ÜCRETSĐZ VERĐ VE TEKNOLOJĐLER ĐLE WEB HARĐTALARININ OLUŞTURULMASI: GOOGLE MAP API TEKNOLOJĐSĐ

Transkript

1 ÖZET TMMOB COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMLERĐ KONGRESĐ Kasım 2009, Đzmir ÜCRETSĐZ VERĐ VE TEKNOLOJĐLER ĐLE WEB HARĐTALARININ OLUŞTURULMASI: GOOGLE MAP API TEKNOLOJĐSĐ Đ. Ö. Bildirici 1, S. Böge 2, B.S. Alpsal 2 1 SÜ, Selçuk Üniversitesi, Jeodezi ve Fotogrametri Müh.Bölümü, Konya, bildirici@selcuk.edu.tr 2 SÜ, Selçuk Üniversitesi, Jeodezi ve Fotogrametri Müh.Bölümü, Konya Google Maps, web 2.0 dönemi ile gündeme gelen herhangi bir ücret gerektirmeyen haritalar yoluyla Đnternet ortamında etkin coğrafi bilgi paylaşımına olanak sağlayan Google tarafından sağlanan bir hizmet ve teknolojidir. Google ayrıca Google Maps API programlama teknolojisini de kullanıma açarak web programcılarının kendi sayfalarında bu Google Maps hizmetini etkin olarak kullanabilmelerini de sağlamıştır. Bu çalışmada Google Maps ve Google Maps API hizmetleri tanıtılarak bu olanaklardan yararlanılarak hazırlanan harita uygulamaları tartışılmıştır. Google dışı web sayfalarında kullanılan bu haritaların nasıl özelleştirilebileceği gösterilmiş, bu amaçla kullanılabilecek bir XML veri yapısı önerilmiştir. Anahtar Sözcükler: Web Kartografya, Web 2.0, Google Maps, Google Maps API ABSTRACT CUSTOMIZED WEB MAPS BASED ON FREE DATA AND TECHNOLOGIES: GOOGLE MAP API Google Maps is a web mapping service application and technology provided by Google, free, that powers many map based service, including the Google Maps website, and maps embedded in third-party websites via Google Maps API. In this paper this technology has been introduced, and some third-party website implementations are discussed. Keywords: Web Cartography, Web 2.0, Google Maps, Google Maps API 1. GĐRĐŞ Đnternette bilgi paylaşımı ve teknik olanaklarda (örneğin, Wikipedia, Google Earth vb.) yaşanan hızlı gelişme ile gelinen nokta 2004 yılından beri Web 2.0 olarak adlandırılmaktadır. Web 2.0 değişik modern veri kaynakları, bu kaynaklarlarla etkileşim ya da onları web içeriği olarak bir araya getirme olanakları sunar. Web içeriklerine dinamik haritalar eklemek map mashup olarak bilinen bir yöntem olup, burada kullanılan mashup terimi değişik hizmetleri ve veri kaynaklarını birleştiren bir web uygulaması olarak tanımlanmakta olup burada web ortamında API teknolojisi kullanımı öne çıkmaktadır (URL1). Web ortamında mekansal bilgi ve veri paylaşımı Web 2.0 ile yeni bir boyut kazanmıştır. Bu bağlamda öne çıkan Đnternet tabanlı Google Earth ve Google Maps yazılım ve teknolojileri çok geniş kapsamda mekânsal veri paylaşımını sağlamaktadır. Google Maps API ise Google Maps altyapısı üzerinde Javascript dili ile web sitesi tasarımcılarının kendi sitelerine haritalar eklemelerine olanak sağlamaktadır. Javascript bir betik dili olup, program kodu derlenmez, kullanıcı bilgisayarının tarayıcısı tarafından yorumlanır ve yürütülür. Bu şekilde oluşturulan haritalar dinamik nitelikli olup Google Maps verilerini ve kullanıcı tarafından eklenen mekânsal verileri içerir. Google Maps hem harita, hem uydu görüntüsü hem de harita görüntü kombinasyonu (fotoharita) görüntüleyebilir. Yeni eklenen bir seçenek ise fiziki haritadır. Fiziki harita görünümü, harita görünümüne göre daha fazla genelleştirilmiş iki boyutlu detay ve renkli arazi rölyefi (gölgelendirme) içermektedir. Herhangi bir yazılım ve veri kullanım ücreti ödenmesi gerekmeyen bu teknoloji ile web haritalarının diğer web içerikleri ile birlikte kolayca ve düşük maliyetli olarak oluşturulması mümkündür. Đnternet ortamında web sitelerinde bu tür haritalar giderek yaygınlaşmaktadır. Uygulamalar genel olarak adres ve yol tarifi üzerinde (yaya, araç ve toplu taşıma araçları ile noktadan noktaya en uygun yol tarifi) yoğunlaşmakta olup, özellikle otel rezervasyon sitelerinde, çok yaygın bir kullanım söz konusudur. Bu çalışmada Google Maps API teknolojisi tanıtılarak, web harita uygulamaları ele alınmaktadır. Konya şehir merkezi ve Selçuk Üniversitesi Alaeddin Keykubat Kampusunda yapılan uygulamalar yalnızca Google Maps verilerini değil, kullanıcılar tarafından eklenen noktasal, çizgisel ve alansal verilerin de sunumunu yapan özelleştirilmiş haritaları içermektedir. Bu haritalara sonradan eklenen veriler altlık verilerle uyum içinde görselleştirilmiş, bu verilere özgü lejant eklenmiş, yeni eklenen objelere açılır pencereler tanımlanarak bu objeler hakkında açıklamalar da bu pencerelere konmuştur. Ayrıca, KML (Google Earth özgün XML veri formatı), XML vb formatlardaki verilerin Google Maps haritalarına nasıl ekleneceği de tartışılmaktadır. Sonuç olarak düşük maliyetli dinamik-interaktif web haritalarının oluşturulması için kolay ve uygulanabilir bir yaklaşım ortaya konmaktadır. 2. MATERYAL VE METOT Bu bölümde öncelikle Đnternette haritalar yoluyla coğrafi/mekansal bilgi paylaşımı kapsamında web kartografya konusu ele alınacak, daha sonra bu çalışma kapsamında uygulama yapılan Google Maps hizmeti ve teknolojisi kısaca tanıtılıp, burada kullanılan JavaScript programlama dili hakkında da kısaca bilgi verilecektir.

2 Ücretsiz Veri ve Teknolojiler ile Web Haritalarının Oluşturulması: Google Map API Teknolojisi 2.1. Web Kartografya Gelişen yazılım-donanım teknolojisine paralel olarak Đnternet ortamında artan erişim hızları nedeniyle grafik ve dinamik nitelikli sayfaların yayınlanması son derece kolaylaşmıştır. Erişim hızlarındaki artışa paralel olarak web tasarımı amaçlı yazlımlar da giderek gelişmektedir, web ortamında dinamik içerik kullanımı giderek yaygınlaşmış, web uygulamaları kavramı ortaya çıkmıştır. Burada artık sayfaların bir yazılım ile tasarlanması değil, sayfaların yazılım geliştirme araçlarıyla programlanması söz konusudur. Đnternet gelişiminin geldiği bugünkü noktada statik ve dinamik haritalar da yaygın olarak kullanılmaktadır. Đnternetin temel felsefesi yaygın bilgi paylaşımı olduğuna göre, mekânsal bilginin de paylaşılmasına ihtiyaç olduğu açıktır. Bu bağlamda Web Kartografya kavramı ortaya çıkmıştır. Web Kartografya, Đnternet ortamında harita tasarımı ile uğraşan bir dal olarak tanımlanmakta olmasına rağmen, esas olarak kartografyadan bir farkı yoktur. Haritaların eğitici rolünün bilinmesi ve web ortamının geleceğin yersel referanslı (geospatial) veri ve haritalarının yayınlandığı ortam olması, araştırmaların gerek Kartografyanın gerekse Web Kartografyasının konusu olan haritanın tasarım, üretim ve kullanım konularına -kullandığı ortama bağlı olarakyoğunlaşmasına neden olmaktadır (Uluğtekin vd, 2003, Uluğtekin ve Bildirici, 2002). Çevrenin grafik sunumu olarak nitelendirilebilecek harita, yeryüzü coğrafi obje ve ilişkilerini en iyi yansıtabilen araçtır. Haritanın tanımı da teknoloji ve içeriğinin gelişmesine bağlı olarak değişmiştir. Haritalar bu amaçlarla her türlü basılı yayın, gazete ve atlasların yanı sıra internet ortamında da kullanılmaktadır. Đnternet, yeryüzüne ilişkin olguların iletişiminde yeni ve oldukça fazla olanak sunan bir ortamdır. Bu ortamın coğrafi olarak kullanımında haritalar da değişmez araçtır yılında tanımlanan ve Đnternetin gelişiminde önemli bir dönüm noktası olan web 2.0 kavramı (URL3) web haritalarına ya da Đnternette dinamik içerikli mekansal bilgi paylaşımına (haritalar yoluyla) yeni bir ivme kazandırmıştır. Đnternette haritalar yoluyla mekânsal veri sunumu kartografya alanında çalışan uzmanların dikkati çekmiş ve bu konuda çok sayıda yayın yapılmıştır. Bunlar arasında öne çıkan kitaplar Kraak ve Brown (2001), Cartwright v.d. (2007), Peterson (2003) şeklinde sayılabilir Google Maps Bir süre Google Local olarak da adlandırılmış olan Google Maps web harita hizmeti uygulaması ve teknolojisi olup Google tarafından sağlanmaktadır. Ticari olmayan amaçlar için kullanımı ücretsizdir. Google Maps, kendi web sayfası da dahil olmak üzere ( pek çok harita temelli servisin (Google Ride Finder, Google Transit vb) altyapısını oluşturur. Google Maps API teknolojisi ile de pek çok üçüncü parti web sayfasına hizmet verir. Google Maps yol haritaları ve belli ülkelerde çalışan yaya, araç ve toplu taşıma amaçlı rota planlayıcısı sunmaktadır. Bu temel fonksiyonlar yanında yol haritasını desteklemek üzere hidrografya, yerleşim vb verileri (çoğu kez genelleştirilmiş olarak), Google Earth içeriğinde bulunan uydu görüntülerini ve arazi rölyefini içerir. Harita ve uydu görüntüleri kombine edilebilir. Bazı ülkeler için trafik bilgileri de sağlanmaktadır. Google Maps, tasarımcılarından biri olan Lars Rasmussen e göre yeryüzüne ait bilgileri coğrafi olarak organize etmenin bir yolu olarak tanımlanabilir (URL 4). Google Maps, WGS 84 datumunda Merkator Projeksiyonu nu (normal konumlu konform silindirik projeksiyon) temel almaktadır. Projeksiyonun doğası gereği kutuplara yakın bölgelerin gösterimine çok uygun değildir. Şekil 1 de GoogleMap web sayfası dünya haritası ölçeğinde görülmektedir. Dünya seviyesinden, cadde-sokak seviyesine kadar 18 değişik ölçek ya da zoom düzeyi bulunmaktadır. En ayrıntılı düzey yaklaşık 1:5000 ölçekli bir harita ile eşdeğer olarak düşünülebilir. Şekil 1: GoogleMap web sayfası dünya haritası görünümünde

3 Bildirici, Böge ve Alpsal Sağlanan uydu görüntüleri Google Earth ile aynı içerikte olup, yeryüzünde pek çok önemli yerleşim merkezi için yüksek çözünürlükte görüntüler mevcuttur. Ülkemizde de yüksek çözünürlüklü görüntülerin kapsamı oldukça geniştir. Rota ya da yol tarifleri başlangıçta ABD, Kanada ve Avrupa Ülkeleri için sağlanmasına rağmen bu konuda oldukça hızlı bir ilerleme kaydedilmiş, Türkiye de yol tarifi verilebilen ülkeler arasında yer almaya başlamıştır. Yol tariflerine paralel olarak detaylı bir adres arama mekanizması da gereklidir. Türkiye verileri bu yönden de oldukça kapsamlıdır. Google Maps in kapsadığı veriler çoğu ülkede Google ile anlaşmalı olan bir şirket tarafından toplanmaktadır. Az sayıda ülkede Google ın veri sağlayıcısı bulunmamakta, bu ülkelerde veriler gönüllülerce sağlanmaktadır. Bu tip ülkelerde verilerin geometrik ve semantik olarak doğruluğu oldukça düşük düzeyde kalmaktadır. Veri sağlayıcı olan ülkelerde de verilerin doğruluğu ve güvenilirliği veri sağlayıcı şirkete bağlıdır. Türkiye veri sağlayıcısı Başar Bilgisayar dır. Başar Bilgisayar oldukça kısa bir zamanda Türkiye verilerinin kapsamını ciddi olarak artırmıştır. Ancak yine de bazı hatalara rastlanmaktadır. Google ın diğer web uygulamalarına benzer şekilde Google Maps de JavaScript programlama dili kullanmaktadır. Kullanıcı haritayı kaydırdığında grid kareler halinde görüntüler sunucudan indirilir ve sayfaya eklenir. Kullanıcı herhangi bir obje aradığında (bir adres, bir işyeri vb) sonuçlar yan panel ve haritaya eklenmek üzere arka planda indirilir sayfa yeniden yüklenmez. Temel CBS altlık verileri (dünya ölçeğinde) TeleAtlas tarafından sağlanır. Google, Google Maps API hizmetini program geliştiricilerin kendi sayfalarına Google haritalarını entegre edebilmeleri için geliştirmiştir. Bu hizmet ücretsiz olup şu sıralarda reklam içermemektedir. Ancak Google bu hizmet ile reklam görüntüleme hakkına sahiptir. API, uygulama programlama arayüzü (Application Programming Interface) kısaltması olup, ücretsiz olarak web sayfası tasarımcılarına sunulan çevrimiçi fonksiyon kütüphanelerini kapsar. Google Maps API kullanarak Google Maps haritalarını tüm özellikleri ile harici web sayfaları içinde görüntülemek mümkündür. Program geliştiricilerin bunu yapabilmek için kendi web sunucularına karşılık gelen bir anahtar kod (key) talep etmeleri gerekmektedir. Bu şekilde özelleştirilen harita Google JavaScript kodunun ve kullanıcılar tarafından amaca uygun JavaScript fonksiyonlarının sayfaya eklenmesi ile ortaya çıkar. Bu şekilde hazırlanan web sayfaları harita mashup ları (map mashups) olarak da adlandırılır. Buradaki mashup kavramı birden çok web teknolojisi ve hizmetinin bir arada kullanılması anlamında olup, web 2.0 ile birlikte ortaya çıkan bir kavramdır. Google haritaları, yaygın bir şekilde üçüncü parti web sayfalarında kullanılmaktadır. Özellikle otel rezervasyon sitelerinde otellerin adresleri, kurum ve kuruluşların web sayfalarında adres tarifi amaçlı olarak yaygın bir kullanım söz konusudur. Özelleştirilen haritalar üzerinde kullanıcılar kendi objelerini de görüntülemektedirler. En basit ve en yaygın uygulama biçimi bir şirketin web sayfasında şirketin yerini bir nokta ile göstermektir. Bu durumda kullanıcının ekleyeceği veri yalnızca bir nokta koordinatıdır. Bu gibi basit uygulamalarda haritaya eklenecek veriler JavaScript kodu içinde yer alabilir. Kullanıcılar haritalara nokta yanında çizgi ve alan objeler de ekleyebilirler. Bu durumda koordinat verisi artmaya başlar ve JavaScript kodu içinde veri yer alması artık pratik olmaz. Google haritalarına program kodu dışında veri eklemek için çeşitli olanaklar vardır. Google Earth KML formatı bu amaçla kullanılabilir. Veriler Google Earth ortamında ya da KML oluşturabilen başka yazılımlarda hazırlanıp KML formatında kaydedildiğinde, bu dosya içeriği Google haritasına eklenebilir. Ancak KML dosya yapısı ile Google Map API obje yapısı birbiri ile tam uyumlu olmadığından, Google Earth görünümü (işaret büyüklükleri, çizgi kalınlıkları) aynen Google Map e aktarılamaz. Bir başka çözüm yolu XML dosya kullanmaktır. XML dosya yapısı kullanıcı tarafından belirlenir ve harita için yazılan JavaScript kodları buna göre düzenlenir. Bu seçenekte KML gibi standart bir dosya yapısı yoktur, çeşitli CBS veri formatlarında mevcut verilerin bu yapıya dönüştürülmesi için ayrıca programlama yapılması gerekebilir. Bir başka yol ise verilerin veri tabanında tutulup, JavaScript kodlarının sunucuda ASP vb bir teknikle üretilip istemciye gönderilmesidir. Google Maps API konusunda ayrıntılı bilgi ve Google Maps anahtarı almak için yapılacak işlemler URL 5 de yer almaktadır. Referans dokümanı ise URL 6 da bulunmaktadır JavaScript JavaScript istemci tarafında uygulama geliştirme amaçlı nesne yönelimli (object oriented) bir dildir. JavaScript kodları HTML sayfa içinde gömülü ya da ilişkilendirilmiş olup, sayfa yüklendiğinde icra edilirler. Kodların istemcide icra edilmesi başlangıçta istemci bilgisayarların kapasiteleri ve Đnternet hızları nedeniyle bir sakınca olarak görülse de günümüzde bu sakınca, sakınca olmaktan çıkmıştır. Günümüzde web sayfası tasarımında çok yaygın bir kullanım alanı vardır. Programlama dilleri ya derlenir ya da yorumlanır. Derlenen programlar sonucu belli bir bilgisayar tipi ve işlemcisi için bağımsız icra edilebilir bir dosya (exe dosyası) oluşur. Yorumlanan programlama ise dilleri tek bir adımda derlenir ve icra edilirler, belli bir bilgisayar türü için geçerli bir exe dosya oluşturmazlar. Derlenen diller ile (C++, Java vb) daha hızlı çalışan kod üretilir, ancak yorumlanan diller daha fazla taşınabilir özelliktedir (platformlardan bağımsızdırlar). JavaScript web sayfalarına etkileşim eklemek için geliştirilmiştir, kodu tek bir adımda web tarayıcıda derlenir ve icra edilir. Kodun çalışıp çalışmaması işletim sistemine değil, kullanılan web tarayıcıya bağlıdır. Ticari bakış açısından JavaScript in en önemli sakıncası kodun açık ve okunabilir olmasıdır. Debug yapma olanağının

4 Ücretsiz Veri ve Teknolojiler ile Web Haritalarının Oluşturulması: Google Map API Teknolojisi olmaması, derleyicilere göre kodun yorumlanmasındaki farklılıklar, kodun yavaş çalışması gibi sakıncalar da eklendiğinde JavaScript çok da arzu dilmeyen bir programlama seçeneğidir. 3. UYGULAMA Bu bölümde Google Maps API kullanılarak yapılan dört değişik uygulama ele alınmaktadır Nokta Ekleyerek Özelleştirilmiş Harita Yapma En basit Google harita uygulaması, boyutları, zoom düzeyi (ölçeği) ve merkezi belirlenmiş bir harita görüntüleyip, bunun üzerine basit noktalar (pin) eklemektir. Burada az sayıda nokta (ya da tek nokta) görüntüleneceğinden haritaya eklenecek veriler program kodunun içinde yer alacaktır. Aşağıda verilen kod Şekil 2 de görülen haritayı oluşturmaktadır. <html> <head> <meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=windows-1254"/> <title>sü JFM BÖLÜMÜ</title> <script src=" FBMZoKg" type="text/javascript"></script> <script type="text/javascript"> function load() { if (GBrowserIsCompatible()) { var map = new GMap2(document.getElementById("map")); map.setcenter(new GLatLng(38.025, ), 15); map.addcontrol(new GLargeMapControl()); map.addcontrol(new GMapTypeControl()); map.addcontrol(new GScaleControl()); var point=new GLatLng( , ); var marker=new GMarker(point); map.addoverlay(marker); GEvent.addListener(marker,"click", function() { var myhtml = "<p>sü Mühendislik-Mimarlık<br>Fakültesi A Blok Giriş</p>"+point; map.openinfowindowhtml(point, myhtml); }); }} </script> </head> <body onload="load()" onunload="gunload()"> <h2>sü ALAEDDĐN KEYKUBAT KAMPUSU</h2> <div id="map" style="width: 500px; height: 500px"></div> </body> </html> Şekil 2: SÜ JFM Bölümü adres tarifi amacıyla oluşturulan harita

5 Bildirici, Böge ve Alpsal Yukarıdaki kod ile ilk olarak HTML sayfanın Head bölümünde Google tarafından verilen anahtar ve diğer bilgileri içeren script etiketi yer almaktadır. Daha sonraki script etiketi içinde ise sayfa yüklendiğinde icra edilecek fonksiyon (load fonksiyonu) yer almaktadır. Bu fonksiyon içinde daha sonra Body bölümünde div etiketinin olduğu yerde görüntülenecek harita oluşturulmaktadır. Load fonksiyonunda ilk olarak map adlı harita objesi oluşturulmakta, daha sonra haritanın merkezi ve zoom düzeyi (ölçeği) tanımlanmaktadır. Ardından harita üzerinde yer alan araçlar (kontrollar) tanımlanmaktadır. Bu üç satır ile haritaya sol üstte görülen (Şekil 2) kaydırma ve zoom düzeyini ayarlama aracı, sağ üstteki butonlar (Harita, Uydu, Karma) ve sol alttaki ölçek eklenmektedir. Haritanın özelleştirilmesi amacıyla SÜ JFM Bölümünün binasına giriş kapısının koordinatı bir nokta olarak haritaya eklenmekte, bu noktaya ayrıca bir bilgi penceresi (Info Window) eklenmektedir. Bu pencere nokta üzerine tıklandığında açılmaktadır Dinamik Web Uygulaması Bir başka nokta uygulaması olarak kullanıcının verdiği koordinata odaklanan bir harita düşünülebilir. Bu amaçla yapılan uygulamada sayfanın dinamik olması için bir ASP kodu hazırlanmış, sunucu tarafında kullanıcıdan gelen bilgiye göre JavaScript kodu hazırlayıp istemciye aktaran bir sayfa hazırlanmıştır. ASP sayfa VBScript dili ile programlanmıştır. Şekil 3: Dinamik Web Uygulaması Bu amaçla hazırlanan sayfaya web tarayıcısına yazılarak ulaşılabilir. Burada soru işaretinden sonraki ilk rakam görüntülenecek noktanın WGS84 datumunda enlemi ikincisi de boylamıdır. Bu sayfada bir önceki uygulamadaki kodlar aynen kullanılmakta, haritaya nokta eklenen satırlardaki kod dinamik olarak oluşturulmaktadır. Önceki örnekte noktayı oluşturan satırlar yerine aşağıdaki ASP kodu eklenmiştir. <% str=request.querystring if str="" then response.write "map.setcenter(new GLatLng(38.025, ), 15);" response.write "var point=new GLatLng( , );" else response.write "map.setcenter(new GLatLng(" & str & "), 11);" response.write "var point=new GLatLng(" & str & ");" end if %> Yukarıdaki örnek koordinatlar sonucu oluşan sayfa görüntüsü Şekil 3 te görülmektedir. Önceki örnekte olduğu gibi burada da Google ın standart marker işareti kullanılmış olup, bu noktaya, nokta koordinatlarını görüntüleyen bir bilgi penceresi de eklenmiştir Konya Haritası S.Ü. Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü web sayfasında bölümün yerini tarif etmek amacıyla iki adet Google haritası yapılmıştır. Bunlardan ilki gelen ziyaretçilere genel bilgileri sağlayan

6 Ücretsiz Veri ve Teknolojiler ile Web Haritalarının Oluşturulması: Google Map API Teknolojisi Konya Haritası, diğeri Alaeddin Keykubat Kampusunda bölümün yerini gösteren bir sonraki başlıkta ele alınacak olan Kampus Haritasıdır. Konya haritası üzerinde önemli yerleri (POI, Point of Interest) gösteren noktalar ve kampusa ulaşım açısından önemli olan ancak Google haritasında yer almayan tramvay hattı gösterilmiştir. Bu haritaya farklı işaretlerle gösterilen noktalar ve çizgiler eklenmiştir. Đlk yapılan çalışmada önemli yerler ve tramvay hattı Google Earth yazılımında sayısallaştırılmış, elde edilen veriler KML formatında Google haritası üzerinde gösterilmiştir. Bu şekilde elde edilen haritalarda iki önemli sorunla karşılaşılmıştır: Noktaların işaret büyüklükleri, çizgilerin çizgi kalınlıkları değiştirilememektedir. KML içeriği değiştiğinde bu değişiklik haritaya hemen yansımamaktadır. Bu iki sorunu aşmak için bir XML veri yapısı geliştirilmiştir. Noktalar marker etiketi altında tanımlanmakta ve Tablo 1 deki özniteliklere sahip olmaktadır. Tablo 1: Noktalar için tanımlanan XML formatta marker etiketi altında öznitelikler Öznitelik Açıklama Lat Noktanın enlemi Long Noktanın boylamı Đtem Obje adı Desc Tanımlayıcı bilgiler (Bilgi penceresi içeriği HTML olarak) Đco_wsize Đşaret eni Đco_hsize Đşaret boyu Đco_wssize Đşaret gölgesinin eni Đco_hssize Đşaret gölgesinin boyu Đco_icon Đşaret resim dosyası yolu Đco_sicon Đşaret gölgesi resim dosyası yolu Bu yapıya uygun bir Excel dosyası hazırlanmış, XML formatında dosya Excel yazılımdan üretilmiştir. KML formatında mevcut nokta veriler için ise KML formatından çeşitli formatlara dönüşüm için Öztuğ Bildirici tarafından geliştirilen kml2dxf programı XML dosya elde edilecek şekilde düzenlenmiştir. Konya harita çalışması için hazırlanan XML dosyanın bir bölümü aşağıdaki gibidir. <?xml version="1.0" encoding="utf-8" standalone="yes"?> <markers> <marker lat=" " long=" " item="eski Garaj" desc="eski Garaj" ico_wsize="20" ico_hsize="20" ico_wssize="20" ico_hssize="20" ico_icon=" /> </markers> Noktalar için tanımlanan desc özniteliği HTML kodu olarak hazırlanmış, burada ilgili noktalara ait resimlerin yolları da belirtilmiştir. Bu şekilde noktaların üzerine fare ile gidildiğinde açılan bilgi penceresinde nokta adı ve varsa ilgili resim görüntülenmektedir. Tramvay hattı çok sayıda noktadan oluşmaktadır. Bu amaçla da bir XML dosya yapısı tanımlanmıştır. Burada çizgi obje polyline etiketi altında tanımlanmakta olup, çizgi rengi (color), çizgi kalınlığı (weight), çizgi şeffalığı (opacity), seçenek (option, burada jeodezik eğri olup olmadığı belirtilmekte) ve bilgi penceresi içeriği (html) öznitelikleri tanımlanmıştır. Polyline etiketi altında point etiketleri koordinatları öznitelik olmak üzere yer almaktadır. Örnek bir dosya yapısı aşağıdaki gibidir. <markers> <polyline color="#000033" weight="2" opacity="0.7" option=""> <point lat=" " long=" " /> <point lat=" " long=" " /> <point lat=" " long=" " /> <point lat=" " long=" " /> <point lat=" " long=" " /> </polyline> </objects> Hat KML formatında hazırlanmış, kml2dxf programı kullanılarak yukarıda tanımlanan XML formatına dönüştürülmüştür. Hazırlanan sayfaya haritayı kontrol eden butonlar eklenmiştir. Bu şekilde eklenen işaretlerin açılıp kapatılması, tramvay hattının açılıp kapatılması, bölümün bulunduğu yere odaklanılması olanağı sağlanmıştır. Sayfaya eklenen noktalar için HTML olarak bir lejant eklenmiştir. Harita yanında sayfada ulaşım ve konaklama ile ilgili bilgiler de yer almaktadır. Sayfaya adresinden ulaşılabilir. Sayfanın üst bölümü Şekil 4 de görülmektedir.

7 Bildirici, Böge ve Alpsal Şekil 4: Konya haritası uygulaması (sayfa üst kısım) 3.4. Kampus Haritası Google harita altlığında S.Ü. Alaeddin Keykubat Kampusu bölgesinde yeterli veri olmadığından dolayı aşağıdaki veriler hazırlanan kampus haritasına eklenmiştir. Kampusta yer alan Üniversiteye ait binalar (KML formatında) Kampus için tramvay hattı (XML formatında) Kampus içi tramvay durakları (XML formatında) Fakülte A blok giriş kapısı (kod içinde veri olarak) Süleyman Demirel Kültür Merkezi (kod içinde veri olarak) Üniversite binaları NETCAD yazılımında var olan verilerin KML formatına dönüştürülmesi ile haritaya eklenmiştir. Hazırlanan KML dosya haritaya eklenmeden önce Google Earth yazılımında da gözden geçirilmiş, 20m civarında bir ötelenme tespit edilmiştir. Yapılan incelemede eldeki verilerin doğru, Google Earth de yer alan Konya nın kuzey kısmındaki uydu görüntüsünün yeterli doğrulukta register edilmediği görülmüştür. Google haritasındaki veriler de bu görüntüyü referans aldığından altlık haritaya uyum amacıyla elde veriler uygun şekilde ötelenmiştir. Önceki bölümde tartışılan KML formatından kaynaklanan problemler burada önemli bir eksiklik ortaya çıkarmadığı için KML formatının kullanılması tercih edilmiştir. Ancak gelecekte alansal nitelikte bu tür veriler için de bir XML dosya formatı belirlenmesi ve kullanılması düşünülmektedir. KML formatındaki verileri haritaya ekleyen JavaScript kodu aşağıdaki gibidir. var map = new GMap2(document.getElementById("map")); var gx1 = new GGeoXml(" map.addoverlay(gx1); Kampus haritasına adresinden ulaşılabilir. Sayfanın görünümü Şekil 5 de görülmektedir. 4. SONUÇ VE ÖNERĐLER Bu çalışmada ücretsiz web harita hizmeti ve teknolojisi olan Google Maps ele alınmış, Google Maps hizmeti kısaca tanıtılıp, Google Maps ile birlikte sunulan ve harici web sayfalarında Google Maps tarafından sağlanan haritaları eklemek için kullanılan Google Maps API programlama altyapısı ele alınmıştır. Bu altyapı üzerinde JavaScript dili

8 Ücretsiz Veri ve Teknolojiler ile Web Haritalarının Oluşturulması: Google Map API Teknolojisi kullanılarak programlama yapılmakta, dinamik web haritaları elde edilebilmektedir. Kullanıcılar (programcılar) isterlerse haritalarını nokta, çizgi ve alan objeler kullanarak özelleştirebilmekte, başka bir ifade ile altlık harita üzerinde kendi haritalarını görüntüleyebilmektedirler. Yapılan uygulamalar ile haritaların harici web sayfalarına nasıl ekleneceği, nasıl özelleştirilebileceği gösterilmiştir. Burada önemli olan haritalara sonradan eklenen verilerin etkin olarak gösterilmesi ve güncellenebilmesidir. Önerilen XML dosya yapısı ile verilerin program kodunda hiçbir değişiklik yapmadan güncellenebileceği gösterilmiştir. Bu şekilde uzman programcılar tarafından hazırlanan özelleştirilmiş haritaların güncellenmesi programlama konusundan uzman olmayan kişilerce de yapılabilir. Sonuç olarak Google Maps ve Google Maps API hizmetleri web 2.0 ile gündeme gelen kartografya açısından çok önemli hizmet ve teknolojilerdir. Web kartografya alanında yeni ve önceden hayal edilemeyecek derece güçlü olanaklar sunmaktadırlar. 5. KAYNAKLAR Cartwright, W., Peterson, M.P., Gartner, G., 2007, Multimedia Cartography, Second Edition, Springer, Berlin, Heidelberg, New York. Kraak, M.J., Brown, A., 2001, Web Cartography, Taylor & Francis, London. Peterson, M.P. (ed), 2003, Maps and the Internet, Elsevier Science. Uluğtekin, N., Bildirici, Đ.Ö., 2002, Web Kartografya, S.Ü. Jeodezi ve Fotogrametri Müh. Öğretiminde 30.Yıl Sempozyumu, Ekim, 2002, , Konya Uluğtekin, N., Bildirici, Đ.Ö., Doğru, A.Ö., 2003, Web Haritalarının Tasarımı, 9. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 31/03-04/04/2003, , Ankara. URL 5: URL 6: URL1: ( ) URL2: URL3: URL4: Şekil 5: Kampus haritası