3 FAZLI YENİ NESİL TRİSTÖR KONTROLLÜ REAKTÖR / STATİK VAR KOMPANZATÖR (TCR/SVC) REAKTİF GÜÇ KONTROL RÖLESİ KULLANMA KILAVUZU

Transkript

1 VArKON-15TCR 3 FAZLI YENİ NESİL TRİSTÖR KONTROLLÜ REAKTÖR / STATİK VAR KOMPANZATÖR (TCR/SVC) REAKTİF GÜÇ KONTROL RÖLESİ KULLANMA KILAVUZU 6 Eşsiz TCR/SVC Modu Binlerce Kondansatör ve Reaktör Çift Yönlü Kolay Kullanım +ANALİZÖR Harmonik Ölçümü 63 e kadar 5mA Minimum Algılama Kademe İhtiyaçları TAVSİYE etme Tarihi ve saati ile Olay Kaydı Ay-Hafta- Gün-Saat-An ORANLAR Modbus PC haberleşme Bağlantı Yanlışlarını DÜZELTME Hızlı ve doğru KADEME ÖĞRENME AKILLI MÜDAHALE Kademe Ömürlerini Koruma Kompanzasyon Hedefi Seçenekleri

2 İçindekiler 1) VArKON 15-TCR ile Başlarken...sayfa-4 A. Giriş B. Seçim Tablosu C. Kullanım Yerleri D. Ölçülen Şebeke Parametreleri 2) Özellikler sayfa-8 A. Özellikler B. Kutu Boyutları C. Teknik Özellikler 3) Bağlantı ve İşletmeye Alma sayfa-10 A. İşletmeye Alma B. Bağlantı Şeması C. UYARILAR 4) Ölçüm Ekranları sayfa-12 A. Ölçüm Ekranları Haritası B. Ana Ekran C. Akımlar D. Gerilimler E. Faz-faz gerilimleri F. Aktif Güçler G. Reaktif Güçler H. Görünür Güçler İ. Güç Faktörü ve cosφ ler J. Enerjiler K. Jeneratör enerjiler L. Tarifeli enerjiler M. Enerji Oranları N. Gerilim ve Akım Harmonikleri O. Gerilim ve Akım Harmonikleri Spektrumu P. Kademe İzlem 5) Menü sayfa-20 A. Menüye Giriş B. Ana Menü C. Pratik Ayar Sihirbazı D. Kademe Ayarları E. Bağlantı Ayarları F. Kompanzasyon Hedefi G. Alarm Ayarları H. Tavsiyeler İ. Diğer Ayarlar J. Manuel Test K. Olay Kaydı L. Sıfırlama Menüsü 6) Varsayılan Ayarlar...sayfa-30 7) Pratik Bilgiler..... sayfa-32 8) TCR kullanımı sayfa-34 9) Modbus Kayıtçı Tabloları... sayfa-39 2

3 1. VArKON 15-TCR ile Başlarken A. Giriş VArKON-15-TCR reaktif güç kontrol rölesini tercih ettiğiniz için teşekkür ederiz. VArKON serisi reaktif güç kontrol röle ailesi, üç fazlı veya monofaze, orta gerilimde veya alçak gerilimde, dengeli veya dengesiz yüklerde, normal değişken yüklerde veya hızlı değişken yüklerde, TCR gereken yerlerde ve benzeri her türlü kompanzasyon gereksinimlerine çözüm için geliştirilmiştir. VArKON 15-TCR bu ailenin en karmaşık sistemler için geliştirilen yeni nesil TCR/SVC rölesidir. 12 kontak çıkışına ilave 3 adet reaktör tetikleyici çıkışa sahiptir. Reaktör tetikleyici çıkışa bağlanan VArKON tristör sürücü modülleri ile 3 adet reaktörü binlerce dilime bölerek mekemmel hassasiyette kompanzasyon yapar. Bütün işlemler 20ms hızlı ölçümler ile yapılır. VArKON 15-TCR ve VArKON sürücü modüller kusursuz uyum içinde çalışır. Kullanıcıya 6 farklı TCR/SVC modu sunulur. Örneğin TCR sistemi, sadece kapasitif yükte veya sadece saatlikler cezada iken devreye girebilir. Normal kademelerle senkron veya asenkron çalışabilir. Senkron çalışma normal kademelerle eş-kompanzasyon yapmak demektir. Asenkron çalışma ise, normal kademelerden arda kalanı temizlemek demektir. Daha detaylı ayarlar bölümünde anlatılmıştır. VArKON ailesi geliştirilirken, kullanıcıların ihtiyacı olan her özellik düşünülerek; bütün aile standart sunulan üstün özellik ve ayrıcalıklarla donatılmıştır. Opsiyonel olarak her modelin, tam işlevli haberleşme portu bulunur. Haberleşmeli ürünlerde, eksiksiz olarak her türlü bilgi okunup, yazılıp kumanda edilebilir yapıdadır. Standart olarak sunulan özelliklerin en başında zengin analizör özellikleri gelir. 5mA den başlayan hassas ölçüm, %0.2 hassasiyette ölçümler, 63. Harmoniğe kadar akım gerilim harmonikleri ölçümü, saatlik-günlük-haftalık-aylık enerji oranları, tarifeli enerjiler, faz başı enerjiler ve faz başına enerji oranları, import-export-endüktif-kapasitif-görünür enerjiler, nötr akımı, faz akım-gerilim-güçleri, güç faktörleri, ayrıca cosφ ler gibi yüzden fazla parametre hassas olarak ölçülür ve kullanışlı ölçüm ekranları ile kullanıcıya sunulur. Diğer standart özellik bağlantı testidir. Bağlantı testi özelliği ilk kademeye trifaze kondansatör bağlanarak hızlı ve güvenli şekilde yapılır. Sadece polarite hatalarını değil, faz çaprazlamalarını da tespit edip, içeriden otomatik düzeltme sağlar. Bağlantılarda yanlışlık yoksa doğru onayı verir. Fiziki düzeltmenin şart olduğu, akım trafo uçlarının çaprazlandığı gibi durumlarda ise uyarı vererek kullanıcıya yardımcı olur. Gerilim yoksa, akım yoksa hangi faz ve fazlarda olmadığını adres vererek uyarır; böylece röle sadece bağlantılar yanlış ve bağlantılar doğru demekle kalmaz; düzeltilebilir hataları otomatik düzeltir, fiziki düzeltilmesi gereken hataları da bildirir. Bir diğer standart özellik kademe testidir. Hızlı ve sağlıklı kademe testi ile röle kademelerine bağlanan kondansatör ve reaktörleri öğrenir. Kademe testi özelliği, yüksüzken daha hızlıdır. Yük altında kademe öğrenirken, yük de meydana gelen değişikliklerden etkilenmemesi için yükün durumuna bağlı olarak kademe testi birkaç dakika sürebilir. Röle, yük altında da sağlıklı kademe öğrenme için akıllı algoritmalara sahiptir. Kademelerine bağlanan kondansatör ve reaktörleri fazlarına uygun olarak öğrenir. Gerilim dalgalanmalarından etkilenmez. Ayrıca kademeler kompanzasyon yaparken sürekli izlenir, periyodik olarak günlük veya haftalık ayarlanan sürede, kademelerin tümü birden tekrar testten geçer. Kademelerde meydana gelen değişiklikler böylece sistemin işleyişini bozmaz. Olay kaydı ve tavsiyeler, öne çıkan diğer standart özellikler arasındadır. Gerçek zamanlı saat ile önemli son 10 olayın kaydı tutulur. 24 saatlik değerler analiz edilerek sistemin ihtiyacı olan kondansatör ve reaktörler tavsiye edilir. Saatlik ve günlük olarak sürekli tavsiyeler üretilir. Alarmlar, dil seçimi, şifre koruma, jeneratör girişi, sıcaklık alarmı, jeneratör veya dijital giriş ile uyarılan ayrı kompanzasyon hedefi, üç farklı yoldan kompanzasyon hedefi girebilme gibi bir çok özellik standart olarak VArKON ailesinde mevcuttur. Bütün VArKON serileri akıllı müdahale ve akıllı zamanlama algoritmalarına sahiptir. Kademeler tanınarak, sistemin ihtiyacına göre anında veya biraz gecikmeli olarak devreye alınıp çıkartılır. Burdaki gecikme bir çok kritere göre belirlenir ve kontaktör ve kondansatörlerin ömrünü korur. Eş kademeleri 3

4 Model Ekran Akım ve gerilimlere ait harmonikler 5mA minimum ölçme akımı Bağlantı düzeltme Polarite düzeltme Kademeleri öğrenme ve izleme Kondansatör ve reaktör tanıma Kademe eş yaşlandırma Anahtarlama ve süre sayaçları Tavsiyeler Akıllı müdahale ve zamanlama 3 farklı şekilde hedef girme 20ms ölçme hızı Şifre koruma İngilizce Türkçe Ayarı Sıcaklık ölçme ve alarmı Dijital giriş (Jeneratör hedefi) Alarm/fan çıkışı RTC ve olay kaydı Modbus RTU Kontak sayısı Tristör sayısı VArKON 15-TCR Kullanım Kılavuzu eşit sayıda anahtarlayarak eş-yaşlandırma sağlanır. Zamanlamalar sabit değerler de seçilebilir. Reaktörler için kondansatörlerden farklı olarak zamanlama ve anahtarlama yürütülür. VArKON ailesinin geniş grafik ekranı ile menüleri kullanıcıların rahatça kullanabilecekleri şekilde tasarlanmıştır. Menüler toplu ve açık anlaşılır yapıdadır. Menüler, alarmlar, ayarlar ve hatalar seçilen dilde açık olarak yazar. VArKON ailesi yılların tecrübesiyle direk kullanıcının ne istediği ön planda tutularak tasarlanmıştır ve zamanla yeni doğabilecek ihtiyaçlara göre güncellemeler devam edecektir. Temel amaç tüm kompanzasyon problemlerine tek aile ile, yeterli ve kullanışlı çözümler üretmektir. B. Seçim Tablosu VArKON Reaktif güç kontrol röle serisinde, tüm ihtiyaçlar için bir çözüm mutlaka vardır. VArKON SERİSİ RGKR SEÇİM TABLOSU VArKON 18K VArKON 18KS VArKON 18TSC Standart Ölçümler 3 faz Akımlar IL1, IL2, IL3 Nötr akımı IMP 3 faz Gerilimler UL1, UL2, UL3 3 faz-faz Gerilimler UL12, UL21, UL31 3 faz Aktif Güçler PL1, PL2, PL3 3 faz Reaktif Güçler QL1, QL2, QL3 3 faz Görünür Güçler SL1, SL2, SL3 3 faz Güç Faktörü PFL1, PFL2, PFL3 3 faz cosφ ler cosφl1-l2-l3 Frekans Fr Toplam aktif güç ΣP Toplam reaktif güç ΣQ Toplam görünür güç ΣS Minimum ve maksimum değerler (akım, gerilim ve güçlerin) %0.2 hassasiyet Enerjiler Import kwh L1-L2-L3-Σ Export kwh L1-L2-L3-Σ Reaktif kvarh L1-L2-L3-Σ Endüktif kvarh L1-L2- L3-Σ Görünür kvah L1-L2-L3- Σ Tarifeli Enerjiler (gündüz,puant,gece T1,T2,T3) Jeneratör Enerjiler (jeneratör girişiyle) Harmonikler Akım harmonikleri L1-L2-L3 Gerilim harmonikleri L1-L2-L3 THD, 3-63 tek harmonikler, 2-62 çift harmonikler Oran gösterim ekranları Bar grafik gösterim ekranları Enerji Oranları Anlık oranlar yüzdesel tanφ Saatlik oranlar Günlük oranlar Haftalık oranlar Aylık oranlar Fatura kesim tarihi ayarlı G G 18 - G - 18 VArKON G H VArKON 8HV VArKON 12M VArKON 12MS VArKON G TCR M:monofaze, G:grafik display G 8 - M M G M M M G M

5 C. Kullanım Yerleri Kompanzasyon tesise özeldir. Farklı tesislerin farklı ihtiyaçları olmakla beraber bütün tesisler birkaç genelleme ile çözüme kavuşur. Tesis türlerine göre ihtiyaç duyulan röle çözümleri şunlardır: 1.Kontaktörlü kompanzasyon rölesi. 2.Tristör anahtarlamalı kompanzasyon rölesi. 3.Kontaktörlü ve tristör hibrit (karma) kompanzasyon rölesi. 4.Kontaktörlü ve TCR çıkışlara (tristörle açı kontrollü reaktör) sahip kompanzasyon rölesi. VArKON serisinde yukarıdaki seçim tablosunda görüldüğü gibi, bütün bu çözümler için röle modelleri sunulur. Bu kılavuzun konusu VArKON 15-TCR YENİ NESİL üç fazlı reaktif güç kontrol röle modelidir. VArKON 15-TCR röle, yüklerin hem dengesiz, hem bazen düşük bazen büyük, hem hızlı oynayan karmaşık tesislerde bile mükemmel başarı sağlar. Binlerce kondansatör ve reaktör varmış gibi tesis gücünü hassas şekilde kompanze eder. TCR röle her tip tesiste kullanılabilir, sadece sorunlu tesislerde değil, ileride de sorun olmaması için her tür tesise kesin çözüm olarak öneririz: Endüstriyel 3 fazlı tüm tesisler Fabrikalar Benzinlikler Marketler Bankalar Okullar Oto sanayi panoları Binalar Siteler Devlet daireleri Oteller Kaynak atölyeleri Pres makineleri Asansörler Vinçler Çok hızlı girip çıkan yükler Dengeli-dengesiz, büyük ve küçük yükler VArKON-15TCR rölede 20ms hız standarttır. Hızlı model ayrı değildir, rölenin baz modeli standart olarak hızlı çalışır. VArKON-15TCR yine VArKON tristör sürücülü modül ile uyumlu ve stabil çalışır. Endüstriyel zorlu şartlarda sorunsuz şekilde reaktörleri ihtiyaç oranında yaklaşık onbin adımda devreye alıp çıkartır. TCR kademeleri de diğer kademeler gibi röle tarafından otomatik öğrenilir. VArKON-18K serisinin standart tüm kullanışlı özellikleri VArKON-15TCR rölede de mevcuttur. Akıllı müdahaleler, 5mA hassas ölçme girişleri, 0.2 doğrulukla ölçme, 63. Harmoniğe kadar harmonik ölçme, olay kaydı, alarmlar; standart özelliklerdir. TCR röle ve modülü bağlarken, rölenin L1-L2- L3 gerilim girişleri ile, modülün L1-L2-L3 gerilim girişleri birbiri ile aynı faza bağlanmalı, röle çalışmadan önce voltmetre ile aralarında potansiyel 0V olacak şekilde kontrol edilip doğrulanmalıdır. Örneğin rölenin L1 girişi ile modülün L1 girişi aynı faza bağlanmalıdır. Farklı ise aralarındaki potansiyel AG için 380V civarında çıkar. Pratik kontrol yöntemi olarak voltaj ölçümü yeterlidir. Modül doğru bağlanırsa, röle diğer tüm hataları otomatik düzeltir. 5

6 Kontaktörlü Rölenin Sisteme Cevabı (Yavaşlıktan ve basamaklı kademelerden dolayı sıfırlayamıyor) Örneklerde klasik kontaktörlü, yarı iletken kontaktörlü ve yeni nesil TCR sistemlerin üçünün kompanzasyon başarısı aynı şartlarda kıyaslanıyor. Örnek sistemde klasik rölenin kademe alma-çıkarma zamanlarının 1sn olduğu ve sistemdeki yüklerinde 1sn aralıklarla değiştiği düşünülmüştür. Tristörlü Rölenin Sisteme Cevabı (Hızlı fakat basamaklı kademeler sıfırlamasına yetmiyor) Yüklerin hem çok hızlı girip çıktığı, kaynak makineleri, punto makineleri, vinç, asansör gibi yüklerin olduğu tesislerde; aynı zamanda yüklerin güçlerinin onlarca kondansatör veya reaktör kademesine ihtiyaç duyulan tesislerde TCR sistemi, tristör anahtarlamalı sistemlerden çok daha başarılı olacaktır. VArKON-15TCR Rölenin Sisteme Cevabı (Yaklaşık adım ve 20ms hız ile mükemmel başarı) TCR röle 20ms hızında binlerce kademeden oluşan bir kompanzasyon sisteminin ekonomik ve uygulamaya dökülmüş pratik karşılığıdır. Sadece bir röle, bir tristör sürücü modül ve üç adet reaktör ile, bu sistemle en zorlu tesisler bile başarı ile kompanze edilir. Üstelik kapasitif ve endüktif yön farketmeksizin. 6

7 D. Ölçülen Şebeke Parametreleri VArKON röle serisinde kullanıcıların ihtiyaç duyabileceği tüm şebeke parametreleri hassas şekilde ölçülerek; değerli kullanıcılarına zamandan, yerden ve maliyetten kazandırır. Bu ölçümler, kolayca analiz için, kullanışlı ve özenle hazırlanmış ekranlarıyla sunulur. VArKON ailesi ile ölçülen ve gösterilen parametreler aşağıdaki gibidir: ÖLÇÜLEN ŞEBEKE PARAMETRELERİ Gerilimleri U L1, U L2, U L3 Faz-faz gerilimleri U L12, U L21, U L31 Faz akımları I L1, I L2, I L3 Nötr akımı I MP Faz aktif güçleri P L1, P L2, P L3 Sistem aktif gücü ΣP Faz reaktif güçleri Q L1, Q L2, Q L3 Sistem reaktif gücü ΣQ Faz görünür güçleri S L1, S L2, S L3 Sistem görünür gücü ΣS Faz cosfiler cosφ L1, cosφ L2, cosφ L3 Faz güç faktörleri PF L1, PF L2, PF L3 Sistem güç faktörü ΣPF Frekans Fr Minimum değerler U,I,P,Q,S Maksimum değerler U,I,P,Q,S Faz enerjileri 3x(imp,exp,cap,ind,app) Sistem enerjileri Σ (imp,exp,cap,ind,app) Jeneratör enerjileri imp,exp,cap,ind,app Tarifeli enerjiler gündüz,puant,gece Enerji oranları Saatlik-günlük-haftalıkaylık Akım Harmonikleri (L1,L2,L3) x (THD,2,3,,63) (%) Gerilim Harmonikleri (L1,L2,L3) x (THD,2,3,,63) (%) Bütün bu parametler hassas olarak ölçülmekte, düzenli şekilde gösterilmekte ve gerekli olanları kalıcı belleğe kaydedilmektedir. 7

8 2. VArKON 15-TCR Özellikler A. Özellikler Öne çıkanlar 5mA den başlayan ölçüm. Bağlantı doğruluk testi ve bağlantı yanlışlarını otomatik düzeltme. 12 kademeye kadar monofaze veya trifaze kondansatör ve reaktör bağlayabilme. (ilk kademe trifaze kondansatör olmalı) 3 kademe reaktör bağlamak için 3 tetikleyici çıkış. Reaktörleri 3125 dilime bölerek, onbine yakın kademe ihtiyacını karşılar. 6 farklı TCR/SVC modu. Kondansatör ve reaktörleri öğrenebilme, sürekli izleme. Akıllı zamanlama ve akıllı müdahale algoritmaları. Olay kaydı ile geçmişe dönük analiz. Tavsiyeler menüsü ile sistem gereksinimlerini görme. Denk Kademeleri eş yaşlandırma, kademe anahtarlama ve devrede tutma sürelerini izleyebilme. 2 farklı kompanzasyon hedefi girebilme. Jeneratör için dijital girişle değişen ayrı hedef. Kompanzasyon hedefi olarak üç farklı yöntem. Enerjilerin detaylı analizi. Aylık, haftalık, günlük, anlık enerji oranlarını izleyebilme. Toplam, faz başına, tarifeli ve jeneratör enerjileri için ayrı analiz ekranları. Alarmlar ve ayrı alarm veya fan çıkış amaçlı kontak 20ms hızında ölçümler ve müdahale. (kontaklı modellerde sistem ömrü için bu hızlar sadece iç algoritmaların sağlıklı işlemesinde kullanılır.) Genel 240x160, 3.4 Geniş grafik ekran ve 18 kademe ledi Kullanıcı dostu ve kolay menüler ve ölçüm ekranları Şifre koruma, İngilizce veya Türkçe dil seçeneği Gelişmiş analizör özellikleri, harmonik bar sayfaları Kompanzasyon için gelişmiş ayarlar Ölçümler %0.2 doğruluk, True RMS, peryot başına 256 örneklem 5mA den başlayan ölçüm. Düşük güçlerde de başarılı ölçüm. Sıcaklık ölçümü, nötr akımı ölçümü. 4 bölgede ve faz başına ayrı enerji ölçümü (VAh dahil) 63. Harmoniğe kadar tek ve çift harmonikleri ölçer. Minimum, maximum değerler Kademeleri (Kondansatör ve reaktörleri) Öğrenme Hızlı, sınamalı ve güvenli şekilde kademeleri tanıma. Otomatik ve sürekli kademe izleme Ayarlanan saatte otomatik kademe testi. Bağlantıları Öğrenme Bağlantı yanlışlıklarını otomatik içerden düzeltme İlk faza trifaze kondansatör bağlanarak hızlı ve güvenli bağlantı testi. Olay kaydı Gerçek zamanlı saat ile sistemdeki önemli olayların kaydı. Tavsiyeler Sistemi sürekli izleyerek, gerekli olan kondansatörleri ve reaktörleri tavsiye edebilme. Hangi tavsiyenin enerji oranlarını ne kadar düşüreceği bilgisi. Saatlik ve günlük tavsiyeler. Haberleşme Bütün şebeke parametrelerini ve cihaz ayarlarını Modbus-RTU ile RS-485 portundan okuyup, yazabilme. (opsiyonel) 8

9 B. Cihaz Boyutları E.Teknik Özellikler TEKNİK ÖZELLİKLER Yardımcı Besleme 230V (+-%20) Opsiyonel:57VAC,100VAC Başka özel beslemeli tipler için firmamızla görüşünüz. Besleme devresi güç tüketimi: <6 VA Gerilim Ölçme Girişleri VAC Akım Ölçme Girişleri /5A (5/ /5) Frekans: 50 Hz Ölçme girişleri güç tüketimi: < 0.5VA L-N in: 344 VAC 50 Hz. L-L in: 600 VAC 50 Hz. Aşırı Akım Dayanma 50A 1sn, 10A sürekli (Röle Ölçme Girişleri) Akım Ölçme Sekonder 5mA 6A Akım Ölçme Primer 12000A e kadar (uygun akım trafosu ile) Akım Ölçme Doğruluk %0.2 Gerilim Ölçme Doğruluk %0.2 Görünür Güç Doğruluk %0.2 Aktif Güç Ölçme Doğruluk %0.5 Reaktif Güç Ölçme Doğruluk %0.5 Akım Harmonik Ölçme 2,3,4,5,,60,61,62,63 ve THD Gerilim Harmonik Ölçme 2,3,4,5,,60,61,62,63 ve THD Ölçme girişleri güç tüketimi: < 0.5VA Bağlantı tipi: 3P4W Kontaklar 5A Çalışma sıcaklığı: C Boyutlar 144x144x80 mm Pano Pencere Genişliği 136x136 mm Ekran 3.4 Grafik LCD 9

10 3. Bağlantılar A. İşletmeye Alma Gerilim ve akım bağlantılarında faz sırası ve yönü önemli değildir. Bağlantı testi yapıldığında röle otomatik olarak, kendi içinden bağlantıları düzeltir. Buna rağmen fazların yerini doğru bağlamayı ve alışkanlık edinmeyi öneririz. Nötr (Mp) bağlantısı mutlaka doğru yapılmalı, faz gerilimleriyle karıştırılmamalıdır. Akım trafo uçları yanlış faza da bağlansa, röle bağlantı testinde polarite hatalarıyla birlikte bu hataları da düzeltir. Ancak ayrı akım trafosundan gelen kablolar birbiri ile çaprazlanıp, bağlanırsa bunun düzeltilmesi sadece fiziken mümkündür. Akım trafo uçları özellikle sıkı bağlanmalıdır.temazsızlık durumunda istenmeyen hasarlar meydana gelir. Enerji altında bağlantılar sökülmemelidir. İlk kademe trifaze kondansatör olmalı, büyük değerli trifaze kondansatör olması bağlantı testini kolaylaştıracaktır. TCR bölümünde adım adım devreye alma bilgileri mevcuttur. Bakınız: sayfa 35 B.UYARILAR UYARILAR!!! 1. Akım trafo uçları kesinlikle açık devre bırakılmamalıdır! 2. Enerji altında bağlantılar sökülmemelidir! 3. Cihaza enerji vermeden önce mutlaka bağlantıları kontrol ediniz! Klemenslerde zayıf kalmış bağlantı var ise düzeltiniz! 4. Düzeltmeleri yaparken enerjiyi mutlaka kesiniz! Cihazda kullanıcıların müdahale edebileceği parçalar bulunmamaktadır. Teknik sorun yaşadığınızda lütfen bizimle irtibata geçiniz. 10

11 C. Bağlantı Şeması 11

12 4. Ölçüm Ekranları A. Ölçüm Ekranları Haritası VArKON röle serisinde, ölçülen şebeke parametreleri yukarı, aşağı, set tuşlarıyla aşağıdaki sırada gösterilir. set tuşu o anki ekranla ilgili diğer parametreleri ekrana getiririr. set tuşuna uzun basıldığında ise menüye girilir. Menü başka başlık altında ayrıca ele alınmıştır. (Menü için Bakınız:5.bölüm) L2, L3 spektrumlar 9-16, detaylar 12

13 13

14 L1,L2,L3 fazlarının ayrı enerjileri 14

15 aylık-haftalık-günlük-saatlik-anlık ve önceki aylık-önceki haftalık-önceki günlük-önceki saatlik oranlar THD, 2., 3., 4., 5.,, 62.,63. harmonikler 15

16 VArKON 18-KS/ VArKON 18-K Kullanım Kılavuzu B. Ana Ekran Ana ekranda en çok ihtiyaç duyulan bilgiler gösterilir. Yüzde reaktif oranlar, anlık-aylık-saatlik-günlük-haftalık olarak izlenebilir. Bir önceki saatlik-günlükhaftalık-aylık oranlar da izlenebilir. Aylık oran, son fatura kesim tarihinden itibaren yazılan enerji sayaçlarının oranıdır. Ay sonu geldiğinde sıfırlanır. Ve eski aylık oran olarak görülür. Bir önceki aylık oran, önceki aybaşından ay sonuna kadar yazılmış eski aylık orandır. Fatura kesim tarihi menüden değiştirilebilir. Toplam oranlar büyük punto yazıyla gösterilir. Yazı altında simetrik 8 tane bar ile enerji oranlarının hangi bölgede biriktiği izlenir. Örnekteki resime göre, L2 fazında kapasitif diğerlerine göre çok yazmış, L3 fazında ise endüktif diğer fazlara göre çok yazmış durumdadır. Kullanıcı cihaza karşıdan bakarken, kullanıcının sağı endüktif tarafı, solu kapasitif tarafı gösterir. Tüm ekranlarda gösterilen bilgiler akım ve gerilim trafo oranları doğru ayarlandığında, primer taraftaki gerçek değerleri gösterirler. Bütün bu ölçümlerin hepsi otomatik kayar nokta ile, ve kilo-mega birimi de otomatik ayarlanarak; kullanıcının rahat okuyabileceği biçimde ve hızda ekrana getirilirler. Ana ekranda gösterilen bilgiler: 1.Toplam güç faktörü: Sistemin 3 fazının bileşkesine göre hesaplanan güç faktörüdür. Ekranın sağ üstünde. 2.Toplam aktif güç: Sistemin 3 fazından çekilen toplam iş yapan, aktif güçtür. Yönlüdür. Eksi görülmesi, sistemin enerji ihraç ettiğini gösterir. Eğer sistem sadece enerji tüketen sistemse ki; kompanzasyon yapılan sistemlerde genelde enerji alınır, üretilmez; eksi aktif güç bağlantıların yanlış yapıldığı ve bağlantı testi yapılmadığı anlamına gelir. Menüden bağlantı testi yapılıp, bu hatalar otomatik olarak röle tarafından düzeltilebilir. Toplam aktif güç, ekranın sağ üstte, ikinci sırada gösterilir. Sigma ve P sembolü ile simgelenir. Sigma toplam anlamına gelir. 3.Toplam reaktif güç: Ekranın sağ üstünde, üçüncü sırada, Sigma ve Q sembolü ile simgelenerek gösterilir. Sistemin toplam ürettiği ve harcadığı reaktif gücü, yönlü olarak gösterir. Eksi işareti çıkıyorsa, sistem toplamda kapasitif, tersi ise endüktifdir. Kompanzasyon yapılırken, yük değişimine göre, hedef civarında her iki yönde de değişir. Bazen Fazlardan biri kapasitif, diğeri endüktif olabilir. Bu durumlarda toplam reaktif güç büyük olan fazın yönünde gösterilecektir. Reaktif güçler sayfasında her faz tek tek incelenebilir. 4. Toplam görünür güç: Sistemin üç fazından akan Volt-Amper görünür güç değerlerin toplamıdır. Sağda dördüncü sırada sigma ve S sembolü ile simgelenir. 5. L1-L2-L3 gerilimleri ve akımları: Sağda alt sıradadırlar. Sistemin temel altı parametresi tek bakışta izlenebilir. 6.Sıcaklık: Sol üstte derece santigrat olarak izlenebilir. 7.RX-TX: Haberleşmeli modellerde haberleşme sırasında, port durumu hakkında bilgi verir. 8.Alarm/Fan Kontak bilgisi: Kademe kontakları haricinde rölede bulunan alarm kontağının durumu burdan izlenebilir. 9.Sistemin toplam enerji oranları: Reaktif oranlar, endüktif ve kapasitif olarak yüzde oran şeklinde solda büyük puntolar ile gösterilir. Bu ekranda iken set tuşu ile anlık-aylık-haftalık-günlük-saatlik oranlar arasında gezmek mümkündür. 10.Enerji oran barları: Sistemdeki reaktif oranların, hangi fazlardan ne kadar kaynaklandığını gösterir. Bu barlar da, saatlik-günlük-haftalık-aylık-anlık orana göre ayrı ayrı çizilirler. Ekranın sağı endüktif, solu kapasitif taraftır. 11.Takvim ve saat: Gerçek zamanlı saat ve takvim bilgisi ekranın sol alt tarafında gösterilir. Ana ekranda iken esc tuşuna basılarak, reaktörlerin devrede olup olmadığını gösteren ekranla, akım-gerilim ekranı arasından seçim yapılabilir:

17 C. Akımlar E. Faz-Faz Gerilimleri Bu ekran, faz başına akımları ve nötr akımı gösterir. Aynı zamanda maksimum ve minimum değerleri de tek bakışta izlemek mümkündür. Akım ekranında iken set tuşuna basılınca, fazör akış diagramı ekrana gelir: Bu ekran, fazlar arası gerilimler ve frekansı gösterir. Aynı zamanda maksimum ve minimum değerleri de tek bakışta izlemek mümkündür. F. Aktif Güçler Fazör akış ekranında, faz gerilimleri ve akımları arasındaki açılar ve güç akış yönleri izlenir. D. Gerilimleri a Bu ekran, faz başına aktif güçler ve toplam aktif gücü gösterir. Aynı zamanda maksimum ve minimum değerleri de tek bakışta izlemek mümkündür. Aktif güç ölçümü yönlüdür. Enerji ihraç eden sistemlerde (-) işareti çıkar. Sistemde enerji ihracı olmuyorsa ve (-) aktif güç görünüyorsa; eksi olan fazların akım trafo yönleri ters bağlanmıştır. Düzeltilmesi gerekir. Bağlantı testi yaparak otomatik düzeltme özelliğini kullanmak için menüye bakınız. G. Reaktif Güçler Bu ekran, faz nötr gerilimlerini ve frekansı gösterir. Aynı zamanda maksimum ve minimum değerleri de tek bakışta izlemek mümkündür. Bu ekran, faz başına reaktif güçler ve toplam reaktif gücü gösterir. Aynı 17

18 zamanda maksimum ve minimum değerleri de tek bakışta izlemek mümkündür. Reaktif güçlerde eksi (-) işareti kapasitifi gösterirken, işaret olmaması endüktif yönü gösterir. Sistem çalışırken her fazın aynı yönde olabileceği gibi, farklı yönlerde de olabilir. Reaktif enerjiler 20ms lik hızlarda, endüktif ve kapasitif sayaçlarına ayrı ayrı tasnif edilirler. J. Enerjiler H. Görünür Güçler Bu ekranda toplam enerjiler gösterilir. set tuşu ile L1-L2-L3 fazlarındaki enerjilere de tek tek bakılabilir. Yukarıdan aşağı sırasıyla, import aktif enerji (kwh), endüktif reaktif enerji (kvarh), kapasitif reaktif enerji (-kvarh), export aktif enerji(-kwh), görünür enerji (kvah) ayrı olarak hem toplamda hem faz başına gösterilir. Bu ekran, faz başına görünür güçler ve toplam görünür gücü gösterir. Aynı zamanda maksimum ve minimum değerleri de tek bakışta izlemek mümkündür. K. Jeneratör Enerjiler İ. Güç Faktörleri ve cosφ ler Jeneratör devreye girdiğinde, eğer dijital girişe bilgi girilmişse, jeneratör enerjiler saymaya başlar. Böylece jeneratörden ne kadar enerji alındığı ayrı olarak analiz edilebilir. Bu ekran, güç faktörlerini ve ve cosφ değerlerini gösterir. Eksi (-) işareti olan kapasitifken, olmayan endüktifdir. Sistemdeki harmoniklere bağlı olarak, cosφ ve güç faktörleri arasındaki farklar artar. Güç faktörleri aktif güç ve görünür güç oranlarına göre hesaplanırken, cosφ değerleri harmonikler de hesaba katılarak hesaplanır. Temel bileşenlerin güç faktörü, cosφ değeridir. L. Tarifeli enerjiler 18

19 VArKON röleler, üzerinde bulunan saatle, gündüz (T1), puant (T2) ve gece (T3) tarifelerinde çekilen aktif enerjiyi ayrı olarak da sayar. Sayaç sınama ve analiz amacıyla bu veriler kullanılabilir. O. Harmonik Spektrum M. Enerji Oranları Bu ekran enerji oranlarını gösterir. Endüktif ve kapasitif enerji oranları aynı sayfada birlikte gösterilir. set tuşu ile anlık-saatlik-günlük-haftalık-aylık oranlar ve geçen saatlik- geçen günlük- geçen haftalık- geçen aylık arasında geçiş yapılır. Geçen oranlar tam zamanını doldurmuş eski güncel oranlardır. Güncel oranlar zaman dilimine ve o anki saate-takvime göre, yeni başlamış oranlardır; zaman diliminin başında ortasında veya sonlara yakın yerlerde olabilir. Bu ekranda hem gerilimlerin, hem akımların, üç fazının birden, tek ve çift, 17. Harmoniğe kadar olan spektrumu, bar grafik şeklinde gösterilir. Sistemlerde genelde en çok görülen harmonikler tek harmoniklerdir ve genelde en büyükleri 17. Harmoniğe kadar olanlarıdır. 63. harmoniğe kadar hem gerilim hem akım harmonikleri için, faz başına ayrı spektrum grafiklerde sunulur. Bunun için set tuşu ile gezinmek yeterlidir: N. Gerilim ve Akım Harmonikleri P. Kademe İzlem Akım ve gerilimlerinin 3 faz için harmoniklerini aynı anda, yüzdesel büyüklük olarak sunan sayfadır. set tuşu ile THD arası harmonikler gezilebilir. Bu ekranda 18 kademenin tümüne birden bakılabilir. Hangi kademede ne bağlı görülebilir. Sekizerli gruplar halinde daha detaylı izleme için, set tuşu ile gezilmesi yeterlidir: 19

20 5. Menü VArKON 15-TCR analizörün ayarları, anlaşılır ve kolay menüsü ile yapılır. Kademe testi, bağlantı testi, enerji ve minimum-maksimumdemand sıfırlama, fabrika ayarlarına dönme işlemi, kademe sayaçlarının sıfırlanması işlemleri de menü yardımı ile yapılır. Menüye giriş şifre korumalıdır. Sekiz grubun herbirinde on bilgi sunulur. Grup bölmelerinin, sol üstünde kademe nosu, yanında büyük punto ile kademenin toplam kvar güç değeri, onun altında yukardan aşağı sırayla, L1-L2-L3 kvar değerleri, değerlerin solunda saat yönünde, kademenin boş-kapasitör-reaktör bilgisi sembolle, ve altta kademenin kaç kere anahtarlandığı ve kaç saat kaç dakika devrede tutulduğu bilgisi gösterilir. Menüye girmek için herhangi bir ölçüm sayfasında iken, set tuşuna uzun basılır. Rölenin şifresi 4 basamak olarak, doğru girildikten sonra ekrana ana menü gelir. Şifre basamaklarını girmek için, yukarı-aşağı tuşları kullanılır. O anki şifre basamağı ekrana gelince set tuşu ile bir sonraki basamağa geçilir. Son basamak da girilince; şifre doğru ise ana menü açılır. Yanlış ise şifre girme işlemi ilk basamağa geri döner. Varsayılan şifre: 0000 dır. Ana Menüde şu başlıklar vardır: 1.Pratik Ayar Sihirbazı 3 adımda kolayca ayar yapmak içindir. 2.Kademe Ayarları 3.Bağlantı Ayarları 4.Kompanzasyon Hedefi 5.Alarmlar 6.Tavsiyeler 7.Diğer Ayarlar 8.Olay Kaydı 9.Manuel Test 10.Sıfırlama Menüsü Herhangi bir menüdeyken bir üst menüye dönmek için esc tuşuna basınız. Ölçüm sayfalarına dönmek ve menüden tamamen çıkmak için esc tuşuna uzun basınız; veya esc tuşuna tek tek basarak iki-üç seferde çıkınız. 20

21 A. Menüye Giriş Herhangi bir ölçüm sayfasında iken, set tuşuna uzun basılması yeterlidir. VArKON 15- TCR şifre isteyecektir: görünümündedir. yukarı ve aşağı tuşları ile diğer menüler seçili öğe görünümüne getirilir. Girilmesi istenen menü, seçili durumdayken, set tuşu ile alt menüye geçilir. Seçili öğe görünümündeyken set tuşuna basılması, seçili menünün açılmasını sağlar. C. Pratik Ayar Sihirbazı yukarı ve aşağı tuşları ile şifrenin ilk basamağı seçilir. Seçildikten sonra set tuşu ile bir sonraki basamağa geçilir. Ve dört basamakta girildikten sonra, set tuşu ile menüye girilir. Şifre yanlış girilirse menüye girilmez; ilk basamaktan başlayarak, dört haneli şifre tekrar istenir. O an girilmesi istenen basamak seçili öğe görünümünde olurken, diğer basamaklar * karakteri ile gizlenir. gelir. Şifre doğru girildiğinde, ana menü ekrana B. Ana Menü Ana menüde VArKON 15-TCR rölenin 10 menüsü iki ayrı sayfada alt alta görünür. Örnekteki resimde ilk girişte olduğu gibi Pratik Ayar Sihirbazı menüsü seçili öğe Ana menüden seçilip, set tuşu ile bu menüye girildiğinde, menü içeriği açılır. Rölenin ilk devreye alınmasında en çok ihtiyaç duyulan kademe sayısı ve akım trafo oranı ayarları bu menüde ilk iki adım olarak sırayla yapılır. Üçüncü adımda röle, panoyu tanır. Röle önce ilk kademeyi devreye alıp çıkartarak, polarite ve L1-L2-L3 faz sıralarını otomatik tanıyıp, yanlış bağlantı varsa düzeltir. Bu sürede kullanıcının müdahale etmesi gereken fiziki bir yanlış varsa, adres vererek uyarı verir. Bağlantı testi tamamlanınca röle, kademeleri öğrenmeye geçer. Kademeler sırayla devreye alınıp çıkartılarak; kademe bağlantıları, tipleri ve güçleri öğrenilir. Rölenin kompanzasyon müdahale algoritmalarının sağlıklı çalışması için, kademeleri doğru bilmesi gerekir. Bu yüzden elden ayar yerine bu menüden veya kademe testi menüsünden otomatik test yaptırmanızı öneririz. 1.Kademe sayısını yukarı-aşağı tuşları ile seçip, set tuşuna basınız. Kademe sayısını eğer 18 kademenin hepsini kullanmayacaksanız ve kademeleri sırayla bağlamışsanız, 18 den daha küçük girebilirsiniz. Kademeleri sadece ilk kademe trifaze kondansatör olacak şekilde, dağınık bağlamışsanız; 3 kademe de olsa, kademe sayısını 18 de bırakmanız rölenin çalışmasını etkilemez. Kademeleri öğrenme sürecinin en kısa sürede tamamlanması dışında, kademe sayısı ayarının büyük girilmesinin bir etkisi olmaz. Ancak küçük girilirse, röle kademe sayısının üstündeki numaralı kademeleri devreye alıp-çıkarmaz. Bu yüzden ya 18 girilmeli, küçük girilecekse de mutlaka doğru girilmelidir. 21

22 2.Akım Trafo Oranını yukarı-aşağı tuşları ile seçip, set tuşuna basınız. Örneğin 600/5 akım trafosu varsa 120 seçilir. Kademe güçlerinin, ölçülen parametrelerin ve enerji endekslerinin primer değerini doğru görmek için akım trafo değerini doğru girmek şarttır. Yanlışlık yapılması kompanzasyona zarar vermez ancak değerler sekonder olarak görünür. Ve elden ayarlarda hatalara sebep olur. 3. Bağlantıları ve kademeleri öğrenerek, röle panoyu tanıyacak. Akım trafo oranını da seçip, set tuşuna bastıktan sonra, ÖĞREN> yazısı seçili öğe görünümüne gelecektir. Bu durumda set tuşuna basılırsa, röle bağlantıları öğrenme aşamasına geçer: Bağlantılar öğrenildikten sonra, birkaç saniye bu mesajlar ekranda bekletilir; ardından röle, kademeleri öğrenmeye geçer: Kademeleri öğrenme yükün durumuna bağlı olarak 18 saniye ile 10 dakika arasında zaman alır. 10 dakika dolduğunda yük hareketliliğinden dolayı, hala öğrenilememiş kademeler varsa, kademe ayarları menüsünden elden girilebilir. Veya Kademe ayarları menüsünden tekrar kademeleri öğrenme taraması yaptırılabilir. Bunlar yapılmazsa, röle ayarlandığı saatte, kademeleri otomatik test ederken, öğrenilmesi eksik kalan kademeler varsa öğrenecektir. Çoğu yük koşulunda 10 dakika yeterli bir zaman olacaktır. Bağlantılar ilk kademeyi devreye alıp çıkartılarak öğrenilir. Bağlantılar sırasında hata çıkarsa uyarı verilir. Bağlantılar doğru ise veya otomatik düzeltilmişse şu mesajlar verilir: Bağlantılar zaten doğru ise: Kademeler de bağlantıların ardından öğrenildikten sonra, röle ölçme ve kompanzasyon görevlerini doğru şekilde yerine getirecektir. Eğer kademe güçleri yeterli değilse röle, kullanıcıya tavsiyelerde bulunacaktır. Tavsiyeler özelliği için ilgili bölüme bakınız. Bağlantılar düzeltildi ise: Pratik ayar sihirbazında üç adımı tamamladıktan sonra, istenirse diğer menülerden gelişmiş ayarlar yapılabilir. Örneğin kademe alma-çıkarma zamanları, peryodik kademe öğrenme saati, fatura kesim günü gibi ayarlar ihtiyaç duyuluyorsa, ilgili menülerden değiştirilebilir. 22

23 D. Kademe Ayarları Ana menüden seçilip, set tuşu ile bu menüye girildiğinde kademe ayarları ekrana gelir. Dokuz tane kademe ayarı vardır, hepsini birden bu menüden görebilir ve değiştirebilirsiniz. set tuşu ile bir sonraki satıra/ayara geçilir. yukarı-aşağı tuşları ile, o an bulunulan satır/seçili öğe durumundaki ayar değeri değiştirilir. 9 ayarda yapıldıktan sonra set tuşu ile KAYDET VE ÇIK işlemi yapılmış olur. esc tuşuna basılırsa bir önceki satıra/ayara dönülür. esc uzun basılırsa tüm menüden çıkılır. 1.Kademe Sayısı: Kullanılmayan kademelere boşa işlem yapmamak için örneğin 15 kademe kullanılmışsa, bu ayar 15 seçilerek ve 15 kademe ilk 15 kontaktör çıkışına bağlanarak; son üç kademeyi rölenin dikkate almaması sağlanır. 3 kademe kullanılsa bile bu ayarın 18 de kalmasının bir zararı olmaz. 2.Kademeleri Öğren: Normalde bu ayara geçildiğinde oto durumundadır. set tuşuna basılırsa, kademe değerleri değiştirilmeden bir sonraki ayara geçilir. Eğer kademelerin taratılıp, otomatik öğrenilmesi istenirse; öğren> seçilip, set tuşuna basılır ve röle kademeleri tarayarak öğrenmeye başlar. Kademe değerleri elden girilmek istenirse, tamamı veya her hangi birini elden girmek için; elden> seçilip set tuşuna basılır. Böylece röle elden girmek için gerekli ayar sayfasını açar. 3.Kondansatör alma zamanı: Kademelerin kondansatör olanları için müdahale kararından uygulama kararına kadar geçen süredir. Otomatik veya sabit süreye ayarlanabilir. 100ms adımlıdır. 1sn ile 100sn arasında ayarlanabilir. Varsayılan değeri otomatiktir ve kompanzasyon başarısı ve kontaktör&kondansatör ömür dengesi için otomatikte kalmasını tavsiye ederiz. çıkarma kararına kadar geçen süredir. Otomatik veya sabit süreye ayarlanabilir. 100ms adımlıdır. 1sn ile 100sn arasında ayarlanabilir. Varsayılan değeri otomatiktir ve kompanzasyon başarısı ve kontaktör&kondansatör ömür dengesi için otomatikte kalmasını tavsiye ederiz. 5.Deşarj Zamanı: Kondansatörlerin devreden çıkarıldıktan sonra tekrar devreye alınması için üzerinde kalmış olabilecek enerjinin boşalmış olması gerekir. Bunun için kondansatör üreticilerinin tavsiyesi uygulanmalıdır. Kondansatörlerin tümünde deşarj bobinleri bağlı ise bu ayarı otomatik yapmanızı öneririz. Otomatik deşarj zamanında, kondansatör gücüne göre boşalma zamanları değişimini röle hesaplar ve en iyi sonucu alır. Kondansatör deşarj zamanı sistem ömrü için önemlidir, bu yüzden deşarj bobini kullanılmayan durumlarda, kondansatör üreticisinin tavsiye ettiği zamana ayarlanmalıdır. Deşarj zamanı 1sn ile 500sn arasında 1sn lik adımlarla ayarlanabilir. Deşarj bobinleri kullanılmışsa otomatik olarak ayarlanması daha iyi sonuç verir. 6.Reaktör alma zamanı: Reaktörler için almaçıkarma zamanları kondansatörler için olan sürelerden farklı tutulmuştur. Reaktörlerin anahtarlamasının sık yapılması sistemde enerji kalitesini bozar. Bunun için otomatikte bırakılsa, elden sabit süre de girilse, röle reaktör zamanlamasını kondansatör zamanlamasından ayrı tutacaktır. Gerekli filtrelerle önlem alınmışsa, reaktörlerin anahtarlama süresi 1sn kadar düşürülebilir. Otomatik olması ise rölenin duruma göre süreyi kendi belirlemesi demektir. 1sn ile 500sn arasında 1sn lik adımlarla ayarlanabilir. Varsayılan değeri otomatiktir. 7.Reaktör çıkarma zamanı: Reaktörler için alma-çıkarma zamanları kondansatörler için olan sürelerden farklı tutulmuştur. Reaktörlerin anahtarlamasının sık yapılması sistemde enerji kalitesini bozar. Bunun için otomatikte bırakılsa, elden sabit süre de girilse, röle reaktör zamanlamasını kondansatör zamanlamasından ayrı tutacaktır. Gerekli filtrelerle önlem alınmışsa, reaktörlerin anahtarlama süresi 1sn kadar düşürülebilir. Otomatik olması ise rölenin duruma göre süreyi kendi belirlemesi demektir. 1sn ile 500sn arasında 1sn lik adımlarla ayarlanabilir. Varsayılan değeri otomatiktir. 4.Kondansatör çıkarma zamanı: Kademelerin kondansatör olanları için müdahale kararından 23

24 Akıllı müdahale zamanlarını belirlemeyi rölenin kendisine bırakmak için tüm alma ve çıkarma zamanlarını otomatik ayarlamanızı tavsiye ederiz. VArKON ailesinin müdahale zamanları çok boyutlu ve akıllıdır. basılarak, elden ayarları girme sayfası ekrana gelir: UYARI! Deşarj zamanını yeterli deşarj bobini veya direnci yoksa kondansatör üretici firmanın belirttiği şekilde giriniz. 8.Periyodik öğrenme saati: Rölenin günlük veya haftalık belli saatte, kademeleri otomatik olarak test edip, eksikler veya değişiklikleri tamamlaması için sahip olduğu özelliğin, hangi saat başında aktif olacağı bu ayarla yapılır. Örneğin röle gündüz yük altında devreye alındı ve yükün aşırı hareketinden, küçük güçlü kademe gruplarından bir kaçını tanıyamadı. Bu ayar ile gece 01:00 da yük yokken veya azalmışken, röle eksiklerinin tamamlayabilir. Bunun dışında röle kompanzasyon yaparken kademeleri takip ve öğrenmeye ayrıca devam eder. 9.Periyodik öğrenme: kapalı, günlük veya haftalık seçilebilir. Kapalı seçilirse röle hiçbir zaman kendiliğinden kademe öğrenme testi yapmaz. Günlük seçilirse, her gün ayarlanan saatte kademeler test edilir. Haftalık seçilirse Pazar günleri ayarlanan saatte kademeler test edilir. Örnekte 1. Kademe seçiliyken set tuşuna basılmıştır. 4 adımda 1. Kademenin tipi, bağlantısı, voltajı ve gücü girilir. Elden girilmek istenilen kademeler, tek tek bu şekilde girilmelidir. Kademeleri elle girmek yerine, rölenin gelişmiş kademe öğrenme özelliğini kullanmanızı tavsiye ederiz. Özellikle monofaze kondansatörlerin fazlarının elden yanlış girilme riski vardır. Otomatik öğrenmede böyle bir risk yoktur. E. Bağlantı Ayarları Not:Peryodik kademe testi için, kompanzasyon panosunun ve rölenin o saatte enerjili olması gerekir. O saatte enerji yoksa o gün veya o hafta pas geçilmiş olur. Kademeler elden girilecekse: Kademe ayarları sayfasında 2. Satırdayken, kademeleri öğren ayarında, elden> seçilip set tuşuna basılır. Böylece röle elden girmek için gerekli ayar sayfasını açar: Ana menüden Bağlantı Ayarları seçilip, set tuşu ile bu menüye girilir. Bu menüde akım trafo oranı ve gerilim trafo oranı ayarlanır. İstenirse, sadece bağlantı testi de yapılabilir. Akım trafo oranı örneğin 600/5 için 120 girilir. Gerilim trafo oranı kullanılmak istenirse, 0.1 lik adımlarla yapılır. Gerilim Trafo Oranı=primer voltajı/sekonder voltajı İlk açılan ekrandan 18 kademe değeri tek tek, yukarı-aşağı tuşları ile görülebilir. Değiştirilmek istenilen kademe seçiliyken, set tuşuna 230V AG tesislerde 1.0 girilmelidir. 24

25 Bağlantı Testi: F. Kompanzasyon Hedefi 3. adımda EVET seçilip, set tuşuna basılır. Röle bağlantıları test etmeye başlar. Bağlantı testi ve kademe testi ayrı testlerdir. Her ikisi ardarda sadece Pratik Ayar Sihirbazında yapılır. Bağlantı testi menüsünde sadece bağlantı testi yapılır. Kademe ayarlarındaki kademeleri öğren menüsünde ise sadece kademe testi yapılır. Bağlantılar test edilirken ekranda gerekli olan bilgiler çıkar: Ana menüden Kompanzasyon Hedefi seçilip, set tuşu ile bu menüye girilir. Bu menüden normal çalışma hedefi ve jeneratörde çalışma hedefi ayarlanır. Jeneratörde hedef, jeneratör kullanılmaz ise, başka amaçla rölenin dijital girişi aktif olduğunda çalışan ikinci hedef olarak da kullanılabilir. Bağlantılar ilk kademeyi devreye alıp çıkartılarak öğrenilir. Bağlantılar sırasında hata çıkarsa uyarı verilir. Bağlantılar doğru ise veya otomatik düzeltilmişse şu mesajlar verilir: Bağlantılar zaten doğru ise: Bağlantılar düzeltildi ise: VArKON serisinde 2 ayrı hedef 3 er farklı yöntemle ayarlanabilir. Böylece istenilen reaktif bölgede, istenilen reaktif yüzdede, veya istenilen güç faktöründe sistem tutulur. Röle bütün müdahalesini, girilen hedefi sağlamak üzere yapar. Jeneratör çalıştığında farklı hedefde çalışma seçilebilir. Başka amaçlar için de dijital giriş aktif yapılarak bu özellik esnetilebilir. Varsayılan hedef %0 reaktif orandır. Eğer sisteminizi kapasitif veya endüktif bölgede çalıştırmanız gerekirse, hedef ayarı yapmanız yeterlidir. Gerisini VArKON röle sağlar. Hedefi sağlamak için kondansatör veya reaktör ihtiyacı varsa, sizin analiz etmenize gerek kalmadan, tavsiyeler menüsünde gerekli kademeleri size söyler. Bakınız: Tavsiyeler menüsü. Hedef ayarları 5 adımda yapılır. 1. Normal hedef yöntemi: Oran Hedefi, PF (güç faktörü hedefi) veya trafo kaybı hedefi olarak seçilebilir. 2.Normal hedef: Yöntem oran hedefi girilmişse; yüzde olarak, binde birlik adımlarla, endüktif veya kapasitif hedef girilir. Yöntem PF hedefli girilmişse; endüktif veya kapasitif olarak hedef PF girilir. Yöntem trafo kaybı seçilmişse, trafo kayıp gücü, kvar değeri olarak girilir. Ve röle bu güç kadar sabit kondansatör devreye alarak hedefi sağlar. 25

26 3.Jeneratörde hedef yöntemi: Normal hedef yöntemi gibi girilir. Farkı dijital giriş aktif olduğunda bu yöntem geçerli olur. 4.Jeneratörde hedef: Normal hedef gibi girilir. G. Alarm Ayarları 4.Endüktif Ceza Alarmı: Endüktif oran yüzde değeri, yüksek seyrederse; bu ayarın üstünde alarm verilir. Bu alarmı sık alıyorsanız ve günlük, haftalık endüktif enerji oranları yüksek seyrediyorsa; sisteminizin kondansatör kademelerine ihtiyacı vardır. Veya yükleriniz çok hızlıdır; TCR veya tristörlü veya hibrit röleye ihtiyacınız vardır. Kademe ihtiyaçları için tavsiyeler menüsüne bakabilirsiniz. 5.Aşırı Gerilim Alarmı: Şebeke gerilimi yükseldiğinde cihazın alarm verdiği değerdir. Bu alarm oluştuğunda kademeler korumaya geçirilir. Devrede olan bütün kademeler devreden çıkartılır. Bu yüzden, gereksiz düşük ayarlanmamalıdır. Varsayılan değeri 260V tur. 6.Düşük Gerilim Alarmı: Şebeke gerilimi belli voltajın altına düştüğünde, bu alarm verilir. Ana menüden Alarm Ayarları seçilip, set tuşu ile bu menüye girilir. Çıkmak için esc tuşuna basılır. Bu menüden bütün alarm ayarları görülür, ve yapılır. 9 alarm ayarı ve 10. Adımda kaydet işlemi yapılarak alarm ayarları tamamlanır. esc bir önceki satıra dönmek için kullanılabilir. set ile bir sonraki satıra geçilir ve KAYDET VE ÇIK satırındayken set tuşuna basılarak, alarm ayarları kaydedilir. 1.Kontak Görevi: KORNA veya FAN seçilir. KORNA seçilirse tüm alarmlarda alarm kontağı çeker ve bağlı kornayı öttürür. FAN seçilmişse sadece sıcaklık alarmında etkili olur ve kontak aşırı sıcaklıklarda çekerek, bağlı olan FAN ı çalıştırıp, pano içi sıcaklığı düşürür. 2.Sıcaklık Limiti: Aşırı sıcaklık alarmı verileceği ve gerekiyorsa fanın çalıştırılacağı sıcaklık değeridir. Varsayılanı 55 derece olup, ihtiyaca uygun ayarlanabilir. 3.Kapasitif Ceza Alarmı: Röle herhangi nedenlerden dolayı kapasitif değerleri bu ayarlanan yüzde değeri altına çekememişse kapasitif ceza alarmı verilir. Bu değer varsayılan olarak %15 tir. %1lik adımlarla ayarlanabilir. Bu alarm son saatlik yüzde aşırı kapasitif ve yeni saatlik yüzde de aşırı kapasitif ise verilir. Eğer bu alarmı sık alıyorsanız ve günlük, haftalık yüzdeler kapasitif sınırlarda seyrediyorsa, panonuzun reaktör ihtiyacı vardır. VArKON röle sayesinde bu ihtiyacı sizin hesap ve analiz etmenize gerek yoktur. Tavsiyeler menüsünde sisteminizin ihtiyacı olan değerleri görebilirsiniz. 7.Aşırı akım Alarmı: Aşırı akım çekildiğinde bu alarm verilir. Varsayılan değeri 6Axakım trafo oranıdır. Örneğin 600/5 akım trafosunda, 120 oranlı bir panoda, bu değer 720A dir. 8.Gerilim Harmonik Alarmı: Toplam harmonik bozulma herhangi bir faz geriliminde burdan ayarlanan limit değeri 10sn boyunca aştığında, Aşırı THD-U alarmı verilir. 9. Akım Harmonik Alarmı: Toplam harmonik bozulma herhangi bir faz akımında burdan ayarlanan limit değeri 10sn boyunca aştığında, Aşırı THD-I alarmı verilir. Aşırı sıcaklık ve aşırı gerilim alarmları oluştuğunda, röle bütün kademeleri devre dışı yaparak; kademeleri korur. Bu yüzden bu alarm limitleri gereksiz yere düşük girilmemelidir. VArKON rölelerde standart olarak dahili buzzer bulunur. Korna bağlanmayan çoğu panoda, alarm oluştuğu esnada buzzer sesi alarmı yeterli olacaktır. Ancak mesafe çok uzunsa korna takılmasını tavsiye ederiz. 26

27 H. Tavsiyeler Sistemdeki yük durumlarında değişiklik olduğunda, yeni kademe ihtiyaçlarını günlük tavsiyelerden veya fazla beklemeden saatlik tavsiyelerden görebilirsiniz. Genelde sistem ilk devreye alındığında, ne gibi kademelere ihtiyaç duyacağı tam bilinmez. Bu durumlarda birkaç trifaze kondansatör bağlayıp, ertesi gün, günlük tavsiyeler uygulanabilir. Röle önem sırasına göre, yüzde etkisini de göstererek 10 kademe tavsiyesi birden yapabilir. Örnek ekranda, günlük tavsiyeler görülmektedir. VArKON röle bir önceki gün güç akışını izlemiş, analiz etmiş ve 4 tane kademe uygulamasının reaktif enerji oranlarını %6.2, %4.5, %2.3 ve %0.7 oranında düşüreceğini hesap etmiştir. Ve bunu kullanıcıya kolayca göstermektedir. Örneğin kullanıcı bu tavsiyeye uyup; boştaki bir kademeye 5kVAr trifaze kondansatör bağlarsa, reaktif oran %6.2 daha azalır. Örnekte L3 fazına reaktör tavsiyesi de vardır. Kapasitif oranı %0.7 azaltmak için bu tavsiyeyi uygulanabilir. %0.7 azalmasa da kurtaran tesisler için bu tavsiye dikkate alınmaz. Ana menüdeyken, Tavsiyeler öğesini seçip set tuşuna basılarak tavsiyeler menüsüne girilir. VArKON-15TCR saatlik ve günlük olmak üzere iki zaman dilimli analize göre tavsiye üretir. Menüye ilk girildiğinde günlük tavsiyeler ekrana gelir. Eğer tavsiye yoksa ekranda sadece başlık olur. set tuşuna basılarak saatlik tavsiyeler ekranına geçilebilir. Saatlik ve günlük tavsiyeler arasında geçiş set tuşu ile yapılır. Günlük tavsiyeler, saat 23:59:59 dan yeni güne geçerken; son 24 saatlik analize göre röle tarafından hesaplanıp çıkarılır. O saatte röle enerjili değilse bu hesaplar öbür gün geçişine kalır. Saat ayarı 23:59 a ayarlanarak; röle, gün bitimini beklemeden zorunlu tavsiye üretimine geçirilebilir. Bu durumda tavsiyeler 24 saatlik değil, en son günlük geçişten o ana kadar ne kadar süre geçmişse, o kadar sürenin güç akışına göre olur. Acele durumlarda bu yöntem uygulanabilir. Veya saatlik tavsiyelere başvurulur. Saatlik tavsiyelerde aynen günlük tavsiyeler gibidir. Farkı 23:59 dan yeni güne geçerken değil; her saat başı son saatin güç akışına göre hesaplanmasıdır. VArKON rölenin tavsiyeleri etkili ve sağlıklıdır. Monofaze ve trifaze kondansatörler ve reaktörler tavsiye eder. Ve ettiği tavsiyenin, reaktif enerji oranlarını ne kadar azaltacağını da gösterir. Reaktif oranlarda binde beşten (%0.5) daha az etkili olacak, kademe tavsiyelerini röle ekrana bile yansıtmaz. Ceza sınırlarının üstünde ve yakınında seyreden yerlerde tavsiyelerin en azından öncelikli olanlarını uygulamanızı tavsiye ederiz. Ceza sınırlarının altında ise, tavsiyeleri uygulamanız; istediğiniz kompanzasyon hedefine daha da yaklaşmaya yarar. İ. Diğer Ayarlar Ana menüden Diğer Ayarlar menüsü seçilip; set tuşuna basıldığında; cihaz, diğer ayarlar ekranına geçer: Bu menü içinde rölenin az ihtiyaç duyulan ve diğer kategorilerden ayrı olan ayarları toplanmıştır. Baud: Haberleşmeli modellerde iletişim hızı ayarıdır. 1200, 2400, 4800, 9600, 19200, 38400, 57600, , , hızlarına ayarlanabilir. Parite: Haberleşme için; yok, tek, çift seçilebilir. Adres: Modbus RTU RS-485 hattına 247 farklı cihaz bağlanabilir. Bu cihazları birbirinde ayırt eden Modbus kimliği bu adres ayarıyla arasında atanabilir. Şifre Değiştir: Hayır seçili iken set tuşuna basılırsa şifre değiştirmeden diğer ayar satırına 27

28 geçilir. Evet seçilip de set tuşuna basılırsa yanda şifre değiştirme penceresi açılır: İstenirse bu menüden kapatılıp açılabilir. Kapatılması halinde, kontak çıkışında korna da yoksa alarm durumları duyulmaz. Bu yüzden açık kalmasını tavsiye ederiz. Fatura kesim: Aylık enerji oranlarının hesaplandığı ay gününü seçer. TCR fonksiyonu: 6 farklı TCR/SVC modu bu menüden seçilir. Bu ayarlar TCR bölümünde detaylı anlatılmıştır. J. Manuel Test Şifre iki aşamada değiştirilir. Önce yeni şifrenin 4 basamağı tek tek girilir. Ardından tekrar edilerek olası yanlışlıklar engellenir. Değiştirildikten sonra, pencere altında değiştirildi yazar ve sıradaki ayarla devam edilir. Cihazın fabrika çıkış şifresi 0000 dır. Şifre değiştiren kullanıcıların şifresini unutmamaları gerekmektedir. Aksi halde tekrar menüye girmeleri için firmmız ile irtibat kurmaları gerekir. Ana menüden Manuel Test menüsü seçilip; set tuşuna basıldığında; cihaz, manuel test moduna geçer. Bu modda röle kademelere müdahale etmez. Sadece kullanıcı kademeleri tek tek on ve off yaparak kademelere müdahale eder. Manuel test modu kademeleri elle alıpçıkararak test içindir. Röle bu menüde unutulsa bile 5dk sonra kendiliğinden normal moda döner. Bu menüde geçirilen zaman boyunca kompanzasyon durduğundan, reaktif sayaçlar yazar. Tarih Saat: Tarih ve saat ayarları değiştirmek için Güncelle seçilip set tuşuna basılmalıdır. Zaten ayarlı ise Ayarlı seçilip, set tuşuna basılmalıdır. Güncelle seçilmişse ekranın yanında tarih-saat ayar penceresi açılır: Bu pencereden sıra ile gün, ay, yıl, saat, dakika ve saniye bilgileri seçilip, set tuşu ile kaydedilir. Yanlış adım halinde esc tuşu ile bir önceki adıma geçmek mümkündür. Bütün menüler için set ileri, esc geri görevlerinde kullanılır. Saat ve takvim bilgileri girildiğinde, pencere altında Güncellendi yazar ve sıradaki ayara geçilir. Dil/Language: Rölenin dili buradan İngilizce veya Türkçe seçilebilir. Manuel test menüsündeyken o anda seçili olan kademe off veya on veya deşarjda durumundadır. on durumundayken set tuşuna basılması kademeyi off durumuna geçirir. off durumundayken set tuşuna basılması kademeyi on durumuna geçirir. deşarjda durumunda olan kademe, deşarj süresi dolana kadar on durumuna geçirilemez. on durumu kademenin devreye alınmasını, off durumu kademenin devreden çıkarılmasını ifade eder. R1,R2,R3 ile reaktör sürücü modül için tetikleyici çıkış açısı ayarlanarak test edilir. Her reaktör 3125 adıma bölünür. Buzzer: VArKON rölelerde dahili buzzer bulunur ve tuşlarla menüde gezinirken ve alarm durumlarında buzzer gereken sesleri verir. 28