Turkish Journal of Weed Science

Transkript

1 Araştırma Makalesi / Research Article Su Mercimeği (Lemna minor L.) Bitkisinin Arsenik Giderim Verimliliği Süleyman TOPAL, Duygu ŞİŞEK Dumlupınar Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Kütahya *Sorumlu Yazar topal_tr@yahoo.com; Tel: Özet Available at: Turkish Journal of Weed Science Turkish Weed Science Society Son yıllarda atık suların arıtılmasında biyolojik sistemlerin kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır. Bu sistemler pek çok bitki türü ve mikroorganizmanın dahil olduğu düşük maliyetli ve doğa dostu sistemler olarak bilinirler. Doğal arıtım tekniklerinden olan bitkisel arıtımın en yaygın kullanım biçimlerinden biri Lemna minor L.(su mercimeği) bitkisi ile sağlanmaktadır. Bu çalışmada, Lemnaceae familyasına ait sucul bir makrofit olan L. minor bitkisinin arsenik giderim verimliliği araştırılmıştır. Laboratuar koşullarında yetiştirilen L. minor bitkisine 100, 200 ve 300 µg/l konsantrasyonlarında arsenik trioksit (As 2 O 3 ) ağır metali uygulanmıştır. Deneysel çalışmalar eşit hacimlerdeki tanklarda 20 günlük sürede yürütülmüş, deneylerin sonunda suda kalan ve bitkide biriken As 2 O 3 değerleri ölçülmüştür. Yapılan ölçümler sonucu, sudaki arsenik konsantrasyonlarının 300, 200 ve 100 µg/l den sırasıyla 151,2, 105,5 ve 45,5 µg/l e azaldığı belirlenmiştir. Uygulanan tüm konsantrasyonlarda arsenik giderim verimliliği yaklaşık %50 dir. Bu çalışmanın sonucunda elde edilen veriler ışığında, bu bitkinin uygun sistemlerle birleştirilerek arsenik kirliliğinin yoğun olduğu bölgelerde alternatif bir arıtım tekniği olarak kullanılmasını ve bu hususta projeler geliştirilmesini öngörmekteyiz. Anahtar Kelimeler: Ağır metal, arsenik, Lemna minor, su kirliliği. Arsenic Removal Efficiency of Duckweed (Lemna minor L.) Plant Abstract In recent years, the use of biological systems in wastewater treatment has become increasingly widespread. These systems are known as low cost and environment friendly systems in which many plant species and microorganisms are involved. One of the most common uses of plant treatment, which is one of the natural remediation techniques, is provided by Lemna minor L. (Duckweed) plant. Arsenic removal efficiency of L. minor, an aquatic macrophyte belonging to the family Lemnaceae was tested in this study. Arsenic trioxide (As 2 O 3 ) in concentrations of 100, 200 and 300 μg/l was applied to L. minor plants grown under laboratory conditions. Experimental studies were conducted over a period of 20 days in tanks of equal volume. At the end of the experiment, the concentration of As 2 O 3 remaining in the water and accumulated in the plant was measured. As a result of measurements, it was found that As concentrations was decreased to 151.2, and 45.5 μg/l, in 300, 200 and μg/l treatments, respectively. The As removal was approximately 50% in all applied concentrations of As. In the light of the result obtained from this study, we anticipate that this plant will be combined with appropriate systems and used as an alternative treatment technique in areas where As pollution is intense and the projects should be developed on this subject. Key Words: Heavy metal, arsenic, Lemna minor, water pollution GİRİŞ Arsenik yerkabuğunda en çok bulunan ağır metallerden biridir ve insan da dahil olmak üzere pek çok organizma üzerinde toksik etkisi bulunmaktadır. İnsan sağlığını başta kanser olmak üzere çeşitli yollarla tehdit eden bu ağır metalin ülkemizdeki içme sularında da kritik değerlere 14 ulaştığı bilinmektedir (Başkan, 2009). Sulardan ağır metallerin arıtımı için birçok yöntem ve teknik geliştirilmiştir. İleri arıtım mekanizmaları yüksek teknoloji, enerji ve kimyasalları gerektirmektedir. Bu yüzden gelişmiş ülkelerde maliyeti ucuz, çevre dostu doğal arıtım sistemlerinin son yıllarda önemi giderek

2 artmaktadır (Artan, 2007). Doğal arıtım tekniklerinden olan bitkisel arıtımın en yaygın kullanım biçimlerinden biri Lemna minor L. bitkisi ile sağlanmaktadır. L. minor ile yapılan çalışmalarda bu bitkinin ph, çözünmüş oksijen, askıda katı madde (AKM), bulanıklık, kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ), organik madde gibi su kalitesini belirleyen parametreler üzerinde olumlu etki yaptığı belirlenmiştir (Uysal, 2013; Yılmaz, 2004). Ayrıca ağır metallerin absorbsiyonunda da oldukça verimli olduğu gösterilmiştir. Cd, Cr, Cu, Zn, Ni gibi ağır metaller kullanılarak yapılmış olan çalışmalarda L. minor un bu ağır metalleri sudan yüksek oranda alarak suyu temizlediği ortaya konulmuştur (Kocataş, 1999; Saygıdeğer ve ark., 2005; Akın ve ark., 2007). Yapılan bir çalışmada L. minor bitkisinin ağır metal giderimi araştırılmıştır. 100 ml lik ve 200 ml lik kesikli reaktörlerde yürütülen çalışmada Cd, Cu ve Pb olmak üzere 3 farklı ağır metal kullanılmıştır. Deneyler sonunda Cd bulunan (5 ve 10 mg/l) 100 ml lik kesikli reaktörlerde yaklaşık %96, Cu bulunan (10 ve 20 mg/l) reaktörlerde %89, Pb bulunan (10 ve 20 mg/l) reaktörlerde % oranında arıtım gözlenirken 500 ml lik kesikli reaktörlerde ise Cd un %90, Cu ın %89, Pb nun % oranında arıtımının meydana geldiği belirtilmiştir (Artan, 2007). Yapay olarak kirletilmiş sularda bazı sulak alan bitkilerinin absorbsiyon potansiyelleri ve ağır metallerin bitki büyümelerine olan etkileri incelenmek amacyla yapılan bir çalışmada, Ceratophyllum demersum L., Hydrilla verticillata (R.f) Royle, Hydrocharis dubia L. ve Salvinia natans (L.) bitkileri As, Cr, Cu, Pb, Zn ağır metallerinin karışımını içeren sularda yetiştirilmiştir. Deneyler sonunda H. verticillata bitkisi As, Cr, Cu, Pb ağır metallerini sudan büyük oranda temizlemiştir. Suya batık şekilde bulunan H.verticillata bitkisinin yüksek oranda As ve metal iyonunu sudan alabilme yeteneği bitkinin biyokütle oranının yüzeyde büyük oranda bulunması ile açıklanmıştır. Ayrıca deneylerde kullanılan tüm sulak alan bitkilerinin metal iyonlarını kayda değer biçimde biriktirdiği kaydedilmiştir (Pb > Cr > Cu > Zn > As) (Park ve ark., 2011). MATERYAL VE YÖNTEM Çalışmada kullanılan L. minor Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ve Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi nden temin edilmiştir. Laboratuvarımıza getirilen L. minor tanklara yerleştirilerek iki hafta süre boyunca 25 C sıcaklık, 350 μmolm -2 s -1 ışık şiddetinde ve 12 saat fotoperiyotta ortama adaptasyonu ve yetiştirilmesi sağlanmıştır. Deneylerde kullanılmak üzere toplananbitkilerin tayini Flora of Turkey and East Eagean Islands kullanılarak yapılmıştır (Davis ve ark., 1988). Deneylerde kullanılmak üzere özdeş 12 tanka ( cm) eşit hacimde deiyonize saf su (10 L) konulmuştur. Stok tanklarında yetiştirilen L. minor tanklarda bulunan suların yüzeyini %75-80 oranında kaplayacak şekilde dağıtılmıştır (85-90 gr) (Resim 1a). Tanklara bitkilerin beslenebilmesi için gerekli birleşiklerden oluşan Hoagland (Hoagland ve Arnon) besin çözeltisi (0,05 M) ilave edilmiştir. Resim 1. Tanklara yerlestirilmiş L. minor bitkisiyle olusturulan deney düzeneğinin genel görünüşü (a) ve deneyler sonunda sudan ve bitkiden alınmış olan numuneler (b) Ayrıca bitkinin canlılığını sürdürebilmesi için gerekli optimum şartlar sağlanmıştır (25 C sıcaklık, μmolm -2 s -1 ışık şiddeti ve 12 sa fotoperiyot). Eşit şekilde oksijen dağılımı ve su sirkülasyonunu sağlamak amacıyla tüm tanklara oksijen tüpleri yerleştirilmiştir. Tanklar L. minor bitkisine uygulanacak As ağır metal konsantrasyonuna göre gruplandırılmıştır. Deneyler 3 tekrarlı şekilde yapılmıştır. Arsenik trioksit (As 2 O 3 ) in üç farklı konsantrasyonu (100, 200 ve 300 μg/l) uygulanmıştır. Deneyler 20 günlük periyotta gerçekleştirilmiştir. Deney süresi sonunda her bir akvaryumdan su ve bitki numuneleri alınarak analiz edilmiştir (Resim 1b). Kurutulan bitki numunelerinden 0,5 gr alınarak mikrodalga sisteminde yakılmıştır. Yakma islemi sonrasında numune hacimleri 20 ml son hacim olacak şekilde saf su ile tamamlanmıştır. Bitki 15

3 numunelerinin ham sonuçları 0,5/20=40 seyreltme faktörü ile çarpılarak sonuçlar μg/l olarak verilmiştir. Su numuneleri herhangi bir seyreltme yapılmaksızın okunmuş ve sonuçlar μg/l olarak belirtilmiştir. Okumalar Perkin Elmer Marka Optima 7000 DV cihazı ile yapılmıştır. As belirlemeleri 188,985 nm dalga boyunda hidrür sistemi ile yapılmıştır (Huot ve ark., 2001). Verilerin Analizi Çalısma sonucunda elde edilen veriler, JMP SAS (1995) programı kullanarak istatistiksel açıdan değerlendirilmistir. L. minor bitkisinin As temizleme özelliği ile farklı As konsantrasyonları arasındaki ilişkiyi belirlemek için F-testi uygulanmıştır. F testinden elde edilen sonuçlara göre; L. minor bitkisinin artan arsenik konsantrasyonu ile bitkinin bünyesinde biriktirdiği arsenik konsantrasyonu arasında istatistiksel açıdan önemli bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir (F=932,96; p<0,05; Çizelge 1). Varyans analizi (ANOVA) test sonuçlarına göre ortalama değerlerinde fark olduğu saptanan konsantrasyonlar üzerinde Tukey çoklu karşılaştırma testi uygulanarak ilişkiler ortaya konulmuştur (Little ve Hills; 1978). BULGULAR L. minor bitkisinin sudan arsenik giderimi özelliği ile farklı arsenik konsantrasyonları arasındaki ilişki ortaya konmuş ve F testinden elde edilen sonuçlara göre; sudaki arsenik konsantrasyonu arttıkça bitkinin arsenik giderimi özelliğinin arttığı tespit edilmiştir (F=383,11; p<0,05; Çizelge 1). Konsantrasyonlar kendi içinde değerlendirildiğinde 300 µg/l konsantarsyonda en fazla arseniğin sudan temizlendiği hesaplanmıştır. Çizelge 1: Farklı arsenik konsantrasyonlarında yetiştirilen L. minor bitkisinin sudaki arsenik giderim miktarlarının karşılaştırıldığı ANOVA sonuçları (Ort±SE: Ortalama ± Standart Hata). Konsantrasyon (μg/l) Ort±SE (μg/l) Tukey testi sonuçları 0 0,4 ± 0,004 D ,8 ± 1,89 C ,0±2,96 B ,2 ±6,36 A L. minor bitkisinin sudan arsenik giderimi özelliği ile farklı As konsantrasyonları arasındaki iliski ortaya konmus ve F testinden elde edilen sonuçlara göre; sudaki arsenik konsantrasyonu arttıkça bitkinin bünyesinde biriktirdiği arseniğin 16 arttığı tespit edilmiştir (F=383,11; p<0,05; Çizelge 2). Çizelge 2. Farklı arsenik konsantrasyonlarında yetistirilen L. minor bitkisinin bünyesinde biriktirdiği arsenik miktarlarının karsılastırıldığı ANOVA sonuçları (Ort±SE: Ortalama ± Standart Hata). Konsantrasyo Ort± SE Tukey testi sonuçları n (μg/l) (μg/l) 0 543,3 ± 61,7 D ± 640,03 C ,7 ±618,9 B ,3 ±511,7 A TARTIŞMA L. minor ile yapılan çalışmalarda bu bitkinin ph, çözünmüş oksijen, askıda katı madde, bulanıklık, kimyasal oksijen ihtiyacı, organik madde gibi su kalitesini belirleyen parametreler üzerinde olumlu etki yaptığı belirlenmiştir. Ayrıca ağır metallerin absorbsiyonunda da oldukça verimli olduğu gösterilmiştir. Cd, Cr, Cu, Zn, Ni gibi ağır metaller kullanılarak yapılmış olan çalışmalarda L. minor un bu ağır metalleri sudan yüksek oranda alarak suyu temizlediği ortaya konulmuştur (Kocataş, 1999; Yılmaz, 2004; Saygıdeğer ve ark., 2005; Akın ve ark., 2007; Artan, 2007; Başkan, 2009). Yeni Zellanda da Waikato Nehri nden toplanan bazı sucul makrofitlerde aşırı arsenik konsantrasyonunun belirlenmesinin ardından su teresinin (Lepidium sativum L.) arseniği biriktirme özelliğiyle ilgili çalışmalar yapılmıştır. Doğadan toplanarak sera koşullarına adapte edilmiş su teresi bitkileri arsenik içeren deneysel kaplarda yetiştirilmiştir. Bitkiler 0,4 mg/l arsenik konsantrasyonun üzerindeki seviyelerdeki konsantrasyonlarda yetiştirilmiştir. Deneyler sonunda bitkide yaş ağırlık baz alınarak yaprak ve gövdede sırasıyla 29 mg/kg ve 15 mg/kg arsenik konsantrasyonu tespit edilmiştir. Buradaki yüksek konsantrasyona rağmen sera koşulları altında bitkide gözlenen arsenik doğal şartlarda yetişen bitkilerdeki arsenik konsantrasyonlarından beş kat daha düşük olduğu belirtilmiştir. Çünkü doğal koşullar altında su teresi bitkisinden alınan örnekler bitkinin yaklaşık 35 mg/l arseniği akümüle edebildiğini göstermiştir (Robinson ve ark., 2003). Endüstriyel faaliyetler sonucu hava ve su kirliliğinde önemli payı olan Cr (VI) iyonlarının L. minor L. ile atık su arındırılmasını araştırdığı çalışmada farklılık olarak devamlı akışa sahip

4 havuz sistemi kullanmıştır. Farklı krom konsatrasyonlarında yapılan çalışmada düşük krom konsatrasyonlarında kullanıma uygun sonuç veren L. minor, yüksek konsantrasyon gruplarında (2,0mg/L) düşük verimde çalıştığı gözlemlenmiştir (Uysal, 2013) Pb, Cd, Cr, Ni, Zn ve Cu kirliliği bulunan Sultansazlığı nda yapılan çalışmada, bitkilerdeki söz konusu olan elementlerin bulunma miktarı ile sediment ve suda bulunma miktarları arasında pozitif korelasyon olduğunu gözlemlenmiş, ayrıca Typha Angustifolia L. köklerinin, yapraklarından daha fazla ağır metal akümüle ettiği ortaya koyulmuştur. Ayrıca T. angustifolia bitkisinin Potamogeton pectinatus (L.) Börner bitkisine göre daha fazla miktarda ağır metal birikimi olduğu saptanmıştır (Demirezen ve Aksoy, 2004). Doğada yaygın olarak bulunan sucul makrofit Callitriche cophocarpa Sendtn. ex Hegelm ile yapılan bir çalışmada bitkiler µm arasında değişen konsantrasyonlarda Cr (VI) ağır metaline maruz bırakılmıştır. 50 µm Cr konsantrasyonunu içeren test gruplarında bitkilerin bitki büyümesi, fotosentetik aktivite ve kök, yaprak morfolojisinde belirgin farklar gözlenmemiştir. 470 mg/kg Cr konsantrasyonundan itibaren test gruplarındaki bitkilerin artan konsantrasyonlarda etkili bir şekilde Cr iyonlarını topladığı ortaya konmuştur. Ayrıca bitkinin diğer dokularına oranla en fazla Cr iyonu birikiminin köklerde meydana geldiği belirtilmiştir (Augustynowicz ve ark., 2010) Suda batık şekilde bulunan köklü bitkiler kullanılarak yapılmış olan başka bir çalışma sudan arsenik giderimi konusunda elverişli bitki seçimine odaklanmıştır. Typha spp., Canna spp., Colocasia esculenta (L.) schott, Heliconia psittacorum L.f. ve Thalia dealbata Fraser sudan arseniği alarak biriktirebilen bitkilerdir. Deneylerde arseniğin inorganik bir formu olan arsenat kulanılmıştır. 1 mg/l As ile işlem gören bitkiler günde hasat edilmiştir. C. esculenta 28 günde arseniğin büyük bir kısmını temizlemiştir. Arsenik akümülasyonunun başlıca kökler tarafından gerçekleştiği gözlenmiştir (kuru ağırlığında yaklaşık olarak 195 μg/g As). H. psittacorum bitkisi için arsenat toksiktir. Bu sebeple yaprak ve gövdenin köke oranı 14 günlük maruziyete kıyasla 28 günlük maruziyet sonucunda daha düşük olduğu ölçülmüştür. 17 Bitkilerin arseniği biriktirmesinde sistemde kullanılan bitkinin seçimi, beslenme solüsyonundaki arsenik miktarı ve maruz kalma süresinin etkili olduğu belirtilmiştir. Maruz kalma süresi arttıkça daha büyük oranda arsenik giderimi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca arseniğe maruz kalan bitkilerin köklerinde önemli derecede küçülme görülmüş ve bunun sebebinin plazmoliz olduğu belirtilmiştir (Aksorn ve ark., 2004). Çalışmamızda doğal ortamından alınarak laboratuar ortamına getirdiğimiz, suda serbest yüzücü bir makrofit olan L. minor bitkisinin arseniğin inorganik formu olan arsenik trioksit ağır metalini alma kapasitesi araştırılmıştır. Diğer çalışmalara parallel olarak bizim çalışmamızda da su bitkisi olan L. minor un arseniğin değişen konsantrasyonlarının gideriminde etkili olduğu gözlenmiştir. Dünya Sağlık Örgütü standartlarına göre içme suyunda sınır değeri olarak belirlenen 10 μg/l konsantrasyon değeri göz önüne alınarak 100, 200 ve 300 μg/l konsantrasyonlarında arsenik içeren tanklara, su yüzeyini %70-%80 oranında kaplayacak şekilde bitkiler yerleştirilmiş ve deneyler sonucunda başlangıçtaki arsenik konsantrasyonuna bağlı olarak suda bulunan arseniğin değişim gösterdiği gözlenmiştir. 100 μg/l oranında arsenik bulunan tanklarda %51 oranında arıtım verimi sağlanırken, 200 μg/l de %45, 300 μg/l konsantrasyonunda arsenik içeren tanklarda ise ortalama %45 oranında arsenik giderimi olduğu belirlenmiştir. Bu verilere gore arsenik konsantrasyonu bağlı olarak bitkinin arseniği artan oranlarda biriktirdiğini söyleyebiliriz. Ayrıca özellikle 300 μg/l arsenik içeren tanklarda deneyler sonunda bitkilerde klorofil kaybı ve ölümlerin başladığı gözlemlerimiz arasında yer almaktadır. SONUÇ Dünya Sağlık Örgütü standartlarına göre içme suyunda sınır değeri olarak belirlenen 10 μg/l konsantrasyon değeri göz önüne alınarak 100, 200 ve 300 μg/l konsantrasyonlarında arsenik içeren tanklara, su yüzeyini %70-%80 oranında kaplayacak şekilde bitkiler yerleştirilmiş ve deneyler sonucunda başlangıçtaki arsenik konsantrasyonuna bağlı olarak suda ve bitkide bulunan arseniğin değişim gösterdiği gözlenmiştir. Suda yapılan As ölçümleri sonucunda 300, 200 ve 100 μg/l bulunan

5 tanklarda ortalama olarak sırasıyla As miktarının 151,2, 10,5 ve 45,5 μg/l ye azaldığı tespit edilmiştir. Suda ve bitkide yapılan ölçümlerin sonucu olarak As nin tüm konsantrasyonlardaki giderim oranı ortalama %50 oranında bulunmuştur. Ayrıca, 300 μg/l arsenik içeren tanklarda deneyler sonunda bitkilerde klorofil kaybı ve ölümlerin başladığı gözlenmiştir. Bitkisel arıtım sistemleri atıksudaki ağır metalin giderimi amacıyla kullanılıyorsa hasat edilen bitkilerin yakılması ya da güneşte kurutulması önerilmektedir. Bitkilerin yakılmasıyla oluşan külden metal geri kazanma işlemi yapılabilir ya da hasat edilmiş bitki biyogaz üretimi için kullanılabilimektedir. Eğer bizim çalışmamızda olduğu gibi L. minor ile bir sistem oluşturulduysa hasattan sonra yem olarak kullanılmamalıdır (Artan, 2007). TEŞEKKÜR Laboratuar çalışmalarına verdikleri katkılarından dolayı için Dumlupınar Biyoloji Bölümü ne teşekkür ederiz. KAYNAKLAR Augustynowicz J., Grosicki M., Hanus-Fajerska E., Lekka M., Waloszek A., Kołoczek H. (2010). Chromium (VI) bioremediation by aquatic macrophyte Callitriche cophocarpa Sendtn. Chemosphere, 79: Akın M., Akın G. (2007). Suyun Önemi, Türkiye de Su Potansiyeli, Su Havzaları ve Su Kirliliği. Ankara Üniversitesi Dil ve Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47:107. Aksorn E., Visoottiviseth P. (2004). Selection of Suitable Emergent Plants for Removal of Arsenic from Arsenic Contaminated Water, ScienceAsia, 30: Artan RO. (2007). Ağır Metal İçeren Atık Suların İleri Arıtımında Su Mercimeği (Lemna sp.) Bitkisinin Kullanılması. Çukurova Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Adana Başkan M., Pala A. (2009). İçme Sularında Arsenik Kirliliği:Ülkemiz Açısından Değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 15(1):69-79 Davis PH., Mill RR. and Tan K. (1988). Flora of Turkey and the East Aegean Islands (10). Edinburgh: Edinburgh University Press, 210. Demirezen D., Aksoy A. (2004), Accumulation of heavy metals in Typha angustifolia (L.) and Potamogeton pectinatus L. living in Sultan Marsh (Kayseri, Turkey). Chemosphere, 56: Hoagland DR., Arnon DI. (1950), The water-culture method for growing plants without soil. Circular California Agricultural Experiment Station, 347:32. Huot J., Liang G. a n d Schulz R. (2001). Mechanically alloyed metal hydride systems. Applied Physics A: Materials Science & Processing, 72(2): Kocataş A. (1999). Ekoloji. Çevre Biyolojisi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları No:51, Ders Kitabı Serisi No:20, 5. Baskı, 200 s, İzmir Little TM., Hills FJ. (1978). Agricultural experimentation: design and analysis. Wiley. USA. ISBN: Park S., Kang D., Kim Y., Lee SM., Chung Y., Sung K. (2011). Biosorption and growth inhibition of wetland plants in water contaminated with a mixture of arsenic and heavy metals. Engineering in Life Sciences, 1:84-93 Robinson B., Duwig C., Bolan N., Kannathasan M., Saravanan A. (2003). Uptake of arsenic by New Zealand watercress(lepidium sativum). The Science of the Total Environment, 301: Saygideğer S., Gulnaz O., Istifli E.S. Yucel N. (2005). Adsorption of Cd(II), Cu(II) and Ni(II) İons by Lemna minor L.: Effect of Physicochemical Environment, Journal of Hazardous Materials. 126: Uysal U. (2013). Removal of chromium ions from wastewater by duckweed, Lemna minor L. by using a pilot system with continuous flow. journal of Hazardous Materials, 263: Yılmaz Z. (2004). Selçuk Üniversitesi Kampüs Atıksularından Su Mercimeği (Lemna minor L.) ile Nütrient Giderimi. Selçuk Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Konya To Cite: Türkiye Herboloji Derneği, 2017 Geliş Tarihi/ Received:Temmuz/July, 2017 Kabul Tarihi/ Accepted: Eylül/September, 2017 Topal S. and Sisek D. (2017). Arsenic Removal Efficiency of Duckweed (Lemna minor L.) Plant (In Turkish with English Abstract). Turk J Weed Sci, 20(2): Alıntı için: Topal S. ve Sisek D. (2017). Su Mercimeği (Lemna minor L.) Bitkisinin Arsenik Giderim Verimliliği. Turk J Weed Sci, 20(2):