BATI İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ BAŞVURU DOSYASI SU VE KANALİZASYON İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ

Transkript

1 AYDIN BELEDİYE BAŞKANLIĞI BATI İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ BAŞVURU DOSYASI AYDIN İLİ, MERKEZ İLÇESİ, IŞIKLI KÖYÜ, CORAK MEVKİİ AYDIN EYLÜL/2013 1

2 Proje Sahibinin Adı Adresi Telefon Ve Faks Numaraları Projenin Adı Proje Bedeli Proje İçin Seçilen Yerin Açık Adresi (İli, İlçesi, Mevkii) Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları, Zone AYDIN BELEDİYE BAŞKANLIĞI, SU VE KANALİZASYON İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ GÜZELHİSAR MAHALLESİ, İSTİKLAL CADDESİ, NO:4 AYDIN/MERKEZ TELEFON : (0 312) FAKS : TL AYDIN İLİ, MERKEZ İLÇESİ, IŞIKLI KÖYÜ, ÇORAK MEVKİİ UTM KOORDİNATLARI COĞRAFİ KOORDİNATLAR DATUM ED-50 DATUM WGS-84 PROJEKSİYON 6 DERECE TÜRÜ DERECE, KESİR ELEMANLARIN SIRASI SAĞA, YUKARI ELEMANLARIN SIRASI ENLEM, BOYLAM DOM ZON ÇED Alanı Koordinatları ÇED Alanı Koordinatları

3

4 Projenin ÇED Yönetmeliği Kapsamındaki Yeri (Sektörü, Alt Sektörü) PTD / ÇED Raporu / Nihai ÇED Raporunu Hazırlayan Kuruluşun / Çalışma Grubunun Adı PTD / ÇED Raporu / Nihai ÇED Raporunu Hazırlayan Kuruluşun / Çalışma Grubunun Adresi, Telefon Ve Faks Numaraları PTD / ÇED Raporu / Nihai ÇED Raporu Sunum Tarihi EK-I LİSTESİ; MADDE 17. Kapasitesi eşdeğer kişi ve/veya m 3 /gün üzeri kapasiteli atık su arıtma tesisleri. ETC ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ, ARITMA SİSTEMLERİ, DAN. HİZ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. YETERLİK BELGE NO: 98 ; VERİLİŞ TARİHİ: SOK. (72. SOK.) NO:19/18 EMEK/ANKARA Telefon : Faks : EYLÜL

5 İÇİNDEKİLER İçindekiler 5 Tablolar Dizini 7 Şekiller Dizini 8 Ekler Listesi 9 Sayfa No BÖLÜM I. PROJENİN TANIMI VE GAYESİ 10 I.I. Proje konusu yatırımın tanımı, ömrü, hizmet amaçları, önem ve gerekliliği, 10 I.II. Projenin fiziksel özelliklerinin, inşaat ve işletme safhalarında kullanılacak arazi miktarı ve arazinin tanımlanması. 15 I.III. Önerilen projeden kaynaklanabilecek önemli çevresel etkilerin genel olarak açıklanması (su, hava, toprak kirliliği, gürültü, titreşim, ışık, ısı, radyasyon vb.) 28 I.IV. Yatırımcı tarafından araştırılan ana alternatiflerin bir özeti ve seçilen yerin seçiliş nedenlerinin belirtilmesi. 32 BÖLÜM II. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU 34 II.I. Proje yeri ve alternatif alanların mevkii, koordinatları, yeri tanıtıcı bilgiler. 34 BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ 36 III.I. Önerilen proje nedeniyle kirlenmesi muhtemel olan çevrenin; nüfus, fauna, flora, jeolojik ve hidrojeolojik özellikler, doğal afet durumu, toprak, su, hava, (atmosferik koşullar) iklimsel faktörler, mülkiyet durumu, mimari ve arkeolojik miras, peyzaj özellikleri, arazi kullanım durumu, hassasiyet derecesi (EK-V deki Duyarlı Yöreler listesi de dikkate alınarak) ve yukarıdaki faktörlerin birbiri arasındaki ilişkileri de içerek şekilde açıklanması. 36 BÖLÜM IV. PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER 54 IV.1. Önerilen projenin aşağıda belirtilen hususlardan kaynaklanması olası etkilerinin tanıtımı. (Bu tanım kısa, orta, uzun vadeli, sürekli, geçici ve olumlu olumsuz etkileri içermelidir.) 54 IV.1.a. Proje için kullanılacak alan, 54 IV.1.b. Doğal kaynakların kullanımı, 54 IV.1.c. Kirleticilerin miktarı, (atmosferik koşullar ile kirleticilerin etkileşimi) çevreye rahatsızlık verebilecek olası sorunların açıklanması ve atıkların minimizasyonu. 54 IV.2. Yatırımın çevreye olan etkilerinin değerlendirilmesinde kullanılacak tahmin yöntemlerinin genel tanıtımı 60 IV.3. Çevreye olabilecek olumsuz etkilerin azaltılması için alınması düşünülen önlemlerin tanıtımı. 61 5

6 BÖLÜM V: HALKIN KATILIMI 64 V.1. Projeden etkilenmesi olası halkın belirlenmesi ve halkın görüşlerinin ÇED çalışmasına yansıtılması için önerilen yöntemler, 64 V.2. Görüşlerine başvurulması öngörülen diğer taraflar, 64 V.3. Bu konuda verebileceği diğer bilgi ve belgeler, 64 BÖLÜM VI. YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ 65 EKLER NOTLAR VE KAYNAKLAR YETERLİLİK BELGESİ TEBLİĞİ KAPSAMINDA ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ BAŞVURU DOSYASI HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN TANITIMI 6

7 TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1. Tablo 2. Tablo 3. Tablo 4. Tablo 5. Tablo 6. Tablo 7. Tablo 8. Tablo 9. Tablo 10. Tablo 11. Tablo 12. Tablo 13. Tablo 14. Tablo 15. Tablo 16. Tablo 17. Tablo 18. Tablo 19. Tablo 20. Tablo 21. Tablo 22. Tablo 23. Tablo 24. Tablo 25. Tablo 26. Tablo 27. Tablo 28. Tablo 29. Belediye Atıksu İstatistikleri Kanalizasyon Şebekesi ve Arıtma Tesisi İle Hizmet Verilen Belediye Sayıları ve Nüfusu Türkiye ve Aydın İlinde Bulunan Atıksu Arıtma Tesisleri (2010 Yılı) Proje Kapsamında Bulunan Yerleşimler, Birim Su Tüketimleri, Evsel Debiler Tasarım Debilerine Esas Olan Veriler Tasarım Debileri Tesis Girişi Kirletici Yükü ve Kirletici Konsantrasyonları SKKY, Tablo 21.4 Deşarj Kriterleri (Sektör: Evsel Nitelikli Atıksular (Sınıf 4: Kirlilik Yükü Ham BOİ Olarak 6000 Kg/Gün den Büyük, Nüfus > )) Kentsel Atıksu Arıtım Tesislerinden İkincil Arıtıma İlişkin Deşarj Limitleri ÇED Alanı Koordinatları Türkiye 2012 Nüfus Sayımı İstatistikleri Bölgesel Flora Listesi Bölgesel İki Yaşamlı (Amphibia) Türleri Bölgesel Sürüngen (Reptillia) Türleri Listesi Bölgesel Kuş (Aves) Türleri Listesi Bölgesel Memeli (Mammalia) Türleri Listesi Aydın İli Su Kaynakları Aylara Göre Sıcaklık Değişimleri Yağış Durumu Ortalama Açık, Bulutlu, Kapalı Günler Sayısı Aylık Ortalama Bulutluluk Durumu Nem Durumu Ortalama Bağıl Nem Durumu Basınç Durumu Toprak Sıcaklığı Rüzgar Durumu Aylara Göre Ortalama Rüzgar Hızları On Altı Yönde Aylık Ortalama Rüzgar Hızları (m/s) On Altı Yönde Aylık Ortalama Rüzgar Esme Sayıları Toplamı 7

8 ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 1. Proje Sahası ve Yakın Çevresini Gösterir Uydu Fotoğrafı Şekil 2. Kaba ve İnce Izgaraya Ait Örnek Görünüm Şekil 3. Kum ve Yağ Tutucu Sisteme Ait Örnek Görünüm Şekil 4. Ön Çökeltim Ünitesine Ait Örnek Görünüm Şekil 5. Havalandırma Havuzuna Ait Örnek Görünüm Şekil 6. Son Çöktürme Havuzuna Ait Örnek Görünüm Şekil 7. Ultraviyole (UV) ile Dezenfeksiyon Sistemine Ait Örnek Görünüm Şekil 8. Batı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi İş Akım Şeması (ALTERNATİF 1) Şekil 9. Batı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi İş Akım Şeması (ALTERNATİF 2) Şekil 10. Deşarj Yerini Gösterir Uydu Fotoğrafı Şekil 11. Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası ve Aydın İli Deprem Haritası Şekil 12. Rüzgar Hızına Göre Rüzgar Gülü Şekil 13. Esme Sayılarına Göre Rüzgar Gülü 8

9 EKLER LİSTESİ Ek 1: Ek 2: Ek 3: Ek 4: Ek 5: Ek 6: Ek 7: Ek 8: Yer Bulduru Haritası 1/ Ölçekli Topografik Harita Mülkiyet Durumunu Gösterir Harita Genel Yerleşim Planı Ham su analizleri Aydın-Muğla-Denizli Planlama Bölgesi Çevre Düzeni Planı Jeoloji Haritası Proje Sahasını Gösterir Fotoğraflar 9

10 BÖLÜM I. PROJENİN TANIMI VE GAYESİ I.I. Projenin Konusu, Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliği Projenin Konusu, Yatırımın Tanımı Aydın İli, Merkez İlçesi, Işıklı Köyü, Corak Mevkii nde Aydın Belediye Başkanlığı, Su ve Kanalizasyon İşleri Müdürlüğü tarafından toplam 13,21 hektar ( m 2 ) alanda Atıksu Arıtma Tesisi (AAT) kurulması planlanmaktadır. Tesis sahası ve etrafının gösterildiği Yer Bulduru Haritası Ek-1 de verilmiştir. Planlanan atıksu arıtma tesisi ile ilgili olarak; Aydın Belediye Başkanlığı, Su ve Kanalizasyon İşleri Müdürlüğü ile 3B-Plan Mühendislik Müşavirlik ve Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. arasında Belediyemiz Batı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Hazırlanması Hizmeti Alım İşi sözleşmesi imzalanmıştır. 3B-Plan Mühendislik Müşavirlik ve Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. ile firmamız arasında ise Belediyemiz Batı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Hazırlanması Hizmeti Alım İşi Kapsamında ÇED Raporunun Hazırlanması İşi için sözleşme imzalanmıştır. Söz konusu proje raporumuzda Batı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi olarak adlandırılmış ve rapor içerisinde kısaca atıksu arıtma tesisi (AAT) olarak bahsedilmiştir. Aydın ilinin topografik yapısı ve ilin mevcut atıksu arıtma tesisinin kapasitesi göz önünde bulundurularak altyapı toplama bölgesi Doğu Batı yönünde ikiye ayrılmıştır. Bu doğrultuda Doğu Bölgesi nde mevcut durumda kurulu olan atıksu arıtma tesisinin kullanılması; Batı Bölgesi için ise kurulması planlanan Batı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi nin kullanılması planlanmaktadır. Planlanan atıksu arıtma tesisinin hizmet vereceği yerleşimler Bölüm I.II de, Projenin Fiziksel Özellikleri başlığı altında Tablo 4 de görülmektedir. Batı Bölgesi için planlanan AAT ve Doğu Bölgesi için kullanılması planlanan mevcut AAT nin yeri Şekil 1 de verilmiş olan uydu fotoğrafında gösterilmiştir. Batı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi 2028 yılı ve 2048 yılı olarak iki kademeli planlanmıştır. Planlanan atıksu arıtma tesisinin hizmet vereceği yerleşimler için gelecek yılların nüfus tahminlerini yapılırken İller Bankası nüfus hesap metotları, aritmetik artış metodu, geometrik artış metodu, eksponansiyel artış metodu, azalan hızlı artış metodu kullanılmıştır. Bu metotların sonucunda kademe nüfusları (2028 ve 2048 yılı), tüm metotların gösterildiği grafik yardımıyla seçilmiş ve seçilen değerler Bölüm I.II de, Projenin Fiziksel Özellikleri başlığı altında Tablo 4 de verilmiştir. Tabloda da görüleceği üzere I. kademe 2028 yılı için hesaplanan eşdeğer nüfus kişi, II. kademe 2048 yılı için hesaplanan eşdeğer nüfus kişi dir. Batı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Projesi, proje kapsamında bulunan yerleşimlerin toplam atıksu debilerini karşılayacak şekilde tasarlanmış olup, projenin tasarım debilerine esas olan veriler ve bu veriler ile hesaplanan tasarım debileri Bölüm I.II de, Projenin Fiziksel Özellikleri başlığı altında verilmiştir. Buna göre projenin I. kademe 2028 yılı için ortalama debisi ,52 m 3 /gün, proje debisi ,32 m 3 /gün; II. kademe 2048 yılı için ortalama debisi ,28 m 3 /gün, proje debisi ,28 m 3 /gün olarak hesaplanmıştır. 10

11 Bu doğrultuda; Batı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi ; tarih ve sayılı R.G. de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, Çevresel Etki Değerlendirilmesi Uygulanacak Projeler Ek-I Listesi, Madde 17 Kapasitesi eşdeğer kişi ve/veya m 3 /gün üzeri kapasiteli atık su arıtma tesisleri kapsamında değerlendirilmiş ve yönetmelikte verilmiş olan Ek III-Çevresel Etki Değerlendirmesi Genel Formatı doğrultusunda söz konusu rapor hazırlanmıştır. Atıksu arıtma tesisi prosesi olarak aktif çamur sistemi seçilmiştir. Tesis üniteleri bu ünitelerin özellikleri ve iş akış şeması Bölüm I.II de açıklanmıştır. Atıksu arıtma tesisinde Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ve Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği deşarj limitlerine uygun olarak arıtılacak olan çıkış suları yaklaşık 650 m uzunluğundaki açık kanal vasıtasıyla öncelikle DSİ T12 tahliye kanalına ve bu kanal vasıtasıyla nihai deşarj yeri olan Büyük Menderes Nehrine deşarj edilecektir (Şekil 1). Atıksu arıtma tesisi sahası için belirlenen ve yaklaşık 13,21 hektar ( m 2 ) kaplayan ÇED alanının tamamı tapulu şahıs parsellerinde kalmaktadır. Ek-3 de verilmiş olan mülkiyet durumunu gösterir haritada CED alanı gösterilmiş olup, haritada da görüleceği üzere ÇED alanı 552, 553, 554, 555, 556, 557, 558, 564, 566, 567 ve 568 nolu parsellerde kalmaktadır. CED alanında kalan parseller ile ilgili 2942 nolu Kamulaştırma Kanunu hükümleri doğrultusunda Kamulaştırma çalışmaları yapılacaktır. Şekil 1 de verilmiş olan uydu fotoğrafında mevcut (doğu) atıksu arıtma tesisi, planlanan (batı) atıksu arıtma tesisi ve deşarj kanalları gösterilmiştir. Ömrü Atıksu arıtma tesisindeki beton yapılar ile mekanik ekipmanların kullanım ömürleri göz önüne alındığında projenin ömrü yaklaşık 30 yıl olarak öngörülmüştür. 11

12 N AYDIN BELEDİYE BAŞKANLIĞI Açık Kanal Deşarjı Planlanan AAT (Batı AAT) Büyük Menderes Nehri (Ana Deşarj) DSİ T12 Tahliye Kanalı Mevcut AAT (Doğu AAT) Şekil 1. Proje Sahası ve Yakın Çevresini Gösterir Uydu Fotoğrafı 12

13 Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği Şehirlerde nüfus hızla artmaktadır. Bu artışa paralel olarak atıksu miktarı da artmaktadır. Evsel ve endüstriyel atıksuların arıtılmadan alcı ortama verilmesi ve bunun sonucu oluşan kirlilik nedeniyle birçok canlı yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadır. Aydın İl i topografik yapısına göre ve mevcut arıtma tesisinin kapasitesi de göz önünde bulundurularak toplama bölgesi Doğu Batı yönünde ikiye ayrılmıştır. Aydın İli nde doğu bölgesinde, mevcut durumda kurulu olan arıtma tesisinin kullanılması; batı bölgesi için de yeni kurulacak olan arıtma tesisinin kullanılması planlanmaktadır. Aydın İl inde ki mevcut arıtma tesisi, 1984 yılında İller Bankası tarafından 120 dönüm arazi üzerine kurulmuş ve 1988 yılında ise işletmeye açılmıştır. Tesis 1988 yılında işletmeye açılmış ancak deşarj standartlarını sağlamadığı için 2007 yılına kadar çalıştırılamamıştır. Tesisin revizyonu için 2004 yılında proje ihalesi yapılmış, proje neticesinde 2006 yılında inşaatına başlanılmış ve 2007 yılında da işletilmeye başlanmıştır. Tesis 2042 projeksiyon yılı nüfusuna uygun olarak m 3 /gün hesabına göre revize edilmiştir. Atıksu arıtma tesisi tam kapasiteyle çalıştırılmakta olup, m 3 /gün atıksu arıtılabilmektedir. Belediyelere uygulanan 2010 yılı Belediye Atıksu İstatistikleri Anketi sonuçlarına göre, 2010 yılında kanalizasyon şebekeleri ile toplanan 3,58 milyar m 3 atıksuyun %48,6 sı akarsuya, %41,8 i denize, %3,6 sı baraja, %2,1 i göle-gölete, %1 i araziye ve %2,8 i diğer alıcı ortamlara deşarj edilmiştir yılı itibari ile belediyelere ait 39 u fiziksel, 1992u biyolojik, 53 ü gelişmiş ve 35 i doğal arıtma sistemi olmak üzere toplam 326 atıksu arıtma tesisi bulunmakta ve bu tesisler ile 438 belediyeye hizmet verilmektedir. Atıksu arıtma tesisleri ile hizmet verilen belediye nüfusunun oranı ise Türkiye nüfusu içinde %52, toplam belediye nüfusu içinde %62 olarak hesaplanmıştır yılı verilerine göre belediyelerden kanalizasyon şebekesi ile alıcı ortamlara deşarj edilen kişi başı günlük atıksu miktarının 182 litre olduğu tespit edilmiştir. TUİK 2010 yılı Belediye atıksu istatistikleri Tablo 1 de verilmiştir. 13

14 Tablo 1. Belediye Atıksu İstatistikleri Türkiye Nüfusu Toplam Belediye Sayısı Toplam Belediye Nüfusu Anket Uygulanan Belediye Sayısı Anket Uygulanan Belediye Nüfusu Kanalizasyon Şebekesi İle Hizmet Verilen Belediye Sayısı Kanalizasyon Şebekesi İle Hizmet Verilen Belediye Nüfusu Kanalizasyon Şebekesi İle Hizmet Verilen Nüfusun toplam Nüfusa Oranı (%) 73 Kanalizasyon Şebekesi İle Hizmet Verilen Nüfusun Toplam Belediye Nüfusuna Oranı (%) 88 Alıcı Ortamlara Göre Şebekeden Deşarj Edilen Atıksu Miktarı (bin m 3 /yıl) Denize Göle-Gölete Akarsuya Araziye Baraja Diğer Ortamlara Atıksu Arıtma Tesisi Sayısı 326 Fiziksel 39 Biyolojik 199 Gelişmiş 53 Doğal 35 Atıksu Arıtma Tesisi Kapasitesi (bin m 3 /yıl) Fiziksel Biyolojik Gelişmiş Doğal Atıksu Arıtma Tesislerinde Arıtılan Atıksu Miktarı (bin m 3 /yıl) Fiziksel Biyolojik Gelişmiş Doğal Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Verilen Belediye Sayısı 438 Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Verilen Belediye Nüfusu Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Verilen Nüfusun Toplam Nüfusa Oranı (%) 52 Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Verilen Nüfusun Toplam Belediye Nüfusuna Oranı (%) 62 Belediyelerde Deşarj Edilen Kişi Başı Günlük Atıksu Miktarı (litre/kişi-gün) 182 Derin Deniz Deşarjı Yapan Belediye sayısı 80 Kaynak: Belediye Atıksu İstatistikleri Veri Tabanı, TUİK, 2010 Tablo 2. Kanalizasyon Şebekesi ve Arıtma Tesisi İle Hizmet Verilen Belediye Sayıları ve Nüfusu TÜRKİYE AYDIN Toplam Belediye Sayısı Toplam Belediye Nüfusu Kanalizasyon Şebekesi İle Hizmet Verilen Belediye Sayısı Kanalizasyon Şebekesi İle Hizmet Verilen Belediye Nüfusu Kanalizasyon Şebekesi İle Hizmet Verilen Nüfusun Belediye Nüfusu İçindeki Oranı (%) Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Verilen Belediye Sayısı Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Verilen Belediye Nüfusu Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Verilen Nüfusun Belediye Nüfusu İçindeki Oranı (%) Kaynak: Belediye Atıksu İstatistikleri Veri Tabanı, TUİK,

15 Tablo 3. Türkiye ve Aydın İlinde Bulunan Atıksu Arıtma Tesisleri (2010 Yılı) TÜRKİYE AYDIN Anket Uygulanan Belediye Sayısı Toplam Tesis Sayısı Toplam Kapasite Toplam Arıtılan Miktar Fiziksel Arıtma Tesisi Sayısı 39 1 Fiziksel Arıtma Tesisi Kapasitesi Fiziksel Arıtma Tesisinde Arıtılan Miktar Biyolojik Arıtma Tesisi Sayısı Biyolojik Arıtma Tesisi Kapasitesi Biyolojik Arıtma Tesisinde Arıtılan Miktar Gelişmiş Arıtma Tesisi Sayısı 53 - Gelişmiş Arıtma Tesisi Kapasitesi Gelişmiş Arıtma Tesisinde Arıtılan Miktar Doğal Arıtma Sistemi Sayısı 35 3 Doğal Arıtma Sistemi Kapasitesi Doğal Arıtma Sistemi İle Arıtılan Miktar Kaynak: Belediye Atıksu İstatistikleri Veri Tabanı, TUİK, 2010 Yukarıdaki tabloda verilmiş olan 2010 yılı Atıksu ve Arıtma Tesisleri İstatistiklerine bakılacak olursa Türkiye ve Aydın İl inde ki mevcut tesislerin sayısı ve kapasitesi atıksu arıtma ihtiyacını karşılamakta yetersiz olduğu görülmektedir. Planlanan Batı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi ile atıksuyun çevresel ve hijyenik açıdan güvenilir bir şekilde bertaraf edilmesi hedeflenmektedir. I.II. Projenin fiziksel özelliklerinin, inşaat ve işletme safhalarında kullanılacak arazi miktarı ve arazinin tanımlanması. Projenin Fiziksel Özellikleri Aydın ilinin topografik yapısı ve ilin mevcut atıksu arıtma tesisinin kapasitesi göz önünde bulundurularak altyapı toplama bölgesi Doğu Batı yönünde ikiye ayrılmıştır. Bu doğrultuda Doğu Bölgesi nde mevcut durumda kurulu olan atıksu arıtma tesisinin kullanılması; Batı Bölgesi için ise kurulması planlanan Batı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi nin kullanılması planlanmaktadır. Planlanan atıksu arıtma tesisinin hizmet vereceği yerleşimler Tablo 4 de görülmektedir. Planlanan atıksu arıtma tesisi 2028 yılı ve 2048 yılı için iki kademeli olarak projelendirilmiştir. Atıksu arıtma tesisinin hizmet vereceği yerleşimler için gelecek yılların nüfus tahminlerini yapılırken İller Bankası nüfus hesap metotları, aritmetik artış metodu, geometrik artış metodu, eksponansiyel artış metodu, azalan hızlı artış metodu kullanılmıştır. Bu metotların sonucunda kademe nüfusları (2028 ve 2048 yılı), tüm metotların gösterildiği grafik yardımıyla seçilmiş ve seçilen değerler Tablo 4 de verilmiştir. Tabloda da görüleceği üzere I. kademe 2028 yılı için hesaplanan eşdeğer nüfus kişi, II. kademe 2048 yılı için hesaplanan eşdeğer nüfus kişi dir. Yerleşim yerlerinin evsel debi hesapları için birim su tüketimleri en güncel referans olan DSİ Aydın İli İçmesuyu Projesi Raporu ndan alınmış olup, hesaplanan evsel debiler Tablo 4 de verilmiştir. 15

16 Tablo 4. Proje Kapsamında Bulunan Yerleşimler, Birim Su Tüketimleri, Evsel Debiler Aydın Belediyesi Kademe Nüfus kişi Su Tük. Değeri l/kişi.gün % Dönüşüm Değeri Evsel Debi m³/gün Aydın Belediyesi Kademe Nüfus kişi Su Tük. Değeri l/kişi.gün % Dönüşüm Değeri Evsel Debi m³/gün Aydın Belediyesi Kademe Nüfus kişi Su Tük. Değeri l/kişi.gün % Dönüşüm Değeri Evsel Debi m³/gün Merkez Çeştepe Ovaeymir Tepecik Işıklı Kadıköy Kuyulu Yeniköy Şevketiye Acarlar 2012 Yılı ,00 80, , Yılı ,00 80,00 130, Yılı ,00 80,00 141, Yılı ,00 80, ,00 Osmanbükü 2028 Yılı ,00 80,00 194,40 Kocagür 2028 Yılı ,00 80,00 196, Yılı ,00 80, , Yılı ,00 80,00 280, Yılı ,00 80,00 275, Yılı ,00 80,00 799, Yılı ,00 80,00 288, Yılı ,00 80,00 664, Yılı ,00 80, ,00 Kardeşköy 2028 Yılı ,00 80,00 417,60 Hastane 2028 Yılı ,00 80,00 800, Yılı ,00 80, , Yılı ,00 80,00 624, Yılı ,00 80,00 880, Yılı ,00 80, , Yılı ,00 80,00 139, Yılı ,00 80,00 175, Yılı ,00 80, ,00 Kızılcaköy 2028 Yılı ,00 80,00 187,20 Askeriye + Polis MYO 2028 Yılı ,00 80,00 175, Yılı ,00 80, , Yılı ,00 80,00 258, Yılı ,00 80,00 175, Yılı ,00 80,00 534, Yılı ,00 80,00 48, Yılı ,00 80,00 155, Yılı ,00 80,00 768,00 Doğan 2028 Yılı ,00 80,00 69,12 Cezaevi 2028 Yılı ,00 80,00 155, Yılı ,00 80, , Yılı ,00 80,00 100, Yılı ,00 80,00 155, Yılı ,00 80,00 394, Yılı ,00 80,00 59, Yılı ,00 80,00 723, Yılı ,00 80,00 640,00 Yazıdere 2028 Yılı ,00 80,00 82,08 Üniversite 2028 Yılı ,00 80,00 723, Yılı ,00 80, , Yılı ,00 80,00 114, Yılı ,00 80,00 840, Yılı ,00 80,00 215, Yılı ,00 80, , Yılı ,00 80,00 308, Yılı ,00 80,00 304,00 İncirliova 2028 Yılı ,00 80, ,00 Yurt 2028 Yılı ,00 80,00 360, Yılı ,00 80,00 450, Yılı ,00 80, , Yılı ,00 80,00 390, Yılı ,00 80,00 176, Yılı ,00 80,00 235, Yılı ,00 80,00 16, Yılı ,00 80,00 256,00 Sandıklı 2028 Yılı ,00 80,00 357,00 Huzurevi 2028 Yılı ,00 80,00 16, Yılı ,00 80,00 378, Yılı ,00 80,00 562, Yılı ,00 80,00 16, Yılı ,00 80,00 249, Yılı ,00 80,00 256, Yılı ,00 80,00 90, Yılı ,00 80,00 368,00 Gerenkova 2028 Yılı ,00 80,00 385,00 Otel 2028 Yılı ,00 80,00 120, Yılı ,00 80,00 568, Yılı ,00 80,00 600, Yılı ,00 80,00 150, Yılı ,00 80,00 40, Yılı ,00 80,00 125, Yılı , Yılı ,00 80,00 52,00 Yılmazköy 2028 Yılı ,00 80,00 172,20 TOPLAM 2028 Yılı , Yılı ,00 80,00 72, Yılı ,00 80,00 243, Yılı , Yılı ,00 80, , Yılı ,00 80,00 149, Yılı ,00 80, ,00 İmamköy 2028 Yılı ,00 80,00 205, Yılı ,00 80, , Yılı ,00 80,00 287,28 16

17 Batı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Projesi, proje kapsamında bulunan yerleşimlerin toplam atıksu debilerini karşılayacak şekilde tasarlanmış olup, projenin tasarım debilerine esas olan veriler Tablo 5 de verilmiştir. Tablo 5. Tasarım Debilerine Esas Olan Veriler Debi I.KADEME (2028 YILI) II.KADEME(2048 YILI) Evsel Atıksu Debisi ,56 m 3 /gün ,16 m 3 /gün Endüstriyel Atıksu Debisi 724 m 3 /gün 724 m 3 /gün Sızma Ve Yağış Suyu Debisi 9.638,63 m 3 /gün ,62 m 3 /gün Projeye esas olan tasarım debileri Tablo 5 de verilmiş olan veriler doğrultusunda I. Kademe (2028) ve II. kademe (2048) için ayrı ayrı hesaplanmış ve hesaplanan değerler Tablo 6 da verilmiştir. Tablo 6. Tasarım Debileri Q ortalama Hesaplanan Debiler Seçilen Debiler m³/gün m³/sa l/s m³/gün 2012 Yılı , ,25 581, , Yılı , ,83 880, , Yılı , , , ,00 Q proje Hesaplanan Debiler Seçilen Debiler m³/gün m³/sa l/s m³/gün 2012 Yılı , ,08 823, , Yılı , , , , Yılı , , , ,00 Q max Hesaplanan Debiler Seçilen Debiler m³/gün m³/sa l/s m³/gün 2012 Yılı , , , , Yılı , , , , Yılı , , , ,00 Q min Hesaplanan Debiler Seçilen Debiler m³/gün m³/sa l/s m³/gün 2012 Yılı , ,04 386, , Yılı , ,29 593, , Yılı , ,92 888, ,00 Projenin tasarım çalışmaları için hesaplanan kirlilik yükleri ve kirlilik konsantrasyonları Tablo 7 de verilmiştir. Ayrıca Aydın Belediyesi mevcut atıksu arıtma tesisinin girişinden alınan ham su analizlerinin sonuçları Ek-5 de verilmiştir. Parametreler Tablo 7. Tesis Girişi Kirletici Yükü ve Kirletici Konsantrasyonları Kirletici Yükü (kg/gün) I.Kademe (2028) Kirletici Konsantrasyonu (mg/l) Kirletici Yükü (kg/gün) II.Kademe (2048) Kirletici Konsantrasyonu (mg/l) BOİ , ,93 285,06 KOI , ,86 570,12 AKM , ,00 285,15 Toplam N 4.414, ,16 58,14 Toplam P 684, ,97 9,07 17

18 Planlanan atıksu arıtma tesisinin deşarj standartları için; Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY) ve Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği (KAAY) deşarj kriterleri göz önüne alınmıştır. SKKY, Tablo 21.4 de, nüfus kişi den ve kirlilik yükü ham BOI olarak 6000 kg/gün den büyük olan yerleşimler için alıcı ortama deşarj kriterleri verilmiş olup, Yönetmeliğin Tablo 21.4 de verilmiş olan bu deşarj kriterleri Tablo 8 de verilmiştir. Tablo 8. SKKY, Tablo 21.4 Deşarj Kriterleri (Sektör: Evsel Nitelikli Atıksular (Sınıf 4: Kirlilik Yükü Ham BOİ Olarak 6000 Kg/Gün den Büyük, Nüfus > )) Parametre Birim Kompozit Numune Kompozit Numune 2 Saatlik 24 Saatlik Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ 5 ) (mg/l) Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) (mg/l) Askıda Katı Madde (AKM) (mg/l) ph KAAY, Ek-IV, Tablo 1 de verilmiş olan Kentsel Atıksu Arıtım Tesislerinden İkincil Arıtıma İlişkin Deşarj Limitleri ise aşağıda Tablo 9 da verilmiştir. Tablo 9. Kentsel Atıksu Arıtım Tesislerinden İkincil Arıtıma İlişkin Deşarj Limitleri Parametreler Nitrifikasyonsuz 1 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı (20ºC de BOİ 5 ) Kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ) Konsantrasyon ( mg/l) Minimum arıtma verimi(%) Madde 8 (c) Referans ölçüm metodu Homojen, filtre edilmemiş, çökeltilmemiş ham örnek. Tamamen karanlık ortamda 20ºC ±1ºC de beş günlük inkübasyondan önce ve sonra çözünmüş oksijenin ölçülmesi. Bir nitrifikasyon inhibitörünün ilavesi Homojen, filtre edilmemiş, çökeltilmemiş ham örnek. potasyum dikromat yöntemi. Toplam askıda katı madde (TAKM) Madde 8 (c) (10000 E.N. den fazla) Madde 8 (c) (10000 E.N. den fazla) -Temsili örneğin 0,45 µm membran ile filtrasyonu. 105 ºC de kurutulması ve tartılması. 60 Madde 8 (c) ( E.N. ) 70 Madde 8 (c) ( E.N.) - Temsili örneğin santrifüj edilmesi (ortalama g.lık ivme ile en az beş dakika kadar),105 ºC de kurutulması ve tartılması. * Konsantrasyon değerleri veya arıtma verimleri uygulanacaktır. 1 Eğer BOİ 5 ile yerine kullanılan parametre arasında korelasyon kurulabilirse, bu parametre bir başka parametre ile değiştirilebilir: toplam organik karbon (TOK) yada toplam oksijen ihtiyacı (TOİ) gibi. 2 Bu şart yerleşim biriminin büyüklüğüne bağlıdır. Lagünlerden deşarjlara ilişkin analizler filtre edilmiş örnekler üzerinde yapılmakla birlikte; filtre edilmemiş su örneklerinde toplam askıda katı madde konsantrasyonu 150 mg/l yi aşmamalıdır. Tesis çıkış suyu kriterlerinde SKKY, Tablo 21.4 ve KAAY, Ek-IV, Tablo 2 de verilmiş olan parametrelerin en kısıtlayıcı olanı baz alınmıştır. 18

19 Arıtma Tesisi Üniteleri Atıksu arıtma tesisinde kaba ızgara, ince ızgara, havalandırmalı kum ve yağ tutucu, ön çöktürme havuzları, anaerobik havuzlar, havalandırma havuzları (aktif çamur), son çöktürme havuzları ve arıtma çamuru bertaraf üniteleri bulunacaktır. Arıtma çamur bertarafı ile ilgili projede iki alternatif öngörülmektedir. Çamur bertaraf ünitelerine kadar olan atıksu arıtma tesisi prosesi aynı olup, tesis kapsamında bulunacak üniteler aşağıda alternatifleri ile birlikte açıklanmıştır. Kaba Izgara ve İnce Izgara Yapısı: Arıtma tesisinin giriş pompalarını ve diğer ünitelerini büyük katı maddeler yüzünden zarar görmekten veya tıkanmaktan korumak için pompaların öncesinde mekanik olarak temizlenen, otomatik olarak çalışan kaba ızgaralar yerleştirilecektir. Izgaralarda tutulan malzeme zemin seviyesindeki konteynırlarda biriktirilecektir. Izgaralar gelen kolektörün seviyesinden derin bir kanala yerleştirilecektir. Ayrıca arıtma sürecinin etkililiğini ve güvenilirliğini azaltabilecek veya mekanik ekipmanlara zarar verebilecek malzemelerin giderilmesi için mekanik olarak temizlenen ve otomatik olarak çalışan ince ızgaralar yerleştirilecektir. İnce ızgaralarda tutulan malzeme preslere boşaltılacak ve buradan nihai olarak gönderilmek üzere konteynırlara sıkıştırılacaktır. Aşağıdaki şekilde kaba ve ince ızgaralara örnek bir görünüm verilmiştir. Şekil 2. Kaba ve İnce Izgaraya Ait Örnek Görünüm Havalandırmalı Kum ve Yağ Kum Tutucu Yapısı Kaba ızgara ve ince ızgaradan geçirilecek atıksu daha sonra havalandırmalı kum ve yağ tutuculara gönderilecektir. Bu sistemle atıksudaki kum uzaklaştırılarak, proses ünitelerinde istenmeyen şekilde birikmesi ve makinelerin aşırı şekilde aşınması önlenecektir. Kum ayırıcılardan ve yıkayıcılardan geçirilerek konteynırlara yerleştirilmeden önce her türlü organik maddeden arındırılacaktır. Atıksuyun yüzeyindeki 19

20 gres alınarak gres toplama ünitelerine pompalanacaktır. Aşağıdaki şekilde havalandırmalı kum ve yağ tutuculara örnek bir görünüm verilmiştir. Ön Çöktürme Havuzu Şekil 3. Kum ve Yağ Tutucu Sisteme Ait Örnek Görünüm Ön çökeltme havuzlarında askıdaki katı maddelerin ve organik maddelerin büyük çoğunluğu giderilecektir. Çökeltilen atıksu savaklardan dışarı alınacak ve çökelen birincil çamur çekilmeden önce çamur konisinde yoğunlaştırılacaktır. Planlanan atıksu arıtma tesisinde 4 adet ön çöktürme havuzu planlanmıştır. Aşağıdaki şekilde ön çökeltme havuzlarına örnek bir görünüm verilmiştir. Ara Pompa İstasyonu Şekil 4. Ön Çökeltim Ünitesine Ait Örnek Görünüm Atıksuyun ön çökeltme tanklarından sonra yükseltilerek, zemin seviyesinde veya yarı gömülü bulunan biyolojik arıtma ünitelerine doğru arıtma tesisi boyunca cazibeli olarak akmasının sağlanması için planlanmıştır. 20

21 Anaerobik Havuzlar Anaerobik havuz biyolojik olarak fosfor giderimi için yapılan bir havuzdur. Atıksu arıtma tesisinde anaerobik havuz, 1. kademede 2 adet, 2.kademe dahil 3 adet tasarlanmıştır. Ortada bir ayırma duvarı olan Carrousel tipinde imal edilecek ve yönlendirme duvarları ve havuz duvarları en az hidrolik kaybı oluşturacak şekilde tasarlanmıştır. Çamur ve suyun verimli bir şekilde karışmasının sağlanması ve çamurun havuzlarda çökelmesinden kaçınılması için anaerobik karıştırma havuzlarının her biri düşük devirli dalgıç mikserlerle donatılacaktır. Karıştırıcılar 0,3 m/sn ortalama yatay su hızına göre tasarlanmıştır. Havuzlarda servis köprüleri bulunacaktır. ORP kontrolü ile havuz içinde çözünmüş oksijen miktarı izlenecektir. Aktif Çamur Havuzları Ön çökeltmeden geçen atıksular, aktif çamur havuzlarına alınarak, atıksuda askıda duran mikro-organizmalar (aktif çamur) tarafından organik maddelerin biyolojik parçalanması sağlanacaktır. Organik maddelerin parçalanması, önemli miktarda oksijen temin edilmesini gerektirir ve aktif çamurun işlem süresi boyunca tamamen askıda kalması önemlidir. Biyolojik işlemler sürekli yeni mikro organizmalar (aktif çamur) oluştururlar. Eşdeğer miktarda çamur biyolojik fazla çamur olarak işlem tankından alınacaktır. Son Çöktürme Havuzu Şekil 5. Havalandırma Havuzuna Ait Örnek Görünüm Havalandırma havuzundan (aktif çamur) gelen aktif çamur son çökeltme havuzlarına gönderilecektir. Proje kapsamında 4 adet ön çöktürme havuzu planlanmıştır. Askıdaki çamur ve arıtılmış atıksu çökeltme havuzunda ayrıştırılacaktır. Arıtılmış su taşkan savaklarla yüzeyden alınacak ve çöken çamur havuz tabanındaki çamur konisinde yoğunlaştırılacaktır. Havuz yüzeyinde oluşan yüzen çamur (köpük) sıyırılarak alınacaktır. Konsantre çamur havalandırma havuzlarına geri döndürülerek havalandırma havuzlarında aktif çamurun yeterli miktarda olması sağlanacaktır. Geri dönüş çamur pompaları tesis giriş debisine göre kontrol edilecektir. Taşkan savaklarla yüzeyden alınacak olan arıtılmış su, debi ölçümü ve çıkış suyu numune alım saftı ünitelerinden sonra dezenfeksiyon ünitesine alınacaktır. Son çöktürme havuzlarına ilişkin örnek bir görünüm Şekil 6 da verilmiştir. 21

22 Ultraviyole (UV) ile Dezenfeksiyon Şekil 6. Son Çöktürme Havuzuna Ait Örnek Görünüm Ultraviyole (UV) ışınlarıyla atıksuların dezenfeksiyonu, ekolojik ve teknik avantajları sayesinde günümüzde pek çok alanda klor gibi kimyasal dezenfektanların yerini almaktadır. 254 nm dalga boylu UV-C ışınları, su içindeki her türlü mikroorganizmayı hiç bir zararlı yan ürün, koku veya tat oluşturmadan ve suyun doğal özelliklerini bozmadan etkisiz hale getirmektedir. UV Ünitesinin Avantajları; Çevre dostudur, kimyasal kullanmadan dezenfeksiyon sağlar, Su içine herhangi bir kimyasal verilmediği için suyun kimyasal özelliğini (iletkenlik, ph gibi) değiştirmez, Suda kanserojen yan ürünler oluşturmaz (klor veya klorlu dezenfektanlar kullanıldığında THM-Trihalometanlar olarak adlandırılan kanserojen bileşikler oluşmaktadır.) Yeterli UV dozu (> 400 J/m2) sağlandığında tüm mikroorganizmalar üzerinde etkilidir, Suyun sıcaklığı veya ph değerinden bağımsız olarak dezenfeksiyon yapar, Dezenfeksiyon süresi çok hızlıdır, genelde 5 saniyeden az. Bu nedenle kimyasal maddeler ile dezenfeksiyonda gerekli uzun temas süresini temin eden büyük temas tanklarına ihtiyaç yoktur, Tehlikeli kimyasallarla çalışma sorunu yoktur, işleticilere zarar verme riski olmayan bir yöntemdir (ancak direkt UV ışınının çıplak göze ve cilde çok zararı vardır, UV dezenfeksiyon cihazının bakımı sırasında UV lambaları mutlaka kapatılmalıdır), İşletme maliyeti alternatif teknolojilere kıyasla düşüktür, Basit işletme, kontrol ve bakım imkanı sağlar, Kimyasal maddeler ile dezenfeksiyona kıyasla satın alma, nakliye, depolama, kalite kontrol gibi işletme yükleri yoktur. 22

23 UV teknolojisi ile dezenfeksiyon, 254 nm dalgaboylu UV-C ışınları kullanılarak sağlanır. Bu ışınlar mikroorganizmalar ile temas ettiklerinde, DNA larına fotooksidasyon yoluyla hasar vermektedir. DNA sı tahrip olan canlının üreme dahil tüm hücre faaliyetleri durur ve hücre ölümü gerçekleşir. Askıda Katı Madde (AKM) miktarının > 20 mg/l olduğu veya UV-T(1cm) değerinin %30 un altında olduğu düşük kalite sularda bile dezenfeksiyon yapabilecek özel dizayn UV sistemleri bulunmaktadır. Sonuç olarak, özellikle toplam ve fekal koliform seviyelerin yönetmeliklerdeki limitlere indirilmesi önceliği ile dezenfeksiyon sistemi diğer avantajları da göz önünde bulundurularak ultraviyole sistemi tercih edilmiştir. Aşağıda U.V dezenfeksiyon sistemi ile ilgili örnek görünümler verilmiştir. Şekil 7. Ultraviyole (UV) ile Dezenfeksiyon Sistemine Ait Örnek Görünüm Dezenfeksiyon sonrası arıtılmış su çıkış pompa istasyonuna alınacak ve alıcı ortama deşarj edilecektir. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ve Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği deşarj limitlerine uygun olarak arıtılacak olan çıkış suları yaklaşık 650 m uzunluğundaki açık kanal vasıtasıyla öncelikle DSİ T12 tahliye kanalına ve bu kanal vasıtasıyla nihai deşarj yeri olan Büyük Menderes Nehrine deşarj edilecektir. Deşarj yeri Bölüm I.III, Şekil 10 da gösterilmiştir. Atıksu arıtma tesisinden kaynaklı arıtma çamurlarının bertarafı ile ilgili 2 alternatif sistem öngörülmektedir. Her iki alternatife ilişkin prosesler aşağıda ayrı ayrı verilmiştir. Alternatif 1 (Çamur Bertaraf Sistemleri) Çamur bertarafı için öngörülen 1 nolu alternatif sistemde atıksu arıtma tesisinden kaynaklı arıtma çamurundan biyogaz üretilmesi planlanmıştır. 1 nolu alternatif çamur bertaraf sistemi ile düzenlenmiş olan Batı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi iş akım şeması Şekil 8 de verilmiştir. Ön çöktürme havuzlarından gelen birincil çamur ön çamur yoğunlaştırma tankına alınacaktır. Geleneksel gravite yöntemi ile çalışan yoğunlaştırıcıların birincil çamurun yoğunlaştırılmasında kullanılması tavsiye edilir. Bu süreç birincil çamurun kuru katı maddelerini yaklaşık yüzde 5-6 KM oranında artırır ve bu da sonraki çamur çürütücülerin 23

24 tasarımı ve işletimi için idealdir. Ön çamur yoğunlaştırma tankından çıkan çamurlar çamur karışım tankına alınacaktır. Son çöktürme havuzundan çıkan çamurun yeterli kısmı havalandırma havuzuna (aktif çamur) geri döndürülerek havalandırma havuzlarında aktif çamurun yeterli miktarda olması sağlanacaktır. Geri dönüş çamur pompaları tesis giriş debisine göre kontrol edilecektir. Geri döndürme işlemi sonrası fazla biyolojik çamur ve son çöktürme havuzu yüzeyinde oluşan yüzen çamur (köpük) ise mekanik yoğunlaştırıcıya alınacaktır. Fazla biyolojik çamurun yoğunlaştırılması için, çamur içeriğini yüzde 5-6 KM (gravite ile çalışan klasik çamur koyulaştırıcılarda fazla aktif çamur için % 3-4 KM sağlanabilmektedir) oranına artıran mekanik çamur yoğunlaştırıcıların kullanılması önerilmektedir. Bu, biyolojik fosforun giderimiyle ilişkili bir faydadır. Çünkü gravite ile çalışan çamur koyulaştırıcılarda çamurda tutulan fosfor tekrar sıvı faza geçebilmektedir ki bu da çamur çürütücülerin tasarım ve işletmesini de etkilemektedir. Mekanik yoğunlaştırıcılar yaklaşık 2-3 kg/ton kuru madde miktarında polimer kullanırlar. Mekanik yoğunlaştırma tankından çıkan çamurlar çamur karışım tankına alınacaktır. Ön çamur yoğunlaştırma tankından ve mekanik yoğunlaştırıcıdan gelen çamurlar çamur karışım tankında karıştırılacak ve daha sonra anaerobik çamur çürütücüye alınacaktır. Anaerobik çamur çürütücülerde çürüme işlemi hava girişinin önlendiği kapalı bir reaktörde gerçekleştirilir. Havasız çürüme bir seri organizma grubu tarafından yürütülen bir biyolojik bozunma işlemidir. Çürütme ve biyogaz sistemlerinin ilk yatırım maliyeti yüksek olup, çamur çürütücülerden elde edilen biyogazın gaz motorlarında yakılması ile enerji geri kazanımı sağlandığı takdirde, tesisin toplam işletme maliyeti önemli ölçüde düşürülebilmektedir. Biyogazın gaz motorlarında yakılarak enerji üretilmesi ile tesis elektriğinin yaklaşık % 90 ının geri kazanıldığı uygulamalar olduğu bilinmektedir. Çürütücülerde üretilen gaz, ısı ve elektriğin birlikte üretilebildiği gaz santralinde kullanılabilir. Gaz, jeneratöre güç veren bir gaz motoruna gidecektir. Gaz motorunun soğutma suyu ısıtma ve çürütücülerdeki çamuru mezofilik sıcaklıklarda tutma amacıyla kullanılır. Kombine ısı ve güç tesisinde bir acil durum soğutma sistemi ve ortak ısıtma kazanı da yer alır. Acil durum soğutucusu, çürütücülerden veya diğer ısı tüketici birimlerden talep olmadığında gerekli olacaktır. Ortak ısıtma kazanı, üretilen gazın çürütücülerin ısıtılmasına yetecek kadar ısı üretemediğinde gerekir ve aynı zamanda atıksu arıtma tesisindeki bazı binaların bölgesel ısıtması için bir seçenek oluşturur. Anaerobik çamur çürütücülerden ayrılan çürümüş çamur ise önce çürümüş çamur tankına, oradan da mekanik susuzlaştırıcıya alınacaktır. Mekanik yoğunlaştırma ve susuzlaştırma işlemleri ayrı ayrı gerçekleştirilebileceği gibi tek aşamada susuzlaştırma işlemi de gerçekleştirebilir. Santrifüj dekantörler yoğunlaştırmaya gerek duymadan yüksek susuzlaştırma verimine sahiptirler. Diğer sistemlere oranla enerji gereksinimi nispeten yüksek olmakla birlikte, polimer kullanımları düşüktür. Santrifüj dekantörler ile istenilen susuzlaştırma oranına işletme zorluğu olmadan ulaşılabilir. Bu sistemlerin enerji gereksinimleri nedeniyle işletme maliyeti nispeten yüksek olmakla birlikte düşük polimer kullanımı ve çamur miktarını düşürmesi işletme masrafları açısından avantaj sağlamaktadır. Santrifüj dekantörde susuzlaştırılmış çamur Aydın Belediyesi düzenli depolama alanında depolanacaktır. 24

25 25 Şekil.8. Batı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi İş Akım Şeması (ALTERNATİF 1)

26 Çamur Bertaraf Sistemleri (Alternatif 2) Çamur bertarafı için öngörülen 2 nolu alternatif sistemde ise; arıtma çamurunun genel olarak yoğunlaştırma ve susuzlaştırma işlemleri sonrası Aydın Belediyesi katı atık düzenli depolama alanına taşınarak bertaraf edilmesi planlanmaktadır. 2 nolu alternatif çamur bertaraf sistemi ile düzenlenmiş olan Batı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi iş akım şeması Şekil 9 da verilmiştir. Ön çöktürme havuzlarından gelen birincil çamur ön çamur yoğunlaştırma tankına alınacaktır. Geleneksel gravite yöntemi ile çalışan yoğunlaştırıcıların birincil çamurun yoğunlaştırılmasında kullanılması tavsiye edilir. Bu süreç birincil çamurun kuru katı maddelerini yaklaşık yüzde 5-6 KM oranında artırır ve bu da sonraki çamur çürütücülerin tasarımı ve işletimi için idealdir. Son çöktürme havuzundan çıkan çamurun yeterli kısmı havalandırma havuzuna (aktif çamur) geri döndürülerek havalandırma havuzlarında aktif çamurun yeterli miktarda olması sağlanacaktır. Geri dönüş çamur pompaları tesis giriş debisine göre kontrol edilecektir. Geri döndürme işlemi sonrası fazla biyolojik çamur ve son çöktürme havuzu yüzeyinde oluşan yüzen çamur (köpük) ise mekanik yoğunlaştırıcıya alınacaktır. Fazla biyolojik çamurun yoğunlaştırılması için, çamur içeriğini yüzde 5-6 KM (gravite ile çalışan klasik çamur koyulaştırıcılarda fazla aktif çamur için % 3-4 KM sağlanabilmektedir) oranına artıran mekanik çamur yoğunlaştırıcıların kullanılması önerilmektedir. Bu, biyolojik fosforun giderimiyle ilişkili bir faydadır. Çünkü gravite ile çalışan çamur koyulaştırıcılarda çamurda tutulan fosfor tekrar sıvı faza geçebilmektedir ki bu da çamur çürütücülerin tasarım ve işletmesini de etkilemektedir. Mekanik yoğunlaştırıcılar yaklaşık 5 kg/ton kuru madde miktarında polimer kullanırlar. Ön çamur yoğunlaştırma tankı ve mekanik yoğunlaştırıcıdan gelen çamur tankına oradan da mekanik susuzlaştırıcıya alınacaktır. Mekanik yoğunlaştırma ve susuzlaştırma işlemleri ayrı ayrı gerçekleştirilebileceği gibi tek aşamada susuzlaştırma işlemi de gerçekleştiribilir. Santrifüj dekantörler yoğunlaştırmaya gerek duymadan yüksek susuzlaştırma verimine sahiptirler. Diğer sistemlere oranla enerji gereksinimi nispeten yüksek olmakla birlikte, polimer kullanımları düşüktür. Santrifüj dekantörler ile istenilen susuzlaştırma oranına işletme zorluğu olmadan ulaşılabilir. Bu sistemlerin enerji gereksinimleri nedeniyle işletme maliyeti nispeten yüksek olmakla birlikte düşük polimer kullanımı ve çamur miktarını düşürmesi işletme masrafları açısından avantaj sağlamaktadır. Santrifüj dekantörde susuzlaştırılmış çamur Aydın Belediyesi katı atık düzenli depolama alanında depolanacaktır. Alternatif 1 ve alternatif 2 olmak üzere her iki sistemde de koku giderimi için biyofiltre kullanılacaktır. 26

27 27 Şekil 9. Batı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi İş Akım Şeması (ALTERNATİF 2)

28 Kontrol ve Otomasyon Sistemleri Atıksu arıtma tesisini tutarlı ve enerji açısından verimli bir şekilde işletmek için denetim kontrol ve veri almayı içeren bir kontrol ve otomasyon sistemi (SCADA) sağlanmalıdır. SCADA sistemi mevcut ve geçmiş işlem değerlerinin ve durumlarının, alarmların ve seçilen ekipmanın işletim sürelerinin izlenmesine yönelik imkanlar sağlar. SCADA sistemi seçilen işlemlerin merkezi bir kontrol odasından kontrol edilebilmesi olanağını da sunar. Çoğu ekipman hemen yanındaki kumanda panellerinden yerel olarak kontrol edilir ancak SCADA sistemi tarafından izlenir. Havalandırma ve çamur pompalama gibi diğer işlemler arıtma sürecindeki önemleri ve yüksek enerji tüketimleri nedeniyle SCADA sistemi yoluyla merkezi olarak kontrol edilebilirler. Ek-4 de verilmiş olan genel yerleşim planında atıksu arıtma tesisi bünyesinde bulunan üniteler ve bu ünitelerin ÇED alanı üzerinde yerleşimi görülmektedir. Projenin İnşaat Ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı Ve Arazinin Tanımlanması Atıksu arıtma tesisi sahası için belirlenen ve 13,21 hektar ( m 2 ) kaplayan ÇED alanının tamamı tapulu şahıs parsellerinde kalmaktadır. Ek-3 de verilmiş olan mülkiyet durumunu gösterir haritada CED alanı gösterilmiş olup, haritada da görüleceği üzere ÇED alanı 552, 553, 554, 555, 556, 557, 558, 564, 566, 567 ve 568 nolu parsellerde kalmaktadır. CED alanında kalan parseller ile ilgili 2942 nolu Kamulaştırma Kanunu hükümleri doğrultusunda Kamulaştırma çalışmaları yapılacaktır. Batı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi 2028 yılı ve 2048 yılı için 2 kademeli projelendirilmiştir. Ek-4 de verilmiş olan genel yerleşim planında atıksu arıtma tesisi bünyesinde bulunan üniteler ve bu ünitelerin yerleşimi ve 2. kademe inşaat alanı görülmektedir. I.III. Önerilen projeden kaynaklanabilecek önemli çevresel etkilerin genel olarak açıklanması (su, hava, toprak kirliliği, gürültü, titreşim, ışık, ısı, radyasyon ve benzeri.) Projeden kaynaklanabilecek çevresel etkiler inşaat aşaması ve işletme aşaması için aşağıda ayrı ayrı değerlendirilmiştir. İnşaat Aşaması Projenin inşaat aşamasının yaklaşık 24 aylık bir süre içerisinde tamamlanması öngörülmektedir. Bu nedenle aşağıda belirtilen etkiler inşaat aşamalarının devam ettiği süre içerisinde geçerli olup, süreklilik arz etmeyecektir. Toprak ve Su Kirliliği Projenin inşaat aşamasında çalışacak personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atıklar, evsel nitelikli atıksular, inşaat çalışmaları sonucu hafriyat atıkları ve çeşitli inşaat atıkları oluşacaktır. Oluşacak bu tür atıkların ilgili yönetmelikler doğrultusunda gerekli önlemler alınmadan alıcı ortamlara verilmesi bölgedeki su kaynaklarının ve toprağın kirlenmesine ve bu kaynakların faaliyetten dolayı olumsuz yönde etkilenmesine sebep olabilir. Bu 28