The Relationship Between Geography & GIS

Transkript

1 Coğrafya ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Arasındaki İlişki The Relationship Between Geography & GIS Mehmet KARAKUYU,, Aysel ACAR Fatih Fatih Üniversitesi G EO GR A PHY e y Coğrafya BölümüB F a t i h U n i r e i t s y

2 Amaç Türkiye de Liselerde CBS nin kullanımın yaygınlaşmasını sağlayarak Coğrafyayı bütün dünyada olduğu gibi uygulamalı hale getirmek. Coğrafya ile Coğrafi Bilgi Sistemleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymak. Coğrafya araştırmalarında araç (metot) olarak CBS yi önermek.

3 Bilim Belirlenmiş olan ilkelerine uygun deneysel yöntem, gözlem veya deneyimlerle doğruluğu kesinlik kazanmış olaylara, konulara ve olgulara ait bilgileri toplayıp belli bir düzen içinde bir araya getiren, onları sistematize eden tutarlı bir bütündür.

4 Coğrafya Nedir? Dağ, ova, nehir veya başkent isimlerini ezberleten bir ansiklopedik bilim midir? Beşeri olayları konu edinen bir sosyal bilim midir? Yerküreyi diğer bileşenleriyle beraber konu edinen Temel bilim midir? Yeryüzünün Kullanma Kılavuzu mudur?

5 COĞRAFYA PRENSİPLER Dağılış Nedensellik Karşılaştırma SENTEZ

6 İnsan & Coğrafi Çalışmalar İnsanın yaşamı içerisinde; Doğal Ortam: Ağaç, nehir, hava, toprak, vb. Kültürel Ortam: Medeniyet, şehir, okul, bina, bilgisayar, LCD Projektör, mikrofon, vb.

7 Fiziki Coğrafya Kayaçlar ve Mineraller Yeryüzü Şekilleri Toprak Hayvanlar Bitkiler Su Atmosfer Doğal Afetler Çevre İklim ve Hava Durumu Okyanuslar Beşeri Coğrafya Nüfus Yerleşmeler Ekonomik Aktiviteler Ulaşım Rekreasyonal Aktiviteler Dinler Politik Sistemler Gelenekler Göçler Tarım Şehirler

8 Toprak Bilimi Toprak Coğrafyası Jeoloji Mühendislik Uzaktan Algılama Jeomorfoloji COGRAFYA Beseri Cografya Ekonomik Coğrafya Ekonomi Coğrafi Bilgi Sistemleri TEKNİK Bilgisayar Bilimleri İNSAN DOĞAL ORTAM

9 Coğrafyan rafyanın n diğer bilimlerden farklılıklar kları Olgu ve olayların yeryüzündeki dagılısıyla ilgilenir. Cografya, yapılan çalısmaları harita, resim, fotograf gibi grafiklerle sistematik bir şekilde ele alır. Çagdas Dünyayı anlamamızda ve algılamamızda diger disiplinlerden farklı bir şekilde önemli bir rol oynar.

10 Coğrafyan rafyanın n diğer bilimlerden farklılıklar kları Cografya bir holistic (bütüncül) disiplindir. Bu nedenle yeryüzündeki düşünceleri ve süreçleri disiplinler arası yaklaşıma daha rahat adapte eder. Cografya sadece ele aldıgı konuyu tanımlamaz, ele aldığı soruya ve soruna göre kendi sistemi içerisinde analiz eder ve sentezler. Coğrafyanın insan ve doğal ortamla ilgili diğer disiplin ve bilimlerle çok sıkı ilişkileri vardır.

11 Coğrafyan rafyanın n soruları Ne? Nerede? Niçin? Nasıl?

12 Coğrafyan rafyanın n Teması Konum Mekan İnsan-Ortam Etkileşimi Hareket Bölge

13 Konum Nerede sorusunun cevaplandığı yer dünya üzerindeki konum Matematiksel Konum; Bir yerin enlem ve boylama göre durumu Özel Konum; Bir yerin ve olayların çevresi ile olan ilişkisi

14 Mekan Fiziki Coğrafya Öz. Jeoloji Jeomorfoloji, İklim, Bitki Örtüsü Su kaynakları, vb. Beşeri Coğrafya Öz. Yerleşim özellikleri Dil, Din, Kültürü Sosyal yaşantısı,vb.

15 İnsan-Ortam Etkileşimi imi Doğal ortamın insanı nasıl etkilediği, İnsanın bulunduğu ortamı nasıl değiştirdiği, Ortama nasıl adapte olduğu Ortamın sınırlıkları.

16

17 İnsan-Ortam Etkileşimi imi Fiziki Coğrafya Olayı Saatte 400 km hızla esen bir rüzgar. Saatte 20 kg yağmur. Beşeri Etkisi (Sel) 10 milyar dolar zarar 9000 ölü kayıp Göç

18 İnsan-Ortam Etkileşimi imi Beşeri coğrafya olayı Şehirleşme Fiziki Coğrafya Etkisi Buharlaşmada artış Sıcaklıkta artış Yeraltı su oranında azalış Akarsularda canlı yaşamının azalımı Kanallaşma

19 Hareket İnsanların, nesnelerin ve düşüncelerin hareketi: Göç, Ticaret, Küreselleşme, Dinsel dağılım, Etnik dağılım, Kültürel dağılım.

20 Bölge Bir yerin kendine has özellikleri: Resmi Bölge: İdari resmi sınırlar Fonksiyonel Bölge; Gazete dağıtım bölgeleri, karayolları bölgeler, vs. Coğrafi Bölge; Fiziki ve beşeri özellik bakımından birliktelik gösteren bölge.

21 Coğrafyan rafyanın İlkeleri Dağılış Nedensellik Karşılaştırma

22 Dağı ğılışış Yatay dağılış (yayılış) Dikey dağılış Zamanda dağılış

23 Karşı şılaştırma Toprak, Jeomorfoloji, İklim, Su, Bakı, Nüfus, Etnik yapı Dinler Diller Şehirleşme

24 İklim Mikro klima, Jeomorfoloji, Sıcaklık, Rüzgar, Yağış, Nem, Bakı Nedensellik

25 Dağı ğılışış Yatay dağılış (İstanbul-Çanakkale) Dikey dağılış (Zeytin)

26 Soru: İstanbul ve Çanakkale şehirlerinin nüfuslarının çok farklı olmasının n nedeni nedir? Karşı şılaştırma-nedensellik Lokasyon Jeoloji Jeomorfoloji, Toprak İklim Su Bitki Örtüsü Yerleşme Tarihi Ekonomi Ulaşım Kültür Devlet Politikaları

27 Soru: Milet veya Alacahöyük gibi tarihi yerleşmelerin yerinde niçin in bugün çok nüfuslu n önemli şehirler yok? Karşı şılaştırma-nedensellik Lokasyon Jeoloji Jeomorfoloji, Toprak İklim Su Bitki Örtüsü Yerleşme Ekonomi Ulaşım Kültür Devlet Politikaları

28 Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Coğrafi Mekan üzerinde gelişen veya olmuş olay ve olguları ve sürçleri, Bilgi CBS nin en önemli öğesidir. Mekanla ilgili çok çeşitli depolanmış ve analiz edilmiş verileri, Sistemleri Bilgisayar desteği ile bilgi ile mekan arasındaki ilişkiyi sağlayan, onları birbirlerine bağlayan, sorular sorup, cevaplar geliştirebilen, analiz edebilen, görselleştiren teknoloji

29 Coğrafi Bilgi Sistemleri Veri Arazi

30 Geographic Information Systems - GI Systems, Science and Studies Coğrafi Bilgi Sistemleri CB Sistem, Bilim ve Çalışmaları Sistemleri Mekansal bilgilerin girilmesi, işlenmesi, depolanması ve yönetiminin sağlama teknolojisi Bilim Mekan ve zaman dayalı verilerin temsil edilmesi ve işlenmesinin temelinde yatan kavramsal donatı. Çalışmalar Sosyal, yasal ve etik olguların CBSistemleri yardımıyla anlaşıması

31 CBS Niçin in Önemlidir? Yerel yönetimlerde kullanılan bilgilerin yaklaşık % 80 i mekanla ilgili coğrafi bilgidir. Parseller, Zonlama, bayındırlık işleri (sokaklar, Su sağlama, kanalizasyon, çöp toplama, tapu, kadastro, vb. Merkezi yönetiminde yine önemli bir kısmı coğrafi bilgi ile ilgilidir. Doğal Kaynakların Yönetimi Ulaştırma ve Karayoları Devlet İstatistik Enstitüsü Devlet Meteoroloji İşleri

32 CBS Niçin in Önemlidir? İş hayatındaki çok çeşitli ve kapsamlı uygulamalarda ve bunların düzenlenmesinde CBS yoğunlukla kullanılmaktadır. Pazarlama analizi & Müşteri analizi Lojistik: Taşımacılık Doğal Kaynak Arama Tarım İnşaat mühendisliği ve yapı Bilimsel araştırmalarda kullanılır. Coğrafya Jeoloji, Botanik Antropoloji, Sosyoloji, Ekonomi, Siyaset Bilimleri

33 CBS nin İşlevleri Nelerdir? Coğrafi Bilgiler üzerinde özel işlevler yapılabilir. Görüntüleme Düzeltme yapma, değiştirme, biçimini değiştirme Uzaklıkları ölçme ve kolayca alan hesaplama Haritaları istediğiniz ölçekte görüntüleyebilme imkanı İstatistiki bilgileri görsel hale getirme Daha Gelişmiş İşlevleri Mekanla ilgili envanterleri depolama, tutma Verilerin Yönetilmesi Farklı amaçlar için alanların verimliliğinin değerlendirilmesi Plan yaparken kullanıcılara karar vermede yardımcı olma Gelecekle ilgili tahmin üretmede yardımcı olması, Bir ekranda grafik, veri, harita ve resim birlikteliğini sağlama

34 Bilgisayar Bilimleri Grafikleme Görselleştirme Veritabanı Sistem Yönetimi CBS Güvenlik... Yer Bilimleri Coğrafya Kartoğrafya İstatistik Fotogrametri Uzaktan Algılama Jeodezi GPS Ekonomi Sosyoloji... Uygulama Alanları: Yöneticilik Afet Yönetimi Planlama Jeoloji Maden Arama Ormancılık Yer Seçimi Pazarlama İnşaat Mühendisliği Polis Sağlık Bankacılık...

35 Fiziki Coğrafya; Kayaçlar ve Mineraller, Topoğrafya, Toprak, Hayvanlar, Bitkiler, Su, Doğal Afetler, Okyanuslar, vb. Siyasi Sınırlar Okyanuslar İzohips Şehirler Nüfus Dinler Diller Dijital Ortofo Beşeri Coğrafya; Yerleşmeler, Nüfus, Ekonomik Aktiviteler (Tarım, Endüstri, Hizmet), Dinler, Diller, Göçler, vb.

36 Coğrafyan rafyanın n Temaları ve Mekanla (CBS) İlişkileri Konum Mekan İnsan-Ortam Etkileşimi Hareket Bölge

37 Hareket Endemik İnsan-Ortam Yangın Asit yağmuru İnsan tahribi Bölge Landform: Tepe İklim: Akdeniz Yağış: 650 mm Ort.Sıcaklık:18ºC Lokasyon Mekan 51 N, 112 W Türü: Meşe Yüksekliği:15m Yaşı: 75

38 Sonuç Coğrafya, doğal, temel ve sosyal bilimlerden konu ve metot yönüyle farklılıklar gösteren holistic (bütüncül) bir bilimdir. Aynı nesneleri ele alsalar bile Coğrafya yaklaşım tarzı, ilke ve metotları yönünden farklılık arz etmektedir. Bu nedenle; Konumsal analiz ve mekan coğrafya için çok önemlidir. Bütüncül bir yaklaşım ortaya koyduğu için planlamacıların, yöneticilerin ya coğrafyacı olması ya da yöneticilere veya planlamacılara coğrafya ilke ve metotlarının öğretilmesi daha iyi olur.

39 Sonuç Coğrafya, ansiklopedik bilgileri kendisine konu edinen bir bilim değil, yerküreyi kendisine laboratuar edinen nasıl, niçin sorularının da cevap arandığı uygulamalı bir bilimdir. Coğrafya daki ne, nerede, nasıl ve niçin sorularına cevap alabilmek, analiz ve sentez yapabilmek için bir araç olarak CBS kullanılmalıdır.

40 Sonuç Coğrafyanın Türkiye de gerçek yerini ve anlamını bulması için mutlaka uygulamalı eğitime geçilmelidir. Uygulamalı eğitime geçince, coğrafya dersleri hem daha eğlenceli, daha öğretici, daha eğitici, daha bilimsel ve daha faydalı olacaktır. Proje, ödev ve deneylere dayalı bir coğrafya eğitimi, öğrencilerin merakını, ilgisini, araştırma becerilerinin gelişmesini, öğrenme arzusunu arttırmaktadır.

41 Sonuç CBS, zaten coğrafyacıların kendi ilkeleri doğrultusunda yapmakta oldukları/ yapmaları gereken analiz ve sentezleri yapmayı daha da kolaylaştırmakta, para ve zaman tasarrufu sağlamaktadır. Ayrıca verilerin güncellenmesinin kolayca yapılması, CBS nin diğer önemli bir faydasıdır.

42 TEŞEKKÜR EDERİZ