Nanoteknoloji ve Tarımda Uygulama Olanakları

Transkript

1 309 Nanoteknoloji ve Tarımda Uygulama Olanakları Taner AKBAŞ, Cengiz ÖZARSLAN Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Makinaları Bölümü, Aydın e-posta: Özet: 21. yüzyılın teknoloji devrimi olarak nitelendirilen nanoteknoloji dünyanın her yerinde popüler bir hale gelirken ülkemizde de önce bilim çevrelerinde daha sonra da sanayi kuruluşlarında ön plana çıkmış ve yavaş yavaş tıptan tekstile, havacılık ve uzay araştırmalarından tarıma kadar her alanda uygulanır hale gelmeye başlamıştır. Her gün daha fazla kullanım alanı bulan nanoteknoloji, içinde bulunduğumuz yüzyılda daha yaygın hale gelecek ve hayatımızın her kademesine girecek gibi görünmektedir. Konu her ne kadar kimya ve fizik gibi temel bilimlerin çalışma alanı gibi görünse de çıktıları tarımı dolayısıyla da tarımsal mekanizasyonu olumlu yönde etkileyebilecektir. Özellikle nanoteknoloji alanında çalışan bilim adamlarının disiplinler arası yapacakları ortak çalışmalar sonucu yeni açılımlar sağlanabileceği tahmin edilmektedir. Anahtar kelimeler: Nano, nanoteknoloji, tarımsal mekanizasyon Nanotechnology and Application Possibilities in Agriculture Abstract: Nanotechnology which is described as technology revolution of 21st century is becoming more popular everywhere in the world. In our country first of all it became popular in scientific area then in industrial foundations. And it is becoming more useful from science of medicine to textile, from air and space research to agriculture. Nanotechnology which has been used more frequently nowadays, seems to become widespread in every part of our lives in the present century. However, the subject seems to be like chemistry and physics areas, the output from these areas will affect agriculture and agricultural machinery. It is estimated that new expansions will be obtained especially by the inter-disciplinary studies of scientists working in nanotechnology. Key words: Nano, nanotechnology, agricultural machinery GİRİŞ Bilim ve teknoloji, çağdaş yaşam koşullarının elde edilmesine zemin hazırlayan önemli faktörler olarak önümüze çıkmaktadır. İnsanlık tarihi incelendiğinde bilginin büyük önem arz ettiği ve yeni bilgileri keşfetmek ve yeni teknikler ile doğayı tanımak ve yaşam standartlarını yükseltmek isteği ile insanların devamlı bir arayış içerisinde oldukları gözlemlenmektedir. Mevcut üretim yöntemleri ve ürünleri üzerinde, insan refahını arttırıcı yönde yeni yöntemler, şekiller, üretim biçimleri, kullanma imkânları, organizasyon ve yönetim teknikleri geliştirme yoluyla teknolojinin ilerlemesi teknolojik gelişme olarak ifade edilmektedir (Bal, 2007). Bu teknolojik gelişim içerisinde 21. yüzyılın teknoloji devrimi olarak gösterilen nanoteknoloji de toplumların refah seviyelerinin arttırılıp ülkelerin söz sahibi olmasında rol oynayabilecek önemli bir teknoloji dalı olarak karşımıza çıkacak gibi görünmektedir. Nanoteknoloji ve Önemi Nano kelime olarak Yunanca bir kelimedir ve cüce anlamına gelmektedir. Bilimsel anlamda kullanıldığında herhangi bir fiziksel büyüklüğün bir milyarda biri anlamına gelmektedir (Tegart, 2003). Nanometre ise bir metrenin milyarda birine eşit bir uzunluk birimidir

2 310 (10-9 m). İnsan saç telinin çapının yaklaşık nanometre olduğu düşünülürse ne kadar küçük bir ölçekten bahsedildiği daha rahat anlaşılabilir. Bir başka deyişle, bir nanometre içine yan yana ancak 2-3 atom dizilebilir (Çıracı, 2005). Nanoteknoloji, nanometre ölçeğindeki fiziksel, kimyasal ve biyolojik yapıların anlaşılması, kontrol edilmesi ve atomsal seviyede değiştirilip fonksiyonel hale getirilmesi olarak tanımlanabilir (Singh, 2006). Örneğin, karbon atomlarından oluşan elmas kristali iyi bir yalıtkan olduğu halde, bir boyutlu karbon atom zinciri altın ve gümüş zincirlerinden bile daha iyi bir iletken olabilmektedir. Nanoteknoloji ile tek tek kullanılarak, yalnızca çalışabilen değil, iş gören, makro dünyada olmayan niteliklere sahip aygıtların üretilmesi ve kullanılması amaçlanmakta olup, yaklaşık 10 seneden beri dünya ülkelerinin sivil-askeri bilim ve teknoloji stratejilerini belirler hale gelmiştir (Süzer, 2006). Maddeyi nanometre seviyesinde işleyerek ve ortaya çıkan değişik özellikleri kullanarak, yeni teknolojik nano-ölçekte aygıtlar ve malzemeler yapmak mümkün olmuştur. Örneğin, tarama tünelleme ve atomik kuvvet mikroskoplarını kullanarak yüzey üzerinde atomları iterek birbirlerinden ayırmak ve istenilen şekilde dizmek mümkündür. Bütün bu gelişmeler, 19. yüzyılda dünyayı yeniden şekillendiren sanayi devrimine eşdeğer bir bilimsel ve teknolojik devrim başlatmıştır. Bu şekilde atom ve moleküller ile oynayarak tek molekülden oluşan transistor ve elektronik aygıtlar gerçekleştirilmiştir. Bütün bu çalışmalar ve gelişmeler elektronik, kimya, fizik, malzeme bilimi, uzay ve hatta sağlık bilimlerini bir ortak arakesitte buluşturmuştur. Önümüzdeki birkaç on yıl içerisinde nanoteknoloji sayesinde süper kompüterlere mikroskop altında bakılabilecek, insan vücudunun içinde hastalıklı dokuyu bulup iyileştiren, ameliyat yapan nanorobotlar bulunabilecek, insan beyninin kapasitesi ek nanohafızalarla güçlendirilebilecek, kirliliği önleyen nanoparçacıklar sayesinde fabrikalar çevreyi çok daha az kirletecektir. Ulusal güvenliği ilgilendiren konularda nanomalzeme bilimi, yeni savunma sistemlerinin geliştirilmesinde, haber alma ve gizlilik konularına yönelik çok küçük boyutlarda aygıtların yapılmasında kullanılacaktır. Birim ağırlık başına şu andakinden 50 kat daha hafif ve çok daha dayanıklı malzemeler üretilebilecek ve bunların sonucu olarak insanın günlük yaşamında kullandığı tekstil ürünleri gibi ürünler değişebileceği gibi, tarım ve hayvancılıkta da nanoteknolojinin nimetlerinden yararlanma olanağı doğabilecektir (Anonymous, 2004). Nanoteknoloji çoğu kimseye fizik bilimini hatırlatmaktadır. Ancak, birçok konuda olduğu gibi bu konuda da sihirli değnek yine kimyacıların ellerindedir. Malzemelerin sürtünme, yapışma, suyu sevme ya da sevmeme, biyolojik etkileşim ve benzeri yüzey özellikleri tamamen nanometre boyutlarındaki en üst katmanların kimyasal kompozisyonu ve morfolojisi tarafından belirlenmektedir. Dolayısıyla bu yüzey özelliklerinin kontrollü ve akıllı bir şekilde kullanımı da tabii ki nanoteknolojiden geçmektedir. Nanoteknoloji uygulamaları denilince de akla hemen pahalı ve yüksek teknoloji gerektiren ultra yüksek vakum isteyen cihazlar (UHV), yüksek sıcaklıklar veya nanometre boyutlarında litografi yapabilen aygıtlar gelmektedir. Hâlbuki doğadaki örneklere bakıldığında birçok tepkime ve malzemenin üretimi oda sıcaklığında, normal şartlar altında ve sulu ortamlarda gerçekleşmektedir. Lotus Yaprağı veya Balina Derisi örneklerinde olduğu gibi doğadaki canlılar yüzey özelliklerini mütevazı koşullarda kolayca ve hızlıca kontrol edebilmektedirler. Asya daki çeşitli dinlerde Lotus bitkisi saflığın sembolü olarak kabul edilmektedir. Bunun nedeni, lotus bitkilerinde bulunan kendi kendini temizleyebilme yetisi olarak ifade edilebilir (Lotus etkisi). Yüzeyinde bulunan mikron ve nano seviyesindeki çukur ve tepecikli yapılar sayesinde bitkinin yaprakları kesinlikle ıslanmamakta ve su damlacıkları yaprağın toprağa doğru eğimli şekli

3 311 sayesinde toprağa doğru kayarken üzerindeki çamuru, küçük böcekleri ve diğer kirlilikleri de beraberinde taşımaktadır (Şekil 1). Bu sayede Lotus bitkisi çamurlu nehirlerde ve göllerde yetişmesine rağmen yaprakları oldukça temizdir (Süzer, 2006). Nanobilimle uğraşan bilim adamları da lotus, yaprağının bu özelliğini taklit ederek boyaların, kumaşların ve diğer pek çok yüzeyin -Yakıt hücreleri: Hidrojen depolama, -Nanoelektromekanik sistemler (NEMS), -Nanoyapılar için yeni malzemeler, -Sürtünmesiz yüzeyler, -Fiber lazerler, -Tıbbi uygulamalar için lazerler ve lazer fiberleri, -Nano ölçekte modelleme yer almaktadır. Şekil 1. Lotus etkisi hem kuru kalmasını hem de kendi kendini temizleyebilme özelliğini kazanabilmesi için yeni yöntemler geliştirmektedirler. Nanoteknolojinin genel amaçlarını sıralayacak olursak; -Nanometre ölçekli yapıların analizi, -Nanometre boyutunda yapıların fiziksel özelliklerinin anlaşılması, -Nanometre ölçekli yapıların imalatı, -Nano hassasiyetli cihazların geliştirilmesi, -Nano ölçekli cihazların geliştirilmesi, -Uygun yöntemler bulunarak nanoskopik ve makroskopik dünya arasındaki bağın kurulması, -Uygun atomları ya da molekülleri doğru biçimde bir araya getirerek istenen yapıyı oluşturmak, -Canlı yapılarla cansız yapıların bir arada işlev görmesini sağlamaktır (Anonymous, 2006a). Nanoteknolojinin araştırma konuları arasında; -Nanofotonik, nanoelektronik aygıtlar, -Nanotekstil, -Nanobiyoteknoloji, -Fiber tabanlı akıllı sensörler, -Nanodedektörler / Nanosensörler, -Nano ölçeklerde ölçüm aletlerinin geliştirilmesi, Nanoteknolojinin Gelişimi Ekonomistler nanoteknolojinin yeni bir sanayi ve bilgi devrimi olarak 21. yüzyıla damgasını vuracağına inanmaktadırlar. Yakın bir gelecekte, bir ülkenin nanoteknolojideki seviyesi o ülkenin gücünün bir göstergesi olabilecektir. Nanoteknolojinin öncelikle malzeme ve biyoteknoloji alanlarında gelişeceği, ancak yıl sonra elektronik ve özellikle moleküler elektronikte ağırlığını hissettireceği beklenmektedir (Süzer, 2006). Nanomalzemelerin olağanüstü özellikleri hemen hemen her alanda; otomotiv sanayinde, savunma sanayinde, tekstilde, inşaatta, yeni tedavi yöntemlerinde ve ilaç sanayinde devrim yaratacaktır. Sürtünmesiz yüzeyler sayesinde taşıtlarda motor yağı değiştirme sorunu ortadan kalkabilecek, kir tutmayan kumaşlar belki çamaşır makinalarını ortadan kaldırabilecektir. Binalardaki betonarme kolonların kesitleri küçülüp elastik özellikler kazanacak; bu sayede depremler binalarımıza daha az tahribat yapacaktır. Nanoteknolojinin Avantaj ve Dezavantajları Natoteknolojinin bir yönü de süper küçük bilgisayarlar (bakteri büyüklüğünde) ya da milyarlarca dizüstü bilgisayar gücünde küp şeker büyüklüğünde süper bilgisayarlar ya da günümüzün bilgisayarlarından trilyonlarca daha güçlü belirli bir büyüklükte masaüstü modelleri gibi nano boyutunda yapılabilmesidir. Nanoteknoloji genellikle genel amaçlı teknoloji olarak adlandırılır. Çünkü gerçekleştirildiği zaman nanoteknoloji neredeyse bütün sektörlerde ve

4 312 toplumun her alanında önemli bir yere sahip olacaktır. Daha iyi yapılmış, daha uzun süre dayanan, daha temiz, güvenli ve akıllı ürünler evde, iletişimde, tıpta, ulaşımda, tarım ve endüstrinin her alanında kullanabilecektir (İnsan vücudunda dolaşarak kanser hücrelerini yayılmadan bulup yok eden tıbbi bir araç ya da çelikten çok daha hafif ama ondan on kat daha güçlü materyaller gibi). Elektrik veya bilgisayarlar gibi nanoteknoloji de hayatımızın her aşamasında daha iyi olanaklar sunacaktır. Nanoteknolojinin iki yönlü kullanımı vardır; ticari ve askeri. Askeri alanda nanoteknoloji sayesinde çok daha güçlü silahlar ve gözetleme araçları yapılabilecektir. Bu yüzden nanoteknoloji insanlar için yararları ile birlikte aynı zamanda bazı riskleri de getirecektir (Anonymous, 2006b). Dünyada nanoteknoloji ABD, Japonya, Almanya, İngiltere, Çin, Avustralya, Rusya ve hatta Singapur ile Tayvan gibi ülkeler nanoteknoloji konusunda sürekli olarak çalışmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti 2006 yılı itibariyle nanoteknoloji kullanılarak üretilen ürünlerden 200 milyar dolar tutarında gelir elde edileceğini, gelecek on yıl içerisinde ise nanoteknoloji ürün ve hizmetlerini kapsayan 1 trilyon dolar hacminde küresel pazar oluşacağını tahmin etmektedir. Gelişen nanoteknoloji alanlarında akademik programlar oluşturulmaktadır. 40 adedi ABD de olmak üzere nanoteknoloji alanında yaklaşık 140 üniversite programı bulunmaktadır (Anonymous, 2006b). Çizelge 1 de dünyada nanoteknoloji alanında yapılan yatırımlar görülmektedir. Çizelgenin incelenmesinden de görüleceği üzere 2000 yılına kadar bu alandaki yatırımlar düşük bir eğimle artış gösterirken, bu alandaki çalışmaların uygulamaya aktarılıp ekonomik çıktılarının alınmasıyla birlikte bu yıldan itibaren büyük artışlar görülmüş ve 2005 yılı itibariyle baktığımızda da bu artış (1997 yılı % 100 kabul edilecek olursa) % 945 olarak gerçekleşmiştir. Mevcut durum göz önüne alındığında bundan sonraki yıllarda da bu yatırımların katlanarak artması olası görülmektedir. Ülkemizdeki Durum Ülkemizde sadece Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü, Sabancı, Bilkent, ODTÜ ve ITÜ de küçük çaplı çalışmalar vardır (Anonymous, 2006c). Son yıllarda nanoteknoloji konusunda hızlı gelişmeler karşısında Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Bilkent Üniversitesi nden sunulan bir proje aracılığıyla ulusal nitelikte bir nanoteknoloji merkezi (UNAM) kurulması için destek sağlamıştır. Nanoteknolojideki yönelimler ve gelişmelere uygun olarak merkezin araştırma konularına nanobiyoteknoloji, nanomalzeme, kimya, enerji, yüzey kaplama, katalizör tasarımı gibi çok güncel konular da eklenmiştir. Ayrıca disiplinler arası çalışmayı geliştirmek amacıyla merkezdeki araştırmalara paralel olarak yürütülen Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji yüksek lisans ve doktora programları başlatılmıştır. Bu programla nanoteknolojinin en aktif araştırma konularında uzman yetiştirilmesi hedeflenmektedir (Anonymous, 2006b). UNAM ın kuruluş sürecinde bilimsel çalışmalar Bilkent Üniversitesi nden öğretim üyeleri ve araştırmacılar tarafından yürütülmektedir. İzleyen 4 yıl içinde çoğu fizik, kimya, moleküler biyoloji, malzeme bilimi konularında doktora çalışması yapmış uzmanların ve çok sayıda doktora öğrencisinin çeşitli araştırma projelerinde görev alması beklenmektedir. UNAM, DPT, TÜBİTAK, Mili Savunma Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı nın destekledikleri projeleri yürütmekte ve yeni proje teklifleri hazırlamaktadır. (Anonymous, 2006c).

5 313 Çizelge 1. Dünyada Nanoteknoloji Yatırımları (milyon $ /yıl) (Bayındır, 2006). Bölge AB Japonya ABD Diğerleri Toplam (%) (100) (129) (159) (191) (355) (547) (720) (866) (945) Nanomalzemelerin Endüstriyel Uygulama Alanları Plastik Endüstrisi Anti-UV, anti - bakteriyel, solmayan plastikler Sentetik Elyaf Endüstrisi Yüksek mukavemetli, anti-bakteriyel, aşınma azaltıcı, iletken, gaz geçirgenliği düşük, çevreye duyarlı elyaflar Kaplama Endüstrisi Aşınma dayanımlı, anti-bakteriyel, UV dayanımlı, yüksek ısıda kararlı, yüksek ısısal iletkenlik özellikli kaplamalar Yapı Endüstrisi Kâğıt Endüstrisi Metal Endüstrisi Kendini temizleyen, ısı yalıtımlı, depreme dayanıklı yapılar Gıda koruyucu, yüksek kaliteli baskı, yüksek mekanik özellikli filmler Özel amaçlar için tasarlanmış dayanımı yüksek ve hafif metaller Kimya Endüstrisi Nanokatalizörler, yüzey kaplamalar, sensorlar Nanoteknolojinin Gelecekteki Uygulama Alanları Malzeme ve imalat sektörü Malzemelerin atomik ve moleküler boyutlardan başlayarak inşa edilmesi, konvansiyonel metotlar ile elde edilen malzemelere oranla daha sağlam ve hafif maddelerin ortaya çıkmasını sağlayacaktır. Bu malzemeler, daha düşük hata seviyeleri ve eşsiz dayanıklılık güçleri ile hali hazırdaki birçok endüstriyel süreç için devrimsel yenilikler getirecektir. Benzersiz ve alışılmamış özellikleri ile nanotüpler, elyaflar, lifler ve kaplama malzemeleri imalat yöntem ve tekniklerinin gelişmesine imkân sağlayacaktır. Nanoelektronik ve bilgisayar teknolojileri Elektronik araçların nanometre ölçeklerinde elde edilmesi ile halen kullanılan sistemlerinin işlem güçleri ve kapasiteleri bir kaç kat artacaktır. Nanoteknolojilerin kullanım alanlarından biri olarak önerilen kuantum bilgisayarların geliştirilmesi ile günümüzün en modern bilgisayarları olan Pentium bilgisayarlar ile

6 314 kıyaslanamayacak seviyelerde işlem gücü elde etmek mümkün olacaktır. Bunlara ek olarak elektronik araçlar için geliştirilen sensor, gösterge sistemleri ve sinyal iletimi alanlarında ciddi ilerlemeler kaydedilecektir. Tıp ve sağlık sektörü Nanoteknoloji yaşayan sistemlere moleküler seviyelerde müdahale etme imkânı yaratabilir. Yaşayan organizmalar ile etkileşime geçebilecek boyutlarda araçlar üretilmesi ile birçok yeni teşhis ve tedavi yöntemlerinin gelişmesi olasıdır. Sadece hastalığın bulunduğu veya yayıldığı bölgelere saldırarak ilaç veren makinalar, insan vücudu içinde hareket edilmesine imkân sağlayan teşhis araçları, nanoteknolojinin tıp ve sağlık sektörü üzerindeki potansiyel uygulamaları olarak gösterilebilir. Çevre ve enerji Nanomalzemelerin ve nanokompozitlerin fosil yakıt endüstrilerinin verimliliğini geliştirme potansiyeli bulunmaktadır. Nanokompozitlerin yaygın olarak kullanılması ile daha yüksek verimliliğe sahip motorların ve dolayısı ile daha temiz, çevre dostu ulaşım sistemlerinin kurulması mümkün olacaktır. Biyoteknoloji ve tarım Tıp ve sağlık sektörlerinde uygulanabilecek teknolojilerin genişletilmesi ile biyoteknoloji, ilaç ve tarım sektörleri de ürünlerinde bu teknolojileri uygulayacaktır. Yeni ilaçlar, gübreler, daha besleyici ve hastalık direnci yüksek bitkiler veya hayvanlar birçok üniversite ve özel sektör kuruluşun araştırma alanları içerisinde yer almaktadır. Bugün bile bitki ve hayvan genlerinin düzenlenmesi ile ortaya çıkartılmış olan bazı ticari ürünlere rastlamak mümkündür. (Anonymous, 2006a). Tarımda Nanoteknolojinin Kullanılabileceği Alanlara Örnekler -Nano yakıt hücrelerinin enerji depolanmasında kullanılması, -Yüksek sıcaklıklara ve ağır koşullara dayanabilen motor yağları, -Makina yatağı, silindir gömleği, rulman gibi sürekli sürtünmeye maruz kalan parçalar ile aşındırıcı maddelerle temas halinde olan yüzeylerin nano kaplamalarla kaplanması, -Yüksek dayanımlı ve hafif malzemelerin çeşitli tarım alet ve makinalarının imalatında kullanılması, -Yabancı maddeleri üzerinde barındırmayan ve kir tutmayan traktör tekerleği, kabin camı, pülverizatör memesi gibi parçaların imalatı, -Gıda ürünlerinin paketlenmesine yönelik daha hijyenik ve dayanıklı ambalaj malzemelerinin üretilmesi, -Özellikle gıda sektöründe kullanılan makinalarda makina parçalarının kir tutmayan ve anti-bakteriyel malzemelerden üretilmesi, -Hayvan barınaklarında ortaya çıkan rahatsız edici kokuların nano filtreler vasıtasıyla temizlenerek daha hijyenik ve kokusuz ortamların elde edilmesi, -Sütün nano iyonlar vasıtasıyla bakterilerden arındırılması, -Bitki hastalık ve zararlılarının tedavisinde nano ilaçların kullanılması, -Seralardaki havanın nano filtrelerden geçirilerek ortamda bulunan hastalık yapıcı etmenlerin yok edilmesi, -Isı izolasyonunun önemli olduğu sera, depo ve barınak gibi ortamlarda nanoteknoloji ürünü izolasyon malzemelerinin kullanılması, -Nano tekstil ürünü giysilerin çeşitli koşullarda çalışma sırasında çalışanları dış etkenlerden koruması, -Bitki beslemede nano gübrelerin kullanılması, -Hasat robotlarının daha hassas olan nano sensörlerle donatılması.

7 315 SONUÇ ve ÖNERİLER Nanobilim ve nanoteknoloji çok çeşitli alanlarda hızla yaşamımıza girmektedir. Bu etki bilişim ve haberleşmeden başlamakta, savunma sanayi, uzay ve uçak teknolojileri, tarım ve hatta moleküler biyoloji ve gen mühendisliğine kadar uzanmaktadır. Nanoteknoloji devriminin insanlığın yakın geleceğinde yaratacağı değişiklik sadece ana hatları ile tahmin edilebilir. Öyle görünmektedir ki, nanoteknoloji önümüzdeki yıllar içinde uygarlığa damgasını vuracak ve bu gelişmelere hazırlık açısından zayıf ve güçlü ülkeler arasındaki fark artacaktır. Bu teknolojiye hazırlıklı olmak ve bu tür konularda hem temel bilimler açısından hem de teknolojik olarak ön sıralarda bulunmak ulusal hedeflerimizden olmalıdır. Nanoteknoloji ile gelişmiş ülkelerle gelişmemiş ülkeler arasındaki ara kapanamayacak kadar ve katlanarak artacak; nanoteknolojiye sahip olan ülkelerin refah seviyesi, ulusal savunması ve ekonomisi daha güçlü bir konuma gelecektir. Bu bağlamda zamanında endüstriyel ve mikroelektronik-enformatik devrimlerini yakalayamayan ülkemizde, ekonomik ve bilimsel gelişme ile ülke refahı için nanoteknoloji yakalanabilinecek iyi bir fırsattır. Bu fırsatın yakalanabilmesi ancak, ulusal boyutta uzman kadronun güçlendirilmesi, eğitim ve nesilden nesile aktarılacak teknoloji birikiminin önünün açılması ile mümkün olacaktır. Bu yolların açılması ile ülkemiz, kritik olan bu uygarlık ve refah düzeyine çok daha aktif olarak katkı sağlayabilecek ve nanoteknoloji ürünü çıkarabilen bir ülke konumuna gelecektir. Özel olarak nanobilim ve nanoteknoloji araştırmalarına yönelik kapsamlı bir araştırma planımız bulunmamaktadır. Avrupa Birliği 6. Çerçeve Programı için hazırlanan bir raporda Avrupa da ulusal bir nanoteknoloji planı bulunmayan ülkelerin sadece Malta ve Türkiye olduğu belirtilmiştir (Anonymous, 2004). Bu planın hazırlanması ve bunun gerektirdiği araştırma altyapısına verilecek destekte geç kalınması halinde, ülkemiz nanoteknoloji ürünleri (aygıtlar, detektörler, hızlı bilgisayarlar, uzay, uçak teknolojileri, tıp teknolojisi, gen terapi vb) için bu teknolojiye hükmeden ülkelere alışık olduğumuzdan çok daha büyük bedeller ödemek zorunda kalacaktır. Oysaki nanobilim ve nanoteknoloji için ayrılacak kaynaklar bir süre sonra katlanmış olarak ülke ekonomisine geri dönebilecektir. Bu alanda yapılması gereken önemli hususlardan bir tanesi de farklı alanlarda çalışan bilim adamlarının ortak çalışmalar yapmak suretiyle nanoteknolojinin kendi çalışma alanlarına akreditasyonunu sağlamalarıdır. Tarım makinaları ile nanomalzeme alanında çalışan uzman bilim adamlarının ortak çalışarak aşınmaya ve darbelere dayanımlı, hafif nanomalzemeden üretilmiş bir uç demirini geliştirmeleri örneklenebilir. KAYNAKLAR Anonymous, Nanobilim ve Nanoteknoloji Stratejileri, Vizyon 2023 Projesi Nanoteknoloji Strateji Grubu, Ankara. Anonymous, 2006a. Erişim: Kasım Anonymous, 2006b. Erişim: Kasım Anonymous, 2006c. Erişim: Kasım Bal, H., M. Sezgin, Teknolojik Gelişim ve Ulusal Teknolojik Düzeyimiz. Kalkınmada Anahtar Verimlilik, Milli Prodüktivite Merkezi Aylık Yayın Organı, Yıl. 19, Sayı. 218, Bayındır, M Nanoteknoloji Disiplinler Arası Yeni Bir Bilim Dalı, UNAM3.pdf, Erişim: Aralık Çıracı, S., Metrenin Bir Milyarda Birinde Bilim ve Teknoloji, Bilim ve Teknik, (Ağustos-2005 eki): 6-10.

8 316 Singh, J., Nanomaterials and Nanotechnology. Asian Journal of Chemistry Vol. 18, No. 5, Süzer, Ş., Nanoteknoloji, Kimyanın Sihirli Değneği ve Yüzeyler, Bilim ve Teknik, (Aralık-2006 eki): 5-7. Tegart, G., Nanotechnology: The Technology for the 21th Century. The Second International Conference on Technology Foresight, Tokyo.