ORMAN KADASTRO BİLGİ SİSTEMİ UYGULANMASI THE APPLICATION OF FORESTRY CADASTRE INFORMATION SYSTEMS

Transkript

1 ORMAN KADASTRO BİLGİ SİSTEMİ UYGULANMASI 1 Alpaslan Savacı, 2 Eda Suner, 3 Hüseyin Candan, 4 Emin Bank, 5 Başak Billur Mutlu ÖZET Ormanların sınırlarının belirlenmesi (kadastro) ve mülkiyetinin tespiti için yapılan aplikasyon işleri ile sınırları kesinleşen yerlerin tapuya tescil işlemleri orman kadastrosunun konusudur. Orman Genel Müdürlüğünce işlem ve karar süreçlerinin hızlandırılması, etkinlik ve verimliliğin artırılması amacıyla bilgi ve iletişim teknolojilerinden azami ölçüde faydalanılma kapsamında Orman Kadastro Bilgi Sistemi (KADBİS) faaliyetleri başlatılmıştır. Proje; Orman Bölge Müdürlükleri envanterinde bulunan, günümüze kadar farklı kanun ve yönetmeliklere uygun üretilmiş kadastro verilerinin standartlaştırılması, akıllandırılması ve merkezi bir veri tabanında toplanmasını hedeflemektedir. Proje, orman alanlarına ait kadastro haritaları ve sözel verilerin Orman Bölge / İşletme Müdürlükleri tarafından girilerek Genel Müdürlük veri tabanında toplanması, 2 ve 3 boyutlu olarak zengin harita altlıkları kullanılarak internet ortamından sunulması, ilişkili verinin istatistiki sorgu sonuçlarının görüntülenmesi ile verinin etkin biçimde erişimini ve paylaşımını kapsamaktadır. Proje ile orman, 2B, su ve ziraat alanları artık KADBİS üzerinden takip edilebilmektedir. Coğrafi tabanlı bölge, işletme, il bazlı raporlar elde etmek mümkündür. Taşrada üretilen veriler dinamik olarak sistem üzerinden merkezi veri tabanına gönderilebilmekte ve Türkiye ölçeğinde raporlamalar yapılabilmektedir. Verinin üretildiği noktadan itibaren onay ve yayınlama süreçleri içerisinde izlediği adımlar takip edilebilmekte, standartlara uygun, doğru verinin üretimi sağlanmaktadır. Anahtar sözcükler: Orman Kadastro Bilgi Sistemi, Coğrafi Tabanlı Orman Envanteri, KADBİS THE APPLICATION OF FORESTRY CADASTRE INFORMATION SYSTEMS ABSTRACT The application process in order to determination of ownership and boundry of forest and the title deed registration process are covered by Forest Cadastre Works. Cadastre Information System (KADBİS) activities have been launched by General Directorate of Forestry in order to accelerate the process of decision making process, increase the efficiency and productivity of Forestry and optimum use of information and communication technologies The Project aims the standardization of cadastral data which produced according to the different technics, laws and regulations, the converting to smart data (gis data) and the collection in a central database which have been in the inventory of Regional Directorates of Forestry. Project activities cover the digitization of cadastral maps and verbal data entry of forest area by the Regional Forestry Directorates and Units, the collection of entered data in the General Manager database, 2D and 3D data-rich presentation of maps, statistical display of the query results, data access and sharing effective through the internet. Now, 2B, water and agricultural areas can be monitored, geographically-based regional, business, city-based reports can be obtained, generated data in the countryside can be sent to the central database through the system dynamically, can be report Turkey-wide, 1 NETCAD, Ulusal CAD ve GIS Çözümleri A.Ş. Cyberplaza B Blok No: Bilkent Ankara, alpaslan.savaci@netcad.com.tr 2 NETCAD, Ulusal CAD ve GIS Çözümleri A.Ş. Cyberplaza B Blok No: Bilkent Ankara, eda.suner@netcad.com.tr 3 NETCAD, Ulusal CAD ve GIS Çözümleri A.Ş. Cyberplaza B Blok No: Bilkent Ankara, huseyin.candan@netcad.com.tr 4 NETCAD, Ulusal CAD ve GIS Çözümleri A.Ş. Cyberplaza B Blok No: Bilkent Ankara, emin.bank@netcad.com.tr 5 NETCAD, Ulusal CAD ve GIS Çözümleri A.Ş. Cyberplaza B Blok No: Bilkent Ankara, basak.billur@netcad.com.tr

2 approval and publishing processes from the point where the data produced back to follow the steps can be traced, the production of accurate data accordance with the standards is available by KADBİS project Keywords: Forest Cadastre Information System, Geo-Based Forest Inventory, KADBİS 1. GİRİŞ Anayasamızın 169 ve 170. maddeleri ve 6831 sayılı Orman Kanunu ile 3234 sayılı Orman Genel Müdürlüğü Teşkilat Kanunu hükümlerine göre orman sınırları güvenceye alınmıştır. Anayasa ve yasalardaki orman tanımları ve Orman Genel Müdürlüğünün tüzel kişiliği ormanların hukuki ve fiziki varlığının korunması ve devamında önemli unsurlardır. Ormanların % 99 unun mülkiyeti Devlete aittir. Özel Şahıslara ve Hükmi Şahsiyeti Haiz Amme Müesseselerine ait orman alanı yaklaşık hektardır. Devlet ormanları dışındaki özel ormanların gözetim ve denetimi de Orman Genel Müdürlüğünce yapılmaktadır. Ormanların sınırlarının belirlenmesi (kadastro) ve mülkiyetinin tespiti için yapılan aplikasyon işleri ile sınırları kesinleşen yerlerin tapuya tescil işlemleri orman kadastrosunun konusudur. Orman Genel Müdürlüğünce hizmetlerin sunumu sırasında işlem ve karar süreçlerinin hızlandırılması, etkinlik ve verimliliğin artırılması amacıyla bilgi ve iletişim teknolojilerinden azami ölçüde faydalanılmakta, sunucu bilgisayar sistemleri, kişisel bilgisayarlar ile çevre birimlerinin kullanımında güvenlik, verimlilik ve süreklilik ilkeleri gözetilmektedir. İşlem ve karar süreçlerinin hızlandırılmasına yönelik gerçekleştirilen çalışmalardan önemli biri Orman Kadastro Bilgi Sistemidir (KADBİS). KADBİS, orman sayılan ve sayılmayan alanlarda verilen izinlere ait sözel ve sayısal verilerin bir arada tutulduğu sistem olarak tanımlanmaktadır. Orman Genel Müdürlüğü; Orman kadastrosu ve 2B Uygulama Yönetmeliğini yayınlamış olup KADBİS e uygun veri üretilmesinin hükümlerinin teknik izahnamede belirlenmiştir. KADBİS Projesi ile Orman Bölge Müdürlükleri envanterinde bulunan, günümüze kadar farklı kanun, yönetmelik ve farklı tekniklere göre üretilmiş kadastro verilerinin günümüz standartlarına uygun hale getirilmesi, CAD (Çizim) veri yapısından sorgulama ve analiz edilmesine imkan sağlayacak CBS (Coğrafi Bilgi Sistemi) veri yapısına döndürülmesi ve tüm verinin yetkililerince erişilebilecek merkezi bir veri tabanında toplanması hedeflenmiştir. 2. PROJENİN UYGULANMASI 2.1 Mevcut Durum Analizi ve İhtiyaçlarin Tespiti Orman Genel Müdürlüğü ülkemizde kadastro verisi üreten üç kurumdan biridir adet yerleşimin Orman Kadastrosu yapılmış, ancak %36 sı standardizasyon problemi yüzünden tapu siciline tescil edilememiştir. Tescili tamamlanan veriler incelendiğinde aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.; Mevcut verilerin farklı kanun, yönetmelik ve tekniklere göre üretildiği, tek bir standartta olmadığı, bunun, günümüz yönetmeliklerindeki projeksiyon ve datuma uygun hale getirilmesinin bir ihtiyaç olduğu tespit edilmiştir. Sayısal verinin CAD yapısında olmasından dolayı sadece görselleştirme ve haritalamaya hizmet ettiği, coğrafi bilgi sistemi mantığında sorgulama ve analize imkan vermediği, sayısal envanter oluşturma, veriye hızlı erişim, Türkiye orman kadastrosunu bir bütün olarak görmek, E00 haritalarını, hava fotoğraflarını, uydu görüntülerini veya Google Earth gibi veri sağlayıcılarını altlık olarak kullanma

3 imkanı sağlama, geniş sorgulama ve analiz olanakları için CAD veri yapısından CBS veri yapısına döndürülmesinin bir ihtiyaç olduğu tespit edilmiştir. Kadastro haritaları ve ilişkili belge ve dokümanların lokal bilgisayarlarda her kullanıcının kendi inisiyatifi doğrultusunda tutulduğu, bir veriye erişilmek istendiğinde önce o veriyi kimin ürettiğinin bulunması, o kişinin bilgisayarında ilgili klasöre erişilerek veriye ulaşılabildiği, veri paylaşılmak istendiğinde CD ile paylaşılabildiği, bu durumun verilere erişim tekniği ve yetkisinin tanımlanması, arşivleme, editleme, sorgulama vb veri yönetim zorluk ve riskleri oluşturduğu, dolayısıyla lokaldeki verilerin merkezi bir veri tabanında depolanması, yapılanması, erişim yetkilerinin tanımlanmasının bir ihtiyaç olduğu tespit edilmiştir. 2.2 Gerçekleştirilen Uygulamalar 1988 yılından itibaren Netcad masaüstü yazılımlarını aktif olarak kullanmaya devam eden Orman Genel Müdürlüğü nün Kadastro Mülkiyet Dairesi Başkanlığı, 27 adet Bölge Müdürlüğü ve 218 adet İşletme Müdürlüğü nün dahil olduğu, Orman Kadastro Bilgi Sistemi gerçekleştirilmesi için NETGIS Server Enterprise ve Netigma OGM Kadastro Dairesi Başkanlığı na kurulmuştur. Bölge müdürlüklerinin NETGIS Server Enterprise ile konuşabilmesini sağlayan NETGIS Server Enterprise Client lar bölge müdürlüklerinde kullanılan Netcad lisanslarına eklenmiştir. Kurum bünyesinde üretilen kadastro verilerinin metaveri standartları tanımlanmıştır. Gerekli bilgi kartları sorgu ve yönetici arayüzleri oluşturulmuştur. Netigma ile verilerin onaylandıktan sonra sisteme aktarılmasını sağlayan bir kontrol süreci hazırlanmıştır Netigma ile Kadastro Takip ve Arşiv amaçlı özel bir uygulama geliştirilmiştir.. Bu uygulama ile kullanıcılar kadastro verisi ile ilişkili tüm belge, fotoğraf ve benzeri dokümanları da uzaktan sisteme yükleme imkanına kavuşmuştur. Bu uygulama aynı zamanda hem yöneticilerin hem de yetkili diğer kullanıcıların sistemden ayrıntılı raporlar almalarını imkan sağlamıştır.. Tüm Bölge Müdürlüklerine KADBİS Projesi kullanıcı ve veri giriş eğitimleri verilmiştir. OGM bünyesindeki Kadastro Müdürlükleri tarafından kendi bölgelerine ait Kadastro haritalarının ve bu verilere ilişkin dosya ve belgelerin web üzerinden Genel Müdürlüğe gönderilmesi, kadastro verisinin merkezi veritabanı üzerinden güncellemeye başlaması hayata geçirilmiştir. Yazılım ve Donanım Altyapı Çalışmaları Veri Düzenlemeleri Yazılım Geliştirme Eğitim ve Uygulama Şekil 1:KADBİS Temel İşlemler

4 2.3 Gerçekleştirilen Uygulamalara Yönelik Görseller Şekil 2: Genel Sorgu Şekil 3: Mahalli ve Idari Bilgilere Göre Kategorik Arama Şekil 4: Seçilen Konumdaki Obje Hakkında Bilgi Şekil 5: Google Earth Üzerinde Görüntüleme Şekil 6: Çalışma Alanları, Parseller, İdari Birimler, İş Programı Sorgu Alanları ve Örnek Sorgu Sonucu

5 3. KADBİS PROJESİ İLE SAĞLANAN KAZANIMLAR KADBİS Sistemi ile kazanılan genel ve teknik özellikler aşağıda sunulmuştur. 3.1 Genel Kazanımlar 5304 sayılı kanuni sorumluluk yerine getirilmiştir. Sorunlu 2B alanları şeffaf bir şekilde yönetilmeye başlanmıştır Orman ve Kadastro Sınırları birbirlerine uyumlu hale getirilmeye başlanmıştır. edevlet, TUCBS gibi hedefler için altyapı kurulmuştur yılından itibaren Netcad masaüstü yazılımlarını aktif olarak kullanmaya devam eden Orman Genel Müdürlüğü nün 27 adet Bölge Müdürlüğü ve 218 adet İşletme Müdürlüğü KADBİS projesine aktif olarak dahil olmuş ve böylece elektronik ortamda önemli bir entegrasyon sağlanmıştır. OGM KADBİS Projesi ile bölge müdürlüklerinin kendi bölgelerine ait kadastro haritalarının ve bu verilere ilişkin dosya ve belgelerin istemciler üzerinden genel müdürlük merkezinde bilgi sistemleri teknolojisi ile toplanması, web üzerinden 2 boyutlu ve 3 boyutlu olarak harita ve bilgi paylaşımı sağlanmıştır. KADBİS ile kadastro verisi üreten kurumların başında gelen OGM bünyesindeki veri envanterinin tek bir sistem üzerinden analiz edilmesi, takibi ve yönetilmesi işlerinin etkin bir şekilde yürütülmesi mümkün hale gelmiştir. Merkezi Sisteme Orman Bölge Müdürlüklerinden giriş yapılabilmektedir. Bölgeler; merkezi sistemdeki sistemde verileri okuyabilmekte, denetleyebilmekte ve yönetebilme rollerini kullanabilmektedir. 3.2 Teknik Kazanımlar KADBİS projesi klasik uygulama ile oldukça zor yapılan, çok zaman iş ve işlemler aşağıda sıralanan teknik yetenekler ile artık çok daha etkin, verimli, ekonomik ve hızlı yapılabilmektedir. Uygulamalar daha kontrollü, yönetilebilir ve standart hale getirilmiştir Harita Destekli Veri Erişimi Çalışma alanlarının harita destekli takibi ve çalışma alanı ile ilişkili tüm veriye erişim Parsel sorguları ile su, orman, 2B ve ziraat alanlarının harita destekli takibi Komisyon, işletme ve şeflik bilgilerinin takibi ile ilişkili parsel ve çalışma alanı bilgilerine erişim Müdürlük, coğrafi bölge, idari birim, tarih veya yasa gibi birçok kritere göre iş programı takibi Orman kadastrosu bitmiş yerlerin bölge, alan ve tarih kriterlerine göre takibi Zengin Harita İşlemleri ve Altlık Kullanımı Harita ekranında uzunluk, alan, koordinat ölçme Harita üzerinden çoklu veri sorgulama Zengin altlık kütüphanesi ile sokak, uydu ve hibrid haritaları altlık olarak çağırma Harita sayfasından bilgi kartı ve ilişkili veriye erişim Google Earth entegrasyonu ile verilerin üç boyutlu görüntülenmesi Mekandan Bağımsız Veri Güncelleme Coğrafi Veri Servisleri ile Türkiye nin hatta Dünyanın her yerinden veri alma, gönderme Veri gönder/al işlemi ile çevrimdışı (disconnected) çalışabilme Yerelliklerden çalışabilme imkanı ile bölgesel veriye erişimin artması Onay süreçleri ile veri kalitesi ve doğruluğunun kontrolü ile veri standartlarının sağlanması Veri gönderme işlemi öncesinde raporlama fonksiyonu ile güncellemelerin takibi

6 Veri alma işleminde şablonlar ile veri optimizasyonunun sağlanması Harita Destekli Arşiv Yönetimi Arşiv Yönetim Sistemi veriye ilişik doküman ekleme ve takip etme Pafta, kroki, kanava hesap cetveli gibi teknik belgelerin ilişkili takibi İlan ve tutanakların ilişkili takibi İdari ve hukuki belgelerin, yazışmaların takibi Arşiv yönetimi ile ilişkili veriye taranmış pafta veya harita ekleme Fotoğraf ekleme ve bilgi kartlarında ilişkili fotoğrafları görüntüleme Sınıflandırma kriterleri ve numara, tarih gibi referans bilgileri ile arşiv yönetimi Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü MEGSİS Entegrasyonu Tapuda tescil işlemleri yapılmış orman alanlarının WMS-WFS servisleri ile paylaşımı Kurumlar arası ortak ve güncel veriye erişim KAYNAKLAR Orman Genel Müdürlüğü Stratejik Plan ( ) NETCAD 6.0 Kullanıcı Dokümanı NETCAD NetGIS Server Kullanıcı Dokümanı NETCAD NETIGMA Kullanıcı Dokümanı URL1, Orman Kadastro Bilgi Sistemi KADBİS