EK : DIŞSAL TASARRUFLAR ( EKONOMİLER )

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "EK : DIŞSAL TASARRUFLAR ( EKONOMİLER )"

Özlem Karagöz
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 EK : DIŞSAL TASARRUFLAR ( EKONOMİLER )

2 Genel denge teorisinin sonuçlarının yatırım kararlarında uygulanamamasının iki temel nedeni şunlardır: 1) Genel denge teorisinin tam bölünebilirlik varsayımı her zaman için geçerli olamamaktadır. 2) Genel denge teorisi statik olduğu halde, yatırım fonlarının dağıtımı hiçbir şekilde statik bir olgu değildir; tam aksine dinamik bir olgudur.

3 Dört çeşit dolaysız yani piyasa dışı karşılıklı bağımlılık vardır: a) Tüketici doyumlarının karşılıklı bağımlığı b) Üreticilerin tüketici doyumları üzerindeki dolaysız etkisi c) Diğer kişilerin meydana getirdikleri faaliyetlerin üretici hasılası üzerindeki dolaysız etkisi d) Dışsal tasarruf veya dışsal zarar

üzerindeki dolaysız etkisi c) Diğer kişilerin meydana getirdikleri

4 Dışsal tasarruf veya dışsal zarar, bir üreticinin karşılığında bir şey almadan veya vermeden diğer bir üreticiye sağlamış olduğu fayda (hizmet) veya zarardır.

5 James E. Meade,

6 Piyasa sistemine yansımayan dışsal tasarruflar: firmanın hasılası diğer firmaların hasılası x 1 = F ( l 1, c 1,...; x 2, l 2, c 2,...) firma tarafından kullanılan üretim faktörleri diğer firmalar tarafından kullanılan üretim faktörleri

7 F bir üretim fonksiyonu olduğuna göre, burada tanımlandığı şekliyle dışsal tasarruflar üretim fonksiyonunun bir özelliğidir ve bu nedenle buna teknolojik dışsal tasarruflar denmiştir.

8 Azgelişmiş ülkelerin sanayileşme sorunlarını tartışırken başvurulan kavram ise parasal dışsal tasarruflar dır. Bu kavram, kalkınma sürecinde tasarrufların çeşitli yatırım seçenekleri arasında optimum dağıtımını sağlamaya olanak verir. P 1 = G (x 1, l 1, c 1,...; x 2, l 2, c 2,...) firmanın karı firmanın kendi hasılası ve faktör girdileri diğer firmaların hasılası ve faktör girdileri

Bu kavram, kalkınma sürecinde tasarrufların çeşitli yatırım seçenekleri arasında optimum

9 Tibor de Scitovsky, 1910-

10 Parasal dışsal tasarrufların, teknolojik dışsal tasarruflardan farkı, doğrudan doğruya firmaların kar fonksiyonlarıyla ilgili olması ve teknolojik dışsal tasarrufların tersine piyasa sisteminin içinde oluşmasıdır. Ayrıca, parasal dışsal tasarruflar, teknolojik dışsal tasarrufların etkisini de kapsamaktadır.

dışsal tasarrufların tersine piyasa sisteminin içinde oluşmasıdır.

11 Genel denge teorisine göre ekonomik yapıda Pareto optimuma ulaşılması, piyasa fiyatlarının yönlendirmesiyle ortaya çıkmaktadır. Yatırımların dağıtılması ise tam rekabet koşulları ile faktör ve mal piyasalarında tam bölünebilirlik varsayımı altıda piyasa fiyatlarına göre hesaplanan özel karlılıklar tarafından belirlenmekte idi. Buna karşın, eğer ekonomik yapıda tam bölünebilirlik yoksa tam rekabet koşullarının bozulması ve dışsal tasarrufların özel karlılık hesaplarının içinde yer almaması söz konusudur. Dolayısıyla parasal dışsal tasarrufların genel denge teorisi içerisinde yeri yoktur. Çünkü özel karlılığa dayanan genel denge teorisinde parasal dışsal tasarruflar dikkate alınmamaktadır.

12 Sanayileşme teorisinde parasal dışsal tasarruflar bir vakıadır ve dolayısıyla yatırım kararlarında yalnızca karlar değil, karlar toplamıyla birlikte parasal dışsal tasarruflar da dikkate alınmak zorundadır. Böylece birbirlerine parasal dışsal tasarruflar sağlayan üretim kollarında yatırımlar ancak eş anlı yapıldığı taktirde her bir alandaki yatırımın marjinal özel faydası onun marjinal sosyal faydasının bir göstergesi olabilecektir. Bu nokta özellikle sosyal refahın en çoklaştırılması yönünden son derece önemlidir.

Böylece birbirlerine parasal dışsal tasarruflar sağlayan üretim kollarında yatırımlar ancak eş anlı yapıldığı taktirde her bir

13 Genel denge teorisinin sonuçlarının yatırım kararlarında uygulanamamasının iki temel nedenini şunlardır: 1) Genel denge teorisinin tam bölünebilirlik varsayımı her zaman için geçerli olamamaktadır. 2) Genel denge teorisi statik olduğu halde, yatırım fonlarının dağıtımı hiçbir şekilde statik bir olgu değildir; tam aksine dinamik bir olgudur.

14 Parasal dışsal tasarrufların ortaya çıkışını ve büyüklüğünü belirleyen faktörler şunlardır: 1) Arz yönünden: Yatırımda Artış Maliyetlerde Azalış Girdi Fiyatlarında Azalış Üretim Faktörlerinin Arz Esnekliğinin Yüksek Olması

yönünden: Yatırımda Artış Maliyetlerde Azalış Girdi

15 2) Talep yönünden: Üretim Genişlemesi Gelirde Artış Pazar Genişlemesi Talebin Gelir Esnekliği

Benzer belgeler

İKTİSAT BİLİMİ VE İKTİSATTAKİ TEMEL KAVRAMLAR

İÇİNDEKİLER Önsöz BİRİNCİ BÖLÜM İKTİSAT BİLİMİ VE İKTİSATTAKİ TEMEL KAVRAMLAR 1.1.İktisat Bilimi 1.2.İktisadi Kavramlar 1.2.1.İhtiyaçlar 1.2.2.Mal ve Hizmetler 1.2.3.Üretim 1.2.4.Fayda, Değer ve Fiyat