İKLİM PROFİLİ, MEKANSAL BİLGİ, TARIMDA RİSK YÖNETİMİ VE TARIM SİGORTALARI. Kasirga YILDIRAK PhD

Transkript

1 İKLİM PROFİLİ, MEKANSAL BİLGİ, TARIMDA RİSK YÖNETİMİ VE TARIM SİGORTALARI Kasirga YILDIRAK PhD

2 PROBLEM? Kök sebepleri iklim olan riskler finansal olarak A. Ölçülebilir mi? B. Yönetilebilir mi? C. Transfer edilebilir mi?

3 RİSKİN TANIMLANMASI SAYISAL OLARAK HEDEFLERİN TANIMLANMASI ÖRNEK: EĞER HEDEF SÜRDÜREBİLİRLİK İSE EKONOMİK SERMAYE MİKTARININ HESAPLANMASI RİSK: ÖNCEDEN BELİRLENMİŞ, RİSK İŞTAH VE RİSK TÖLERANS SEVİYESİ İÇİN BELLİ BİR DÖNEM İÇERİSİNDE HEDEFLERDEN SAPMALARIN (Loss Given Default) MALİ DEĞERİ TARIM ÜRÜNLERİ İÇİN SİGORTA PRİMİ PİYASA FİYATI İLİŞKİLİDİR (Exposure at Default). 1 YIL İÇİNDEKİ FİYAT NE OLACAK? (VİS: Alternatif Maliyet, Depolama)

4 TARSİM a) Dolu, Fırtına, Hortum, Yangın, Deprem, Heyelan, Sel ve Su Baskınının ürünlerde verdiği miktar kaybı, b) Dolunun, yaş meyve, yaş sebze ve kesme çiçeklerde verdiği kalite kaybı, c) İsteğe bağlı olarak, Don riskinin yaş meyvelerde neden olduğu miktar kaybı ile Dolu, Dolu Ağırlığı, Fırtına, Hortum, Yangın, Deprem, Heyelan, Sel ve Su Baskınının Dolu Ağı ve Örtü Sistemlerine verdiği zararları

5 İL İLÇE BUCAK KÖY KÖY KODU 2015 DOLU TEHLİKE BÖLGEL ERİ 2015 DON TEHLİKE BÖLGEL ERİ 2015 FIRTINA TEHLİKE BÖLGELE Rİ 2015 SEL-SU BASKINI TEHLİKE BÖLGEL ERİ ADANA CEYHAN MERKEZ KÖPRÜLÜ O G B C ADANA CEYHAN MERKEZ MERCİMEK O G B I ADANA CEYHAN MERKEZ YILANKALE O G B C ADANA CEYHAN MERKEZ İNCETARLA O G B I ADANA CEYHAN SAĞKAYA AĞAÇLI O G D I ADANA CEYHAN SAĞKAYA GÜMÜRDÜLÜ O G B I ADANA CEYHAN SAĞKAYA SARIBAHÇE O G B I ADANA FEKE MANSURL GÖRBEYAZ O G B C ADANA KARATAŞ MERKEZ ADALI O E B I ADANA KOZAN MERKEZ AKARCA O G B C ADANA KOZAN MERKEZ AKDAM O G B I ADANA KOZAN MERKEZ AKKAYA O G B C ADANA KOZAN MERKEZ ANDIL O G B C ADANA KOZAN MERKEZ BAĞÖZÜ O G B C

6 FARKLI ÜRÜNLER IÇIN DOLU TEHLIKE BÖLGELERINE GÖRE PRIMLER Dolu Ürün Hassasiy et Sınıfı ÜRÜNLER DOLU TEHLİKE BÖLGELERİ VE PRİM FİYATLARI (%) A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V Y Z Altıntop (Greyfurt),Lahana (beyaz), Lahana (Bürüksel), Lahana (Kara Yaprak), Lahana (Kırmızı), Limon, Muşmula, Nar Bakla (Taze), Portakal(Diğer), Portakal (Washington) Bezelye, Brokoli, Karnabahar, Semizotu, Sofralık Zeytin, Yağlık Zeytin Ayva, Barbunya fasulye (Taze), Börülce, Fasulye (taze), Ispanak, Nane, Sarımsak (taze), Soğan (taze) Mandalina (Diğer), Mandalina (Satsuma), Bamya, Pırasa Maydonoz, Üzüm (Şaraplık), İncir Biber (dolmalık), Biber (salçalık), Biber (sivri, çaliston), Kavun, Kayısı, Üzüm Kurutmalık (Çekirdekli), Üzüm Kurutmalık (Çekirdeksiz), Üzüm Sofralık (Çekirdekli), Üzüm Sofralık (Çekirdekli), Üzüm Sofralık (Çekirdeksiz), Yenidünya Armut, Avakado, Balkabağı, Domates (Salçalık), Domates (Sofralık), Dut, Elma (Amasya), Elma (Diğer), Elma (Golden), Elma (Grannysmith), Elma (Starking), Kabak (sakız), Patlıcan, Trabzon Hurması, Vişne Erik, Muz, Karpuz Kiraz, Marul (Aysberg), Marul (göbekli), Marul (kıvırcık), Şeftali, Şeftali (Nektarin), Hıyar, Kesme Çiçek, Kivi, Acur Tütün, Çilek

7 İLERİYE DÖNÜK TEHLİKE TAHMİNİ HASAR VERİSİ (CLAIMS DATA), METEOROLOJİ İSTASYONLARI, DSİ GIS/RS GCM MEKANSAL ÖZELLİKLER: EĞİM, RAKIM, YATAY KESİT KATMAN, GEOID UNDULATION VB AĞIRLIKLAR

8 SİGORTA PRİM KADEME ARTIŞLARI İNDİKATÖR I : BİR YIL ÖNCEKİ HASAR-PRİM ORANI İNDİKATÖR II: TEHLİKE VE RİSK TAHMİNİ İNDİKATÖR III: EĞER METEOROLOJİK DÖNGÜ TAMAMLANMIŞ VE / VEYA YETERİ KADAR VERİ OLDUĞUNA İNANILIYOR İSE MEVSİMSEL HAREKETLİ ORTALAMALAR

9 POLİÇE SAYISI (BIN ADET) 1, % % % % % 20% 22%

10 PRİM ÜRETİMİ (MILYON TL) % 13% 6% % 64 54% 98 22% %

11 SİGORTA BEDELİ (MILYAR TL) % 23% % % % % 36%

12 SİGORTALI ALAN (MILYON DA) % % 13% % % % %

13 YILLARI HASAR/PRİM DENGESİ (MİLYON TL) 2,800 2,600 2,400 2,200 2,000 1,800 1,600 1,400 1,200 1, ,380 (1.940) (1.686) (2.623) 1,243 Devletin Prim Desteği Çiftçinin Ödediği Prim (2.475) 1,797 Aracılık Masrafları Operasyon Masrafları (RİM Dahil) Beklenen Hasarlar (Muallak) Gerçekleşen Hasarlar (HTM Dahil)

14 YILLARI HASAR/PRİM DENGESİ (MİLYON TL) 2,800 2,600 2,400 2,200 2,000 1,800 1,600 1,400 1,200 1, ,380 (1.940) (1.686) (2.623) 1,243 Devletin Prim Desteği Çiftçinin Ödediği Prim (2.475) 1,797 Aracılık Masrafları Operasyon Masrafları (RİM Dahil) Beklenen Hasarlar (Muallak) Gerçekleşen Hasarlar (HTM Dahil)

15

16 YAĞMUR BESLEMELİ BUĞDAY İÇİN GEREKLİ VERİ Hasar Verisi (Claims Data) Global Circulation Model NDVI Meteorolojik Veriler (Sıcaklık, Basınç, Nem) FAO yazılımlarından elde edilen sonuçlar (Su bütçesi, evapotranspirasyon vb ) Standardized Prepicitation Index -Standardized Discharge Index

17 SU BÜTÇESİ VE FENOLOJİ BAŞLANGIÇ DÖNEMİ (Initial Period) VEJETASYON DÖNEMİ (Vegetative Period) ÇİÇEKLENME DÖNEMİ (Flowering Period) OLGUNLAŞMA DÖNEMİ (Ripening Period) CROP YIELD FUNCTION PİYASA DEĞERİ VE SİGORTA PRİMİ

18 TEHLİKE TAHMİNİ: KURAKLIK ENDEKSLERİ ÖRNEĞİ METEOROLOJİK OLARAK ÖLÇÜLEBİLEN KURAKLIK BİLGİSİNİN TARIMSAL KURAKLIK BİLGİSİNE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ BU BİLGİNİN LOKASYON VE ÜRÜN TİPİNE ÖZGÜ OLMASI YETERİNCE SIK VE KOLAY GÖZLENEBİLEN VERİ İLE GÖZLEMLENEMEYEN VEYA GÖZLEMLENMEMİŞ VERİ ARASINDA İLİŞKİ KURABİLMEK

19 RİSK YÖNETİMİ ACİL EYLEM PLANI TAKEP KURAKLIK ACİL EYLEM PLANI İL RİSK MASALARI ERKEN UYARI KOMİTESİ RİSK DEĞERLEME KOMİTESİ

20 5 AŞAMALI KURAKLIK PLANI I. İl yıllık yağışı, uzun yıllar il yağış ortalamasından az, yeraltı ve yerüstü su seviyeleri düşme eğiliminde, Eylül-Ekim yağışları azalan seyirde II. İl yıllık yağışı, uzun yıllar il yağış ortalamasından az yeraltı ve yerüstü su seviyeleri düşüyor. Eylül- Ekim-Kasım-Aralık yağışı kurak yıllara paralel III. İl yıllık yağışı, uzun yıllar il yağış ortalamasından az. Yeraltı ve yerüstü su seviyeleri düşüyor. Ekim- Kasım-Aralık-Ocak- Şubat-Mart yağışı en kurak yıla yaklaşıyor. IV. İl yıllık yağışı, uzun yıllar il yağış ortalamasından çok az, yeraltı ve yerüstü su seviyeleri düştü. Ekim- Kasım-Aralık-Ocak-Şubat-Mart-Nisan-Mayıs- Haziran yağış toplamları en kurak yıl düzeyinde.

21 KURAKLIK MİKRO SİGORTA ÇALIŞMASI DIGITAL MARKETING HASARDAN ZİYADE TEKRAR EKİMİ SAĞLAYACAK ÖDEME TUTARINA YÖNELİK ÇOK DÜŞÜK PRİM KURAKLIK YAŞANMADIĞI TAKDİRDE GERİ ÖDEME (BİREYSEL EMEKLİLİK PLANI GİBİ) DÖNGÜ: 7 YILDA 2 YIL KURAK.