mühendis, teknisyen ve yönetici olarak çalışan kişinin çabalarıyla ayakta durur. Proton demetleri ATLAS ın merkezinde çarpışmaya başladı ve önümüzdeki birkaç on yıl boyunca çok büyük miktarda veri toplanarak dünya genelindeki üniversite ve deneyevlerinde çözümlenecek. ATLAS ağ sayfası ATLAS ta Çalışan Öğrenciler Dünya genelinden bin öğrenci algıç yapımına, veri toplanmasına ve deneysel verinin çözümlenmesine katılarak ATLAS ta yer almaktadır. Büyük uluslararası işbirlikleri parçacık fiziği araştırmaları için etkili bir ortamdır. ATLAS, veri çözümlemesini de içeren çalışmaların çoğunu küçük çalışma takımlarındaki bireylerin önemli katkılar yapabildiği daha küçük işlere bölerek başarıya ulaştırır. Proton çarpışmalarından çıkan çok büyük miktardaki veri, geniş bir yelpazedeki araştırma konularının çalışılması amacıyla bilim insanları ve öğrenciler tarafından kullanılacaktır. Ağ sayfası ATLAS ın yapılanmasına, algıcına, fiziğine, Büyük Hadron Çarpıştırıcısına (BHÇ), katılan üniversite ve deneyevleri kümelerine ilişkin çok daha fazla bilgi içermektedir. Version May 2012 ATLAS Dünyası Karşımadde Evrenin başlangıcında eşit miktarda madde ve karşımadde vardı. Madde ve karşımadde birbirinin tam ayna görüntüsü olup aynı miktarda üretilmiş olsalardı, birbirlerini tamamen yok edererek sadece enerji bırakırlardı. Ama neden maddenin bir kısmı artarak gökadaları, güzel gezegenimizi içeren Güneş Sistemi ni ve bizi oluşturdu? ATLAS madde ve karşımadde arasındaki ufak farkı inceleyecektir. Madde ve karşımadde karşılaşırsa birbirlerini yok eder CERN ATLAS Deneyi ATLAS-physics-brochure-2012-TK.indd 2

6 Fizikçiler dünyanın ne olduğunu ve onu neyin bir arada tuttuğunu açıklayan isimli bir kuram geliştirmişlerdir. yüzlerce parçacığı ve karmaşık etkileşmeleri yalnızca aşağıdakilerle açıklayabilen bir kuramdır: 6 Kuark 6 Lepton (elektron gibi) Kuvvet taşıyıcı parçacıkları (foton gibi) Tüm bilinen madde parçacıkları ya leptonlardır ya da kuarklardan oluşan karma parçacıklardır ve kuvvet taşıyıcıları değiş tokuşu ile etkileşirler. in eksiksiz olmadığını düşündüren nedenler vardır. ATLAS ın ana amaçlarından biri de Standart Model in açıklayamadığı keşifler yapmaya çalışmaktır. de bütün parçacıklar kütlelerini Higgs alanından kazanır. ATLAS ta birlikte çalışan 174 üniversite ve deneyevinden 3000 bilim insanı, 38 ülkeyi ve üzerinde yerleşim olan tüm kıtaları temsil etmektedir. ATLAS Deneyi çok sayıda mühendis, teknisyen ve yönetici olarak çalışan kişinin çabalarıyla ayakta durur. Proton demetleri ATLAS ın merkezinde çarpışmaya başladı ve önümüzdeki birkaç on yıl boyunca çok büyük miktarda veri toplanarak dünya genelindeki üniversite ve deneyevlerinde çözümlenecek. ATLAS ağ sayfası ATLAS ta Çalışan Öğrenciler Dünya genelinden bin öğrenci algıç yapımına, veri toplanmasına ve deneysel verinin çözümlenmesine katılarak ATLAS ta yer almaktadır. Büyük uluslararası işbirlikleri parçacık fiziği araştırmaları için etkili bir ortamdır. ATLAS, veri çözümlemesini de içeren çalışmaların çoğunu küçük çalışma takımlarındaki bireylerin önemli katkılar yapabildiği daha küçük işlere bölerek başarıya ulaştırır. Proton çarpışmalarından çıkan çok büyük miktardaki veri, geniş bir yelpazedeki araştırma konularının çalışılması amacıyla bilim insanları ve öğrenciler tarafından kullanılacaktır. Ağ sayfası ATLAS ın yapılanmasına, algıcına, fiziğine, Büyük Hadron Çarpıştırıcısına (BHÇ), katılan üniversite ve deneyevleri kümelerine ilişkin çok daha fazla bilgi içermektedir. Version May 2012 ATLAS Dünyası Karşımadde Evrenin başlangıcında eşit miktarda madde ve karşımadde vardı. Madde ve karşımadde birbirinin tam ayna görüntüsü olup aynı miktarda üretilmiş olsalardı, birbirlerini tamamen yok edererek sadece enerji bırakırlardı. Ama neden maddenin bir kısmı artarak gökadaları, güzel gezegenimizi içeren Güneş Sistemi ni ve bizi oluşturdu? ATLAS madde ve karşımadde arasındaki ufak farkı inceleyecektir. Madde ve karşımadde karşılaşırsa birbirlerini yok eder CERN ATLAS Deneyi ATLAS-physics-brochure-2012-TK.indd 2

STANDART MODEL ÖTESİ YENİ FİZİK

STANDART MODEL ÖTESİ YENİ FİZİK STANDART MODEL ÖTESİ YENİ FİZİK MUSA ÖZCAN TTP 8 (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI 8) 21-27 OCAK 2018 1 Bugünü anlamak için, geçmişe bakmak. Büyüğü anlamak için, en küçüğe bakmak. *TTP 8 Güncel sorunlar Gökhan

Detaylı

ATLAS DENEYİ BOYAMA KİTABI

ATLAS DENEYİ BOYAMA KİTABI ATLAS DENEYİ BOYAMA KİTABI ATLAS DENEYİ BOYAMA KİTABI Çizimler: CERNland.net, Carolina De Luca ve Rebecca Pitt Metin: ATLAS İşbirliği adına Katarina Anthony Projeyi geliştirenler: Veronica Ruberti ve Katarina

Detaylı

Hazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ

Hazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ Hazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ 1 LEPTONLAR AYAR BOZONLARI (KUVVET TAŞIYICI BOZONLAR) KUARKLAR STANDART MODELİ ANLAMAK MADDE PARÇACIKLARI

Detaylı

CERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017

CERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017 CERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017 2 CERN CERN; Fransızca Avrupa Nükleer Araştırma Konseyi kelimelerinin

Detaylı

ATLAS Higgs Araştırmalarında En Yeni Sonuçlar

ATLAS Higgs Araştırmalarında En Yeni Sonuçlar ATLAS Higgs Araştırmalarında En Yeni Sonuçlar Resim 1: ATLAS ın 2012 de kaydettiği, Higgs in dört elektrona bozunma adayı. 4 Temmuz 2012 de, ATLAS deneyi, Higgs Bozonu araştırmalarındaki güncellenmiş sonuçlarının

Detaylı

STANDART MODEL VE ÖTESİ. Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018

STANDART MODEL VE ÖTESİ. Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018 STANDART MODEL VE ÖTESİ Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018 1 Evrenin kısa tarihi Görüldüğü gibi evrenimizin tarihi aynı zamanda atom altı parçacıkların oluşum

Detaylı

125 GeV Kütleli Yeni bir Parçacığın Gözlenmesi

125 GeV Kütleli Yeni bir Parçacığın Gözlenmesi 125 GeV Kütleli Yeni bir Parçacığın Gözlenmesi CMS Deneyi, CERN 4 Temmuz 2012 Özet Bugün, CERN deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'ndaki (BHÇ) CMS deneyi araştırmacıları, CERN de ve Melbourne daki ICHEP 2012

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 4 Temmuz 2015

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 4 Temmuz 2015 ? Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 4 Temmuz 215 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan hemen sonra evrenimiz

Detaylı

STANDART MODEL VE ÖTESİ. : Özge Biltekin

STANDART MODEL VE ÖTESİ. : Özge Biltekin STANDART MODEL VE ÖTESİ : Özge Biltekin Standart model, bilim tarihi boyunca keşfedilmiş parçacıkların birleşimidir. Uzay zamanda bir nokta en, boy, yükseklik ve zaman ile tanımlanır. Alanlar da uzay zamanda

Detaylı

CERN NEDİR? NE ZAMAN VE NİÇİN KURULDU?

CERN NEDİR? NE ZAMAN VE NİÇİN KURULDU? CERN NEDİR? NE ZAMAN VE NİÇİN KURULDU? CERN, 2014 te 60. kuruluş yılını kutlayacak. CERN, II. Dünya Savaşı sonunda Avrupa da ortak nükleer araştırmalar yapmak için kuruldu. CERN 58 Yıllık, Ama Adını Dünyaya

Detaylı

HİGGS HAKKINDA NAZLI FANUS FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ ULUPAMİR ORTAOKULU (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-7)

HİGGS HAKKINDA NAZLI FANUS FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ ULUPAMİR ORTAOKULU (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-7) HİGGS HAKKINDA NAZLI FANUS FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ ULUPAMİR ORTAOKULU (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-7) HİGGS HAKKINDA KONU BAŞLIKLARI STANDART MODEL-TEMEL PARÇACIKLAR HİGGS BOZONU HİGGS ALANI HIZLANDIRICILAR(HİGGS

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN CERN Türk Öğretmenler Programı Şubat 2014

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN CERN Türk Öğretmenler Programı Şubat 2014 Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN CERN Türk Öğretmenler Programı 23-27 Şubat 2014 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan sonra evrenimiz

Detaylı

Parçacık Fiziği Söyleşisi

Parçacık Fiziği Söyleşisi Parçacık Fiziği Söyleşisi Saleh Sultansoy - TOBB ETÜ Gökhan Ünel - UC Irvine HPFBU2012 12-19 Şubat, Kars, Kafkas Üniversitesi 1 Parçacık fiziği Maddenin ve etkileşimlerin alt yapısını anlamak 2 Büyük Patlama

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 30 Ocak 2015

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 30 Ocak 2015 Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 30 Ocak 2015 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan sonra evrenimiz

Detaylı

Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ

Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ Prof. Dr. Altuğ Özpineci ODTÜ Fizik Bölümü Parçacık Fiziği Maddeyi oluşturan temel yapı taşlarını ve onların temel etkileşimlerini arar Democritus (460 MÖ - 370 MÖ)

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. G. Ünel CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 8 Ocak 2018

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. G. Ünel CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 8 Ocak 2018 ? Güncel sorunlar ve çözüm arayışı G. Ünel CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 8 Ocak 218 1 Büyük Patlama dan hemen sonra evrenimiz bir parçacık kadar küçüktü. 2 ve evrenimizin gelişimi parçacıklarla ve onların

Detaylı

CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ve LCG (LHC Computing Grid) Projesi

CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ve LCG (LHC Computing Grid) Projesi CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ve LCG (LHC Computing Grid) Projesi Gülsen Önengüt Çukurova Üniversitesi, Fizik Bölümü CERN, Compact Muon Solenoid (CMS) Deneyi 2. Ulusal Grid Çalıştayı, 1 Mart 2007,

Detaylı

FİZ314 Fizikte Güncel Konular

FİZ314 Fizikte Güncel Konular FİZ314 Fizikte Güncel Konular 2015-2016 Bahar Yarıyılı Bölüm-8 23.05.2016 Ankara A. OZANSOY 23.05.2016 A.Ozansoy, 2016 1 Bölüm 8: Parçacık Fiziği 1. Temel Olmayan Parçacıklardan Temel Parçacıklara 2. 4

Detaylı

Murat ŞENER Bursa Sınav Fen Lisesi

Murat ŞENER Bursa Sınav Fen Lisesi Murat ŞENER Bursa Sınav Fen Lisesi Kütlenin kökeni Nötrino salınımı Madde-karşıt madde asimetrisi Karanlık madde ve karanlık enerjinin doğası gibi kuramsal olarak geliştirilmiş olayların açıklanmaya çalışılmasıdır.

Detaylı

Madde Dünya. Molekül Atom. Atomlar Elektron. Kuark

Madde Dünya. Molekül Atom. Atomlar Elektron. Kuark PARÇACIK FĠZĠĞĠ ve CERN Aytül ADIGÜZEL (Çukurova Üniversitesi) Tayfun ĠNCE (University of Bonn) 1 PARÇACIK FĠZĠĞĠ Maddenin temel yapıtaģları nelerdir? Bu yapıtaģlarının davranıģlarını en temel düzeyde

Detaylı

HİGGS??? STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA?

HİGGS??? STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA? Higgsli Günler HİGGS??? STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA? 1. STANDART MODEL En basit haliyle, temel parçacıklar ve etkileşimleri hakkında bütün bilgimizi

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 Şubat 2016

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 Şubat 2016 ? Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 Şubat 2016 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan hemen sonra evrenimiz

Detaylı

Doğayı anlamak için, Parçacıkları, Kuvvetleri ve Kuralları Bilmemiz gerekir. Gordon Kane,Süpersimetri

Doğayı anlamak için, Parçacıkları, Kuvvetleri ve Kuralları Bilmemiz gerekir. Gordon Kane,Süpersimetri EVREN NASIL İŞLER? Doğayı anlamak için, Parçacıkları, Kuvvetleri ve Kuralları Bilmemiz gerekir. Gordon Kane,Süpersimetri Evrenin olağanüstü karmaşıklığını açıklamak için küçüklerin dünyasını anlamak gerekir

Detaylı

Maddenin içine yaptığımız yolculukta...

Maddenin içine yaptığımız yolculukta... HİGGS NEDİR? Maddenin içine yaptığımız yolculukta... madde atom elektron proton quark çekirdek nötron Standart Model Standart Model Atomun İçi Doğadaki Temel Kuvvetler Temel Kuvvetler Değişim Parçacıkları

Detaylı

SU Lise Yaz Okulu. Evrenin Başlangıcı ve Enflasyon Teorisi

SU Lise Yaz Okulu. Evrenin Başlangıcı ve Enflasyon Teorisi SU Lise Yaz Okulu Evrenin Başlangıcı ve Enflasyon Teorisi Evrenin ilk zamanları Büyük patlamadan önce: Bilimsel olarak tar.şılamaz. Büyük patlama uzay ve zamanda bir tekilliğe karşılık gelir ve o noktada

Detaylı

HIGGS HAKKINDA. STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA?

HIGGS HAKKINDA. STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA? HIGGS HAKKINDA Seher DAMLI (TTP- 5 katılımcısı) seher.damli@eba.gov.tr Eğitmen: Sezen SEKMEN (Kore Kyungpook Ulusal Üniversitesi adına araştırmacı olarak CERN de CMS deneyinde görevli) sezen.sekmen@cern.ch

Detaylı

Herbir kuarkın ters işaretli yük ve acayipliğe sahip bir anti kuarkı vardır: TİP (ÇEŞNİ,flavor) YÜK ACAYİPLİK. u (up, yukarı) 2/3 0

Herbir kuarkın ters işaretli yük ve acayipliğe sahip bir anti kuarkı vardır: TİP (ÇEŞNİ,flavor) YÜK ACAYİPLİK. u (up, yukarı) 2/3 0 Hardronlar neden böyle ilginç şekillere uyarlar? Cevap Gell-Mann ve Zweig tarafından (birbirinden bağımsız olarak) Verildi: Tüm hardronlar KUARK denilen daha temel bileşenlerden oluşmuştur! Kuarklar bir

Detaylı

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 Haziran 1 Temmuz 2016

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 Haziran 1 Temmuz 2016 Higgs ve Higgs Buluşu Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 Haziran 1 Temmuz 2016 1 Standart Model de kütle sorunu Madde parçacıkları Etkileşim aracıları Parçacıklara kütlesini veren nedir? Neden

Detaylı

Temel Sabitler ve Birimler

Temel Sabitler ve Birimler Temel Sabitler ve Birimler Işığın boşluktaki hızı: c=299792458 m/s ~3x10 8 m/s Planck sabiti: h= 6.62606957(29)x10-34 Js İndirgenmiş Planck sabiti ħ = h/2π Elektron yükü : e=1.602176565(35)x10-19 C İnce

Detaylı

Yapıtaşları: Kuarklar ve Leptonlar örn: u,d,.. Elektron(e)..

Yapıtaşları: Kuarklar ve Leptonlar örn: u,d,.. Elektron(e).. PARÇACIK FĠZĠĞĠ ve CERN Aytül ADIGÜZEL (Çukurova Üniversitesi) Tayfun ĠNCE (University of Bonn) 1 PARÇACIK FĠZĠĞĠ Evren nasıl bugünkü halini aldı? Maddenin temel yapıtaģları nelerdir? Bu yapıtaģlarının

Detaylı

Temel Parçacık Dinamikleri. Sunum İçeriği

Temel Parçacık Dinamikleri. Sunum İçeriği 1 Sunum İçeriği 2 Genel Tekrar Leptonlar Örnek: elektron Fermionlar Kuarklar Örnek: u kuark Bozonlar Örnek: foton Kuarklar serbest halde görülmezler. Kuarklardan oluşan yapılar ise genel olarak şu şekilde

Detaylı

Evrenimizdeki karanlık maddenin 3 boyutlu olarak modellenmesi Karanlık maddenin evrende ne şekilde dağıldığı hala cevabı bulunmamış sorulardan

Evrenimizdeki karanlık maddenin 3 boyutlu olarak modellenmesi Karanlık maddenin evrende ne şekilde dağıldığı hala cevabı bulunmamış sorulardan CERN BÖLÜM-2 1970 lerin sonlarına doğru bugün hala tam olarak açıklayamadığımız inanılmaz bir keşif yapıldı. Bu keşfe göre evrendeki toplam kütlenin yüzde doksana yakını görünmezdi! Bu heyecan verici keşfin

Detaylı

ALIfiTIRMALARIN ÇÖZÜMÜ

ALIfiTIRMALARIN ÇÖZÜMÜ ATOMLARDAN KUARKLARA ALIfiTIRMALARIN ÇÖZÜMÜ 1. Parçac klar spinlerine göre Fermiyonlar ve Bozonlar olmak üzere iki gruba ayr l r. a) Fermiyonlar: Spin kuantum say lar 1/2, 3/2, 5/2... gibi olan parçac

Detaylı

Newton ve Einstein nin Evren Anlayışları

Newton ve Einstein nin Evren Anlayışları Newton ve Einstein nin Evren Anlayışları Planck COPERNİCUS 1473-1543 (6 Milyon Yıl) Rutherford (M.Ö.10.000) Thales (M.Ö.625) Sokrates (M.Ö.469-399) Eudoxus Platon (M.Ö.408-355) Aristarchos (M.Ö.427-347)

Detaylı

TURKFAB Tesisinin Araş0rma Potansiyeli, Kullanıcı Profili ve Üreteceği Katma Değer

TURKFAB Tesisinin Araş0rma Potansiyeli, Kullanıcı Profili ve Üreteceği Katma Değer THM- YUUP Projesi Genel Değerlendirme Çalıştayı 19-20 MART 2015 HTE, ANKARA ÜNİVERSİTESİ TURKFAB Tesisinin Araş0rma Potansiyeli, Kullanıcı Profili ve Üreteceği Katma Değer Orhan Çakır Ankara Univ. & I

Detaylı

Parçacık Fiziğinde Korunum Yasaları

Parçacık Fiziğinde Korunum Yasaları Parçacık Fiziğinde Korunum Yasaları I. Elektrik Yükünün Korunumu II. Lepton Sayılarının Korunumu III. Baryon Sayısının Korunumu IV. Renk Yükünün Korunumu V. Göreli Mekanik i. Göreli Konum ii. Lorentz Denklemleri

Detaylı

Parçacık Fiziği. Dr. Bora Akgün / Rice Üniversitesi CERN Türkiye Öğretmenleri Programı Temmuz 2015

Parçacık Fiziği. Dr. Bora Akgün / Rice Üniversitesi CERN Türkiye Öğretmenleri Programı Temmuz 2015 Parçacık Fiziği Dr. Bora Akgün / Rice Üniversitesi CERN Türkiye Öğretmenleri Programı Temmuz 2015 Parçacık Fiziğinin Standard Modeli fermion boson Dönü 2 Spin/Dönü Bir parçacık özelliğidir (kütle, yük

Detaylı

PARÇACIK FİZİĞİ, HIZLANDIRICILAR ve DEDEKTÖRLER

PARÇACIK FİZİĞİ, HIZLANDIRICILAR ve DEDEKTÖRLER PARÇACIK FİZİĞİ, HIZLANDIRICILAR ve DEDEKTÖRLER Dr. İlkay TÜRK ÇAKIR TAEK Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi Ar-Ge Bölümü Füzyon Birimi - Hızlandırıcı Fiziği Birimi 24/09/07 III. UPHDYO 1 İÇERİK

Detaylı

Temel Sabitler ve Birimler

Temel Sabitler ve Birimler Temel Sabitler ve Birimler Işığın boşluktaki hızı: c=299792458 m/s ~3x10 8 m/s Planck sabiti: h= 6.62606957(29)x10-34 Js İndirgenmiş Planck sabiti ħ = h/2π Temel elektrik yükü : e=1.60218x10-19 C İnce

Detaylı

RADYASYON FİZİĞİ 1. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu

RADYASYON FİZİĞİ 1. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu RADYASYON FİZİĞİ 1 Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu Herbirimiz kısa bir süre yaşarız ve bu kısa süre içerisinde tüm evrenin ancak çok küçük bir bölümünü keşfedebiliriz Evrenle ilgili olarak en anlaşılamayan

Detaylı

Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu. Test 1 in Çözümleri

Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu. Test 1 in Çözümleri 7 Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu 225 Test 1 in Çözümleri 1. Elektrikçe yüksüz parçacıklar olan fotonların kütleleri yoktur. Işık hızıyla hareket ettikleri için atom içerisinde bulunamazlar. Fotonlar

Detaylı

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26-30 Ocak 2015

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26-30 Ocak 2015 Higgs ve Higgs Buluşu Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26-30 Ocak 2015 1 STANDART MODEL temel parçacıklar ve etkileşimler hakkındaki bütün bilgimizi içeren bir kuramlar bütünüdür. Force carriers

Detaylı

Bugün Evreni oluşturan tüm enerji toplu iğne ucu büyüklüğünden LHC. Zaman, uzay ve madde Büyük Patlama sırasında ortaya çıktı.

Bugün Evreni oluşturan tüm enerji toplu iğne ucu büyüklüğünden LHC. Zaman, uzay ve madde Büyük Patlama sırasında ortaya çıktı. 2 NEDEN?? : Yüksek enerjilerde parçacıkları çarpıştırıyoruz. Parçacıkları kırıp içlerine bakmak istiyoruz. DENEY Hızlandırıcılar Bugün Evreni oluşturan tüm enerji toplu iğne ucu büyüklüğünden küçük bir

Detaylı

Bhabha Saçılması (Çift yokoluş ve Çift oluşumu. Moller Saçılması (Coulomb Saçılması) OMÜ_FEN

Bhabha Saçılması (Çift yokoluş ve Çift oluşumu. Moller Saçılması (Coulomb Saçılması) OMÜ_FEN Geometrodynamics: Genel Görelilik Teorisi Gravitasyon parçacık fiziğinde önemli bir etki oluşturacak düzeyde değildir. Çok zayıftır. Elektrodinamiğin kuantum teorisi Tomonaga, Feynman ve Schwinger tarafında

Detaylı

ALGIÇ FİZİĞİ. Ali TEMİZ TTP-6 SAMSUN

ALGIÇ FİZİĞİ. Ali TEMİZ TTP-6 SAMSUN ALGIÇ FİZİĞİ Ali TEMİZ TTP-6 SAMSUN ALGI NEDİR? Algı; bilginin alınması, yorumlanması, seçilmesi ve düzenlenmesi anlamına gelir. Algı, duyu organlarının fiziksel uyarılması ile oluşan sinir sistemindeki

Detaylı

CMS DENEYİNDEKİ SÜPERSİMETRİ ARAŞTIRMALARI * Supersymmetry Searches in Cms Experiment

CMS DENEYİNDEKİ SÜPERSİMETRİ ARAŞTIRMALARI * Supersymmetry Searches in Cms Experiment Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:7 Cilt:17-1 CMS DENEYİNDEKİ SÜPERSİMETRİ ARAŞTIRMALARI * Supersymmetry Searches in Cms Experiment Aytül ADIGÜZEL Fizik Anabilim Dalı Ayşe POLATÖZ Fizik Anabilim Dalı ÖZET

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Ümit KAYA BHÇ DE 7 TEV LİK PROTON-PROTON ÇARPIŞMALARINDAKİ TEK JET OLAYLARINDA BOZUNUMUNDAN KAYNAKLI SM KATKILARININ ELENMESİ FİZİK ANABİLİM

Detaylı

Hızlandırıcılar ve Çarpıştırıcılar

Hızlandırıcılar ve Çarpıştırıcılar Hızlandırıcılar ve Çarpıştırıcılar 1 Hızlandırıcı nedir? Çarpıştırıcı nedir? Parçacık hızlandırıcıları, elektrik yükü olan atomik veya atom-altı parçacıkları oldukça yüksek hızlara (ışık hızına bile oldukça

Detaylı

Theory Tajik (Tajikistan)

Theory Tajik (Tajikistan) Q3-1 Büyük Hadron Çarpıştırıcısı Bu probleme başlamadan önce ayrı bir zarfta verilen genel talimatları lütfen okuyunuz. Bu görevde, CERN de bulunan parçacık hızlandırıcısının LHC ( Büyük Hadron Çarpıştırıcısı)

Detaylı

Vektör Bozon Saçılması

Vektör Bozon Saçılması Vektör Bozon Saçılması V. E. Özcan University College London ATLAS Deneyi CERNTR toplantısı, 14 Ağustos 2008 Özet Nedir? Neden ilginçtir? İşin kirli tarafları Vektör bosonları yapılandırma, jetler, hızlı/tam

Detaylı

TR0300008 RARE B -> VVY DECAY AND NEW PHYSICS EFFECTS

TR0300008 RARE B -> VVY DECAY AND NEW PHYSICS EFFECTS TFD2I. Fizik Kf>ıı K r^i 11-14 E\lıil 21102 /.S/OTcm TR0300008 Y F. l- Sil RARE B -> VVY DECAY AND NEW PHYSICS EFFECTS B. ŞİRVANLI Using the most general model independent form of the effective Hamillonian

Detaylı

Kadri Yakut 08.03.2012

Kadri Yakut 08.03.2012 Kadri Yakut 08.03.2012 TEŞEKKÜR Lisans Kara Delikler Eser İş (2009-2010) Büyük Kütleli Kara Delikler Birses Debir (2010-2011) Astrofiziksel Kara Deliklerin Kütlelerinin Belirlenmesi Orhan Erece (2010-2011)

Detaylı

CERN de ne bulundu? Ne bulunamadı? Mahmut Hortaçsu Bilim Akademisi D. ve

CERN de ne bulundu? Ne bulunamadı? Mahmut Hortaçsu Bilim Akademisi D. ve CERN de ne bulundu? Ne bulunamadı? Mahmut Hortaçsu Bilim Akademisi D. ve CERN de ne bulundu, bulunan şey ne işe yarar? Son ayların bilim dünyasında güncel soruları bunlar. Bunu izleyen başka bir soru da

Detaylı

Simetri ve Süpersimetri. Spot: Kerem Cankoçak. Simetri nedir?

Simetri ve Süpersimetri. Spot: Kerem Cankoçak. Simetri nedir? Simetri ve Süpersimetri Spot: Kerem Cankoçak Simetri nedir? Aşağıdaki şekilde bir örneğini gördüğümüz simetrik şekillere doğada her zaman rastlarız. Doğa simetriktir. Ama daha yakından baktığımızda bu

Detaylı

CERN: Avrupa Parçacık Fiziği Laboratuarı

CERN: Avrupa Parçacık Fiziği Laboratuarı CERN: Avrupa Parçacık Fiziği Laboratuarı Serkant Ali Çetin İstanbul Bilgi Üniversitesi Yüksek Enerji Fiziği Araştırma Merkezi Müdürü ATLAS ve CAST Deneyleri Türkiye Temsilcisi Kuruluşu 1952 Conseil Européen

Detaylı

Başka Boyutlar Arayışı-2:

Başka Boyutlar Arayışı-2: Başka Boyutlar Arayışı-2: Ekstra Boyutların bir Sınıflandırması, Gözlenebilirlikleri ve Standart Birleştirme Teorilerinde Enerji Ölçekleri K. O. Ozansoy, Ankara Üniversitesi Fizik Bölümü İçerik 1. Özet

Detaylı

Maddenin Yapısı ve Higgs Bozonu

Maddenin Yapısı ve Higgs Bozonu Maddenin Yapısı ve Higgs Bozonu M. Zeyrek, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fizik Bölümü LHC deki ATLAS ve CMS deneylerinin 2012 de açıkladıkları sonuçlar Higgs bozonunun varlığını kanıtlamış, beraberinde

Detaylı

Türkiye nin CERN ile Bilimsel İşbirliği Turkey s Scientific Collaboration. Prof. Dr. Serkant Ali Çetin Director, High Energy Physics Research Center

Türkiye nin CERN ile Bilimsel İşbirliği Turkey s Scientific Collaboration. Prof. Dr. Serkant Ali Çetin Director, High Energy Physics Research Center Türkiye nin CERN ile Bilimsel İşbirliği Turkey s Scientific Collaboration with CERN Prof. Dr. Serkant Ali Çetin Director, High Energy Physics Research Center CERN: Misyon Araştırma / Evren hakkındaki sorulara

Detaylı

Parçacık Fiziğine Giriş ve Simulasyonlar

Parçacık Fiziğine Giriş ve Simulasyonlar Parçacık Fiziğine Giriş ve Simulasyonlar Orhan Çakır Ankara Üniversitesi 5. Uluslararası Katılımlı Parçacık Hızlandırıcı ve Dedektörleri Yaz Okulu, 9/08-03/09/009, Bodrum Özet 1 Madde nedir? Temel Parçacık

Detaylı

IceCube Deneyinde Gözlemlenen PeV Enerjili Olayların Renk Sekizlisi Nötrino Yorumu

IceCube Deneyinde Gözlemlenen PeV Enerjili Olayların Renk Sekizlisi Nötrino Yorumu Maddenin Yeni Yapı Düzeyi: PREONLAR Çalıştayı 8-10 Mart 2018 IceCube Deneyinde Gözlemlenen PeV Enerjili Olayların Renk Sekizlisi Nötrino Yorumu Ümit Kaya 09.03.2018 TÜBİTAK 1001 Projesi : 114F337 A. N.

Detaylı

YEN FZE DORU. Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei

YEN FZE DORU. Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei YEN FZE DORU Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei Ör.Gör.Dr. Ahmet BNGÜL Gaziantep Üniversitesi Fizik Mühendislii Bölümü 21 Kasım 2007 16/11/2007 YFD Sayfa 1 çerik Parçacık

Detaylı

TÖÇ-5. Parçacık Fiziğine giriş. Gökhan ÜNEL / UCI - Şubat 2016

TÖÇ-5. Parçacık Fiziğine giriş. Gökhan ÜNEL / UCI - Şubat 2016 TÖÇ-5 Parçacık Fiziğine giriş Gökhan ÜNEL / UCI - Şubat 2016 1 Çıkış noktası Yaşadığım bu yerde bir sebep-sonuç ilişkisi var. Bilinçliyken deneyimlediklerime gerçek diyorum. Yaşadığım bu yeri anlayabilirim.

Detaylı

YAZILI 3 8. SINIF EĞİTİM ÖĞRETİM YILI EKİM AYI MATEMATİK AÇIK UÇLU YAZILI SINAVLARI

YAZILI 3 8. SINIF EĞİTİM ÖĞRETİM YILI EKİM AYI MATEMATİK AÇIK UÇLU YAZILI SINAVLARI 07-08 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI. Bu yazılı sınavında 0 soru vardır.. Sınav süresi... dakikadır. 8. SINIF Adı & Soyadı :... Sınıfı :... ) ve 80 sayılarının en küçük ortak katını bulunuz. ) A B C D E 7 Yanda verilen

Detaylı

KÜMELER. Serdar Evren Astronomiye Giriş II

KÜMELER. Serdar Evren Astronomiye Giriş II KÜMELER Serdar Evren Astronomiye Giriş II - 2008 AÇIK YILDIZ KÜMELERĐ Gökadamızdaki yıldızların çoğu uzayda gelişigüzel dağılmışlardır. Takımyıldızların şekilleri basit bir perspektif etkisi sonucu belirlenmiştir.

Detaylı

Higgs bozonu nedir? Hasan AVCU

Higgs bozonu nedir? Hasan AVCU Higgs bozonu nedir? Hasan AVCU Evrenin başlangıcı kabul edilen Büyük Patlama'nın hemen saniyenin milyonda biri kadar ertesinde ilk parçacıklar da etrafa saçıldı. Bu parçacıklar saf enerjiydi, bir kütleleri

Detaylı

LHC Yeni Fiziğe Kucak Açıyor

LHC Yeni Fiziğe Kucak Açıyor LHC Yeni Fiziğe Kucak Açıyor Hedefte süpersimetri parçacıkları, karanlık madde... Üç yıl önce parçacıklara kütlelerini kazandıran Higgs bozonunu bularak tarih yazan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC), iki

Detaylı

TÖÇ-6. Parçacık Fiziğine giriş. Gökhan ÜNEL / UCI - Haziran 2016

TÖÇ-6. Parçacık Fiziğine giriş. Gökhan ÜNEL / UCI - Haziran 2016 TÖÇ-6 Parçacık Fiziğine giriş Gökhan ÜNEL / UCI - Haziran 2016 1 Çıkış noktası Yaşadığım bu yerde bir sebep-sonuç ilişkisi var. Bilinçliyken deneyimlediklerime gerçek diyorum. Yaşadığım bu yeri anlayabilirim.

Detaylı

Doğanın Geometrisi: Herşeyin Kuramına doğru

Doğanın Geometrisi: Herşeyin Kuramına doğru Doğanın Geometrisi: Herşeyin Kuramına doğru Modern fizik 1867 de başladı. Bu tarihte Isaac Newton basit sarkaçtan devasa gök cisimlerine bilinen ne varsa hepsini aynı fizik yasasının içinde birleştirmeyi

Detaylı

Yeni bir radyoterapi yöntemi: Hadron terapi

Yeni bir radyoterapi yöntemi: Hadron terapi Yeni bir radyoterapi yöntemi: Hadron terapi Hadron terapi, nükleer kuvvetlerle (yeğin kuvvet) etkileşen parçacıkları kullanarak yapılan bir radyasyon tedavi (ışın tedavisi) yöntemidir. Bu parçacıklar protonlar,

Detaylı

CMS DENEYİNDEKİ HADRONİK KALORİMETREDE KAYIP DİK ENERJİNİN ÖLÇÜMÜ. Missing Transverse Energy Measurement in Hadronic Calorimeter of CMS

CMS DENEYİNDEKİ HADRONİK KALORİMETREDE KAYIP DİK ENERJİNİN ÖLÇÜMÜ. Missing Transverse Energy Measurement in Hadronic Calorimeter of CMS CMS DENEYİNDEKİ HADRONİK KALORİMETREDE KAYIP DİK ENERJİNİN ÖLÇÜMÜ Missing Transverse Energy Measurement in Hadronic Calorimeter of CMS Ali EKENEL Fizik Anabilim Dalı Aysel KAYIŞ TOPAKSU Fizik Anabilim

Detaylı

YEN FZE DORU. Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei

YEN FZE DORU. Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei YEN FZE DORU Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei Ör.Gör.Dr. Ahmet BNGÜL Gaziantep Üniversitesi Fizik Mühendislii Bölümü 02 Ocak 2008 16/11/2007 YFD Sayfa 1 çerik Parçacık Fizii

Detaylı

Var Olabilen Şeyler ve Var Olması Gereken Şeyler

Var Olabilen Şeyler ve Var Olması Gereken Şeyler Bayram Tekin ODTÜ Fizik Bölümü Var Olabilen Şeyler ve Var Olması Gereken Şeyler İki soru ile başlayalım: Evrende var olabilen şeyler nelerdir, var olması gereken şeyler nelerdir? Hayli zor, biraz da kapalı

Detaylı

Atlas detektörünün A kısmının yapılandırılması LHD nin yapımı için 6.4 milyar dolara yakın bir para harcandı

Atlas detektörünün A kısmının yapılandırılması LHD nin yapımı için 6.4 milyar dolara yakın bir para harcandı CERN BÖLÜM-1 Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi (CERN) her anlamda bilim dünyasının son yıllardaki en popüler nesnesi. Devasal bütçesi, dünyanın her yerinden konusunda uzman iki binin üzerinde bilim adamının

Detaylı

Teori, Deneyler, Higgs ve Nobel

Teori, Deneyler, Higgs ve Nobel Teori, Deneyler, Higgs ve Nobel Gazetelerde, iri puntolarla atılan başlıkları bilirsiniz. O günün sabahında, gerek bir yandan iş adamlarını, iş kadınlarını ve siyasetçileri, diğer yandan spor kulübü başkanlarını,

Detaylı

LHC VE VLHC BAZINDA LEPTON-HADRON ÇARPIŞTIRICILARI: E-LİNAK İLE E-HALKA KARŞILAŞTIRILMASI. Hande KARADENİZ DOKTORA TEZİ

LHC VE VLHC BAZINDA LEPTON-HADRON ÇARPIŞTIRICILARI: E-LİNAK İLE E-HALKA KARŞILAŞTIRILMASI. Hande KARADENİZ DOKTORA TEZİ LHC VE VLHC BAZINDA LEPTON-HADRON ÇARPIŞTIRICILARI: E-LİNAK İLE E-HALKA KARŞILAŞTIRILMASI Hande KARADENİZ DOKTORA TEZİ FİZİK GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MART 2007 ANKARA Hande KARADENİZ tarafından

Detaylı

Temel parçacık fiziğine giriş

Temel parçacık fiziğine giriş CERN Temel parçacık fiziğine giriş Dünyanın en büyük laboratuvarlarından birine bakalım. (http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=2jup2r9jtnc) Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (BHÇ), Fransa ile

Detaylı

Şekil: LHC hızlandırıcısında hızlandırılan protonların CMS deneyinde çarpışması sonucu gözlemlenen olaylar

Şekil: LHC hızlandırıcısında hızlandırılan protonların CMS deneyinde çarpışması sonucu gözlemlenen olaylar Parçacık Fiziği ve Kozmoloji problemlerınde Simetri üzerine CERN' de 19 Mart 2010 tarihinde yeni bir dünya rekoru kırıldı: Büyük Hadron hızlandırıcısında (LHC) protonlar 3.5 TeV (*) enerjiye kadar hızlandırıldı.

Detaylı

PARÇACIK FİZİĞİ SÖYLEŞİ. Sezen Sekmen Kyungpook Na0onal University HPFBUIV, Eskisehir, 1-8 Subat 2015

PARÇACIK FİZİĞİ SÖYLEŞİ. Sezen Sekmen Kyungpook Na0onal University HPFBUIV, Eskisehir, 1-8 Subat 2015 PARÇACIK FİZİĞİ SÖYLEŞİ Sezen Sekmen Kyungpook Na0onal University HPFBUIV, Eskisehir, 1-8 Subat 2015 Parçacık fiziği doğadaki temel (bölünemez) parçacıkları ve aralarındaki temel etkileşimleri anlamaya

Detaylı

İçindekiler: CERN Globe Binası ve Micro Cosmos Müzesi

İçindekiler: CERN Globe Binası ve Micro Cosmos Müzesi Sayı 5 / Ağutos 2017 İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ İleri Araştırmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi İçindekiler: CERN / CMS Deneyi Ziyareti...2 CMS Veri Alımı ve Analiz Çalışmaları... 3 LHCb Yeni Baryon

Detaylı

Meraklısına Parçacık ve Hızlandırıcı Fiziği

Meraklısına Parçacık ve Hızlandırıcı Fiziği Meraklısına Parçacık ve Hızlandırıcı Fiziği Bora Akgün, Gökhan Ünel, Samim Erhan, Sezen Sekmen, Umut Köse, Veli Yıldız 06/03/14 Bu kısa kitapçık yazımı bitirilirken meydana gelen Soma felaketinde yaşamını

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Semiray GİRGİS CMS (COMPACT MUON SOLENOID) DENEYİNDE SÜPERSİMETRİ KEŞİF POTANSİYELİ FİZİK ANABİLİMDALI ADANA, 7 ÖZ YÜKSEK LİSANS TEZİ CMS

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ CMS DENEYİNDEKİ HADRONİK KALORİMETREDE KAYIP DİK ENERJİNİN ÖLÇÜMÜ FİZİK ANABİLİM DALI

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ CMS DENEYİNDEKİ HADRONİK KALORİMETREDE KAYIP DİK ENERJİNİN ÖLÇÜMÜ FİZİK ANABİLİM DALI ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Ali EKENEL CMS DENEYİNDEKİ HADRONİK KALORİMETREDE KAYIP DİK ENERJİNİN ÖLÇÜMÜ FİZİK ANABİLİM DALI ADANA, 2012 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ

Detaylı

FİZ111 FİZİK-I. Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü B Grubu Bölüm V: Newton un Hareket Yasaları , Ankara.

FİZ111 FİZİK-I. Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü B Grubu Bölüm V: Newton un Hareket Yasaları , Ankara. İZ111 İZİK-I Ankara Üniversitesi en akültesi Biyoloji Bölümü B Grubu Bölüm V: Newton un Hareket Yasaları 23.11.2015, Ankara Aysuhan OZANSOY Bölüm-V: Newton un Hareket Yasaları: 1. Kuvvet Kavramı 2. Newton

Detaylı

Çekirdek Modelleri. Alfa Bozunumu. Nükleer Fizikte Kullanışlı Birimler Çekirdeğin Yapısı ve Etkileşmeler. Çekirdeğin Sıvı Damlası Modeli

Çekirdek Modelleri. Alfa Bozunumu. Nükleer Fizikte Kullanışlı Birimler Çekirdeğin Yapısı ve Etkileşmeler. Çekirdeğin Sıvı Damlası Modeli NÜKLEER FİZİK Bu sunumun büyük bir bölümünü aşağıdaki siteden indirebilir veya fotokopiciden fotokopisini alabilirsiniz. http://s3.dosya.tc/server11/efgmzh/fotokopi.pdf.html Nükleer Fizikte Kullanışlı

Detaylı

Boğaziçi Üniversitesi. 20 Temmuz 2015 - CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 4

Boğaziçi Üniversitesi. 20 Temmuz 2015 - CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 4 - Algıç Fiziği --Saime Gürbüz Boğaziçi Üniversitesi 20 Temmuz 2015 - CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 4 2 3 4 Algıç Nedir? Algılamak görmek midir? Görmek gerekli ve yeterli midir? Doğa(fizik) olaylarını algılamamızı

Detaylı

CMS'DEKİ ZDC DEDEKTÖRÜ İCİN AKIM AYIRICI DEVRE. Current Splitter for ZDC Dedector in the Cms

CMS'DEKİ ZDC DEDEKTÖRÜ İCİN AKIM AYIRICI DEVRE. Current Splitter for ZDC Dedector in the Cms CMS'DEKİ ZDC DEDEKTÖRÜ İCİN AKIM AYIRICI DEVRE Current Splitter for ZDC Dedector in the Cms Çağlar ZORBILMEZ Fizik Bölümü Anabilim Dalı Eda EŞKUT FizikBölümü Anabilim Dalı ÖZET Sıfır Derece Kalorimetre

Detaylı

Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı'da (ILC) Ayar Aracı Bozonları ile Süpersimetri Kırılması

Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı'da (ILC) Ayar Aracı Bozonları ile Süpersimetri Kırılması Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı'da (ILC) Ayar Aracı Bozonları ile Süpersimetri Kırılması Hale Sert 04 Eylül 2012 İÇERİK Giriş Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC) ve Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı (ILC)

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ KİŞİSEL BİLGİLER. Soyadı, Adı: Doğum Tarihi: Doğum Yeri: Selbuz, Levent 1 Ocak 1976 Kartal, İstanbul

ÖZGEÇMİŞ KİŞİSEL BİLGİLER. Soyadı, Adı: Doğum Tarihi: Doğum Yeri: Selbuz, Levent 1 Ocak 1976 Kartal, İstanbul ÖZGEÇMİŞ KİŞİSEL BİLGİLER Soyadı, Adı: Doğum Tarihi: Doğum Yeri: Adresi: Tel: Faks E-Posta: Selbuz, Levent 1 Ocak 1976 Kartal, İstanbul Fizik Mühendisliği Bölümü, Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi

Detaylı

BİLİM VE TEKNOLOJİ - Gizli ilimler Sitesi

BİLİM VE TEKNOLOJİ - Gizli ilimler Sitesi Parçacık fiziği, maddenin parçacıklarını ve aralarındaki karşılıklı etkileşimi konu alan [1] ve ışıma, maddenin temel parçacıkları üzerine çalışan fiziğin bir dalıdır ve onların aralarındaki etkileşimleri

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Sedat YILMAZ CMS DENEYİ HADRONİK KALORİMETRESİNDEKİ HPD LERİN GÜRÜLTÜ ANALİZLERİ FİZİK ANABİLİM DALI ADANA, 2012 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN

Detaylı

Büyük Hadron Çarpıştırıcısı nda HZZ Bağlaşımlarının Ölçümü

Büyük Hadron Çarpıştırıcısı nda HZZ Bağlaşımlarının Ölçümü Büyük Hadron Çarpıştırıcısı nda HZZ Bağlaşımlarının Ölçümü Volkan ARI*, Orhan ÇAKIR*, Sinan KUDAY** Ankara YEF Günleri 12-14 Şubat 2015 * Ankara Üniversitesi Fizik Bölümü ** İstanbul Aydın Üniversitesi

Detaylı

Fizik bilimi nedir? Fizik Bilimi nedir? Fizik biliminin uğraşı alanları nelerdir? On5yirmi5.com. Fizik Bilimi nedir?

Fizik bilimi nedir? Fizik Bilimi nedir? Fizik biliminin uğraşı alanları nelerdir? On5yirmi5.com. Fizik Bilimi nedir? On5yirmi5.com Fizik bilimi nedir? Fizik Bilimi nedir? Fizik biliminin uğraşı alanları nelerdir? Yayın Tarihi : 22 Ekim 2012 Pazartesi (oluşturma : 11/28/2015) Fizik Bilimi nedir? Fizik, deneysel gözlemler

Detaylı

YENİ YÜZYIL, ötekilere

YENİ YÜZYIL, ötekilere Yeni Yüzyıl Yeni Fizik YENİ YÜZYIL, ötekilere pek benzemeyecek. İnsan ömrünü aşan bu uzun zaman dilimlerinin daha önce de büyük toplumsal olayların, bilimdeki atılımların damgasını, adını taşıdığı olmuştu:

Detaylı

STANDART MODEL in SON PARÇASI: Higgs Parçacığı Ege Üniversitesi Fizik Bölümü Nasuf Sönmez

STANDART MODEL in SON PARÇASI: Higgs Parçacığı Ege Üniversitesi Fizik Bölümü Nasuf Sönmez STANDART MODEL in SON PARÇASI: Higgs Parçacığı Ege Üniversitesi Fizik Bölümü Nasuf Sönmez 12 STANDART MODEL in SON PARÇASI: Higgs Parçacığı Ege Üniversitesi Fizik Bölümü Nasuf Sönmez 2 İÇİNDEKİLER Fizik

Detaylı

Higgs keşfedildi, şimdi ne olacak? Evren hakkında bütün gizemler

Higgs keşfedildi, şimdi ne olacak? Evren hakkında bütün gizemler Higgs keşfedildi, şimdi ne olacak? Evren hakkında bütün gizemler Kerem Cankoçak (Bilim ve Gelecek Ağustos 2012) Giriş: 21. yüzyıl fiziği, antik çağdaki doğa felsefecilerinin sorduğu sorulara yanıt vermeye

Detaylı

BÖLÜM 3: (6,67x10 Nm kg )(1,67x10 kg)»10 36 F (9x10 Nm C )(1,6x10 C) NÜKLEONLAR ARASI KUVVET- NÜKLEER KUVVET

BÖLÜM 3: (6,67x10 Nm kg )(1,67x10 kg)»10 36 F (9x10 Nm C )(1,6x10 C) NÜKLEONLAR ARASI KUVVET- NÜKLEER KUVVET BÖLÜM : NÜKLEONLAR ARASI KUVVET- NÜKLEER KUVVET Atomdaki elektronların hareketini kontrol eden kuvvetler elektromanyetik kuvvettir. Elektromanyetik kuvvet atomları ve molekülleri bir arada tutar. Çekirdekteki

Detaylı

LOGO CALYPSO. Ankara Üniversitesi. Hızlandırıcı ve Parçacık Fiziğinde Bilgisayar Uygulamaları, Ocak 2009, Ç.Ü., Adana

LOGO CALYPSO. Ankara Üniversitesi. Hızlandırıcı ve Parçacık Fiziğinde Bilgisayar Uygulamaları, Ocak 2009, Ç.Ü., Adana LOGO CALYPSO Orhan Çakır Ankara Üniversitesi Hızlandırıcı ve Parçacık Fiziğinde Bilgisayar Uygulamaları, 26-30 Ocak 2009, Ç.Ü., Adana İÇERİK 1 CALYPSO tanıtım 2 CALYPSO altprogramlar 3 CALYPSO kurulum

Detaylı

Radyoaktivite - Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu

Radyoaktivite - Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu 40 Radyoaktivite - Büyük Patlama ve Evrenin Olşm 1 Test 1 in Çözümleri 1. Elektrikçe yüksüz parçacıklar olan fotonların kütleleri yoktr. Işık hızıyla hareket ettikleri için atom içerisinde blnamazlar.

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Hasan Fatih KIŞOĞLU CMS HCAL HADRONİK KAPAK KALORİMETRESİNDEKİ HİBRİD FOTO-DİYOTLARIN ENERJİ KAZANÇ KARARLILIĞI ÇALIŞMALARI FİZİK ANABİLİM

Detaylı

Bir fikrin üretilmesi ile uygulamaya

Bir fikrin üretilmesi ile uygulamaya Dünyanın en büyük parçacık fiziği araştırma laboratuvarı olan CERN de, araştırmacı kadrosunda çalışan fizikçilerden 10 kat daha fazla mühendis ve teknisyen çalışıyor. Bunun nedeni, CERN de yapılan araştırmaların,

Detaylı