Ġmmün maturasyon: İmmun sisteminin yeni doğanda güçlü olmaması nedeni ile daha çabuk mikrop kapmasıdır.

Transkript

1 DOK.KODU:YD.PR.02 YAYIN TARİHİ: REV.TARİHİ:00 REV. NO:00 SAYFA NO:1/7 1. AMAÇ: Yenidoğan bebeklere bakım ve tedavi verirken, bebeklerde invaziv işlemler ve tıbbi alet ve cihazların daha sık kullanılması bebeğin steril doku ve mukozaları ile temas edilmesi bebeklerde patojen mikroorganizmaların sık görülmesi neden olabilir. Ayrıca da uyum skorlamaları(torner+ snaps II) uygulanarak risk analizini belirleyerek bebekleri tıbbi bakım kaynaklı risklerden korumaktır. 2.KAPSAM: YYB da ki tüm hastaları kapsar. 3. TANIMLAR: Ġmmün maturasyon: İmmun sisteminin yeni doğanda güçlü olmaması nedeni ile daha çabuk mikrop kapmasıdır. Ġntresek Risk: İç kaynaklı yani vücudun veya organın kendi yapısında gelen, kendi içinde olan. Ekrensik Risk Faktörü: Dış kaynaklı nedenler. 4.SORUMLULAR: İlgili branş hekimi, Yenidoğan yoğun bakım hemşireleri ve tüm personelleri sorumludur. 5.FAALĠYET AKIġI: 5.1. Ġntrensek Risk Faktörleri de yatan bebekler nazokomiyal enfeksiyon ve diğer enfeksiyonlara karşı sağlıklı bebeklere göre daha risklidir. Bunların nedenleri: İmmün sistemlerinin tam gelişmemiş olması Doğal bariyerlerin yetersizliği Floranın tam gelişmemiş olması Gestasyonel yaş(ne kadar düşükse immün maturasyon o kadar azdır.) Altta yatan sebeplerin ve anomalilerin olması 5.2. Eksrensek Faktörler Cihaz kullanımı(ventilatör, kateter ve şant gibi) Parenteral sıvılar Uygulanan tedaviler( IV)steroid ve H 2 bloker kullanımı Çevre (hastane florası, kontamine, tıbbi malzeme) 5.3. Yenidoğanın mikrobiyal kolanizasyonu ve infeksiyona ilk kaynak annesidir. Anne florası sağlıklı bir bebeğe normal flora sağlar. Ancak yatan bebeklerin kendilerin potansiyel flora kaynağı olabildiği gibi kendilerine bakım veren personel ve ortamdan da eksojen patojenlere maruz kalma riski ile karşı karşıyadır O nedenle YYBÜ infeksiyon kontrol stratejileri her bir bebeğin mikroorganizmaların hem potansiyel bir kaynağı hem de potansiyel bir alıcı olduğu temel prensibi üzerinde durulmalıdır.

2 DOK.KODU:YD.PR.02 YAYIN TARİHİ: REV.TARİHİ:00 REV. NO:00 SAYFA NO:2/ Anne ile bebek arasında emzirme gibi bir temas olduğunda anneye uygun bir kıyafet verilir ve bebeğe temsatan önce ve sonra alkol bazlı el antiseptikleri ile eller temizlenir YYBÜ en önemli mikroorganizma ve hastane enfeksiyonları nedenleri ellerdir. Çalışanlar bir bebeğe bakımdan önce el antiseptiği kullanmalıdır. İşlem bitince tekrar el antiseptiği kullanılmalı ve diğer bebeğe dokunmadan önce tekrar el antiseptiği kullanılmalıdır YYBÜ sterilizasyon ve dezenfeksiyon yapılmadan önce mutlaka ön temizlik yapılmalıdır. 5.8.YYBÜ kesinlikle infeksiyondan korunması gereken riskli bir alandır. Çünkü yenidoğanların bağışıklık sistemleri henüz motür olmadığı için enfeksiyonun kolayca yayılabileceği alanlardır Yeni doğan birimleri ameliyathaneler gibi risk faktörlerinin içine dahi girebilir YYBÜ ünitelerinin yerleşimi kontrol altında diğer hastane birimlerinden ayrı tutulan bir alanda ve rutin hastane trafiğinden uzaktır. Hiçbir birime yenidoğandan geçilerek gidilmemektedir ve gereksiz girişleri önlemek için kapısı şifrelidir Girişte el yıkama alanı ve el antiseptiği mevcut bulundurulur Ünitede mutlaka ayrı izolasyon odası bulundurulur. O birime bakan hemşire sadece hastalara bakar. Ama hastaya ait dosyalar izolasyon odası dışında bulundurulur. İzolasyon odasında bulunan tüm ekipman ve cihazlar alanın dışına çıkarılmamalıdır Ortam ısısı o C ler arasında olmalıdır Yenidoğanda infeksiyon personel azlığına bağlı olarak da artabilir. Bu nedenle devamlı bakım gerektiren ve solunum cihazına bağlı iki bebeğe bir hemşirenin bakması daha uygundur Mümkün oldukça bebeklere dokunulmamalıdır veya en aza indirilmelidir Açıkça tanımlanmış ziyaret kuralları olmalıdır. Ziyaretler bebek için risk oluşturmamalı, bebeklerin anne ziyaretleri kısıtlanmalı, belirli bir zamanda ziyaretçi sayısı sınırlı olmalıdır Personel servise girerken, çıkarken hastadan hastaya geçerken, yenidoğan bebeğe her dokunmadan önce ve sonra, çevrelere yüzeylere dokunduktan sonra, mama hazırlamadan önce ve kirlendiğinde ellerini uygun şekilde yıkamalıdır Yenidoğan çalışanları kesinlikle uzun ve yapay tırnak kullanmamalıdır. Bu durumun katı arttığı tespit edildiğinde personel mutlaka uyarılmalı ve asla böyle çalıştırılmamalıdır Bebekler arasında araç ve sarf malzemeler paylaşılmamalıdır Bebekler yetişkinlere göre daha büyük olasılıkla mikrobik kolanizasyona daha yatkındır Bu bebeklerde konak defansını daha da azaltacak girişimler çok dikkatli ve uygun aseptik tekniklerle yapılmalı, invaziv girişimleri mümkün oldukça az yapılacak ve aseptik tekniklere uygulanacaktır Her ünitede IV sıvıların hazırlanması için eğitimli kişiler tarafından tedavi için ayrılmış alanlarda hazırlanmalıdır Yenidoğanda çevresel yüzeylerin temizliği ve dezenfeksiyonu da çok önemlidir Bu ünitelerde döşeme yüzeyleri hergün iki kez ve kirlendikçe temizlenmelidir. Bu temizlikte tozun kalkmaması ve dağılmaması için ıslak su ve deterjan ile temizlenir.

3 DOK.KODU:YD.PR.02 YAYIN TARİHİ: REV.TARİHİ:00 REV. NO:00 SAYFA NO:3/7 Temizlikten sonra düşük düzey bir dezenfektan ile dezenfekte edilmelidir. Klorun milyonda 100 partiküllük yer ve yüzeyler için kullanılabilir Yenidoğan alanında ya da yakınında asla halı türü eşyalar bulundurulmamalıdır Tıbbi malzemeler steteskop, aspiratör, kan basıncı ölçme aleti gibi kullanılan araçlar bakteri transmisyonunda rol oynar. Steteskop ve ortalmoskop gibi cihazlar, mezuralar bir hastanın kullanımı için ayrılmalı veya hastadan hastaya geçerken alkolle dekontamine edilmelidir. Otoskop uçlarının ve dil basacaklarının tek kullanımlık olması önerilir. Tekrar kullanılabilir olanlar ise her hastadan sonra deterjan- su ile yıkanmalı ve otoklav edilmelidir Her malzeme başka hasta için kullanıldığında temizlenmelidir Monitör, cilt, Doppler vb. probları, tekrar kullanılabilir kan basıncı monitör kafları hastadan hastaya geçerken ve kirlendiğinde %70 alkol, çamaşır suyu veya fenoliklerle temizlenmelidir İnfüzyon pompaları, monitörler ve IV sıvıların takıldığı uzun parçacıklar en az haftda bir kez ve iki hafta arasında çamaşır suyu veya fenoliklerle dezenfekte edilmelidir Elektronik termometre probları ve kordonları günlük olarak ve kirlendiğinde %70-90 alkol ile dezenfekte edilmelidir. Koltuk altı termometresi her hasta için ayrı olmalıdır Her hasta için ayrı bir glukometre ayrılması ideal olandır. Eğer ayrılamıyorsa diğer bir hastaya geçmeden önce dış yüzeyi dezenfekte edilmelidir. Cihaza zarar vermemek için üretici firmanın önerilerine dikkat edilmelidir Tartılar rutin olarak, kirlendiğinde ve hasta kullanımından sonra dezenfekte edilmelidir Temizlik işlemleri en az kirli alandan en kirli alana doğru(hasta bölgeleri, hasta bölgesinin yanındaki alanlar) ve daha sonra koridor temizlenmelidir Yenidoğan alanları, dolaplar, tezgahlar günlük kullanımda rutin kontaminasyona maruz kalmış olanlar temiz bez ve dezenfektanlarla silinmelidir Lavabolar günde en az bir defa temizlenmelidir Monitör ve cihazların temizliği mutlaka hemşireler tarafından yapılmalı ve sık sık dokunulması önlenmelidir İnşaat veya yenileme onarım çalışmaları esnasında toz ve yıkıntılar fungal sporlar içerebileceğinde tadilat bitene kadar ve ünite temizlenene kadar yenidoğan başka bir alana taşınmalıdır Yenidoğanların küvöz ve yataklarına enfeksiyon kaynağı olabileceğinden oyuncak konulmamalıdır Yoğunbakımda kullanılan klavye ve bilgisayar her gün veya kirlendikçe dezenfektan ile silinmelidir Hastadan alınan kan veya diğer örnekleri etrafa sıçramışsa dikkatli bir şekilde önce peçeteler ile alınır ve tıbbi atığa alınır. Daha sonra deterjanlı su ve çamaşır suyu ile uygun şekilde dezenfekte edilir Ventilatör ve küvözler hastadan hastaya geçerken temizlenmelidir. Küvözün dış kısmı günlük uygun dezenfektan ile silinmelidir.

4 DOK.KODU:YD.PR.02 YAYIN TARİHİ: REV.TARİHİ:00 REV. NO:00 SAYFA NO:4/ Apse materyali gibi maddelerin laboratuvara gönderilmesinde bulaşmalar fazladır. Bunlar kurala göre alınmalı, hemen özel kaplar ile ağzı kapalı olarak gönderilmelidir Tek kullanımlık malzemeler hiçbir zaman, kullanım sonrası steril edilerek tekrar kullanılmamalıdır Su kaynaklı organizmalar için kaynak oluşturabilecekler en aza indirilmelidir Nebulizatör ve nemlendiriciler için steril su kullanılmalıdır Kuvöz içindeki nemlendirme kapları, eğer merkezi nemlendirme yeterli nemlendirme sağlıyorsa kullanılmamalıdır. Eğer kullanılacaklarsa her 24 saatte bir boşaltılmalı, temizlenmeli, kurulanmalı ve doldurulmalıdır Ventilatör tüplerindeki su buharı periyodik olarak boşaltılmalı ve atılmalıdır. Kuvözlerin, açık yatakların ve bebek kotlarının temizliği ve dezenfeksiyonu için genel öneriler başlıca şu şekildedir Kullanım sonrası ve her bebek değişiminde, kuvöz, açık yatak ve bebek kotlarının temizliği ve dezenfeksiyonu yapılmalıdır Kuvözlerin içi ve dışı her gün temizlenmelidir Bebek uzun süredir izleniyor ise kuvözine en az haftada bir dezenfeksiyon iş- lemi uygulanmalıdır. Bu süre 1 kg dan küçük bebekler için beş günde birdir. Dezenfeksiyon işlemi esnasında bebek, dezenfekte bir başka kuvöze transfer edilmelidir Kuvözün önce ayrılabilir bütün parçaları çıkarılmalı, fırçalanarak yıkanmalı ve deterjanla ovularak temizlenmelidir. Daha sonra durulanmalı ve tek kullanımlık kağıt havlularla kurulanmalıdır. Kuvözin tüm parçaları chlorin ( ppm) veya (%70) isopropyl alkol veya hidrojen peroksitle dezenfekte edilebilir. Eğer son temizlik için fenolikler kullanılacaksa kullanılan tüm yüzeyler su ile durulanmalı ve tekrar kullanımdan önce kurutulmalıdır İçinde bebek varken, kuvözlerin dezenfeksiyonunda fenolik veya diğer kimyasal germisitler kullanılmamalıdır Kuvözlerin dekontaminasyonu için üreticilerin talimatına uyulmalıdır Hava filtresinin bakımı ve değiştirilmesi üretici firmanın önerileri doğrultusunda yapılmalıdır Yatakların yüzeyinde bütünlük bozulması varsa yenisi ile değiştirilmelidir. Hasta yataklarının şiltesinin hasarlanması etkin dezenfeksiyon ve sterilasyonu önler Kuvözlerde en yoğun kontamine olan bölgelerin kuvöz kapakçıkları, bu kapakçıkları saran yastıkçıkları ve kolları olduğu saptanmıştır. Bu nedenle bu kısımlar her gün, günlük olarak hazırlanmış sabunlu su ile temizlenmeli, dezenfektanlarla en az haftada bir ya da her bebek değişiminde dezenfekte edilmeli, belirli aralıklarla yenilenmelidir Tekrar kullanımdan önce kuvözler havalandırılmalıdır. Kuvözler kullanılmayacak ise, nemlendirici bölümüne su konulmadan, dezenfeksiyon sonrası 24 saat boyunca ısıtılarak tam olarak kuruması sağlanmalıdır Su konulan şişe veya kaplar haftada bir veya her bebek değişiminde steril edilmeli, her 24 saatte bir distile veya steril su doldurulmalıdır.

5 DOK.KODU:YD.PR.02 YAYIN TARİHİ: REV.TARİHİ:00 REV. NO:00 SAYFA NO:5/ Yardımcı solunum cihazlarının ve donanımının idamesi ve sterilizasyonu veya dezenfeksiyonu için genel öneriler başlıca şu şekildedir Yoğun bakımlarda infeksiyon açısından donanımlar önemine ve hasta invazyonuna göre kritik, yarı kritik ve kritik olmayan şeklinde üçe ayrılır. Solunum tedavilerinde kullanılan materyaller, larenkoskop bıçakları yarı kritik donanımlara girer. Bu grup cihazlara yüksek düzey kimyasal dezenfeksiyon gerekir Ventilatörlerin temizlik, bakım ve dezenfeksiyonu genelde üretici firma tarafından belirlenmekte ve her hasta değişiminde uygulanmaktadır. Ventilatör devreleri sık değil, kirlendiğinde değiştirilmelidir. Tek kullanımlık devreler pahalı olduğundan tekrar kullanılabilir devreler de kullanılabilir. Çıkarılan devrenin mekanik temizliği yapılır, suyun altında ekleri ayrılır, fırçalanır ve alet dezenfektanı ile dezenfekte edilir. Solunum tedavisinde tüm malzemeler için yüksek düzey dezenfeksiyon (YDD) yeterlidir Aspiratör tüpleri her uygulamadan sonra temizlenmeli ve sterilize edilmelidir. Her aspirasyonda tek kullanımlık, mümkün değilse steril kateterler kullanılmalı- dır. Aynı işlem oksijen başlıkları ve tüpleri için de geçerlidir. Nemlendiriciler hergün yıkanmalı, sıvıları değiştirilmeli, değiştirme esnasında eski sıvının kalmamasına, tamamen boşaltılmasına özen gösterilmelidir. Nemlendiricinin 12 saatte bir boşaltılıp distile su veya serum fizyolojik ile doldurulmasına dikkat edilmelidir. Aspiratör kavanozu içeriği, nazotrakeal kateter veya ağız yolu tüpleri üstündeki sekresyonlar ve artıklar kısa zamanda kaldırılmadığı zaman bakterilerin çoğalmasına ve klinikte yayılmasına neden olur. Bu sekresyonların hemen dökülmesi, tüplerin yıkanıp dezenfektanlı eriyiğe atılması gerekir Solunum donanımıyla ilgili CDC dezenfeksiyon ve sterilizasyon önerileri şu şekildedir Genel Önlemler Tüm donanım tamamen sterilize veya dezenfekte olmak üzere temizlenmelidir Yarı kritik donanım ve malzemelerden (alt solunum yolları mukozası ile direkt temas eden cihazlar) ısı ve buhara hassas olmayanlar, hangisi mümkünse, (otoklavla) buhar sterilizasyonu veya 70 C nin üzerinde 30 dakika ıslak sıcak pastörizasyon kullanılır. Isı ve neme duyarlı olan malzemeler için onaylanmış düşük- ısı sterilizasyon metotları uygulanır. Dezenfeksiyon sonrası, dezenfekte malzemelerin kontamine olmamasına dikkat ederek, uygun durulama, kurulama ve paketleme yapılır Tekrar kullanılabilir yarı kritik solunum donanımları kimyasal olarak dezenfekte edildikten sonra durulanmaları gerektiğinde, tercihan steril su kullanı- lır. Eğer bu mümkün değilse filtre (0.2 µ filtreden geçirilmiş) edilmiş su veya musluk suyu ile yıkanır ve durulanır ve üflemeli hava ile veya bir kurutma kabininde kurulanır.

6 DOK.KODU:YD.PR.02 YAYIN TARİHİ: REV.TARİHİ:00 REV. NO:00 SAYFA NO:6/ Mekanik Ventilatörler Mekanik ventilatörlerin iç makineleri rutin olarak sterilize ve dezenfekte edilmez Solunum devreleri ve nemlendiriciler Nemlendiricili solunum evreleri: Kullanma süresi dikkate alınarak, tek bir hastanın kullanımı için olan solunum devrelerinin (ventilatör hortumları, eksalasyon valvleri ve birleşik nemlendiricinin) rutin olarak değiştirilmesine gerek yoktur Solunum devreleri-nem yoğunlaştırıcısı Mekanik ventilatör devreleri içinde yoğunlaşan su periyodik olarak boşaltılmalı ve bu suyun hastaya doğru akmaması için önlemler alınmalıdır Yukarıdaki işlem ve sıvıya dokunmak işlemi için eldiven giyilmelidir Sıvı ile uğraşma veya işlem sonrasında eğer kirlendiyse, eller, su-sabunla veya alkol bazlı el dezenfektanı ile dekontamine edilmelidir Solunum devresini ekspirasyon-kısmının sonuna bir filtre veya tutucu bir sistem konulması konusunda herhangi bir öneri yoktur Nemlendirici sıvıları: Kabarcıklı nemlendiriciler steril (distile, sterile olmayan değil) suyla doldurulur Oksijen nemlendiricileri (Nazal pronglar veya maskeler de dahil olmak üzere) nemlendirici devreleri, bir hasta tarafından kullanımı bitince, fonksiyonu bozulduğunda veya gözle gö- rünür bir kontaminasyon olduğunda değiştirilir. Her hastaya özel kullanılır Küçük volümlü ilaç nebulazötörleri (devreye bağlı veya elle tutulan): Aynı hastanın tedavileri arasında temizlenir, dezenfekte edilir ve (durulamak gerekiyorsa) steril su ile durulanır ve kurulanır Nebulizasyon için sadece steril su kullanılır ve sıvı nebulazötöre aseptik şartlarda boşaltılır Hood baģlılar: Hood başlılarının bir hastanın kullanımındayken ne sıklıkta değiştirileceği konusunda bir öneri henüz yoktur. Ama uygun dezenfektan ile her gün ve kirlendikçe temizlenir. Her bebeğe özeldir Canlandırma ambuları: Ambular her hastaya özeldir Ambuların bağlantı çıkışlarındaki hidrofobik filtreler değiştirilmelidir Yenidoğan çarşafları temizliği için genel öneriler başlıca şu şekildedir Kirli ÇamaĢırlar Hastanenin çamaşır yıkama, paketleme ve yenidoğan servisine gönderme işlemleri hastanenin tıbbi, çamaşırhane ve yönetimdeki personeli tarafından birlikte oluşturulmalıdır Her bir seferde servise en azından sekiz saat gidecek kadar temiz çarşaf taşınmalıdır.

7 DOK.KODU:YD.PR.02 YAYIN TARİHİ: REV.TARİHİ:00 REV. NO:00 SAYFA NO:7/ Temizlenen çamaşırlar servise kapalı arabalarda veya çamaşır torbalarında taşınmalıdır Yenidoğanlarda yıkanmadan hiçbir giysi ya da çamaşır kullanılmamalıdır Kirli çamaģırlar Kirli çamaşırlara uygulanacak işlemler önceden belirlenmiş protokole kesinlikle uymalıdır Kirli çamaşırlar sıvıyı geçirmeyen, kaçağı önleyen torbaların içinde taşınmalıdır Kirli, tekrar kullanılabilir çamaşırlar ağzı sıkıca, açılmayacak şekilde bağ- lanmış torbalarla, çamaşırhaneye günde en az iki kere gönderilmelidir (Tekrar kullanılabilen veya kullanılamayan) kirli bebek bezleri ve diğer çar- şaflar su geçirmez dayanıklı torbalara konulmalı, sıkıca bağlanmalı ve en azından sekiz saatte bir servisten uzaklaştırılmalıdır Tüm personelin, kirli bebek bezlerinin çıplak elle ellenmesinin mikroorganizmalarla yoğun kontaminasyon ve ellerde geçici kolonizasyon neden olduğunu, el yıkama ile kolay elimine edilemediğini ve bir sonraki bebeğe kolayca bulaştırabilineceğini bilmesi gerekir Her bebeğe ait steteskop bulunmalıdır. HAZIRLAYAN KONTROL EDEN ONAYLAYAN YYB SORUMLU HEMŞİRESİ KALİTE YÖNETİM DİREKTÖRÜ BAŞHEKİM